장음표시 사용
321쪽
teria quadam ,eaque aut re, aut persona, aut tertio quodam,quod ex horum relatione &habitudine, ut deinceps dicam, oriture maisteria enim ex qua aliquid fit, non est huius instituti sed refertur ad res naturales dc arti-- ficiosas de qui b. non loquimur. Nec solum contena platur hanc materiam Iureconsultus, sed etiam causas efficientes, finales deformales. Essicietes quidem, ut naturam & rationem ciuilem, a qui b. tanqua fontibus homines ad agendum impelluntur. Finem verb, ut iustitiam ac tia quillitatem reipub. Forma seu formale principium reducitur ad finem, perinde ac in reb. naturalibus, ubi finis dc sol ma in idem redundant. De partibus ac specie b. actionis . nihil est quod dicam,cum eius sint prope infinitq; Vt, tutela, cura, usucapio, praescriptio, obligatio,iudicii persecutio,&quaecunq; tande actionis nomine continentur. Pallionesquoq; di proprietates eius a Iureconsulto considerantur. cum&quq & qualis,dc quanta, laquo tempore,&quo loco quclibet sus cipienda sit, demonstratur. Tandem quid obsecro in toto Iure ciuili, tam amplo atque Vasto petaso, disputatur, quod no vnam actionem respiciat,ad eamque referatur Z Na cum omne ius aut persinas, aut res, aut actiones iudicia-
322쪽
Tias contineat, nihil profecto in his inueni. re licet, quod non adactionem ciuilem pertineat : nam & qua ratione personae custo'. diendae, sibi inuicem iungendae, separandε-ve, dc quae his sunt similia, in prima Iuris parte,quae ad personas spectat, traditur. Et
quomodo res Vel acquirendae vel amittendae,in secunda, quae ad res pertinet, docetur. Et in tertia, quae actiones dc quales in iudi- cioi ntentandae vel omittendae : quomodo- i que vel personarum, vel rerum iura nobis lsunt conseruanda, copiose disputatur: ut o irinia, nostrae actionis ciuilis nomine comprehendatur; recteque dici possit,actionem legitimam seu politicam, vel si mauis, acta di facta politica, esse propriam materia seu genus subiectum, quod iureconsulti dc le-
gislatores contemplantur. Eadem sententia confirmari potest multis ac prope infinitis rationibus, ex media Iurisprudentia, desumptis. Nam ut definitiones illas legis, quae vel solae nostram hac de re sententiam tueri possunt,superiori loco recitatas, omit- tam,audiamus loquentemVlpianum Iure. icon siillum, qui sic inquit :lius ars boni o
atqui, euisu merito quis nossacerdotes appeliet.
Iustitiam nanq; colimus, boni & aequi notitiam profitemur, aequum ab iniquo sepa-
323쪽
tantes, lieituimab illicito discernentes, bo nos non stilum metu poenarum .veruetiam praemiorum quoque exhortatione essicere
cupientes, de veram nisi talor o philoso
phiam assictantes. Bonum aute dc aequum. licitum & illieitum, iustum atq; iniustum, in quibus obsecro rebus cernuntur, quan in dictis iactisve hominum ὶ quae si bona honesta sunt, laudanturi, si mala de inhone
si vituperantur,metuque poenarum coer centur, atque in uniuersum, ut virtutes. ita
dc vitiain actione consistunt. Idem seribit. tria esseIuris praecepta,veluti tria omnisi institiae principia ae fundamet ad quε oum uis reducatur : honeste nimirum vivere , amm-I δε-. - m euiquo trib
Quibus sane omnes virtutis partes, dc Vnia uersas vitae nostrae actiones est complexus z- vita enim haec nostra ciuilis & politica, nomoeloia deinanis est,sed tota in actione rerum honestarum dcvtilium atque contrariarum fliga & abstinentia posita est. Quapropter recte Modestinusti tu virtutem se perar vetara permittere, Aepunire. Ei ci cero : Omnis lex iubet, rut vetat: iubet μημ' fariam sunt,prohibus contraria ,permitti sicita, punit illisita, qua omnia ad modera -- bo num actionea, quibuι societau o
324쪽
isia vita eonfveluti eoalescit continerum IM, referuntum. Tandemque Vlpianus, totum . ius aut in acquirendo, aut in communi seruando, aut in minuendo cosistere testatur3.
aut enim hoc agitur, quemadmodum quid eui u sq; fiat,aut qua ratione quis rem suam. vel ius suum conseruet, aut quomodo ali net, vel amittat Ex qui b. sane omnib. mul iisq; aliis, quae consulio praetermitto, luce meridiana clarius apparet, nostram dema teria genereque subiecto legum acturisprudentiae sententiam, non tantum veterum Iureconsultorum opinioni, sed ipsi adecirerum 'er uesse consormem atque consentaneam.
