장음표시 사용
231쪽
r igitur ad qualitatem reuocabitur. Dein de,quoniam rationes, quibus contraria nititur fententia, nullius sunt momenti,ut in earum solutione patebit. Postremo,accedat color γα rum in hac re consensus. Hoc in matura aetate
sensit Tullius, qui in libris Rhetoricis posterius scriptis, Translationem tanquam distinctam constitutionem non enumerauit . Et in Partitionibus quaestiones actionis,ait a iudici separari magis tempore, quam generis dis inrisitu dine P. Existimat enim omnia quae de iure , aut de squo O bono dissutantur, ut sunt qua in TranslationibuN quaeruntur, in illud gen cadere, quo, qualequid sit ambigitur. Ide docet Fabius, qui non modo hanc constitutio. nem a qualitate non distinguit, sed nec ullam quoionem statumve facere arbitratur. In eadem sententia videtur fuisse Hermogenes a qui quamuis nec in generali flatuum diuisione, nec in subdiuisione huius constitutionis meminerit : tamen de eaponsatum negocialem,ante natum legitimum disputauit: acproinde ero adflatum qualitatis pertinere, exinimasse, non temere agi ares. Nam, cum qualitatem in
ration scriptu diuisisset, aggrediens Translationem, eam in rationem O scriptum diuidit. Tcrua positio, Translatio, siue exceptis, es 4 pr cr
232쪽
181 De quaest. Oratoriis. praescriptio. c definiri potes, Translatio visummotio petitionis,qua aduersario experiundi nobiscum Dcultatem adimimus,agredi e modum damnamus. Vel , Transatio est quaesito, qua de actionis remotione , Qui vituperatione agitur e Vel declinatio rectae ct apertae defen-
sonis, aut iudicii: νel fori vitatio, ct decli-xatio ; sic enim aliqui describunt. lauae descriptiones,tum ex iis qus diximus,manifesae sunt, tum ex pis qua dicentur,adhuc manifestores
uuarta positio, Translatis duplex est, altera perfecta, altera imperfecta: quae duae formae his
modis maxime disserunt : illa actionem perimit , in idcirco peremptoria dicitur, iudiciumque declinat: hac solum modum agendi damnat , ex aliqua circumstantia sumpta ratione ς cuius exempla sumere licet ex oratione pro Quintio , O pro A. Caecina: illa lege scripto-ine praecipue innititur; hac vero rationetia . Quo fit, ut in legalem oe rationale, diuidi soleat. P erfecta Translationis partes, siue quaesiones, sunt varia: alia coniecturalis; νt,non tibi licet agere, quia non es fictus cognitor rfum Dctus cognitor: quaeritur, factus sit, necne. alia definitiua; νς, non potes mecum agere
fac ilegj, qμia reis sacram auferre ex loco prono, sacrilegium non est: quaeritur, an si Dcrilegium. alia iuridicialis , sue consecutio-
233쪽
non licet i bi ac re, quia iure cognitor si ri non potui te orirur dubitatio, an iure fieri potuerit: alia negocialis, O denique alia legalis : quae omnes quaestiones Dis capitibus tr ctantur . Quae autem sint se ullarum capita supra docuimus,exceptis capitibus satus legalis,de quibuis infra dicetur: qui funi,scriptum, sententia, contrariae leges, ratiocinatio. Quincta positio , rationalis tran latio qua
scripto nun nititur, ex Hermogene duodecim
capitibus tractari potest O sunt ista. Intentio, stupropositio, oe diuisio; νt uxorem occidisi , ac p, oinde reua homicidi es: qua intentio cum quadam amplificatione adhibenda erit. Repulsio sue recusatio,quae semper legi innititur : non debeo eius csdis rationem redderet ,
quae mihi a legibus concessa est: adultera enim occidi. Hic quoniam,quod assertur negari non potest , ad aliquam circumstantiam confugis dum erit. Metale si, sive translatio, non licuit tibi uxorem non deprehensam in adulterio, occidere . Ratiocinatio, nihil diger pia perpetratum adulterium, o in ipso adulterio ocιidere . Desinitio, qua ista duo multum inter se disserre demonstrabitur. Antithesis,siue a1sumptio, digna est nece νxor illa, qua marito dem non feruat; sue in delicto sit comprebosa, siue non, Alia Metalepsis assumptioni opposita, προ expedis,neque consentaneum est, νο
234쪽
maritis liceat quocunq; tempore νxorem aduLteram uecare e Antile siue absolutio, immo id maxime confert, ut νxstres timoreperter. Pisae a tanto sucinore abstineant. Positio , uequaestio in nata, an expediat talem facultatemper leges maritis tradere, H posnt adulteras uxores occidere, Totiue negoti qualitas, quα
ex ijs locis sumitur,de quibus supra saepe est dictum. Derique, ostremo loco additur voluntas
In hoc itaque statu di ponendo, primum exordiendum est deinde narraudam,Risid occurret: postea proponendum: mox excipiendum, ct exceptio confirmanda, ct contraria r Ouenda, ac deniqueperorandum Atque haec funco ae de Translatione nobis dicoda duximus Rr stat ut argumenta siluantur Ad pruinis magis tenendu est, quod Tullius in matura aetate docuit, qua quod in iuuenili, tu
libris quos sebi excidisse ipse Uirmat. Deasis ,
non est tanta eorum auctoritas, i nobis sequem
di, aut defendendimi. Ad secundum, esto quod in uno statu de rei in alio de actionis qualitate quaeratur: tammfatis est, quod utrobique qualitas inuestigetur , ut sub vno genere poni posilat; idque non impeditur ex eo , quod actio antecedat, O qualitas sequatur a vi in reston e ad tertium p ηius dicetur.
