장음표시 사용
511쪽
aog IuvENALIs SATYRA X. goras annum aetatis agebat quadragesimum.
Quum sapientiae mirum in modum studiosus esset, Geometriae discendae caussa in M. gyptum prosectus est, deinde in Persidem,& ad Chaldaeos. Nec desunt qui eum cum Gymnosophistis in India versatum fuisse scribant, & in AEthiopiam usque penetrasse rharumque omnium gentium doctos viros cli. ligenter quaesivisse , & inventos consuluisse. Quod vero , ut studiis per otium vacar nulla neque familiaris, neque publicae rei sollicitudine impeditus, in montibus & speluncis vitam degeret, insanus propterea a civibus suis judicatus est. Quamobrem, ut eum sanitati restituerent, quem scilicet ob eximiam doctrinam permagno aestimabant , litteras ad Hippocratem Coum, medicorum
principem, civitatis nomine miserunt, Oranistes ne ad eos confestim venire graVaretur,
periculum scilicet artis suae in tanto viro facturus. Quum venisset Hippocrates, ac Democritum adivisset, sapientissimi hominis colloquio ita captus est, ut Abderitarum
stuporem facile agnosceret, qui philosophiam
.a dementia distinguere non potuissent . euri,
que postea in familiarissimis semper habuit. Democritus Eleaticam sectam perfecit, V
512쪽
ι I. A. VULPIO ET PLICATA. Eost
stigia secutus praecedentium, in primis Leuis cippi . Principia rerum omnium statuebat
Atomos, & Inane. V. 29. RIDEBAT IDivitias praecipue contemnebat Democritus, etsi locupletissimo patre utebatur. v. 29. QUOTIES de limine moverat unum
Protuleratque pedem J Existimare quis posset, hoc etiam loco Iuvenalem respexisse ad veterum superstitionem, de qua superius locuti sumus. Diximus enim, solitos fuisse antiquos , quum domo exirent mane, primum proferre dextrum pedem, boni ominis causisa . Verum absurda fuerit haec interpretatio, quum agatur de philosopho minime omnium superstitioso; qualis fuit Democritus. Nihil aliud igitur sibi vult poeta nisi, Democri
tum quum ViX uno tantum pede e limine exivisiet, continuo risus materiam paratam invenisse. V. 3 o. FLEBAT contrarius aurictor J Heraclitus nempe: quem contrarium Democrito auctorem Vocat, propterea quia
quum Democritus hominum stultitiam rideret , ipse, contrario affectu permotus, eamdem lacrimis prosequebatur. Fuit igitur hominibus flendi auctor, quemadmodum ridendi Democritus . Sunt qui legant et Flebat contrarius alter , nempe alter sapiens. Hera-O clitus
513쪽
clitus patria Ephesius, Blysonis filius fuit . Floruisse dicitur Olympiade LXIX. . Darii
Hystaspis temporibus . Xenophanem audivit e verum se nihil magistris debere , mmniaque a se ipse didicisse profitebatur . Hunc Aristonymus quidam apud . Stobaeum Sermone XXI. non inscite ait , adolescentem virorum sapientissimum fuisse; quod videlicet, se nihil scire, ingenue ac pudenter
fateretur: quum autem ad virilem aetatem
pervenisset, stultissimum; quod jam nihil
se ignorare, affirmaret. Ignem omnium re- :rum principium, seu commune elementum
esse, docuit. Hic philosophus data opera ,
verborum & sententiarum obscuritatem quaesivit: ut propterea σκοτεινος, tenebricosus nempe , a Graecis vocatus fuerit. Illius etiam scripta ea aenigmatum caligine obvoluta fuere , ut non sistum grammatici, verum &philosophi, acutissimi, in eorum explicatione frustra laborarent: quod colligimus e Sexti Empirici libro x. adversus Μathematicos, & ex Aristotelis Rhetoricorum lib. 3. cap. 3. V. 3I. SED facilis cuivis r gidi censura cachinni J Facilem appellat risum poeta noster, id est parabilem, parvo constantem; qui de corporis humoribus ni-
514쪽
hil demat, quemadmodum assiduae lacrimae. V. 3I. RIGIDI censura cachinni J Quum tribuisset cachinno seu effuso risui censuram qui enim vitiosos notant & perstringunt, irridere etiam 1 olent perstat in translatione , rigidumque cachinnum Vocat. Hoc enima πιδετον censori proprie tribuitur. Ovidius Artis Amatoriae lib. 2. V. 663. Nec quotus annus eat, nec, quo si nata, require, Consule ἰ quae rigidus munera censor habet. V. 32. ΜIRANDUΜ es, unde ille oculis
sussererit humor J hoc est in Hera.
