장음표시 사용
71쪽
git hisi data directi me, Reeleris
, Cosκα. sEo. I. CR de ρνιmariis monadoloria eantibus . N. XI. ae eum dissertatisne CL Justi praemium tulit, anno 17 8. Berotini in lucem datae sunt
, LII. Vis elementorum non V vis libera. vis elementorum est tantum vis motrix absque vi
cogitandi 9. praeco ; sed absque vi cogitandi ut esse nequit potestas eligendi , ita impossibilis est omnis libertas r ergo vis Gleme torum libera . non est.
COROLL. Vis ergo elementorum habitis omnibus , requisitis , & ablato omni impedimento , continuo effectum producit, id est, motum es- seit c ont. 69. 346. 13x. schol atque inde elementa natura sua ad motum determinantur.
LIII. Vis elementorum motum non escis, nisi data ab externo ripeiseipio ceteritate , Θ ἐλrectione. Infinitae celeritates , di directiones sunt possibiles , atque ex his unam aliquam terminatam eligere ad elementum , quod libertate caret f. praec. γ, n ussertinet, neque alia in ipso ratio suffciens determinatae . cuiusdam celeritatis , εc directionis cogitari potest: ergo directio, & celeritas , qua elementum movetur , ab externo principio de terminari debet ; atqui motus une determinita directione, & celeritate fieri nullo modo potest : igitur vis elementorum motum non essicit, nisi data ab externo principio eeleritate, & directione.
CORO . r. Igitur si elementum quiescat, num quam ex se motum inchoabit; sin contra mo Hatur , movebitur in perpetuum eεdem dire,ctione, ες celeritate, nisi impedimentum aliunde adveniat. .
CORO . a. Atque inde quodvis elementum
72쪽
D, CORPOR. EORuMQ. ELEMENTIS. 3 ouantum in se est , perpetuo conservat eumdem satum .motus , Vel quietis , in quo est. Atque in hoc ego inertiam elementorum reporto , quae ut Paxet , non est proprietas, aut ruis distincta a vi motrice insufficiente ad determinandam celeritatem dc directionem. Vide es A, Bivvaldum e S. I. in acδ mia Graecensi My- σεn. p. a.
SCHOL. Quae adhuc de Ni elementorum dixi, t. in
ad ipsa quoque corpora applicanda sunt f eum =.
enim generatim collectio virium, quae in entibus simplicibus insunt , enti composito conri veniat coni. g. 17s. cor. 4. I, necesse est , mi vires etiam a inmemorum collectae unam elut vim in corpore constituant . Gaudent igitur corpora , vi anor rice , verum non . libera,rac proinde ipsa quoque natura sua ad motum .ideterminata . sunt: neque tamen ob impoten-- iam naturalem determinatam quamdam dir Etionem , de celeritatem eligendi aut motum . de se umquam inolivant, aut in motu consti- . tuta directionem , vel celeritatem mutant:.quare inertia quoque sunt . Quod si praeterea' --cunt Cattesianis contendas. corpora esse indifferentia ad motum , et quietem ; de istud - certo quodam sensu dari . poterit. .Sant nempe . iacorpora ad motum, vel quietem indusAenita, quatenur ex natura sita hanc vel illam . ali-. quam potiust quam nullam directionem, de ceri: Heritatem a principi . externo non postulant , , quemadmodum ignis i etiam simili ratiocie adi burendum , oher non urendum indifferens diei potest, cum ex se applicationem ad rem, quae αomburi possit , nisn exigat ; verum ut ignis .applicatus necessario urit ι alacόrpus posita externa celeritatis , de directionis determinatiorine necessirio movetur . En quam belle virium insitarum hypothesis c si tamen ea hypod sis dicetida sit 3 cum pervulgata de inera
73쪽
At vero in eo jam versatur quaestio , unde eae determinationes in natura ortum habeant λhanc in rem nihil & rationi, & phaenomenis magis consentaneum dici posse videtur , quam illud sit , quod a viro clarissimo Boseovichioaecepimus . Agunt nimirum elementa certis, intervallis disjuncta in se mutuo , atque pro horum intervallorum ratione jam ad mutuum accessum , jam ad reeessum se invicem deter-
