장음표시 사용
521쪽
Aretium oppidum est in 'Tuscia. Heminae autem fuerunt certae mensurae liquidorum. Poeta quoque noster hac eadem Satyra inferius , hoc genus hominum commemorat non sine irrisu: - Hujus qui trabitur, 'inextam sumere mavis P tAn Fidenarum, Gabiorumque esse potestas ς, Et de mensura ius dicere, vasa minora'. Frangere .pannosus vacuis aedilis inubris P
Quem locum Iuvenalis noster, a Persea derivavit. Hunc autem de praetore nihili homine , triumphalibus ornamentis insignito, videtur tractandum suscepisse quum versus Horatii de Aufidio Lusco Fundano in mente haberet . . V. 36. QUID s vidisset praetorem J Apud Romanos veteres praetor significabat ducem, sive, imperatorem eXercituS, qui nimirum ceteris militibus praeibat: nam praetor, quasi praeitor . Graeci πιπιον appellant , etiam quum Romanum ducem indica. re volunt. Inde locus in castris ubi imperator commorabatur, praetorium dictum : itemque palatium Principis Romani: milites autem quibus Princeps ad sui corporis cuin stodiam utebatur, praetoriani appellati. Proincessu temporis hoc vocabulum fignificare coepit magistratum peculiarem urbis Romae ,
522쪽
qui jus dicebat, i& judices litigantibus da
bat . Initio unus tantum praet*r creabatur,
postea plures fieri coeperunt: de quibus consulendus fraecipue Pomponius I. Co Lege a. tituli Pandectarum de Origine Iuris & omnium magistratuum . . V. 36. CURRI. Bus altis Exsantem J Currum enim ascendebat, ut inter omnes emineret, atque ab omnibus facilius conspiceretur. Numero auistem multitudinis dicere maluit curribus, quam singulari , curru ut more poetico rem magnificentius 'exprimeret. V. 37. ΜΕ-D1o in pulυere Cisci J Circus, quem locum Graeci scriptores vocant ἱπ πόδρη οὐ, ibi enim bigarum & quadrigarum cursu certabatur; locus erat pulverulentus, quod videlicet ungulae, equorum currentium , & rotae ipsae curriculorum ingentem Vim ' pulveris exciMtabant . De i Circo pariter locutum Prope tium existimaverim .Elegia a. libri 4. 'eo
Sirpiculis medio pulmere' ferre rosam . Quum enim puellae sermosae ac juvenes amatores in Circo .spectarent'; hac illac vagabantur qui rosam & alia florum i genera vo nalia proponerent .: Nisi sorte, quis putet, a Propertio tempus aestivum significari, cu
523쪽
jus calore tellus arefacta pulverem gignit Sed prior explicatio Vera est. V. 37. SUB LΙΜΕΜ J Et celso loco positum, & superbum. Nam interdum sublimis notat superbiam & arrogantiam . H ratius in Epistola ad Pisones, de moribus adolescentis: Sublimis, cupidusque, ρο, amata relinquere
Qui collo erecto incedunt, & confidentiam . quamdam Vultu atque oculis praeserunt, ii sublimes appellari possunt . Idem significat supinus apud Pertam Satyra I. eo versuquem & superius recitavimus: Seque aliquem credens , Italo quod honore supinus Fregerit heminas Ares; aedilis iniquas. ωΦον Graeci vocant . Ceterum praetor ipse. ludis circensibus praeerat , & mappa missa dabat signum cursuris , nempe aurigis qui equos moderabantur . Quapropter Ovidius lib. 3. Amorum Elegia 2. Maxima iam vacuo praetor spectacula Circo
Quadrumos aequo carcere mi t equos Tuba etiam peri praeconem aliquando signum dabatur. Non solum autem aurigarum Cerintamina celebrabantur in Circo: verum e iam
524쪽
1am alia spectacula. Ibidem enim gladiatores, luctatores, bestiarii seu ferarum venatores , , saltatores , jaculatores , , artium suarum specimina edebant . Ibidem belli navalis imagines ludebantur: Graeci Vocant ναυριωχίας. EX aquaeinductibus enim subterraneis ingens aquae copia in aream Circi repente erumpebat, quae sustinere navigia posset. V. 38. IN tunica Iovis I Triumphalia praetoris ornamenta recensere incipit Iuvenalis . Et primum quidem tunicae mentionem facit. Tunica erat vestis interior & brevior , quam viri sub toga, matronae sub stola gerebant. Iccirco Propertius de tribus deabus corpora sua nudantibus, ut judicium Paridis de so mae praestantia subirent, ita canit libro a. Cedite iam , divae quas paseor viderat olim Idaeis tunicam ponere verticibus. Faex Romuli , seu turba serensis , Runica
