Caii Plinii Secundi Historiae naturalis libri 37 cum selectis commentariis J. Harduini ac recentiorum interpretum novisque adnotationibus ... Volumen primum decimum et ultimum 7.2 Pars quarta continens rem herbariam curante L. Desfontaines ... pars p

발행: 1830년

분량: 531페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

282쪽

C. PLINII SECUNDI

LIBER XXIII.

Ι. ERACTA cerealium in medendo quoque natura est, i

Omniumque quae ciborum aut florum, odorumque gratia proveniunt supina' tellure. Non cessit his rimona, partesque medicas et pendentibus ' dedit, non contenta proetegere, arborumque alere' umbra quae diximus; immo velut indignata plus auxilii inesse his quae longius a caelo' abcssent , quaeque postea coepissent. Primum enim homini cibum suisse inde, et sic inducto A caelum spectare, pascique et nunc ex . se posse hine frugibus. II. Ergo hercule has ' in primis dedit vitibus, non icontenta delicias etiam, et odores atque unguenta, Omphacio, et oenanthe ac massari' quae suis locis diximus ,

I. I. Supina. Humi, in ipsa sinperscie, in qua flores frugesque adhaerescere natura voluit: pendere contra in sublimi arborum fructus. Pomona. Corus supιnos Virgilius, Horatius Tibin sviritim dixit. H. a. Et mndantibus. Fructibus ex ai re pendentibus. HARII. 3. Asera. Fruges et sata quae diximus XVII, i 8 : . Non fastidi da haec quoque scientia, atque non in ultimis ponenda, quando quibusque satis umbra aut nutrix,

aut noverca est, etc.. HARM.4. Primiam enim homini eibu furase inde, et sie induetos sita lib.

ante Hard. edit. . Vossianus, indueto Recte : Praecessit enim homini, qui et sis sὲμρατικωτερου, eliam hac re, etiam hac occasionein inductus est, ut caelum spectaret. GRON. Induero. Dum cibum ex alto petit, sursum oculos tollere hominem Pomona, a Caelumque tueri Iussit. . H. II. r. ms. Partes scilicet mediis eas. H. - Hus in mimis. Brot. exHSS. Regg. edit. Princia et Rown. artes in Prunis; uempe medicas dedit natura vitibus. Sine auctoritate emendatum hus in prim. M.

De his egimus XII, fici sq. H.

283쪽

nobilitor iit strii xisse. Pluri invia , inquit, itolii ini voluptatis ex ine ost. Ego Succum Vini, liquorem olei gigno. Ego palmas et poma, totque Varietates: neque ut tellus, omnia per labores, aranda tauris, terenda areis, deinde saxis 'ut quando. quantove opere cibi fiant At ex me parata omnia, nec curvo laboranda . sed sese porrigentia ultro; et si pigeat attingore, etiam cadentia. Certavit ipsa secum. plusque utilitatis causa genuit etiam, quam Voluptatis.

1 III. Folia' vitium et pampini capitis dolores, inflammationesque corporum mitigant cum polenta. Folia per se ' ardores stomachi ex aqua frigida : cum sarina vero hordei, articularios morbos. Pampini' triti et impositi.

3. Plurimum. Pomonam loquenterii Miducit, omnis pomorum generis Deam. H RD. 4. Siaria. Seti molis frumentariis. Virgil. G. I, 267 a Nunc torrete igni fruges, nunc Dangite MAD. . H.

I. A te cum o laboranda. Nec ali homine curvato aranda. Sic currus

arator apud Virg. Ecl. III, v. 47. In libris ad hunc diem vulgatis: σNec

curvo adoranda aratro, nec cura

ta horanda, sed sese, etc. - Quo ita contextu. vel horum , quid interpolatorum conjectura ivraestiterit, liquet : adj tis nempe vocibiis iis . . nec cura laboranda, . quae priorum vicem supplerent, plane ani-uium, a neC curvo adoranda : . et aratro Praeterea addito : quarum uturum in exemplarihus vrtusti . nec urata, aiunt, rim vestigium. In Reg. I, a nec Curvo adorarida .s Rege, etc. . Heg. 2. α nm Curata horanda . . Hoc talit rari. HARD.