minant, unde eadem vis motrix modo Merata, arteis, modo νepultrieis cognomentum sortior . In majoribus quidem distantiis sola sere attractio agit , unde gravitatis phae mena physici repetunt; in minoribus vero intervatilis alternae sunt vices accessus , di recessus , dum distantiis in infiniaum imminutis in infinitum quoque crescat vis repellens , quae omnem contactiun in Matura excludat. Ubi deni. que ab repulsione ad attractionem transitur , limites quidam sunt , ad quos si elementum appulerit, nec recedere, nec accedere potest . quod cohaesoni explicandae inservit . Atque hic agendi modus Lex virium ab auctore Comia pellatur , quae per Gumam geometricam contupuam ipsis velut oculis intuenda sisti potest ;miro compendio explicationem effectuum naturalium promovet . Sed haec iam sunt fori
physici a qui uberius instrui desiderat , adeat ipsum sontem ca , aut physicam generalem
auditorum usibus accommodatam a Leopoldo Bivvald typis Graecensibus anno I 767. Vulgatam cb , in qua, quidquid erudite, de solide hae de re dici potest , suanma industria enus cleatum inveniet. LUI. Nihil obstas quo minus e timenta putemus interne peffecte similia esse . Imprimis. ' enim
74쪽
enim principium 4ndi sterni bilium Libnitii jam
resutatum est ont. σε. . Deinde tam ex naturae simplicitate, quam exi phaenomenis colligimus eamdem virium legem pro omnibus obtinere , ut Bosco vichius probat ; quo Tbεεν. eonficitur eamdem speeie vim motrieem eodem p. t modo agentem in omnibus inesse. Denique,
cum mnia sint entia simplieia s β. 6. ), eadem '' '' 'simplicitas inac in extensio omnibus communis est; aliud vero praeterea, in quo inter se dia se repent, singulis convenire , ne conjectura quidem, assequi possumus,
S.c H o L. Lei itio a dissimilitudine eorporum sensibilium argumentanti egregie respondet B.- Loe.eἰnsiovichius: is quod autem attinet ad ; inductio- ,, nem, quam teibnitiani delumunt a dissimii, litudine , quam observamus in rebus omnia i bus, eum nimirum nusquam ex. gr. in am ,, plissima silva reperire sit duo solia prorsus M similia, ea sine me nihil movet; eum ni- mirum illud discrimen sit proprietas relati- va ad rationem aggregati , ' de nostros Fian sus, quos singula materiae elementa non assiis ciunt vi sussciente ad excitandam' in aniis mo ideam . nisi multa sint simul , & in
,, molem majorem excrescant . Porro scimusis utique combinationes ejusdem numeri termiqM norum in immensum exerescere, si ille ipse numerus sit aliquanto major. Solis a , litis terulis alphabeti diversimode eombinatis somis mantur Voces omnes , quibus huc usque usa , , sunt omnia idiomata , quae exstiterunt , reis quibus omnia illa , quae possint exsistere , is uti possunt . Quid si numerust earum exta
D steret tanto major, quanto major est main ,, rus Punctorum materiae in quavis massa senis
, sibili quod ibi diversus est litterarum diverisis sarum ordo , id in punetis etiam prorsus is homogeneis sunt positiones , & distantiae, D x is qui
75쪽
' ,, quibus variatis variatur utique forma I M' vis , qua sensus assicituet. in aggregatis .
is Quanto major est numerus combinationum
O, diversarum possibilium in massis sensibili io, bus , quam earum massarum, quas possumus M observare, & inter se conferre, qui qui- ., dem ob distantias, di directicines in innnis, tum Nariabiles, praescindendo ab aequilibrio. virium i, est infinitus, cum ipis aequilibrio - is est immensus ; tanto major ea improbabi-- ., litas duarum massarum omnino similium, quam omnium aliquantisper saltem inter se
s mn ,, dissimilium . , , - - - Patet igitur , πι--,, cietatem illam a numero pendere combina. M tionum possibilium; in Mumero punctorum is necessario ad sensationem, & cincumstantia as rum , quae ad formationem massae sunt necessariae , adeoque ejusmodi inductionem exa- tendi ad , elementa non posse . Quin immo illa tanta similitudo, quae cum exigua dissimilitudine commixta invenitur in tam mul- . ,, tis corporibus, indicat potius silmlitudinem - ,, ingentem in elementis . Nam ob tantum ,, possibilium combinationum numerum , massae elementorum etiam penitus homogeneo-- - irum debeyt a se invicem differre plurimum; adeoque u clementa Φeterogenea sint , ia. immensum majorem debent .habere dissimi. ., litudinem , .quam ipsa Prima elementa , xx
,, quibus idcirco, ne tantillum quidem . simi.