235쪽
. ad tertium,infirma omnino atque Imbecilla est ista ratis quonia, licet translatiopriore loco tractanda sit; tamen quia in ea de rei qualitare quaeritura, iura adflatum pertinet qualitatis. Sicuti,no propterea quod cor prius existit, qua anima sequitur quod no contineatur in eo, neque sit eius pars. Vt omittam, quod hic non considerantur Mius, ut in refunt, sed secundu sua Υationem atque naturam, ex qua habent, ut in hoc vel illo genere collocari debeant. .
De Legitimarum quaestionum statibus. Disputatio XVIII. Voniam vero in causs agendis maxima
firmamenta, ex lege O scripto sumun- In Top. tur ut optimκs caussarum actor aliquando affrmauit Cicero; ideo, cum in legum ct scriptorum Uu dubitationes saepenumero exoriri fo-leant, dicendi Magistri Statum quendam legitimarum quaestionum excogitarunt, O de eos' ciatimpraecepta tradiderunt. De quo duo potissmum dubitari sident: ali rum , an sit genus quoddam ab illis tribus, de . quibus supra egimus,diuersum,cla vero ad una ex iliis reuocetur: alterum, anplures subsebabeat partes; si babet, quot quae iliae sint, quae omnia hoc ordine explicabo. Primum, seipso Senere uniuerse adam: Deinde, eiusmgu
236쪽
i s De quaest. oratorias.las partes,percurredo , capita, quibus tractari possunt, ex Hermogenis doctrina,indicabo. Queaute rationes bic dubitationem faciunt, Mont.
Primum, quod sit status quida, ab alisse diuersus multorum Rhetorum auctoritaleprobare liceret: quam auctoritatem ea confirmat ratio,quia hoc genus quaesionis plures habet subfepartes,quae sub alijs generibus non continentur: esque descriptura ipsa,quae est asecto, Oare, qua in iudicium venit diuersa: diuersum igitur faciendum es constitutionisgenus.. Deinde, quod attinet ad partes,communi scriptorum sententia quattuor partes numerantur; scriptum oscriptoris voluntas, contraria lege ambiguitas, oe ratiocinatiosue par ratio; quas plaritus postea explanaboratqui se quis accurate ubtilitem; rem perpendat, racile videbit ratiocinationem non distingui aprima, hoc est ab ea, quae nascitur ex scripto O scribentis voluntate: quae se duplicetur, eadem esse Ῥid tur cum secunda, seu secunda cum illa: ut planius postea dicetur; non erunt igitur quattuor legitimaum quaestionum partes. T rarer ea illud etiam dubitationem ocit, an Metalepsis, sue Transatio,ad hunc Eatu pertineat; cum, visupra diximus,perfecto translationis flatus sit legitimus: quare transatio ad. legitimas quaesiones reuocanda erit.
- . Denique , illud quoque Mnnihil dubitatiο-
237쪽
is Liber I. I 87,tu habet, an legitima constitutio admittat de nitionis , O coniecturae natum; quod facile quispiam ahfirmare si quod aliqui scribunt ani
Atq; ex his, quae in hac dissutationesint auctorum sententia, baud obscure intelligi potes. Nam,quod attinet ad disinctionem ab alijsgeneribus, quidam partem affirmante uninent; alii, quorum sententia es comunior O verior ,
. negantem defendunt. De partium numero; in eam omnes fere scriptores tuere sentetiam, quae quattuor supra recensitas huic generi subucit partes. Ita Herennianus auctor, Fabius, Hermogenes, Trapeς imitus, ct multi alii: at Ῥero M. Tullius in rhetoricis maturiore iudicio scriptis,ratiocinationem a scripto non distinxit:O in contrariarum legum contentione, scripti controuersiam duplicari docuit. Ouare, vel duas tantum, vel tres legitimae quaestionispar- res facere videtur; licet iunior cum alijs quatuor fecerit.
