장음표시 사용
61쪽
que hominis originem, θ: humanae m seriae sonatem , ac sublimem reparationis modum, divinum cultum aeterno Numine condignum, dilectionis, timoris & spei motiva tam splendida constituere& quomodo nationes integrae politiores Si sapien- . tiores hanc adoptassent doctrinam vel retinuissent Quisquis inter incredulqs talismodi ortum audet comminisci, is profecto mente castum totimum do se probat. . in . Salvator hic a sumino hominis bono &vera beatitudine institutiones suas exorsus est, ct quae' ad consequendam illam conserunt, media ostendit; contraria autem docet Philoso.
phorum & vulgi judicio, qui beatitudinem perpe- ram ac falso a praesente statu aestimant, in eoqtie censent repositam, ut homo laetus & quietus praesentibus saginetur vanitatibus; Jesus vero beatos illos declarans, qui vulgari judicio & errore mi. ' scri putantur , demonstrat veri Christiani cali- ' com sive pbrtio, em esse, pati, non frui, quod 'quidem Plures. olim gentiles a christiana distraxit religione, nolentes renuntiare voluptatibus. Caec Tertuli. in lib. de spectac. Et quanta divinae limjus doctrinae ab Unigenito filio, qui est insima patris, enarratae necessitas Τ Absque illius revelatione hominem sibi relictum ad verae felicitatis notitiam pervenire haud potitisse, abunde liquet ex tot diversissimis Philosophorum opinionibus,
quarum 188 Mareris Varro enumerat apud S. August. Lib. I9. de CiU. e. i. quas inter aliae ceu falsissimae a scopo toto aberrant, aliae propius nonnihil rem tangentes spissa tamen caligine sunt obvolutae. Et quo naturae aut rationis ductu miser homo ea cognosset aut adquisiisset media, quibus illustratus rite Deo serviret, &falutem obtineret
Jamblicaius ingenuo latetur, rein dissicilem esse,
62쪽
ng Igsu VI A ET DOCTRINA. agnoscere. quis Deo cultus placeat; nisi aut ipse Deus, aut persona Deo singulari modo conversiata id patefecerit. Perpendantur gervilium Sopho-aum placita, quae non parum corruptam & ob scuram de sormandis moribus, de divino cultu & felicitate doctrinam sexcentas inter contradictioneS miserandosque errores praesentant. Quis iulorum unquam de sui abnegatione, inlinico umdilectione, moderatione cogitationum 3 c. tradidit aut perscripsit 8 Si tanti Viri, certe sortes spiritus, quos Naturalistae ad astra laudibus attollunt, ct apotheosis donant, In plurimis tam infam dum & turpe lapsi sunt, exemplo si1timiis biogra- philam Bruti, Catonis, Socratis, Aristidis . rhocionis &c quid de plebe, juventute, quid barbaris censendum Quam multi inter 'os , cum revelationis fuerint exsortes ipsam Dei exsistentiam inficiati sunt qui vero Deos esse dixerunt, tanta sunt in Varie. tate ac dissension e constituti, ut eorum molestumst annumerare senterstias; nam ct de s guris Deois rum & de locis atque sedibus S actione vitae multa dicuntur, deque ais summa philosophorum din. sensione certatur. Cic. de Nati Deorum Intergentes perspidacissimi, ubi scientiarum omnium cunae & progressus, Aegyptii, Chaddaei Graeci Romani vilissima animantia, res inanimatas &opera manuum hominum divino mactarunt hono .re : Deorum theogoniae & adscripta iisdem scelera & Dei aeternitatem, sanctitatem, aliaque e eris tunc ad tributa. Masagetae sanguine junctos moriti proximos trucidarunt: Persae in turpissima sagitia incestiis effundi solebantur Graecis & Romanis impune erat, infantes abjicere, omne genus libidinis Patrare, di in palaestris varias exercere
63쪽
CApuae II. Nuculentias, neque a moribus his ablusere philo sophi. Cst. Quintil. Lib. I. Instita orat. in praelatip. 4. de Aristippi oc Cynicorum impudentissimis sceleribus dicam Τ quid de ficta Stoicorum severitate, qui discursus tamen obscoenos non condemnarunt ρ ConfLactaiat. Lib. HL Instit Fu. seb. Lib. I s. Praeparat. Evang. August. in libris de Civitate. Joannem Gerhard Uoss. in Theologia