Haec pariter tradidit Dioscorid. V. I, totidem verbis :

3. Pampini. Hoc est, capreoli, sive claviculae, αἱ ἔλικες. Dioscorid.

Ioc. cii. De his dixinuis XVII, 35. Satis eleganter Bussinus tu praef. ad librum Iudae: a fiatκα vilem

dicunt Graeci, tibia tam Palmitem, quam illos runcinulos. vel citi cinnulos palmitis, qui hua succrescens palmes ipse, innectere se et suspendere solet, vel palis, vel quibuscumque innititur adminiculis, quos caPreolos, ut arbitror, appellant agricolae : quibus nexibus tutus, hi sine lapsus perieulo, vel gravatur uetibus palmes, vel vaga proce vitate distenditur. a Cael. Aurel. Chmii. I, I, de caPitis passione,

quam Graeci cephalaeani nominant. Eloganter u anulos vitis, quos heli eas vocant, is appellat. H. - L iti 'in ferae capreoli, μive. laviculae .

sive cirrhi sunt dichotomi, interdum floris ri, et ideo Pro Pedun-

284쪽

LIBER XXIII. 275

tumorem omnem siccant. Succus eorum dysentericis' in susus medetur. Lacryma Vitium', quae veluti gummis est lepras et lichenas, et psoras nitro ante praeparatas sanat.

Eadem' cum oleo saepius pilis illitis, psilothri os sectum

liabet, maximeque quam Virides accensae' vites exsudant: qua et verrucae tolluntur. Pampini Sanguinem exscreati - ,

tibiis, et mulierum a conceptu desectioni', diluti potu

prosunt. Cortex vitium et solia '' arida , vulnerum sanguinem sistunt, ipsumque Vulnus conglutinant. Vitis albae viridis tusae succo impetigines V tolluntur. Cinis sarmentorum vitiumque et vinaccorum, condylomatis et sedis vitiis medetuu ex aceto: item luxatis et ambustis' ', et lieni tumori ''. cum rosaceo, et ruta, et ucetin Item igni sacro ex vino citra Oleum aspergitur, et intertrigini : et piloqculis sterili hiis habendi : nostris

viligo, urat . Eiν. 4. Succus eorum 6sentericis. Plin. Val. II, 18 : . 'senteriae Com-Pes Wndae : succus P. mpinor im .et vitium clysterio immittuntur. . Hunc vero succum Diosc. loc. cit.

dysentericis non tantum insundi clystere, sed et propinari Libenduin j libet. Han D. 5. IGeryma viιium IIaec totidem verbis Diosc. V, t : I ο δι δομ

8. Pampini. Hoc est, ut diximus, capreoli, claviculaeque. Di corid. loc. cit. κώ απις ι, καὶ ποθεῖσαι, έ, φιλοῖσι υτερικους , καὶ αἱμοπτομους, καὶ τομαχιμο , καὶ κιπισωσας. HAnD. 9. Defectioni. Dioscorides κισσα. vocat : proprieque fastidium est seminarum praegnantium', quum alios atque alios cibos appetunt.

gustatosque mox resPuunt. H..

totidem verbis' habet Plin. Valer. lib. III, cap. II. HARD. 13. Succo uvetigines, etc. Gron. et lib. ante Hard. editi, a succo et thure impetigines. . ED.

xx. Cinis sarmaerat Ortim, etc. Marc.

Enip. P xx xl. P. aa 3. et Diosc. V. s, iisdem ver his. HAn D. 13. Item Itia. et ambustis. Diosc.loc. cit. HARI . t 4. LI sieris tinnori. Marc. Ein P. C. xx Iri, P. 366; Plin.Val. II. 18.et Diosc. l. c. HABD.

