장음표시 사용
481쪽
. ηα. LAVREMTII VALLAE intelligatur grauida.Nam 9 dica regina,aut Isia estv
vis,nemo prorsus intelligat, ed adda ex rege,aut ex mu rito,'rcise intelligatur 4Je gravida. Ita apud VergiLEcloa. Narte gratus,pro semine Martis imp eri.Graue,plem. Verg. No insueta graucis tetabulpabula foetas. Si accipit foetas pro graitidas upervacanea est exponere Graveis pro plenas. Per illud enim s praegnites sunt, plenaesbe intelligutur.Grauesuero est e,p epitheton appositum est quippe gravidae omnes graues,ut ipsa quos vox indicatina a Gravis fit Grauidus. Sin accipit Foetus pro his, quae pepereru ut puerperas mulieres,qitae proxima diebu3 matres sunt fictae,graues lacte dicemus, quasi onustas no quasit plenas:durusit nas appellare oves capras ve plenas Iucte,sed ubera plena lacte,ut est apud eunde p trah, Georg. 3. satisne, grauida: -E igrauido superuist uix ubere limen. Quod si quado reperiatur gra pro plenus,hoc tame in Deo no ita accipitur.Η uc eundem que ego protuli versu,
et ire astertiquasi de grauido,et no de gravi sit quaestio.
Nec poetae modo,uerum etia orato c loquatur:utQnι- melam. u. til.Lvctatur intra viscera animae, et uterusuneribus gravidu in os agat. Sed adgraue reuertamur. Grauis, init,
Aeneiae r. planus. Verg. Tum pientegrauem, ac meritissi forte virum quem conspexere lent. Virum piam, Crbene meritam pellure pleno piente, CT pleniam mo- ritis quis avdeuis Non ergo ita exponiam est,ut nec estvtendt . In quo paulo post meum sententium ostendum. Aeneid.s. Graue,inquit, Grundoti . Vergilius: Hic gravis Entell- dictis castigat Acestes. At ego potius accipio gravis prudentia, Cr moribus, quomodo proxime grauιs pietate,et meritri dicebatur. Multa prae
482쪽
ELEGANTIARUM LIB. VI. 4xilafvici,si ad istu modi poetaru omnia exponamus exempla. Quod loge abest tum ab utilicite disiectum, tum ab ipsa rei natura.Etenim Grauesuapte natura poderobum signiscat:ut,grauesaxum,graui sarcina, grauia arma graue scutu, qd scilicet grauat nos in teredo, Cr qd aegre et cu molestialertur. Indep abusione trus' κε ad fenectute,ad morbu,ad labore,ad dolore: qu hi, qui molestia ex senectute,morbo,caeter issentiui, quasi onere intolerabili prae mutur,qd cupide,uelut graue podiis se uellet
deponere. Nessotu ad molestias corporis tristitio haec si,uerrum etia ad molestias animi ut, Gravis columelia, Σgrauis iniuria,gravri moeror,gravis iactura, quaeanimugenere quodipoderis premul. unus modus est, si corpori,aut animo molesti sut,eu grauia appellar E Onolestia a mole.i.i re magna,magnis poderis uocinia est. Alter modus est,squeadmodu grauia fixa, Cr grati c. des trunci non sicile loco mouetur ed ad omne temporis mutabilitate haeretrita Dies costites,ac praeditisupiem merito p figura Graues nominatur, s nec precibus, nec minιs,nec vanitate,ne notis ab aequo, G iustosummoueturi. ut hi iciret,quos Leues vocamus, et in similitudine
pulueris,et palearii ad omne aura uetitatur. sciamus α- - f
men Gravis tue regere dati.quu est in prioresignificato: ui,Tu es grauis mihi. Quare no probe quida legat apud cie .de Osti. Quod aetati tuae estet aptifimu,et autoritati Lib.r. proce. meae grauis u. Nihoc Graii inivsupervacuu est. caeterum qd nurerflabis quaesunt altioris intelliget Ial , litur,quu initoribus, atq; aptis hallucinetur Marcelluss
Imciatores,inquit uni is criminis obiectores:ut Ci. . de Orat.lib.i. Visiisse inficiator probast iudici antea petitari
483쪽
416 LAURENTII VALLA Epetirem es pectinium,quam esset coepta deberi. Hoc de