'sed eum Bolingbrohe &c. contendunt, omnes virtutes & praeceptiones morales a Philo*phis paganis mirifice jam pridem evolutas isse dc explanatas; imo Essenios a graecis edoctos 'mnem doctrinam moralem longe ante Christum tradidis se; Consucii vero ethicam immortali laude dignam i esse ac praeferendam. - Misera profecto opinaudi libido, ampla eo dis & mentis corruptio,' summa ita deblateran. tium imprudentiat Quam vere inquit Erasm. Ro-terodamus apud Conr. Lycosth in parab. pag. 'Rododaphnes arboris solia quadrupedibus vehiena sunt, hominibus praesidia adversus serpentes; ita divinae literae sobriis ac prudentibus saluta rem praebent alimoniam, stultis autem es impiis haereseos majoris impietatis ministrant occa- siunem. ' Non denegari potest, ab antiquis Philosophis Socrate, Platone, Stoicis & aliis egregi non pauca esse scripta; etenim omnia, quorum eos Plutarchus arguit, iis adfingere disi licet, sed eorum praeoptiones mor les a doctrinae evam gelicae perlaetione toto coelo distant, & alias
64쪽
. erubescendis scatent erroribus. Cis. Polyd. Vergil de inventi rerum Lib. 8. c. 7. de christianae rei. publicae praestantia. . Divinus horum opinatorum Socrates,qui pri- mus licite Cic. philo1bphiam' coelo deUoeatam in urbibiis collocavit polytheismum docuit in prima sua, Deos venerandi lege, & ex cicuta Vio' .ienter obiturus licut inanium Deorum irrisor Aesculapio tamen gallum sacrificari voluitv Grae .cos solum ceu fratres, at veta barbaros ceu hostes consideravit, hisque omne inserre malum li- cere censuici turpissime deperiit cynaedos, unde in paraemiam abiit'. Amor Socraticus. Cis. Lm' 'eian. Cum moriendi tempus urgeret: ''Temisi pus est, inquit, jam hinc abire me, ut moriar, vos , 'ut vitam agatis; utrum autem si melius, Dii m- - mortales sciunt, hominem quidem scire arbitror neminem. Conc Cic. Lib. I. Τust quaest. c. 4r. Divinus Plato praeter uxorum communit tem in bacchanalibus ebrietatem probavit, alia- hae perscripsit modestiae & pudori prorsus con. traria, insuper foemitiis annum jam quadragesimum 'excedentibus vel abortum procurare, Vel prole. absque alimentis exponere permittit, ct quanicunoque de Deo uno cuderit ideam, certum tamen est, quod in tuo de Legibus opere polytheismum num, quam non inculcet, & vix de Deo uno verba
Stoici etsi non pauca laudabilia principia mo.
ralia tradiderint, lubrico tamen fundamento erant , innixa; Deum enim adseruerunt animam mundi, βι arctissimo materiae colligatam vinculo ac fatuos to subditam. Autochiriam in summis vitae hujus adi, runinis viro sorti commendarunt. - Illorum multi spuan Catone scortationes ceu remedia ad vitand
65쪽
adulteria permisere. Homini libertatem nega. runt, quibus postis omnis disciplina moralis, utut adserta, re ipsa profligetur necesse est. Theodori ex secta Cyreniacorum, quem jam Archelaus Socratis Magister praec essit, teste Di O- . igene Laertio Lib. 2. sest. 99. modestis libemnis , consona sententia haec erat: 'Furto quoque dc adulterio & sacrilegio, cum tempestissum erit, Operam d*turum sapientem: Nihil quoque horum purpe natura esse, si auseratur de hisce Vulgaris opinio. quae ad continendos stultos conflata est . 'Adnumerandi sunt illis Scepti cr& Academici, quos inter primum tenet locum Carneades, qui adversus justitiam in romano senatu disputavit. Epicureos in eo dom luto fixi M pedem, merito .eXistimatur, quos quidem Gasse lidus aliique suscepere vindicandos; led aliter Cic. Lib. I. de Finibus. de eorum re morali scribit. . Hic ipse Tullius perspecta stolida Romano um suorum .superstitione nihil aliud noverat consulere ac hortari, Lib. 2. de Legibus. c. Ιo. ac ut quivis Majorum suorum Deos coleret, de tu solitis sacrificiis nihil immutaret, alias etiam Academicus fuit. Pariter tantus Orator mendacium & pessurium aliquando excusandunt censet: imo illud Euripidis: 'Dravi lin. gua, mentem injuratam gero, '' scite dictum .exi- nimat. cons. L. uI. de ossi c. et9. Quam rectς cum Varrone in fragm. concludere licet: Nemo aegro tus quidquam somniat tam infandum, quod noli
aliquis dicat Philosophus. Idem Tullius adserit L.