te provenire deberent. ,, --.- Denimque eleganti exemplo, quod Praeterire .nequeo. . . aim totam illustrat. is Fieri utique possent ni. G gric ntes litterae, non dum atramenti con-. inuo , sed Puoctulis rotundis nigricanti-- ., tibus. α ita parum a se invicem remotis . . . M ut intervalla non nisi ope microseopii di
is sterni possent , dc quidem ipsae litterarum p i, sormae pro typis fieri possent m ejusmodi ,, rotundis sibi . proximis cuspidibu3 constan-
76쪽
Da CORDE EORUMQ. ELEMENTIS. γδ,s res , Concipiatur ingens quaedam Biblioth νs ca , cujus omnes Fibri constent litteris im- ων pressis , ac sit incredibilis in ea multitudo librorum conscriptorum linguis variist, . itas, quibus omnibus Erma characterum sit ea-
, , dem . si quis scripturae hujusmodi , & l -
,, guaruia ignarus ei rex ejusmodi libros , quos omnes a se invicem discrepantes intuere. M tur, observationem institueret cum diligen- , ,, ti contemplatione ι primo quidem invenirees, Vocum farraginem quamdam, quae voces in quibusdam oeeurrerentia saepst , eum eaedems, in atris misquam apparerent , & inde lex is ea posset quaedam componere totidem n
,, mero in quot idiomata sunt , in quibus sinis gulis omnes ejusdem idiomatis v es reperia, rentur, quae quidem numero admodum pau-
,, ea essent , diserimine illo ingetati tot, tams, Variorum librorum redacto ad illud usque ,, adeo mimis discrimen , quod contineretueri lex icis illis , & haberetae in vocibus ipsa in texiea constituentibus. At inquisitione proe.
mota , facile advertered , omnes 4llas tamis varias voce, constare ex D . tantummodo
,, da versis litteris , diserimere aliquod inter is, , habentibus in ductu linearum , quibus Br-
,, Hantur, quarum icombinatio diversa pareree,, omnes illas voces tam varias , ut earum ,, combinat io libros essermaret usque adeo ma-
,, gis a se invicem discrepantes Et ille quita dem si aliud quodcumque sino mier copiois examen institueret , nulluis aliud inveni- , rei magis adhuc simile elemantorum genus. ex quibus diversa ratione,combinatis ori renia ,, tur ipsae litterae at microseopio : a repto M intueretur utique . illam ipsain litterarum
is compositionem e pimctis illis rotundis pro j, sus homogeneis , quorum sola diversa posi- ,, tio, ac distributio litteras exhiberet. , , Denique ita concladit. ,, H s mihi quaeram l. sa.
77쪽
73 CosMoι. SECT. I. CAP. IV. imago videtur esse eorum , quae cernimus in natura. Tam multi, tam varii illi libri eorpora sunt , & quae ad diversa per nent re-- gna , sunt tamqaam diversis conseripta lilia guis . Horum omnium chemica analysis principia quaedam. invenit minus inter se; is distormia, quam sint libri, nimirum voces. Hae tamen ipsae inter se habent distrimen aliquod, ut inm multas oleorum, terrarum, se alium species aeruit chemica analysis . e di-L , versis corporibus . . Ulterior analysis harum is veluti sosum , litteras minus adhuc inter, o se difformes inveniret, di ultimo juxta theoxiam meam deveniret ad homogenea pun-
si la Mae ut illi circuli nigri litteras , , , ita ipsa diversas diversorum corporum patari liculas per solam dispositionem diversames
formarendr usque adeo analogia ex ipsa na. . , , turae consideratione derivata non ad distor. ,, mitatem, sed,ad conformitatem elementorum: s, nos ducit f as.
LV. Corpora nyn sunt in lasinisum divisibilia. Cum enim. corporum elementa sint enti
simpliata s β. 4o. , ad divisibilitatem corpo
rum infinitam absolute requireretur , ut in quovis corpore, quλntumcumque pλrm , aut magno fi elementa onumero actu infinito exit. stant , atqui omnis numerus actu infinitus re
pugnat toni. h axmὶ:' igitur divisibilitas in
Se R on. T. Corpus nimirum quodvis in tot partes seeari potest, quot sunt in eo elemen-- ta , seu materiae puncta. Quod si divisio ul. terius eontinuetur, pertinebit. ea ad intervalla, vaeua inter duo quae vis puncta intereepta , quae omnino divisionem in infinitum admittuai rant. g. 1 96. sch. n. Atque hac ratione evitantur omnes dissicultates , quas geometria
78쪽
DE CORPOR. EORUMQ. ELEMSNFIs 79 movet , dum divisibilitatem infinitam extensi eontinui demonstrat, quae , qaantum olim phi-- losophis negotium sacessiverint nemini in ve- terum seriptis vel medioeriter versato ignotum esse potest. Ne tamen in ordine ad explicanda naturae phaenomena. quidpiam desideretur , in Ioeum divisibilitatis infinitae succedit eomponi biliras in infinitum, ut ait Boseovichius; in Loe. eἰe. omni videlicet eorpore numerus punctorum a- ρ' ctu exsistentium finitus est , at is augeri semper sine fine potest ι cum enim inter duo qua Avis distantia puncta semper aliud interseri queat Ont. F. eis. , nullus numerus punctorum ita dato spatio exsistentium adeo magnus erit, ut non Mius finitus majcie in eodem spatio habe-
sum & ex recentioribus philosophis nonnulli, ritur qui, quae hoc capite dicta sunt, minime prori dabiis. - handa esse putent . Horum dabitationibus jam
Munt r. Prorsus verisimile non essem ut ex
inextensis oriatur extensum continuum.
