장음표시 사용
81쪽
buit Hip. vi Ins. videbis: Ex ijs aut duob. motib unus, pereniscosi rgἰt motus resermus, propol- Α tione respondens motui perenni circulari stellatu; Ni sicuti totus hie, simplici,assidito, eirculari, d. . όx motu, magnus resitur m udus. sic et eo calidi cordi insiti motu petent rcflex tuo sua vi calorifiea
Omia suo vigente, partius hic humanus gubernatur m udus,mithrocosmus nucupatus, pro uti o spiritu ' si uuaeda natura mobilis proportione re podens elemeto mobili stellaria,no autem ut Fhereus iei pure p. .
Σ Τ Σ'i I. Illico.n. eo motu cessante,vita quoq; nostra necessario terminanir Rueadmoduni et vita incipit, ζ' et selim corpore ia optimὸ organizato,& Anima iam ingressa, qua docalidum recensitunt, ut primus mo . , tor corporcus omni u aettonum corporearsi,moueri incipit: Causa vero cur motus ipse no motu u circulari,sed res ex tuo motu se habear,est, quia tua corpora cflestia contrario carentia,& incorruptibilia motu simplici circulari mouentur. cae era vero corruptibilia perenni motu mobilia m tu reflexiu ,ex duobus motibus,coposito mouetur.Qtiocirca illud calidu mobil , primus quidamotor corporeus in corde existit,qui vice motus circularis perpetui celi resextuli, & tectu,toto vitae hominis periodo,& perenne possidet motu . Eamq; sane ob causa iure merito Hipp. dc Gal. iis, Lis testati sunt, huius substantialis calidi essentia mobilitate perennem quide ac successivam esse re ratione elisis sextua; ideo calidum id non nisi ilitum esse,ut alibi et dixit, qui primasu.t ratione,si te movetur: atq; boeporis v ad amoves ineget. Proinde eius ostentia tantum in est e successitio, di perdurante i ovie illius nil tus introspicitur: At vero quonia calidum illud mobiIe ad eius perennem agend si mo-- tu non susticit, cum requiratur motor eius, qui duplex est, sicuti calidum illud in strii mentu pri- 1imum tubordinatum esse pol,& Nature,& Animae, ut suo Ioco ostendam:sedeo,quia illi duo mo s. De si p- ς tores ad philosophum naturalem sita speculatione pertinent, sicuti etiam Gal. ut philosophus ta ' ' lis fassus cst,calidum in natu Animae instrumentum este; Cum itaq; GaI.calidum insitu ut Meiii cus Operativus; qui philosopho naturali credere debet, ut Avicennas cognouit, desumpserit; id
circo ait:calorem atruem non aerustum neci. antis alis generatione ponerine, veru ipsium primis,pri Lib is a caest
fe mcbitem ersemper mobile esum intelligas,haud errabis. Cui ibi Gal. Animam vi primum mo- e Ie in is x LOre incorporeum feeculabilem,& eum calore vivum & animatu moventem supposuit; simili- 'tet et supposuit Naturam, tanquam nostrae creationas autorem, & gubernatorem primum cor ς mdee.Ηlpae. poreum ex H ipp, decreto, quae non nisi calidum innanun est,spirituosum, ut et Aristo. facts est: λω eri :quatenus in spiritu seminum *cundo quxda in si natura proportione tespondens elemento stet laru,quae postea in spiritu cordi insito manet,& ne ociosa sit,semper in eo spiritu residet,qui mobilis est sua vi calorifica. non tamen eum mouet spiritum, cum sola satis sit Anima ad eum mouedum spiritum, sed Natura ipsa viget ad semen prolificum dispositiuE reddendum: Quapropter Sal. ex Hipp.decreto costituit calidum illud cordi insitum declaratum, ad omnia corporea ope C
ra a tenda,& id ait substantiam esse sua sponte mobilem halituosamaalidam,& humidam,tan
.s quam primum agens corporeum,seu primum autorem, vel motorem corporeum sensbilem, dc 24 Mom.1.
salubre .n per se; Cuin calidii hoc isthaec omnia corporea opera praestare non possit, nisi eius se, Q.Vbi , santiae ope, ut sigillatim ii monstrare conabor. Ergo iure merito calidi huius insiti nome impo
nendum est, ex parte se ae substantiae . quae ne dum calidum illud, in his eorporeis operationibus administrandis, pellicit, verum citam regit, conseritat, & in suo vivido robore manui nil, Λ re staurat Quandoquide si spiritus ille tua vi calorifica mobilis est, non quide vi accidens per se, &sena per mobilis colpicitur, sed ut substantia: C si accidentis essentia sit, subitantii in herere, undet accidens nil nil mobile est nec moueri psit, ni ratione citis substant subiectivaera persectio ae mobilis pse; si ergo calidii illud ut tu pream in tu calidui,& humidu, maccides est mobile inspicitii non quidem mobile esse valet nec actu moveri, nisi pro . t eius substantia spirituosa di halituosa sua natura, de primo primitate ei sciuiali mobilis sit,ergo a sua substantia calidii id denominati debet. Ncq; huic instituto obiicere poteris, inquies, spiritus cot di insitus inobilis est iob caloris eius vim actuale calorifica. ergo ab ea vi calorifica calidu hoe sua apprehendere debet nomen clatina: sia res deo cal id si id denominari debere, ex parte illius cs, sua essentia mobilis est, di corporeu, sensibile, di salubre est: no a sit ex parte causς efficietis illius mobilitatis,ergo patet no Dcsidum edidi situ constitur si verissim si esse. Praeterea, tu tu eo morii restri tuo, ad vitae munera assidue obtincii e i. d. ii ,spiritus ille sursu attollatur, tu ad semper genitas expellendas fuligines, rem ad frigidum, & r 'r' 'Dere. noui m recipi cium aerem, taru eius pabulum,dum subinde deorsium accedit, intro aut mouea
η' 'δ' tur ad elim ieeipiendum, S attrahendum pabulum ad eius principium in cordis profundo rem cs: Proinde si spiritus ille subsiatia a se disjintile, Si sibi inimica, nepe fuligines reiicit, alia vero ,,uὸ ι 's' substantia sibi simile in potentia,ceu eius nutrimentum recipit, no quidem ut teperamcntu cali . - du sit inantiale isthaec facit mr inera, sed quatenus substatia spirituosa aerea calida & humida, tmobilis per se ita tur; ergo calidii illud ina ex parte Qq si: bsitatiς nome acquirere, honestu est. Insuper spiritus ille insitus a Gal. vocatus, essen ria quide est iacultatis vitalis, tu sit viri u vitaliu Ἀνίd timui . εsubstantia secundu plii res, di maximos Medicos Antiquiorcs, ut ait Gal. quoniam spiritus il ex, ut calidum primogenitum cordi complantatum. ct cordis subflatia per arteriatum tunicas eius τοῦ ' vim pulsificamin vitalem simul, innuentem tra mittit,concurrente quoq; spiritu vitali per ῆς
82쪽
Liber primus. s IA halituost, fle vaporosi,& aeris comistione exoritur. Uerum eaIidum hoc istise omnia vitalia ad
ministrat opera, in eo quod solum substantia sit spirituosa, aerea, calida,& humida,& suauis, fiamulq: halituosa quatenus sena per sua sponte mobilis est, ut clate M spicitur absq; huius rei probatione,ergo nomenclatura istius calidi insiti, ex parte eius substantiae imponenda venit. no alie ex parte temperamenti Vlterius cor secundu 1ystole, ac diailolcm assiduὰ mouetur per eos duos calidi cordi implantata motus, in unum re se tuum conspirantes motumr Qua certe ob re sicuti illi duo calidi motus stequentes, veI rari,aut celeres,seu tardi se habet: sie proportionale cordis systoles, ac diastoles necessario esse debent. At vero calidum id cordi systole,& diastole condu eit,pro ut substantia sit allata mobilis, ideo calidum illud non a temperamento,sed i sua substatia,eius nomen recipere debet. postremo calidum illud animales iuuat facultates,dum ex spiri- cillatim emum Vitali,ab eo calido producto, simum cum aetr inspirato comisto, spiritus gignutur animales, ab v - . in cerebri ventriculis, qui instrumentia motum anu Ialium existunt facultatum ruta calidum id ani niste. l. non nisi,ut substantia recensita mobilis.& vaporosa his spiritibus inseruire potest animalibus, ιζ - .. vita Iem gignendo spiritum cergo calidum hoc per eius substantiam dignea Galeno denomina minui taph tum est, non autem per eius temperamentum ex Hippocratis decreto.
