장음표시 사용
31쪽
prIus mente concipImus, quae omnibus conueniunt, quam quς quibusda: Dut ens & unum prius, quam corpus,aut animal. id quod patet excplo puerorum, qui conceptum matris putant bile coceptum mulierum omnium,& conceptum patris esse omni u virorum ; donec intellectus perspicacior per aetatem redditus distinctionem Inuenerit.Vltim d tandem species ipsas indiuiduas iterum exactius contemplantes in sartes ex quibus earum substan tia componitur,dissecamus .atque hoc definitione praestatur: qua habita, lemon strationis principium primum, secundum se quidem notissmu, nobis autem antea ignotum, habemus,unde omnis scientia pendet. Triplici ergo progressu,ut in alijs pleri'; natura solet, persectione attingimus: inductione scilicet, diuisione definitione. Inductione quidem similitudinem &conuenientiam intuemur: Diuisione dissimilitudinem & differentiam: Definitione,propriam uniuscuiusq; substant am. Inductio ex singularibus uuiuersalia iacit,&materiam omnem intelligibilem menti offert: Diuisio differentiam uniuersalium inuenit tendens in ea quae specie sunt irindiu Idua: Desinitio aut species in sua principia resoluit usq; ad elementa, incipiens a singularibus. Facilius enim est singulare definire quὶm uniuersale, ut hominem quam animat: ideo a singularibus ad uniuersalia ascende dum esse piaecipit Aristoteles a. st. tex. 11. Sed dubitatur.Si diuisio ab uniuersalibus tendit in singularia, Desinitio autem e contra e singularibus ἰnuniuersalia: resoluuntur enim species in genera & differentias, quς uniuersaliter praedicantur: quomodo viriq; ij processus,a toto ad partes , eduli
aut a notis nobis ad notiora natura Responsum est Aristotelis. s. Metaph. tex.ῖo. Vbi de parte quot modis accipiatur, loquens,inquit: Uno modo species esse generis partes,quia in eas genus diuiditur: sic autem accepit I. Phy. tex.4. ubi inquit: multa enim comprehendit ut partes uniuersale.alio modo genus speciei partem esse,quia. f. in eius ratione inest tanquam pars.UI. Pny tex. s.confirmat,cum inquit definitionem totum aliquod cliuidere
In singulas partes. Cum igitur uniuersale respectu singularium, aliqua lototius aliquando partis rationem subeat; fit,ut modo notius nobis,modo F. notius natura dicatur. Iccirco aliqua lo ex uniuersalibus in singularia procedimus,scilicet in diuisione: aliquando e contra e singularibus in uniue salia,in definitione scilicet & inductione. ubiq; tamen a toto seu confuso ad partes & ad distincta procedimus, tanquam a notioribus nobis ad natura manifestiora. Similiter cum quaeritur utrum uniuersalia veluti genera rius cognoscamus,an particularia idest species; eadem distinctione respoendum est. Si enim animal tanquam commune quid consideremus, ipsum prius cognoscimus: Si autem tanquam speciei partem ; posterius. Noest autem cadem animalis ratio,quatenus commune quid pluribus inest,& quatenus pars est substantiae. Substantiam enim non est necesse pluribus inesse.Quemadmodum enim in hoc sole integra inest Solis natura, sic in
32쪽
Α In hoc anImsi, natura animalis . nam, etiam si aliud nullum In natura esset animal ptie ter hoc, nihilo minus suam haberet perse ctionem. commune autem nullum substantia est .Metaph. tex. 8. Iccirco animal uniuersatri aut nihil est aut aliquid posterius i. de anima tex. 8. Cum uitur communis cuiusque minimae partes sint species ultimae. indiui sibiles enim mi in alias species Specierum autem partes minimae sint ipsa suprema genera, n5 enim componuntur ex alijs genetibus aut disserenti js: hinc fit, ut suprema genera quatenus sunt in subiectorum generum ac specierum ratione, indiuisibilia sint, & postremo cognita: quatenus autem communIa quaedam, diuisionem multiplicem sortiantur, & primo cognita existant. Sed propter quid ad principiorum naturalium inuentionem praecipit Aristoteles ab uniuersalibus in singularia procedendum esse, non autem e conuersi , cum tamen etiam uniuersalia partes sint singulariu 3 An Principia esse supponitur inductione enim&sensu iam prius id inuenisse oportet: quot