Diuitiaco by Coos le

285쪽

absumit Datit et bibendum cinerem sarmentorum ad lienis remedia aceto conspersum, ita ut bini cyathi in tepida aqua bibantur; utque qui biberit, in lienem jaceat.

3 Claviculae ipsae, quibus repunt Vites, tritae, et ex aqua potae, sistunt vomitionum consuetudinem. Cinis vitium cum axungia vetere Contra tumores proficit, fistulas pii gat , mox et persanat 'Τ: item nervorum dolores frigoro

ortos contractionesque : contusas Vero pari s Cum oleo, carnes excrescentes in ossibus cum aceto et nitro, scorpionum et canum plagas cum oleo' . Corticis per se cinis '' combustis pilos reddit., I V. omphacium qua fieret ratione incipientis uvae pu-laertate, in unguentorum loco docuimus'. Nunc ad medicinam de eo pertinentia indicabimus. Sanat ea, quae in humido' sunt hulcera, ut oris, tonsillarum, genitalium. oculorum claritati plurimum confert. Scabritiae genarum,hulceribusque angulorum nubeculis, hulceribus quacumque in parte manantibus, cicatricibus' marcidis, ossihus

15. Et intertrigines, et Pitis absumiι sie prius ). Lege, et intertri gini, et iunge suPerioribus. PINT. 6. Cinis vitium. Marcell. Εt p.

c. v, P. 41, et esP. XXXVI, P. 25 ; et Theoc . Prisc. I, 9, de furunc inlis. HABD. 7. Fistulas Purgat, mox et Per tonat. Plin. Val. III, 2 a. HARD. t 8. Et canum Plagas cum oleo. Plin. Val. HI, 5 ..HARD. 9. Corticis Per se cinis. Plin. Val. III, 36. Η BD. IV. I. In unoentorum loeo docuimus. I ib. XII, fio. PIA D. I. Sanal ea, quir in humi . Quae ex ε-phacio medicinae Petuntur, toto hoe capite, omnia fere totiis deni verbis hahel rursunt Dioscor. lit,. V. cap. 6. HanD. 3. Hulceribusque angulorum. In angulis oculorum arrogis, σε si xxvθωv. Diosc. l. e. H.

4. Geutriessus. Deeeptum hoc loco Plinium Saraeenus in Diosc. putat amnitate vocum: quod ουληcicatricem, cacv gingivam significat. Eumdemque quum apud seriptorem graecum legisset, id quod

apud Dioscor V. 6, exstat, prodesse omphacium contra ουλα πλαδαρα, hoc est, gingivax humore flaccidas. minus caute marcidas cicatrices , quas nemo intelligat, interpreta- um. At ex alio sonte Plinius sortasse hausit : cicatricesque marciis das, humida vulnera, ae minus

bene coeuntia intellexit. H. S. Ossibus Purulente timinis. Quid sint ossa purulente limosa, fateor

286쪽

purulente limosis. Mitigatur' vehementia ejus in elle aut passo. Prodest et dysentericis, sanguinem exScreanti hus, .nginiS. V. Ompliacio cohaeret cenanthe, quam vites silvestresserunt, dicta' a nobis in unguenti ratione. Laudatissima in Syria', maxime circa Antiochiae et Laodiceae montes: et ex alba vite refrigerat, adstringit, vulneribus insper

gitur', stomacho illinitur', utilis urinae'. iocineri, capitis

doloribus dysentericis Τ. Contra' fastidia obolo ex aceto pota. Siccat manantes capitis eruptiones', enicacissima ad Vitia quae Sunt in humidis : a Verendis, ac sedi, cum mellente nondum intelligere: nee demendo tamen quod hic lateat. ad monent codice MSS. Verum quun apud Dioscor. V, 9, ubi pares de omphacio medicinae traduntur, le

gere me meminerim , Post cicatri

ces, vel gingivas potius, ut dixi,

marcidas, statim aures purulentas

subjici, ουλα πλαδαρα, et q. νοούveta, nullus sere duhito, quina auri hus purulente limosis . seriis psisse Plinium existimandum sit.

