장음표시 사용
241쪽
Liber I. Is IsΗ a Coponio in scribendo praeterisum. Quod se velles etiam fecunda speciem,de qua
sequenti disputatione dicant, ad primam reuocare, duas faceres partes: uerum docendi gratia,
Quincta positio, Translatio non in legitimirum quanionum pars. Est haec doctrina mami. festi sim quoniam multae sunt de transatiom quaestiones, qua legitimae non sunt, utpatet exi s, qua supra scripsemus: ct exemplo illo quo auctor Herennianus utitur. Nam, etsi in ratio controuersia de eo quaeratur, quod es in legepositum; tamen, nulla es quaestio quemadmodumst intelligendum, in quo vis legalis controuem sae sita est. Possunt itaq; in trarisatione, ut demonstratum es , criri legitima quasiones, sed transatio non est legitimarum quasionum fomma. uuare, se hoc pacto esset in testamento scriptum. Haeres meus dato Paullo ducentos nummos aureos post mortem : si Paullus statim eos post testatoris mortem petat, ct haeres excipiat, se non hoc tempore esse obligatum ad pecuniam numerandam, ni post fuam mortem; oriretur quaestio ex scripti ambiguitate, an scriptum detestatoris,aut haeredis morte intelligendumst. Merito itaque Fabius, cum alias contra sensisse sententiam hae in parte mutauit. Sextapositio, quaestio definitionis non babet locrem insatibus legalibus. Nulla enim dem
242쪽
sionis quaestio costituipotes, ut in ea quaeratur, de ipso scriptigenere sit ne rectum, an contra :nspracipua disputatio sit de lege ipsa, iuxta
ea , quae de statu negociali agentes diximus. Hanc doctrina his verbis tradidit 31. Tullius , Ne in definitionem quidem venit, genere scripti ipsius. am etiamsi verbκm aliquod descripto definiendum ess,quam vim habeat; ut cum ex tectamentis, quid sit penus, aut cum ex lege praedii quaeritur, clua sunt ruta cisae non scriptigmin, sed verbi interpretatio controuersa parit. Cum aut e plura significantui scripto,etc.
Licet ergo per desinitione quaeri post, quidsignificet νerbum in lege positum, ut quid sit maiestas: tamen de lege ipsa,nunquam talis oritur dubitatio. Quo loco illud adnotandum est, legitimas quaestiones nunquam oriri ex prima contentione , sed ab extrema: nam scripta nunquain contentione, aut depulsioneproferuditur ; sed in ratione,aut firmamento. Quare non erit ric
prima quaestio, ue interitio, Teniamentum dat mihipotenatem petendi pecuniam; sed illa, ius habeo petendi pecuniam; ad quam confirmandam assertur ratio ex tesamento: quam,qui imficiatur per firmamentum refellit, unde oritur
iudicatio, qua si scripti sententietis. Septimapositio, si status caussast coniectu-ν alis, legitima disceptatio existere nequit. Nam quod Actμm negatur, id argui nonpotes, scri-
243쪽
Liber I. yyy; loe vi, nulla lege,nulloque alioscripturis genere id reprehendi poten, quodD nonis fuit. Afferuntur tamem in coniecturis θρα mero scripta,ut in quibusda actionibus in Verrem obseruare licet: ct interdum quid scripto Ignificetur, coniectura inuentari solet. Ita ac cidit in caussa illa, qua Rutilius a Scauro ambi
tus accusabatur. accusator enim tabulas pro
tulit , in quibus hae erant exarata liters A. F. T. R. significarique contendebat, Actum, Fide Tubjus, R intith: unde coniecturam faciebat, P. Rutilus fide et nomine pecuniam Tribubus fuissepromissam. At vero Rutilius contra, hoc mgnificari aiebat, Ante Factum. TU vlatum. Atqui, Caninius quida per iocum neutrum mgnificari clamauit, sed hoc potius, Aemilius Feci Flectitur Rutili M. Csterum, cum scripta ad quaestionem ficti probandam proferuntur , nunquam continent totam caussam: sed νnum , vel alterum caussa argumetum. Etenim in hoc genere iudicatio es cum ipso flatu coniuncta: neque disceptationem habet, de ipso scriptionis genere quale sit, sed solum aliquam coniecturam ad demonstrandum ac refellendum factum: vepatet in tabulis actatis,ubi non quaerebatur, re cte ne scriptum esse aut quid vis se aut iniuria,fed solum accusator inde coniect2r facie bat, quam reus per aliam interpretationem re fellebat. Ex his colligere licet, erum esse,quod K a Diaa .
