장음표시 사용
41쪽
Dio, alliam asserendo rei caussam,qua aduere sarius assert. Tertium, Glicategoria, ides mutua accusatio,cum ostenditur accusatorem in eodem esse crimine, uel Oratorem secum pugnare:
O quia hoc capite lis lite soluitur , non habet multum momenti,nisi inprincipiis, ubi costatur odium accusatori. Atque ex his patet qus sine generalia capita a nobis explicanda, hsc nimirum, factum sit, quid factum, quale, O anagere liceat: qus interdu se liciter, in. erdum coniunctim per comprebensionem, quam G cifllepsin uocant, tractaripossunt: ut, si hoc, EJudfaciti fuisseprobes: est urtum facria legium: esse utile, O iustremo neque hoc loco, neq; hoc tempore agere licere. His hunc in modum adnotatis, ad propositam dubitationem , quibusdam positionibus respondebo. Prima positio, tractari de flatibus pertinet ad dicendi artificem. Pater Mcpositio exsuperiore disputatione, ubi probatum es ad eundem pertinere agere de qussionibus: at statvis frent quesiones qusdam; igitur. Adde ea que diximus in primo fundamento r qui ut Dialectiaca rei ars qusdam disserendi ad rerum naturas accommodate; ita rhetorica est ars disserendi populariter: quare, ut illa questionum uim explica ita O hec explicare debebit : p ertim, cum non sint omnino eedemqusmones,nec eod Emodo tractelitur. Secunda
42쪽
Secunda positio, tractatio de natibus in arte dicendi non modo est utilis , sed etiam necesse via. Hsc positio confirmabitur asserendo utilitates,qus ex ea percipipossunt.Primum, utilis ac necessaria est ad scripta antiquorum optimo ruin i 'etorum, qui de flatibus egerunt, recte intelligenda;ut Tullii, Fabii, Chiris, Hermogenis O aliorum: quoru bac in parte scripta, qui hanc materiam omnino perspectam no habebit, is profecto non intelliget. Deinde, est maxime utilis ac necessaria ad omnium audiorum opera recte intelligenda oe explicanda, ct maxime
Oratorum, Poetarum,ut sunt orationes, epinois, fabule, siue narrationes:cum in his omnibus scriptionibus aliquis sit subiectus flatus , O qusnio aliqua explicata: quam qui non inuenit, qui non percipit,nec scopum, nec ordine , nec artificiu scriptoris percipiet. Is enim solus, ut existimo, idonee aliquem auctorem potest expon re, qui per anabsim id quod explicandum suscipit, ad sua capita, adsuos locos reuocarepoterit; cum, ut aiuniphilosophi,tunc aliquid be- Arist. lib. ne pleneq; cognoscatur,ca in sua principia sue- 1. Phil. s. rit resolutum. Conantur nunc aliqui per analy - 'sem multo melius, quam alii ha Zmus fecerint, Neterum scripta exponere; sed quia hanc de Itatibus doctrinam no habent penitus perspectam, id non omnino eis feliciter succedit. TVterea,
confert necessaria est ad apte facileq; scri-ὼ 4 bendum et
43쪽
bendum: cum nemo possit aliquid idoneum ad rem subiectam confirmandam inuenire,nisi eius rei de qua agit natum prius cognouerit: nec inuenta apte collocare, ns quo omnia referantur - p uiderit: nec denique pro rei dignitate di posita exornare, nisi hac doctrina fuerit excultus. Mart. Denique, nece laria est qusInionis cognitio, vi Cru . ex eius partibus, hoc eri, ex attributo subiecto argumenta depromi queant, ut libro de Inuentione tertio plane exposuimus; πt si proponeretur Mc querito, An Roscius occuerit patrem. Vt merito quidam dixerit, nulla essepartem in arte dicendi magis necessariam, quam in bsc,qus de natibus agit. Quamobrem, qui
Liatam ignorat,argumenta idonea non inuenit, inuenta apte non collocat, ct codotata digne noexornat. Qui natum ignorat, via qua eundum H,non videt: ab ianua; qua intrandum vi aberraticopum, quo sagitta dirigenda est,non habet propositum, O noIum qui extricandus M, prs manibus non habet. Qui natuum doctrina. ita non tenet,is in dicendo non confictit, hac illac te. ' mere vagatur, oe clausis oculis, innabilique gressu,ta metam, quam sibi non proposuit fru- tira peruenire contendit: Eius qui natum sibi non proponit oratio , non minus erit deformis , quam illa de qua initio poetices meminit Horatius : cum amphoram innituerit, in urceum Asinet. Et neplures confecter utilitates, ct in
44쪽
re eonfirmanda,qus tota hac tractatIone mani- senior fiat,diutius immorer, hec de utilitate cunecessitate coniuncta dixissesusciae Tertia positio, di butatio de flatibus en ualde discitis. Hanc positionem in eum finem ponimus, vi nemo nos damnet,si aliquato fusius qua aliqui faciant,de flatibus agemus : ac etiam vi Lector intelligat, cur fortasse multi de flatibus, vel nihil dixerat, vel eos leuiter, obscure attigerunt: ct denique, vi si quis nonra legens interdum hsrebit, non miretur. Discultatem hge capita demonInrant. Primum, en dissicilis hse tractatio ob rem ipsam, qus est multum obscura ct perplexa, cum flatuum caussaά, varietatem, O digerentias, non sit facile a signare: ad quod faciendum opus en ingenio acuto, perspicaci, O in dialecticis multum uersato. Deinde,
