장음표시 사용
581쪽
Aiget. Coniunctio aut vaga est oc incerta, ut bestiarum; aut certa&legitima. Vaga&iri certa ad usum matrimonii,ad propagationem sobolis, ad retinendam amicitiam ac familiaritatem nihil conducit, proptereaci Mod coniuncti citra amorem non fit. Vade natura mutuum quendam amorem tam viro quam uxori ingenerauit, quo se inuicecomplecterentur. quod autem amamus, id volumus esse noli ru, & quidem totum nostru tri; quare ut cum ea iucundissime & arctissime, quam diligimus dc amamus, atq, sine riuali cu socii impatiens omnis amor su vivamus, nemo no suam, natura dace, habere cupit. Ad haec cum matrimonii ii. nis sit procreatio sobolis aut prolis, eius deq; tum nutricatio tum educatio, cura & fides atq; disciplina, fit ut filii neque educari. neque etiam generari valeant, nisi certi sint, ex quibus gignantur parentes. generari qui- l. dem,quia fornicatio & vagus concubitus.ut cuiq; patet, non ad gentiationem, sed ad ex- i. plendam animi dccorporis libidinem, more ibestiarum, apta partui cst Educare vero, quia tam matrem in nullienda, quam patrem in educanda prole solicitum esse opor- itet. Educare autem & in stituerer 5 possunt,
nisi suos esse intelligat, Intelligu ni esse suὀs,
582쪽
Osque amant & diligenter instituunt, mul habιtent, omniaq; studia pera Adc id genus reliqua sibi inuicem communicent. quae omnia vago&ineerto concubitu impediuntur & abolentur, quippe cum in eo tam in educatione quam institu tione a prole discedatur, di liberi more bri
torum animantium negligantur. Huc a
cedit quod coluetudo&societas huius viis, inprospeiis constantia, inaduellis fides, in utrisq; dolor communis,aut laetitia, omnis deniq; rerum cum summa animi charitate, summa voluntatis cosensio,nisi ab uno pr stari nequeunt. Iam vero propriae uxoris de non dubiorum filiorum amor auctus,auget etiam habendi studium, Vt nihil eorum desit, quae ad victum personae, mox ad cultum opus sint. Ex quo & societates ineuntur, dccoetus celcbrantur inter se, conuersarique incipiunt homines, quo comparati S non tanis tum opibus sed etiam amicitiis, firmiora vi tae praesidia filiis nostris relinquantur. His coniugioru certorum initiis non tantu conis firmatae sunt hominu inter homines amicitiae, sed etiam propagatae liberorum affinitates &familiae,ex quibus postea ortae sunt respub.&ciuitates. Vt igitur matrimonium
583쪽
uxore maritus utatur necesse est. Et quon- quam haec coni uitio inter certa esse debeat, non tamen eam inter quasvis persona S,pmdentes legislatores contra hedam existima,
xurit, sed quasdam nuptias ipsa instigatena tura rectaque ratione prohibuerut: veluti inister paretes & liberos, siue proxi mos, siue vlterioris gradus sin usq; in infinitum : tum quia ab huiusmodi coniunctione pudore quodam naturali. & homines & bruta antis
mantia, teste Imperatore in tit. de anceri. nefariis nuptiis. Nouεsi. ιχ abhorrent' tum
quia, ut Plato ait, si permitterentur, ex dis crepantium aetatis in c5 iunctione nimium imbecilles partus ederentur , parentu enim iam prouina aetas. adolescentulorum ma
trimoniis haud .bene eonueniret. Nequesa Ium inter parentes & liberos, sed δc alios apsinitate vi l coguatione sibi iunctor quidam matrimonia coerceri placuit. Primum qui dem, ne semina dccognationis nomina coninfunderentur, idemq; fiat & stater & pater,eiusdemque sit uxor& mater: deinde vero, ne familiae afficerentur iniuria. deniq; ut ho. minum inter se familiaritas ae necessitudo quam latissime spargeretur. Eoru enim qui respub. instituerunt, hoc unum semper studium fuit, ut magna oca ctissima ciues suos
584쪽
amicitia inter se conciliarent: quoniam a . item nullum vinculum ad stringenda fidem tarctius est eo amore, que quisq; nosti iam ha- ibet in suum genus, ob id consanguineorum nuptias, magn imposita poenalis qui con- itra facerent, prohibuerunt, quo alienis sibi isociandis, istum cognatorum inter se amo. 1emquam plurimis comunicarent. Sunt& pnuptiis impedimeta i latet posita, ut peregri- Inuas,& conditio vitae,de quibus nostri Imperat. sacratissimae leges nonnullae extant.. sat et igitur coniunctionem hanc coiugum n5 tantum certam, sed & legitimam esse portere. Porro aute ut propagationi Meducationi liberorum . itemque societati coniu- lgum , quoad eius fieri posset, consuleretur,