reo dictu est a cicerone,nec reo criminis, yd pecuniara: ille vero accepit no tantu pro reosed pro actore etia, Craccusatores criminus.Ubi enim pecunia,Cr petitor nominatur,ibi nulla est criminatio Anficiator igitur is significatur,qui negat st uel debere quod actor petit,siel comisissee quod accusator objcit. Unde Status coiecturalis dicitur Inficialis,in quosemper reus inficiatur,vel inficias it. Inficiari enim,eπ id quod dixi,imias ire,est verbo negore. Nam Negare est aliquando etiam facto:ut V ergilius: meaio. Egregij βrmased queis yrtuna negarat
In patria reditus. Veto notu est aliud esse,quam Nego ,σ ut breviter signe)contrarium est illis Impero, et Iubeo. Non estaute huic nomini nisi accusativus cous, er unam vectu Eo,is t,de Insicias loquor: cuisimile scaessalibet. suppetias,pro eo qd est auxiliu ut in x iii .comen. Caesvivit. E i nuntiabantur auxilia magna equiditus oppidanis suppetias uenire.Et in eodem: Suisque rebus timens,elephantisq; xxx .relictis suis finibus,oppidi s suppetias prosectus est.Et itera in eodem: Atque sua fugietibus, suppetias ire contendit. Sueton.de V es asian.Legatam insuper SI CV. rie coUularem frppetias ferretem,rapta aquila Maverunt. PIavLin Epidic. sed mementos quid seviret senes, suppetias mihi cum sorore Dre.Idem in eadem,noran titio est usus: Auxilia mihi,Cr suppetis sunt domi.
In eundem,de Incisim. C A P. M
INcisin sequit,quasi si I.ck.in Ora.Haec quide duo binis pedibus incisim,deinde mebrasim dicere solebas. Quid magis cotrartu, quam incisim.i. minutatim, Crsimul,qdest colanctim quasi nesciamus,quid sint cola,c mala, ex periodside quibus c stelluribus in locis distu- tan
484쪽
ELEGANTIARUM LIB. VI. Halat,appellans ea incisione,membrum, circuitu me ambitum, siue coprehensionem,sive continuationesve circo scriptionem. Cuius ultimi quod mustis nominibus cic.uocat duo genera Quint. ficit priora dure' definit:Inc, Lib.m opinson 'sensus no expleto no ero coclusus, pleris pars membri ut,Domus tibi deerure ut habebas. pecunia superabat ut egebas. Fiunt autem ex singulis uerbιs incisa.
membrum,est sensius numeris conclusus, sed a toto corpore abruptus, Cr per se nihil liciens.
Vid ergo nihil ne bene dixit Marcellus imo vero aliqd,atq; adeὀ multa sed nue benedictis no Vt Iomu,rimes in bis,quae laudari queut,nonihil interdu desidero ut,candet,enitus. M. T. O s.candete ear- Lib bone sibi adurebat cupiau. candelicandidum est. Verg. Aen. IIII. Candentis uaccae media inter cornua Νndit. Sed hὶe ut dixi nonihil desidero. Nam Excandescere homine dicimus,quu uehemeter irascitur. Praeterea ostendem m
cet,ut in hoc: Quu enim ignis obstutia exuperat,ac Amuvincit,candore 'imae concipis : vel quod Sol quanto cum didior,tanto ardetior:ici animus da ira eoncitatus est,inflammatus, incensus, σexcandescens dicitur:uel f mare ventis constactu, Cr in morem aquae ebullientis in lebete, vel ipsa aqua lebetis ebullies,stumus albentes ciet:im animus simili perturbatione percitim,excudescere dicitur,ut tanta comotis metis signiscetur,quanta est uel maris,vel
aquae ad igne ii albescentis:quod ex unius a Quintillano Lib.8 expositi vocabuli patescet exes Io:Vertex inquit est cotorri in se aqua,uel quicquid aliud similiter vertitur. Inde propter flexu capillorum,pars amma capiti :ex hoc inquam
485쪽
LA URENTII VALLAE quam in motibus eminent ima. recte dixeris haec omnia vertices,proprie tamen unde initia duxit. Quare nemini, debet mira videri,cur interdum una uox plura signisicet.
