장음표시 사용
371쪽
gro Aor Is ΤέeoγIa . eo aptiores fiunt vibrationes ab his aeri interiano impressae ad sonitum procul per aeris massam propagandum. Ex his sequitur , tempora alia aliis aptiora fore ad sonum transmittendum , quum scilicet aer deasor est, magisque elasticus. Sonus passim melius noctu, quam interdiu, exauditur; sive
quod aer noctu densior sit freta ; sve quod
noctu minus agitatus fit, & quod minimi tre. mores excitati in universu nMurae flentio , impressionem in aures essiciant sensibilem , nulla alia magis sens bili impressione illam elidente , ct animae animadversionem distrahente
Sonus in aere , ct in aqua. 63. ASSERTIOU. Sanus ab aero in aquam, o ab hae in ilium propagatu . DEMONSTRATIO. Experientia constat, hominem omnino aquae immersum sonos proxime productos distincte audire ; de tintinnabulum metallicum recipienti machinae pneumaticae in-esusum extra aquam exaudiri quum recipiens omnino aquae immersum est, dc agitatur. Ergo sonus ab aqua in aerem, & ab illa in hune
66. NOTA . Phaenomeni huius explieatio, pluribus dissicultatibus obnoxia est, quas breviter indicabimus. Hinc exp icatio sequens jucundior evadet, & utilior.
. Certum est, sonum esse tremorem euemda- σονρoris sono ἰ, quod quum elasticum sit vibrationes suas eommunicat aeri apto similes vibra. tiones enicere . illasque ad uni sonas auris fibras. transmittere. At quum corpori sonoro, & auri interjectum ea liquidum non elasticum , dc ineptum vibrationes facere, a quibus sonus ad aurem deserri debet, quomodo ab hoc organo sonus sentietur Quanam ratione aqua auri, &eorpori sonoro interjecta in fibris aurieviaribus
372쪽
μινἰs TMorἰ a. 371 vibrationes excitare potest, ad quas ipsa inepta videtur elasticitatis desectu r
sonum ab aqua in aerem, & vicissim propagare. Plurium enim physicorum, Nolleti praeseristim experimentis constat, aquam sedulo ab aere expurgatam sonum transmittere, ut antea . Ceterum aer aquae immixtus in aqua comprimi
nequit quomodo ergo ibi elasticiis esset ρ Slvero elasticus non est, quomodo vibrationes iacere poterit vibrationibus analogas corporis peris
felle elastici , cujusmodi est aer athmosphaericust III. Celebres phy sei nonnulli ut phaenoma
'non explicarent, in aqua exiguam eomρνimibit
latem supposuerunt, & elasticitatem oculo imis perceptibilem, sed verissimam, & aptam vibra tiones facere vibrationibus minimis , nobisque invisibilibus aerearum molecularum analogas. At hypothesis haec admittenda ne est Aqua vi ribus omnibus restitit, quibus illam comprimere physici tentaverunt; quonam ergo prodigio adeo facile modo comprimi potest, adeo elastica est, quum vis adeo exigua, qualis est tremor particularum illam impellit Nondum ergo phae. nomenon ita explicatum est. Nos, supposta aqua incomprimi bili, ita illud explicare tenta
globulorum non comprimi bilium , hinc ad corpus immobile, & elasticum B, inde ad elasterium DC terminata; ponamus vero, elatarium DC immobile in D vibrationes exiguas faceremn, um hinc inde prope punctum A elasterium DC reseret vibrationes corporis sonori, dc aeris illud ambientiae globuli A B incomprimi biles aquae moleculas reserenti tympanum Baurem in aqua sitam reseret. Patet, quum elasterium D C movetur dire ' et ione mn, premere debere globulos incompri
373쪽
mibiles direction- Α B; illud vero redeuns dI- rectione n m, globulos repelli debere directione B A a corpore elastico, & compresso B. Qua roseries globulorum AB, quin comprimi bilis, ct elasti ea sit, sed tantum mobilis, sequi debet ,
dc imitari vibrationes m n , nna duorum corpo rum ela sti eorum illam prementium, tu terminantium in A, dc B . Hi ne phaenomeni explicatio descendit.
