장음표시 사용
71쪽
s 2 LIB. IX. DE Imurnum diceretnr. Quoniam ad mutui na- 'tutam & essen riam requiritur cum res mutuatitia sit consumptibilis, & in consumptionem tradatλ : & quamvrs moneta non
consum ktur m.1 erraduer , consurimur tamen
sor maliter, dum distrahitur: nec enim ea dem numero restituitur domino , sicut nec idem triticum , nec idem vinum &c. In
commodato a rem eadem res numero restituitur. Rerum consumptio duplex. Natura- Iis una, qua res i pia perit, ut vinum, seu- mentum , Oleum Ne. Civilis altera, qua res alienatur, ut pecunia, quae dum in alterius dominaum transit, domino suo perit, si fit alterius. Ultima parti cnia, ut Ha sollempore tantumdem restituatin, significat aliquod interfluere tempus debere traditionem iniet & restitutionem . Qui enim mutuatur, sponte obligationem sibi imponit, non natim, sed post aliquod tempus repetendixem traditam. Si temporis punctam prinset riptum sit, illo elapso, fieri restitutio debet, alaoqum debitor morosus erit. M nul
lus praestitutus dies sit, spectatis dant in &αccipientis circumstantias, repeti di res maidebet. Certa entin praescribi regula nequit. Res restituenda ei uidem esse valoris debet Eum re accepta, & ejusdem speciei : ut vinum pro vino, pecunia pro pecunia. In hac Iamen restitutione non tam attendιtur species physica, nisi de ea eonventum fuerit,am formalis valor. Res mutuata crescit, decrescit mutuatario. Quare si valor in metae augetur, aut minuitur, in utilitatem,ia ut damnum mutuatam id cedit. Res quas
Theologi vocant eo iampribues, Icti appe, Iant fungibiles , seu quae in suo genere sum
εἰ em reoptant, seu consumptionem . Expli tam definitionem approbant Catholici annes verborum diversitate sublata. II. Potissima mutui proprietas , quae ex ejusdem natura necessario consequitur, est dominii translatis. Si enim res mutuo sub-ke ae usu consumuntur , & vi mutui ad
consumptionem dantur,' insertur ut qui res mutuo dat, ius quoque conferat consumendi exsdem, ia di sua hendi alienandique. Pe-ἀuneta sola alienatione consumitur: aliae res mutum itiae sungibiles consumptione pereunt. Qui mutuo pecunias accipit, eisdem merceSaemit: etercium venditor pecuniarum domimus absolutus evadit. Unde is acquirit dominium istud A inutuatario certe. Hic e so pecuniarum domanus erXt : quia nemo
plus iuris ad stium tranferre μ es quam 1 e
III. Fatentur haereti ei Salma fiat, & alii
usurarum patroni, dominium corporum , te incus quanti ratis in mutuo transferrio Isti qui distinctiunculas e luistieas deridere solent, Me lepidum commentum producere
non erubescunt. Quasque acciperet perlibenter aureorum corpora, Salmalio tetricta taea it quantitate. Corpora ita altiela quantitate sunt, ut consiliere sine illa nequeanto Ergo dum alienantur corpora, alienatur &quantitas , quae separari a corporibus ne quit. Amittit igi ut mutuator dominium rei mutu tritae, sed ius retinet tantumdem
repetendi . Ius istud nimis crasse confundunt usurarum patνoni eum dominio, eum sint duo omnino distincta. Siquidem dominium est ius in re , & facultas utendi re pro arbitrio domini. Hoc dominio rei mutuatitiae caret mutuator ; sed ius seu actio nem teia et ad repetendum tantumdem μhoe ius seu actionem vendere, Ie re, donate potest. Haec omni perspicua sunt. IV. Heine mutuum differi a vendi lone min. qua pretium pro mercedit Olultur : a Permutatione, in qua una res pro alia tradi
tar : a donatione , in qua nullum ius aliquid repetendi retinetur : a locatione , ita qua pro usu rei pretium solvitur: a comismodaro, in quo non transfertur dominium se sed usus. & eadem numero res restituendae est et a deposito, in quo res cui odienda consignatur: a P ore, quod securitatis cauta datur absque dominii translatione.& cumonete restituendi eamdem Omnino rem-
Usura notis 2 omnis usura se parva, βυσmagna, sive a divite , sive a pavere
ea cta , divino iure vetita est...
lucrum perceptum ex mutuo vi mutui. Quandorumque lucrum est ex- ac um ui mutui, sive a divite , sue L paupere, fenebre est. Vulgus insoctum eous i. tuere usurae crimen solet in lucra excessu. Quem vulgi errorem adoptarunt iuniores haeretici, di unus ερ alter imperitus catho. lieus. Sed omnes istos turpiter aberrare intilia patefaciam.
II. Nonnulli contendunt nova distincti
ne doctrinam de fenere sudare ia Duplex mutui nenus distinguunt : unum cono σι omI, quod traditur indigentibus I alterum appetis iam negotiviiovis, , quod mercatoribus. tradi
72쪽
D I s S. IV. DE M U T. etire ad amplificandam pecuniam, ad augendam mercaturam & negotia, unde ingentes proveniunt Rei publicae utilitates . Lucrum quod percipi ur a primo mutuo couumΠι nis , usurarium fatentur. Quod exigit ut ex altero mutuo negotiatorio, licitum asserunt,
dummodo moderatum sit, & Patriae legibus consentaneum .
III. Haec valia, & inepta commenta explodunt tum Scripturae divinae, tum Patres. Liυis. c. 23. haec habentur: M ustiras accipias ab eo , nec amplius quam dedisti . Haee particula amplius quam ridisti excludit mmnem omnino accellionem additam sorti
traditae. Similiter Christus Dominus ait: Mutuam date, nihil mis sperames . Hoc verbum .ihia non excessum modo, sed quodcumque vel minimum incrementum improbat. Mitto Patrum testimonia, ne sim longus. IV. Usura dividitur in realem, & mentalem. Realis est ipsum lucrum sene lare . Mentalis est voluntas qua intenditur aliquid per-eipi ultra sortem vi mutui, tamquam debitum, licet id paelo aliquo non exprima tur. Dividi etiam solet in Deratoriam, compensatoriam , & punitoraam . Lueratoriam vocant lucrum illud quod vi mutui ultra sortem percipitur . Compensatoria est quae ad
damnum , quod patitur creditor, compensandum, exigitur. Pumtoria est lucrum quod Inuiuatario morolo solvendum imponitur. Sola usura lucratoria est usura proprie dicta,& vitiosa. Et haec sola eommuniter usum nomine intelligitur. V. Dividunt praeterea usuram in eoom.
tionatim , di necesi/rram. Illa ex conventi
ne debetur; haec ex mora, seu ob dilatio. nem solvendi pretium ex contractu venditionis , & emptionis , aut ob dilationem reddendi sortem mutuaritiam , redditur . Alii dividunt ut uram in formalem , seu expressam, apertamque ex mutuo perceptam, S in palliatam , leu virtualem , Quae aliis contractibus confictis occultatur. Tribuitur etiam in uturam fortis, Ec in rasuram usurae.