Calidum cordi complantatum,tanquam caloris sons communis omnibuScaeteris partibus accommodatus, influentem gignens calorem, a sua substantia digne essentialiter denominatur:
svoniam huius ealidi cordi insiti, primogeniti appellati,alia duo habemus mune
ra,ex parte sui substantiae idcirco demonstrate tentabo,calidum id ex parte eius lubsantiae ut nomenclaturam accipere debere. quo ad haec duo officia eius ealidi insti,ab eius substantia, administrata: Ideoq; de uno munere hoc in capite loquar,de alio vero agam munere,capite sequenti. Penultimum itaq; huius calidi emolumentum est eum illud calidii,& caloris principium, & sons, seu se culare, vel calor communis,aut caloris influentis exordium existat: Principium. n. caloris natu ratis cons picitur ab Hipp. vi caloris sons. Pariter Cal. illud calotis sonte, principium, seculareq;
primogeniti, simulq; ingeniti caloris esse statuit a quo assidue spiritus qui substantia est eius,no
vi calor proprius membratis cordis, verum ut cois conducens ceteris omni, totius corporis partibus, effluit,quatenus halituosi,seu vaporosa substantia tenuis, suauis, mitὸq; duleis, & oleosa effluens est: etiam a vitali spiritu distinctae prout tutores,ac propugna clatu fovens c eras oes nostri corporis partes rac in eo quod principium sit in generatione,& coseruatione: Ea proptera corde cum spiritus ille perpetuo effluat.& potissimum per arterias. & per venas, nec non per spacia vacua: comtis. n. totum conspirabile, conflarile est, ad totum vi corpus influat, Ideo iure merito a C al. ealor influes appellatur. qias ita perpetuo exinde ea tra corpus per ambitu, simulq; h I tum totius corporis est luit: acetia per poros patentes,ac uenulassens bilissimas egreditur: Nam sicarim eontinuo motu flamma, in modum sti,tiij atia 4lijs Aeetat O ita eator eotimo a corde, ad Mnas, Oc.α it. Cur aut ea lor in Auens ipie a Deo, & Natura factus fuerit, ratio assignanda venit; Nana continue calidu cunctis partib. inlitum, membra te,di complexionale et ab aliquib. vocatum e Iiccatur,& c5sumitur: tu eo,u, eius substantia semper ecorpore inquit, tum ob acti nes, quae sunt a membris omnibus,quia in his actioni beator agendo re patitur; hinc et sumitur: tum etiam quoniam ab iniuriis extinguitur; Ideoq: Dei, & Naturae Dei Ministrat summa proindentia calor iste innuens ab eo caloris cordis sonte,& socia late emergens constitutus est, tanti tutor,& propugnaculum omni b.offensionib. nostri corporis oppositum: ne calidii id metitis omni b complantatum ullo modo deficiat: immo ut illud allidue in suo robore, di actuale vividu suisq; validis virib. decoratum, ad eius usum egregiὰ assequedum paratissimu semper ese set datum filii quod a sibi simile,nepe ab eo calore insutnte,eius actualis vividitas perennis,&robur semper nianu teneretur. Hinc ait Hipp. anguine venarii csterorum aliorum humorum calidistinium esse ob spirituum calidissimorum cemissionim: Attamen in arteriis maiore ac in t sorem ita fluentem adesse calore qua in venis: Unde in sanguine venarum longὸ minor influens inuenitur calore in sanguine autem arteriatum maior. Calidu itaq; cordi instum mobile, primo se ipsum tuedo assidua aeris stigidi, S sanguinei vaporis receptione ac vitali u ipirituu generatione, ut antea dictu est. Ita veto vividit,cie in suo robore coseruatu subinde insuente trasmittit calore cunctis reliquis me is ad cium me brotti insitu calidii iuuandii, sonendu coseruanduq; in suo esse actuali vivido,& viribus. resetto, ut oes horum membrorum nostri corporis actiones, di functiones exacte adminis rati possint,sed magna dubitaui lue ocea fio colurgit, quia insuescalor ne dum a corde, verum et ah hepate gigni pol. ex aliquorum opinione; Cui respondeo iniecinote nullum influentem gigni polle calore mi cum spiritus .in sanguine venarum rς sidens Tomus mariae. E a tantum
tib. Obeii si iubstanti invideo a
est . x de usu mi suum ca. a de adi in a.
sali uis eae tetra rum vitin utra
83쪽
t ' h R., tantum a corde pedeat, proinde facuItas vitalis,simulq; pulsatilis valida talidi eordi impntati. Ai cuiuscunq; nostrae operationis recte adhainistrandae permittes est. Potissimu vero venae sectione Pi: επε- permittit: at eo calido debili reddito,ne dum sanguis mittendus, verum nec etiam ulla naturae ditat Q. Minu, ' operatio pioba istici valet. nilo Gal.depromit calore innato debili reddito per sanguinis pro- x I,ς, - f uuium .iunc fieri, ut sibi,ncqic Ocoqui valent, neq; in sangui ncm distribui,ob spiritus euacu, hii, iasitim vi tos una cu sanguine e venis egresto. Neq; mihi Obljcias si asserueris G l.spiritu naturale ab he- eόἡ. - Ouis pate genatum concedisse, sicuti spii itu vitalem a corde productum, nec non spiritu animalim in
i cur. at rem cerebro orti m Venim ubi spiritus cst, ibi calor et est. Si ergo datur spiritus unacu sanguine ab in .-h. e. ru: . ., n ' hepate proditus,ta sanguis in venas influat, necessario quoq; naturalis is spiritus, & calor una 2 cum anguine influit.Vnde datur caIor influens hepatis proprius Gal.n ait.Sι alis uspiritas nu- iuratis est.bie in hepate. aut is rigeneratur.Quandoquidem ibi Ga l. non de generatione spiritus is . Hauis et verba scriptismon dat, in hepate, seu venis ce cbrata, inanio tantii de nutritione sanguinis, de de
Ea Galeni aure, auctione per nutritionem a languine facta hinc de spiritu naturaIi intendit asscuetate, qui per modum nutritionis,& auctionis spirituu vitaIlum,di anima Itum a sanguinis tenuiori parte aliro t re mentaIi gignitur non autem de generatione spiritus simpliciter ab hepate facta per modum m --,π' s. ne aliouis dixit; Nam ut Vallassius ait: eque aliquis spiritus in hepate generatur. quod hamolyta. ti, i. .. . tumosi si oscisa. Praeterea etiam inouit. Quoniam monstrata est e I 2.bulas tib.a. bepar nιhιl aliud abie.
