장음표시 사용
121쪽
gentibus, XI. Propagatis Graecae literaturae ad Asiae gentes, XII. ad Romanos, XIII. Catalogus praecipuorum scriptorum classicorum Latinorum, XIV. De literarum cultura inter Christianos priorum saeculorum, XV. XVI. Catalogus Patrum eccisae, XVII. De quantitate erudiationis Patrum Ecclesiae, XVIII. XIX. XX. De Principi- Patrum Ecclesae, XXI. De Patribus Ecclesiae sectiu- danis, XXII. De eultura iuris ciuilis sub Bnn. Consantinopolitanis, XXIII. Catalogus Scriptorum ethnicorum, adulta tam religione Chrisiana solventium, XXIV. De
ba arte pre orbem Christianum medio aeuo et gnante,
eiusque causis, XX v. De satu et ei Merariae saecul extri septimo et octavo, XXVI. Quo tempore desierit Uus Latinae linguae vulgaris, XXVII. De Diu rei literariae saeculo . nono, XXVIII. XXIX. XXX. saeculo decimo, XXXI. De causis collapsae M literariae, XXXII. De Iutu rei Merariae saeculo undecimo et duodecimo, XXXIII. De schola Parisienti, XXXIV. De Iudaeorum hoc aetiostidio literarum, XXXV. De Gigine Academiarum, XXXVI. De sudiis literiniis Arasum medio aelio,
XXXVII. De praeripuis Scholasticis, XXXVIII. De
primo Academiarum satu, XXXIX. De υtilitate Academiarum ad perpetuitatem studiorum literariorum XL. De Diu rei literariae saeculo decimo tertio, XLI. riaptores huius saeculi, XLII. De rei literariae statu saeculo iacimo quarto, XLIII. Huius Deciat scriptores, XLIV. De Petrarcha, sapientiae literatae instauratore, XLV.
De causes prosperi progressus literarum saeculo decimo quinto, XLVI. Huius saeculi scriptis clari Giseel et Itali, XLVII. et Germani, XLVIII. De huius saeculi
satu rei literariae, XLIX. De testibus veritatis deque Academiis huius saeculi, L. De Diiι rei literariae saeculo decimo sexto, LI. De Maecenatibus huius saeculi, LII. Scriptores huius saeculi, LIII. Academiae et bibliothecae hoe saeculo conditae, LIV. De Decidi decimi septimi Maecenatibus et Academiis, LV. De Diu Gmnasiorum huius saeculi, LVI. De Regiis seuntiarum Socie-
122쪽
tatibus, LVII. De philosophiae nouis tauribus hoc saeculo, LVIII. De restituta philosophis hoc saeculo libertate. LIX. Scriptores huius Iaeculi celebriores, LX. De hilliotheca-Fum aliapum interitu, aliarum ortu, LXI. De statu rei lite ariae apud Pontificios hoc saeculo, LXII. LXIII. De fontibus historiae literariae jaeculi nostri, LXIV. De Maecenatibus huius saeculi, LXV. De hodierno statu tu Italia, LXVI. et Hispania, LXVII. De Attalis huius saeculi literariis, LXVIII. Scriptores saeculi huius nostri, LXIX. LXX. LXXI. LXXII. De literatura hodierna Ecclesiae Graecae, itemque Iudaeorum, LXXIII. Syneu-LXXIV. Mahammeianorum LXXV. Malalais Finn, LXXVI.
Etsi non est dubium, iam ante inuentam scri
bendi artem variis modis exercitasse ingenia sua homines; nam et nostros maiores, cum nondum literas nossent, qualescunque
poetas ac musicos habuisse, Tacitui m in testis est: tamen post Mosem primi omnium Aegyptii, a quibus inuentas literas supra diκimus, monumenta confecisse videntur literaria.. Vnde quamuis Diogeni Laertio b assentiamur, Chaldaeos c priores Aegyptiis ingeniorum culturae se dedisse , illi tamen his rursus usi sunt magistris, ab eisque et scribendi artem acceperunt et alia literarum adminiculo vel Primum inuenta, vel solertius exculta. Con-E a firma-
a De mor. Gmn. cap. 3. Cons. Sri auctius Diff. Lin Taciti Gerni. cap. 3. β. a. sqq. H Prooem. 8. c Nam Chaldaea prius habitata est, quam Aegyptus,
123쪽
firmatur id sacri codicis auctoritate, in quo Ν
quippe et Chaldaeorum et Aegyptiorum σοφία, id e) est, eruditio celebratur, rimulque indic tur studiorum literariorum con litio in gente Hebraeorum, uberius a me exposita in Actis
f) nit Uborum. Inter Hebraeos vero
quam laete floruerint literae, eX eo apparet, quod ut Salomo Eccle XII, Ia. refert, ingem. erat apud eos prouentus librorum. .