tur, Io exempli gratia , quovis minuto secundo vibrationes communicet particulis aereis illum transmissuris ; eodem minuto secundo incomprimi biles aquae moleculae decies exiguum impulsum perferent ea x ad aurem aquae immerinsam urgentem, dc exiguam reactionem ab auripab illis compressae elasticitate. Moleculae aerea corpori sonoro, & aquae funerficiei interjectae elasticae sunt, dc quaquaversum agunt z auris tympanum aere plenum elassicum est , dc in actionem reagit , a qua comprimitur . corpus ineomprimi bile. & mobile, ut aqua, a duabus hisce potentiis impulsum reciprocae earum actioni obsecundare debet, dc alternos earum opinpositos impulsus sequi. II. Si sonus, qui ab aqua. In aerem ρνopagatur viginti, exempli gratia , vibrationes reci pienti vitreo aquae immerso quovis temporis se cundo commvoicet; globuli aquei illud ambientes Fig. 4e , ex lege aequilibrii hydrostatici vicies ad recipiens accedere debent, dc ab illo velles uno secundo recedere, dc vicies corporis sonori , aetis illud ambientis, dc recipientis eodem modo oscillantis vibrationes imitari. Si aqua tremere debet, ut eorpus illi immersum
aer exterior aquam premens nonnae eundem trevi
morem concipere debet, adeoque & sonum propagare, qui non nisi definitus quidam tremotest aerearum partieularum' III. Sonus ab aere in aquam transiens languitidi om
374쪽
Aeris Τμονια. 37Idior admodum fieri debet; motus enim vibratorius , quem aeri S moleculae communicant, eo minor fit, quo magis dividitur, aut majori materiae quantitati communicatur . Atqui quum aquae densitas multo major se aeris densitate , vibrationes ab aeris moleculis aquae indita .. multo languidiores illis esse debent ,. quas aliis aereis moleculis ad eandem a corpore sonoro distantiam communicarent. IV. Sonus graυD, is acu us simul transmitti , is audiri ρ sunt ab aere sub aqua , is vicosius. Duo enim corpora sonora diversos hos sonos edantia vibrationes suas seorsim duabus diis versis aeris speciebus communicant, ut mOX Ostendenuis; hae vero diversae aeris species, quae singulae peculiari tremore eientur, diversiam mois Ieculas aquae impellunt. Quare itaque diversae aquae columnae a diversa aeris partibus impulsae, a diversis tympani auricularis punctis repulsae, suas non habebunt diversas, solitarias ,& distinctas vibrationes, quibus ab aere in a quam, & vicissim propagentur EXEMPLUM. Corpora duo sonora, quae ire aere percussa sonum edant alterum grave, a terum acutum , diverses faciunt vibrationes, quas diverso aeri communicant: diversae hae duae columnae aerear a corpore sonoro ad duo, diverissa aquae puncta appellunt: haec per seriem ad duo diversa puncta pertingunt tympani aqua immersit duo haec tympani puncta duplici aeris tympana inclus speciei proprium tremorem Comis
municant, qui duorum resonorum corporum tre.
mor est i duplex haee aeris species distinctis viis brationibus agitata in tympano auriculari , in cochlea , seu lamina spirali tremere faeit fibras duas singulas singulis uni sonas : simultaneus harum fibrarum tremor duplicis soni gravis , dca titi in anima sensationem parit.
375쪽
r68. OBSERVATIO. Phaenomenon, quod omnium maxime physios hac in re torsit. est diversorum tonorum existentia , & simultanea perceptio. In muscorum choro distincte, & nitide imul percipiuntur toni gravis, acutus, &intermedii. I. Certum est , exempli gratia , tonum gravem ut, ct acutum superioris octavat ut simul existere a duobus diversis simultaneis aeris tre moribus , quorum vibrationum chleritatas sunt
II. Certum quoque est, corpus sonorum edensionum gravem aeri tremorem suum quaquaverissum imprimere, & corpus sonorum eodem tempore tonum acutum edens, tremn rem aeri imis
primere duplo celeriorem . nullum enim circa illa corpora sonora punictum est , in quo auris
ambos tonos non audiat a diversis omnino aeris γ tremoribus exortos .
III. At enimvero qui fieri potest , ut eadem
aeris massa eodem tempore vibrationes habeat aptas tonum gravem reddere, dc acutum Eadem aeris species , eaedem individuae moleculae possunt ne simul vibrationes facere ut ioad tonum gravem ut edendum , & vibrationes ut 2o, ad octavam superiorem toni ων edendam λHoc evidenter repugnat; scuti repugnat, idem mobile , puta eundem globum bellicum viribus duobus quibuscumque impulssim moveri simul velocitate ut Io, & ut et o . Ad phaenomenon diversi tremoris smultanei molecularum aerearum explicandum duo exco. gitata fuere systemata, quae expendemus. Primum aerem homogeneum partibus omnibus moin te, figura, elasticitate aequalibus constantem supponit: alterum aerem facit heterogeneum partibus constantem elasticis mole , longitudine, mo-hilitate diversis. Fig. 38 . SI
376쪽
ustemata de propagatione soni.