Lucrani quod percipitur ex torte , vulgo capitale, dicitur usura sortis. Usura usurae est, quando non solvitur pactuni lucrum,
sed constituitur an sortem , ut i erum usuram pariat. Ozrum itaque . ex lucro usurario vocatur usura usum, & ab Ulpiano dicitur interrι furatim Postremo apud Romanos alia erat usura ereresima , seu qua solvebatur unum in centum quolibet mense, atque adeo duodecim in annum. Inseriores usum erant arcuucer, quae solvebanr undecim an
quatuor ἰ quadrantes, tres s θxtanter , duos unciariae , leu unctae unum in centum. Ali qui contendunt nomine tineiariae anteit incentesimam. AI quippe isnciarius constabat duodecim unciis. Ceterum communiter us rat unciaria habentur pro minimis.
naturati, nedum diυim Arabibita in Rhsp. Adfirmant commuo iter Catholiei. Fulo lalamo hane controversiam dispexi Tom. 7. lib. 7-
dig. g. Paucis hic eatndem perstring m. In quolibet contractu , si quidpiam ut tatust una pretium exigitur , iustitia laeditur. Dam in contractu mutui aliquid ultra soristem recipis, excedis mensuram justi pretii e ergo iustitiam laedis . Nullus quippe titulus
est vi cujus aliquid ultra sortem exigere V leas. Nam pecunia natura sua sutilis est. Rident seneratores, dum audiunt pecuniam sterilem diei. At ipsi sese turpiter deridendos propinant, dum talia effutiunt . Etiam ager, inquiunt, sterilis est, domus sterilis eli, & tamen ex eorum usu pretium solvitur. Resp. Stupidiores his se produnt. Domus usu deterior fit, ideo ulus separatur a d minio . Si ruit domus , domino locatori ruit. Ager natura sua ferax est, licet adjuvari itidustria egeat, ut hos i otius quam alios fructus pariat. si ager alluvione, aut alio infortunio perit, domino perit . Sola
pecunia mutuo tradita ira uiuatario peritia
Ideo distingui in hae usus a dominio ne quit . Quid ad haec usurarum patron Si
ioc ri pecunia, quemadmodum domus, ager, equus, potest, cur pecunia sola perire mutuatario debet , & cetera Omnia locatori 'Perspicuum responsu in fraebeant. Nunquam
aliud dabunt, nisi quod pecunia vi u civiliter conlumitur, & ab hoc usu inseparabile dominium est. Ut paritas urgeat, mutua. tores debent subiacere periculo pecuniae , sicut locatores subiacent periculo equi, domus, agri. Nolunt hoe . Nolint ergo& luerum necessita est. Negant usurarum patroni, lucrum ex pecunia mutuo tradita pauperibus exigi posse . Et tamen ex domo, agro, equo locatis pauperibus lucrum jure peicipitur . Ergo non bene ratiocinantur, dum ex lucro percepto ex locatione domus,
agri, equi, inserunt exigi lucrum posse ex
VlI. Opponunt cursus senoris pationi.
73쪽
Tametsi peeunia sterilis sit natura sua , a - l cupiscentiam earnis, & divitiarum . Tanto qui valet tamen rei frugiferae. Nam pecunia impetu in divitias, quibus omnes tuas exis emuntur praedia , dourus , & alla quae stu- plet appetitiones, abripitur, ut nullum sibidiam pariunt. Nec campus Parturit pecu-l praestituat modum . Finge usaram comitio
niam, sed quia parit fruetus, ex quibus p l dam tasse homini sano luarumque eupidiis
cunia colligitur, frugifer dicitur. Similiter latum absoluto moderatori. Propterea ne licet pecunia non pariat pecuniam, quia i homini infirmo, vulnerato , & pecuniaerumtamen pecunia comparantur res frugiferae, impotenter sitibundo expediet Salubris viis dicenda secunda est, non secus ac campi, ro sano vini potus, veneficus esse viro ae domus &e. Rrotanti potest . Audiant isti seneratores
VIII. Verba haee sunt nulli solido funda- Ghristi Iesu. severissimas declamationes in
mento subnixa. Mutuatarius emere res stu-shomines d: tescendi cupidos. υobis diis gi seras aure valet , quia dominus pecuniae libus .... φι re nune divites, pia rate ululam est. Si praedium pecunia mutuatitia em-,res . Facilius est eamelum per foramen Mauptum evadat evictum , si flumine absorbea- transire, quam diυitem intrare in regnum ea
tur, si domus incendio pereat , cui perit litoram. Audiant Apostolum Paulum deton an Mutuatario . Mutuatori vero integra red- tem : Qui volunt diυites fieri, incidunt iradenda sors est. Edisserant nobis illi , quil tentationem , . in laqueum diaboli, oe ira
ostentare soleat juris naturalis peritiam ,ldesideria multa uociυa, quae mergunt homines quodnam ius naturale praescribat ut ille qui in interitum . perditionem . Aures iterum lion patitur incommodum , experiri com- erigant intentas. Radix enim omnium mal modum debeat λ Omnia mutuatario pereunt, rum est cupiditas : quam quidam appetentes se pecunia mutuatitia, & quae pecunia em- erraυerunt a fide, 9 inseruerum se uesoribustpta sunt. Nullum istius iacturae periculum, Itis. Tn autem, o homo Der , haec fuge, sive incommodum lubire vult mutuator. sitIediare vero iustitiam. I. ad Timoth. c. 6. vero mutuatarius sua industria, obiecundante fortuna, aliquid lucretur, istius lucri CAPUT III.
partem sibi vindicare mutuator audet Quodnam jus naturae, quaenam aequitas hoc Per- Quaedam quaestiunculae de usura resMυiantur.