In Serusum,de Laetus. CAP. XII.
Prius laeta si apud Verg.modὸ quod si alios quos poetas exposuiset, i 1ε h li. GVς ου significata adiecisbet. Sed ipse rationem
in illud i.Αe i,cur m varios sensus abutamur,cu unu natura signineid. Vela da ficet, tu id appellamus,quod lectu gavdiu apitat.Nabant laeti,ctc. Gaudere,.pprie est strinsecus, tisi extrinsecus. Recte Rhiis quoque igitur animata dicatur uta,quoties utatur.Elga natura δ' *ς vir sie eoparata est,ut quae boa corporis habitudine fiunt, alacriora:quae vero debili,tristiora sint:eo fit, ut pinguia uocemus laeta,ut latas oues,laetos greges, ta armeta. Trafferimus hoc ad similia , ad segetes,ad vites, ad oliveti,ac caeteras urb. Vnde scut ex il2Asuperiorib' Domini perciplut stuctus,er queadmodu illa,ita haec quos qualia sint, declarat aspectustappellituri; laetaesegetesuetae vites,iata oliveta ta arbusta,elo quide magis s multi volut baee animata esse. Vel Laeta dicimus ab ejectu,s nos laetos faciut MLocu tutu,qa nos tutos esticit. Ideoq; no appellatur homines uti ob foecunditate,pinguedine, pulchritudine, Z gravitatem, Cr similiassed tantu ea,quae in nostros ii ascedunt,aut si ita cotinguoin nostri deIectatione, titia nobis uoluptates parietia.Ηac igitur regula tenetibus,hoe nomen Er apud autores inventum facile intelligetur, σmultifariam sine ambiguitate in utendo suppeditabit.
In eundem,de Accuso,& Incuso. C A P. X II r.
Ser.ln illudi A ccii are ut idem cum multis alijs voIuit est malaris 'Aen. Talibus ex de minore:Incusare est minoris de maiore, uel paris
486쪽
ELEGANTI ARV V LIB. VI. 42 de purequorusingularis scitia uehemeter est castigati. incusativm Apud que enim autoru obseruatio isti reperietur None qui veteres adolescetulisolabit probitatis, imul cr elo φδJς'ψ x
quentiae laudem capessere ex magnoru virorum accusatione 'Ais ut ait M .Fabius crediti sunt etiam clari iuuenes obsidem Reip. dare malorum ciuium accusationem:
quod signistrauit cic.qum dixit: Quum est illa mi Feru,
quam dura servitus, adolcscentibus paulo laquacioribus seruiendum est. Nunquid Demosthenes quu istores suos adolescentulus in iudicitis uocauit,aut cic.quum Verre reum fecit,praetoriu uisu ipse quaestorius non accusauit males locutus est,dicens accusationem suumsemper,nunquam incusationem E t hoc quidem de Accusando. Quid autem de Incusandos certe si illud non est de maiore in minorem,nes hoc erit de minore in maiore:Cr alioqui nullo unquam in iudicio auditum est nomen Incusationis:quid porro extra iudiciums Vergilius inquit; Aehes1 ia Quem non incusaui uinciis hominum ue, Deum uesDij quide maiores Aenea funi,homincs vero Troiani durexut minores. At est apud Terentiater adflisi loquens: Quid me incusas Clitipho:Ηoc enim isti exemptu ponui, In Iman.MLς aeterorum exempla omittunt,quae cotra eos aciunt,quae psceri .r.
sunt tonitα:ut C aesar comentario primo, Haec quiam ςnimaduertictet Caeser,collocato consilio, omniumq; ordinuad id consiliu adhibitis ceturioniblis, vehementer eos imcusauit. Sed nermitis morer Accusare,sveIapud iudices,uel apud alia queuis,etia apud illam ipsum,quem ac-ςi resignificare,atq; ostendcre alique peccasse:Incusare vero reprehendere mores alterius, σ pleruns cu querela, ubd ab illo iniuria sis Hectus.Et ita apud Verg. Te
rentiam,caesarem,caeterosq; autores accipiendora est. In eund
487쪽
In eundem,de Barba,& Barbar. CAP. XIIII.
