장음표시 사용
591쪽
diget. Coniunctio aut vaga est & incerta, ut bestiarum; aut certa&legitima. Vagadc incerta ad usum matrimonii,ad propagatio 'nem sobolis, ad retinendam amicitiam aci familiaritatem nihil conducit, propterea
quod coniunctiocitra amorem non sit. Vade natura mutuum quendam amorem tam viro quam uxori ingenerauit , quo se inuicecomplecterentur. quod autem amamus, idia volumus esse noliru, & quidem totum no-l strum; quare ut cum ea iucundissime & arctissime, quam diligimus &amamus, atq; sine riuali cu socii impatiens omnis amoe. sit in vivamus, nemo no suam, natura dace, habere cupit. Ad haec cum matrimonii ii. nis sit procreatio sobolis aut prolis, eius deq; tum nutricatio tum educatio, cura&fides atq; disciplina, fit ut filii neque educari. neque etiam generari valeant, nisi certi sint, ex quibus gignantur parentes. generari qui- i. dem,quia ibrnicatio & vagus concubitus .ut cuiq; patet, non adgeneiationem, sed ad ex plendam animi&corporis libidinem, more bestiarum, apta partui est Educare vero, quia tam matrem in nuvienda, quam patrem in educanda prole solicitum esse opor- itet. Educare autem dc institue iero possunt,
nisi suos esse intclligat intelli gu n t esse suos,
592쪽
eo solite amant & diligenter instititiint, mul habιtent, omniaque studia re consilia. perati& id genus reliqua sibi inuicem communicent. quae Omnia vago&ineerto concubitu impediuntur & abolentur, quippe cum in eo tam im educatione qliam institu tione a prole discedatur, di liberi more brutorum animantium negligantur. Huc a
cedit quod cosuetudo&locietas huius vitti in prospeiis constantia, inadaei lis fides, ita utrisq; dolor communis,aut laetitia, omnis deniq; rerum cum summa animi charitate, summa voluntatis co sensio,nisi ab uno prε- stari nequeunt. Iam vero propriae uxoris de non dubiorum filiorum artior auctus,auget etiam habendi studium, Vt nihil eorum desit, quae ad victum personae, mox ad cultum opus sint. Ex quo & societates ineunrur, de coetus celcbrantur inter se, conuersarique incipiunt homines, quo com paratis non tanis tum opibus. sed etiam amicitiis, firmiora vi tae praesidia filiis nostris relinquantur. His coniugioru certorum initiis non tantu conis firmatae sunt hominu inter homines amicitiae, sed etiam propagatae liberorum affinitates &familiae,ex quibus postea ortae sunt respub.& ci uitates. Vt igitur m a tri moni u m opstare possit, ctato concubitu, di propria Vinc
593쪽
uxore maritus utatur necesse est. Et quon-l quam haec coniuchio inter certa esse debeat, non tamen eam inter quasvis personas, prudentes legislatores contra hedam existima rurit, sed quasdam nuptias ipsa instigatena tura rectaq; ratione prohibuerut: veluti inister paretes & liberos, siue proxi mos, siue vlterioris gradus sint, usq; in infinitum : tum quia ab huiusmodi coniunctione pudore quodam naturali. & homines & bruta antis mantia, teste Imperatore in tit. de soceri. ct nefariis nuptiis. NouεP. ι 2 abhorrent . tum quia, ut Plato ait, si permitterentur, ex dis crepantium aetatum colunctione nimium imbecilles partus ederentur ι parentu enim iiam prouina aetas. adolescemulorum ma
trimoniis haud.bene eonueniret. Nequeso Ium inter parentes dc liberos, sed δc alios a se finitate vi l coguatione sibi i unctos qusdam matrimonia coerceri placuit. Primum qui dem, ne semina &cognationis nomina coninfunderentur, idemque fiat dc frater oc pater,eiusdemque sit uxor& mater: deinde vero, ne familiae afficerentur iniuria. deniq; ut ho. minum inter se familiaritas ac necessitudo quam latissime spargeretur. Eoru enim qui respub. instituerunt, hoc unum semper studium fuit, ut magna &a ctissima ciues suos
594쪽
amicitia inter se conciliarent ' quon am au
tem nullum vinculum ad stringenda fidem arctius est eo amore, que quisq; nostrum habet in suum gentri, ob id consanguineorum nuptias, magnai imposita poena iis qui contra facerent, prohibuerunt, quo alienis sibi sociandis, istum cognatorum inter se anno. Fem quam plurimis c5municarent. Sunt &nuptiis impedimeta interposita, Vt peregrinitas,& conditio vitae,de quibus nostri Imperat. sacratissimae leges nonnullae extant. Patet igitur coniunctionem hanc coiugum n 5 tantum certam, sed & legitimam esse postere. Porro aute ut propagationi & educationi liberorum itemque societati coniugum , quoad eius fieri posset, consuleretur,