II. de Divinatione. . Confucius omnem antiqui cultus innoVationem prohibet, inferioris conditionis viros reprehendit, nobilioribus spiritibus sacrificium offerem
tes ; chinensium vero Lex soli Imperatori sacris,
66쪽
cium coelo & terrae offerre permittit . alios mon' tibus tantum vel fluminibus litare sinit &c. Coeli
ac terrae nomine literati Chinenses materiam intelligunt, & per coeli spiritum virtutem physicami ηtelligentia nulla praeditam, quare Chinenses eruditos, quos tamen Voltairus in Historia univ. multum commendat, merito Atheos dici posse ad-, paret. Alii Consucii assectae maluere, nullam profiteri religionem, cum modus, unt, ritusquct Deum colendi lateat; praeterea Jn moribus plura . absurda habent.& abominanda: infames contra naturam fovent libidinis turpitudines; inter Vul gares Vigent denociniar so eminae ne nobilibus quidem exceptis. sqboles pos partum non rasso suffocant, & harum quot annis, vel una in ciVi tate Lao-ki multa millia misere pereunt. Cfr. Lib. cui titulus: Confucius Sinarum Philosophus, siVe. Scientia Sinensis . Lib. Longobardi de scientiat Si . nensium, & Navarret. in relat. Imper. Sinensis. Confucio 'templa multa & magnifica sutit erect a,' Miao adpellata: hic: in utroque cujusyis anni aequinoctio illi & Progenitoribus delan is solennia offeruntur sacrificia, videlicet porci, caprae, V DUm, candelae, flores, thymiamata. Etiam ChinenseS mortuorum suorum nomina certis tabellis inscripta conseivant. quas spirituum thronum sive sedem Vocant, & disto cultu ab iis honorantur. CD. S. Congr. Responsa sub Clem. XI. I7o4. , Pό-pulum hunc litibus deditum esse, fraudulentum, mendacem mori dissitetur Montesquieu. Tandem ex Authoribus fide dignis constat, quod haec natio ab annis etcoo parum iii scientiis profecerit, in potissimis adhuc rudis sit atque hebes. Et
dicti hi Philosophi, scilicet tam pudici, tam iusti:&. sanct i purioris ethices sunt Magistri juxta incre-
67쪽
so CAP UT 1 L . dialoq. ex quoruri, do trina Christus Synagogae superititionein reformavit, hi sunt. qui clariore, selidioreque methorio, quam Salvator moralia cle-dece praecepta : chinensis stilicet natio erit, quae vera legis naturae praecepta nos possit edocere.
Tandem ad Eisenios quod spectat. pythagorica potius imbuti philosophia, & ab hominii in
conssirtio semoti Nigerunt; cetero ite velut Pollu- . tos aspernabantur; erat plerisque .matrimonium
horrori , & a jurejurando velut .periurio abitine-int; animorum admittebant praeexli Itentiam, ani-Ies & lepidas quoad Sabbathi sanctificationem habebant stuperstitiones, atque animis corpore liberis Helicitateri, quandam ultra oceanum ti ibuebanti ei non absimilem. quam in Elysiiis campis gentiles somniarunt: ' Adeo manea seperititionibus: e . roribus inquinata illisrum fuit doctrina. Cis.Serata Trihaeta pag. q. edita Mogunt. bis hunc ex praefatis omnibus Philotiphii, omnia, quae Deo, nobis proximo debemus os ficia, ut decet , explanavit Z quis maximunt charia talis erga Deum praeceptum rite evolvit 8 quis di . lucide adseruit unquam unum Deum, ceu perfectissimum spiritum toto eorde, tota anima, Viribusque omnibus in spiritu S. veritate ab omnibus esse aman- dum colendum, & in ipsum Di nnes actioites nostras tanquam ad finem else reserendas 3 quis cognovit unquam omne bonum a Patre lumintuti descende.
D. sine Dei adjutorio se nihil esse, nihil posse Τquis ad virtutes sibi adquirendas humiles ad Deum p ces rudit Z sed enirn superbia turgidi ed compa .randam virtutem nulla divina ope nos indigere di .etarunt. Et hi omnes firmat sumti perfectum&conii,
pietum moralis disciplicae systema effarinarint Z
68쪽
Vos recentiores Evangelii hostes, qui moralis doctrinae sortissimi adseriores estis, 'ailt saltem ta les esse videri vultis, cur moralem Jesiti doctrinam - non amplectimini contra quam nihil caussari po- testis, sed potius , experientia teste, edicitis, q*od illa rempublicam reddat tranquillam ac felicem, α cujusvis status homines sto in ossicio contineati Eccur gentilibus Lycurgis vestris majorem quam. Jesu honorem defertis, cum lex christiana omnium. quotquot fuerunt, legislatorum praeceptis longe longeque excellat' Nulla mortam doctrina civem tanti honestum efficit, ossicia nulla tam praeclara sunt, & humanae riaturae convenientia, nullae agendi aut patiendi causae 'tam excelsae & validae sunt, quam ea,quibus Chi istiani graudent. Haec vera esle si ex pervicacia negaretis, mentis vestrae oculos, coecbs esse dicendum foret; ait cum doctrinae chri- . stianae praerogativas ipsimet fateamini, amplectis vero illam renuatIs . clare adparet, quod veritas nihil animum vestrum sollicitet , sed cordis malitia' vos instiget ad perversos cachinnos, quibus ora distosquetis contra optimam doctrinam. Ilaiidin' quaqtiam sortes si ii itiis, , sed perversa corda adpel-
lindi estis; quid eniri, ab illa Jesu, quam adproba '' iis, do Esrina vos abstrahit 3 nisi timor, ne pessimis, moribus vestris, sup*biae. gillae, libidini, inju-
stitiae Sc. cogamini renuntiare.