autem & quae sint, neque inductione, neq; definitione haberi potest. Definitio enim supponit notu id esse quod definitur; sed quae sint principia,
adhuc incertum est: Inductio autem nec numerum nee distinctione ostendit, sed unitatem solum in multis colligit. Relinquitur igitur, ut diuisione conceptuum uniuersalium in singulares, haberi possit id quod quaerimus. Methodo igitur diuisiua utendum esse innuit Arist. cum ex uniuersalibus in singularia procedendum esse dicit: prius enIm singulares conceptus inuenire oportet, quam eosdem definire. Quod autem Methodo divisiva id praestet, manifestum statim facit in principio suae indagationis, ubi inquit rex. 7.Necesse est autem aut unum esse principiir,aut multa,& quae sequuntur. Duo autem illi processiis, qui definitionem antecedunt,inductio sciliacet,& diuisio,aliquando nobis minime animaduertentibus fiunt, paul tim increscente intellectu. Iccirco in multis sepe non egemus huiusnodi inquisitione conceptuum singularium, ut hominis aut leonis: sed solum in istunt, quid est, relinqui tur indagandum. In quibus autem ea minime pret stiterinius, impossibile est definitionem aggredi priusquamea inuenerimus, quae praecessisse oportet. Omnem definitionem absilusam ad dem Iirationem reduci. Quae t. IL
N eorum definitionIbusquet alteri insunt, manifestum est hoeqd proponimus. St. n. Iipsis definiatur, aut Ira,aut aliquid huiusmodi cu necesse sit addere & subiectum,& causam propter quam subiecto insit; statim in huiusinodi definitionibus aliquid est, quod est tanquam demonstrationis cones usio, & liquid quod eiusdem est principium. unde tota definitio est veluti demostratio, positione differens a demonstratione, ut explicatum est. LPoster.
33쪽
tex. io. Idem autem contingere & in definitionibus substantiarum, nune I manifestum fiet. Cum enim quaestionum aliet simplices sint, ut An est, &Quid est aliae c5positae,ut, Quod aliquid alicui insit,& propter quid: Vult
Aristoteles.7. Metaph. to .s'. omnem quaestionem aliquid de aliquo quς- rere,etiam in iis quae simpliciter videntur quaeri, ut an est homo, & quid homo est,aut domus. quamuis enim in his lateat aliquid de aliquo quaeri, semper tamen quaestionem copositam esse: nam ubique de aliqua materia aliquid quaei imus. quod si id no suerit, nihil quaeri. Idcirco ergo de simplicibus nullam esse quaestionem neque doctrinam. Si igitur omnis quaestio simplex ad compositam reducitur:ergo etiam Omnis definitio completa substantiae ad demonstrationem reducetur. idem enim est quid & pr pter quid : S esse compositarum substantiarum est aliquid alicui ineste :quod prius habere oportet,quam ipsum quid est, aut propter quid quaeramus. Idem significauit Aristoteles. 2. de Ani. text. n. ubi animae completa definitionem quaerens, inquit:oportere diffinitivam rationem ostenderes non solum ipsum esse, feci etiam propter quid: ut non sellim tanquam
conclutio videatur, sed etiam eius causam exfflicet. Iccirco naturam definitionis explicans. 2.Poster. tex. Io. inquit: lefinitionern esse orationem ipsum propter quid est, explicantem. Sed haec in oppositum videntur facere. Nam si substantiae definitio est demonstratio, substantiae erit demonstratio. quod negat Aristot 6. Metaph. tex. l.&.2. Poster. tex.2. Praeter a cum substantia tribus modis dicatur,ut materia,ut sorina,& ut compositum ex hismeque ut materia, neque ut compositum demonstrari potest: demonstratur enim semper alterum de altero:at substantia ut matcria, &compositum,alteri inesse nequeunt:hςc enim caeteris omnibus subiiciuntur. Forma verb, siue materiae dicatur inesse,siue composito; omnino in lemostrabilis est, nam sine medio utrisque inest. In sit igitur per aliquod medium forma ipsi materiae, illud medium longe magis species esset & substantia ,