ob uarietatem ivocum ct terminorum quibus varu auctores varie in hac doctrina tradenda utuntur: ac proinde nos hactenus nonnulla πο-cabula exposuimus, ct duabus sequentibus disputationibus qusdam alia explanabimus. Derique, ob diuersitatem, oe contrarietatem opinionum: cum, de natura,de numero, de dii tinctio ne, lepartibus, ct appellationibus flatuum, uardi, auctores, varie omnino senserint; νt ex ipsa tractatione patebit,ad quam nunc accedemiis si prius allata in contrarium argumenta dissolu
45쪽
Ad primum, illo Arinotelem non egisse de Ilatibus: egerunt tamen alii: neque enim Aria tot eles prosecutus est omnia: verum ipse quoque de natibus meminit, ut infra patebit. Ad fecundum, iam diximus,cur M et ores denaribus, O qusIlionibus disserere debeat: quod non tantum Dialectici faciunt,sed etiam Iurisserit dum delite conItituendasiue de contestatistione agunt.
Ad tertium, negatur non esse utile versari in ambiguis; cura solum ambigua, vel gus tanquam ambigua sumuntur, inquisitione egeant. Quod dicitur de ambiguitatis vitio, non est ad
Ad quartum, Hlsum eri non ese utile versari in investigatione rerum dissicillimaruU, modo inueniri explicari possint: σ Rhetor qui
fatuum doctrinam tradit, non docet populam, sed futurum Oratorem instituit: qui omnia pla-n us exponet, cum flatus cognouerit,ine qua cognitione,qui orationes faciunt, aut errant, aut
Quid status significet, & de eius uariis nominibus. Disputatio. III. CVm itaque hanc de statibus tractationem
ad Rhetor pertinere, maximeque uti
lem , ac etiam docilem esse demonstratum sit r. sequitur,
46쪽
Liber L aT sequitur, ut ad rem ipsam iuxta propositam
methodum, propius accedamus.Et quoniam nomen rei de quascripturi sumus, nonnihil di meustatis o ob scuritatis habet , sicuti qusdaalis voces, quibus in toto hoc opere me nobis utendum erit, ct auctores utuntur, quarum mgnificatio non est omnino inpromptu ropterea hanc de nomine status disputationem proposuimus: in qua huius vocis originem,varias subiecis materis appellationes, O qusdam alia huc pertinentia vocabula nobis explicanda proponimus. Et ut di putandi occasionem ab sp beamus, quod subiecta materia madestatus appelletur,his rationibus demonstro . Primum,qussio de qua omnis nostra futura est di putatio, sic dicta est, a Psrendo, status vero,qui nihil aliud est quam qnsio qusdam, astandor at stare O inquirere funt inter se omnino diuersa: male igitur, quUtio oratoria,nuncupatur status Deinde, status proprie persone conditionem significat; unde varii numeτantur status, i coiugatorum,uirginum, religiosorum, Episcoporum, aliorumque: at quod Rhetores statum vocant, nullam habet cum tali significatione similitudinem: male igitur, ista vox in hunc locum migrauit. Huc facit, quod neque Iur periti, neque Dialectici fuas questiones unquam status appellauere. Pinremos
47쪽
α3 De qu rest.Oratoriis. Postremo,mulis sunt causae quae M OratorLbus tractantur,quae non consistunt, ct tame ad hanc tractationem pertinent: male igitur appellabuntur status: cum status,siue constitutio consistentiam significet, o astando, siue consistendo dicatur. Atque has pauco rationes dubitandi gratia attuli efusiciat. De opinionibus, cum in re versemur plana,ni hilpriuatim dicam; sed siquid occurret, in ipsa ropc sitae rei explicatione,manifestabitur. Primo itaque loco varias significationes Nocisgraeca stasis, explicabo: deinde eius e mon inuestigabo: postea, alia, tum graeca,tum latina nomina recensebo : insuper, quaedam alia vocabula' declarabo: denique quasdam positiones, cum rationum citatarum solutione fusiliciam. De primo, id quod in disputationem venit,in botorum scholis,a Graecis scriptoribus,trans . late Stasis, passim nominatur, qua Nox vario
e . . '' conuenireter,id de quo solet esse controuersia, hoc nomine appelletur,facilius intelligatur. Stasis ergo apudscriptores G ra cus,seditionem,intestinum bellum, litem,diis o rdiam,stationem, adi actum, situm, collocationem, posituram, locum, ordinem,stabilitatem,constantiam, consistentiam,c nstitutionem ; oe apud Medicos corporis habitum, temperiem, in arte dicevdi i in quo causea versatur,si nificat. Ex qui
48쪽
bus significationibus nonnulla per tropum, smilitudinem rei de qua di putamus secile accomodari possunt.