244쪽
is tertia positione affirmauimua, quaestiostragitimo esse qualitatis, O insolis causD qum litatis scripta in rationibus O firmamentis adduci. Colligeres etiam, cur Cicero bas controuersias non natus, sed disceptationes , hoces iudicationes, vocat: licet interdum, quas quosdam nouos statua appellet, quae tamen loquendi ratio , non se status , sed quandam, statuum speciem oe similitudinem habere domonstrat: ut loquitur Fabius, propriam quas faciem Uendere. . Sed bie objceret qui piam, ut quendam scrupulum remoueaMus, Cicero aliquando omnes legales controuersio ad ambiguum, O cotr rio leges reuocauit, oe alibi ad unum caput . nimirum ad ambiguum, cum omnis de lege dubitatio ex ambiguo oriatur: non igitur tres legalium quaestionum sunt faciendae partes ex Tulli sententia, ut nos supra fecimus. Vt hanc obi ctionem tollas, animaduerte,tria esse ambiguorum genera : Hum quod instauioram verborumsignificatione positum se cuiusmodi es illud apud Ciceronem, Ius tam nequam essem rinum ; hoc aliud, Sacerdotem execrabantur qui verrem tam nequam reliquisset: alteruin verborum collocatione; ut, ibis redibis nox morieris intello: ait te M eacidem manos νincereposse: tertium, cu verba a scriptorepra-sermittuntur,qua subinteuigedasunt. Si ambigilitas
245쪽
is, Pisac ex primo, vel secundo oriatur genere , - tunc proprie dicitur ambigui controuersia r se ex tertio genere, ct in uno sit tantum scripto , fascitur disceptatio descripto O voluntate: si , . ispruribus scriptis,de c0ntrariis legibus. Caete m , licet omnes legitims contentiones ex alia is: Da ambiguitate nascantur: tamen, quoniam iuillis non parua cernitur dissimilitudo ; commodius in tres di tribuuntur partes. Sed iam ad argumenta allata respondeamus. Adprimum, quod guinet ad aliquorum verorum auctoritatem, nos etiam multor pro πο- o nia sententia habemua . P ecpropterea quos
I subse aliquo babet partes, sequitur esse genus
φ quoddam ditiinctum, cum omnes hae partes ad aliud genus reuocentur.Et licet scripturasti uersa a re, es afactor tamen, cum de eio qualitate quaratur, qua fiunt de ea quaesiones,q litati subi cienda erunt.' 'm secundum, quid dicendum sit, fatis p tet ex iis qua inpositionibus docuimus, θ' pro
m tertium, patet ex doctrina in sumi po ' stione altata . Ad quartum, quid de dubitatione in hoc am gumento allata sentienIam sit, plane in septim positione explicatum fuit: nihil est igitur, curia I aliquidpriuatim respondeamRS.
246쪽
sxplicantur omnes Legitimarum qua monum partes . Disputatio XIXI Egitimarum quaestionum natura declarat sequitur ut de singulis partib. agamus. . de quibus seorsim, missis quae asserri possent dubitationibus,quid tenendum sit,al quot positionibuου docebimus: O primum descripto ma
Trimapositis,prima Iegalium disceptationuspecies es scripti scriptoris sententia, qua
inter se minime conueni; e videntur: νt iubis emplis perspici test. Lex est,qui tempes iis caussa navim reliqκerit, omnia perdat: qui remanserit, O navim oe omnia retineat,si co-
sergata fuerit. Orta tempsale , omnes navim reliquerunt,praeter Nnum aegrotum ς nauis D ruito in portum νenit: aegrotus, ex scripto na-
uim petit, cui legislatoris videtur obstare sententutis, It , lex est, boles si murum ascend rit, capite puniatur: ascendit bospes, praeclarum facinus uriuitatem liberando,perpetrauit rscriptum oe voluntas scribentis pugnant Secunda positio , huius quaesionis aliqui quattuor locos numeraui; qui sunt, scriptoris commendatio: caussa cur haec fuerit eius voluntas: exempla, quibus scriptoris volant in-xerpretata fuerit: declaratio periculi, si tam
247쪽
Liber I. quibus lege Tullium in partitionibus versuta snem . At vero Hermogemes his capitibus has controuersias tractariposse docuit, qua nunc recensebo: sunt ergo sata. Intentio, sue propositio violatae legis, striaptique recitatio: Murum contra leges ascendiani. Qui vero Ῥoluntate nititur,eandem legem proponet,staper exceptionem a circumstantus
Volunt- siue intentio rei, quiper prateriation suam voluntatem occupando infert: noquo criptum est, sed quid fecerim, O qua mente inspicite . Legi toris intentio O voluntas, quae nibi sillud est, quam aequitas, hoc est ratio σ caussapropter quam legem condidit, qua ex tribus inuestigatur. Ex verborum interpretatione , ex eorum proprio, ct idoneo, comodos sensu , O ex circunstantijs, videndo quo loco, quo tempore,cur, O qui legem tulerit,an rex, populus,ubi etiaM Reipdpecies spectanda erunt:po-Bremo ex aliarum legum o locorum coli
