장음표시 사용
71쪽
. A R s H a s et o Rr c λ eorum qui res ab iis gestis scribendas suscipiunt, quibus vel ob summa merita, vel aliis de caussis, obnoxij sunt. Iccirco Lucianus a jure talem sibi optat historicum, qui sit b a Lb. BImprimis vero gratiae suspicionem iniicere let, siquem ex historia facere encomturn videamus: quo de b μὰ i minferius pluribus agemus, 'cum ad cum de historici judicio 'erit deventum Nunc contenti erimus illud dixisse, nec facilὰ nos falsum dieturos, nec vertim dissimulaturos, dum nobis ob ' . oculos semper ponam judietum posteritatis de scriptis nostris. Qua de re pulcra imprimis est admonitio illa Luciani, paullo
antequam librum suum claudat: Tὸ δ'ολον, με - μοι μεμνη ητοτο αὐτὸ ἔρω , καὶ μη πει, το μονον ὀρῶν , δε οἱ
igud mentineris saepius autem idem dici ct non adpraesenis 'm empus resticiens scribas, ut ij, qui nunc sunt, is laudent, ct honoribus. Uciant, sed in omne avum intentus, illis potiti' qui in posse umi icturi sunt, historiam componas, atque ab iris mercedem secriptionis deposcas , ut dicatur 2 de te aliquando, Ille perὸ vir liber fuit, ct ad dicendum fiducia plenus: nihil hic neque adulatorium, neque servile, sed peritas in omnibus serratur. Atque hoc , quis modeIle sapiat, ante omnesprasentium stes meritὸ ponat, qua breves a leὸ ac momentanea sunt. Nobile vero hoc praeceptum illustrat idem Lucia. laus pulcherrimo exemplo Sostrati, Gnidij aresaitecti:, qui, cum Pharum exstruxisset, unum E septem orbis miraculis , interitis quidem in saxis nomen suum insciilpsin calci verb exterius illitae inscripsit nomen Ptolom aei, qui tum regnabat. Nempe prospicieoat brevi fore, ut literae, quae in calce conspiciebantur, evanescerent , interior verb titulus appareret,dutaretque quam diu turris ea esset. Sh ungit deinde Lucianus ista, quibus
72쪽
hictoriam eodem modo componi, cum veritate magis in futuram θιπι, quam cum adulatione ad gratiam ct dulierinem iis, qui eam in pra semia nunc laudent. Atque hac tibi regula ct am is historia iusta. Ea quidem ui examinando ac perpendendo utentur,bene res habet, ct commo tam hac a nobisis ipse unis miniis, volutatum est iu . Cranio dolium. .
CAP. XI. . cessitur ad bissoria fructuram: ubi ase incipit, de rebus , ex quibus hictoriae corpus componitur: ac primum' 'de narriatione actionis hum nae, cuius varia genera, ct variae generumformae a feruntur. Contra Halicarnasseum asseritur , primum hi mrici os tum esse, non ut
. . Lucundum,sed ut utile argumentum tractet. t riterum
praece um, ut rectὸ ausicemur , ac finiamus. Nu0-
es ac rei u parte adversus Dionysium defensis HE, P d α flandido, ac tuario simit, furi . De o aio Bhucydidis libro iudicium veterum. Priu historialex, de iis bolam commemorandis,
magi sunt, ct memoria digna. Dionem filum sedulo . Lino legem observa e. In quibus veniam meremur hictorior, si ad minuitas ascendunt. Damidis c γρι- chimeri,sepiatarum a Cicerone Dracusis i Vc tum , quod ne incole quidem norant: ct nobili n. mi oratoris super eo gloriatio. Sa se locus aliter ωμ- ranus, quam a Victoris D m .,
Amum de veritate, quam si animae comparaveris, po I altera similis dicetur ecirpori. Sin .priorem cum Tullio fundamentum historiae vocare visiun est: alteram hanc cum eodem structurae compares licebit. Tria vero haec pars, ut superius quoque destiam, compre-' hendit. Priminuerumtas, quibus hi ita corpus, cq si domus,
73쪽
dbinus , exser i congeri debenda drunde emine cesse est di, geri atque ordinarii: PDrema expoliti is sive ornatu
Res, ex quibus conflatuvhistoria , meo jpd;cio. nor incom- . modo ad: quatuor capita .revocantur , n rrationem, udinum. de rebus, concionem, & digressionem quibus prim i planὰ est : ultimum potui' est παμ a duo late ne a mediam quoque naturam litabent, i. ordiemur L parte primi ac Pr illux, qme Gi csiui; γηπι, Latinis narratis vocatur: non quas nonnari et historicus,dun
orationem alicujus resere, aut cum digindituhai proposito se quia haec, quam diximu&,ust nMiatio propumpn cipue instituta. Ideo Photio αhon απλω dicitus δη in C, sed η. . . a m. ε