De secundo, hoc est de huius nominis etymologia, aliqui hanc vocem Stam,dictam esse putant του ςασια ειν, hoc est, a dissentiendo, vel discedendo e ita νt dicatur ςάσις, quasi ςα -σις, siue ςασιασμος, idost, seditio . Alii ductam esse volunt, α πὸ του laαΘαι d est, ametu. do,seu consistendo; cum accusator defenso confligendum de eo,de qu9 d sentiui kα ι , hoc est, consistere videantur:ita vi metaphura a re militari sumatur . o enim milites in acie aliquem locum occupant, in quo consistant, pedemque figant, ad resistendum hostibus, qui tue ρίθθαι, id est, confirmari dicuntur; sic oratores in Menido aliquem capiunt locum , in quo gradum figunt, ct ad repugnandum insessunt. uuam similitudinem exposuisse videtur Cicero,cum dixit, statum esse in quo primu insistit, quasi ad repugnandum congressa defensio. Graeci igitur Rhetores id de quo est controuersia, Stam, quas ς ri ν, id est, locum stabilem ac fir- 'mum, in quo Orator quas armatus contra aduersariumpedis vestigium firmum facit, ne inde ab eo dimoueri quec., appellant: νt se actor
diceret, Homnem necasti, reus vero, Minime
id quidem: in qua negatione pede- quodammodo ad resistendum figeret. Vel certe, ideo dici
49쪽
3o De quaest. Oratoriis. tur stasis , O Latine status , astando, quod in
eo caussa confiniat. Sed de eo, quod secundo loco proposuimus, hactenus:nunc de tertio dicamus. Quod igitur ad tertium attinet, eam dubitationem qus inforum,siue in concionem, senatum Neni Graeci R setores tii est, controuersam, contentionem , disceptatio- 3 nem Nocant: item, εξετασιν, hoc est, inquisitio- Aug. lib. nem, O indagationem: item προ- ti,' 'μ , hoc est,propositionem O quastionem: a 'i' ' Theodoro, referente Fabio, uocatur κeφαλωον γενικώτατον, id est, generale caput, seu inter . quaestiones summa. Quarum tamen Nocum se gnificatio non est omnino ead . tWηματαsunt quaestiones, quae fecum statum asserunt: προ μ τοι, quaestionum propositiones, ct κεφάλιυμ praesertim apud Hermogenem,sunt argumenta,
sue loci, quibusproposita explicatur quaestio eo quod bucfacit,apud eundem auctor ,πieberemata sunt duae syllogismi proposinones. Denique, pothesin, hypocimenon Nocant, Latini rhetores ad eamde- rem significandam similibus utuntur vocibus: Cicero, Ni supra dia cebam, statum, simpliciter appellat, aliquando
etiam gradum, ut eandem metaphoram sumptam a militibus qui statum O gradum alique
occupare solent, retineat: Herennianus auctor, . composio nomine, constitutionem: Ni paucis reliqua prosequar nomin subiecta ad dicendum
50쪽
θ γale caput, controuersia, oe iudicatio vocari sos. let. Dicitu tatus, Latine constitutio a caussa min. li. I- constituta, quod per statum tota constituatur a caussa, omnisque eius Nis atque natura declare si tur: vel quod inflatu totius cause frunm et con-γ- stitutam. Hinc es cur ca D illae,quae aliquam a- difficultatem habent, ab ea controuersia in qua η- insisitur, a Gracis συνες ατM, Latine consissena tes, seu constitutionem habentes, Dabiles, com εν stantes νe nominentur e quae Dero nullam dubitan tionem habent,in qua pes Dipossit, quae nul=- lo in loco haerent, ασματαs, id est, infabiles, Lact. Fitiat inconstantes, ne conseitutione, vel constitutio-M nem non habentes: de quibus suo loco planius dicetur. Iurisperiti fuas controuersias quae in se A rum Veniunt, nυn statum, quasi hoc sit triuialeo: nomen, neque consitutionem, quod nomen prodii Trincipis lege Uurpant, sed totius litis cardi-' s. nem, caput, in , ct fatis inepte, iuris punctu, qt, Iitisque contestationem vocant. Est autem litis C. de sit. i i contestatio partium, sue litigantium consensius ς ης , in litem ;sc dicta, quod olim non mei amio interuentu fieret. Hactenus de tertio. im De quarto, quasdam declarabimus voces , i , , vuibus eae significantur partes,quae inseatu comu, situendo intercedere solent, O funiore vitae , ii utentio, Deprecatio,Caussa, Firmamentum O. o Iudicatio. Ut autem omnia planius exponan