Inscriptis,seu non desinitio. indiHinctum, quod caput es pro tum eius qui scripto nitiatur; cum dicit, ita es in lege scriptum, nihil distinxit legislator, simpliciter locutus est. Quod ρα exceptionem toltipotes, nihil refert, quoaOος,νel illo modo scribatur, cum de aquilatc. 4 constu;
248쪽
x De quaest. Oratorijs. nstat: ct multa a lege uniuersali praetermit
Altera sententia legi toris, quae virique parti est communis. Fam actor diceret,Legisl tor exposuisset, si aliter sensisset: at reus, clarao per se nota scribenda non duxit. Ratiocinatio,quae ait nihil di serre, quod in lege additum fuerit,νel non additum, quod per
se clarum ct apertum est: quae confirmari poterit exemplis aliarum legum, in quibus no omnia adduntur,qua expositione, O consuetudia ne subinrelliguntur . Ratiocinatio itaque nox scriptum, intentionem colligit. Definitio,qua ratiocinatio tollitur, dum d monstratur, non idem esse scribere, oe no scriber L . . Autithesis, siue aliqua qualitas assumptiana, et per comparationem, velpertranslationem,uel remotionem; νt magis congruum erit:
νt, etsi ista differant; tamen id quod feci, ire utilitatem publicam feci. Ad pulsio , siue translatio, modi agendi, qui
vituperatur: ut, potero aliter reip. consul re, quam legem violando. Relatio, siue comparatio,'qualitaave comparata, maturi emolumentum cons 'cutum es , exeo,qA0dpraeter legem egerim,quari fuisset conramodum,si legem seruassem: magis profuit ho-
Pei bocpacto murum ascendendo, quam se inco
249쪽
Liber I. rystia idem falset ausus: magis profuit hoc fictanin , quam murorum custodia ex lege .
Violenta definitio, non est hoc legem tollere, sed consituere; non prevaricari, sed feruare rmurum conscendere, est hostes pro ligere. Locus communis, siue thesis, An sit femper L No ali verbis legis inbarendum, cum multae leges 'β erba spectemus, sint iniqua: Contra, legessan 's' seruanda sunt: vel de officio militari: D- .gem non esse audiendam, ubi necessitas clamat. Altera translatio, per obsistentiam, potero
intra murum pugnare, poteras remp. iuuare ,
sed non sine populi consilio. Absolutio, licet, etiam consilio nonpetito , omnia facere, quae sunt resp. salutaria: O ctio non liceret, ob temporis avgustas.ob hostium, impetum, non potui consilium petere . e malitas communis, hoc es personarum Ovoluntatis criminationes, coniectura eoru qua futura funt; locique commanes: aequit tem esse . spectandam, volunta' , non ve
Et denique voluntas, eo modo,ut alias saepe Legadictam est, per amplificationem ct epilogum allinct. In suuna, in hoc genere exordiendum es, UI' β' subiicienda scripti recitatio, quae narrationis, sue propositionis loco eris r accedet deinde confirmatis , quam suis locis munire oporte bit: σ caud perorandum. Atque de scri,
250쪽
diuo De quaest. Oratoriis. Ito oe voluntate hactenuar nunc de contrariis legibuta. De contra riarum legum controuersia, illa occurrit dubitatio, an sit a superiori distincta. Nam aliqui eandem 4seputant ; b c enim de contraias legibus disceptatio , en duplicata descripto O voluntate sententia, cum duo scripta , duae scriptoris Ῥoluntates conferantur. Hoc sensisse νidetur Cicero, qui aliquando dixit, in contrariorum scriptorum contentione,
caussam de scripto O voluntate duplicari: ac se dixisset, nihil aliud esse coxtrariarum legum quaestionem, quam duplicem de scripto πο-
Iuntate controuersianis. Nam cum sint duo scripta contraria , utraque pars contra scriptum sebi aduersum di putat, ct scriptoris i
terpretatur voluntatem . Quare, in utraque lege inuectigatur, sequendasint ne verba,an πω luntas. Idem docuit Fabiuta, qui rem hanc ac- curate exposuit. Quare, ba duae controuersia
non specis,sed modo inter se disserent At vero Trapeetuntia haae duo legitimas quaitiones specie disseerre arbitratur: O prinsua sententia has rationes assert Trinis,quoniam status fuit ab eoouod probatur et quare, νbi quae probantur erunt diuincta, flatus quoque distinctua erit;νι' in his dua-hua controuersηs accidit, in quibus diuersum ait id quod probatur. . -