장음표시 사용
361쪽
.443io De quaest.oratoriis. nihil igitur priuatim dican . . De quarto, quo nonnulli se valde veteri δε-
tentur,dicam breuiter cum Victorino M etore nobilissimo, cum orator aliquid laudat, vel vituperat; O res gestas amplificat, earumque magnitudinem,ae prae tantiam ostendit, eas probabiliter persuadet. Itaque Domonstrator tota sua oratione eum quem laudat, Nel vituperat, talem esse auditoribus persuadet,qualem ipse adicendo pingit. Neque M. Antonius vir et quentissimin laudationis genus oratori subtraxit, cum nonnulla de hoc genere praecepta tradideritista qui quae de aliis generibura dicuntur,
ad hoc etiam genus tractandum νalen ideo minorem curam in eo explicando ponendam censuit. Firma igitur maneat de tribua orationis generibus communi consensu comprobata fen- temtata. 'Qua ratione omnes dicedi sormae ad tria caussarum genera reuocari poisint. Disputatio I ΙΙ.
E i ex iis quae proxima di hutatione dixi- mua, satis firma sit de triplici caussarum
genere sententia: tamen , ut adhuc verior firmiorque appareat, Er ut iapersoluamus, quod supra polliciti sumus ; nunc qua. ratione omnes alia dicendi forma ad haec tria capita reuocari
362쪽
. Liber II. 3Irpossint, explicare nitemur. Et quoniam in re minime dubi ersamur, ideo nullas dubitationes in medium afferemus:quamvrs non desint, qui omnes dicendi form as ad bac triagenera revocariposse ne lent. Antequam autem desingulis quicquam dico. llud admonuerim, priuatas dicendi species certo quidem numero contineri: sed tamen in earum numeratione, qui Ge eis alia quid scribunt,non omnino conueniunt: dum ali,
plures, alti pauciores, alis bas, alij idas recensent, sub diuersis generibus collocant. Marius Philessius in libello de episeolis scribendis octoginta formas recensuit; sed quam ruditer, nihil attinet dicere. Auctor quid a Gracus tabellam confecit in qua singu is generibus suassubiecit lpecies, O pauciores numerquite
Cicero etiam, sed paucas in secundo de oratore sermone recensuit. Et denique omnes fere, qui de tribus caussarum generibus paullo acc rhtius scribunt, eoru n plures auctores vel ecies faciut: quavis,nemo, quod viderim, ratione asAnet, cur illa quas enumerat,sub illis ponantur generio. sub quibus collocat. Nobis hac imparte illud estproposita, ut magis Uturas fora si re censeamus, oe eas de quibus maior potes esse dubitatis,sub quo contineantur capite . Et ut initiu sumamus ab his loria, cuius feription M. Antonius oratori tribuit,hinoria, auctore Tullio, ad exornationis genus reuoca
363쪽
3i 2 De quaest. oratorijs.. f tur, O id iure quidem optimo; cum bisoria a
. - extra iudicia deliberationesque narretur, O ad cognition ac voluptatem, quae ex eius lecti ne capitur, referatur: delectatio vero, atque cognitio generis demonstrativi sunt, Pisupra d cuimus . Quando autem historia cum iudiciis , aut deliberationibus erit coniuncta, eira eritgeneris, ad quod caussa ipsa pertinebit. Quod de historia diximus,idem de deliberationibu , consultationibusque infinitis dicito. Quare non placent si,qui ideo historiam ad boc genus reuocari putant,quod in eapartim laudatur boni, partim vituperentur improbi: quippe qui generis demonstrativi amplitudinem non intelligunt , nec quid inter historiam O laudatione intersit. Detenimoniorum dictione. Haec orationis forma,quidquid aliqui dixerint, cum tota in iudiciis versetur, ,vel accusationem,uel defensionem habeat, sub iudiciali genere ponenda est.
fir i De madatis,ae quibra maior in dissicultas adi haec cum non sint simplicia, non sunt νniua g neris,sed ad varia genera reuocanda sunt. Gs mandata nihil aliud habeant, quam ornamentum quoddam,ac dignitatem, vi cu Legati mittuntur ad gratias agendas, O adgratulandu , ad genu exornationis reuocabuntur: s vero postulationem,aepetitionem habeant, vi cu Le... gati ad aliquid repetendum, vel ad pac faciend- mittuntur ; νt en apud Virgilium . Tum
364쪽
Liber IL 3r 3 Tum satus Anchisa, delectos ordine ab
Omni Cetu Oratores augusta ad minia Regis Ire iubetiramis velatos Palladis omnes Donaq; ferre viro, pacema; exposcere
Generis erunt deliberativi. At veroo conquectionem criminationemque contineant, ad iudicia spectabunt. Quamobrem,si mandata, opisse ornateque tractentur,ut interdum fieri solet, modo unius, modo alterius generis, pro eorum varietate esse putabuntur. Quando dicimuU madata ad Oratorem pertinere, de renunciatione intesisti volumus: quoniam mandata dare, non venit in hunc locum . De narratione, si narratio, vel in iudicjs , vel in deliberationibus adhibeatur,ad bacpertinebit genera: se vero extra iudicium, Senatum, ad genus exornationis, cum solam cognitionem oe voluptatem propositam habeat, reuocanda erit.