IX. Ins stunt iterum . Usura moderata I. UIrs T. I. Daturne materiae parυitas iuutilis est Reipublicat. Ea sublata concidunt ustirae peccato' REsp. Negant ali
commercia, nundinae, & Omnia turbantur. qui. Verum cum usura adversetur
Pecuniosi homines gratis mutuatari recu.ijustitiae , sicut datur materiae parvitas iusAnt. Tot mercatores, tot artifices negotia altis contra justitiam culpis, ita & in usu sua agere absque pecunia mutuatitia ne-l ra admittenda videtur . Quaestionem hane queunt . Tolle moderatas usuras, & nego-l fusus non discutio , quia ad praxim quod ita sustulisti. l attinet, frustranea est. Quis enim senerat X. Quid ergo' An christiana Reli o hu-l rum pecuniae plurimum mutuum tradit obmanam dirimit societatem, civilia destruit lucrum unius, aut alterius tulit commercia, divitias, & mercaturam ampli- ll. QV KST. II. Sitne pecunia praesens nu ficate interdiciti Nequaquam. Immo haec merata Uimabitior absente , ω tituIM aeri omnia ad aequitatis leges revocat, eorum-lριαδ aliquid ultra fori m/ REsp. Adfirmatque usum sobrium, moderatumque hominisCaramuel lib. 2. Thraug. morat. disp. I . infirmo, & divitiarum siti laboranti per- ubi plures alios laudat. Haee opinio est fatis mittit. Expergiscantur usurarum patroni, la, laxa, & ab Innocenti XI. merito proin& e tenebris tandem emergant . Hactenusiscripta in thesi 4 t. ex hac opinione seque- palam feci usurae iniquitatem spectato solo retur omnem usuram licitam esse. naturae iure, & omni alia circumstantia III. Qu EsT. m. Lisitum ne est aliquid a sublata. Nunc vero a3o, quod etiamsi usu- cipere supra finem si molestiam ortam ex priara , omni praecisione saeia, liceret, tamen vatione pecuniae mutuo tradit REsp. Car in hoc lapsie corruptaeque naturae statu, exl-l muel De. eis. sestivis verbis hanc quaesti intiosa humanae societati , civilique commer-l nem proponit , & doctrinam evangelicamelo esset, atque adeo prohibenda foret. Ex j jocose deludit. Pauca eiusdem verba tranis peccato originali duo, inter cetera, gravi se i scribo . Est vere aliqua recreatio in υidendissima vulnera contraxit homo , nempe con- rebus pretiosiu, cur non in pusdendus Pro
74쪽
DISS. IU. DE MUT &audienda tamedia , veι videnda bsia durus pretium p ω nemo contradictyr cur non providendis, vel possiaenis optimis auri partιbus Ratione ergo huius metistite a carentra pecuniaesia borra, praeciso omn/ auo periculo, Iosse quid sura sortem accipi, affirmat Medina ; O D. Thomae interpretes q. PS. Q. I. ium cant θ culatiυe probabile. meastinus contraicit , in
iv,it: si Mihi haec sententia & speculativeis improbabilis, & moraliter in praxi vid
,, tur perniciola . Videor em iam Cat nem severo supercilio doctranam condemnantem. Audite tamen n. I sibi contraaleentem. R lata contradictione , qua Dicauillus probat doctrinam quam perniciosam asseruerat, sic xesumit discursum suunt Caram vel . Parturiunt montes , oe nascetur par υiculus mus. Cin illa dicta prius Sentenιιa quae a pauc/r IAneis erar speculariis improbabitis, practice per leuissa , iam randem a seruuν υera . Veritatramen est inritar, tametsi atiis ians praeventus eam condemnes, tamen af et, O te ipsem condemnam , eius sinceritatem propugnabis .
IV. Papael Qui opiniones Iaxas stantiali
plenas refellunt, severi sunt censorii Catones, qui de supercilio loquuntur. Et rorem gramvissimum si enum veritatem appellat Cara. muel P. Lelsus lib. 2. e. zo. D. I . N. 1or. & ipse ut probabilem exhibet opinio
nem damnatam, quae ob pecuniae carentiam , Ec voluntatem non repetendi mutilum intra
certum tempus alliquid exigat. Muta , inquit , si i aliis rebus, s oneribus potest alia
quod tritium imponi, ita etiam oneri carendi sua pecunia tanto veι ranto tempore . Cum
enim pecunia sit instrumentum negotiandi , Oprisara se instrumento sua artra sit pecunia ae-wnrabile , ων non eιtiam mercatores Polemotearentiae pecuniae pretium aliquod eummum consensu imponere , i raesertim si ratio boni communis id postulet Subdit tamen, non esse tam laxas habenas mercatoribus dandas , quia sententia haec nova e st, ac proinde non es facile admittenda. Si falsa, semper rejicienda . Quare toto ostio aberravit P. Noceis ius , qui excusare ab hac laxitate tuum Leuiuin infelici conatu studuit. P. Thomas Tamburinus incertam sibi esse ait hane doctrinam Caramuel: S.
IV. Hate cursim indieavi , ut hei ne lector eolligat . quo nova theologizandi r tio impellat vel ipsos Theologos probos doctosue, qualis praecipue suit P. Lessus. His octrina Caramaelis penitus destruit dogma vangelicum eontra ut aram, ideo damnata Us UR. C A P. rir. & sv. 31 ab Ecclesia est: sicut pro videnda remaedia υel bestia pretium solvitur , ita pro videndis pollidendisque auri partibus Semper
ergo licita usura erat. Nam mutuo dari pecunia nequit sine privatione visionis ejus. dem . Et quo avariores homines sunt , eis majori assiciuntur tristitia, & molestia, dum se eadem ad tempus privant . Ergo si homines avari ob tristitiam praelatam exigunt quinque in centum, homines avarissimi poterunt exigere septem, aut decem. Non est opus ut fusius hane inauditam sententiam refellamus, cum & se ipsa horrorem prodat , & damnata ab Ecelesia sit. Non minus sal sa est alia opinio quam ibidem docet Caramuel, nempe posse mutuλtorem aliqvid accipere, quia se privat facultate pecuniae negotiandae. Privatio istius facultatis est pretio aestimabilis, inquit aliquis. Haee pariter doctrina de medio tollit omnes usuras Iideirco improbanda tanquam Hiievangelica .