de qua iterum quaerendu esset utrum per aliud insit medium, an immediate insit: aut igit inedia infinita essent, aut species Se forma sine medio inest v materiae . Significauit autem hoc Aristoteles. 8. Metaph. tex. is . ubi nullam aliam causam quaerendam elle putat, cur materia & forma unum sint, hoc enim est eorum elle, non vincul uin aliquod aut copula aut quid tale. M rito igitur indemonstrabilia haec fuerint,&demonstrationum principia . Similiter vero putandum est formam composito immediate inesse cum enim illi tanquam pars inexistat, si inter totum & partes non est tertia quaedam natura, neque medium ullum inter ipsa suerit. Quamuis autem partium quaedam propinquiores subiecto fuerint, quaedain distant ores, ut genera superiora ct inferiora se habent; neque tamen inferiora genera pro medio in demonstratione accipi possunt, ut per ipsa demonstrentur ea quet superiora sunt: neque su periora ad demon strationem inferiorum : in iis .
34쪽
Λ enim quae sebalternatim praedicantur medium neque causa est praedIcati,
neque reciprocum:Non quidem causa, quia e contra superiora causae sunt inseriorum, insunt enim superiora in ratione inferiorum, non e conuerso.
Quod si superiora pro medio sumantur, non fiet syllogismus: contingeret enim in secunda figura amrmative concludere. Nullum autem eorum est recierocum, quia superiora semper uniuersalia sunt magis: at demonstratio si ex primis & immediatis est, ex reciprocis constat & causis confusi nis. Amplius si in omni demonstratione subiectum aliquod esse oportet actu existens, nulla definitio substanti demonstratio erit. Substatia enim composita non potest esse eius subiectum, quia eius partes definitione explicantur: quod autem demonstratur,no est subiecti pars, sed affectio. Multo autem minus ipsa serma subiectum esse pollit: inest enim in eius rati ne materia, ut natus in definitione simi,&corpus in definitione animae. at in demonstratione subiectum inest in ratione praedicati, non e conueris B Si igitur forma insit materiae, non erit forma demonstrationis subiectum; sed materia. At vero neque materia huiusinodi subiectum videatur . non enim est actu per se, sed potentia solum: in demonstratione autem subiectu actu elle oportet,&per se existens. Hae igitur disticultates circa hanc sent tiam contingunt. Non fuerit autem dissicile soluere, si supponamus, materiam omnem dupliciter considerari: uno scilicet modo,ut subiectu actu exi, stens,quod praeexistere oportet in omni generatione, Vt aeris actus quat Dus qs: alio autem modo ut potentia ad alios actus, Vt aes non quatenus actu aliquid est, sed quatenus potentia ad statuam: non enim idem est aeris esse,& potentia ad statuam .3. Phy. tex.9. Consideratio igἰtur materiς quatenus potentia est, nullius praedicationis subiectum existit, nisi sorte priu , tionis: imo neque priuationis est subiectum: esset enim actuale quid, ut alterum contrariorum: at secundum se neutrum habet actu neque formam neque priuationem. quatenus autem actu aliquid est, subiicitur ipsis sormis, quemadmodum reliquar substantiae affectionibus. patebit enim id ma C gis,cum de materia loco proprio agemus. Quoniam autem eorum quae in materia sunt tanquam in subiecto, quaedam alteram habent causam, quaedam minime, ut in lapidibus forma domus alteram habet causam, scilicet fi nem cuius gratia instituta est, ut conseruationem supellectilis: huius auteserte non est altera causa. iccirco haec substantiae ratio est indemonstrabilis,demonstrationis principium existens: in ipsum enim ultimii restauun-: tur caetcrae rationes quae in materia existunt. Cum igitur definitio omnis resoluat ipsum totum in partes secundum substantiam, partium aute quς-dam in sint ut rationis materia, quaedam ut persectio omnis definitio veluti demonstratio erit, in qua non quidem perfectio neque de toto ueq; de parte demonstretur: inest enim sine medio: se i partes secundum materiam de materia totius per alteram partem, quae est ut serma. Explicauit autem