Porro autem hoe in loco non immerito . quis a me quaerat qua ratione actio legitima & ciuilis,seu facta dictaque hominu po- litica,tatuantur propria materiaIuris,cum . Imperator statim ab initio suarum Institutionum. Paulus I. C. ν. do statu hominum , omne ius quo utimur ad tria pertinere, personas nimirum,uel res, vel aAiones, dicat, ωα Mitta si vera est A boi m potandi
325쪽
mtita antiquitate reeepta, sed etiam ano'i'
aetatis Iureconsultis uno ore comprobata,' quo tandem pacto cum nostra consentiregique cynuenire poterit3 IIaee obiectio speciosa est, tamen nihil in se continet dim- cultatis; quinimo si diligentius a nobis e3 cutiatur, plane cum nostra hac de re sentenis tia conspirare, idemque sentire inuenietur. Quandoquide illi facilioris dominae gratia. perspicuitati rerum studentes, partes huius generis subiecti , quod actiones esse diximus, loco materiae de subiem posueruntio-mne enim, ut nuper dixi, genus subiectum, habet proprias partes seu species,qui in una genere conueniunt,&de quib. pricepta at Utheoremata indisciplinis costituuntur. veluti in scientia naturae, eo oris partes sunt quaeda simplices,quaedam copourae 3 dc hae rursus variς ae multiplices,ut in physicis docetur. Et in disciplitia de moribus, cui' ma
terra est homo eius partes sunt anima dicor- .pus; anrmae aur,vis intelligedi, vis irascendidi coeupiscendi. Eade ratio est in caeteris a lib. ac scietiis omnib. ut in illinae nostro Iu- .reciuili,in quo partes dc species actionis p litici sunt persenae es & actiones fiuit, inri a partes, no simpliciter&pse eosderat ,
326쪽
ta , operationis actionisve partes esse sent 3 sed in quadam relatione de comparratione, quatenus ad se mutua habitudine reseruntur, dc ex his homin v m inter se contractus & o auata S proficiscuntur. It que legislator non de re, ut res est, nec detpersena ut persena est, leges statuit: est Onim haec contemplatio alteriusartificis,qui
eorum naturas ac principia contemplatur psed quatenus res aut acquiruntur, aut conseruatur, aut amittuntur. Itemque deperis
nis di putat quatenus possident, usucaptur, tutela curamve gerunt, seruiunt aut domia natur.deniq; de actionibus.quib inter se*soriae vel de rebus, vel de dignitate harum , qui omnia vel acquirere sibi, vel coseruare,
vel amittere possunt, vel cotra no possunt, colendui: hoc .n. pactoomnia uno ac sonis nomine continetur dc persenae,res &actio nes, sunt quasi fundamenta, ex quibus negotia ciuilia, operationesqι &actus hominum inter se, ignuntur. Quandoquidem negotium aut respicit persisnas,&eonstituit . ius perisnarum ; aut respicit res, ec hinc oriuntur praecepta de rebus; aut Vtrumque, cum ridelicet persente vel inter se vel der bus contendunt, dc ex hoc oritur ius de a- .ctiqnibus. I abentque ha omnia inter se .