idcirco non momentaneam, sed firmam & lperpetuam, dc ut nostri loquuntur, indiuiduam, voluerunt legislatores hanc esse coniunctionem atq; vitae consuetudinem,quiis ique non nisi morte, alit secundum praecepta llegum facto diuortio dirimeretur: ex hac e- lnim diuturnitate ac perpetua conuersatione futurii esse conspexerunt, ut & liberi plures gignerentur,&ex nobis nati ia m facilius. l& maiori fide atq; diligentia educarentur, linstituerenturq;. Denique & coniuges ipsi limer se tutius di commodi s , tam prospera 'quam
585쪽
, LIBER VII. quam aduersa, dinina de humana iiIra inter , se communicarent,vitamq; tranquilliorem e honestiorem traducerent. Iam vero quia Mec coniunctio & consuetudo vitae nihil a- Iaud est , quam societas quaedam,omnis aut aetas citra consentum non ineatur . idcirco matrimonium consensu eorum qui contrahere cupiunt, constitui par est, maxime cum nulla alia res ad custodiendam ω fir inandam pacem ac tranquillitatem aptior sit, quam animorum & volantatum inter se conspirantium coniunctio. Ex hac igitur breui resolatione, matrimonii seu nuptia-xum essentia dccausis& principia sunt adin. uenta, quae sibi inuicem iuncta eius definitionem continent. Matrimonium mimur maris O foemina legitima idnam vita, eonfurtu inem continens. Eadem iratione omnes effectus in Iure ei uili, sicut di in caeteris artibus, ad sua elementa didu pci possunt; quae tamen docendi ratio nostris' sane est ignota 3 eam enim si intelligerent. non tam lim felicius Iuris praecepta iuuen-: tuti proponerent, sed etiam durispruden- tiam methodo doceri posse proculdubio a-χrimaduerterent. Sed ad rem proposita LN 'vertamur. Altera resollationis species est, cες
taetri aliquem resoluimus seu diducimiis,
586쪽
inoas causas, quae ea deest cum priori quo 'ad progressum & modum ratiocinandi,-gitur enim per seriem & repetitionem principiorum & causarum. Sed in eo disserti quod haee a sine. illa ab effectu exordium sumit. Huius posterioris re hidonis exempla,cum de ordine resolutivo disserere, quiniqua ratione uniuersa artis capita nueniri debeant. perspicue exposui. Exemplo ramenes Iure nostro desumpto, nostris pragmaticis familia i rem illustrabimus. verbi causa* Iit mihi vendita res aliqua, & nondum a venditore tradita ue hac igitur rem cupio muhi acquirere,& meam esse, hie enim estos'. nis, quem sic re luimus. Acquiritur nobis res, aut consentiente aut inuito aduersirio consentiente, si rem venditam ipse re dat: inuito, aut vi, aut officio iudicis. Si igitur aequirendam ossicio iudicis existimamus. certe iudici executio facienda est. Executiq-nem autemfacere no potest iudex, nisi sententiam prius dixerit, mihique rem adiudiearit. Sententia fertur de re controuersa in ter actorem scilicet & reuna : controuersia ergo aperienda est. Aperitur autem proba tione contractus venditionis quaesumitur 'a fide instrumentorum vel testium Rumniam Vero probatio, alicuius rei probatio
587쪽
est,idcirco prius id proponendum nobis est. quod probare intendimus .Proponimus aut tem causam seu accusationem iudicii aetasatione igitur prius opus est. Sedenim accusare non possumus, nisi aduersarium initio inius Vocemus. Vocandus ergo a ministro,
es citandus primo seus. Et hoc pacto resoluit ur finis in suas causas. 6c prima principia, a quib. incipit actio: nam initio citatur reus deinde proponitur iudici accusatio, voce vel libello, mox producuntur probationes, his auditis fertur sententia quam sequitur executio. Tertia resolutionis species est quae v-titur contrario progressu. quam priores illae de quibus modo dictum nanq; causas &principia reducit in suos essectus,qua quoq;
imperiti aliqui philosephi & medici colandunt cum ordine compositiuQ, cum tamen eodem modo differat dc disi inguatur, ut oris do resolutivus ab instrumento resoluendi rnam quemadmodum prima species continet ur i n ordine resolutivo, ita secunda con . tinetur in ordine copositiuo,ut propria via:& ut ordo compositiuus opponitur resolutiuo, ita prima species opponitur secundae. Sunt etiam qui postremam speciem non separant a diuisione, sed vehementer errant a
quia diuisio est instrumetum diuidendi ge- .
