장음표시 사용
91쪽
am peris: primusque Romanorum datum victor ad Gades & Oceani ora peruenit. se Plus est pro uineiam retinere, quam facere. H Itaque per partes iam hue iam liue missi duees, qui ferocissimas, & ad id temporis liberas gentes, ideo impatientes iugi, multo labore , nee incruentIs coeo Celti- certaminibus servire docuerunt. Cato illa. ' Censorius Celtiberos, id est, robur Hispa- 3.ι .c.5s . niae , aliquot proeliis fregit. Gracchus,
pater Ille Gracchorum, eosdem centum &quinquaginta urbium euersione multauit.
Netellus ille, cui ex Macedonia cognomen, meruerat & Celtiberius fieri, cum contrebiam memorabili cepisset exemplo, & Nertobriges, maiori gloria pepercit. Lucul- Ius Turdulos atque Vaccaeos: de quibus Seipio ille posterior, singulari certamine, quum rex fuisset prouocatus, opima retu Ierat. Decimus Brutus aliquanto latius 'Celtieos Lusitanosque, & omnis Gallaecia populos, sormidatumque militibus sumen obliuionis: peragratoque victor Oceani litore, non prius fgna conuertit, quam ea dentem in maria solem, obrutumque aquis ignem, mn sine quodam sacrilegii metu& horrore deprehendit. Sed tota certa-
92쪽
Mminum moles cum Lusitanis suit, & Nu- Gratio θε mantinia Nec immerito. Quippe istis genis ἐμ tium Hispaniae duces contigerunt. Fuis- ει Numa set & cum omnibus Celtiberis, nisi dux illius motus initio belli oppressus esset, fiammus vir astu & audaeia, si res cessisset, Salondicus, qui hastam argenteam quatiens, velut coelo missam, vatieinanti similis, omnium in se mentes conuerterat. Sed quum pari temeritate sub nocte eastra Consulis adiisset, iuxta tentorium ipsum pilo vigilis exceptus est. Ceterum Lusitanus Viriathus erexit, vir calliditatis aceris rimae: qui ex venatore latro, ex latrone subito dux atque imperator, &, si fortunaeessisset, Hispa niae Romulus, non conte intus libertatem suorum defendere, per quatuordecim annos omnia citra ultraque Iberum & Tagum igni ferroque populatus; castra etiam Praetorum & Praesiduinadgressus , Claudium Vnimanum paene ad internecionem exemitus cecidit, & insignia trabeis & fascibus nostris, quae ceperat, in montibus suis tropaea fixit: tandem etiam Fabius Maximus consul oppreta serat: sed a laeeessore Pompilio violata
victoria est: quippe qui conficiendae rei
93쪽
cupidus, fractum ducem, & extrema deditionis agitantem, per fraudem, & in si dias, & domesticos percussores adgressus, hane hosti gloriam dedit, ut videretur aliter vinci non potuisse. Bessum - XVIII. Numantia, quantum Cartha- , ginis, capuae, Corinthi, opibus inserior. a. C. n. rss. ita virtutis nomine & honore par omnibus, summumque, si viros aestimes, Hispaniae decus. Quippe quae sine muro, sine turribus, modice edito in tumulo apud flumen Durium sita, quatuor millibus Celtiberorum quadraginta millium exercitum per annos quatuordecim sola sustinuit: nee sustinuit modo, sed saeuius aliquanto perculit , pudendisque -soederibus adfecit. Nouissime quum inuictam esse constaret, opus quoque eo fuit, qui Carthaginem Caussa euerterat. Non temere, si fateri licet, - Α ' ullius caussa belli iniustior. Segidenses, socios, & consanguineos, Romanorum manibus elapios exceperant. Habita pro Ela deprecatio nihil valuit. Quum se ab omni bellorum contagione remouerent, in legitimi foederis pretium iussi arma deponere. Hoc sic a harbaris acceptum , quasi manus abscinderentur. Itaque statim, Megara
94쪽
,iro sortissimo duee, ad arma conuersi, Pompeium proelio adgressi. Foedus tamen maluerunt, quum debellare potuissent. Hostilium deinde Mancinum. Hunc quoque adsiduis caedibus ita subegerunt, ut ne oculos quidem aut vocem Numantini viri quisquam sustineret. Tamen cum hostquoque foedus maluere, contenti armOrum manubiis, quum ad internecionem saeuire potuissent. Sed non minus Νumantini, quam Caudini illius foederis flagrans ignominia ac pudore populus Roma nus, dedecus quidem praesentis flagitit deditione Manes ni expiauit: ceterum duce Scipione, carthaginis incendiis ad excidia
urbium imbuto, tandem etiam in ultionem excanduit. Sed tunc acrius in castris, quam in campo, nostro cum milIte, quam
cum Numantino proeliandum fuit. Quippe adsiduis & iniustis & seruilibus maxime operibus adtriti, ferre plenius vallum, qui arma nescirent; luto inquinari, qui san-gni ne nollent, iubebantur. Ad hoc scorta,
calones, sarcinae nisi ad usum necessariae, .amputantur. ν, Tanti esse exercitum. quanti imperatorem, ,, vere proditum est.