clitum , quasi ineptum hominem, ac muliebriter flentem. Nam Satyrici poetae, ut alias monuimus, pungunt interdum etiam illos de quibus obiter mentionem faciunt. Hic tamen quoque poetae nostri judicium desidero, qui quum de opibus parvo aestimandis conclusionem, Heracliti auctoritate stabilire voluisset , eamdem auctoritatem
paullo post jocis elevare non dubitat: quod frigidum & absurdum mihi videtur. Nisi sorte indicavit, risum Democriti sibi magis
probari, quam fletum Heracliti: cui sententiae facile subscripterim. V. 33. PERPETUO risu pulmonem agitare solebat Democritus IRisus immoderatior pulmonem, pectus, ilia, o a se.
515쪽
ara IuvENALIs SATYRA X. septum transversum concutit, quemadmodum vehemens tussis; quam Catullus Carm. 44.
quassare hominem dixit: tac me gravedo frigida , ac frequens tussis Quassavit . Interis dum & spiritum ipsum intercipit. Quamobrem Terentius in Eunucho et Risu omnes qui aderaut emoriri. V. 34. QUAΜQVAM non essent urbibus illis Praetexta , trabeae I Haec enim vestimenta atque insignia, propria erant magistratuum Romanorum; quae tamen Tarquinius Priscus, quintus Romae reX , ab Hetruscorum consuetudine acceperat, si T. Livium audimus libro x. Histor. V. 33. PRAETExΤΑJ Toga praetexta candida erat, limbo purpureo assuto, seu praetexto. Ea utebantur Senatores; pueri quoque ingenui & puellae. Praetexta, sacra Veis stis habebatur: & qui purpura utebantur , eos venerabiles & sanctos Romani ducebant; ut si quis contumeliae vel injuriae caussa a liquem purpura insignitum attrectavisset, is non hominum tantum, sed 3c deorum jura violasse intelligeretur, Quinctilianus testis Declamatione 3 o. Ego vobis , inquit, allego
etiam illud sacrum praetextarum, quo sacerdotes velantur, quo magiseratus e quo infirmita . rem p ritiae sacram facimus ac venerabilem .
516쪽
Idem alibi: Expugnasi domum , oe virginis
praetextam scidissi. Quoniam ut domus cuique sua sacra est, ac tutissimum perfugium adversus injurias, ita Virgini sua praetexta. Haec erat quae dicebatur majesas matronarum , & majestas pueritiae. Voluerunt enim Romani, sexum illum infirmiorem, ac teneram illam aetatem, quae alienae vi obnoxia est, hoc praetextae subsidio munire atque protegere. Ceterum Propertius Elegia 4. libri 4. vocavit Senatum universum ,
praetextum, siVe praetextatum. . Curia , praetexto quae nunc nitet alta Senatu , Pellitos habuit rinica corda patres.
Eadem loquendi figura qua Horatius Epistola. ad Pi nes v. et 88. praetextas appellavit fabulas praetextataS. Vel qui praetextas, vel qui docuere togatas. quarum argumenta gravia erant, & ex historiis Romanorum petita. Personae scilicet, earum fabularum , dignitate praestabant: quibus iccirco praetexta ConVeniebat . V. 23. TRABEAE J Trabea, si Pompe, Festo auscultare velimus , regia vestis fuit , purpurea , Vel alba. Et sane Virgilius IΞ' neidos lib. 7. v. 187. de Pico Italiae reste
517쪽
Ipse Quirinali lituo pareaque sedebat . . SuccinciIus trabea, laevaque ancile gerebat
Verum Iustus Lipsius ad librum 3. Annalium Cornelii Taciti , ostendit adversus
grammaticorum sententiam trabeam pro- ιpriam fuisse equitum vestem , non etiam
regum, ducum, Vel augurum; qua praeci- ipue Romani equites utebantur quum Idibus Iulii transveherentur ante censoris triis hunal ex Q. Fabii instituto ; quod tradit Valerius Μaximus lib. a. Μemorabilium cap. 2. Ceterum videtur Virgilius loco allato trabeam Pico tribuisse non ut re gi , sed ut equiti , , vel equorum 3c equi tandi studioso : hit 'enim,' Picus equam δε- mitor . Probabile enim est, vestem brevi rem fuisse, quae minime impediret equitatio- a nem. Octavius Ferrarius operis de Re Uestiaria parte t. lib. a. cap. 3. scribit, trambeam fuisse instar praetextae , non in ima isolum ora, sed undique purpurae fasciis, vim gisque latioribus, tamquam trabibus trans versis , distinctam; ex quo trabeae nomen invenerit . V. 33. FAsCEs J Consulibus ' in publicum prodeuntibus duodecim liactores praecedebant cum singulis fascibus vi
