장음표시 사용
131쪽
L. De Munias omnium Pusibilium Optimo.
XX X. Mundur optimus: is est , qui omnes mundos possibiles perfectione superat ,. quique adeo divinas persectiones maxime manifestat, ita videlicet , ut ipsae magis manifestari ab alute nequean
Se Η6B. Desinitionem, hanci a4 mentem eorum , aeui 3 mundum optimum defendunt, exactam es- se nemo ignovare potest , nisi qui in ipsorum scriptili prorsus peregrinus sites Leibnitius, qui opinionem hanc jam olim veteribus notam, at - sere' emortuam suscitavit , iti de eae disierit : , , quemadmodum vero infinita sunt possibilia ,, universa in ideis Dei , dc eorum non nisi l' ,, unum .exsistere potest , ita ' necesse. est dari rationem sussicientem elastionis divinae , quae Deum ad unum potius , quam ad alterum determinet. Atque haec ratio reperiri nequit , nisi in gradibus, perfectionis , , quam ,, hi mundi continent; cum quodvis possibileri habeat jus praetendendi exsistentiam pro rao M tione perfectionis , quam involvie, atque io, , ipsum caussa est melioris, quod Deus viri pientiae cognoscit , & Vi potentiae produ- , , cit. is Similia quoque passim in Theodicaei prosert. Leibnitium magno agmine sequuntue non illi modo, qui ejus similiae ascripti sunt, sed & alii quoque , qui ceteroquin in multis ab ipso dissident , specioso divinas persectiones vindicandi. titulo , ut ego quidem reor delusi; nam revera , ut paullo post apparebit opinio haec infinitam Deli bonitatem , Omnis ientiam, ac supremam libertatem, quam Prae-- cipae:
132쪽
cipue commendare videtur, scinditus evertit. Praeterire hoc Ioeo Baumei sterum nequeo, qui quantumvis Leibnitii, V Volsiique dogmata sua fecerit, mundumque hunc optimum esse aperte statuerit, nihilo tamen minus hanc sententiam Τhe. I. ita explicat , ut non majorem mundo perfectionem, quam nos capiee praecedente. tribuis ='
se videri possit, ait enim: is si te ostenderint nia. is vocabula , impersectius, de persectius , dic 33aύσε. ,, Deus semper eligit , vult , dc decernit id , , , quod finibus/ suis , quod sapientiae , dc glo- , , riae suae est convenientissimum . D I e sis cum itaque vi hujus theorematis Deus exis pluribus possibilibus mundis elegerit illum
,, mundum , qui finibus suis est convenient in se simus , sive optimus &c. &c. ,, Quis hic non Videt , optimam solum mundi hujus cum suo fine convenientiam denotari , ob quam js suo in genere persectus elle dicitur cf. s. , quare callidius, quam sincerius egisse vir celeberrimus censeri potest; cum enim in reliquis cum omnibus mundi absolute optimi, de sensor bus prorsus consentiar, merito suspicari licet. ipsum tacite , dc sine probatione posuisse , fi . ne in huic mundo praestitutum esset absolute optimum, seu maximam divinarum perfectionum amnisestationem , id, quod a veritate alienum esse jam videbimus ..