35쪽
Intcilectus agens mensura es omnium quatentis intelligibile es Litellectus agentis necessitas in anιma hominis In caediμs agens non es extrinsecus anιma intellectus per se es inius optimi . Intelligentra diuina circulationi est similis Intelligentia appetitus orbis in coelo νnum numero funt Intelligentia ubique praesens est sine motu Intelligentiae immobilitas non estprivatio sed operatio.ij. Intelligentia diuina νna tantum est Intelligentia diu:va non en alterius receptiua Intelligentia diurna propter quidsui appetentia omnia movet Intelligentia νnjus simul est multorum intelligentia Intelligentia Wa alteream non intelliguIntelligibilia actu sunt in sensibilibus Intesinacis membrana foetam voluens a peritonao oritior Iunon is horti Itulpiu r quos habet circulas ct motus
Ilamenta ct tendines a finibus Aortae nascuntur Io6. bLocum gracium esse quae repugnant 68.4 Locus analogic/ dicitur de coelo ct grauibus ct leuibus 49.a Locus propri J ssolumgrauium,s leuium η bLocus totus o partium quomodo consideretur 48.b Locus circulationis en centrum 69.a Lumen quo pacto calefaciat . 6ι.b Lumen quo do aerem alterit 62M Luminis sinmuttido cum intellectu agente O I. a Luna. macula Nnde a
Magnes ferrum trabit non moto medio G. 127.a Magnum oe paruum inter principia reponuntur 68.b Maris ras ct refluxus ex moιu terrae oritur non Luna G I9.b Maria breuiora saepius asu agitantur EI Maris aestuatio unde Marissat edo unde 66.b Maris tranquilbias ut plurimum serenitali coniuncta es or. Mars quot habeat circulos, motus 6.4Mas formam tantum tribuit cisceptui 97 .uMateria consideratur,o risubiectum actu, ct ut potentia ras 3 .
36쪽
Materia non omnis e substantia Materia causa es milititudinis Materiae omni actus subes,quasubiectum es Materia altera es a potentia Mauria potentiam includιι in ratione
Materia prima est hoc aliquid o substantia ' a' Materia prima pendet ab actu prima . IMateria prima ut subiectum notissisa est Materia prima νι potentia ignota es Mathematicae scientiae virum sint mil opbia partes Mathematicae magnitudines non sunt in loco Medium illumιnatum non Iacere ad colorum visionem Melancholici cur praevident Membranae foetum voluentes unde ortum ducant Membranarum Uus,qua Glijs venarum appositasint in erede Mercurius proprium circulum babet in Sole tMetalla curgrauiora Iunt lapidibus Metbeorologia non considerat causam sinalem Mixta inanimata non siunt D lantis Mixtorum materia est terra oe aqua tantum
Mixιio a calido sit non a frigido
Moelio ex aequali omnlum elementorum virtute datur .LMιxtio non sit secutidum materiam Mixtsm squale praedominans babet in diuersis locis Mixta ut mixta Funt necsimplici nec mixto motu mouen tur Mixtio non sit ex motibus contrariis VNixtorum proprietates νnde ortum ducant Mola quomodo gignatur Motorem primum neque sinitam neque infinitam virtutem habere Notorem primum intelligentiam esselpeculattuam non activam Morales habitus ad foeticitatem quomodo faciunt Mortalium solus hominum animas immortales esse Motus totius oe Partium quomodo consideretur Motus secundum accidens neque est secundum naturam neque praeter naturam
Motum planetarum sub rodiaco non ealiditate, sita refrigeratione facere. 6I .a Motus mixtus solis organicis ines secundum naturam 8o .a
Motus simplex omnibus corporatas inest seu simplicibus seu mixtii 8 o.a
37쪽
, Motus ureum quieti sit continuus 'I .a Nostis in non tempore videtur admitti in lapidis scissione 89.b Mosus quidam communicari possunt sine νδε mei' assectisne i et .a Motiens non es necesse comitarι rem morum Uque m finem 4 1.b Multitudo omnis a materia a F.amulvtudo rationis quomodo D in substantiis separatis 13. bNKιitudo ab unitate pendet k 3i .b Mutatio tota simul in tempore ess 8 83 Mutatio tota simul quo pacto partes habeat in termino a quo σ ad quem. 73.a
