장음표시 사용
71쪽
est . Acris vem finis, ut v Itimustei minus est urere: Finis ueto non poste mus e sipungere, Adi mordicare. Vnde non modo linguam,veru etiam camem pungit,& mordicat. Ex quo adstringentia acribus admixta pungunt,& mordieant. Hine acria irritant,mordent,calafaciunt,aresa a. de sta inviciunt, bc fluorem, se phlegmonem affectis partibus mordieatis, & vstis, & exiccatis concitant, non modo Hippocratis decreto, verum etiam GaIeni eonfiimatione. Icia vero totum in Op- fine positum in linguam v mctuustatem, suauitatemq: gratissimam. qua valde lingua obdelectatur, inducunt: Eamq; sanE ob causam dulcia isthaee, vi erassa utiq; tenuitatem tollunt,ut vero crassa, Myri simulque pinguia,seu unctuose, vel olaosa punctionem. acrimoniam, mordaci remque obcun clat de dendo adimunt: Quatenus autem via cum vnctuositate illorum dulcium saporum, lenitiva -d- ρο in. quoque, seu eductiva vis acrium, & mordacium simul iuncta est, plores omni dubio istorum '' acrium, de morda um laccorum asperitatem, simulque flabilitatem dulcia ipsa dimouere, acia, iri. . educere possint,ceu epiceraustica, atq; euchyma. Quam sanὸ ob rem duleis sapor acri, seu mose Mido daci sua medicamentosa vi quidem contrarius ex istit. Uerum adhuc etiam dulcis sapor contra
Σιρ' distinguitur ab acido ab Hipp. ubi statuit dulcem saporem cuctis partibus accomodatissimum, n
atemis in nostro corpore humor dulcis, hoc est, sanguis alimentalis est omnium paruum Lib. ina t. o. .e ou qui leuis est,oleosus, & pinguis, hinc exhalabilis etiam,& caeterorum succorum omnium cni- dissimus est spirituum permictione:Ideoq; sanguis quatenus duleis,eum plus de substantia cor-ν iidatum est porea terrea, pingui,& oleosa, suaui, leui,& ςxhalabili,nutrimentali, plus etiam nutrit; plusque similigineae virtutis, salubrisque continet,quam caeteraequalitates gustabiles possideant; secun- -- . II. N '' Rutem loco ιnter humores alimentales, seu succos pituita nutrit et si minus sanguine nutriat, 'ria seri in cum minus suauis etiam sanguine ipso sit,minusq; de substatia corporea, terrea, pingui,& ΟΙ - Furi a s - la in usque leui, minusque exha Iabili obtineat. Attamen non nisi pituita sanguis nondum ' ..t--.2, inimis ' ctus est, seu ex languine nodum cocto fit, ut ait Galenus,sicuti ex sanguine supra modum cocto rep. -- ...c A bilis-Hinc ait Gal. caloris naturalis substantiam, nempe spiritum litaue ceu ex laudamen- I. ,Lto materiali ex sanguine, e pituita fieri. de pituita ad calorem naturalem prodiendum secundum suauitatem,ac dulcedinem aqueam cocurrit. Praeterea pituita.dum coqui Pur in sangu inem. & .Leum. transmigratur,ex pituitaque multa animalia, sine cibo uium mensium Macio singulo Uno nu- Ctriuntur ac dormiunt. Partes praeterea omnes nostri corporis nutriendae ut pituitoset alimentum dulce,similigineum: nempe sanguinem pituitosium trahunt,ut magnes ferrum attrahit.Vnde La iis. ia mro ut pituitosa dulcis mitissime,saguinem pituitosum dulcem suauissimum trahit. Quibus qui dem rationibus patet, pituitam eum sanguine magnam essestalcm possidere iti pituitam do substantia terrea, pingui,suaui,&leui, e exhalabili, nutriment livi duleis inspida.&similis.
vilis sindixi nea continerer Bilis vero naua amara est,a ealore combustivo genita. Quocirca minimum de ut substantia terrea, pingui, leui, & exhalabili nutrimentali habit, attamen cum leuis sit, ac tenuis Domin m sua substantia saeta comparatione cum melancholia sua natura acida graui, c crassa. ideoq; ac . m. dus sapor minus accomodatus partibus nostri corporis introspieitur ut ait Hippocratis. Es qua Maia .ia lane Hippocrat is doctrina, colligo qualitates gustabiles enarratas iacultates quidem esse regenoratis distat teS nostros humores ut corruptibiles, ae etiam eausas procuI emni dubio petiodationum i .itidii brium putridarum esse. Vltra enim agens terminatum quod agit tempore determinato, ac in bilis. passum bene dispositum; ae ultra proprietatem specificam humoris periodicarionem gignen muliti riis' tem. Cum autem hae nimis uniuersalas causae sint adhue requiritur cognitio causae immedia- I nra ς stti tae, ac proxinas, quae quidem causa maximὸ qualitas gustabilis esse potest, quae ut passiua vix rumiai. - tus exhalabilis relata ad virtutem caloris innati activam, dum a calore extraneo putredi-: υ t nati, tanquam a causa primaria essicienti putredinis genito, ex prolii bita fuliginum t an μὰ,rinde i '. ratione, ex Obltructionibus orta faciente exhalare interni calorem naturalem, cum sorti vietia ' e istente, tunc etiam virtus ea passiva virtutem activam calidi innati superabit. Ex quo pum Anoi de toto tredost, cum tantum corruptio, seu putrefactio sit, cum superatae suerint virtutes actiuR a P i suis virtutibus sua sortitudine praeter naturam substantiae corruptibilis, & eo quia putredinis P, causa primaria essiciens es, dum calor extrinsecus exhalare facit ea lorem intrinsecum natu- , ista' ni. ratem sua sorti vi. Vltra quod etiam spargitur ea tot intrinsecus, & naturalis a frigiditate pro 'in - si pria; Vnde Putredo passio est communis frigiditati propriε, de caliditati alienae: Humores a phi si ea . OM ' itaque massae humor alis ob eorum facultates passiuas exhalabiles sunt, vi gustabiles dulces mi- ' '''
- Α Τ' M te, ac suaves dum eae innatum calorem quo ad putredinem ex tranaturam humorum superaue Titilo passio rant, ob calorem putredinatim iacientcm exhalare una cum calore innato,etiam eas guttabiles humo sum qualitates. Quia unaquaeque earum facuItas gustabilis parata est ad exhalati r is, uri . Gii- nem, accomodataque omnibus partibus, vel non accomodata alij parti praeter receptaculume ' 'u' eius . Ideo cum a calore praetet naturali kt putredinali hae facultates gustabiles, ut virtutes P s siuq in putredine issicidienda ciscacissinum vim possidentes non possint cogi ad ex bala tionem putredinalem, nisi tempore terminato , Fc iis virtutibus pampis assignato, ut gusta si ii bilibus; ergo hae gustabiles qualitatcs sunt virtutest ei minatae regentis periodicationes Per νυ Id. m. ' se , pruno primitate passiua, ubique,&semper, ac simpliciteri Ideoque sicuti succi, eorumque differentiae consitutivae quoad sapores sunt, ut Gal. refert sic etiam aequiun est, 1 m M ια
72쪽