Narratio haec vel est rerum gestarum , velearum, quae ad Nitraturam pertinent: ut sunt prodigia, dc simili quae Livio , α aliis, admiscentur iis, quae homines gessere, Stapnucipue ver historicus solet circa ones humanas,sive res gesta. Amones istae variae ac mestiplices: sunt : addi ux pelta cunnes scientiae , atque artes, exempla sibi ex historia suimem post x Verum hoc loco ratum aginam de Maonibus istis quaerese- , tuntur ad philosephiam sive moralem, accivilem. Narrationes, quibus istiusmodi acinones exponuntur, vel sunt unius corporis, ud Reip. alicujus.. vel unius hominis, ut
Ea quaelotius corporis vel est onmis aevi, vel unim j mxij, vel rei gestae unius. Ordiemur ueri genere, utpote trium istora simplicissimo. Nam cum omnis aevi historii confletur ex historiis omnium vel praecipuoriam imperiorum ac .historiae cu que imperij c escat ex narrationibus multis, quarum seruulis: unan u .retur: sitis liquet, quae hociivgenereor siniplici nata tione raduntur , eadem etiam in imperi, ali cujus , atque adeo omnis historia observari oportere. Narratio rei gestae unius vel unilaena consideratur ves P-tione partium. peruet G- Ad consides onem rei universae pertinet praeceptum illaq
74쪽
dc quae animos hominum voluptate persundat. Et cum Hultum adia vol tu possit inanimis humanis: facile omnes vident , in aliqua felicitatis parte esse ponendum, si argumcn-. tum ejus aemodi obtingat. Verum de eo assentire non ausim, quod non dubitat hoc vocare primum, ac vel maximὰ necessarium ejus ossicium, qui res vitis scribere velitiis Nec enim in 'manu nostiaest, ut jucunda sit temporum istorum recordatio, quorum memoriam ad posteros transmittere cogitamus. Ac vel hoc ex Thuydide, scriptore florentissimo, cognoscimus. Aitenim Dionyn , dcvere ait, hac in re seliciorem eo fuisse Herodotum : nam Thucydidem bellum scripsisse Graecis suis, quod neque honeste satis susceperunt, neque feliciter gess iunt. Sed quis hic culpam aliquam Thucydidae videt 3 cujus gloria est, quod tempora ista, quantumcimque misco, longe tamen dignissima, quorum memoria ad posteros propagaretur, consignarit fide optima, prudentia simina, & dictione pr aetate ea, qua florebat, sapra modum diserta. Iccirco non pria a Iutundum. inum in historico desidero το Ἀρπνον a: sed σὸ b. Qima
eritis illam, ut forma athletam sequatur. Sin minas, nihil vetat, ver Ieprunarum esse Nicostratutis, Isidolistium, cumstgenerosus,
O utroque cossu rere senior, s ipse acie turpifima τideaturi
Alisus autem, formosusisse Milesius, ipsius Nicostrati amoui, cum eo Iluctetur. Proinde hi 'ria . si iucundum auctarq vice haberet, multos , a quibus scriberetur, illiceret. Sed quamus propriam habet duntaxat perfectinem, veritatis dico patefactionem ,puLhritudissem parvi pendit. . Satis ista ostendum, jucundum lapia per se finem
75쪽
. Ain s His et o Ric A. miserabiles tantum casias narret, eo omnis voluptatis expers
erit. Nam hoc ipsum delectitae homines sele , quod alienae stultitiae tristes vident effectus , iisque fimi cautiores. Ad quod ipsim scire per se delectat: iuvi, ut Lucretius a est, a M
IIunianum genus eII avidum nimis aurimurum: Unde est, quod iis etiam capitiir, quae commentiria esse non
ignorat : ut sunt Heliodori AEthyopica, Luciani dc AppuleqwJαμόροωor in asinui similiaq; otiosorum hominum figmenti . Alterum huic praeceptum addit Dionysius, ut consideremus, unde principium sumere, ubi item desinere oporteat. aliquis ad dispositionem potius pertinere existimet; sed mi ita est. Neque enim hoc Dionysius vult, ut videamus, quid
ex dicendis primum, qui1 medium, quid ultimum debeat i