vet.&1utet nu habere praecssuum,quingent rationematimenti omnium membroru, dispensationem per propria imum u striqpenta, quae ab illo oriuntur,nempe per venas; Deniq; vero z.LII11ιturaturmi Piritus natur
Q a te hepat ita tis.qui tamen neq; in venis,nri: in hepatefit. Na ad illorum actiones nulla rone necessarius est sed qua --M , --. Gad. Laeritveresi aliquisspirιtus naturalis est hic m hepate aut venis generaturiationis ille disput platarum vi nu bat de naturali - i,qua conseruat individuum hominem cr propterea de nutriente, aut agente θι ritu η5: lPI. zu . . degenerante. Vnde reuera naturalis 1 piritus actu,nec in hepate,nee in venis ullus te peritur; hinc ζώει, iis , . n.c cc ilOr ιnfuens in venis ab lic pate genitus habetur. Verum tin in sanguine, ceu in nulli tu de in hea P meto Oium partium vιs passiua,ac materialis potentia est, ut sicuti a calore cordi insito pro suo alimento assirmitur ita etiam reliquarum partium calor innatus, ac sis partibus copiantatus proeli in ea rei in- suo alimento accipiatur,ac eodcm modo nutrimentaliter, uiuidriae in suo robore conseruetur.
b, ' .: r' ditani, ut dictum est,a vi passiua aliment aliquidem ea tripIex virium substantia in suo roboto in 'rii ea adi conseruata debet, ni mirii corpora oia solida, species, camosa,& spiritias, qui utiq; caloris innati ἡ ,-ἰ substantia est; licet panib.tantum solidis principaliter insiti& hoc modo alimenta liter is calor dia et conueniatur .Quocirca licet hepar calore influente careat;nihilominus alimento spiritidi sevc- eseri, ni tui ergo dis, nutriendis,ac nutritione augendis omnino proportionato calore omnib. membris insitu fo i in ἡ h. vG,Dutri di auget, ex quo etiam calorem cordis quidem influente iuuat, ac fouet. Neq; obij-mina et . clas inquiens Hipp. lib de alim. pag. 62.ex Foesi dixisse origo tanquam radix hepar est. N ν, ,stibis M. O ari riarum cor. Ex his per ola sanguis, spiritus pervagatur,calorq; per hae permanet. Quod e carem auiuii- fit mando Ual.6. de dee Hipp.c. 9.ait anguinem e recore at piratam Eeorde ex utrisq; calore eva- utio. gara ac promanare, quia nec per hoc lae par calorem infucntem habere cocluditur. Nam, etsi calor a Iecmiate semper fluat, non in spiritum gignit, ut omni b. doctis Medicis patet, cu hepar facultate innuente, spiritumq; gignete, careat. At exsanguine in hepate henito,alecinore pro suo alimento retento calor quidem oritur,qui ad partes hepati vicinas semper extenditur. pollea vero sanguis hepati superuacaneus ab altis pati ib. per venas attractus ut Gal. non aut ab hepatis venatu tunicis ad eas partes transmissus spiritu ira,calorem, de vires alendo procreat . Quocirca ri - Τ. tua ab eo calido cordi implantato influens calor Obotitur Hipp. de Ga l. lnia. Uerum Alis i. quoq; inii
Azs'. is hanc fassus est geritatem,qui asserit caloris innati principium cor esse, 6c communis plurib. aliis spira --- ' ἱέ patii b. accomodati: aut cordi proportionale necessariuna esse in omni b. animatis,tum stirpibus riz ἱm azulrib tu manimalibus. tametsi ipse voluerita eorde et motu,de sensum, simul' principes stinctiones: ibi . Te exoriri, quod falsum est, ut GaI.ex Plat. seia ratus est. Nam reuera principes iacultates a cerebro Gil. t. eo de
simia et Atia. em zrgere clare coiispicitur: siluit iter sensum,ac motum per neruos a cerebro fieti patet: Lob in seminaria talia fluentem virtutem motricem seu facultatem motum essici, manifestum est: Irascibilis vero, pul. de ne n,i .. a
hir . . . si ilis,oc vitalis in corde repetatur iacultas: sicuti concupiscibilis in hepate residet facultas, ut si risu ir isti Autores ricte arbitrati sunt. sterum a calido cordi insito effluente,trib modis innuit calor Lib. 1. devict. ' Dβ in uens, ut Hippoci stati iit,& ad alia vivida ac robore decorata manu tenenda accedunt me ' iii ' st eis. bra; ac ita o .inib.corporeis, sit nuἰq; animasticis confert virtutib. atq; actionibus: cum scriptum n ρ- reliqoerit.'n hoc autem triplex ignis ciremtus, ignis tr.quo ad activitat cm calidi cordi coplatata, calidum illud insitum ab Antiq us metaphorice nuncupatum est: fecit instinuice intro, forasteuctutes; Alios quidem ad humorum evicitates nempe ad sinum tum arteriarum, tun venarum,
Lunae fachitate, nam ut ex hoc Hippocratis loco aduertit Aristot. et .de gener. Animal.cap. 3. calidum innatum quasi diuiniim ut Hippoe. ait libro de carnibus 236. in Foesio, & proportione elemento stellarum mobili respondeat. Ze cum Luna humores regat. Ideo ait Hippocta calorem in uentem a calido cordis effluente proficiscentem etiam spirituum vitalium generatione ad sanguinem arteriarum,de venarum peruenire Lunae fustitate: Postea vero alios duos calidi cor M yy Iondi in siti statuit circuitu si dum ait: alios vero ad exteriorem superficiem ad ambientem consistentia
Dderei facultate a Declaratis autem his extremis circuitibus,alios deinde ponit circuitus medios
84쪽
dios ab eo appet Ialo inquiens Medios autem intra, ct foras tendepleraealidissimum ignem cereianentes: Medicos enim motus appelIat cos duos spiritus calidi cordi complantati motus rc. eius sursium,ac deorsum tedentes,ex quibus motus ille narratus perpetuus cosurgit regressivus. qui ob calidissimam vim eius, tum semper mobilis sit, ideo perpetuo ab anima moueturrim ιῆctis dominiatur,ommnoque ccmrdum naturam moderanturmestre Iudine visu,simeque tactu patente mouetur. In quo animus nempe iacultas ani mola et tam facultas irascibilis vocata inessilii super Iens, predenti inmotis Ensu somnis o Petilia ab co calido cordi insito mobile penderit; non ta .mc per tectiuEorganice, ted dispositive seu vitaliter, eum illud calidum omnia corporea es sciat opera lalubria,vel insalubria, Hine saeuitatis cuiuslibet Animae instrumentu perficie r ae ita ea instrumenta seu organa perficiendo,omnia animastica disponit opera: Vade quia mediante spiritu vitali ex eo gemto,spiritus animalcs producendo,organum Menti, prudentis,motui,sensui, somno,& vigiliae conducens perfici si ideo quoque organum id perficiendo omnia haec anim stica disponiti iun) umenta pinet ea , imminutio vigae permmatio, ab eo calido cordi impIantato exhalabili scatent eodem modo dispositiue,quia maxime a corde ad entriculum ea lor in flumita labitur; ut Galenus,dicat calorem instuentem ad ventriculum in pueris eum adeo copiosum sua stibstantia accedere, ut sementorum calorem calor ventriculi sit pereer & ratio est,quia,ut asserit Arist. calor ille cordis innatus ad maiorem Naturae operationem diffundi cirri cum itaque chylis eatio in ventriculo celebranda una sit ex maioribus naturae actionibus; proinde duivi is calor iuuat chylificationem: ἐκ etiam sanguificationem in hepate faciendam,ad hepat fluendo. ut opus est corporis nutrimentum, incrementumq; eo modo producit. Si veto non fuit, ut dii insuauis est,asper, acer,& mordax,abolita eius suauitate, lenitate, cosequenterq; maporosit. V. tune parua nutritio fit: ideo eorporis quoq; imminutio emergit quia tunc calor non ita vano, rosus est,cum ex asperitate retentio consurgat,sicuti ex lenitate fluxilitas seu halituostas resu l- eat. de pei m uatv quoque ex statu naturali in statum praeternaturalem exoritur. Hae omniam totum subernat calor is cordi implantatus mobilis: σbus illa neque unquam quiescit : QD ei rea statuit Hippocrates a corde ad omnes corporis partes influentem delabi calorem,ae prae sertim ad cais dum membris omnibus complantatum conseruandum,ut exam vitae munera administrari possint. Verum eum is calor innuens,non ut temperamentum ut accides influere