parabolicum dicendi genus in V. iahi Testa
69쪽
Reg. a. Isa. I. EZech. I7,2. 33, 2. Inn VOau- tem Aedere divinus Orator & Magister Iesus C persaepe ad turbas similitudines ac parabolas etiam ex rebus gestis desuriitas adhibuit pro more Syris maxime Palaestinis semiliari. Cis. Hier. in Matth. I 8. ' Proponebat. ait Erasmus in paraphrasi N.T. ad Marci 4, Christus parabolas, h. e. rerum notissimarum similitudi fies. . Est enim hoc simplicistsimum docendi genus, ac rudibiis maXime accom- rhodum. Videtur enim prima specie puerile ac ridiculum hujus mundi sapientibus, sed hoc docendi , genus placuit aeternae Sapientiae. Philosophi magna arte contortis syllogit is tenebras offundebant auditoribus, Rhetores admirabili dicendi copia vim , admovebant animis hominum. Pharisiaei retrii sa. quaedam & a populari captu procul semota conge' Tebant. Ceterum hoc doctrinae genus silmplicilli. . mum S. ab omni ostentatione alienum sibi delegit Jesus , ut tota gloria mundi per Evangestum itino- , vati esset divinae virtutis. Multis itaque parabolis, excitavit animos illorum, ut simplici credulitate purisque mentibus acciperent sermonem eUangeli-- cum, unde salutis nostrae principium proficiscitur. '
Rationes ame parabolarum usus ae baram regulari
Causae usurpati hujus dicendi generis Deum & homines, paltim pios ac dociles, partim impios ct praefractos concernunt. Deus in Filio suo revera impleri voluit, quod regius Vates Ples. Heb. 78, 2. Asaph inscripto Pra dixit: , ' Aperiam in parabolis os meum. Cfri Marth. 1 3,3 . quidquid biblicae veritatis Aristarchi contra . Matthaeum hic obitioveant Cis. Tertuli. L. 4. adve
70쪽
DE I su VirA ΕΤ DOCTRINA. ' 33. siis Marcionem Lib, I L in fine. Ad homines pios& dociles informandos, '' Talibus multis parabolis/ loquebatur Verbum Marc. ,3ῖ. prout holerant audire : captui scit auditorum sermonem suum ac . commodacit Dominus, quo eo, ad coelestis regni
mysteria erudiro. Cis. Joann. & ad hoc Parabolae & similitudines a rerrenis rebus, Obviisque Commodatae non parum faciunt, dum ilhae res ip- fas significatas simplicis populi oculis sistunt, atque . attensiorem quoque reddi int animum; sique sensum hic Perceperit, plus solet commoUeri, quam rationum pondsere ac subtilitatibus. Similitudines pa Tirer diutius animo obvectantur, Sc ad quemvis v lut consiperuim earum rerum ex quibos sunt de, Promtae, recurrunt, ex quo simul exercitatio sib- nascitur, & discendi fervor; quare propositis past' rabolis Iesius saepe exclamat: ui habet aureS dieodi, audiati Matth i3,9. Marc. 4, b. Luc. 8,T-'
quibus ad uberius perc'ntandi studium adhortaturrcui monito se obsequentes praebent distipuli, &α alii qui cum Christo erant, dum parabolarum; interpretationem sedulo ab ipsis exquirunt, , Cm
. Indociles Iudaei parum tertiae adjunxerunt in adsequenda Domini sententia . oculis quidem divina spectarunt prodigia . sed non mente & fide ad
4lla ceu divinataei 'argume ita attenderunt, ex inta delitate, cordis duritie, livore, aut curiossitate alio suis abrepti. Hi licet Chri sitim in parabolis docentem contemserint, eoS tamen a salutaris verbi in teu.ligentia non plane exclusit, quin potius abeunte h. gravi cohortatione sua: Qui habet aures audiendi, udiati Servator revocare conatus est; etiam ad hos illa in parabolis sonans doEtrina pertinuit, quia m