I A ut putite fiant per exhalationem saporiuia, ut in quolibet succo corrupto patet. Cur autem sapores sint lacultates tei minatae hutnoruni nostri orporis regentes periodationem si gulorum dierum, alternarumque dierum , nec non quaternarum, duae quidem sunt rationis, ' quarum prior iam en narrata suit i cum dulcis celerius exhaletur, atque distribuatur, cum sine ,. . . die. amaro, leu acrimonia 3e sine erassitie di illa illiginea sit, ut etiam hastus est Galenus, de licet, b hiό. dixeris id fieri oblium iduin,& calidum natiuum,quae transimularunt totam elementorum sub- ,- .nis, triistis ratio, stantiam, de constituerant substantiam dulccm acetiam quia pol tefactio nonni si corruptio - . ' 'in unoquoque humido propriE, & secundum naturam caliditatis,abaliena caliditate H reperitur. Attamen cum hae primaequalitatus regant, corpora nari tui ve similaria,non autem Idutio. vidissimilaria: ergo humores corporis nostri ut dissimilares a saporibus, ceu a differentiis constitutivis gubernantur. Unde qualitates gu stabiles sunt determinatae iacultates humbrum disserentes tempore terminato constitutivae per dies terminatos, unum semper ab alio die distinctum , ac terminatum exhalationis, de motionis humorum periodicationum humorum sebriumuitatum .sHinc pituita celerius mouetur bile, cum dulcoris sit particeps, Bilis vero eum B Ieuis, ac tenuis sit amara; eam si comparaueris cum acida melancholiaqtiae tardius exhalatur, Currit ta- de mouetur: Bilis ergo celerius semperaeida melancholia evaporatur,ac mouetur. Secundata It 'i' ictu tratio est , quod sicuti Deus, de natura omnia ad hominis utilitatem, Sc conseruationem sece- ζ' η' kα. i. Iuni, sic etiam sapotem cuiuslibet humoris renc bantur celeriug mobilem, ae exhalabilem gi- timere, ut si corrumperetur, sit proportio terminata in tempore terminato diei terminati differentes ab alio dicivi naturaliter Medicus dignoscendo humorem peccantem, ac praedominam ch πtem in unaquaq; sebre: ut posset eam quoq; curare; & ne eonfusio fieret in unica die plutes humores determinate Inoueri, ac exhalare polle; peraret enim ut plurimum homo aegrotans, nisi M od . .
Me suboldinatio adestet: Et quamuis sanguis in synocho putrida moueatur sua dulci facultates singulis diebus, ut etiam mouetur pituita sua similiter facultate dulci, tamen gradu sicuti san obethaia .guis, & pimita diiserunt sua iacultate dulci magis, de miniis quoq; periodieatione tantum dis- in serunt, nempe per uniformitatem, ut in synocho putrida,& per deformitatem, seu in qualita- :udime rem,uti uotidiana sebae: Ideoq; amarus humor alternis diebus mouetur, Acidus vero quaternis die laus. Neque mihi obijcias,si dixeris, iam tu asseruisti in putredine febris calorem in- otii is 4e fruinatum a facultatibus iis passivis allatis vinci; ergo calor naturalis in unaquaque febre extimc gueretur, quod falsum est. Quandoquidem calor cordi insitus, tunc non vincituri calore praeternaturali, neque a morbi magnitudine. Vettim vincitur quoad putrefactionem faciendam, siauis. . de quatentas partim igneus fit,nec n5 praetetnaturalis, pro ut a facultate ea exhalabili,& mobili N gultabili vincatur. Verum nota sicuti simpliciter putredinis causa passiua,ceu minera eiu humidum est, ut Gal. ait, sie etiam in relatione putredinis in nobis sectae ad tempus terminatum 3 Aph. ε 3ei L putredinis gignendae assiduum talis eausa est sapor dulcis humidi sanguineir sicuti ad quotidianum terminum simi dulcis humidi pituitae causa est. Ad tertianarium uod terminum sa- in. potatuatus humidi sanae bilis causa inspiciturit Ad quartanarium vero terminum sapor ae dus humidi altae bilis, & melancholiae causa est..tasque saniὶ ob causas sapor dulcis sanguinis spiritu vitali decorati, ut sanguinis, ob vim eius passiuam assidue mobilem, ae exhalabilem, quoque a ea lore extraneo assidue is sapor mouctur secundum dispositionem eius virtutis exhalabilis passiuae sanguinis . Sicuti etiam sapor dulcis pituitae, ut pituitae est: ob eius facultatem passiuam singulis diebus exhalabile etiam a calore alieno singulis diebus mouetur, ac putrefit. Patiter de amaro bilis Dauae exhalabile alternis diebus; ac de acido atrae bilis, ac melancholiae quaternis diebus mobili, ac exhalabili asseverandum venit. Ex lias autem hucusque statutisi indamentis, clarὸ perspicitur Artem Medicam undique cetiam esse, quoad tenorem sanitatis sensibilis cognitione, de Operatione certum, semper manutenendum, qui in patenti siuaui, mi- idque Ici consistit iacultate. Praeterea eam quoque certam existere patet ex parte aegritudinum omnium sensibilium, quae in caeteris gustabilibus resident facultatibus, quae aut nimis dulces sunt, aut insuaues, nihilque nutrhnentales, & omnino a gustabili suaui, de mite dulci
recedentes facultate. Vlterius hanc certitudinem uniuersalem este manifestuna est, quia omnibus Medicinae partis sensibilis tuin passionibus,tum subiectis,tum causis certitudo haec inest. Quae insatiabilem hanc reddit Alic in Medicam.
73쪽
rie Medietnae certitudine CAPUT XVII.
Primum agens naturaliter in Arte Medica Natura est, quae per se& primo sanat. Medicina vero natum Ministra est: ideo careeris artibusi omnibus Ars Medica tanto certior existit, quanto nuturastis actionibus certior arte inspicitur.
Vpetest autem quod Ars Medica cet ta sit ostendamus, ex parte agentis eius naturalis. Qironiam Natura cirruscunque hominis particulatis torporea, ea qui de ui est, quae per se,& primo nostrum lanat corpus a morbis, & i causis,ec lymptomatibus, ceu a trabus prWer naturalibus rebus hominem infestantibus Nam Hipp. ait orbis naturae Medemur natura imas in perseno e silio adactio. gnes obeundas inueniendas ιnueni ,pamm crudem is commere, partim veri ritim N iura di in M pubis ii ,1 vas seruat. ιμ--κησώa d genas . nasio quidem edocta natarat citraque discipia
leta A,M.' nam ea quae eo eluunt,eo ιιι. Ideni quoque alibi confirmauit. Cui decreto interim Galanugia--ν ' πη se ipsi vin Naturam hominem natu liter particularem sanare, de eam quidem per se, deptin x Isi in reo. momoth s sanate confirmarit. Quoniam Naturam medicatricem naturaliter ege pet se, fle 2 i. - primo deprona psie, cum sola natura humores crudov. vitio sque, de morbificas naturali, - . - i.