LXXXI. Mundos hic non est omnium possi- Mandus biIium optimus. Mundus optimus infinitas Dei I' ς' perfectiones maxime, id est, in supremo gradu manifestae t . praeci. , sed mundus hic in iis, determinato quodam grada , & intra certos limites perfectiones divinas manifestat .r . cor.): ergo mundus hic nota est omnium possibilium optimusω
SCHOL. Certe ut supra' dictum est , hoc ipso , q Oa persectiones . quae manisestari debent
133쪽
Y18 Cos MoL. Sso. Ir. CAP. III in sinitae sint , etiam manifestationes maIores' ,& majores in infinitum possibiles sunt , quae omnes rursus alios fines perfectiores constituunt aliis mundis , qui propterea possibiles esse ritae arguuntur, praefigendos i nam ex possibili multiplicitate , & varietate finium evidenter consequitur possibilitas mundorum persectione di. repantium e igitur manifestatio certis limicibus coarctata non est finis omnium possibilium optimus , seu persectissimus . Jam vero mundus, qui non liabet finem absolute persectissimum, nec ipse omnium possibilium persectissimus esse potest ; mundus enin fini perfectio xi respondens foret utique isto persectior cont.. f. 93. sch. n. I. . Prosecto ceteris paribus,, id est si utrinque optima sit ad finem filum terris dentia , persectio entis aestimanda est ex perfectiori , re nobiliori fine : ita horologium, quod praeter horas& minuta, astrorum quo αqye cursum indicat , in perfectionα plurimum antecellit alteri, in quo horae duntaxat dens. rantur. Cuna igitur mundus noster intra certos solum limites persectiones divinas manifestet, eum neque finem perfectissimum habere. neque omnium possibilium optimum esse mari festum est . Atque istud solum quidem ad refellendam de mundo optimo sententiam omni .no sussicie ; quia tamen adversarii , dueis suexemplo , potissimum hoc in argumento prin-eipium rationis sufficientis in auxilium vocant, . in eo praeterea mihi elabotandum esse video , ut clare ostendam , in illo principio , quamquam verissibio, de alias a me stabilito , nihil prorsus praesidii ' ad hane doctrinam eonfirminandam ipsis suppetere et id porro eflectuis . rum me confido ubi denion stravero hac prin- ei pii applicatione omnem Der libertatem tolli , qua sublata ipsa entis persectissimi natu. ira periret . videatur interea dissertatio Fri-derici Reinhredi eum aliis pro Praemio com
134쪽
LXXXII. Si major perfectio mundi ρ bilis
suis ratio fusciens , ut Deus hunc mundum conderet, non potuit is alium pra isto condere inus non
Si major . perfectio mundi possibilis fuit ratio potui sufficiens, ut Deus hunc mundum conderet tum pro hujus solum, & pro nullius alterius dum creatione adfuit ratio sufficiens; sed Deus prae istineum solum mundum condere potest, pro quo ς' adest ratio suisiciens, ct eum condere non po- test, pro quo nulla adest ratio sufficiens: ergo si major persectio mundi possibilis fuit ra- .lio sufficiens. ut Deus hunc mundum conde-
reta non potuit is alium prae isto condere.
ScΗo L. In demonstrando hoc theoremate non est magno mihi opere elaborandam , ipsam enim Leibnitianorum, quibuscum mihi nunc negotium est , doctrinam complactitur quare , quae hic attuli, in ipsorum sensu intelligenda sunt. Conser verta Leibmtii S. So. sch. . LXXXIII. Si major perfectio mundi posbμ neque se Iis fuit ratio fugetens, ut Deus hunc mundum stum p
conderet, uom potuis is hunc mundum non com-
dare. Si Μajor persectio munci possibilis late
ratio sufficiens , ut Deus hune mundum conderet, vum pro creatione thndum hujus mundi , non autem prΘ non-creatione adfuit ratio suificiens , di quidem ab aeterno : major quippe periems mundi possibilis est aeterna ab aeterno a Deo cognita , fuitque semper xatio sufficiens pro condendo mundo, numis quam pro non condendo , ac istud ante omnem arbitrariam Dei determinationem ad aliquem mundam condendum , sed Deus iKrantum efficere potest , pro quo ad est ratio
suffcions , & id escere non potest , pro qu
135쪽
3ο - Cos Mota SEc T. ID CAp. III. non adest ratio susciens : ergoessit major perfectio mundi possibilis fuit ratio, sussiciens, ut Deus hunc mundum conderet,. non potuit is hanc mundam non condere. unde in LXXXIV. Si major persectio mundi possibido muri rHti' sufficiens , ut Deus hunc mundum do non γρnderet , Pullo is pacto liber fula in condisndo, fuit li. mundo . Si major perfectio mundi possibilis,hς L. fuit ratio tussiciens ,. ut Deus, hunc mundum conderet, tum Deus non potuit alium mun-- dum prae isto condere β. 82. , neque istumi non condere praecia)s sed huc omnis omnino libertaς reducitur, ut ex sae patet, α alio loco uberius demonstrabitur: ergo si ma
jor perfectio mundi possibilis fuit ratio su G.
ciens, ut Deus hunc mundum: conderet, . nul- lo pacto liber fuit in condendo mundo ..