possit; nee e corpore evaporare,nec a corde exhalare,seu effluere valea ed tantum quatenus sui ctantia aerea parumque aquea,lenis, suauis, halituosa calida,& humida: ergσetiam calor iste innuens,ut de is non a temperatnenici, sed ab eliis vibrantia nomectaturam assii mere coeeur,de id demonstrabb hoe argumento insolubili.Omnia.n .eo modo,quo vitae sanctionibus coducunt sua essentia quid litati uanodem modo eorum nomen desumere deuincuntur: At vero calor influens, ut influens a corde ad citera membra Pin ossicijs confert sua essentia quidditatiuua,quatenus est substantia influens modo narrata,ergo calor influens, ut influens per sui substa tiam sponte ii se uentem denominarid bet: Maior paret,quia nomen rei essentiam quidditatiuam denotat illius rei. quia lita cunque res per suana se a m essentialem nomen recipere e bir, ut ait Hippo erates: no tinamim pre lege quadrm rutum rei sinit sancita. Minomiam conspicua se habet, de sic probatur. Omnia quae sua subItillat i a per se influunt,pro vitae munerib.obeundis influunt quatenus lilbstantiae sunt,tua natura influentes, sed calor innues sua substantia per se in Ru it,& in fluendo vitae,operationes faciendas iuuatrogo calor innuens, ut influens v itae οὐ ficiis con fert sua essentia per se,quatenus substantia est per se influes ἰMaior manifesta habetur: quia accidens quod sit bsistere nequitiinsuens, nee mobile quidem esse ullo modo psilest, seu tatum prima suo stantia influens,de mobilis esse potest per se: cum ex te sola 2bsislcre accidentib. valeat; Quam certe ob temii temperamentum caloris influentis innuit non quidem per se in fluit, 3 c n uetnr,nee agit quatenus fluens est ad vitae munera praestandar sed per accidens: ne re ratione eius substantis fluentis perseeutis,conseruatium, de restaurativae; ergo sola lubitantia allata innuit per se.& agit perficiendo,conseruando, S: restaurando usu dum ea lorem partium membra lem in suo robore . Quocirca si calor innuens a partibus externis iter una ad partes in-rernas cococtioni destinatas nempe ad ventriculu,8e ad separ, reuertitur,circa cor, ut in kninovsi v st,in quo partes externae eitcunserentes i suo calore in Duelite destituti sunt, ut Cal. ait ex Hipp.seia, ubi dixit)linguis intro insomno refugit tunc sane substantia ea est huius calotis,qu Pintro labitur,tion a fit temperamentum: Vigilijs vero praesentibus,iterum substantia ad circunte rentes sertur partes. cum Gal. dixerit.' Ratio fuit Hipnqui foras tendunt vigilias qui vero intro,a unueoneitient: sed hie dubitatu dignum ess mitospicio,cum Gal.exararit .msomno palsus dormienti . bus parmis e 1 .Quod totis in oppositu esse deberet ud si calor influes it ei si ad cor refugit, sic validiores pulsus cne tenerentur,an gni inlato cordi eo influente calore: cui respondeo euin fluerem calo tem non ad cor concentrari,sed circa cor ad veri triculiam, de hepar, ubi coctionum cluae ossemae habent ut cum ille calo, influens ad has co&ones in vetatriculo,& hepate faciendas incumbat non autem pullationi calidi cordi insiti studeat, ideo tunc pulsus paruus habetur: Ideo tune coctior gna se habet; Flinc Ga Lllatust insomno eoc stionem, invigilus vero dige i 6aeg Irin coctione etenim duplea insues adest calor in vutriculo, do iii iecinore t c si in eis partib. t t. suus
id novilliati de Dubius, solutio.
85쪽
calidum retetitistiim caloti mimali termimis prelisei cs. ei res fictu sub
infit calor,tum alter a circunferenti b.membris concentratus: In vigiliis vero unus tantum ea Ior Aiu fluens est iani calido suo insito iunctus. Et haec omnia praestat calor influens ex parte eius substantiae, ergo calor iste influens ex parte suae substantiae sui nominis impositio desumenda venit
Calidum cordi implantatum sua sponte assidue mobile seminali calido innato prolisco dispositive conducens, a sua substantia
tantum suum accipere nomen, ac essentiam debere probatur. ' Ostremum autem calidi cordis primogeniti assidue mobilis ossicium quidem s
p esis, ut illud proportione elemento stellarum inobili respondens sit, non modo Ain tim. dii singularium vitam cristodiat stio perpetuo rcflexum motu, verum etiam ad spes ciem conseruandam anxa quadam scmper incumbat, ut successiua petennitate .. o. '' singularium specificὶ sere diuine se gerat, de quali immortale ut ait Hippocra tes ea caelesti, Se mobili propoitione allata ab Aristotele constituta se trabeat a. de . ictus ... quatenus calidum illud in nobis primogenitum corporeum existit, ac prout in eo contineatue 's' ri' ea Natura elemento stet Iarum mobili proportionata: cui proprium est speciei humanae perpe-Iuitatem primario conseruare; secundario vero singuIarium perennem gubernare successione, qua species ipsa humana nunquam deficere valeat. Ideoque calidum cordis primogenitum temper una cum ipta natura protensum est, ad hanc singularium successive conseruandam perennicacem, verum cuin id ςxequi nequeat, nisi prius singulorum generationcm h beat, proinde ad ea Iidum innatum sibi simile siminis Rcqudum constituendum incumbere semper intentum eu; Idcirco sicuti omnia corporea opera gubemare modis iam enarratis, ad illud pri- emogenitum pertinet calidum, ut Hippocrates decreuit, sic etiam calidum id aliud semina Ie smulque prolificum regere debet calidum t Vnde ex ipso primogenito calido, lius seminis . e . - - Cundus gignitur spiritus,seu calor naturalis; cum 'cunditas huius caloris natur iis a sibi simile isi.essici debeat calido,de humido; hinc semen steundissimum fit in calidioribys, de humidipribus .lcmperaturis: hinc ait Galenus, o spiritu vitali plena ipsiusfeminis est substamia, de alio in loco : bis ' 'hδbet picnum semen spiritu vitati esse, quia a primo circuitu, ab Hippocrate statuto, ut antea τμ Pς F
disti, pro spiritus vitalis beneficio ad ianguinem arteriarum. .venaturique se ur caludum cordi insitum mobile, ut effluens,de halituosum, ae eodem ministerio v ιtur, etiam ad seminis inna- . tum secundum producendum calorem: ae ideo semen spiritu vitali resertum se Iiabet: Ac non aliunde in coitus seminis cmissione, multum de vitali, simulq ic primagenito calido hominum . - , maxima iactura,educitiit: At vero duo dubia hic vertuntur. Qirandoquidem si minis secundi Lis Disistas, non a corde, sed a quacunque corporis parte prouenit, ut statuit Hippocrates: lamna semι- tuis di locis finis spiritu formatrix seu orgamaatrix residet iacultaes, quae omncs ctiam corporis partcs Drga 1 leta sicuti ab omnibus partibus procedendo, ab ij idem eam vim organizandi quamlibet pM- Decm acquirit. Insuper seinen eius*cunditatem in testibus recipit, non autemin corde, ut Galenus ratus est. Pro solutione utriusque dubij, inquam, verum esse, semen & a corde, ceu a pri- mo corporeo prouenire motore disposita ue,cum a cord ad quamcunque corporis partem,calidum mobile suaue ut lene, I vaporosium,ac cffluens, etiam in spiritum vitia transmigra tum, semper delabatur, tum ut hae omnes partes suo calido insito membrati vivido conseruentur. im etiam ut Illae partes concurrant ad semen secundandum, eodcm spiritu vitali ab iis partibus recepto: Ae ideo spiritus seminis i corde tanquam a caloris sonte pro manat: A 'cunct. sautem alijs partibus secundario prodit: & ab ijs partibua pendet disp tiqe: itestibus vero persccti uc proficiscitur: Vnde ad primum dubium dico, qcunditate ui semina a corporis qualibet emanare parte secundario dispositiue : a corde vero piam rio dispositi uc. Ad lex uncium aut cm dubium respondeo, sicunditatem seminis primatio gigni vel dispositiue vel pei sective.