halaea a μευ ter concoquat. Arsinis oppositis alterantibu eas adlquat, de prout Natura tantum sit, quae noxios humores expellat,quod me excretines plures, ac varias facit: Hi ne idem, iam nimis sanat, sudorem cπι sum profundens. t perlativari,aut perderemones, aut pervamitus i esses, ' mores e Fiens. Natura etenim hominum alimento a B tella ilia mpto, peccanteque vel qualitate,
'' aut, copia, aut alio quopiam modovppressa et ac male affecta, seu impedita cogitur permittem, sane, , t in corpore nos totam in aliqua. vel pluribus ipsius partibus,causae in sint mor sar hinc etiam inoidi ipli, corpus nostrum iust liamini exotiantur: Quocirca natara ipsa prolui tonse - uallone propria ad morbos e pugnandos, d corpusque natuxuiter sanita ex re lutumduna,sem per primo insurgere com ni sua ope,de conatu rancire tentat; Ars veris medica operatur qua- .se tenus artifici liter curat per se,&primo,non autemsanat: nanque si per se sanaret semper saniari piliri re m . t tem praeberet, sicuti semper cut se potest per se. Picuius explanatione contemplor in arte medica primum agens duplex ese,ae inspectu diue rum vinitaque primum est. Nam uri qua Maitio,..'zis tenus est primum agens artificiale artis factivae fimpliciter resatae, ut factivae,curativae, Mema- , A.
must . . tauae, c repatinuae,natumri umatae corporeaerae ira mediet quidem artificis Anima factnmmanio non ,ie mum agens eii: Me in hac arte non est artis medicae simplici terr immo tantum naturae notitae' corporeae nataetrale pi imum Vens ipfi naturae instrum,quod utique primo pro sui propria eustinet m. - . - nuis aratura iis dia, de secundo ad naturam totius eoi potis mauutenenctam perpetuis contra morbos, ac mor' ' t,otiin, cauldis prosligati d.3s, primo agere deuincitui. Arist. Iunc ait. Unda ars posterioν nam se.
t V babe , Gromtumnars alta qtu emptor tu, pinnaturam potest efferre ἔ aliaveia imπα- . Acitae 'istiis .in.' si primum id agens naturale non ratione subiecta iactibilis, nec ab artifice generabilis est. --... . . ..i Prius naturasse istum reparare o nati cogitur,posterius vero Ars medica illam naturam tep raeste initi t. rare tenetur. Insii per Natura quoad modum agendi primum agens habetur: non autem arti - 2 v ficiali aer simpliciter. vlterius ex parte nobilitatis. ac dissicultat s dissicileque mendabilis, disficileque tractabilis artis medicae. Natura Prit m agens est. Porro Natura primum agens est,. . quatenus Medicina est ars secundum naturam, Quocirca primum agens in hac arte vel Ianais per te naturaliter, aut tam per se artificialaterest. At verb natura certe primo,be per se natura. liter canat: Anima vero medies seu Mens ope latii; a primum agens per se arti Scialiter curans est, tibA. eost. an. quae sanat curando. Hinc natura , c ars Ipsa seu medici mens rationalis operativa causae sunt Omnium reriana, quae ad corpus humanum conseruandum, vel ad eius tanitatem mari emenda C M.ὸi .-6. mu iuntur. N cura znim procul omni dubio principalis est; Ars vem medica ministra,εt mnu id iii Eri . la. Quamobrum Medicum & naturae, de artis simul ministrum ella autumat Galenus, quod ex in de artem .diui 'disibi Hippoclitis decrcto alicuerauit,qui ita hanc rem promulgauit. Quorum enim facultatem imper nustates , n es . nia Imrg. tum per artis instrvmcma consciumvreori mnos opifices profiterim lamus. Medicusta. den- . . . iu: dis D cn inagis minister,ac anullus naturae et i,quam artis .cum naturae principaliter minister 2 u. is h. 'ut premi ius. imitator,&adiutor. de indagator tit 6.epid.com. .lex. a. ait Hipp. a rura bi ipsi aditinxem - η '- - Ie vias,ac impeths ad ataones par faciat; omnes hinc naturae motus a medico probo animaduer- .iza clavi etiν.ti debent, si eam naturam rectὸ operantem imitari voluerit. Nam natura per se,& nihil temere ais agit, ut ait Gai .nihiἱque minus aut superfluus si recte agat, ac ut ingeniosa nihil emittit boni,vt e. i. veto Dei ministra semper eodum modo recte agit ut ait Hipp. lib. I. de vict.rat. 3o7. de eius vis potentior est qualibet arit 6.epid.c. .m. hinc ais mcdica naturae ministra habetur. Nanque naturate cie agente minute, tunc ars custos cssi ministra, s mula, de adiuuatrix, de imitatria, ve
74쪽
quo natura vergi ebducere oporteat per parte competentem, ae vi natura minutὶeoncoque te mobstructioniblis, ut in febre tertiana spuria calorem innarum excitando, & fouendo cales ctione circa praecordιa, ut ait tal. conme a pariter materia,& natura recte,& Ianguidius aget te,dinc id quod dem medicamentesan durarae' naturae euentis, ct medicamenti trahentis ope. sal bumoris molesta euacuatio, Materia vero cruda existetri , tunc naturae peratio vincentismon e l. Iufebribus itasve ait Gai .eum profario ventris aua non es opus euacuatione ,νπὸχη haec si las,sci quamvis non Dpνomuis tudinis ratione . quia natura a causa mordaci, via motbi vehem ntia irritata,male agit, ς tunc tus medica errorum naturae de vitiosoru m humoru ui in tala
pium facultas corretrix est ι At vero hoc modo medicus isi sex magis artis medim Minister, qua Iraturae est. Quibus i tatutis, artem medicam Naturae humanae corporeae congeneam eiie, e ploratum habeas: cum finem sibi plurium prorsus naturalem possideat: hinc non modo si ibi ictum proprium, passiones propciae causa,& sernia eius specifica seeundum naturam ipsam sunt. Verum etiam & primum agens ac denique serEomnia instrumenta /d finem astequendum, secundum ipsam n/turam se habent. Hiuc ars ipsa ne dum aliis citetis artibus σmnino operativis doctrinalibus, ae pariter rationabilibus, ac demonstrativis hominum in dii stria inuel gis, multo certior inuenitiar sua cogstitione: at vero etiam earum artium nobilissin a , praestanti filia, νωuis Iimaque vi facetiis uti non deceat medicus lac pet sectissima,ut Divina ad D. O. III. Mutiorem ex ιorum inIlituna rriata .. Ea propter liberalis est,ae assidue Metaphisica, Se utrique philosophis anne a Via de medicinae minister, te coIlega ita deificatur, ob ipsiua artis pristantiam, seu digmtatem, ut diilnus sit Deo aquatis seu sinit lis appellarii s sola veritate,ac tua humanitate hii ne Deo nobis dono datam astem exerceat. Aliae vero Artes, quae subiecti Onimno se biIis, & eli- sibybses x, dc ab imminutentae nuncupatae,nilui secundum naturam sunt: imsI Q undique comsuratione, initelumne, gematione, hominum tantum industria ad earum utilitatem constitutae,& arte factae suerusta Vnde ut minus certae,& ignobi Ies. Quaeranque in facile ix MLucrD- .ge emo ἰγιώ - ops tam exses, tit insisnu quaera alia incoreis, qμώ - lso, feri οὐς.