De periculo amittendae sortis is Montiliae opianiones laxae refelluntur. Caput Navigantito suo vero sensu exponitur, rejectis iunio
ris periratam Rrs p. Est incertus amittendae, vel recuperandae sortis eventus. Duplex est: iacti, & tutis. Nunc de primo, pollea de secundo. Ratione peroiculi faet i non pauci iuniores Probabilis aede sendunt, abique usurae t be exigi in mutuo lucrum posse . Afferunt enim, omni mutuo insitum semper hoc periculum esse . Unum pro multis allego P. Clauditim Liar. Cmix qui lib. r. p. a. de Uura m 8 4. hae scribit. DIυιαι, Serra, alιique apud Mesndo tu statera disp. 6. n. IS. Meuerant SEMPERege perissum fortis , quando datur mutatim Iideoque rarione Irristidi s LMPER posse aliquid exigi. Neque Calvinus , neque Salmasius, neque ceteri usurarum patroni tam laxamd trinam propugnant. Nam illi, dum m tuo traditur pecunia pauperi, aut diviti necessitate presso, nihil exigi posse docent, solamque usuram negotiatoriam defendunt oldeo clamant, quod Casu istae catholici verbis improbent ut uram abstractam, rei Aoro laxius .eereris eam sustineant. si semper
mutuo periculum inest, s per licitum lucrum estis Ubi ergo in mundo usura ρ Errorem hunc profligavit B MEDicTus xl
75쪽
LIB. I x. DE IUs T. & IUR. in sua Ene ira adversus usuram n. s. his mutuataerii. Si igitur ob hoc perieulum posiverbis. Sed iuud dulgenter animarivertendum,n sibile licitum lucrum est, nulla apud h DUO sibi quemquam , O non nisi remere per- mines usura erit. facturum , reperιri SEMPER , in praeso tibique IV. Respondent Diana, Tamburinus, salis
esse υeι una enm mnitio titulos altos lagitimos, sum esse cuique mutuo inesse periculum via &e. Lege commentarium nostrum in amittendae sortis. Quoniam, inquiunt, murrae satam Encyclicam. tuum est sine periculo , si mutuatarius pi-II Alii iuniores , ut aliquo sueo hniacignus , aut fidei jussorem tradat. Peregre- errorem contegant , distinguunt periculnmigie. Sed acuti Probibit istae in casses semet- in ordiniarium, & in extraordinarium. Ratio- ipsos detruserunt. Vi pignoris, vel assecu- ne secundi , non primi , lucrum ex gi ex l rationis leparari a mutuo periculum potest. Inutuo posse defendunt. Periculum extraor- Ergo sublato pignore , vel assecuratione, dinatium est , inquiunt , si mutuo tradas mutuo semper periculum inest. Ergo semin pecunias mutuatarias dubiae fidei, prodigis, per ex mutuo sine pignore, vel fidelium decoctoribus , lusui deditis &e. Cbrmarica ne, exigi luetum poterit. Haec autem do paradoxa haec sunt ad incrustandam usuramictrina anti evangelica est , quia omnes usu excogitata. Quis prudens mutuas dabit pe- ras licitas facit.
comas prodigis, decoctoribus, lusui deditis, i V. Alia ratione evineo recensitae opinim itigiosis, & dubiae sdei eognitis λ Alii iu- l nis falsitatem. Ut mutu1tor exigere rati niores Probabili stat, missis hoe periculo ex- ne periculi dicti lucrum queat, suscipere intraordinarro asserunt, posse pretium exigi in se periculum sortis debet. Atqui mutu tornu tuo, quando hoc periculum facti verum, non suscipit amittendat sortis periculum.& non fictum est. Ergo lucrum perceptum senera illum est. II. Propositio mea haec est. Iocrum ex Quod mutuator non suscipiat in se pericv- mutua ob perietiliam scinis amittendae, Me pr- l lum istud , veritas faeli est . Nam si sors
Ernarium siι , me extraordinarium , fenerati- mutuo tradita , aut furto erepta, aut ni rium es. Ubina in quaeso in universa Scri- fragio, aut in negotiatrone pereat; muluι-ptura sancta, ubi in Patribus istius periculi tarius, si solvebdo sit, restituere sortem dementio Sed distinguendum est periculum bet. Periculum ergo est penes non credito quod est apud creditorem, a periculo quod rem, sed debitorem: ergo iniuste nravatur est apud debitorem: quae duo pericula com-idebitor, dum obligatur ad solvendum premunt ter confundunt iuniores. De primo per- l tium pro periculo , cui non creuitor , sediculo nunc disseram . Hoc euique mutuoldeb: tor ipse obnoxius est . Insissunt. Con- inest : hoc enim ipso quod qnis mutuatur tingere potest ut debitor solvendo non sit, ad aliquod tempus, adesi semper verum per- l & decoctus evadat; & hoc in casu creditoriculum v Iv I amittendi. Ergo si hujus per-l sortem perdit: & hoc periculum est sem lauti ratione exigi lucrum ex mutuo po- l per penes creditorem. Effugium vanum est. test, nullum erit mutuum gratuitum, nulla Nam hoe periculum possibile, & remotissi- inter Christianos usura. Pericu Ium quod est mum dumtaxat est. Nam omnes mutuat apud creditorem, inde habere ortum potest, i res, antequm pecunias suas fidant mutua- quod res mutuatarii desperatae sint , velit arus, eorumdem statum, substantias , leerunt, vel possunt esse. In primo easu per-l cetera omnia severe expendunt: & dum per-δculum evidens est, & eertum. Sed nullusticulum probabile sortis amittendae praevi- mutuator Pecuniam tuam tradet tali mutua-ident, a mutuo abstinent . Ergo periculum tario, nisi caritate flagrans succurrere ei-iistud remotissimum est, & cuiquam inutuo
dem velit cum sortis, & Iueri dispendio. inlitum. Si iustus titulus esset repetendi Similiter in secundo eatu , dum nempe su-lpretii , nulla foret in orbe usura . Confir-
tura ruina mutuatami praevidetur , nemo matur. Si fur poenitentia ductus furtum re- prudens eadem pecunias credet. Tota ergo stituat, nihil pro periculo solvere cogitur, difficultas reducitur ad tertium casum, sci- ut Omnes fatentur: & tamen majus est perlicet ad periculum possibile . Hoc pericu-ticulum pecuniae raptae, quam Pecumae mu lum est, sed non certum , & inest euilibetituatitiae. Non tenetur, inquiunt , fur pse Nintuo . Nam qui labet homo, etiam dives, tium periculi solvere, quia nulla Praecessit ad rmieriam reduci potest ob varias circum- conventio inter furem, & dominum. Elius tantiast semper enim securior est pecuniasgium ineptum. Nam nune sermo eli utrum
bsolute loquendo in manu mutuatoris quain i periculum istud iustus titulus sit pretii sol
76쪽
vendi. Quid respondes t Negasy Usura ergo est pretium pro illo exigere . Ars Ergo