De gratiarum actione O gratulatione, quid de bissentiendum si patet ex dictis: qua quoniam nullam contentionem deliberationemve ahabent,sed solam dimitatemvoluptatemq;E neri demonsrativosubis cienda erunt. Hanc δε-ctrinam ex eo confirmares, quod in his formis explicandis ii e fere utimur locis, qui in exornationibus adhibentur : νt cunosci potes ex
365쪽
oratione pro M. Marcella , ubi in grariarem mctione Caesaris clementia mirum exornatur in modum: ct ex oratione pon reditum ad Senatum , in qua accepti beneficii magnitudo eapo
auud de bis duabiis formis dictum G, etiam de maledictione dictvmputa: quae se sola ponatur,generis erit demonstrativi; cum nihil aliud Ccutinerat, quam vituperationem. Quod si in iudici s, vel deliberationibus quispiam maledicat, ut Tullius in Philippicis, ubi saepe maledicites tonio, in Verrinis, ubi C. Verri, ad illud idem pertinebit genuet,in quo ponitur. . De descriptione, si descriptio in aliquo ex tribus generibus reperiatur,tanquam laura, exomatio qIaedam , ab eo generes paranda noerit . . exempla babes in sexta septima actione contra Verre . Quod si seorsim aliquid late describatur , me describendo exponatur., cu id ognitionis Et voluptatis caussa fat, sub gene--
reponetur demonstratilio. - . .
. D e deprecation ιι artim public partim priuate utipossumis se adhibeatur i indictis a r in L sta riana pate generis erit iudicialisasi in deliberationibus, vis orator auditores deprecaretur, ne quid deliberarent, a genus pertinebit deliberatinum . .at vero, si seorsim ν-DNctur,mepublica, me priuatam deprecatio,νis pater pro filio , amicra pro amico, deinprecation
366쪽
precatione utatur, cum deliberationem quanda habeat, deliberationi subj cietur. Etenim qui deprecatur,consilium dare videtur et,quem d precatur, ut aliquem, Gompci gratia, recipiat, reiiciat, aut vi Iaciat, omittatve aliquid. De querimonia,qua tum publice, tum priuate utimur; tum coniunctim , tum separatim in aliquo genere: se coniunctim tractetur, eius erit generis, quo cum fuerit coniuncta; ut in actionibus in Verrem, ct in Philippum, in quibus de illius libidinibus, ct de huius cupiditate ac improbitate queritur orator: si separatim, siuepublice, uepriuate id fiat, ut si amicus queratur de amicitia deserta, ct Consul de ciuium improbitate, Imperator de militum ignavia,Conesonator de contempta religione, cum huiusmodi caulo accusationem contineant, ad iudiciale
De purgatione, quae est querimonia contra ria , O defensionem continet, idem dico, quod de querimonia diximus: iudicio itaque subj-cienda erit.