Qmandri mea; .eus opifex in s. i. ininister aratis sis quam . ia
Di inientia a 4 is med ea foem formis a. liarem artium. per quam me diei a re lior
Naturam, quae primoriat maliter in Arte Medica certa actione agit, iα quomodo Anima in homine primum sit - . iiii lx, i in agens dilucidatur . ,: a
uii autem cogitanti naturam,quae nostra regit corpora per se, & primo duplex esse videtura empe di amniastica, di corporea eum autem ammastica natus hoc est filuma,nostra gubernet corpora,quatenus simpliciter di absolute prima agenseshab:Animae rationalis Plutosophi naturalis potentia speculativa consi.
d.tatum. Corporea veto natura hominem regat, pro ut natura haec Ptimim
agem silua simpliciter, ted tu relatione ad Artem Medicam corporeum, sensibile,Unde agens id primularis emitum ut corporeum,sensibile, de ut salubre per se: cu auto D Anima vi speculabilis a Mestis factivae Medici potentia per se dignosci nequeati Ideo ab eδaliud agens tantum corpore exacte diu scitur: Quoniam Anima nec sensibilis, nee ut ca- lubris priina in Arte Medica a Montis factivae xla dici potetia accipi valit,ut insta videbis. Pc inde prurit agentas ipsius corporei sensibilis & salubris doctrinam patefacere nitar. Quae ad A
NSMUlcae pro uitu ,ὶ timet cogπitronem. Haec autem corporea natura, nostra regendo cor poca quatuor propria sibi continet munera,nimi tum cuiuscunque crudi egerementi, um in corporibus aegrotantibus eoi eoctionem, discretionem, materiaeque partim coet euacuationem,& etiam morborum dissetutionem. Preterea natura ea quod optimum est assi initare, sicuti quod pessimum eii expellere eoquor. Hanc vero eorpoream naturam calidum quidem innatum esse 2- φ . asseuerarunt Hippa: Galentis cum habeatur,oeam quaesolida eo oraresιt,natur. quascuus C, T. : stri . Hupocratens est ealorn.etturalis, calor enim naturais partibus primum inest solidis ideo ea SN-- fit giz patres lecu, um vires de acri nes Omnes corporis notiri; cum hi omnes priuio ab his pendeant partibus: ut iusta fuse dicana. Quoniam .ero insistim calidum, cita maximi eorporea opera Uippocrates tribuit. etiam corporeum est, ideo iure his duabus rationibus hane naturam vocavi
corpoream: cum calor naturalis vel subitantio, seu spiritus siti aut qualitas spiritalis aerea, de aquea ut suo loco ostendam. unde vespiritus . vel ut spiritaIis aerea substantia etiam corporea te habet, tametsi solusum non sit corpus cum nihil terreum sit. Praeterea calor naturalis sensibilι sest, tum ea ti,tum νiis. Vnde sicuti sanguinis venarum, & arteriarum sotri tuum calor influens corporeus lentu tactus de visus,dum is e vena seu arteria secta egreditur,facile di bene cernicia r.
eci e eo spuituam calore sumidae, raporosae, ac fuliginose exhalationes sensibilas eguediantuta Vnde
Navitam hanee Imream ea ι dum innatum esse prohattit
75쪽
Unde Antiqui inebreorum tempore sanguinis spiritum hoc modo sensilem, Animam esse puta. Ahant. Ideo sanguinis tanquam animati sacrificia extollebant δε Ita vero etiam de calore natur Ii,qui corditae in alijs partibus inest,asseuerandum veniticum is unicuique tangenti appareat et Primus autem motor ita corporeus,& sensibilis calor naturalis est, quatenus salubris per se, i salubris per accidens,neuter vero per saluta iratis, ae insalubritatis negationem, seu participa tionem. Nam calor naturalis ad artem Medicam sensibilam coarctatus, primus quidem ab Ansemae rationalis iacultate Mediei laetitia cognitus est, de iudicatus; per qium omnes Medici ad operationes Neae exequendas reguntur; non autem per animam,quae est primus motor absol tus, incorporeus, Se insensbilis,nihil arti medicae conducens: Quandoquidem prima indieatio, quae caeteratum indicationum regina habetur non ab Anima cerae dignoscitur, nee desumitur, sed tantum a virtute calidi innati usque ad morbi uniuersalein vigorem manuten eda sque tum corporis uniuersi,tum cuiuscunque visceris meuliaris . Insuper remedii adhibendi, vel a morbi magnitudine,aut a morbo,vel a morbi causi indicati mensura administranda, non ab Anima utique exhauritur, verum solum a caloris naturalis virtute, tanquam a permittente eam praefidii mensuram esse recte,tutoque prabendam i Vlterius primus motor se lubrisa Medico sensitiuo B cognitus alterati deb t,ut is qui ex salub. i per se, fiat per alterationem alienam receptam insalubris,vel neuter, per accidens: At Anima alterari nequit, cum anima nequaquam senescat, sed tantum Animae insitumentum senescit,ergo Anima non potest esse salii biis. Uerum enim vero calor naturalis duntarat alterabilis est,& sensibilis,& salubris primus omnium cserorum ait tabiliumδε salubrium in nobis; qui etiam in nobis fuit,ante corporis organizationen iope huius ea loris faciam: S: ante Animae deductionem rQuocirca licet calor natural is med a natura . sitimet Animam M :ntet corpus .enm haec duo uniati attamen a Mediconctivo non ita eonmeetatur. ed ut primus motor corporis humani salii bris, ει ima lubris, ae neutri est. Acita est mimum agens traturale in nobis, quod nos sanos naturaliter conseruat',& nos egros sanat. Et licet alor naturalis agat et Animae 1 nstrumentum,α ut Animae subordinatus, non tamen ita a Meduco operativo consideratur; sed eo modo iam enarrato.
Calidum innatum quid sit, ex Cremonio .