Mutatio in contradictione reducitur ad mutationem in contrariis so.b
2 sura analoga est s.briatura prius dicitur de corruptibilibus quam de aetemis Io.a,47.ariaturae motus per eductionem fit non per introductionem 1 1 AVaturam principium esse patiendi non agendi ' qa .b Maturam principium activum esse,quae videntur probare 43.b Natura desinitio explicatur 67o Naturales potentiae ad alienos usus translata per accidens surret a Nebula ex quo constet . o s.b Nerui ex corde oriuntur a IOI .a Neruorum societas cum venis propter quid TIS .b Heruorum ali' adsensum Ali' ad motum faciunt II 1.a
Verreorum Ortκs ex venis explicatur ri 1.26.b Hili alluviones unde oriantur σ3.briura corpora nulla perspicua Iaa.b2 utrimentum duplex Ioo.b, IOq.b Nutritio quomodo fiat Io9.a utritis non sit a proprio partium temperamento ded a cordis calore. ιI7.b OOctauaespherae motus trepidationis refellitur . I s.b Octauaesphaerae variatio seruatur sine aliarum sphaeranum additione 38.a Oculus quomodo recipiat quantitates terminatas sine deceptione leto.b Oculi corpus perspicuum obscuro loco contineri πυrtuu i et t.b Oculi lumen proprium in qua parte est Ia .b Oleum aerem habet in mixtione dominantem 73.b optimum est per se intelligibile,cuius intellectione reliqua intelliguntur. 31.a ordo non est iu substantia I AOrdo non es in partibus definitionis IT.a ordo νniuers est,νι omnia ad Hum quiddam non ut inuicem dirdinentum. 2.b reae ex putredine tantum oriuntur 93.b Oua subuentanea animam babent νegelatinam solum s a i
38쪽
hi asia prima est conceptus materia,luteum aute adueniens nutrimenta .98.a PParadisus terrestris in qua terrae parte sit. 6 .a Passiua potentia non omnis est principium motus. 43.b Participalio summi boni duobus modis fit. 21.b
Persiucuum interminatum non Videtur. I 24.a Pituita prima materia eri animalium. IOI .a
Planetas in circulis non in sphaeris ferri. 3 3 a Planetarum motum sub Koiaco non caliditatem , sed refrigerationem sa
Planetae cur non scintillent. FI .a Thadumstella cur tripudiu colludere videantur. 31.b Tluuiae perpet subble perpendiculari fiunt. α 63.b Tluuiarum materia ex mari potissimum ascendit. 67.a Tombyri, arbor in substantia ansam manes praebuit. I bPotentia non componitur cum actu. 84.b Praedicamentorum genera in logica considerantur non inscientiis. 7.b. 1 2.a Primam ρbilosopbiam neque demotistratione neque definitione Hi. q.a Prima philosophia quo pacto es uniuersalis scientia. 8.b Trimae qualitates quo pacto dicen sunt elementorum formae. r 9. Θα,7 .b
Primum motorem neque sinitam neque infinitam virtutem habere. Primum motorem intelligentiam esse 'eculatiuam non activam Principiorum contrarietas vera est contrarietasvriuatio nullam speciem constituit Troiectorum moltis quomodo fiat Tulmonis artificium medicis non visum VPulmonis arιeria similis en caeteris arteriis Tulmonis vena similis est cateris venis. 'Tulmonis motus incipit a corde non a Thorace Tuldus cordis o Arteriarum non fit a facultate τι putauit Gaevulsus facit ad nutrimenti distributionem '. P. in. 'Tulsius contractio ultima est in moribundis i', 'is mutredo insequιtur corruptionem V
t Qualitates primae disserentiae sunt elemratorum constitutiva Muantitas quomodo substantia es
Rarum ct densium priora ostenduntur ealido ct frigido Rarum oe densum cur non sunt de substantia elementorum Rarum oe densum ad magnitudinem ct parvitatem reducitur Renuentia in motu recto duobus modis
39쪽
enitentia in motu circulara unico modo i enitentia intrinseca nulla es in motu naturali Ruseratio cur data Ilup ratione non intromittitur aliquis Oiritus externus in cor IUlpiratio non restigerat corsavgκis in venis coquitur sisnguinis missio in febribus νid faciat . . 4.