69. SYSTEMA I. Physei nonnulli ad soni
propagationem explicandam censuerunt , sonum tindutationibus ρεν a/νem ρ opagari, quae pro diversa a corpore sonoro distantia languescunt ,
di orbes imitantur, quos saxa A, B simul, aut successive in quiestens stagnum RSTV conjecta producunt. In hoc systemate Fig. 4s ,
I. Sonus gravis A procul auditur in a , b, π, quia corpus sonorum A motum vibratorium,&. undulatorium aba, mum aeri homogeneo ambienti quaquaversus communicat; qui motus ubique animatur a quadam vibrationum , &ostillationum frequentia ; atque hae magis ye petuo , magisque languidae ad quandam usque distantiam aut is audiuntur, ultra quam ni αmis jam Ianguidae insensiles evaduui. II. Sonus acutus B eodem modo auditur: corispus quippe sonorum B aeri homogeneo ambienisti undulatorium tremorem quaquaversum communicat frequentioribus vibrationibus animatum, qui magis magisque languescens, at eandem Deinquentiam servans in vibrationibus sui s decrescentibus ad quamdam distantiam usque a , aut v au ditur, ultra quam percipi nequit.
III. Auris in setis bilium undulationum orbesita ab ambabus hisce undulationibus simul percellitur , quae invicem non confusae distinciam singulae, & solitariam fibris auricularibus impressionem efficiunt: hine duplicis soni gravis, ct aeuti distincta , & simultanea perceptio. CONFUTATIO. Systema hoe a celebri Caristesio inventum , a pluribus deinde magni nominis physicis admissum , per hos dies serme o soletum in pluribus peceat, quae breviter indiricabimus.
I. Orbes a gravibus in stagnum projectis e Dincti decrescente velocitate dilatantur: sonus co
377쪽
II. Quum orbes in stagno ceIerrime initio fiant, lenissime ad finem motus; si eorum simi-Ιis sonus esset , sonus prone corpus sonorum Reutus , libi vibrationes celerrimae sunt, gravis fieret a corpore sonoro procul, ubi vibrationes admodum lentae sunt: hoe quoque experientiae adversatur. II l. Si sonus undulationibus per aerem προ- pagaretur; quum fides duae sonum edunt alteragravem, altera acutum, auris a duobus tonigasset nequiret, nisi si fortuito in puncto intersectionis a , aut o duorum orbium inveniretur, quorum centra sunt in A.&B: quod stare nequit. IV. Posita quoque aure In ipsa orbium intersectione; auris a duobus sonis simul pereulsa , neutrius perceptionem distinctam habere deberet; sed perceptionem mixtam tantum habereta duabus viribus impellentibus simu I agentibus
Vi Quum eadem aeris massa nequeat simus habere dc frequentiores undulationes a tono a cuto , & lentiores a gravi aeque quaquaversum illi inditas; evidens est, has modificationes opinpositas, dc in eodem subjecto smul repugnanis res esse nequire, nisi in aeris portionibus omnino di mersis r evidens est , has diversas aeris pomtiones non posse diversas suas vibrationeς communieare nisi auris fibris quoque diversis; patet enim, eandem fibram auricularem non posse celeribus, oc lentis vibrationibus simul cieri; via brationibus, puta , smul ut Ioo, 3c ut 2os.