t 7 vrio huius naturae, quae in Arte Medita per se natu aIiter te salubriter empus
. nostrum regit,integram adipiseamn r cognitionem; calidi innati exactam ae-j quirere deuincimur doctrinam, per omne genus causariam; Primo itaque ipsiusi ea Hi se alem explorare enitar caulami quatens quHOcalidum ima attrivit seu insitum, vel calor naturalis. Vetum ut laconlah hule instituto satisfaciam ;eam relinquam disputationem, An calidum innatum aethereum fit,nec ne; cii ld Fernelii opinioncm, calorem innatum c testem este tum rem, plurimi exi ii scriptores satu sta gerint, qui de innato egerunt calore: Quocirca supposito, ea lorem in si relenirentarium este, ptimo Caesaris Crem mi Philosophi,& praeceptoris mei sententiam ponam: Quandoquidem Vir iste in Apologia diciolum Atiliotelis de calido innato,aduersus Galenum, a li, postquam cor. statuerit, in quocunqtie mixto, ealidum innatum inesse, quod mixtum simulque alia omnia Dad mixtum gignendum concurrentia contineta sub ratione tantum smilaritatis, quatentis haec
omnia ad homogeneitatem coarctata sunt,eum calidi naturae lio mogenea congregare sit. .h- inde concludit,ealidum innatom in omnibus elementaribus corporibus,esse calorem temperamenti : inquiens . Hactenus habemus in omnibuHompositis ex elementis esse cularem temperaurea
ri: evius est contιnere temperamentum; quia in sui esse babat similaritatem, O calidi en congregare homogenea: Postea vero hanc conclusionem ab eo 'substituendam ponendo, inquit. Accipite modo hane eonclusimem, quia iste calor p ictus es ille ealor,qui dieitur lanatur, ct sit c clas rprobatio talis, quam probationem ita constitiut. Illad calicum,d quo proxenito nibus
Mere,oe quo alterato, alteratur in omnibus esse,= viuere est calor innatus, Ovia illa calor,whaec pra-
flat,debet a primordiogenerationis inesse bis inque que ad illorum destructionem. Sit minor i sis sed illud eatidam, a quo omnia talia nouonjunt,mh l aliud en,qκam ealιdtim temperamenti. Ergo salidum temperamenti en eatid- ιnnatum. Reducit veto hoc argumentum , S hunc lyllogisnui ad hune breuiorem syllogismum. Illud in quo e Iiat esse, O viuere rerum est ealidum innatum, sed ita se habet de cati tempe, amenti. Ergn est ealidam innatam: de hunc ait comunem esse omnibus tum animatis,tum innanimatis, in putredo Aristor. sentantia, corruptio sit communis miliorum .iam animatorum,quam innanimatorum proprii δε natiua caloris. Quocirca statuit calidiim innatum esse calorem temperamenti calidi,& humidi. Subinde vero causam reddit cur in animatis corporibus temperamentum debeat esse humidum, exarans Si calor continet simi.
76쪽
Λ νalis en hae. Debet ealor temperamenti continere elementa in milio temperata. hoe praenare debet potismum sibi eoniungendo illam quatitatem,qna magis facit ad hunc υnιonem elementorum, latis auteest humiditas,quia en veluti gluten, quo struantur coniuncta illa, quasunt congregata, Cr es ratio te minationis aliorum, qua de si sunt di Fexster terminabitia. Daduebat Arι toteles, terra sine humido non possα cor Haresed oportet illam bumidarentineri. Quandoramque enim humidum omnino ex illa asse Iur,decidet: Cum igitur ex duabus qualitatibus pluvis hamittas m illa, qua Deit ad terminationem,o contιnentiam missi recessarium es eatidia od debet continere illam sibι ametare. Hoeautem facto,eap. 3.qunIt eur in emporibus animatis calido tempera meto humidum iungi debeat temperamentum, inquiensi in ammatis modo habet humidam aliud opus emad rem opus, uniuersaliter loquendo, est agere ad vitam animatu agit autem ad hoc primo per nutritionem; abolita eum metrιΠon actum est de vita animatι. Quare eatidum ad auum um sibi in animaris tamicum, adiuuit; debet enim fieri eoUeruatio animati per nutrιtione utritiosit per concoctionem alimenti. D c incoctio alimentι,qua Deit ad nutritionem L praecipia elixatis, qua et UOMper calidum O M- mldum e. Asoelat 3Iιtur sibi ealidum humidum. Illico vero alio argumento probae calidum' innatum esse calorem temperamenti calidi; fle humidi; eum vita in calido, B: humido eostet te peramento,depromens Visa υera dieιturposita in calido, O tamico Ee ratio est,quia plurimae.&variae operationes ad vitam requiruntur; sicuti etiam ad idem diuersitas panium pro variis sungendis muneribus desideratur: postrema vero actio est assimilatio patribus nutriendis facta peractionem proprii calaris harum partium; ergo ea lor naturalis humido iungi debetave beneficio eius calari omnes inimati corporis actiones inci pomni .ad vitam conseruandam.
. . . C A P V Τ xx. Calidum innatum quid sit ex Caimo.
x alia rem pane Caimum video, assi antem ea lidum innatam esse substam eii ita l . tiam aeream,&aqueam mollem,ut mollem: vel spiritum, Hippocratis Galeni sententia: sie exarans: Ex dictisveram essentiam innatι eatidi colligere possu- ώ. . mus,dicentes psum nile' aliud ausim=llem,o aeream, aqueamquesubnantiam in semine primum. sanguine menIImo existentem, mox ex semine, Ersanguine emst eam, O vluentium corporibus, o partibus ommbas inditam, ut em ituentem ad ν tam excipiendam,vitaque operationem omnem obeundam. Vn ipsa viventium eorpora, partiola omnes ex innato calido constituuntur , ve constata ex semine. cirsanguine menstruo,e qiubar solis 4 pν, .mordio connantsed temporis lapsu obsuccedentem exiccationem in partibus, visupra declaravimus, stadiectio aduentι subflantia ιemen ris, ac dura, HGuentium eοτηa non includant solam mana si calidumAdsumantiam etiam differentem oe vita parum consentaneam, iliad tamen incladant tamquam partem potiore eorumque natura magis accam aram. Vnde duo tonstituit Caimus; nem Pe temperamentum calidum,& humidum,ceu pariem eat Idi innati meliorem, seu potissimam vitae eon seruandae insemientem, di magis naturi corporeae accomodatam;atque huius calidi substantiam aeream & aqueam, ut molle vitae parum consentaneam,riaturaeque corporeae minus accomodatam. Postea vero hoc calidum parti s cunctis insitum esse assimat, euius proprium
D in molIe esse: dum inquit. Hae es nasura ealidi innati, euia1 propria est mollities. de Plato eam
vocavit molem leneriorem,quia quo moliaresso tamentior, eos rituosa magis, agente siempereri
do in humidum illiaque in tenuem,o porosam substantiam adigente, preterquam quod ipsum etiam humidum suapte natura,estspiti tu refertum is de seminali dixit Aristoteles. Hae stiri tuosa subst-tia humi primigenio inbares, est Lyiritus illa insitus ab auctoribus adeo eelebratus, qui partibus omniatus corporis est ιmpactus,non vagus, non fluens dia permanens, in inhaerens calidum sue innatum per
sciens. Quocirca quatenus calidum innatum ab ea spirituosa perficitur substantia, ideo caliduid infitum rure spirituosa appellatur substantiar E quo, mne vocat natiuum spiritum cialems qui os . med. Oboe nomine calid- innatum insinuari Us1mat, O M luti etiam nomine Ieare
nam sab Itantia simulqιιe aerea cumspiritu eonivncta,mprimum nomen potiorem partem calidi insinuet quoad nomen secundum vero integrum aggregatum tum ex ea spirituosa sustantia,tum ex temperamento emergens semersamque epenuam denotet. Ita sit, is liceat dicere boc eatirim esse spiritum insinum. a molle illasubstantia inseparabilem, aprinordio in ea genitum, sidue regeneratum, as dueq; regenerandum,avi colorifica in humidum operant eis praeetiram bane sobolem, er vita tant pere μι camperpetuo producente. Postea vero declarae calidum cordi insitum, hoe modo. Aeratione quidem contenti spiritin ipsum dicitur perenne habere motu parti foras, partim intro.parum ad centrum,panim ad ciscunferentiam, quatenus tamen hic spiritus eonsideratur vi Glorifica imbutus,
ροι metus proprius en cuiusque flamma in sua materia hoc semper modo commotam docet sies. in lib. de rigore e tremorsio in libro de usu respirati hoc.