SC HOL. r. Sane , si haec principii rationis sunficientis applicatio obtineat , ne fingi quidem: potest ulla libertatis species s. nam fieri non
potest, ut arguiΚBoscovichiu&, ut Deus rationes omnes, quae adesse poterane pro hocis individuoe rerum ordine creando , non vi deret: fieri non potuit , ud eae , quae ade- rant , non adessent fieri non potuit , u ,, eae , quae prie ponderarunt m non praeponde- ,, rarent, suam enim, naturam mutare non ,, possimi: fieri non potuit, ut Deus praeponderantiam non sequeretur . Igitur etiam e L, , contradictionis principio innixo divinae na- , , turae praeditae sapientia , de determinationeri ad optimum eligendum, & naturae ratio , , num , quas 'videre potuit , ω debuio , erui. , , tur fieri non potuisse, uu hic ipse ordo so- lus non exsisteret , qui idcirco omnino necessariu& suit . Et ridicula sane: est eorum possibilitas, quae exsistere no in poterant , ni , , si crearentur; creari non poterant , niiu ra- D tio, sumiens Deum ad creationem moveret
136쪽
i, nec ipsa riitio suificiens ulla esse poteratis praeter. illam , quam ipse Deus ob oculos
, , habuit, cum mundum hunc crearet .. Verbiai, , dσnique Deus vi sapientias sitae debet illud
,. 'discrimen omnium rerum cognoscere cum, , nulla res possit aequare alteram , & vi bori nitatis debet eligere melius et ergo non datur libera an Deo electio, cur hanc prae iuri la creet, sed necessitas. ,, Similia invenies uequoque in appendice de Deo . 6c anima ejus theoriae philosophiae naturalist subjecta . Hua demum clarissime patet , quo jure supra L q. II. sch. pronunciaverim , ex hac Leibnitii opinione fatum quoddam Stoico simillimum pro is Mere , ut adeo, . vix doctissimuy caullam Dei .
quam una ex parte' contra Baydum egregie tuitus est, altera ex parte prodiderit. Sed tamen sunt nonnulla , quae non sine veritatis specie in ejus, defensionem proseruntur : haec xim examinanda sunt. SQ reo L. 2. I. Auctor additamentorum ad me. ses.unia taphysicam P. Sagner Placentiae recusam anno tuet du-I767., ita pro mando optimo pugnat . ,, Id bi , unum superest, inquiramus,, utrum finis, ad , , quem hic mundus a Deo ordinatus est , si e N. I., V omnium praestantissi naus , ad quos mundi 'μφω possibiles possunt ordinari . - - Praestantius
, , nequit divina bonitas , atque persectio per noK. a. quemcumque possibilem mundum nuntiasta. ,, ri, quam si manifestetur , quantum eamdem 'is mam festari possibile est per creaturas. Ceria
tum est divinae perfectionix repraesentationem, quae fieri potest per mundos , audis creaturas qua libet possipilo , non posse ta- ri lem , aut tauram esse , ut ad aequalitate M Pertingat y - hinc tamen' minur recte quiL,, inferret nullum esse limisem , ultra quem possibilis, non sit perfectior repraesentari ,, per creatura1 I immo cum nulla esse' possi repraesentatio, ad aequalitatem, quaelibet ροι
137쪽
I32 GsMo E. SEcae. IL CAp III. sibilis limites quosdam habeat, mreesse emisis Cum igitur intes er , quae habent limites . ,, nihil vetet unum esse omnibus praestantius , ,, nihil pariter obstat, unam esse inter omnes,, repraesentationes divinae persectionis possibi.