tantummodo , non etiam toga utebatur . nam toga erat honestiorum. Popellum propterea Horatius tunicatum vocat Epist. 7. lib. I. Vilia vendentem tunicato scruta popello. Subucula tamen vestis erat omnium intima:
puta, ei respondebat quam hodie Vocamus
525쪽
micta . Idem Horatius Epistola x. libri 1. - - - - s forte subucula pexae Trita substunicae Lanea tamen fuit, non linea . Porro Iovis tunicam dicit Iuvenalis, quod imperatores triumphantes , ac praei res etiam qui ludos committebant in Circo , & ideo triumphalia ornamenta sumebant, tunicam & togam acciperent de templo Jo
vis Capitolini, qua Iuppiter ipse , nempe
simulacrum ipsius, induebatur. Erat autem splendida & pretiosa maxime. Id testantur Iulius Capitolinus in Gordiano seniore, &AElius Lampridius in Alexandro Severo. V. 38. PICTAE togae J Togam triumpha.lem pictam vocabant, quod acu distincta &ornata esset; palmatam Vero, a genere picturae r intexebantur enim ei vesti palmarum imagines, quae victoriam significabant. Sabinos etiam reges antiquissimos hac toga indui monsuevisse , videtur indicare Properistius libro 4. Elegia 4. Verbis Tarpejae Vestalis, Tatium Sabinorum regem perdite amantis:
toga picta decete nou quem sue matris honore. Nutris inbumanae dura papilla lupae. Nisi potius ita explicemus: Tatio magis , quam Romulo , a lupa nutrito , triumphum
526쪽
AI. A. VULPIO ET PLIOATA. 223 convenire . Quamquam id erat oωιτορχων.
Nam triumphalia ornamenta longe post id tempus Tarquinius Priscus invenisse narratur. V. 38. SARRANA-J Nimirum purpurea, & quidem laudatissimo Tyriae purpurae colore insecta . Sarranum ostrum, Tyrium fuit. Nam Tyrus, Phoeniciae oppidum atque ἐμπόρνον celeberrimum, Sarra olim dicebatur. Id nomen a Sar derivatum est. Ita enim dialecto quadam Hebraeorum Tyrum appellabant ;: unde postea Tor, Tur, TFr prodiit. sibilo converso in
T ex Aramaeorum consuetudine; ac tandem Graeca declinatione Tυρος. Virgilius libro a. Georgicon V. 3O6. in gemma bibo, Sarrano dormiat ostro . Et Silius Italicus perpetuus imitator Virgilii, libro I 3. Punicorum V. 2 3. - - Sar Ono murice fulgens. V. 39. Ex humeris aulaea togae J Amplissimam togam & fluentem , quae. ex humeris praetoris pendebat, Vocat aulaeum, seu περιπέπισμα, quo in domibus virorum principum parietes cubiculorum tegi atque insterni solent. nimirum
σκωπ Πκως, atque ut Satyricum decet. V. 39. ΜAGNAE UE coronae Tantum oris
527쪽
nam ex auro Hetruscam ingenti pondere ac magnitudine servus publicus supra triumphantis caput manibus sustinebat. Id . testatur etiam Plinius Historiae Νaturalis libro 33. cap. I. V. 4'. PUBLICUs J Quorum servorum publicorum Iurisconsulti veteres in Pandectis mentionem saepe faciunt. Publicus autem, non addito semus, ellipsis est elegans , & antiquis usitata . Hedomachus
Publicus Duumυirom , legitur in prisca Inscriptione apud Camillum Silvestrium Comitem Rhodiginum, virum apprime doctum, qui Satyras poetae nostri luculentis Annot tionibus illustravit. Eodem pacto receptum est in lingua Latina , ut dicatur serpens ,
pro serpente bestia; frigida & calida, pro
aqua frigida & calida; torrens, pro torren te flumine; bubula , suilla, ferina , pro ea ne bubula , suilla , ferina ; recta, pro Coena recta; molaris, pro lapide molari: & simialia sexcenta. v. I. SIBI Ne placeat 3 Placere sibi, est se suaque mirari ac magni facere. Horatius Epistola I. libri a. V. I 63. Et placuit sibi, natura sublimis m acer. V. 4 I. SIBI Consul Ne placeat, curru semvus portatur eodem J Sapienter hoc instituisse
videntur veteres illi Quirites, & quod o
528쪽
nere coronae serendo triumphantem fatigari noluerint, & quod humanae fragilitatis memorem quodammodo esse jusserint , quum servum in eodem curru stantem aspiceret. Hac ratione scilicet occurrebatur superbiae , qua ob prosperam sortunam, dignitatem , honores, plausum popularem, hominum animi facillime insolescunt. V. 43. DΑ nunc volucrem J Da pro adde . Verbum simplex pro composito: quod solent poetae. Contra Tibullus libro I. Elegia a. usurpavit adde pro daria Adde merum , vinoquegraves compesce dolores.