cum occupare: sed jubet, ut postquam anti b omnem rei his storiam complexi stimus, illud etiam cogitemus, num initium ac finis temporis, quo historiam circumscripsimus, belle sibi respondeant, jucundaque ac grata futura situ civibus nostris. Hoc si est, ita occipere ac desinere jubet: sin minus, satius putat, ut vel altius ordiantur, vel aliquid de initio praecidamus: ac similiter vel citius desinamus, vel ulte ius narrationem extendamus. Unde autem auspicati, ubi finire oporteat, id nos putat honesto, atque jucundo metiri oportere. Ait verb hac etiam in re Herodotum debere Thucydidi praeserri. Illum enim prudenter incipere a caustis, propxer quas barbari Graecos injuria assicere currerunt: desinere vero in poenis, quas propterea Graecis barbari dedere: Thucydidem contra incipere ab infelici Athenarum statu,atque ita eum narrare, ut belli caussis non obscure Athenarum civitati adsesibat, cum eas inubacedaemianios coniicere posset: atque aded, si Dionysium audimus, id ficere debuerit: praesertim cum non civis ipse modo Athenien- sis fore ' sed unus etiam de primotibus. Ego vero nullam hic. Thucydidae culpa video. Nam historici munus implevit, cum iis culpam adscripsit, penes quos eam esse arbitraretur. . Siqua stulte gesta sint; qui secere, incaussa sod non Thucydides , qui narrat. Nec enim ea ipse comminiscitur; sed verbis tant in significat. Scite hac de re iudicat Lucianus, cum ait:
76쪽
ν ει αγγρο φέ ἔργν οῦν, ως ἔ-sη, cis. Siracendo,aut contrarismia mando, corri iret oret; facillimumsaena Thucydidi uno ac tenui calamo mun - mnes Epipolarara inpertere, Hermocratis trirmem submerim, O Mecrabilami, Iam G lippum confodere interea dum νias obbuit, Os is intercludit. est,puto quasa sunt, neque Clotho revolvae denuo, nequo stropos i stet. Proinde hititorici unum e tuus, ut res, prout sint, exponat. nape, ut idem Lucianus dicit, historici mens debet e similis spe o optimo, quod formas omnes recipit, atque exhibet quales sunt. Optimὰ etiam coni paratur cum Phidia, Praxitele, Alcamene, M sinassibus, qui
aurum, argentum, vel obur,aliunde accipiebant: exinde vero poliebant, concinnabant, inaurabant. Similiter enim hist
.ricus non ea fingit, quae dici debent : quippe quae jam gesta sint: sed haec ipsa veta libereque proponit ; ordine apto disponit; eleganter, peripi c, ornate . decoreque exponit i atque in his - e usartificium consistit ; non illo quod HalicarnasDeus putavit. Nec magis audiri idem debet, cum Thucydidem reprehen-. dit, quia detinat in praelio navali, quod anno xxii belli Pel ponnesiaesinter Allieniensesac Lacedaemonios juxta Cynosi . magestum seit. Ait jucundius desinere potuisse ingratissimo Phliasiorum reditu. Verum historici non est betare, quid '- eundum ; sed quid utile sit: ut saperius satis ostendimus Adde quod non satis liquet,ubi Thucydides facere voluerit scribendisinem. Nam cum in octavooccuparetur libro, vivere desiit; a In mitis eaque, ut Marcellinus putat, caussa est, cur liber ille tenui styloi scriptus sit. cum priores longe altius assumant. Imo multi ne Thucydidaequidem esse putarunt; sed vel filiae ejus, vel Xeno- .phontis, vel Theopompi, vel alius: ut ex eodem Marcellino discimus. Duplicihuic historici muneri tertium addit idem Dionysius. eterea enim considerare iubet, quae in historiam reserre, quae. ' - item praeterire oporteat. I in ipse etiam Herodotum sit riorem stille Th icydide contendit. Est vero tertia haec viri
77쪽
ARs H I s τ o R r c A. Dinagni plane momenti. Nam etiam qui luculentam planὸ h storiam scribere sunt aggressi, ac satis perspiciunt, ubi ordiri, ubi
item desinere oporteat: tamen multa omittenda dicunt, multa dicenda omittunt. Eoque planὸ scito opus , cuiusmodi sint, quae dici, quae item praeteriri debeant. Docet vero hoc Cicero quoque in secundo de Oratore, cum historiam versari ait in robin magnis, memoriaque dignis. Sanὰ, post vanitatem ac mendacia, nihil in historico vitiosus est,qiram si ad minutias desce dat: quod etiam in Timaeo reprehendi; Plato. Ammianus quoque Marcellinus initio lib. xxv i, historiam scribi adsuetam discurrere per negotiorum cestudines: non humilium minutια indo irare causarum, qualis scitari sita& Rob. Stephanus edidit: sed assentior Conr. Rit tersitusio, qui citari misciscitari legendum putat posuerit quispiam , indiνidua illa corpuscula politantia per inane, atomos, ut nos appellamus, numerari posse sperabit. Idem paullo post μικε λογiοιν hanc , inscitiam vulgarem vocat. Proinde, inquit, inscitia vulgari contemta, ad res a narranda pergamus. Sed imprimis luculentus est iste Luciani a locus: aro. d. hist.