77쪽
Cremoninum', & Caimum utrunque de calidi innati nomine,& e gentia optime dixisse Jubstinetur . .
I Utores autem isti eximii, pro e nn dignitate,& sapientia nulla unquam enet mio satis laudati, licet di nantes videatur, nihilo minus, me quidem iussice λde calidi innati nomine,& essentia veI nihil, ut parum interse discrepane. a-doquidem Cremoninus ait calidum innatum esse calorem temperamenti elegmentaris calidi, de humidi et sed dum inquit temperamentirime certe unicu temperaturae alida,& humida includit etiam substantiam, i ea inhaerescit tem p . ατ' uid es tatu et eum tempera metuum assumat,ut accidens in concreto, substantiae vinetiim, non autem acuosi, in abstracto a substantia separatum, quia dixissetic inperaturae, non aute in re peramenti; Cum itaque statuerit calidum innatum esse ea Iorem temperamenti calidi, & humidi: ergo constituit calidum id temperamentum esse substantiale, de spirituosum. Ratio vero cur hoe tempetame- tum vocavi ecl. eum nomenaei essentiam denotare debeat,& rei essentia nonnissa res fine, leuvia desumaturi ideo nomen calidi in nati tantum a calidi ipsius fine,& usu exhauriti debet; sed ex Cremnnino aus ealidi intiati est ad vitam conseruandam, quae conserint in temperamento calido,& humido constat: proinde calidum innatum, temperamentum calidum , de humidum csse patet: Unde vir iste ut persectiis Philosophus per optime ratus est. Caimus vero non modo ut persectus Philosophus veruth etiam ut eruditissimus Medicus existimauit, calidum innatum substantiam esse spirituosam,mollem,ealidam, de homidam, quia etsi ptimam partem, dc p tiorem pro vitae muneribus obeundis, temperamento consignarit calido, &humido; non ta- tmen a temperamento eo calidum innatum denominare voluit. Verum a sobstantia huius calidi
innati, qua id perficitur,llippocratis decreto,& Galeni eonfirmatione, calidam hoc appellare cdipn censuit. Ita propter rediissime Vir ille de calidi innati nomine,ac essentia, iudicauit. '
Cremonini , & Calmi opinio de calidi innati nomine,
Calidum limatatum tinctia parti s insitum. si iam inna tum trierea n/.
Um autem uterque istorum Autorum, unus ut solum Philosophus, alter ut Ph insophus, simulque Medicus,optime de ea lidi innati nomenclatura, de essentia arbitratus sit: idcireo horum has duas opiniones in unicam conciliare tentabo sententiam. Nam calidum innatum ne dum Animae primum reperatur instrumentum, pro vita viventis corporis tuenda; sed etiam naturae prolificae si minis proportione responde suis elemento stellarum primum est instrumentum, anto lAnim ε deductionem, ut quoque ante corporιsam mandi organirationen , calidum hoc ingenutum iure i Galeno vocatur. Aliud ino quod Animae primum habetur inst tumentum, duplex est,uel enim cordi insitum, motui qu e ea loris innati perenniter ab Anima praestato etiam op mobilitatis eius ea latis a Wi colorifica pendentis destinatum ; de calidum hoc primogenitum dign8 nuncupatur, cum ante membra omnia genitum fiterit, immo id ex eo ingenito oboritur earido. Aliud autem calidum est cunctis partibus insitum. Haec autem tria calida innata omnes corporis viventis operationes tam in specie,quam in singularibus omnibus complent, qua- temis instruinenta subordinata Naturae, Ze Animae sunt; sed quoniam Natura, Ac Anima dum his utuntur calidis, necessario etiam horum calidorum subsiatijs spirituosis utuntur; ergo isthgeomnia calida ab eorum sutistantia spiris uola denominari debent r Quocirca Galanus calidi innati nomenclaturam assumpsis, ratione finis huius calidi i eum autem finis ealidi ingeniti sit in
corporis animati generatione eorpus organi gare, sed cum ea lor ille, ut facultatis formati ieis instruuὲentuin, corpus id organi a re nequeat,nisi ut spiritus caIidus. de humidus, ergo calor ille, naturalis ah Ariliore laetiam spiritus vocati ire temeto stellarum proportionatus r sic etiam alia duo calida ad vitam corporis animati tuendam cum suas eiscere nequeant functiones, nisi haec petieetia sint sua substantia spiritu ora: ergo Caimus optime dixit: Nee tamen a cainio ipso nisi parum Cremoninus distare videtur: si consideraueris Cremon inuni vitam in calido, Se humido constare temperamento existimasse, ad nutritionem,& concoctionem vitae inseruientem destinato, ut purus Phi Iosephus: βe si ad vitam conseruandam iti calido Sc humido temperamento vita insit etiam circa perennem ealidi cordi in siti motum se lubens; quod a Medicis coiis, derari debet, non auit ma Philolapho: Eamque sane ob causam non dissicile mihi erit hos duos' conci-
78쪽
A conciliare autores: quia idem subiecto, re, & ratione, de primatio, & sec darlaeensiuerunt ν
quia Cremoninus dixit duo, unum enim ex pressit, alterum rem supponitu re cum temperamentum calidum,& humidum expresserit, in quo nutus caIidi temperamenti substantia supponitur spiritu sa, alioquin vir iste non bene asse tuisset; Ideo temperamentum calidum, di humidum substantiare, spirituosiim esse ealidum innatum ratus est. Caunus vero quo ad nomen in oppositum censet, quo ad essentiam vero idem iudicat Quoniam ipse vult temperamentia' ea ullum,& numiduna potiorem Iaabere partem ad vitam tuendam , huius temperamenti vero subitantiam spiratu olam minorem possidere partem pro vitae muneribus obeundis Unde quoad essentiam tu duo scientifice contremunt simuI, qtriae uertibiliter omne calidum partibus inlituma It etiam substantia spirituosa naturalis partibus insita, de omnis substantia spirit uosa naturalis partibus insita,est calidum partibus insitum: ideo,& Gemomnus,& Catinus quoad ellelitiam 5 subiecto, te re, gi ratione, 6c primario,& secundario pro vita teruanda agendi calidi innat conueniunt. ideoque tantum quoad nomenclaturam dissident: quia Cic montini se lido innato ut Philosoplius nomenclatura constituit, ab eo calido primario se lialκnte in actimnibus vitae tuendae agendῖs: Caimus vero non a talido eo primatio exissente eius calidi nomen B asIumit, sed ab eius substantia secundario considetata in vita coseruanda; unde non ab eo, quod primario agit, nonaen assumit,sed ab eo, quod causa es perficiens agensinam propter vii sui uodque tale .dc illud magis tale; si itaque calidum innatum agit pro ter eius substantiam; eteo, ab eius subitantia, nori autetia ab eo ipso,denominati debet temperamento.