potiore jure solvere ser quam mutuatarius tenetur. Conventio supponit titulum, sine quo conventio iniusta est. Quando adest v Ius titulus , etiam sine conventione solvi pretium debet. Quia damnum emergens v Ius titulus est , compensare hoc damnum sur astringitur, etiamsi nulla convent i O praecesserat. Praeterea finge aliquem per vim, Ec fraudem cogi ad mutuandum. Quid restituere violentus mutuatarius debet sortem, & omnia damna, quae passiis mutuator coactus est, quamvis nullum de his damnis resarciendis pactum praecesserit. Quid solvere debet pio periculo sortis amittendar Nihil omnino. ut omnes satentur. Er-xo periculum illud non est titulus pretii solvendi. V l. Qu)rsT. II. si id dire υm de titulo
νω t. 7. c. 8. g. 4. n. l. lepidissinium tit Ium excogitarunt aliquid exigendi supra sor-etem. Hic autem est molinia, mentis turbatio , animi angor , quem paritur mutuator in distrahenda , & numeranda pecunia, si mutuator meticulosus sit. En verba eiusdem Lugo. is Si ergo posses nitra sortem di, exigere , quando mutuum futurum tibim esset causa doloris capitis , poteris etiami exigere quando mutuum suturum tibi e G,, set causa doloris, S timoris interni pro- ,, pter periculum sortis amittendae : qui adinri Ior ille, & timor, prout contradillinctus M a sorte ipsa, est aliquid quod in pactum possit pro pretio afferti . Clarius ibidem n. 83. confirmat hane suam doctrinam Lugo. Uuia si ego, quia claudus v. g. Ium,aebeo subire peculiarem molestiam , rei pecuniam ex domo auferam ad tibi mutuandum,
quam molestiam alia πω subirem, Iossem ει-- N. B. peculiare pretium exigere Pro i Ia molestia a me subeunda . Si ergo similiter quia meticulosus Ium, o pavidus , non possum tibi mutuare sine magno angore, limGre amitiendae sortis ; -itur qtita possim ali-stita eiugere pro hae molestia, in onere , sine quo ego tibi mutuare non possum. Haec tamenatiorum iudicio relιnquo. VII. Hae dodilina admissa, horrenda consequuntur absurda. Claudi omnes liberi erunt ab usura, quia repetere ex mutuo pretium poterunt Ob majorem in serenda ex scrinio
Pecunia laborem. Qui oculorum hebetudine& usu R. CAP. 1 v. 17 laborant , adhibere perspicilla in numerandis nummis debent, & ob hane molestiam reperere pretium possunt . Quid de
seminis, quid de nobi Iibus pavidis , & meticulosis, qui quo sunt avariores, eo sunt pavidiores Et pro maiori pavore , & angore augendum pretium erit ρ Allata doctrina itaque salsa est, Se omnino repudianda De celebri Cap. Naviganti .
VIII. Duplex sub initium periculum diis stinctum est. Alterum facti quod est apud
debitorem , quatenus debitor ex omnibus suis, bonis tenetur in quorumque eventu etiam amissae sortis , & tueri tantumdem restitisere. Alterum iuris quod ereditor in se suscipit, novumque contractum init , quo sortem asse rat, ita ut si sors quorumque casu absque fraude, & culpa mutuatarii perierit, ipsi creditori pereat. HOe periculum iuris extrinsecum ipsi mutuo est, quia per
novum assecurationis contractum suscipitura creditore. Et tamen hoc quoque periculum reiicitur a Gregorici IX. in Deeret ali ad S. Rayinundum O. P. directa anno II 6. in qua haec habentur. μυiganti, vel eunti
tem , eo quod suscipis in se periculum, recepturus aiι quid Mitra sortem, usurarius est censendus. Si neque tum cum mutuator in se periculum recipit, licet exigere Pretium, quanto minus ad licebit cum totum periculum est penes mutuatarium ΤIX. Multi iuniores , criticos in hac causa agunt. Inquiunt mendosum esse pontificium textum , in quo deest particula molibrariorum oscitantia praeternus L. Sed e fugium istud ineptum, vanum, & commentitium est, ut suis palam feci disi. i. e. s,f. a. de usur. e tr. tricli. Non modo codices Omnes carent partacula Non, verum quod
peremptorium est, S. Raymundus, ad quem , ut dixi, directa fuit Decretalis , textum
pontificium refert absque praefata particula. Insistunt. In eadem Decretali adiicitur secundus casus, cujus initium est. Dis quoque qui dat se. non debes ex hoc usurarius reputari . Quis Grammatista, ait quidam novis simus scriptor, non animadvertit illam particulam quoque significare uniformitatem ad ante dictat At Theologi in laeudata Decretali duos contractus lpecie diversos legunt: mutui in primo casu; venditionis, & emptionis in secundo. Quae uniformitas, quae sci, inter hos duos contractus Auctoritati S. Raymundi accedit auctor tas LancADtii,
77쪽
mnas cerIana pecuniσ quautitatem mutuatur,
in ex eo quod in se mutuans periculum suseisit , aliquid ustra sortem υι recipiat convenit 2 nam hic Uuratius repulandus erιι. Quid
plura Glossi ipsa hoc quoque modo casum
exponit . Aliquis mutuaυis certam pecuniaequautilaaem nauiganti, vel eunti ad nundinas,
in pro eo quod muιuans recipis in se peracu . Am sortis, recipit Hiquid uitra sortem e quaeinritur utrum usurarius My Respondet Pontifex,
X. Hanc sententiam de sendit S. Thomas, sive auctor opust. 7ῖ. c. 6. inquiens: L quis pecuniam alicui nostanti commiserismMtuo propter spem ali ius lucri , licet terι- culum etiam sortis super se receperit, niώilο- minus iudieatur usurarius, etiamsi totum amistrit. S. Raymundus in summ. tit. de Uur. g. 7. ubi exponit Decretalem Naviganta ad
se datam , haee scribit Tabs semper faciunt rate mutuum Impi r spem lucri pecuiuarii, quod κοα Iicet. Auctores isti syncsrom erant Gregotio IX. si damnant lucrum ob periculum iuris, quod aliunde pretio aestimabile est , ut patet in tertio assecuratore , quanto magis damnant lucrum ob merum peritum saeti, tuique mutuo insitum XI. Graviores quoque Theologi Ss. Tnmmae, di Raymundo subscribunt. Navarrus, SO O, Banne et, Guittiereet, Rebellus, Toletus, TApia, Conradus, Lope Z , Genetius, Balterinus, Gennaro , Theologi Lovanienses, & Padi sienses. Accedunt quoque communiter Canonastae . Honoratus Leotardus de usuris q. χῖ, animadvertit , Olim per nnissum fuisse civili jure nauticum senus ob periculum susceptum. NMne vero, inquit, nsura haec naurica omnins dam ra est, Θ I
res eiυι tis nauticum fenus permittentes , abro-
Latae sunt ex Conglutione D. Gregorii IX. c. Misis de Uur. cap. Naviganti. Postquam vero demonstravit fenebre esse luerum ob periculum Dris susceptum a creditore , N. 27. improbat potiori jure tanquani senera talium,ucrum perceptum ob periculum ficti, cui se exponit creditor: quamvis, inquit, id citum esse sentiunt nardus trisus , .