γὲς , και υμάζοι, καὶ τῆς κρηπίδω τὸ -ρυθμον. Sunaquidam, qui rerum TIIarum maximas, o memoria digni mas pra- termittunt, aut percurrunt. Pra imperitia autem , aut ineptia ct ignorantia, cum eorum, qua dicenda, tum qua tacenda sunt, res
nimia admodum prolix; ct laborios. immorando persequuntur. Non aliter ac quis uvis Olympici pulchritudinem uniyersam, qua tanta en ac talis, nec videat, nec laudet ; neque etiam iis, qui ea nesciunt, quicquam narret:sed subsellii rectitudinem, O expolitis-nem, ct crepidae concinnitatem admiretur, O hac puxe magno studiqevonat. Aliquantb etiam post scite ait idem, Euόγως αν πιε, ποι του τοιουτους, το μὲν ρόδεν αυτο μη βλέπειν, - αχάνεις θ- παρο δ μιρον, άκειcως λαοπειν. Proinde meritὸ dixerit quistiam , tales scriptores rosam quidem ipsam non νidere : stinas autem, qua iuxta raditam σημscautur, accurate contemplari. Nec
78쪽
adscribam, sane venustam. Nam cum dixisset, magna copiosEesse exponenda, parva autem dc minus necessaria satius esse per currere, quin totius multa debςre praetermitti:scite subjungit,
Neque enim, si convivio accipies amicos, omniaffuerint apparata, εο hoc inter media bellaria, ct aviculas, ct patinas tam multas, ct ca pros, ct lepores, oesumina, saperdam quoque appones, o pulmentum,s illud etiam fuerit apparatum sed qua viliora sunt negliges. Hanc lsistoriae legem optime servat Dio Cassius : ut qui nusquam ad minutias dilabatur: vel siquid, quod levius videatur, minime praeterire volet, excusatione utatur, ut facile isequeat, neutiquam imprudentia, vel inscitia, peccare. Exemplo
esto iste ejus locus in excerptis Xiphilini e Commodi vitae
debet, me propterea minuere grapitatem hictoria, quod hacscribo: nam cum ea ab imperatore facta't, assuerimque j e praesens, vid rimquesingula, audirerim, ct collocutus sm, nihil reticendum puta τi: sed ea perinde volui, atques maxima essent, apprime nec tanta, posteris memor a prodita relinquere. Et sand nusquam facilius veniam merentur historici, si minutiora quaedam recenseant, quam si usmodi sint, ut summos viros spectent, & quae coxam viderint, vel audierint ipsi illi, qui narrant. Nam quis quis novit vanitatem mortalium, facile cogitate potest, quam proclivis sit error in omnibus istis, quae ab aliis fando accepimus. Q tusquisque enim est i qui non vel ea, quae quotidie fiunt, sive affectu abreptus, sive incuria deceptus, longe aliter
narrare selcat,quam facta sint Z Qirare omnibus veritatis amat tibus magnam viserre voluptatem solet,si ea audiant,aut legant,
quae graves & prudentes viri vidisse se, vel audiisse testantur.