H. - Ossibus. Item auraus rei' nendum Brol. censet, qui tamen, contra codicum manu exaratorum

sdem, nihil mutatum voluit. ED.

et oris hulceribus , et et croco. Alvum sistit. GE-

s. Utilis urtare. Sic Diost orid. οὐρητι v. eiendae utilem urinae Pr didit. HARD. 6. Capitia doloribus. In Capitis doloribus, inquit Dioscor. loC. Cit.

tam viridis quam sicca, cum acet mmceoque Perfunditur. I ABD. 7. Gron. et Al. uiato Iard. . dysentericis, coeliacis, cl-lerieu. . ED. 8. Contra. Diosc. l. c. HA D. 9. Siceat manantes castitis erutro nes. Diosc. l. c. HA D. Io. Ideo et oris hiatieribus Sie locus hic interpungendus est, non uti prius, a verendis, ac sedi. Cum melle ac croco alvum sistit. . Nam Per se Potam oenanthen , alvum si fitere, eum melle et croco verendissimilibusque hulceribus imponi pam

287쪽

narum scabiem emendat, oculoruinque lac inatior es : ex

vino' machi dissolutionem : ex aqua frigida pota san-ςuhis exscreationes . Cinis ejus ' ad collyria, et ad hulcerae la, et paronychia, et plerygia, probatur. Uritur ucstimo, donec panis percoquatur. Massaris odoribus ' tantum gignitur ; omniaque ea aviditas humani ingenii

nobilitavit, rapere sestinando' . VI. i.) Maturescentium autem uvae vellementiores nigrae, ideoque vinum ex his minus jucundum : suaviores albae , quoniam c translucido facilius accipitur aer. Recentes stomachum, et spiritum inflant ', alvumque turbant: itaque in febri damnantur, utique largiores. Gravedinem enim capiti, morbunique lethargicum faciunt. Inno cutiores', quae decerptae diu pependere : qua ventilatione etiam utiles fiunt stomacho, aegris lue. Nam et refrigerant leviter, et fastidium auferunt. VII. Quae autem in vino dulci' conditae fuere, caliut tentant. Proximae sunt pini silibus in pulca servatae'; nam

xx. Cinis ejus. Dioscor. l. c. H:r3. Massaria. Dictum est de mas

sari XII, 6 I. II RH.

x 4. Odortatis, etc. Ea ni tam ei ad medicos tantum pertinθro scri hit lili. XII. cap. 28. DL L. I S. Rurere festinando. Pliusquatu

stos in fructum tran eat. DAI..

Nam oenanthe quidem colligitur. quum floret : itemque t assaris quae in Africa sit: omphacio m ver et ex acerba vite conlicitur, ni dictum est suis locis, imo est, XII,

flant, etc. In MSS. Rogg. Colli. Cli.

etc. viritum insatione legitur. Li-Leui ius inde agnoverim, a fit m&chum spiritus innati ue. alvumque turbati l. a Dioscorid. V, 3 : Hπροτρατος πασα ἐκταρασσει

Brot. α et spiritus inflatione alvum turbaut . . In edit. Pritic. wiritumius. sorte pro virituum. ED. a. Innocentiores. Diosc. l. c. iisdem verbis. HARII. 3. Nam et refrigeranι Diriter, et C. Diosc. l. c. HARI . VII. I. Utire autem in v. dulci, etc. Plin. XIV, 3 : . Conduntur Pt muis to uvae, ipsaeque vino suo inebrian. ur, etc. . De reliquis uvarum con dendarum modis dictum est abunde XV, I 8. HABD. a. Ira lualea seroatiar. Paleales idcirco ras vocat Celius Auiclianus,