V. 43. VOLUCREM, sceptro quae surgit eburno J Aquilam , insigne Romanorum , quae insculpta erat in summo eburnei sceptri sive scipionis, quem triumphantes manu te nebant. V. 44. CORNI CINEs J Qui cornua inflabant , seu tubas inflexas, &permixti militibus currum triumphantis praecedebant. V. 44. PRAECEDENTIA longi minis incla J Nemo erat amicorum, nemo clientium, quin tam laeto & solenni die imperatori triumphum agenti se officiosum praestaret, deductorem videlicet ac pompae comitem. V. 43. NIVEos Quirites J Ci
529쪽
possA in loculis sportula J Defodere atque
sedere, opponuntur. Defodere, est abdere subterra , fovea excavata : Modere , est eruere , atque in apricum proferre. Hoc Versu Iuvenalis , defossa, translate adhibetur: significat enim clientium , qui nummos loco sportulae acceptos cupidissime in
crumenam recondebant, quasi numquam ex
ea depromendos. Dictum facete ac satyrice. v. 46. SPORTULA J Consueverant Romae principes viri, clientes quisque suos , qui mane ad se veniebant salutatum, eos. 'que per urbem deducebant, ac domum reis ducebant , convivio accipere: quod convivium appellabant caenam rectam . Hujus modi coenas edicto vetuit Nero. Earum itataque vicem iungi coeperunt sportulae vario genere ciborum plenae , quae clientibus dabantur domum serendae. Quum autem id molestum atque operosum Videretur, pecuniam singulis deinceps dederunt nomine sportulae; puta centum quadrantes, sive asses vigintiquinque: nam quadrans erat quarta pars assis. Exiguam hanc pecuniam Vocat Μartialis Epigr. 7. lib. 3. Anteambulonis congiarium lusi. v. 49- SUΜΜos posse viros , oe magna exempla daturos J Sunt ex-
530쪽
empla virtutum, sunt & vitiorum. Nihil minus Latini scriptores exempli voce saepius utuntur quum egregium aliquod & laudabile significare volunt, quod imitatione dignum sit, atque in suo genere regula quaedam & norma ceterorum . Sic apud Cic ronem , & alios optimos auctores legimus, exemplum innocentiae , sanctitatis, severitatis , probitatis , pudicitiae , veteris imperii, vin canda religionis, continentiae , amoris , formae ζitem rerum aliarum optandarum & laudabilium. V. ueo. VERVECUΜ in patria, crassoque sib aere J Locutio est παροιμιακὴ , seu quae proverbium sapiat. Thraciam poeta notat, in cujus oppido Abderiis natus erat Democritus, tamquam stupidorum & hebetium ingeniorum altricem. Joannes Britannicus Brixianus in Commentario ad Satyras Iuvenalis, hoc dictum esse existimat ex Heracliti sententia, qui assirmabat, siccitatem aeris ad prudentiam conserre plurimum . Contra Thebani, pingues atque o, lusi audiebant, quod Thebis Boeotiis aeresset praeter modum crassus , nimioque humore peccaret. Horatius propterea de homine vecordi Epistola r. libri a. v. aqq.