primo modo a corde; secundo modo vero a testibus eam emergere patet *cunditam me Ideo a. de semiere c. ait Galenus a solis icti ibus sisnen non essici: Laeteriam ex hactenus constitutis funda inciatis, clare perspicitur, calidum hoc cordis innatu primogenitumq; vocatu, huic suo postremo operi acincommodatum csse ratum, quatenus substantia aerea parimaque aquea, suauis, Ola Osa, lenis,ha lituosa, ac est luens ella vi calidi, & humidi temperamenti subiectiva per fi ctilia, c0nseruatii ia-q ae est: cum seminalis spiritus Φcundus, ab eo coissis ipiti tu emauet. ccu a primo mouente si-bι simile: Et quoniam spiritus vitalis, ab eo cordi spiritu. insito profici lceos, se imuis subitanis riam miniario dispositive sicundam reddit: atque eo, quia spiritus cordi insitus non ut tempe- amcntum calidum , di humidum cui te ilicia sicunda udum non ingrcditur, sub ratione u it lis
86쪽
A vitalis: At semen ingreditur solum, ut spiritus temperamenti calidi, & humidi subiectiviis perfectivus,conseruatiuus,vel ut continens in se temperamentum calidum,& humidum. Ea propteri e ut primum inouens, Zc ut causa materialis, εο vieilectus productus ah eo mouete primo corporeo,& ex ea uiateriali causa, semper omnibus modis spiritus, seu calidum innatum singularium successive proli fitationi accurate conducit duntaxat pro ut substantia est iam narrat Δ, sua natura promitione elemento stellarum mobili respondens, in se continens temperamentum calidum, e humidum. Nam calidum illud cordi implantatum singularium proli Mati micon istaeo poli uirim e corporeum, sensibila, ad testes spiritum sibi similem in seminGeransmittenx, ubi spiritu. ille suam persectam ficunditatis acquirit sormam: Manet enim id ilia corde,ut primum mouens corpusς m. Elus autem pars effluens, ἐκ exhalans a corde, una cui semine pet ficiendo ad testes sertur, & ut spiritus vitalis causa veique materialis cit spiritus mo-lifici seminis,nouae ueniturae coaducentis. Qui sane tantum si curidus est vi spiritus, ve Mistote degene Ani, Ies quinaue lassus est a Quocirca cunistis his modis perpetuo calidum innatum singularium suci ee o moliticationi conferre potest OD ut teli per LIiciatum caIsduit ac humidum,sed visu stantia recensita, obtinens in se temperamentum calidum, α humadui τοῦ, ergo calor is naturalis ex parte eius subIlant laede nommandi, r. i
Calidum innatum ingenitum singularium prolificationi deseruiens, a sui substantia eius nomen essentiale acciperς cogi ostendatur.
Vm utim huc usquς oti ostensu arsit, Iidi innati primogeniti essistia hi no
men, n quidian ex parte eiuS temperamen , assumi debere, e velo tantum saritia .io,inini
ex parte suae substantiae: Nunc idiplum de alio naturata demonstrare inii Carca Iidpi talitea iam pollici cussum. Ingenitum vero luctuam calidum. meo clx dum primoge uitum, neque ullo modo ad hue getariumlit,cum ulud in genitura Enibrione appellata,ante Animae ingressiam adsit, in quo ficultas otia Olidui' iἴ e
ganti vix reficit: Quandoquidem hoc in Embri Oωβ ge ratione reperitur, ut substaMia spi- 2 si Varitosa, calida, de hq M perlectiva, in qua is a tura viget in petita in temporis perduratione, ac, tis .it is in esse accessi bde quod it Hippo S , illud Mnit : corpus ramisitare,& oorporis partes ε' si solidas coagulate;quia tunc sπin lsis Post euinimc t sui primum continens in letor-
' matricem facultata0 ac prMnιZaizi m, constituentem cunctas corporis partes, tam utar , . tum instrumentales: Qtialido quid eae, flanilne anaglaculato, Posteaque coagulato, ex quci mem, D. . --. Na Omnia cory is suum c OH UM uum mi, o lς 4 itatuit, dune sanὸ spiritus ille seminis: -a.de lania quod calidum est allatum sonianis viri proii lacus, Rctu calidus sitim mulieris vetem; & illico o . in ria usilla sua vi lorifica seciliὸ dapsia iacinc ust tuli, v bHubiademanet, vela suo domicilio, g.ε. di s ae dec dsurde arterias unicu Ri corde ramiscas, ac vitam dιsponit. deinde hepati& venas eruit nutriis VPP6 1 ire im instrumenta dispone uβ; postea a brin ἐκ neruum sumat, ceu Instrum tauri tui, se sui, uuique facultatibus principibus accomulo Di :α haec omnia membra costruit, vim a pri Lo. Mi AEa 4 cipia corporis noliti coni nentia, ut Galenuν ι N L ubinde vero caetera constituit membra
isi ν. ι.ε, εἰ id ingennim, aliud calidum primogenicum iratamus declaratum fite Hie auteni tria de hoe m. Na Mea --zzzz genito calido nil moriae mandanda tun I Repium primum erit, quod licet spiritus isto ingeni. 't Ρ:'
tus vi putus elei motaris, aereus sic,& aqueu qcund attamen in senaturam continet pom- tuam in successivo elle singulamιν, propolit urelen ento O Obili stellariam cespodente; ut Arati sto telas statuit,ex Hippocratis sententia: unde Averrho megans caelestes influentias,scum illae a. . De gene.ani. natura non sint ait conseri adsones animalium fieri per motum, lumen, Ac fguram erit, ut insta ta ., sese dicam: Ideoque spiritus ille ingenitus eam perpetuam habet naturam motus, luminis, insoc m. figula coeli beneficio. Aliud vero notatu dasuum erit i quod spiritus iste non solum principium minaiitiale organietati liuin, constulit minique omnium corporis partium,simulque totius cot-poris in sua trillita, proportιOue,ac distantia positura, ideo ingenitus digne uocatur. Verum etiam dum apte primogenitus euadat, tui in vanculum h betur, quo ar. ima cum corpore unitur; Lis de Atiit,. ut media natura inter Animam Incorpoream, Sc corpus, ut Alexander Aphrodiseus ait; Post te- ωumai te ni contemplor : Quod sic t spultus -luulussa miliaris, di conge neu , At proprius' '' 'g' 'semini Lit; ita in cordoresidens magis familι aris este deitat, dum primogenitus iam factus est, ad eam speciei hunnuae perpciuitatem dc fu gui clum ιucceisionen conseruandam i ut iterum ex corde ad C men tiansitus estici p*ilita inocuta magis allinis is et est,& iamiliaris sprema - ciam minis ita cis partibus. s.lidas voca iquam speciei caIDO:a,ex sianguine menstruo genitae r H momensebia secimatica,ea sunt,quae ν- ivnat .m coqucudi habeo e spiritalem, de quae crudorim, excrementor aurpi ob in tactu mutaturatiou m. vince Puui cui quoque maceriae inutilaxsuper-
87쪽