THME. Iane plurιmi. . . . feci nostra sententιa tutior est, oe inter Jur peritas recepta. Quare exclamat P. N colaus Genarro P. I. u. ἶ5. his verbis. Ita sentium Doctores laici m com tisionem Thrologorum. Et, o bona Deus ius M sendenssas Aruns τοι capita t Ad qui
Ad issificandum nauticum fenus. Insudant,
XII. Et quod mihi luculentius manis stat petieulum istud puram putamque. esse
larvam ad obtegendum senus excogitatam, est quod isti juniores nunquam praescribunt mutuatoribus istis ut abstineant a mutuo, quando tradere illud absque lucro recusant. Quare eos sic ad incitas redigo. Aut verum reputant periculum istud , aut salsum. Si falsum, cessat quaestio. Si verum; ineant contractum societatis , in qua iuxta omnes adest & verum periculum, & verus titulus lucrandi. Renuunt Ergo vero peritatum nolunt . Adest certus & tutus titulus luiserandi omnium melorum consensu probatus. Cur nolunt hoc tutum lucrum t Rxti nem edisserant . Non aliam sane dabunt,l nisi quia lucrum volunt, periculum nolunt nisi dictitium . Quod si pericula societatis
nolunt , abstineant a mutuo. Abstinere a mutuo λ Lex evangelica mutuum praestribit. Verum habet; sed mutuum gratuitum, volatque mutuum senebre. Mutuum evange-l licum est fructus caritatis absque ulla lucril spe . Hoc mutuum gratuitum reculas ut seisl neralitium lucrum assequaris . Cum Christi igitur Evangelio tibi denuntio, aut ut m u. tuum gratuitum , si vales, fle si frater indiget, tradas; aut si nequis, vel alter non
eget, abstine a mutuo dando. Si tandem frugiferam enicere intendis pecuniam tuam , licitos contractus vel societatis , vel alterius negotiationis Init .
XIII. Objectiones aduersariorum hae ferintne sunt . Opponunt decretum sacrae Congregationis de propaganda fide datum anno is s. ad Missionarios Srnenses, in quo haec habentur. In praefato regno lege st1biis litum est ut in mutuo triginta pro cen- ,, tum accipiantur absque respectu tueri ceruis tantis, aut damni emergentis: quaeritur,. is utrii in Sinensibus sit licitum pro pecunia.
,, rum suarum mutuo , licet non interv is niat lucrum cessans , aut damnum emeris gens j praedictam pro celitum triginta, is regat lege taxatam quantitatem accipe-
,, re: & causa dubitationis est , quia in reis cuperanda pecunia est aliquod periculum, o scilicet quod qui accipiet mutuatum suis fiat, vel quod tardet in solvendo , veho quod necessarium sit coram judice repe- ere, vel propter alia hujusmodi - Re-lolutio S. Congregationis ad quaesitum istudi quentis tenoris est. is Cenluerunt ratione
78쪽
is mutui immediate , & praecise nihil esseis accipiendum ultra sortem principalem: liis vero accipiant ratione periculi probabiliis ter imminentis, prout in easu , non esseis inquietandos, dummodo habeatur ratio,, qualitatis periculi, & probabilitatis eius.
o dem, ac servata proportione inter pericu-- lum & id quod aceipitur. MXIV. Henrico a S. Ignatio hoc decretum in publica disputatione alleganti responsum fuit. I. ut ipse narrat Itb. 9. e. ῖ I. n. 37 . de eodem non satis constare. 2. re solutionem non esse approbantem , sed tolerantem . Contra primum responsum prindueit P. Thomam Hurtadum C. M. qui authenticum exemplum producit . sed auctor iste & alia pontieeta decreta obtrudit ut authentica , quae sunt omnino apocripha . Dico igitur , laudatam responsionem aut nullius esse fidei, aut permittentem dumtaxat, & tolerantem. Nonne sub decreti jactati finem haec reperitur clausula nee Sanctitas Da , HI Sedes apostolica aliud ordinaveris. Porro apostolica Sedes anno I 67ρ. riginta quatuor annis post datum responsum damnavit opinionem Theologorum inquientium I Cum numerata pecunia sit preti
sis die. Quid qnod Sedes apostolica pluribus iam saeculis definierat eisp. Naviganti s nus committere illum qui suscepto sortis
periculo , quidquam ex mutuo reciperet. Haee est constitutio pontificia sacrorum Ca- nonum codici inserta , neque ullam exceptionem patitur.