588쪽
effectuum in suas causis ropria di mesari peculiaris est medicoriim phisophorum,
qui cum principia & causae rerum obscurae sint, di nos plerunq; lateant, essectu autem ante oculos positi oc conspicui omni nantur hiethodo seu instrumento hoc inuenire prima elementa & principia rerum, ii que inuentis vel contemplari ortus & generationes rerum,uel remouere,o postm dum tollantur illarum causarum effectus, qui inde fluunt & gignuntur. Iureconsulti raro hoc genere vlutur, propterea quod existimant causas suorum effectuum esse poli. ticas & morales dc in communi usu ac vitae consuetudine positas , nec magna ob id inquisitione indigentes. Vt autem res exem pi spatefiat, sic habeto. Medici cum volunte remouere febrem ardentem, quam eas appes lant, sic ei us caulas inuestigant. Febris est quoddam incendium. Incendium autenon excitatur a calore nativo, qui benignus est 6e blandus, sed ab acri 6c mordaei; mo Idax utem fit propter magna putredinem. Putredo oritur. quia prohibetur transpira tio seu ventilatio , quia compressus calorcunequit libere,entilari,inpitali mentu suum ad putredinem. I ibetur porro ventilatio obstra iaciti meatuu in cor
589쪽
autem obstruit, peccat aut qua Utate, aut qualitate. Quanti rate, ut abundatia hu rnorum; qualitate, ut humorum crassitie vel lentore. Crassylie, quia cum non possint libere excuti, obstruunt; tenacitate, quia su Ieritore adhaerescit, & propter hanc pertina clam locus obstruitur. Hoc igitur modo, dili ac mirabili gradatione, bris, quae est effectus, resoluitur a medicis in causas proximas atq; principia vltima, ut cognitis iis a corpore humano arceatur atq; tollatur Et si autem nostri iureconii illi hae specie resolutionis raro utuntur, est tamen & ipsa utilis & accomodata ad docendum & inuestigatum res ad costitutionem seu e sntiam alicuius necessarias. verbi causa. si propositum nobis sit inuenire essentiam de sebstantiam nuptiarum seu matrimonii, hoc modo progredie- dum erit; atq; initio quidem statu edus matrimonii finis; finis ali re nuptiarum vel matrimonii nullus alius est, quam propagatio sobolis, & societas vitae. ut hac humano generi quemadmodum Imperator inde tu qui nu'. iterant, ait) quadam veluti arte conquisita immortalitas inducatur , dc nos prolapia filiorum procrearione renoua inta, in perpetuum vivamus ac duremus. Vt
autem procreatio sobolis habeatur omnino,
590쪽
procreatore seu genitore, dc ex quo soboles gignaturisii procreetur,hoc est, mare dc scemina opus es. Porrosoboles procreari nos' potest, nisi uterque &.mas & foemina aptν sint ad generandiim& proereandum. Sun- autem tum demum apti & idonei cumder bitodi idoneo tempore dc aetate coniugun tur. Debitum&idoneum t pus est pu bertas, quam natura nemini ante decimu quartum in masculis, Vel duodecimum irsceministribuit.Eademq; natura simul in- generat magnam quanda illecebram amo ris erga eos qui pro cantur, ut non tantum ea qus genita sunt,esse,scd bene quoq; Me- liciter esse atq; vivere,omniaq; quae nomo
tent ad vitae cultum ἐadesse cupiat: quibui - comparatis, εc idonee constitutare familia. ri, tum demum de uxore cogitamus & Iibe . ris.nec est fere quispiam,qui maritus 5c pa-i ter esse velit, antequi bene parata dc instru- habeat ea quae adsinvad usum futuri si miliae necessaria. Tempore igitur commmdodcopportuno,atq; aetate ad generandum I. apta, tu matrimonio opus est. Porro autem omnis procreatio sine coniunctione maris lasceminae debitae aetatis, non fit, atque id circo cohabitatioqc-c sortio quod a in