ser in illud α D Arba,ide inquit,hominis est:Barbae vero quadrupera Aene. squal- Ddum. sed non est barba mntum hominu,nes barba: λhe ἡ ., α 'tram qu drupcdic quin er barba quadrupeduo ba La sne eiu bae homi in niustor Micuntur.Horatius. . nes:& in illud Vis Iupi barbam varia cum dente colubrae 3.Geor. Nec Abdiderint furtim terris. P Iin.lib. κκvm.Rabie hi iDx rudis mulctatur barba, mitigari eadem praecisa, non dati vhi abire eos in alienum gregem.Nam illud V ergilium .ea.sat. 8.li. t. stiria ch impexis induruit borrida barbis: Sermo. vlagis de hominibus dictum est,quam de hircis. Et illud: Cap-I3- Nee minus interea barbas,incanas m αoEb ε''' cγmphij tondent hirci. . ' ὁ ad multos bireos resertur,pinde de si diceremus cata quu tamen singulus ingulis hircissint,ita er barbis. Sue etiam CrBurbe alioru quam quadriipedum ut Plinius in e XXX.Quum Geminos transit sol,cristis, Cr auribus, er'U' ' uuguibivi gallinaceorum. Si luna,rusis barbis eorum.
- Ιn eundem,de Nuntius, i Nuntium. CAP. X v.
sem. ln illud a TVntius,inquit idem,est quinutiat,quod autem nun-ves c. Aen. I tiatur,licet neutro dicatur, timen inuenitur σ m- Infelix Dido sculino. Miror cur ita dixerit. Ego quidem nusquam hoc nexu milhi Nuntium legi re ne ipse quidem, ut opinor, quum Festusti i Pompeius,uetustior eo autor, iri scribat:Nuntius Cr res
Turnum , in In eundem,de Arceo, Abigo,Abigeus. Abactor, sylvis saevisit Abigeatus. CAP. X v r.
mu implςt Mereide ait Ube prohibere. Seditabi indetur potius NunxiVδ' his uetire,ne accedat bi,quiueniret.Iuno septem cinium annos arcuit Troianos ab Italia, qua ubi coligersit. xo arcebat ab ea amplius, cd in ea esbe rhibebat.
488쪽
ELEGANTIARUM LIB. VI. 43et fertur ut plera de corporeis ad incorporea.cis. in PaQuae vis enim esὶ,-mgu arceat boles ab improbitate,quam sisenserint nulla in delictisesse discrime' Cotrurire huic uerbo est Abigere, qdsigniscata loco βι-gare,ais expellereriit, A bige muscus a facie mea scribentis. abige canesa popina tua abigesturnossonitu a uiser. Quint. Ibo in lirus infer,plictibus aues abiga. De peco- Declam.εΥibus uero ide,qd de caeteris unimalibus accipienda est: quas nobis odiosa sunt, abigimus. i.expellimus: iit oues, capras,asellos,ab hortis,a vinetis,a pratis. quod si ita nostsed βιrto toeimus,utis gregatim abigere aliud signi scat.i furto tollere,antetit latrocinio: ut apud eundem, adhuc stolia transeuntium, er abacti pecora greges sub
hoc titulo destudebatur. Vnde abactores uocatur pecu riora animaliu*res,lutrsiculiue.Ηos quidῶ abigeos vocat. Vlpian.aute inquit: Abigei proprie hi habetur, qui pecora ex pascuis,vel ex armetis subtrahut,et quodimodo depraedatur, ab edi studiis quasi arte exercent, equos de armetis,uel oues de gregibus abduceres. cet rum siqs oue oberrate,ves equos i solitudine relictos abduxerit,no est abigeus,sed Iur potius. Hic abigeum a noabigeo distinguit loco,no numero:claudius m ero,non
loco inquies. Qualitas discernit βre ab abigeo. Ni q una sie surripuerit,ut sur coercebitur qui grege si abigeus. Hic fure ab Ab eo separativi superior stcit. Macer non separat,cu ait:Abigeatus crime publici iudicij nos, Psurtu magis est ed quia plerus abiget et ferro visitur, si deprehendantur, ideo grauiter puniri eorum admisi solet. Quomodo dure hi iuriscosilii inter se couenit aut
no coueniunt,nihil ad hoc lepus.Hoc tantum dixeris,no
ri do fores siue furtim aliqui solent abigere armentu,
489쪽
η bi LAURENTII VALLA Euel greges ed etiam latrunculi,qui acta praedonum manu in alienum agram incursione exercentes, pecora etiainterdam abigunt, e abigei nominari possunt. Praestire quo verbosaepe er iurisconsulti ex oratores vitatur est probibcre ne alicui fataliquid incommodi, Crsi no prohibuerint,satisfacere ut, Veditor debet praestire uitium rei quam uendit. id est,prohibere,atq; licere ne emptor damni quid faciat,alioqui satisficere. Neq; illud in altera Libo. nrado,uer m etiam in nosipsos. Cicero in Tusc. Quum id quod ab homine non potuerit praestiri ut non eueniret, evenerit. id est,caueri, Cr prohiberi.