79쪽
Imprimis si ea, ut dixi, pertineant ad viros principes, vel vutute
aut eruditione praestantes. SanE Damis a olim, cum in Apo, a pia --loni, vita minutias quasdam adspersisset, atque eo nomine culparetur; bellὰ respondit, etiam ea, quae de mensis Deorum deciderent, colligi oportere, ne ambrosiae illius pereat quicquam. d vero minora sint, facile altero compensatur,
quos sint certiora. Propterea enim magis sere assicere animos solent, quam majora aliorum, quorum fides minus est certa. Adhaec altera etiam ratio accedit. Nam ita cum omnibus comparatum est, ut eo sibi placeant, quo caeteris antistant: unde fit, ut siquid rectius caeteris noverint, utcunque exile videatur, lubentes tamen,ubi se offert qualiscunque occasio,sermoni illud, aut scriptis inspergant. d etiam a Cicerone fustum videmus lib. v. Tuscivi. de vita beata disserens, interserit historiam de indagato, atque invento a se Archimedis sepulchro. Nihil prosecto hoc ad praesens institutum ficiebat. Sed Orator nobilis, ut gloriae avidus seit,plus etiam quam sitis esset, eum dixisset, Dionysio Syracuseno beatiores sibi videri Plat nem, Archytam, Archimedem, arripiendam inde sibi occasionem putavit narrandi historiolam hanc ut, cum Syracusis quin stor esset, sepulchrum invenisset Archimedis, quod ne Syracusini quidem novissent. Eam verb plustulis a se verbis prolatam epiphonemate hoc claudita Ita nobilissima Graecia est iis , quondam vero etiam doctissima , sui civis uniin acutissimi monumentum ignorast, nisi ab homine Arpinate didicisset. Inde ad institutam disputationem revertitur. Q d si audimus doctissimum Petrum Victorium t , simile apud Sallustium exemplum his
mus in Jugurthina historia : ubi narrat illa de Philaenis, qui se vivos obrui passi sunt pro Poenorum Rep. Ait enim ista praeterire potuisse; sed eo id facere noluisse, quia non multo ante
locum ipse lustrasset. Atque hoc sta esse, probare conatur istis Sallusti j verbis: Sed quoniam in hasregiones per Leptitanorum negotia venimus, non indignum ridetur, egregium atque mirabilefacinuι
duarum Carthas ensium memorare: eam rem nos locus admonuit.
Sed prosecto summus vir, judicio meo,non assequitur mentem Sallust . Neque enim' dicit, se Philaenorum aras vidisse: sed . ait, se, quia de duabus Syrtibus, & Lepti, ejusque civitatis negotiis egerit, eo occasione hac velle aliquid addere de fratrum I i Philadi
80쪽
στ GgRARor Io ANHis vos si Phil 'orum aris. Inad ne hoc quidem mihi satis certum vide tur,an ea loca unquam Sallusti austrarit: etsi apud Petrarcham. disertim legatur, maria transgresum dici, ut oculis suis crederet de . condicionibus locorum. Vellem omnino Petrarcha veterum esse quem ejusce sententiae laudesset auctorem. CAP. XII.
ceditur ad ea, quaepartem aliquam narrationὐciunt. Partes ista recensentur. Prima earum in per
sona: de qua quaeritur, utrum ipse λ qui res gessit, de iis hiatoriam siribere possit. Ouendis , fecisse id multos
viros praefantes: eos inter Iulium C sirem. mam- quam Lic non videatur omnia satis bona fide narrare. Et omnino esse dis tale, ut aliquis modentior su in laudes . promat, aut ut qμ quam honoris avidior posse , tradat culpaου suas. Eositus esse, ut alteri de nobis scribendi provincia commisiatur. Saltem nonfusicipi debere, nisi magnum aliquod urgeat bonum. Posse etiam, quae de Mobis scripserimus, edisub nomine cuius iam amicorum,
. aut sub nomine ficto. Denique satius videri , ut desie quisue loquatur tanquam de alio, quam ut Egud EGO N Q s , fauidisss ac invidis hominibus, identidem
Drim hae 'Ed de isto satis. Nunc ab iis, quae narrationem universὸ - , spectimi, accedamus ad ea, quae partem aliquam respiciunt. s' , 'tis , Partes istas enumerat Plutarchus libro de Homero : ubi cum dixi cti, historiam esse rerum praeteritarum narrationem; subactis, fictis, jungit', Iάσης θ δηγη ως γινονθ' αιτία,
quicqua ulla Haec ut distinctius traiismus, primiim agendum de persena: in M' Na hinc de actione ejus : deinde de actionis circumstantiis, quae