288쪽

in vitia cis Servatae'. et caput, et Vesicam, Et stoli actui in

infestant: sistunt tamen alvum'. sanguinem exscreantibus utilissimae. Quae vero in musto suere . priorem vini etiamnum habent , quam quae in vinaceis. Sapa' 'uoque stomacho inutiles iacit. Saluberrimas putant medici in caelesti aqua ,.servatas, etiamsi minime jucundas : sed volupta tona earum in stomachi ardore ' sentiri, et in amaritudine jecoris sellisque vomitione in choleris : hydropicis, cum ardor

febrium aegrotantibus. At in ollis servatae '', et Os, Et Stomachum, et aviditatem excitant. Paulo tamen gra torus

existimantur fieri vinaceorum ' halitu. Uvae florem mcibis ' si edere gallinacei. uvas non attiDgunt. VIII. Sarmenta earum, in quibus ac 'ini fuere, ad StrιH- igendi vim habent, efficaciora ex Olli S. IX. Nuclei acinorum' oa indem vim obtinent: lii simi iqui in vino capitis dolorem saciunt. Τosti ' tritique stoma

3. Nam tu minaceis semistae. Et has quidem vesicam, caputque t En-tar. : ori tamen esse jucuudas,

Dioseorid. scribit V. 3. Quid sitit vitiaeet diximus XIV. 3. II ni3.

5. Sanguinem. Plin. Val. I, 64.

9. Stomaehi ardore. Siticuli Ais, ardentibus, et longis sehrihus. 13.

I x. . si in ollis seroatin. Dioscor. l. c. et Gaion. ile alimentor. F.ictili.

lib. II, cap. 9, P. 34ή . Irin D. ri. inaceorum Uuiluis scilicet uvae tipantur Ollis trictu ae. Supra XIV. 3 : . Aliae in stan tantum c utinentur anima. Ollis siet ili his et insuper doliis inclusae, tipatre vinaceis circum qu laniihil . . HARI . a. lti in florem in ethi, eto. Νimile illiud est, qucid superiuΑ . tu inlit XIV. 18, de vitis labruqcae acinis . Universi nun quam maturescunt : et si prius quam tota maturescat uva. incocta detur gallinaceo generi, fastidium gignit livas aΡ- petendi . . I xu D. IX. i. Nuclei acinoriam. Dioscor. , 3. Acini grana xuiit rivariam . nuclei acinis, sera grati ix includim-

289쪽

' cho utiles sunt. Inspergitur sarina eorum polentae modo, potioni, dysentericis, et coeliacis, et dissoluto stomacho. Decocto etiam eorum fovere psoras et pruritum utile est. X. Vinacei per se minus capiti aut Vesicae nocent, quam nuclei : mammarum inflammationi ' triti cum sale utiles. Decoctum ' eorum veteres dysentoricos et coeliacos' iuvat et potione, et sotu. XI. Uva theriace', de qua suo loco diximus, contra serpentium ictus estur. Pampinos' quoque ejus edendos censent, imponendosque , vinumque et acetum ex his sactum auxiliarem contra eadem vim habet. XII. Uva passa', quam astaphida Vocant, Stomachum , Ventrem et interanea tentaret', nisi pro remedio in ipsis

acinis nuclei essent : iis exemptis ' vesicae utilis habetur; et tussi'. atha utilior. Utilis et arteriae , et renibus: sicut ex his passum privntim e serpentibus contra haemorrhoida

ἀλωου πρὸς φλεIμογας , κω σκληριας , καὶ σπαρIωσο - . Reconditi vinacei, inflammatis, praeduris, ac lacte turgetatibus mammis eum sale

imponuntur. . HARD . s. Decoctum. Dioscorid. loco .citato. H BD.