Molaeuiarum aerearum beterogeneitas is
7o. SYSTEMA II. Mairanus illustris Academicus Neutoni imitator, atque aemulus hic in re hypothesim excogitavit ingeni ssimam ,
378쪽
multoque magis rei accommodatam . Hare, finon ipsa naturae theoria est, persectam analogiam supponit , dc statuit inter diversorum tonorum in aure , & diversorum colorum inoe lo pereeptionem. I. Praeclara Neutoni de luce experimenta tu Iam corpus heterogeneum osten flerunt et ab iis didicimus, lucis molaeulas inter se reflexibilitate, dc refrangibilitate differre ; radium rubrum, exempli gratia, a viridi aut massa , aut figura , aut utraque diversum nunquam, nisi rubri sensationem parere, nec unquam in oculo flavi, viridis, caerulei, aut alius coloris senis sationem excitare . Quare ergo in hoc dc aer luci similis non sit Quare aer non sit & ipse corpus heterogeneum pluribus constans speciebus molecularum elasticarum, sed massa, flexibilitate, mobilitate diversarum pSi ante omnem hypothesim sententia alterutra de aerearum particularum homogeneitate , vel heterogeneitate amplectenda esset, nonne in eam inclinaremus, quae vult , a natura diverinfas conditas fuiste has particulas , ut diversa sunt corpora omnia, quae Observamus quaeque statuit particulas has , quae perpetuo ab innuis meris causis junguntur, dc sejunguntur, massa,& figura inter se differret At quanto libentius in hanc sententiam descendemus, quum ea unica praecipua soni phaenomen 1 explicari videbimus II. Aere heterogeneo supposito , intelligimus
ejus moleculas diversa mobilitate donatas esse. Quae graviores sunt , longiores, minus tensae, fidibus erassioribus, longioribus, minus tensissimiles sunt : hae minus celeriter vibrationes conficiunt: sonis gravibus reddendis aptae sunt. Opposita ratione quae tenuiores sunt, breviores , magis inflexae fides referunt tenuiores , breviores , tensiores: citius vibrationes conficiunt: acutis sonis reddendi L aptae sunt
379쪽
r g 18 Aoνἰs Theor a . Mi. In hoc systemate moleculae aereae, quae lentius moventur, non nisi sonos graves edere possunt; quae celerius, non nisi acutis inservire poterunt. Exempli causa, quae molecularum
species dat tonum gravem fa, non nisi hunc tonum DI reddere poterit: tonus paulo graviorsa ab alia minus mobilium moleculorum specie dabitur: & tonus paulo minus gravis M a teriatia molecularum aliquanto mobiliorum specie fiet Ouum vero moleculae hae snt mobilitate veluti infinite variae, jam quicumque semis magis , minusque gra Vis, aut acutus a corpore ioianoro editus semper in massa aerea ambiente paristi eularum speciem inveniet, quarum mobilitas
eorporis sonori vibrationibus sit analoga M. 38 . IU Et si quodvis corpus lonorum, puta fides Iurae vibrans loco moveat mastam totam ambientis aeris nullo delectu οῦ species tamen illa
tantum particularum, quarum mobilitas vibrationibus fidis est analoga, sonum edit, & pro is vagat: haec enim unica species potest diu tremorem, in quq sonus stus est, servare . Celeis rae molecularum species hujus fidis tremorem concipere, & servare nequeunt ; sive quod mInus mobἰIes nequeant Vibrationem tam brevi tempore explere; sve quod mobilIoras citius nimium vibrationes expleant os o .
V Soni duo divers, gravis, & acutus in ea isdem 'aeris massa subs stunt , sed ex tremore molecularum specie diversarum . Fides ad tonum gravem tensa tremorem suo similem speciei moialeeulorum minus mobilium chmmunicat; fides ad tonum acutum tensa tremo em suo analogum mobiliorum particuIarum speciei communicat rhine duo hi diversi toni simul existunt. UI Auris innumeris fibris constans longitudine, & erassitie diverss, distincte plures sono diversos, & s multaneos percipit; quodvis
enim corpus sonorum tremorem indit suo simi ialem me ullari aeris speciei suis vibrationibus
380쪽
AeνIs Theo Ia. 379 analogae ; auris vero aeris sipecies solitarie vibrans tremorem concitat suo similem in fibra
auriculari s bi uni na 738 . VII. Inter soni , & colorum perceptionem magnum hoc eis discrimen , quod diversorum tonorum perceptio diversis aeris fibris addictast ita , ut fibra tremens in ut, tremere nequeat neque in re, neque in contra vero diverissorum colorum perceptio ad Omnes retinae fibras indiscriminatim spectet; quare eaedem ipsae fibrae, quae radii rubri perceptionem pepere runt, diverso modo perculsae radii viridis, flavi, purpurei sensationem parient.
77 I. Vero IIIImum est, aerem esse eo us se ἀterueneum me eeulis eonflans diversa mobilitata donatis, is simultaneam diversorum tonorum exi
flentiam habeνι ex simultaneis diis arum aspis Decierum vIbrationibus , qua licet in atΘm ρώara commixta, prostrio tamen, is distincto tremore singula concutiantur.
DEMONSTRATIO . Hypothesis, quam admittimus , evidenter dari potest , & sola ipsa praecipua soni phaenomena explicat . ergo, salistem ut vero simillima admitti debet. II. Hae vpothesis evidenter da νι νοtes eto . Neque enim dissicilius concipitur massae, & figurae diversias inter aeris moleculas , quam inister lucis moleeulas: haec diversitas in Iuce exta perimentis demonstratur st67 ; quare in aere dari non poterit, aut improbabilis erit λ Atqui masae, dc figurae diversitas in aereis moleculis, exempli gratia, diversa earum longitudo, crasis sties, tenso, nonne in his diversam mobilitatem necessario insert Et earum diversa mobilitas nonne eas aptas reddit alias has, alias illas corporis sonori vibrationes 1 equi, alias non sequi