uacuae, sinati ue retentionem materiae alimentalis utilis, administrant proinde Calenus statu Itr Amotbum aliquem cutari non posse, quin prius solida eorpora in s diminettia posita, suam recupc- : G. Ient vim: Ideoque Natura semper protensa est, ut horum eorporum calidi innati facultas coniurc/J,dum in ' uetur,adeas agendas actiones ut antea capite is . iam di Et non aliunde urinae maturatione znurs diu. iam iacia; hypos assatha, leuis, aequalis es & phlegmonis pus albus est ili quia a partibus al-' - in iv bis spermaticis tiam solidis vocatis, sibi simitibus maturatio fit, ut ait Calenus. At vero quo G d digniam ingenitum calidum huic munerum supra narratorum conducere tequie, nisi sua Philan tia orga metante, facultati sermattici subiiciat,& nis eam iacultatem permiat, & conseruet,donec totum corpus organietatum si, ergo non illi io temperamento, immodis subsantia eius uomene sentiale exhaurite deuincitur Nam uJla facultas. ut accidens seo singi nequit ossitio, Misi in secundo modo dicendi per se i sua substantia sebiectiva, simulque pei sectiva eius vim aD sumst, Ergo facultas formatrix eorpus organirare nequit,nisi incilio substantiae eius subiecta-hae,atque persectivae; noh autem ope temperamenti calidi,ti humidi: Cum accidens ab alio ac ilia . . . , .eidente eius essentialem acquirere non valeat virtutem . Hane iure merito ait Hippocrates, cor --i pus nosci: π,eiusque membra non a temperamento calido, S: huiuido, sed a spiriis eoarticulami,
sua est Do 'h aedscerni. Insuper calidum illud primogenitum, quod stem eo in genito illico orgamaam n flai λ pote,ingressaque Anima: cuius primum motum sotas,& extra habet,ad expellendas fuligines, odi alimentum accipiendunt, secundum Veto intro.& inihi psium adstipsum alendum, It ait Ga i. n. estistitia. I lenus,mhil differt ab eo ingenito, nisi permotum eum duplicem,ae perennem; & quia primo penitum, non nisi ex parte suae substantiae essentialiter denominati debet,ut iam uberrimi demonraiii: ergo sic fimiliter ingenitum calidum tantum odo ex parte eius substantiae suum essentiale dimisi ammere debet nomen. Hic autem notatu dignum esse inuenias,primum spiritus cordi insiti primogeniti motum serium, & sotas esse,secundum .ero deorsim, S intro ut Galenus ita asserit. Trsinnm ese ut natiuum eatoris motis,tam foras, extra se movettiri fetiandum vera eum intro, ct Ibidem in seipsum. De quo primo calidi innati more,qui si dum eor vi nescit, Hippocrates loqvcrdo, exarat, cum b-M- aquae exitiat, ab igne misertire motum vero Uuescit,s alimentum adse, so hi ε 1 . satim inna. iis, qua in mulierem ingrediuntων elia , spirita attrabit. Caterum iam tempus est, quod ea ha
si invi/ s ctenus iactis sundamentis colligas, calidum innatum corporis humani substantiam esse,aeream, parumque aqu*m,mollem,suauem,lenem,oleosam;halituosam dubiectivam, persectivam,v, seruatiuam, atque re naurativam temperamenti talidi, & humidi substantialis: quatenus allu primum agens est,seu primum principium effectivum corporeum, sens bile, & salubre, his One,i;ε, is tri44- uibus modιS huc usque enucleatis,cuiustunque Operis eorporei se in is ad salubremo, udam C :ium quo νd uis vitam,accommodatum. Εamque sanὸ ob causam ea lidum id ita a Medicis receptum, cum sub santia si subiectina, conseruatiua, & instaurativa, in praedkamento substantiae reponendum ' venit a scuti illud a philosophis naturalibus absolutὸ consideratum, ut temperamentum sum: santiale calidum,& humidum vita muneribtis exercendis conducens tune in tertia specie qualitatis redigendum est; quia hoe modo passibilis qualitas est, inserens calidam,& humidam pas- sonem. Si vero hoe ut sensibile desumens, & vi qualitas substantialis per se sensibilis sit, tunc erat diuisibile in infinitum potentia, cum omne sensibile sit quantum, ideo etiam in praedicamento quanti ponendum i At si vi Mobile assumatur, etiam in praedicamento ubi constitue dum; quemadmodum si vi δnimae inurumentum capiatur, etiam in praedicamento relationis natuendum est s ad logicam calidum id re tre voluerimus: di quoniam Medicus ea parte Medicae artis speculatiuae phasci, eum calorem naturalem considerare deber,sctiti Occ so possulat, his omnibu modia, ideo quoque doctrina Cremonim de calido innato conser,pta Medicis utilissima esse poterit,ut philosophis naturalibus,simulque logicis, de calidi innati essentia, ab eo cremonino constripta absolute loquendo. Nam s caliduni innatum ad artemnitdica 'a coarctetur, tunc sane tantum in substantiae praedicamento reponendum venit.
Calorem semini viri insitum, nominis sui essentialis impostionem, non a temperamento, sed ab eius substantia desumere debere,
nem operatiuun Iesa tuae, non ex suo temperamento, sinam essentialen Omrn
recipere, sed ea parte suae substantiae subiectium perstetitiae,& conseruat lux. Calorem autem seminis viti inquam,quia etsi in hominis generatione etiam simi nae semen concurrat, ut ait Galenus. exarans fae bidem tem suns cum mare mund uere, per Utraque coris Meri sdilatum semen ferat ir in mediam istis ebei ratem
88쪽
ri tu , statique bisectat vias, O ad semen isque viri peruenis; cum eo quoque mi alur,altie ita sit , ut raraque hae semina inter se membranulis copulentur: Nihilo minus simini semen est po ' et .mtius alimentum seminis viti,quam secus, cum Galenus pergendo, in setius in quiat; men mi heu . a M.tiistinuitis,ae frigidius ipso muris esse, hinc ese accommodaritis ad alimenrum praenan m,quam p.
r. vi semineri pιam aliud, eo .cuia semen vim instam attrahendi, retinendi, o adierandι materiam,cibumq; sbi prae- o. ii . s. a. parandi, super Mamque expellandi, di alibi constituit,umen Maris omnes naturae continere virtv
eAE. tes sit mandi,augendi,& se nutriendi,atque cum semen stmineum magis familia te sibi si, qua sanguis ergo semen Maris nutritur simineo semine,in animalis generatione: Quocirca tantum primatio semen viri ut crassius,& calidius, paratiusque ad hominis generationem administran-x Do. sipari. dam,consderaui. Cum in eo,& materia, & ecticiens generationis animalis insit. ut Calenus te it.:; zz-η, '' statur Hippoetatis decreto libro de natura pueri & libro . de morbis in principio, de libro dω re lationis genitura versus finem. Ideo calorem huius si nunis viti innatum examinandum esse proposui,ut m ii ipsa salubrem; quia semen salubre per se,& insalubre per alcidens esse potes; & scuti semen patris morbosi est morbosum, sie ex eo sint inc,motbosus oritur filius; qui dum aegrotans,nos vocaret. Medicos, tunc ut Morbus heredataritis,ratione seminis morbosi contractus, a nobis perpenden-ὴ dus esse Huae ait Hippoetates aeum enim; mens tale ab Ommois corporis membris procedat qua. si4.