Idcirco non momentaneam, sed firmam 5e perpetuam, dc ut nostri loquuntur, in diu uuam, voluerunt legislatores hanc esse coniunctionem atq; vitae consuetudinem, qu --que non nisi morte, aut secundum praecepta legum facto diuortio dirimeretur: ex hace. ni in diuturnitate ac perpetua conuersatione futurii esse conspexerunt, ut & liberi plares gignerentur,&ex nobis nati iam facilius , di maiori fide atq; diligentia educarentur,
instituerenturq;. Denique & coniuges ipsi liuerse tutius es commodius, tam prospera quam
595쪽
quam aduersa, dinina 6c humana iura inter .' se communicarent,vitamq; tranquilliorem Be honestiorem traducerent. Iam vero quia . haec coniunctio&consuetudo vitae nihil , . . liud est, quam societas quaedam,omnis aut . ' sisietas citra consensum non ineatur. ideir- co matrimonium consensu eorum qui contrahere cupiunt, constitui parcst maxime cum nulla alia res ad custodiendam ω fir mandam pacem ac tranquillitatem aptior sit, quam animorum & voluntatum inter se conspirantium coniunctio. Ex iure igitur breui resolatione, matrimonii seu nuptiarum essentia dccausae & principia sunt adin. uenta, quae sibi inuicem iuncta eius definitionem continent. Matrimonium enim foemina legitima comuinctio,in tutis idnam vita eonfurtu inem continens. Eadem
ratione omnes effectus in Iure ciuili, sicut zdciti caeteris artibus, ad sua elementa didu-ici possunt; quae tamen docendi ratio nostris sane est ignota: eam enim si intelligerenti': non tantum felicius Iuris praecepta iuuentuti proponerent, sed etiam Iurispruden- . tiam methodo doceri posse proculdubio nimaduerterent. Sed ad rem proposita reis uertamur. Α ltera re lutionis species est cx
Mem aliquem resoluimus seu diducimus ,
596쪽
in suas causas, quae eade est cu m priori quoad progressum&modum ratiocinandi;exi gitur enim per seriem dc repetitionem principiorum & causarum. Sed in eo disserti quod haee a sine. illa ab effect u exordium sit
mit. Huius posterioris re hirionis exempla,cum de ordine resolutivo disserere, quo, . qua ratione Vniuersa artis capita Inveniri Idebeant. perspicue exposui. Exemplo ramen ex Iure nostro desumpto, nostri pragmati
cis familiari rem illustrabimus. verbi causat Iit mihi vendita res aliqua, & nondum a venditore tradita ue hac igitur rem cupio mihi acquirere,& meam esse, hie enim esto fi . nis, quem sic re luimus. Acquiritur nobis ages, aut consentiente aut inuito aduersario . consentiente, si rem venditam ipse tradat: inuito, aut vi, aut officio iudicis: Si igitur aequirendam ossicio iudicis existimamus. eerte iudici executio facien da est. Executi nem autem facere no potest iudex, nisi sententiam prius dixerit, mihique rem adiudicarit: Sententia fertur de re controuersa inis ter actorem scilicet & reum : controuersia ergo aperienda est. Aperitur autem proba tione contractus venditionis quaesumitur 'a fide instrumentorum vel testium in viam vero probatio, alicuius rei probatio
597쪽
' LIBER VII. 'i 46hest,ideireo prius id proponendum nobis
quod probare intendimus.Proponimus au tem causam seu accitationem iudici , acta- 'satione igitur prius opus est. Sedenim aecuissare non possumus, nisi aduersarium initio
indus Vocemus. vocandus ergo a ministro,& citandus primo seus. Et hoc pacto resoluitur finis in suas causas. dc prima principia, a quib incipit actio: nam initio citatur reus, deinde proponitur iudici accusatio, voce vel libello, mox producuntur probationes, his auditis fert ursententia quam sequitur exemcutio. Tertia resolutionis species est quae v-titur contrario progressu. quam priores illae de quibus modo dictum est; nanq; causas de principia reducit in suo, effectus,qua quoq;
imperiti aliqui philosophi & medici colandunt cum ordine compositivo, cum tamen eodem modo differat&distinguatur, ut ordo resolutivus ab instrumento resoluendi rnam quemadmodum prima species continet ur i n ordine resolutivo, ita secunda con . tinetur in ordine copositivo, ut propria via: dc ut ordo compositiuus opponitur re lu-tiuo, ita prima species opponitur secundae. Sunt etiam qui postremam speciem non separant a diuisione, sed vehementer errant a
quia diuisio est instium evum diuidendi ge-.