les per creaturas , quae sit ceteris omnibus praestantior, re excellenti OP. ,, M. Inter multa egregie ducta duo sunt, quae cum veritate minime consentiunt. Primum z ex eo,
quod nulla possibilis perfectionum divinarum, irepraesentatio ad aequalitatem cum iisdem pem ingat, rectissime insertur, nullam es e repra, sentationem adeo, perfectam , ut ea perfecti od amplius possibilis non sit g γ . ; nam gra- . di bum persectionum gradus repraesentationis re spondent , unde sicut in illis non datur ultimus, ita neque in hac . Fingae duos gradus persectionis alicujust divinae repraesentari: quia
obstabit , ut non etiam tres, qua tuor, quinque, & sic porro absque fine repraesententur erit autem, repraesentatio quinque graduum per- fectior praecedentibus , & hac rursus aliae per sectiores in infinitum possibiles erunt: qua inrre nulla certe apparet repugnantia, aut si qua sit, comprobare eamdem, non asserere solum oportuisset Alterum ἐμ inter ea, quae habent
limi leo , potest quidem esse unum omnibu praestantius, si ea sint numero finita , dc rea
pse colligi possita non item si ea sint infini
ta numero, seu potius finitae in infinitum, nec . umquam revera per modum unius collectionis accipi queant : illud contingit in rebus exi sientibus , quae semper numerum determinatum
, eonstituunt at si sernio sit de possibilibus , ves aliter se habet ; nam possibilia sunt infi
nita, atque sine numero , in quibus sicut numquam pervenitur ad ultimum, ita etiam maximum deprehendi nequit. Plurimum igitur ob- lctat, ipsa nempe ratio infiniti, ne una sit in ter .mma reξraesentationes divinat persectionis . POL
138쪽
DE MUNDO OMN. possIa. OsTIMO. possibiles per creaturas, quae sit ceterix omnibus p stantior, de excellentior. aQ is Nec vero metuendum , continuat lauda - b. -
tus auctor, ne limites divinae figantur on -- nipotentiae , si inter omnes divinae perse- , ctionis repraesentationes possibiles per crea- ων turas una dicatur omnium praestantissima , lari excellentissima : nam si nulli figuntur limi. tes divinae omnipotentiae ab adversariis, cun
is negant produci a Deo polle mundum , quiri sit omnium possibilium persectissinius ; curis divinae omnipotentiae limites figentur dicen- ,, do , produci a Deo posse mundum inter ,, omnes persectissimum, qui scilicet divinam
in persectionem repraesentet modo inter om- ω, nes modos per ereaturas possibiles persectitari simo λ Infinitos esse mundosi, & gradus re is praesentatiorus possibiles per creaturas , nonὲ
is evincit, dato quolibet possibilem este alium persectiorem possunt enim este infiniti in fra unam inter omnes possibiles persectissi ,, mum, qui licet finitus in se sit, potest tas, men quoslibet alios possibiles pariter in se . , , finitos persectione superare : neque detrahi ,, tur divinar omnipotentiae . si dicamus , nul lum effectum produci ab illa posse, qui fini- , , tus in se non sit . Quare nisi demonstretur, A possibilem esse effectum finito quolibet peris sectiorem , frustra quis obtrudet figi limitea ,, divinae omnipotentiae ab iis, qui .inter om- ,, nes possibiles effectus finitos unum esse ce- ,, teris omnibus persectiorem asserunt ultra is quem, licet in se finitum , non sit possibi is lir alius perfectior. aph. Plurima' hic quoque latent , quae a falsa no a minus distant , Imprimis, cum negamus posse a Deo mundum omnium possibilium persectinsimum produci , hac inducimur ratione : quia mundus ille repugnat , & contradictionem in
soluit, quod ab infinitate, ob M in persecti
139쪽