3. Et erellaeos, etc. Et seminus uteri fluxione vexatas, καt μικας. Dioscorid. DA .EC. XI. r. Uva theriaee. Dr qua

XIV. xa. Quae de lior ii vae Melior Plinius reseri, eadem totidom verbis auctor Geoponio.' lib. IV, cap. 7, Pag. Io7. HARD . 'a. Paminos. Nunc Pampinos pro soliis accipit: nam graecus auctor proxime laudatris habet, τα φυλλα

cant. Haec totidem sere verbis Dioscor. V. 4, ubi hanc uvam Οcat, quam caeteri Attici Vide Lexicon Constantini. H.

a. Interanea tentaret. Oh dule dinem. qua laxat. et mollit, obstructionesque parit. DAL. 3. Iis eae tis. Dioscorid. loc. cit. HARD. 4. Et tussi. si λευκη ωφελεῖ, Dioscorid. loc. Cit. MARD.

290쪽

potens. Testium inflammationi ' cum sarina cumini. aut coriandri imponuntur: item carbunculis', articulariis morbis , sine nucleis tritae cum ruta : fovere ante vino li ulcera oportet. Sanant epinyctidas et ceria et dysenteriam cuiusuis nucleis. Et in oleo coctae gangraenis illinuntur' cuin cortice raphani et melle. Podagris '' et unguium mobilibus cum panace, et per se ad purgandum OS caputque cum pipere commanduca r. XIII. Astaphis' agria, sive staphis, quam uVam tam i- tniam aliqui vocant salso : suum enim genus habet', cau-6. Testium inflammationi, etc. Dioseor. Ioe. cit. totidem sere verinbis ; sed pro coriandri sarina, tabarum lomentum adhibet. Idam tamen III, 7 I, cum MVa Pava cis Handrum testium inflammationi-hus. carbunculisque auxiliari prindidit. HARM.7. Item carbtinculis, etc. Dioscor. totidem verbis. H. 8. Dis etlias et reris. Sic lib. XX, eap. a : u Radix sanat huleeraeoncreta in modum savi, quae ce ria vocant. . Lib. XXIII. 7 : - Iidem cum melle hulceribus. quae ceria voeant, illinuntur. . Psellus

ceris, hoe est, favos, de quibus XX, 6, addidimus admonitu eodicum Rug. Coth. etc. iii qui hus et cete ris . et teria legitur : tum vero maxime Dioscoride ipso suffragante cujus haec verba Plinianis plane paria sunt V, 4 . καὶ ἄνθρακας, καὶ I -

γψμv.ἰαται λεῖα συου πηγαvω ἐπιm- θεμεvii. Quibus ille verbis monet sine nucleis uvam passam his in ir- horum generibus adhibendam : uti dysenteriae contra pauin antea cumnueleis jussit edi : καὶ δόσε, τεριαυσυ, τοις Itrvet ς, ἐσθιομ. uri κχθ' ἐαυτ iv. OuN Omnia nostram emeradationem egregie constabiliunt. H. - Iampridem ex vet. Cod. Praec-rat emendationi Plutianus. Groii. et Al. ante Hard. . epinyctidas et dysenteriam . . ED. 9. Gangraenis icinuntur. Et hi, quoque opitulari, scri hit Dioscor. l . cit. H. Io. Podagris. Haec verbis totidem Diosc. IOc. cit. II. XIIL i. Astaphis. Com. Cels. tradit ea quae hic a Plinio reprehenduntur III, ar : . Uva tam iuia . quam ἀτρία, Graeci nomi

nant. . II RD.

a. Sutim enim genus habet.

enim ἀτρια genus hahet di. ersum a taminia. Describitur illud a Dioscor. IV, a 56 : Σταφὶς

etc. Quae sunt Plinianis Pri, iis gemina, Pariaque. Pingitur a Dodonaeo. P. 362. In ossicinis retinet

SEARCH

MENU NAVIGATION