Sie redacto in diseiplinam milite, commissa
95쪽
Numantini aetes : quodque nemo visurum se umquam sperauerat . factum est, ut fugientes Nu- q.V. c. 62o. mantinos quisquam videret. Dedere etiam . Sy sese volebant, si toleranda viris imperarentur. Sed quum Scipio veram vellet M sine exceptione victoriam, eo necessitatum compulsi primum, ut destinata morte ita proelium ruerent, quum lese prius epulis, quasi inferiis, impleuissent, carnis semia, erudae, & cellae: sic vocant indigenam ex frumento potionem. Intellectum ab Imperatore consilium: itaque non est permissa pugna morituris. Quum fossa atque lorica, quatuorque castris circumdatos sa- , mes premeret; ab duce orantes proelium, ut tamquam viros occideret, ubi non impetrabant, placuit eruptio. Sic conserta manu plurimi occisi: & quum urgeret sames , aliquantisper inde vixere. Nouissimo consilium fugae sedit: sed hoc quoque,
ruptis equorum cingulis, uxores ademere, summo scelere . per amorem. Itaque de plorato exitu, in ultimam rabiem furorem que conuersi , postremo mori hoc genere destinarunt. Duces suos, seque, patriamque, ferro & veneno, subiectoque undique igne peremerant. Macte fortissimam,
96쪽
&, meo iudicio, beatissimam in ipsis malis eiultatem l adseruit eum fida foetos, populum orbis terrarum viribus sultum sua manu , aetate tam longa sustinuit. Nouissima maximo duee oppressa civitas, nullum de se gaudium hosti reliquit. Unus enim vir Numantinus non fuit, qui in catenis dueeretur. Praeda , ut de pauperi-.bus, nullat arma ipsi eremauerant. Triumphus fuit tantum de nomine. - XIX. Hactenus populus Romanus pul. AEnac in scher, egregius, plus, sanctus, atque magnifieus: reliqua saeculi, ut grandia aeque, Ita vel magis turbida & foeda, crescentibus cum ipsa magnitudine imperii vitiis: adeo ut si quis hanc tertiam eius aetatem
transmarinam, quam ducentorum annos
rum feeimus, diuidat, centum hos priores, quibus Africam, Maeedoniam, Siciliam , Hispaniam , domuit, aureos sicut QR. Poetae eanunt iure meritoque fateatureentum sequentes serreos plane & emen Ferrea aetos, & si quid immanius: quippe qui Ia 'gurthinis, cimbricis, Mithridaticis, Par thieis bellis , Gallieis atque Germanicis quibus coelum Ipsum gloria aseendit, Gracchanas, Drusianasque caedes, ad hoc serin
97쪽
uilia bella miseuerunt: &, ne quid turpi tudini desit, gladiatoria. Denique in se
Ipse conuersus Marianis, atque Sullanis, nouissime Pompeii, & Caesaris manibus, quasi per rabiem, & furorem, & nesas, semet ipse lacerauit. Quae etsi iuncta in-.ter se sunt omnia atque consuta , tamen quo melius adpareant, simuΙ & ne stetera virtutibus obstrepant, separatim proserenia tur: priusque, ut coepimus, iusta illa &pia cum exteris gentibus bella memorabimus , ut magnitudo erescentia in dies imis perii adpareati tum ad illa eiulum scelera, turpesque & impias pugnas reuertemur. B.aum - : XX. victa ad occasum4Hispania, po-- ὸ puIus Romanus ad Orientem pacem age-
N. C. . Iap. bat; nee pacem modo, sed inusitata &ineognita quadam felicitate, relictae regiis hereditatibus opes, & tota insimul regna
maias ε.gι veniebant. Attalus rex Pergamenorum ,
φ D, regis Eumenis filius, socii quondam commilitonisque nostri, testamentum reliquit eo Populus Romanus bonorum meorum limges esto. In bonis regis haec fuerant. Adita igitur hereditate , prouineiam popuIus Romanus non quidem hello, nec Rrmis 3 sed quod est aequius, testamenti iure
98쪽
retinebat. Sed hane, dissicile d Icta est.