M. Hi quidem optime ratiocinantur , si sermo sit de exaes metaph με continuo non item, eum agitur de extenso ph resolum, &com- . . Parate ad nostros duntaxat sentis continuo coni. g. in . . Linea, superficies , , corpul. mathematicum componi ex punctis simplicibus
nequaqu*m possunt i eum enim haec sint con- tinua motaphysice talia , necesse λret, ut pun-ida sese mutuo contingerient, quo casu ex inis finitis etiam punctis ne minima quidem lineo- Ia umquam exsergere posset . quod argumentum , ut olim Zenonistas , nunc Leibnitianos. Obmuteseere cogit. Inde Geometrarum sapiensi ores lingam non ex punctorum' additione r. . sed ex fluxa unius puncti sti vestigium relin-- quentis generari concipiunφ . At Vero eorpora sunt solum collectiones punctorum certo a se
79쪽
intervallo distantium , ac per mutuas vires coinhaerentium : quare nihil vetat , ut id genus extensum physice solum continuum ex Punctis simplicibus , & non extensis confletur , quemadmodum etiam numerus ex aestatibus , quarum nulla seorsum numerum constitim ,
4.3 Recte se concludimus: minimae quaevas malsae sensibilas solidae sunt, pollentque Vi. attra ctiva di repulso : ergo etiam elementa so- Iiditate , iisdemque Niribus gaudent et io urrecte quoque sic arguemus o minimae sernasiae' in sensus incurrentes sunt extensae a ergo etiam elementa omni- extensione destituun
R. Priores: proprietates absolutae sent3 nec a ra tione totius , aut compositi pendent 3 per inductionem a sensibilibus ads insensibilia
transferri . pomini : contra. extensio est 'Q:'' Prietas comparativa, quae cuin pluralitatem in Volyat c oni. g. 188. necessario a ratione
compositi pendet: unde iis, ex quibus compositum coalescit, competere non potest c cons. s. 143. sthol. log. , vide quoque Boscovi ehiam . Certe st id genas argumentationum' valeret , colligi posset quamvis massae cujuspiam partem duas libras' appendere, propterex
' quod ipsa integra totidem sie librarum, is. El. Iusti in dissertationes lapra s. si
schol laudata mirabile argumentum profert ,.quo Ipse quidem totum entium simplicium ia' ac inextentaurat synema everti' putat.' Au di argumentantem : ens compositum est ens ex partibus' constans ; quod consau ex partibus , non potest simul ex muliti partibus constare : ergo ens compositam non' potest Constare ex nullis partibus , atqui' quod non potest constare ex nullis partibus , non pο- test constare ex entibus quae nullas habent Parseo, qualia , flint entis simplicia : ergo ens
80쪽
Da Coitro . EORUM . ELEMENTIS .eompositum non potest eo stare ex simpliciq
P. Concesso integro syllogismo subsumtam, minorem nego ; id ipsum enim, quod in ea sine probatione asseritur, in quaestione est - Latet hic praeterea insolens aequivoeatio j si namque ea propositio aeeuratius discutiatur , facile apparet niti eam hypothesi omnino falsi , quasi nimirum non habore pa ter, is non esse par- rem idem in re. ει . Atque in idem vitium O. rursus labitur in appendice, ubi egregiam suam argumentarionem uberius deelarat , dum illud eandem aperte in lacem proserat . At Vero squo fundamento adstruit , illud , quod nullam habet partem, non posse esse alterius par-eem λ nonne id, quod non est exercitus, pars exercitus a te quod non est numeruτ, Pars ni
meri esse Potest Ait quidem: si ens simplex iam
pars esses corporis, necesse fore , ut magnitu 3.dine praeditum sit ; eum quaevis pars sibi ipsi aequalis fit. Sed nihil promo et ; quaevis uti que pars sibi; ipsi aequalis est ea aequalitate , quae vi n1turae ipsi competere potest , quaeque vel ad extensionem , vel ad intensione pertinebit . Quamquam partem este aequalem sibi ipsi, si generabi ssime, ut hic oportest, suis - matur, reapse aliud non sonat , quam parte quoad omnia. esse eamdem secum ipsa ι quoaverum est, seu ipsa adhuc sit composita , sca
. Duo ad c sunt , qare proseri idem auctor σsed quae similiter turpi aequivocationis Vitio' ε . . laborant. Primum ais, eompositionem QE eL ' ii sentiam entis compositi Q ac proinde necessa- Tiam, eoram porro, quae neuessaria sunt, nuti Iam dari rationem rufficientem , atque adeo principis rationis sumientis eos abuti '. quiaompositionis rationem sufficientem in simpliis cibuo, seu non compositis quaerunt . Tum sic .