fuat , demon stramus 3 unde' tam parum omnipotentiae divinar lim,tes figimus , quam parum illi eidem quidpiam detrahunt , qui docenteirculum quadratum a Deo' procrear, non pos se. Ille' contra non omnipotentiae molo , V
rum & omnibus, reliquis Dei persectionibus li. mites figit, cum dicit dari posse persectionum
dyvinarum repraesentationem excellentissimam sinde enim manifeste sequeretur, nihiι amplius . in persectionibus divinis repraesentandum rein stare,. atque adeo in ipsis ad limitem perventum esse . Ad notionem praetereae omnipoten-; ziae non solum pertinet posse sempet aliud ψει aliud procreare , ve zum etiam posse semper aliud persectius in eodem genere efficere, cum neutrum ullam in se repugnantiam contineat, ipsa autem ad omnia possibilia sese porrigat -- Deinde solidissime omnino' evine itur dato quo-- vis mundo , de repraesentationis gradu: alium
perfectiorem possibilem esse vel inde solum quod cinfiniti mundi . dc gradus repraesentationis possi biles sint i si enim cita sit nec ad
ultimum mundum, nee ad ultimum vel maximum gradum in rcpraesentauono Mnquam per. veniris porerit : quid autem= boc est monstri . non posse dari gradum maximum repraesentationis persectionum divinarum , de posse dari repraesentationem: divinarum persectionuin maximam at possunt' esset infiniti infra ianum. inter omnes possbjLes perfectissimum , qui licea. sinit ui im sa sit , potest ramen quosLibet ad os post bilias partiar in D finitos perfectione superare e ludere id est y nota philosopharii; unur ille infinitox alios persectione superabit, Sc ip-- se tamen a nullo superabitur 3 accipe exemplum : intellectus infiniti sunt possibiles, quorum alius, alio persectior sit , poteritne omnibus istis infinitis, unus aliquis persectissi uuiv ω- tam in finitus, velut praesidere nonne ta
140쪽
nitus eum sit, habebid desectum ulterioris re- litatis ac proinde poterit alter eo major , ω perfectior concipi oni. g. xi 7. r quid igitur persectissimu erit k tamem alius ipso persectior possibilis nisi i erfectiores in- fra unum pars ctismum , sed ramem cuiluor' quaero : iste persectissimus pertinetue ad collectionem infinitam imper laetiorum . vel non si illud : terminabie sine collectionein infini-Qm ; erit ergo collectio infinita terminis elausa; si hoc: nulla inter ipsum, & alios infini
tos , quit imperfectiores dicuntuT , compara-
tio institui poverit ; cur non igitur potius di- eamus unum hunc persectissimam esse possibi lem, reliquos. omnes, impassibiles. Denique bostulat ut sibi demonstretur possibilem esse: .este tum quouis finito persectiorein s .ne. moror, sic arguo: quivis effectas finitus non habet omnia acta quae habere potest, . 6c quo vis effectu, finito alten majoν ita eodem genere concipi potest c oni. g. xi se sed illo effectu qai non habet omnia actu , quae habere' ' potest , dc quo alter major im eodem genere concipi poteib, persectine estectus possibilis est rergo quovisi enitu finito alius persectior pos. sibilis est . omittoe reliquari nec utar toto , quod: ipse submines strat , cum subinde profitetur; ,, possibilem esse mundum, , qui divinam. ,, aliquam peculiarem persectionem evidentius' repraesentet , ω sit subi hujusmodn respectu isto perfectior. D Haec sufficiunt , ut appareat , quam inique egerit vir eruditus , cum sn celeberrimum aetatis, nostra phisosophum Boscovichium adeo, acerbe invectus, &. multoties cavillatus suid. , Aut Deus , ajunt, non scivir , aut non' potuit , aut non. Voluit, mundum optimum coadere; atqui nihil horum congruid cum perse- ctionibuα, divinis: ergo Deus mundum optimum