virum saeilius amiserit, an recuperauerit. Aristoniens regii sanguinis ferox iuuenis, urbes regibus parere consuetas partIm sarie ite sollicitat e paucas resistentes , Myn dum, Samon, Colophona, ut recepit. Cras s quoque Praetoris cecidit Exercitum, ipsumque cepit. Sed ille memor & samiliae,& RomanI nominis, eustodem sui barbarum virgula exeaeeat; in exitium sui, quod volebat. Ita concitat. Mox a Perperna du- . vomis, mitus, & raptus, & per deditionem in vinis eulis habitus. Aquilius Asiatici belli re- - . .- . . liquias eonfecit, mixtis nefas l) veneno fontibus ad deditionem quarundam urbium. Quae res, ut maturam, Ita infamem feeit victoriam: quippe quum contra Ha deum, moresque malorum, medicaminibus impuris, in id tempus saerosancta Romana arma violasset.
99쪽
B.1, Ιω-Η AKe ad orientem. Sed non ad mersa' dianam plagam eadem quies. Quis spera A. V. coget. ret post carthaginem aliquod in Assea bel- . c. ' . x, tuin se Atqui non leuiter se Numidia concussit: & fuit in Iugurtha , quod post Annibalem timeretur. Quippe lex eallidistiamus populum Romanum, armis inclytum& inuictum opibus, adgressus est: & citras m omnium sortuna cessit, ut rex fraude praecipuus, fraude caperetur. Hic , a Masinissa, & Mieipsa patre per adoptionem, quum interficere fratres statuisset, agita tus regni cupiditate, nec illos magis, quam senatum populumque Romanum, quorum in fide & clientela regnum erat, ragurtha metueret: primum scelus mandat insidiis ruri ... vii. PMitu que Hiemps lis capite, quum se in Adiadi aia Adherbalem eon ertisset, isque Romam
100쪽
profugisset, missa per legatos pecunia , umeraxit in sententiam suam Senatum. Et i tἰ S
haee fuit de nobis eius prima victoria. rumpit. Nissos deInde, qui regnum inter illum Adherbalemque diuiderent, similiter adgressas, quum In Scauro ipsos Romani imperii mores expugnasset, inchoatum nefas perseeit audaeius. Sed diu non latent sce era. Corruptae nefas legationis erupit: placui que bello persequi parrici am. Primus in Numidam Calpurnius BestIa consul immitiatitur et sed rex peritus , sortius aduersus Romanos aurum esse, quam serrum, P cem emit. cuius flagitii reua quum Interueniente publica fide a senatu arcesseretur, part audacia & venit, & competitorem Imperii Masinissae Massiuam immisso percussore confecit. Haec altera contra regem fuit caussa bellandI. Igitur sequens vitio mandatur Albino. Sed huius quo- e ιυmque pro dedecus i ita corrupit exerci β'. ' tum, ut voluntaria nostrorum suga vinceret Numida, castrisque potiretur: addito etiam turpi foedere in pretium salutis, quem prius emerat, dimisit exercitum. Eodem mea stempore in ultionem non tam imperii Romani, quam pudoris, Metellus adsurgitemiuitur.