598쪽
effectuum in suas causas, propria dimaran peculiaris est medicorum M phis horum.
qui cum principia dc causae rerum obseurae sint, dc nos plerunq; lateant, effectus autem ante oculos positi & conspicui omnib. c nantur hiethodo seu instrumento hoc inuenire prima elementa & principia rerum, iisque inuentis vel contemplari ortus & generationes rerum,Vel remouere,o postm dum tollamur illarum causarum effectus, qui inde fluunt Sc gignuntur. Iureconsulti raro hoc genere utut ur, propterea quod existimant causas suorum effectuum esse poli ticas dc morales in communi usu ac vitae consuetudine positas, nec magna ob id ia-quisitione indigentes. Ut autem res exem pli, patefiat, silc habeto. Medici cum volunt' i remouere febrem ardentem, quam eas se appellant,sic eius causas inuestigant. Febris est quoddam incendium. Incendium autε non excitatura calore nativo, qui benignus est 6c blandus , sed ab acri & mordaei; mo dax autem sat propter magna putredinem. Putredo oritur. quia prohibetur transpira tio seu ventilatio; quia compressus ealorcunequit libere ventilari apitalimentu suum ad putredinem. Inhibetur porro ventilatio propter obstruetionem meatim in corpore.
599쪽
md autem obstruit, peceat aut qua nritate. aut qualitate. Quantitate, ut abunda' h o moru m; qualitate, vi h umoru m cra uitie vel lentore. Crassi te, quia eum non posti ixti σε excuti,obstruunt; tenacitate,quias lentore adhaerescit, de propter hanc pertina clam locus obstruitur. Hoc igitur modo.os Hae mirabili gradatione,febrιs, quae est effectus,resoluitur a medicis in eausas proxinias atq; principia vltima,Vtcbgnitis iis a corpo re humano arceatur atque tollatur Etsi autem nostri iureconsiliti hae specie resblutionis raro utuntur,est tamen &ipsa utilis de acco. modata ad docendum & inuestigadum res ad costitutionem seu essentiam alicuius necessirias. verbi causa:si propositum nobis sit inuenire essentiam de sebstantiam nuptiarum seu matrimonii, hoc modo progredie dum erit; atq; initio quidem starii edus -- trimonii finis; finis aure nuptiarum vel Matrimonii nullus alius est, quam propagatio sobolis, dc societas vitae. ut hac humano generi quemadmodum Imperator inde iis qui nut. iterant, ait) quadam veluti a te conquisita immortalitas inducatur', de onos prosapia filiorum procrearione renoua. ta, in perpetuum vivamus ac duremus. Ve
autem Procitatio sobolis habeatur omnino
600쪽
procreatore seu genitore, ex quo soboli igignatur seu procreetur, hoc est, mare & sor imma opus est. Porro soboles procreari non. potest, nisi uterque dc mas di foemina apti, sint ad generandum & proercandum. Sunti autem tum demum apti dc idonei cum de-ibito & idoneo tempore & aetate c*n iugula itur. Debitum&idoneum tempus est pubertas, quam natura nemini ante decimii quartum in masculis, vel duodecimum in sceminis ilibuit. Eademq; natura simul Ἀ- generat magnam quanda illecebram amoris erga eos qui procreantur, ut non tantum ea qxi genita sunt, esse, scd bene quoq; Meliciter esse atque viuere,omniaqἱ quae no modo nobis. sed&coniugi S liberis suppedi- tent ad vitae cultum , adesse cupiat'. quibus comparatis, & idonee constituta re familiari, tum demum de uxore cogitamus&hberis. nec est fere quispiam, qui maritus & pa-t esse velit, antequa bene parata di instructa habeat ea. quae adsint ad usum futur K- miliae necessaria. Tempore igitur comm dodc opportuno,atq; aetate ad generandum apta, in matrimonio opus est. Porro autem omnis procreatio sine coniunctione maris lasceminae debitae aetatis, non fit, atque idcirco cohabitatione di consortio quod a in-