Sapientia qua methodo νιιtur N. . ISaturni circuli.
Scientias distingui secundνm genera Abstantis Scisntia diuinorum in intellem materiali recipitur Scientia nulla esset, nisi in anima Iubstantia inset immaterialis,
semen maris non coagulatur neque calido neque frigido Semeu mulieris quid praeflet
S men instramentum est generationis Semina plantarum conceptus sunt,νt ova perfecta Sensius agens virum sit introducendus νι inteli ectus agens Sensus es ter participationem immaterialis stubstantiae Sensum nulli parti exangui mese in animalibus sanguineis Senseum in cerebro esse,quae νIdeantur probare Sensius duplici genere partium eget Sensus communis non est alius a singulis Sensus indivisibiliter diuisbilia recipit Sensus tactus unius contrarietatis proprid est Sicca propter quid humorem trahunt Siccitas sequitur extrema raritatis densitatis Solis eircuti ainotus Sol cur vertigine moueri videatur Soli Epyciclus cur datus en Solis umbrae cur tremulae L Solem obliquari a medio etodiaci Sol perpendicularis minus calefacit .
Somniorum di alio νnde Somnia matutina cur veriora
Specus esse sicut numeros quomodo intelligendum S ccierum aeternutas non pendet ex singularibus Spitratus commune animae instrumentum ιγ ιιus animalis in semine idem numera transiι infoetum
40쪽
Sρ ritus an malis sensibilia recipit sine materia
Stellae omnes epicyclis circunuoluuntur
Stella cur scint sient Subflantia non est virum genus νniuocum Substantiae tria genera analoga Substantiarum d Ierentias ex alijs praedicamentis colligi Substantia opere determinaιur Substantia viri alteri est accidens Substantia genera ord: nem habent siecundum additionem ct ablationem. 22.a Substantiae separatae a materia, paratae siunt, non recipiunt multitudinem. 23 .a,si Iotelligitur in specie optima alioqui falsam. Substantiae ratio non a caelo ducitur es a prιmo mouente 96.b Subiectum disserta materia S, .a Subi Ium insui ratibne actum includit v 8S, Su buris ortus T 6 2
Tadius ct gustus instrumentum non eam nec lingua II. .a Temperamentorum gradus quomodo ex mixtione elementorum oriantur. 7Temperamentorum gradus quomodo inuicem agant 8o.b Temperamenta naturalia non omnia ad tactum iudicanda 8.b Temperamentum aliud actu aliud potestate ii .b Temperatisma pars in homine eu cordis caro III. a Tendines ex finibus Mortae ortum ducunt δε ios bTerra non omnino est immobilis 18.b Terrae iuuentutes e senectutes νnde ortum ducant 3 p. bTerrae concussiones 66. bTerram pluere cur non videmus ri aquam o .b Terra non es opaca Thermarum ortus ob iTotum ubique notius nobis es quam partes I .a
Vene omnes cordι sunt continuae .ci . . Ioad
Ven a sanguinem gignunt Ioq.b Venae portae rami continui sunt cum ramis uenae cauae in hepate Io S. Vens caua alimentum activum continet ros liVenis omnibus er arteri' in collo comprehensis , insensibile redditur totum corpus. I Venus proprium circulum in Sese habet 16.a Ventorum motus obliquus d subterraneis incipis 67 a Venti ad mecum Oceanum non pertingunt 6 .a Vermis