Quod ad Transationem attinet, scriptor ad Hermnium, eam in legitimis disceptationibis collocat; quem nonnulli alijsequuntur: Ouibus quidam non ignobises et ores refragantur. Idem auctor , sicuti O Cicero in iis libris quos iunior foro dedit,definitionem ad easdem regitimas controuersaspertinere dixit: qua doctrinam cliij non approbarunt. Deflatu conie
238쪽
188 De quaest. Oratoriis.cturae, ex is urat aliqui in legitimis quaestionibus pose esse coniecturam: sed hoc a vero abcsepoInea demonserabimus. mid de toto hoc genore, O bis discultatibussentiendum sit,s quentibus positionibus explauabo. Trimapositio,quamuis hic satus per excetilentiam legalis O legitimus a lege nominetur: tamen ab omni genere seriptura nascitur , πιsunt Chirographa, tesamenta, O quodcunque aliud scripti genus, quo volunto , obligatiove exprimitur: immo etia ex νerbis non scriptis, xt QVinctilianus docet. Secundapositio, statuta legitimus sit controuersia,qua de alicuius scripti sententia quaeris
tur .In scripto ait Cicero, Nersatur cotrouersa, cum ex scriptionis ratione aliquid dubii nasciatur. Vba animaduertendum es, non quoties de
re quapiam inscripto posita oritur dubitatio,disceptatio vocabitur legitima, sed solum quandos controuersa de ipso scripti genere,hoc est descripti sentetia, ut ex Cicerone, et Fabio,alijsq; Magistri s discimM. Tertiapositio ', legitima quaestio, non es genere a qualitatis flatu diuersa: Ita M. Tuilius, Fabius, ct alii fere omnes: quibus ea si fragatur ratio, quod in hocgenere ,semper de qualitate inuestigatur: ut manifestum et exsequentibus positionibus, ac etiam ex iis qua des ulis legitimarum quasionumpartibus dicentur
239쪽
Liber I. I ' Quartapositio, legitimarum quaestionu tres sunt partes: ita ut omnis legalis controuersia nascatur, vel ex ambiguo, Nel ex scripto ct voLιntate,vel ex contrar)s legibus: quare ratiocinatio, iue syllogismus ad voluntatem Osiriptum reuocari debete macposition saluo pro sententia Tulli retinenda, quam Nnica ratione eaque veris ima confirmabo . In utraque . 'controuersia quaeritur de scripti scriptoris sententia: igitur distinguendae non erunt. Uuod propositum fuit., verum esse demonstro ex illo exemplo, cuiata meminit Tullius in B ruto, quo G ι Fabius. utitur in contentione de scripto σωο- 'luntate, quod tamen ad ratiociuationem pertinet: cum ex eo,quod scriptum non erat, aliquid. posit deduci. exemplum est tale . Coponius.quidam huiusmodi verba scripsit in testamento, M. Curius haeres esto, sipo Uumus ante tutelae suae annos decesserit. Non es natus positamus. M. Coponius O propinqui Conr. inhaereditatem petebant: de qua re L. Crasius, O huc locsi. Sciuola disputarunt, hic pro M. Coponio; illeu, ηψςxi, pro M. Curio. In hoc exemplo pim habere ra 'r' tiocinationem certum es: pertinere etiam ad contentionem scripti patet ex Fabio libros timo,capite sexto, ct ex Cicerone in Bruto; ubi cum huius causse morione feci Uet, scripti quaesionem vocat. Veru inter hos duos agendi modos aliquid discriminis assignarisolet. 2 am in quaestionet
240쪽
xso De quaest. oratoriis. quaesione scripti ct voluntatis, qui verba fendit, id fieri vult,quod scriptum est; νerbigra
tia, Peregrinum, quia murum ascendit, necari: qui vero voluntatem interpretatur, id agit, ne quod Icriptum es fiat, ct cotra scriptum dicit, verbi gratia, P te peregrinus urbis liberator intersiciatur. At vero in ratiocinatione νt que pars, quod verbis continetur, aequum esse O sieri oportere contendit: Verbi gratia, filio nato ct mortuo antequa. ad tutelam Curii perueniret, Curium haeredem rape oportere ait, qui voluntati innititur qui vero verba defendit, nihil addi vult; nec aliud quippiam fieri, praeter id, quod scriptum es; filio non nato, Curium haeredem esse posse, cum id in testamento I criptam non sit. Verum cum hoc discrim en sit per- tenue , ct similitudo maxima, cum in viroque genere altera parsῬerba defendat, altera volvutatem interpretetur, vi Fabius fatetur; prudenter Cicero uno nomine ct geneare, νtramque legitimam qi stionem c5prehendit, existit nauitq; id esse contra scriptum verba sacere, non folum quod scriptum eis euertere conari, fed omnino ostendere in verbis non baerendum esse, ita querendam voluntatem: ut ex Bruto colligere li- . cet, ubi Cra1sum in caussa Curiana contra scriptum dixisse testatur, cum non id labefactare νetaretur,quod verbis contineretur, sed ad id