In eundem,de Innocuus,& Innoxius. C A P. X VI L
INnocuus,inquit serulas,est cui non nocetur. Innoxius qui no novit nocere. Vellcm exepla recitasbet, quibus ostenderet eam expositione Innocui veram ese. Namsi lud Vergilianum quod eum impulit in hanc opinionem: Aeneid.ro. Donec rostra tenent siccam,Crsedere curinae Omnes innocuae. Non est accipiendon,quod subsederunt tales,ut eis nihil noceretur sed vel more poetico, snihil peccauerunt, quasi innocentes homines Nocentes enim unt quicunq; ab honesto recedunt, etiamsi nemini' a noceant uel quod non nocuerunt neq; sibi Us,nes uecto
AςΠςid ι- r or motis equu diuina Palladis arte. Instir,id est,ad I similitudinem, ςeruiusuit. Ri id similitudinis equo ad monte quθdsi etia similis Ubet,no tamen eum magnu potius,quam paruu esse,quod Versenserit,intelligeremiis. Archimed. ille geometricns globu ad sinulitudine coeli ai . bricatus est,i quo sigies cocli aderat,magnitudo no aderat.Idest de tabula illa depicta ad finalitudine orbis ter.
490쪽
ELEGANTIARUM LIB. VI. 4uraru,quum no ausim dicere depictam instir orbis terrarum. Neq; Eia multa huiusmodi: it, Instir Antonij ambulas ustir patris scribis ustir sagitidi sedes: sed ad sinit,
redinciues in similitudine,uel inmodu,uel in more,vel sicuti,et simil.Instir poli ' significat ad aequiparatione, uel ad mensuri utapud Verg. Argolici ci pei,aut Phoebaeae Aeneid. 1. lampadis in Er.Cice.Hexametroru instir uersum. Nam Dς illud apud eosde Instir mortis putantret,Turbinis instir: VI ab , significat aequiparatione doloris in morte, Cr impetusex tu bini,' turbine. Od siqua reperiatur proxime accedere ad star. significatione similitudinis,admoniti simus, ut nimiiutedi licet iam deuitemus.Nam ego sic audere uix uti,ut Serii familiarisimus Macrobius cum saepe alias,tam stitim tu proce. Sutur. ita inquietis: Vt quae indistincte,atq; pro- miscue ad subsidum memoriae annotaueramus, in ordine a
instir membrorum cohaerentia conuenirent. In eundem, te Passim,Vbique,& Vsquam. C A P. X I x.
PVim,inquit,signisicut ubiq;. Mihi aute aliud uide- seru.In illud tur Vbis, i Pusim. Nans in prato ubiq; est herba, Vςr georg r. no pasta.cotm,grex pactim pascit,potius q ubiq;:qppe l aliquid interualli est inter pecude,et pecude: no ita inter uina re herbam et herba.Est aute pagis,quasi passu distite, uel stistu si queadmodum dicimus Pagis manibus, Cr pagis
crinibus. Qu γd accipi solet etia pro crebro, da de rebus mentis loquimur. Larint. tamen pro V bis accepit, cum Libria. p inquit creditur ei p. im tanqui cognitae ueritati. Nessolis pro Vbis,sed etia suod usitatius est pro Undis
idem Lamn.accepitncuras is numerus codendae urbi pa Libi , Prum idoneus este videretur,co lituit as tu: eo pasta eo-
fugerut ex finitimis loci psimi quiq sine ullo coditionis dij crimine. Vsquam, duo hic potius signiscat, in loco,