518쪽
garum , e quibus exstabat securis. Lictores dicti sunt quasi ligatores. Quum enim sumisma potestas reipublicae a populo Romano Consulibus mandata esset , ad eos pertinebat in facinorosos animadvertere , illosque meritis poenis assicere. Iccirco fasces praela. ti hanc potestatem significabant. Lictor auistem jussu Consulis virgas expediebat, illisisque damnatos caedebat: qui Vero extremum supplicium commeruissent, eos securi percuistiebat , nimirum . praeciso capite Alternis porro mensibus tantum, alter Consulum se
curim fascibus illigatam sibi praeferri jube
bat: quo significabant , non regium omnino atque immoderatum Consulis imperium es.se , verum certis finibus circumscriptuis. v. 33. LECTICA J Lecticae Veterum Romanorum aut patentes & detectae ;' aut
pertae fuerunt: in quibus reclinati & supini tamquam in lecto aliquo , a servis te γcticariis proceris & valentibus gestabantur Lecticae , hexaphori dicebantur, si a. sex famulis portarentur : octo ori , . si ab octo , In Epigrammatis Μartialis saepenumeror fit imentio lecticarum . V. 36. QUID, vidisset Praetorem curribus altis Exsantem p J Quae sequuntur , intelligenda sunt . non de
519쪽
at ε . IuvENALIS SATYRA X. . .. ..
imperatore triumphante, sed potius de praetore aliquo locuplete , qui non rebus gestis, at opulentia & gratia consecutus fuerit ornamenta triumphalia. Cujus rei argumentum est, quod poeta scribat, hunc prae' torem, fatuum fortasse ac ridiculum hominem , per medium Circum in curru sedentem discurrisse . Nam qui triumphabant , per Sacram Viam, non per Circum, triumphi , pompam agebant, rectaque ibant ad templum Iovis Capitolini. Propterea maniis sestum satis est, Iuvenalem triumphos Romanorum , rem sacram & augustam, irridere noluisse: at solum de homine ignavo,& aurei velleris pecude , ut ita dixerim , sibi ludos facere instituisse. Quis autem praetor ille suerit, ob temporis longinquitatem ,
ac Veterum monumentorum paucitatem, hodie ignoramus. Ceterum Satyrici poetae neque a praetoribus atque aedilibus, praesertim municipalibus, notandis ac differendis abstinuerunt. Hi enim, quamquam dignitate m dica , magnos plerumque sibi spiritus sumebant , & supercilium tollebant non secus ac si consulatum adepti essent. Horatius lepi- 'de suo more Satyra , 3. lib. I. ' .
Fundos Aufidio Lusco praetore, libenter
520쪽
Linquimus, in fani ridentes praemia scribae ,
Praetextam, o latum clavu, prunaeque batillum.
Aufidius iste paullo ante Fundis, in municipio suo, scriptum secerat, hoc est scribadi notarius fuerat: subito autem praetor, seu populi magister, evaserat; ob quem honorem fastu efferebatur. Nam Decuriones &Duumviri id jvideri volebant in coloniis &municipiis quod Consules & Senatores Romae ; ut recte animadvertit . Laevinus Torarentius in Commentario ad Horatium. m.
illum in his Horatii versibus est ferreum instrumentum quo pruna colligebatur. Nam Praetores , hoc quoque jure gaudebant, ut prunas e balneis publicis sibi petere possent. Et fortasse bonus, hic praetor ignem sibi praeferri jubebat , , quemadmodum olim reges Persarum. Eodem pacto Persius prope finem Satyrae primae aedilem quemdam Aretinum irridet , qui se magnifice circumspiciebat , quod in foro rerum venalium, heminas justo minores , pro munere suo, fregisset . Nam ad aediles pertinebat curare ne quid fraudis a venditoribus committeretur .: Ver. sus Persi sunt: Seque aliquem credens, Balo quod honore supinus Fregerit, heminas Aret; aedilis iniquas .