. Ibi vero cum omiserim mentionem schol rum Propheticarum, nunc addere debeo, Prophetas Hebraeos, sapientiae diuinae antistite' solitos esse theologiam docere sgi iuuenes postea futuros theologiae doctores in sancto illo populo. Erant igitur hi iuuenes nostris Theologiae Studiosis similes, ac vocabantur prophetae sensu latiore: quo sensu et I. Cor. XIV. prophetae appellantur omnes sacrarum
' literarum interpretes. Talium prophetarum, h. e. theologorum non immediate Θεοπνευ si sentum memorantur, I. Reg. X VIII, . et qua
dringenti cap. XXII, L. Vere incinae Spia ritus Sancti erant hae scholae, qui et e piissumis
) I. Regum IV, 3o. Actor. VII, 22. .) Vid. Acta Philos. P. I. eap. 2. 7. et 8. ID P. VII. cap. I. , 33. 34. 33. gi Talis postea fuit schola ipsius prophetarum prineipis,M CHRISTI, qui in praeparatos per aliquod tempus discipulos post adscensioliem suam largissima
mensura suum effundebat Spiritum. . .
124쪽
mis discipulis unum alterumque subinde elige- hat, quem ad populum mitteret modo mirae lis, modo rerum futurarum praedictione com, spicuum. Tales scholae memorantur, I. Sam.
M s. et XIX, IJ sqq. a. Reg. II, J. et I HSy. Nec inepte concludit h) witsiius, e Samuelis schola prodiisse Nathanem, Gadum, Hem
nem, Asaphum, Ieduthunum. Iure et hoc inde concludo, fuisse etiam minores scholas in , populo Hebraico, in quibus legendi scribendiaque artem, arithmeticam, fundamenta religionis prima, et huiusmodi alia edocti pueri, tum demum recipiebantur in scholas suas a Prophetis. Nec specie veri caret D. Clerici se tentia ex I. Paralip. XIII s. discere nos iu-hentis, illi Hebraeorum nationi, quae ab IN Icharo nomen gerebat, potissimum curae cor dique fuisse astronomiae scientiam: quanquam alium huic loco senstim tribuit Meldisrus in Historia Astronomiae p. 262. III. Caeterum tres fuisse studiorum literario-rUm et genitrices et nutrices, alibi ci iam pl. ribus docui, necessitatem λ videlicet, vol
cho Lib. de prophetis eap. Io. 4. quo toto in eapite de illis Prophetarum scholis disserit. Vid. et Basna-gius Hist. Iud. lib. VI eap. s. β. 3. itemque Burae Hist. vet. Test T. l I. p. 276. sqq. - i) Vid. Acta Philos P. II. eap. 3, 17. Hine barbaris etiam in saeculis viguisse studia mathematica, obseruat Aes. Mareseus lib. II. epist. 47.
125쪽
ptatem, et superstitionem. Harum prima ομtum dedit arti historicae, geometriae, astronomiae, arti epistolicae; altera musicae et poesi' tertia astrologiae. IV. Tres quoque aetates rei literariae non incommode statuimus, exemplum eorum sequentes, qui ciuilem tractant historiam. Libet igitur historiam literariam dispescere in antia quam, mediam, et nouam. Antiquam dico, quae inde a Mosis aeuo perducitur ad literarum in Graecia et Italia interitum. Hanc rursus haud inepte diuiseris tres in periodOS, quarum prima Complectatur tenὶpora philosophiam Ionicam praecedentia, secunda hine procedat ad Augusti Imp. aetatem, tertia decurrat usque ad religionis ethnicae interitum et Christianae παμβααλειαν. Media igitur est, quae a Constantino M. profluit usque ad imperii Christianorum Constantinopolitani exitum, et artis typographicae eXOrtum. Nova denique ab eo tempore, quo Graecorum eXU-lum instinctu rediit in praecordia Italorum virtus Augustaei aeui, ad hanc nostram aetatem progreditur. V.