Calidum innatum a Galeno ut sapientissimo Medicinae professore optime ab eius substantia essentialiter denominatum esse naan utenetur.
a Voniam Philosophi α Medieiquo ad ea lidi innati essentiam conueniunt: quo. dii in 'ti tur in verit eius distant, mim illi a Glido innato, isti autem,ecali
s di helas si, Nuntia 'pria,calido innato nomen imposuerint. Ideo Gal. I. aph. 'Ri ηοmo tiri iuncti transferentes emantur OBendere hane iste w1ἐmeanerem 43 aqvim aetatis rigore consistunt: Uerum Hippocrates nona qualitarem,s adsib nimiam refὲνt id nomen,proinde sicuti Ph losophi ut adipem latitiam incunt helites stimittam, de hae nominis impositione bene censuerunt r ita duou Hippoe. 3e Galenus quatenus Arti Medica operativae studentes,& decreta confionantes, de ea-Min re exquisite assirmarunt: Vnde tris perperam se gesserant illi,quieirca hane rem Galenum carpere ausi sinat. Quandoquidem sicci Galenus etiam ve speculatiuus philosophus, innatum: . , indita considerarit calidum, blait iἰiud Animae primum esse instrumentum,eterue subordinatum. At f .c s. tamen id fomm p m partis Medicinae facturarum pranei palis tum speculatiuae maiore ficit dialueidatione: Nam ipse vir praesertim innatum desii more tenebatur calidum, ut Medicus doematietis operatilius, in eo qtiod calidum illud ad Attis Medicae opus,& finem tantum limitetnia& non aliunder ideo cogebatur id assumere ea idum. vi corporeum, sens bile,de salubre per 2 At vero eum calidum hoc quatenuου tale est, in secundo modo dicendi per se, de per subitantian ea Iim innato pmpriam, & si biicientem inIum eius ectntiam, di vim acquirat; ut caetera etiamaeeidentia hoc eodem modo pet se talia sum . ergo Galenus a substantia propita subiectiva sua innarum denominare debebat calidum, ut corporeum , sensibile, Sper se salubre, prout ea subitantia huius ealidi persectilia,conseIualma, de restaurativa sit; quia calidi eius perfectio conseruatio de restauratio apud Medicos hoc modo pinstatur. Vetum quia doctrina haec generalis habetur, ideo haec sigillatim calido rem partibus insito, tum primogenitritum te ingenito coaletari debet; cum haee tria calida tan tum ab eorum propria substantia spiti. ivosa perficiantur, conseruentur, restautentur, Se undique
Taedit isti qua ad modum e aiioetidi επι
spiritu is pedinciuntur cole ntur restitua
79쪽
Calidum partibus instum, naturalibus inseruiens actionibus, ab eius substantia essentialiter denominari
Um autem antea uia innata haberi ealida iam statuetim, hoe est calidum cunctis partibus insitum, & membra te quoque a nonnullis vocatum Se primogenitum eordi insitum,& per se mobile: nec non ingenitum ante Animat ingressum e istens: Et quia illud primum maximὸ corporis nutritioni accomodat si inspicitur,aliud vero eordi compIantatum ante Animam primogenitu, de An Ma nm ma ipsia iam deducta, mnino perfectum exacte factum spirituum vitalium, do membriae dii. consequenter etiam spirituum animalium generationi deseruiens existit; Ingenitum autem adcllidum iri, corporum prolificationem, generatione simulque organthationem incumbit, te utrunqtie per ὐ. sectum conseruatum,& gubematum ad corporea opera obeunda, nisi eius substantiae beneficio is in is z. eernitur . Ideo in primis a notiori, ab eo calido omnibus partibus insito, declarando, exordium desumami demonstraboque id, non ab eo ipso, sed ab eius propria substantia nomenelatur ac alida , de vivi. quirere debere. Quandoquidem si ei alimenti aIteratio, digestio, concoctio, distributioq; as - ' ministranda assignata suetit,nec non denique partium nutriendarum vimilatio agenda data mlidum iniis- sit quomodo quaeso alimentum sensibiliter,de salubriter, quo ad Attis Medice factius cogniti 'ia: nem alterare,coquere,distribuere,oc assimilare potest, sine eius spirituosae substantiς operis, m προ- , is ibi calidum partibus insitum isthaee sua praestare valeat munera, tantum quatenus corporeum, tiariis....... sensbile,& salubre sit per se. At vero iillud corporeum, Ac senstat risimulq: salubre per se esse ne-ιὴ ζ.lu quilini si eius substantiae associetur, ergo ealidum id tantum eius substatiae annexum his suis su ere .c ob gi potest ossiciis. Maior patet ex fundamentis antea allatis, ubi ostendi in Artis Medicae parte iaz principali omnia certa esse ut corporea sensibilia. Minor vero ex se elara habetur, quia calida νε, nisi xu- innatum ut aecidens corporeum esse nequitinee sensibile, nee salubre, quin tale sit ob eius su ιζ stantiam in secundo modo dicendi per se; unde videmus ealida tantum potentialia,sensibilia, de , Me de sensata simul esset non posse, nis per qualitates substantiales gustabiles in se ea potentiali ζ ν ta .. hahentia calida; ut de facultate amara eastorei iam dixi in se calidam possidente qualitatem pytentialem,quae sensibiliter actu calida fit in lingua,mediante ea eastorei amaritudinet Quota circa sicuti Philostophus speculatiuus mixtum considerat ex quatuor elernetorum qualitatibus κώ-- conflatum,ita Medicus factivus mixtum recipit,varsis substantiis elementorum sensibilibus re-Hmeruisi iii, sertum. Ea propter mixta omnia ut substantialia desum ita Calidum itaque innatum nonnisso' ii r substantiale assumitiae etiam ut substanti alcide recipere,ae denominare debet i, praeterea calida uidi 2.3ηn innatum actuale est, non autem solum potentitie, ut consideratura Cremonino; sed ut actuale etiam sensibile percipitur,di id tantum ut substantiale,ergo ut substantia Ie appellari debet: Vctum quoniam calidum innatum vi substantiale duplici modo se habet. Ideo etiam gemina continet sotniam substantialem ut corpus mixtum est: Quandoquidem vel . t corpus similare in-- - etinia spici u ac tunc liduin,& humidum est: vel ut corpus dirsimilare,de sie ess suaue, seu mitὸ dulitate duplicem cet de ambabus his sermis substantialibus ita decoratur, ut suam completam obtineat naturam . nisu is 'ia corpoream,sensibilem, de salubiciat; ergo illud calidum ab eius substantia denominari, iustu est. inic modo amabo sanitatis tenor sensibilis in corpore humano percipi valet, in calidi innati ---μα suauitate constans,nisi substantiae caIidi huius auxilio λ eum dulee id mitε, di suave dunta rat. a iubstantia terrea evaporabili, pingue, de oleosa emergat. Eamque sanὸ ob causam, quia omni-ε hus modis calidum ita acceptum innatum,sua spiritu a perficitur,& gubernatur substantia,ad: omnia eius possidenda munera; ergo id a sua substantia persectiua, & gubemativa denomina-
C lidi inlisii tionem acquirere debere .aequum est. Caeterum sicuti ea lidis illud dignἡ i sua substantia,ob eiussis Ititati Per fictioncm, de gubernationem denominari debet; se etiam ab eadem appellari, honestum stra terrea tol-- est,quatenus a substantia eips, nouo semper nutrimento reficienda, seu regeneianda, quotae laeon Icruatur, 3c regitur. Unde Galenus iure iubet. quod viriwn calidi insiti substantia quae tum raus ἀό. exspirit*, Vm excar Osrecisit meraclidis partibus completur,exijs q similiasint, eustodienda diem is, sis, conuemel; Quam certe obreni calidum insitum suis viribus decoratum, nunquam in suo esse naturali in qualitate, at quantitate conservari potest,nisi eius substantiam custodiamus Ex quoiui, ῶ . scitu dignum esse imaenio, qii quemadmodum tres calidi insiti substantiae sunt,aereae, ει spiri-tiiosae, nempe spiritus partes solidae, Sc spectes careosa, ut etiam dixi cap. I . quae specie seorsum disiunctae sunt, ita quoque calidum innatum ex tribus proportionatis gigni debeat substant ijs,
z se,. . iur. nimirum ex spiritu seminis 'cundo, ra si mine ipso Se ex langiti ne menti tuo; ut sicuti ex quc da*riangulo illud caliduae Ozoritur,ita etiam in quodam triangulo, hiis tribus materijs res odere,
80쪽
A calidum id suis viribus eo seruetur; unde quia hie trianguIus est substantialis,ereoralidum innatum in eo triangulo conseruandum a sua substantia nuncupationem desumere cogitur. Nam seminis prolificus spiritus materia est calidi cordi insiti, per se mobilis, Ec primo geniti appel-
Iati; quod spiritus et cordi complantatus vocatur,qui ut ait Gal. custoditur ex respiratione , ac transi ratione, o qui exsanguineo Himqvapore. Semen vero ess,ex quo omnes spermaticae generantur partes scilita quoque appellatae, quae manutenentur ex solido intrimento. Ex sanguine vero carnosa speetes emergit, quae conseruatur per eam naturam, quae in medio humido rum, soli.