XU. Tandem ipsa lex Resni Sinensis pro- p sita sac. Congregationi iniquissima est.
ac lege taxata est quantitas triginta incentum quotannis solvenda ob sugam debitorum , aliaque pericula . Talis autem lex seipsa iniustitiam patefacit. Romani usuram
mordentem reputabant centesimam . Haec
lex Sinensis non duodecim, sed triginta sol venda imponit . Quis iniquissimam, & s ritatis plenissimam non deprehendit legem
XVI. Opponunt a. s. Thomas a. a. q. 77. a. 4. ais a. docet, posse augeri pretium propter periculum , cui se ex uis mercator, transferendo rem de loco in Aeam . Ergo &propter perieulum sortis. Argumentatio ineptissima. Audi integrum Angelici textum. Non quieumque carius vendit aliquid quam
emerit , negoriatur ; sed sotam qui ad Me
emit ut carius υendat. D autem rem emit,
mn ut υendat, sed ut teneat , oe postmodum propter aliquam causem eam vendere velit, non 3c V s U R. CAP. IV. 's n gortatis , quamυis carius vendat. Pso enim hoe Mite sacere, vel quia in aliquo rem mestoraυit , vel quia pretitim rei est mutatum semisum diversitarem loci, vel temporis , vel propter periculum cui se exponit transferendorem de Deo ad locum, via eam ferri faeienis.. Et se naum hoc nec emptio, nec venditis es iniusta .
XVII. Quid In contractu venditionis &emptionis augeri pretium potest , ut docet Angelicus: erso etiam in mutuo Pecunia ergo mutuati tra merx est majori & minori pretio subjecta, sicut aliae merces, propter perieulum λ Nulla ergo in mundo usura Mercator transferendo merces de loco in locum multos labores sustinet & perieula. Si merces a latronibus , a piratis surripiuntur, ipsi mercatori pereunt. Contra si
pecunia mutuatitia, aut merces eadem pecunia emptae pereunt, non mutuatori , sed mutuatario pereunt. Ergo paritas nulla est.
XVIII. Opponunt 3. Periculum sortis est
mutuo extrinlecum, & per accidens eidem conjunistiam, quia Oritur ex qualitatibuς mu
tuatarii prodigi, lusoris, fallacis &e. Hoc
autem periculum' est pretio aestimabile , cum tertius pollit pro assecuratione eiusdem pretium accipere. Resp. Dum Christus praeeipit, Minuum dare nihil inae sperantes , ignorabat ne homines esse fallaces, prodigos, lusorest Distinctiuncula hac admissa, nul la est in mundo usura. Cedo. Quis , nisi stultus, mutuas tradit pecunias suas prodiagis, decoctoribus, lusoribus ' Quae lex iubet ut istis mutuum tradatur Si haec immineant pericula, cur non abstinent a mutuo lResponsum praebe. Mutuum praecipitur , ut succurratur statribus egentibus., non ut s veantur vitia & scelera prodigorum, decoctorum, & ludentium . Volunt mutuum, quia ex mutuo lucrari cupiunt . Nunquam enim homines prudentes vero periculo exponerent centum ob spem lucrandi qui que . Sed quia cognolcunt pericula esse com muniter chimaerica , & lucrum certum s ideo mutuari volunt, .& alios contractus veris periculis obnoxios inire recusant.
XIX. opponunt 4. Licita est lucri exarictio ob periculum damni emergentis : ergo etiam ob periculum sortis amittendae. Resse Utraque propositio in sensu ab adversariis ploducto salsa est. Pacisci utique contrahen tes valent de solvendo damno , quod inutuatori imminet, s reipsa evenerit . At si damnum revera non emergit , nihil accipi potest, ut infra patefaciam. Consequentia
79쪽
M LIB. Ix. DE vero hei ne de hacta vana est. Distinctio per-iiculi intrinseci , & extrinseci communiter ichimaerica est. Omnes homines fallaces esse ipossunt . Heinc oritur periculum intrinsecum , ut satentur adversami, vi cuius nemo liuetari potest. Periculum vero extrinsecum Voc ni, cum pecunia mutua traditur mutuatariis proditis, lusoribus, decoctoribua, vulgo fauiti. Interrogentur omnes mutu . tores: si eandi de locui velint, vix unus in tentum occurret qui descriptis hominibus mutuum tradat. Sinyiali mutuatores dicent, omnem se ad h. bere diligentiam , ut
securioribus, & fidei oribus mutuatariis pecuniam suam fidant. Ergo distinctio de pericula intrinseco, & extrinseco vana & chi. maera ea est . Quod interdum mutuatores fidant talibus mutua artis pecuniam suam, id ex impotenti lucri cupiditate , & ardenti avaritia est . Similiter quod interdum lmutuatarii probi, & fidi decoetores evadant, lper Metadens e si . Quod est per accidens, l& raro contingit, nequit stabilire regulam lde periculo extrinseco, & intrinseco. Mu- ltuuna dandum p1uperibus est, & indigenti.
hus iuxta legem evangelicam. Illorum reo
spectu majus periculum est quam si tradatur divitibus. Ergo plus lucri a pauperibus ra. tione maioris periculi exigi poterat quam . a diu: tibus. Haec est necessaria consecutio lex doctrina iuniorum . Hane autem anti e- lvangelicam docti inam detes antur vel ipshaeretici Calvinus, Salmasius, Hel nec tu S,& alii usurarum parroni . lxx. QUA T. I H. Licitum ne es oliquid lexigere Dyra sortem ratione laboras in numeranda pecunia &c.' Rus p. P. Thomas Tam. t
hurinus lib. 9. te. i. c. g. I. n. I. d
cet, licitum esse aliquid exigere pro parandis pecuniis in magna quantitate, in mensurando tritico die. & citat pro hae opinione Molinam , Medi nam , Navarrum . Haec opinio falsa est: numeratio enim pecuniae insita mutuo est.