Lib. e. . . quidem sam a morbidis morbosi suque ut ex caluis eatur signamur. Seminis autem calor inimiis paril. - . innatus ita insalubrisa Medico perpensus, rion quidem ut est temperamentum calidum, bc l ur . , , o mi,' midum, sed ut est substantia persectiva,& conseruatiua huius temperamenti,a Medico consideratur , dum ex eo calore seminis iam in corde prius ingenitus calor factus, posterius primogeni. 'b eius cordi insitus, sitnulque aIter calor membris omnibus complantatus obortus sit . ut ex iam rationibus, argumentis,& autoritatibus antea statutis,mani sessum esse reor. At vero id ipsum p - .imbare possem etia de calore naturali seminis genitale sinpliciter a philosopho naturali accepto, sine ulla ad Artem Medicam habita relatione. Ae tale argumentum erit. id quod causa est perpetuitatis speciei humanae,&singularium perennis successionis, suo esse essentiali perpetuo, di- 'gnum est, quod ex parte eius,calidum id perpetuum seminis denominetur: Sed spiritus siminis, ut substantia subiectiva,& conseruatiua temperamenti calidi.& hiimidi, non autem vi lcmperamentum, causa perpetuitatis humanae speciei, singularum perennis successionis suo esse esse tiali perpetuor Ergo substantia caloris naturalis seminis digna est, quod ex parte eius nomen metra AU. essentiale calori ipil imponatur. Maior aurem propositio primo hoc argumento probatur id '' quod priniatio intendit speciei humanae perpetuitatem,secundario singularium perennem,c successivam intelligit, causando generationem, suo esse essentiali perpetuo dcnc minari de t' ratione suae perpetuq operationis, verum nullum aliud, nisi calor innatus seminis humanam . specie in perpetuam reddere valet,successionem singularium continuam gignendo, pro ut natu Iam in se habet perpetuam proportione elementorum stellarum mobili respondentem, ut A ri stoteles assii mauit,ergo. Id quod humanam perpetuam conseruat speciem, singularia successiuEgignendo, suo t se c illantiali perpetuo dignum est, ut calido innato perpetuo consignet nomeria ellentiale. Quandoquidem primo natura specierum perpetuitatem conseruare inteIligit,& sic s. iiii. o sidi. Primatio intendendo,postea secundario ad specierum perpetuitatem obtinendam, fundamenta specierum, nempe singularia successive,& perenniter producit: Minor vero est ea,quae distin. Ratio si lassuendo calorem naturalem it 'substantiam, & in temperamentum probat, substantiam esse ea,
quae suo esse perpetuo causa est perpetuitatis hominis in specie. Quam minorem probo sic. Ea pars caloris naturalis, quae sua perenni mobilitate figurae circulati motus cili circularis propor tionata habetur, eam naturam prolificam in se continet, proportione respondentem elemento stellarum mobili mobilitate circulari potest elue caii se perpetuitatis hominis in specie, de singularium generationis:Sed tantum subnantia caloris naturalis sua petenni mobilitate reflexiva fi gurae circulari motus celi circularis proportionata est, simu lque eam perpetuam continet natu-D Iam . non autem temper ametum. ergo substantia nempe spiritus *cundus seminis causa est per petuitatis hominis suo esse essentiali mobili ni obilitate ic fl exiva perpetua, tamen ea causa di spolitiva Naturae est. Nam sicuti elli,de motu simplici, per figuram citi circulatam etiam circu lare vocato, per petuitati specieriam conserunt rita i Deo, de a Natura calor innatus seminis creatus suit, ut melius quam creari poster, huic elemento csti, atque stellarum mobili, mobilitato Erim rpetua figura circulari considerata, propoitionatus: Nam sicuti ciliam, ac si ellae perpetu O,actu moventur motu simpliciter perpetuo secundum figuram circularem; sic etiam natura ipsa , ciet hviviniti
in substantia caloris naturalis seminis constituta fuit, nempe in spiritu principaliter, quatenus
spiritus ille perpetuo motic tur motu re nexum, secundum figuram reflexiva π,quia a semine patris ad cor filii accidit, de a corde filij iam facti Patris,lterutia ad semen, de a semine ad eor,εἴ sic duo sunt motus recti, unus a se inino ad cor,altera corde ad semen, de ita species immanae perpetuitas , & continua singularium successio conseruatur per eum spiritum, qui primo in semin . deinde in corde ingenitus, pollea primogenitus,qui potissimum ad speciei perpetuitatem incu'bie, semen 'cundum spiritu, dispositive resertum gignendo: cum itaque temperamentum hoc do mobile non possit esse, ergo tantum spititus piaebet nomeneiantiale calori nati irati semicis.
89쪽
minis . Verum hic dubitatu dignum est, quia ut Aristotiles ait, calidum innat lim proliscum Aminale patentum in corde filiorum non maneti immo cum suum opus iam secerit, evanescit
. 'Mal ti .. , nde calidum id Rcundum non potest euadere calidum cordi si iij insitum: huius autem rei pristo, et quomo. inum argumentum est, quoniam causa effciens in suo effectu ab ea producto manere nequit, sed
M.tae.. l ealidum seminis parentis est causa efficiens calidum cordi filij complantatum producens, ergo imo sere in s. calidum seminis parentis in calido cordi filii implantato manere nequit. Secundus vero sylio gismus est: Forma agentis non potest manere in suo patiente, cum generatio unius nempe patientis corruptio sit alterius nimirum agentis; At calidum innatum heminale patentis est ages, emciens calidum cordi filii insitum ut patiens,ergo ealidum innatum seminale parentis nullat c ., nus manere potest in calido cordi complantato: ex quo sequitur calidum innatum v trianq. idem non este, nec etiam proportione respondere elemento mobili stellarum id non posse, per elum c motum reflexivum ex duobus motibus rectis compositum, cum hi duo motus facti non sint aut uno calore solo, sed a duobus i Cui dubio dico satis esse hae e duo calida innata idem esse sua natura in eorum substantia existente proportione respondente elemento stellarum ab Aristotcleis . statuta; sed penitiori studio inquam isthaee duo calida idem esse subiective,& materialiter, non . autem,ut a causa adeflectum,nee etiam sormaliter, cum omne calidum nobis instum ex calido naturali seminis parentis substantialiter oboriatur, vi cap. 36.dicam ; Vnde optime ait Galenus Sca Iidum seminis innatum in corde filii manere Ut subiectum primum, ex quo fit calidum cordis, primogenitum; eum in eo sit. Sed si calidum innatum ut temperamentum,quatenus causa ad effectum comparatur, vel sormaliter desumatur, ut Aristo .intelligit, tunc haec duo calida non .sunt idem:& sic luec conciliatur controuersia: Caeterum ad nostrum regrediens primum institutum dicam etiam quod Aristo sententia,& autoritate idem ostendemus. Quandoquidem ipse ut Philosophus eximius seriptum reliqiiit inest enim in semine omninm quod facit, ut munda δει semitia Meticet quod calor vocatur, idque non ignis non talis facultas aliqua ei se piritus, qui in si mine , Jumosioque corpore continetur, O natura, quae in eo Viri lues proportione respondens et ento - φψ- - Unde primo notatu dignum est, ex Aristotelis mente calorem seminis prolificum vocatum spiritum Elemcntarem aereum esse,spumosum,& album corpus reddentem, sicuti etiam myd- nix alba,& spumosa a spiritu aereo emanat. Secundum vero perpende, hic Atinote jem naturam eonstituisse in eo spiratu steundo in esseque successivo perpetuo existentem, perpetuitatem specierum praestare modo superius narrato,quatenus ea natura in substantia spirituosa sibi per- ' - Petuitate proportionata residet proportione respondens elemento stellarum mobili, mobilitat petendi simplici motu continuo per figuram circularem. Cum enim spiritus ille seminum omnium sui insita narrata natura iacunda , & perpetua mobilis esse nequeat mobilitate perpetua Qsmplici, motu continuo, secundum circularem figuram, quia cirra materiam generabilem, S corruptibilem agit. Proinde mobilis est secundum proportionem ad eam cili, ae stellarum mo, bilitatem thinc mobilis est mobilitate perenni motu composito reflexiuo,secundum figuram rectam reflexitiam,vi satis antea declaraui . Ex quibus patet etiam in philosophia natui ali, calorem naturalem seminum omnium non ex parte temperamenti, eius essentiam, nec etiam suum nomen assii mere debere,cum tantuin ea lor hic ex parte se ae substantia: haec omnia acquirat. Ea que sane ob causam, calor inn.uus seminum Onan; um perpetuus elementarius est nisi substantia, aerea, suauis, lenis, mollis, oleosa,& evaporabilis, ut subiectiva,& perfeci tua,conseruatiuaq;
Prolifica secundum perpetuitatem specierum calidi, & humidi temperamenti eius . Verum quoniam in reliquis, ut Philosophus naturalis, doctis imae doctrinae excellei. iasilini Cremon inivndique quiescere volo: Ideoque calorem viventis corporis innatum, temperamentum calidii,
di humidum esse fateor, non tamen simplex, i inino subsitanti gle tantum, rationibus iam satis
Calidi innati a Medicis accepti definitio traditur , quam sigillatim dilucidare subinde proponitur.