327쪽
LIBER I v. au itine ordinem, o prior quidem sint persenae, ex quibus subiems res veluti scaturi unt: ex rebus ipsis personisque rursus actiones emanant. Verbi gratia, persoha est, do-ininus. seruus, maritus, Uxor, tutor, pupillus. Inter haec iam nune quaedam comerciare deprehenduntur, ut intell dominum disertium: hic enim seruire, ille Vero im perare visitur. Parique ratione inter uxorem dc maritum, tutorem & pupillum, non tantum commercia quae ad ipsoru per- nam spectant, sed etiam res quae interce dunt reperiutur, ex quarum permutatione
necesse est actiones oriri, atque ita ad iudiciuirocedi, ut hic quidem accusetur,quod ma-
a fide re domini vel pupilli gesserit,ille vero
contra vim & iniuriam defendatur. Et haeratione Iustinianus personas, res & actiones considerauit, no simpliciter & absolute,sed quatenus in ciuili societate spectantur; εc ex
earum mutua comparatione, omnes amo
nes, omniaque dicta ac facta scriptave ciuilia atque legitima scaturiunt,oriunturque. ADque huic qui dem nostrae sententiae adstipulantur omnes iuris intermes, qui fiem Accursi non tantum inlauituti ib. de iure persenarum,sed & inpandect.de sta'
tu hominum, in quib. locis triplex hia ii,
328쪽
eis materia proponitur, sequuntur: ubi manifeste,rei & personae nomine nonsimpliciter, sed quatenus acquiruntur,amittuntur, conseruanturve, Imperatorem caeterosque ureconsultosvssis fuisse coprobant.Rectem Vlpian. de regulis Iuris, res nomen tam tits par ere dixit,ut etiaeius appellatione se causa S iura contineantur: quem tamen locum alii aliter interpretantur. 'Neque vero me latet, quorunda hac de re
Iiter loquetium ae scribentiu opi nio,qui Iu- .stiniani Imper.& Pauli Iureconsulti, triplice liuris in persbnas, res & actiones partitione, laliter atq; nos accipiunt,eamq; sic interpre- ltantur, ut omnis iuris disceptatio vel cotr uersia, aut de persona alicuius sit, aut de re- bus, aut de nos eius &actis; actionesque a Caio & Paulo tureconsultis, non eas qui- shus ius nostrum in iudicio persequimur, sed smpliciter pro dictis fa*isve hominu, quae Aristoteles appellat, & in co iractus de delicta diuidit, accipi existimant. Atque haesuam opinionem iis potissimum i argumentis confirmari arbitrantur, quod lactiones quibus res nostras in iudicio persequi mur,in rebus intclligatur, dc ad res proprie reserantur,propterea quod omnis actici persona vel re ortum habeat,vicissimque
329쪽
personam dirigatur. Itaq; salsum
Melane enumerationem,persena, res deactionis, eum paueiora sint, & plura dicam tur; satisq; en si bipartita proponatur diuisio,vt omne ius auityersen rum fit, aut re--m,cum aeriones istae forenses in rebus nostris annumerentur. Adhaec, epiodsi cui a-
mones, cum eiusmodi sint, dignae videametur, quae inter principes Iuris partes num rentur,nihil ea et videri cur n obligationes & iudicia eodem loco ponamus : illae enim pro dum & producunt assiones, iudicia sequuntur eas. adexitum perducuti Sed haec quidem sententia mihi non satis probatur,multas sanὶ ob causas: ac primum quidem, quia non comuni tantum omnia Dd. atque interpretum.recth hac de re serib tium opinioni, sed etiam Iustiniani Imper. Pauli & Caii Iureconsultorum verbis planhaduersatur. Iustinianus enim cu initios-mam Institutionum,ius omne aut ad per nas,aut ad res,aut ad actiones pertinere di- xisset; dc primo libro personas, secundores. ec deinceps tertio, usque ad sextum titul*naquam,copiam,conseruationem dinmissi nem, ac simi liciter omne genus contra Euium explica illit,ultimum tandem tracta itum sic ordicui.
330쪽
Dquamur. Antio au Em nihil aliud est, quam 'ius persequendi in iudicio, quod sibi debetur Ex quo dicendum est, rerum appellatione , contractus etiam omnes, di deliba, ex iisq; descendentes obligationes comprehedibere. atqi id hanc rationem, quam illi non satis expendunt, habet: quia Iureconsulti di legislatores, ut nuper dixi, de rebus ut res isunt n5 cosultant, sed quatenus acquirutuPaut amittuntur,aut conseruantur, ex iisque
homines aut res sibi inuicem obligantur: Omnia enim haec & comparationc accipienda sunt: omnisque rerum diuisio ad id tendit, ut quo pacto singulae nostro dominio subiiciantur, aut alienentur, aut a conseruetur, perspicue ostedatur. Et qua squam rei appellatione quandoque assiones a lcontineantur, tamen id perpetuum noquod & Accursius dc alii omnes Interpretes sentiunt, sententiam Pauli de Imperatoris tIustiniani comprobantes. Ideoque vera est i 'Torum enumeratio, neque aliqua vitiosa re- idundantia laborat,cu actionis nomen pres- isus ibi accipiatur, &contra personas atque res distinguatur. Cur autem actiones, dc naobligationes, quae actiones producunt, aut iudicia, quae easdem sequutur, in suprascri-