XXI. QUAE Ur. iv. Au ticistim est ali id
petent mutuum infra tempus praefinitum' REs p. Ad fit mantem Opinionem damnavit Alexander VI l. n. 42. Licitum es muttianti isti tita fgra sortem exigere , si se obliget ad nou reserendam sortem usque ad certum tempus . Res p. P. Tan. iurinus hue. 3. in se l. c. 8.f. s. num i s hoc pacto. Dixi iam , pus
nario. Ita Caramuel. Peeuniosa aetas nostra Hae aetate pecuniola vivebat Alexander VII. qui anno I 666. damnavit praefatam doctrinam . Tam urinus autem obiit I 67s. Idcirco refero laxas Casu illarum . & ptolcri pias opiniones , ut lectores sibi caveant. Recolant opiniones proscriptas principia esse , unde plura alia consectaria erronea
. Est detrimentum illlid quod totius
mutui causa patitur mutu Ator. Pecunias paratas habes ad domos ruinosas re. iarclendas, vel agros colendos, vel ad triticum emendum pro toto anno. Caritale succensus has pecunias mutuas tradis iratri egenti. Si heine aedes diruantur, agri inculti maneant, damnum quod sus mes, coiti- pensandum iure est. Hoc eli damnum emero
gens, quod deduci in pactum potest. Qui se ii qui tale subire damnum velit ut mutuo succurrat fratri egentit Rarissiati sunt , bc
lamen nihil frequentius aliqui an ore habent quam damnum emerRens. II. Quamobrem plures conditiones necelsariae sunt ad verum damni emergentis titulum . i. Quod damnum verum sit, certum, &reale. a. Quod ratione mutui innice emes gat . 7. Quot mutuum sit causa per se, &non per accidens talis damni . Α- Quod hoc damnum manifestetur mutuatario . s. Qa idamnum in paelum deductum non compsi . sc Iur, antequam emergat. 6. Quod servetur aqualitas damnum inter & compensa
III. Heine evidenter salsa est opinio docens , non esse usuram, si ex mutuo I P. aureorum certo sis accepturus detrimentum. aureorum decem , etiamsi non monita mutuatario de hoc iam , pacisoris tibi reddeodi IIo. Haec opinio est contra quartam indicatam conditionem. Iniustitia manifesta est quod mutuatarius subire onus, illudque solvere debeat absque tuo consensu. IV. Quas T. II. Periculum damni emersari est ne vertis ritutas vi euius fieri eomentio
Iam dictum est supra, periculum esse incertum rei eventum . De periculo sortis amite
tendae dictum quoque satis est: de periculo
80쪽
D I s s. I U. DE M U T. damni quod eaussa sortis mutuo traditae eve- inire potest, dicendum nune est. Adfirmant
aliqui juniores, quorum sententia mihi sal-lsa est . Quoniam titulus qui licitam reddit laeeemcnem supra sortem, est damnum verum, reale, & certo suturum , quodque non compensatur nisi Post eventum. Si enim damnum non evenit , recompensatio habere Iocum nequit. Si tamen mutuator probabiliter praevideret suturum damnum determinatum , posset cum mutuatario pacisci de compensatione futura in casu quo eveniret causa mutui damnum illud. Dixi determinatum , ut excluderem damna inde terminata, & aliunde obvenientia. Debet ergo mutnator perspicue declarare tale damnum in
individuo, quod futurum timet, ut posita
conditione even us, teneatur mutuatarius illud eompensare . .
V. Heinc collige , nunquam licitum esseqnidquam ultra tortem exigere ob solum periculum probabile , sive probxbilissimum damni emersuri, nisi reipsa emergat. Probabili statum nonnulli id affirmana , immo etiam aliqui non Probabilistae. sed haee opinio evidenter falsa est , & omnibus usuris
viam aperit. VI. QUA IT. I ii. Utrum liceat initio eontractus pactum poeum eo entismalis, si debitorsit in mora Rrsp. Debitor est in mora, &morosus nuncupatur , dum praesituto tempore debitum non solvit , quando solvere potest, & omittit. Duplex mora: altera ex re, quae se ipsa monet debitorem ut solvat ;altera ex persua, dum debitor monitus acreditore ut solvat , negligit solutionem. Praefatum panae conventionalis pactum, mutuo eonsensu firmatum plures iuniores defendunt : Hemicus a S. Ignaris, edi P. BiLDari vocant hanc sententiam communem .
VI l. opinio probabilior mihi haec est.
Pana conventionatis , nisi intemeniat id quia inters creditoris, seu nisi imponatur pro quam-ritare damni emergentis, usuraria est. EvInco. Ideo pactum tame conventionalis de accessione supra sortem in mutuo licitum dicitur, quia mutuator hoc pacto servat se indemnem . Sed pactum istud ineptum est adservandum indemnem mutuatorem, nisi imponatur pro quantitate damni emergentis .
Ergo senebre est . Patet prima propositio. Mutuator ideo adjicit pactum poenae solvendae , vel quia timet sortem esse in periculo post praestitutum tempus, vel quia praevidet malx sibi imminere , si praestituto tempore
sors DO. reddatur, vel denique quia existi,
mat pactum stud esse stimulum ad sollicitandum debitorem, ut solvat. Prima ratio est manifestum usum pallium. Qui enim timet non esse restituendam sortem , puta cenis tum , magis timere debet non esse reddenis
dum ros. Sed exigere lucrum ob periculum amittendae sortis est usura , ut supra ostendi. Ergo in easu de quo disserimuῖ, pinna conventionalis est pallium usurae. Si secundam asserant ad vettarii, nobiscum sentiunt. At ipsi expresse asserunt , lieitum esse lucrum pacto poenae conventionalis impositum , seelusis titulis damni emergentis , & lucri cessantis. Quod enim poena haec imponi queat
ad compensandum damnum emergens, Omne via emur . Tertium momentum inane est. Nam si mutuator praevideat mutuatarium
fore infidum , & contumacem in differenda
sortis restitutione, nunquλm credet ei me
niam suam ; aut pignus , vel fidejussorem
VIII. Licitum itaque est pactum poenae
conventionalis , quando revera oecurrix id quod interest mutuatoris , nempe damnum emergens, & lucrum cessans, infra explicaniadum . Utique iura plura approbant poenam conventionalem , nullo hibito respectu ad id qnod interest creditoris; sed, ut observat Honoratus Leotardus celebris Iurisconsultus de osur. q. 8 l. haec jura sunt abrogata , si e- ut & illa quae usuras moderatas concede bant. Rem clarius explico. Mutuo trado tibi eentum insta annum solvenda : elapso anno in poenam morae, nisi restituas , conventio me inter & te peragitur ut debeas solvere decem . Si revera damnum decem
p. ssurus sim in casu dilatae solutionis non ex impotentia, sed ex malitia , tum iuste accipiam decem , posito quod tale damnum passus sim ; si minus damnum passus sum, minus accipere debeo; si nihil damni mihi evenit, nihil exigere valeo, quia acciperem ex mutuo, quod est usura; si denique majus damnum passum sum , plus exigere valeo, ut sit aequalitas inter damnum, & compensationem . Poena απυ urionalιs non est
pretio aestimabilis: imponitur ad terrorem,& apparentiam. Idcirco quando creditor nihil mali patitur, nihil exigere vi poenae con ventionalis potest . Si plura eupis de haepcena , lege Gm. 7. Lib. I. Di f. 3. cap. I