rum eorporum est: Quocirca sicuti variae sunt calidi innati substantiae, in suis vitib. cullodiedt, ita etiam varia e optant alimenta, sibi propria: Ideo quia tres sunt substantiae spirituosiae huius calidi; tria quoq; specie distincta qu runt alimenta, pro eo in nato aledo ea Iido. Neq; deest alia ratio, qua ostendi possit, calidum innatum, ut temperamentum humidu ab eius substantia nomenclaturam desumere debere,non aut ab ipso calido. Nam ei calido humidu naturale pingue de oleosum semper iungi tenetur, ut infra ostendam, sed illud nec piogne, nec oleosum conspicipolini si ob eius substantiam pinguem,de oleoum,ergo calido innato humidu naturale, de or B ginale ut substantiale assidue annexum habetur: quatenus ergo calidi humidu quotidie IubsatiaIi alimento restaurandum est,a substantia regitur. Quocirca non modo caIidum id, ut calidused etiam ut humidum substantiale est; Ideoq; a substantia quoq; ut humidum denominari co-gruum est.Vnde perpende Medicum calidum insitum aceipere ut salubre custodiendum in sua persectione,ae ita est substantia, quia per conseruationem calidi substant in caIidum in natu cui oditur; Roaut priucipalis nune assignari det,cur Philosophi,& Medici conueniant simul quoad partem principalem calidi innati, pro osticiis sungendis, ad vitae munera obcunda, metantes ora illi eam partem potissimam temperamentum quidem esse: Attamcn dissera it quo ad inominis calidi innati impositionem: Naea utiq; mest,quia finis varius, vacia quoq, nominis refert acceptionem: cum finis rei cssentiale nomen ,ae et aam essentiam regat: cum itaq; philosophus nullum extemum intendat sinem, de non nisi rectam adipisci cognitionem intelligat demos ratiuam,absolute consideratam; proinde tes oes absolute a sua essentia formali denominat: Medicus vero in Oppositum externum habet finem,ut vidisti: Vnde ola ut salubria, vel insalubria perpendet. Ideo ealidum innatum ut per se salubre custodiendum, vel ut per accidens inca lubre re itituendum, recipiti cum aut it Iud custodire nequeat,nec restituere,nisi prius huius substantiac subiectivam, persectivam, conseruatiuam, ut restaurativam, sir iq; gubernatiua custodiat, vel restituat: Proinde non temperamentum,ut primam essentiam assumit. sed eius substantiam des- sumit, ut principalem partem sesubrem,vel insalubrem custodiendam,ve I restitu edam; qua custodita, aut restituta, necessario quoq; temperamentum suum custoditur, vel restituitur: Ideoq; recte Gai.ut Medicus,a substantia,tanquam a prima parte saIubre,vel in alubre,modo narrato, calidum innatum denominauit:sed video aliquem obiicientem,quia de temperamentu, de substantia calidi innati principalem constitui partem, i M dico receptam ut salubrem, de in saluishtem, alioquin ad Medicu na non pertineret.Cui respondeo,utranq; calidi innati parte exactio-ram esse ut salubre vel in Iubtem, aut principalem a respectu diuersorum utraq; pars potior esse valet: quia temperamentam potissimum est salubre, vel insalubredad vitae salubris, aut insa Iubris corporea oia praestanda beneficia. Temperamenti vero huius substantia meliorem, fle potissimam se habet, ut saIubris, vel insalubris quoad custodiam, vel restitutionem huius ealidi sactam,seu efficiendam, prius ea substantia custodita, vel restituta, ut subiectiva, persedilua, coseruatiua,res aurativa, de gubernatiua calidi innati: quoniam neq; aer ambiens temperamenti mn salubre, vel insalubre in nobis introducere patet:quin prius subflatiam ipsam calidi innati alteret, iq; transmutet, te ita prius ea alterando,seu transmutando substantiam,etia secundario calidum innatum temperamentum alterat,nec non icansmutat. Idcirco in eo quod ea substantia illud regit temperamentum,tum in id cultodiendo,tum restituendo, sectandum virium robur. t potissima virium ea lidi innati substantia: ergo lumino iure ex parte ipsius substantiae cal, dum innatum denominari dubet.
Calidum cordi insitum per se mobile, primario vitalibus; secundari ueanimalibus accommodatum actionibus, a sua substantia essentialiter appellari debere, ostenditur.
J Ecundum aut calidum pro postu a me primogenitu rure vocatum,c u ante pet ficta 1 3 um cordi corporis organiratione, id iacultati Et matrici seu organiratrici iunctu, genitu sue nilia r*:erit; atq; ante Animae aduentum conflatu sit; Anima vero introducta . illud sua po-4M suem a persecta acquisiuit essentiam. Hoeau ceu spi litus cordi insitus sua natura siduὸ mobilE estide sua spote intro,de solas,sursum,ac deorsum, de his duob.motib. inuicec 'τὸ at ithitiis calid si id primit ages ess in nobis corporeu, sensibile, dc salubre; eruont corporea opera tria L. Mai. bis. Tomvs Quirtus. E buit
humidum racli. ale sitissa Maia
alimentali uis stauratur . calidum inna tum per eo seristiationem suae minantiti e raditu