V perest autem, ut ex his omnibus ad hue expIanatis rebus, ea lidi innati ad Arte Medicam spectantis plenam colligamus defin tionem: eam re ad amussime nil cleemus Pro quare exequenda, inquam, ut antea iam asserui; calidum nobis C autetrae insitum,nil aliud esse, nisi substantiam aeream paucae aqueae substantiae iliciam, i mollem, suauem,oleolam, lenem, de exhalabilem, sua natura subiectivam, pers et tuam,conseruatiuam, simulque restauratiliam calidi temperamenti,& humidi eius substantialis; membris omnibus potissimum solidis inhaerescentem; ex seminis spiritu, Rc tenuiore parte,& ex sanguinis menstrui subtiliori portione exorta ; ut ipsa primus naturalis
p Qtor siti corporeus, sensibilis, & salubris per se, insalubris vero per accidens, his cunctis modis
90쪽
Α antea enarratis,cuiuslibet operis eorporei salubris; & ut tutor,& propugnaen Ium primum salubre nostri corporis reparativum,ab iniuriis omnibus sit, semper primo a nobis Medicis confiderandum,& pro nostro posse custodiendum: ut salubris hominis,dc tranquilla obtineatur vita rHinc iure merito, ex Philosophorum naturalium sententia. calidum innatum primarium Amniae instrumentum habeturi quo Anima sua cuncta praestat munera. Quam definitionem particulatitet secundum quamlibet paniculam dilucidare cogor.
Calidum innatum substantiam esse, declaratur.
Hierum quoniam e lidi huius innati duq sunt partes, quarum una e si eius sub- ciliis; lΛntit a stantia, alia vero eius temperamentum existit: prima subiectiva introspicitur; zz IlI:et
secunda vero ibi malis se habet: Utraque tamen pro vitae omnibus iccte corae' duae pinea
teis obeundis iunctionibus aequὸ pro suo posse conducunt; illa sublactive, ista eM .. his i.
vero formaliter. Verum sicuti temperamentum ut Alma exactior pars est su- permen e sin
biectiva substantia; ita quoque praestantiorem efficit operationem sinplici- u: 'r' ter loquendo, quam alia pars subieci tua. Sed eo,quia temperamentum illud caloris innati, nou 2ώ24ngtrquidem absolute assumitur a nobis Medicis, ut a philosophis naturalibus accipitur: Cumidis ii, iis iste medilum a Medicis ut salubre per se, Si in salubre pet accidens confideretur: Hinc illud d- sumimus,
aut ut bene se habeat, in suo robore ita custodiendo; vel mald se habeat suo robo. c deperdito, menia velo .lliterum restaurando,denuoque recuperando,& hoe modo pars subiectiva, ut principalis, ut per- :fectiva conservativa, de restaurativa, de regcns est: temperamentum vero subordinati ira, & gu- uvnsubernatum a parte subiectiuar Quandoquidem tunc pars subiectiva temperamentum illud om nino gubernat, & regit circa vitae omnes administrandas corporeas actionis salubres vel insalu
hres.Qu'modo quaelo temperamentum id salubre conseruare volumus in mo robote nisi eius substantiam manu teneamus p eum illa vitium omnium substantia prima, ac potissima sit: quae omni ingenio semper custodienda,ut primum agens corporeum, per se salubre sua sponte naturaliter sanans. Proinde indicatio a viribus vitalibus,t ealido cordi insito promanantibus,ex hau III in 'tina, terarum omnium indicationum digne regina in spieitur. Pariter si temperamentum illud si tim e , d 'c suo robore desecetit, quomodo amabo hoe denuo regignere, recuperare, detes aurare poteris p si 'quin suam regignens substantiam ps illa vitium eunctarum potior pars sit. Adde quod in pue- vra: V βris plurimum ea lidi innati esse nequeat, nisi a substantia definiatur ealidum illud, de eius essenis . ''' 'iatiam,de nomen a substantia eius assumati nec puerorum calor naturalis suauis, humidus, mol- η' Iis,lenis,& exhalabilis habetur,nisi ratione subitantiae eius caloris; homini m vero consilienti calor aduentit ius insuauis, aridus, acer,mordax, sumidus,seu suliginosus, non ita Itali tuosus exi. stir,n isi eodem modo per eius substantiam is definiatur . Quocirca ait Galenus Hippocra es non ad qualitatem,sed ad subflantiam in praeserui sermone refert id nomen denique calor ita turalis sua subitantia conducit, praeternaturalis vero nocet sua lubstantia coctioni Gal. 2 .de nat. sec. cap.8. Ideoque summa cum ratione, constitutum antea est,calidum innatum ut salubre per se, & inc Iubie per accidens,i Medicis desumptum,ie essentiam, de nomen, ex parte eius subitantiae accia pete; quia substantia ipsa principalis pars est, ut salubris, vel insalubris, gens.& gubona ς, confirmans,ic restaurans temperamentum salubre, vel insalu Sre caloris uaturalis; circa omnes corporeas vitae hominis re tu obeundas operationes salubres, vel insalubres. Proinde non modo dixi substantiam esse subiectivam, de perseetivam, verum quoq; addidi conseruatiuam, S restaurativam: Cum ne dum ei iciu peramento substet, & non solum spiritus sua virtute sibi insita calo-D rifica, S: humida temperamcntum illud calefaciendo, de humectando perficiat, in sua vivida. 8c actuali, sint utque potentiali caliditate, S: humiditate substantiali; led etiam illud conseruat, resignit, de qndique salubriter regit. Qua substantia ipsa calidi innati temperamentum eius gubernat ut salubre, Sc insilii bre, ad cunctas vitae corporeas praestandas operationes. salubres,aut insalubres: Proindet a stibilantia pars ealidi innati prinei pa Iis,de essentialis, ut salubris,vel in la- lubrisinu cnitur est ,quae facultatem eorpoream,sensibilem, Ze salubrem, vel insalubrem agendi suo tempe tamento sit bli uitiali exhibet, simulque consignat: Unde temperamentum eius,ab ea substantia sua gubernatum, ab eadem subitantia facultatem agendi acquirit lalubrem, aut in Iubrem, ad omnia vitae hontinis corporea recte administranda munera . Id ei reo dixi calidunia innatum substantiali, allatam este; quia ipsia per se in secundo modo dicendi per se, Et primo prinritate tum subicctiua,tum persecutia, tum conservativa, tumque regeneratiua facultatem liabet, regendi, Si gubernandi suuna temper; mentum, Ut satis deelaratum est. Quocirca, es ipse . non eget alia explanatione. Quam certe ob rem alias huius definitionis costitur ae particu Ias di lucidare conabor.