De consolatione, Hanc dicendi formam nonnulli, in quibus Victorinus, Oratori adimunt, ratione nixi, quod consolatio priuati sit ossi ij, quib- grauissima M. Antoni apud Ciceroti m inro 1. opponeres auctoritate. Contingere ensim potes, Orativi ad osticium pertineat publicum: νωι omniuriuiu animi aliqua moesitia assecti consolandi
367쪽
3ris De quaest.oratoriis. essent; quod ornate O copiose ab Oratore fieri
posset. Et quoniam consolationes totae in dando consilio occupatae sunt, deliberativo generi fu-bu cienda erunt. Etenim qui consolatur, con
sitim dat,ne qui luget, se dolore conficiat, O IN
De cohortatione, hanc formam ad Oratore pertinereposse fitetur . antonius. Nam, etsi is qui cohortatione utitur,non id agat, Ni,qui no-Κnt quidpiam agere id velint,sed solum, ut qui
volunt, vehemetius velint,vi recte docuit Viactorinus; tamen, dum orator cohortatione utiatur, illud persuadere conatur, ut quod quis iam ν agere vult, vehementius ac libentius velit, ct ne aproposito discedat: ex quo plane colligitur, generis esse deliberativi. Id demonstrant cohortationes , qua passim apud historicos leguntur: Li, ωι 'apud Livium Annibalis, O Sιipionis ad suos milites hortationes: ct apud Sallustiu Catilinae ad socios coniurationis. Extant etiam in/ Antonian is multae Tullis hortationes ad popu
Depraceptis, admonitionibus, ct obiurgatiovibus, quae pertenui discrimine inter se dis rQ late scriberepossem; verum, qua ratione diIlinguantur, O quo in genereponantur,pau-Cll. Ale. cis docebo. Traecepta ea sunt,quae ad Nitam rein peda- cte insituendam traduntur ; ut videre licet ius's' Isocratis oratione ad Demonicum: ni qua ibi habentur
368쪽
habentur ad admonitionem referre mauis: cum auctor ipse, admonitionem fescribere velle dicatio eam orationem paraenesin, id es admonitionem vocet. Admonitiones ills vocantur, quibus homines de suo commonentur oscio, cum,
in eorum m oriam ea reuocantur , me quomeognitione suo muneri satisfacere minime possint. Obiurgationes vero sunt alicuius maioris errati castigationes. 2 ec quicquam aliud inter . se obiurgationem O admonition inter en, ni quod ad monitio,non modo contumelia, sed etiaalperitate vacat: atqui obiurgatio, es acerbit iis O a peritatis plena, quamuis a contoetelia absit. Es itaque admonitio, ut ex Tullio disci- Iib. r.ost. mus, Lenior obiurgatio vero, asperior, ac durior quadam admonitio . Idem in secundo de oratore sermone has duas partes inter se differre, O in eodem genere contineri a sirmauit. Et quoniam admonitio consilium continet, ut ex citata Isocratis oratione aperte cognoscitur, ubi ait, se velle Demonico consilium dare, o Tu lius leuiorem admonitionem in consilio dando positam esse affrma O consilium,νt omnes frientur, ad deliberationem pertinet; necessario conficitur, admonitionem,praeceptionem, atque obiurgationem, adgenus deliberativum referendam esse. Hoc a veritate non abhorrere facile intelligeres, si animaduerteres eos,qui vespra-cipiunt, vel admonentiauisbiurgant, id νnum
369쪽
agere, πt is qui instituitur, admoneturve, vel obiurgatur, consilio accepto, honeste vivat, Crexplorate agat. Et quamuis hae scribendi rationes in priuatis osciis, potismum usurpentur: tamen in publιcis etiam negoctus adhiberi possunt, ct interdum adhibentur;νt non uno in loco in Tutilianis orationibus obseruares : νι cum plebem acrius obiurgauit, quod Othonem Tribunum ad ludos venientem, ut Flutarchus scribit, contumeliosis verebis excepit. Et C araliquando suorum militum ignauiam, quod Germanorum vires perhorrescerent, obiurgauit. At Ox de his formis bactrnas. De inrerpretationibus, has, cum nihil aliud sint,quam eorum, qua obscure dicuntur, explicationes, ct dilucidationes quaedam, ad genus demonstrativum non male rexocares, visiquis Tlatonis, aeri totalis scripta copiose ornateque exponeret. Quod si in publica iudicia, ct deliberationes incidant, cum leges perpleλα , edicta inuoluta explicantur, ad haec geno a
De opinatione, qliae interpretationi cu a 'nis. inari , quod nihil aliud est, quam sententiam opinisti quesua a explicare, si id orn te S copiose stat, vel exornatiunis, Nel dclib rationis erit. Deliberationis quidem, cum Consul in curia rogatus, ut quod sentiat, eaponat,oanr opinionem eleganter colusscν xa plana Demonstral di
370쪽
Demoinrationis vero cum Philosopbω inter, i. di utandum, quam sustinet opinion eam fuse ac diserte enucleat. De optatione, cuius interdum apud oratoreses usus, vel in iudiciis, vel in deliberationibus collocari poterit. Ab optatione M. Tullius nonam Philippicam auspicatus est. Velle Dii immortales fecissent, P. C. ut uiuopotius Ser. Sulpitio gratias ageremuta,quam mortuo honores
De mitigando, concitando,ac deterrendo, de . quibus meminit Fabius, illud breuiter dis rim, has dicendi formo ad ea genera referendo esse,in quib- adbibentur, quod interdum fieri soletivi eum auditoribus O iudicibus incutitur, aut adimitur timor. Quod se tota ora- meen in tioues in mitigando, eoncitando, ac deterrendo, vel coinfirmando confismentur, ad genus delibe V δ rationis referendo esse exsimarem.Etenim, qui mitigat, vel concitat, vel deterret, consilium dati vigratia ex li, non esse irascendum, non esse cessandum, lenem O placabilem ess non expedire, O denique, vel hortatur, vel d hortatur , qua omnia sub deliberationem c dunt Et neplures formo prosequar,nimis.n. An