in antiquo illo orbe literarum studio maximam et nobilissimam sibi peperit famam Aegyptus. Verum et hic verum esse illud Plinii: Alia clariora sunt, alia maiora, praeclare do- louit Conringius priori de Hermetica medicina
libro, quippe quo non solum de Hermete
126쪽
LITERARIAM. CAP. IV. . 7r Trismegisto accuratissime disputat, sed omnem veterum Aegyptiorum cl) sapientiam erudiatissime persequitur. Cuius operis Cum epitO
men exhibuerim in Actis m) philosophorum,
adiectisque nonnullis id argumenti illustrarim uberius, lectores meos illuc volo delegatos. Addatur Remmanni Mea S ematis antiquiatatis literariae Aeraptiacae, a. I7I8. edita. VI. Ex Aegypto studia literarum derivata sunt in Graeciam, Cuius incolae peregrinationes susceperunt docendarum ab Aegyptiis literariarum artium gratia. Legimus enim, Pyth goram, Thaletem. Democritum, Platonem, aliosque, eo consilio in Aegyptum profectos esse. VII. Graecis vero ea laus debetur, quod aec piam ab Aegyptiis scientiam diligentius exco
luerunt, ac primi studia literaria philosophicum E 4 maXime,
I Dolendum est, impeditum fuisse Conringiam, quo minus etiam perficeret opus, quod iam componere se aggressum esse fatetur in Antiq. Acad. p. 2I4. M sapientia Chaldaeorum υeterum. Imo in Conringianis epiastolicis edit. a. I719. p. 67. legimus, confectum iam fuisse librum illum a Conringior qui si superest ac in lucem a quoquam protrahetur, magna inde lux prosecto accessura est Historiae antiquae literariae. m) Tomo II. p. 639. sqq. . Ibidem Tomi I. p. 636. egi de Aegyptiorum ingeniis. Nuper etiam Schuckfzaeus Harm. hist. T. II. p. a 42. sqq. disseruit de antiqui simorum Aegyptiorum eruditione. .
127쪽
maxime. in systematicum redegerunt ordinem r
id quod statuentem Laertium defendi in Actis n) Philosophorum, simulque ob ostendi
causam, cur Graeci philosophiam prae caeteris gentibus ad non mediocre perduxerint fastigium. In Graecia longo satis interuallo laetissime floruerunt studia, eoque magis, quod magno in honore habebantur, qui eruditione praestabant. Nam, cum verissimum sit Stillii i. cuiusdam sp) vaticinium, oblatis fluctiorum pretiis, etiam studia perit liro et 3 e contrario, quae Ciceronis q) Verba sunt. ab Augu- sino quoque fr) repetita, honos alit artes, omnesque accenduntur ad studia gloria, iacentque ea semper, quoe apud quosque improbantur. Scilicet non solum praestantiora. Graeci
cnin P. II. eap. III. f. 2ς-28. De singulis seientiis Vere dixeris, quod de medicina scribit Corn. Celsus in sua
praefatione eam apud Graecos aliquanto magis, quam . in caeteris nationibus, excutiam euge, primumque Aescula
pium sesentiam idam adhuc et udem paulo subtilius excoluise. M Ibid. cap. I. β 22 23. 24.
. cp; Apud Tacitum Annal. XI. 7. 4. q) Lib. I. Tuscul. cap. 2. G Lib. V. de eluit. Dei cap. 33. suis enim virtutem amplectitur ipsam, praemia si tollas' inquit Iurienalis Sat. X. i4 I. Contra cuius rei praemium est in ciuitate, ea maximis semper auctibus crescit: quae verba sunt Liuia IV. 2. Possent hic laiulari clariores Graeciae Maecenates, inter quos praeter Pisidratum etiam ipsius saum referimus. Hipparchum, auctore Aeliano lib. VIIL
128쪽
Graeci mo a natura acceperant ingenia, sed cum in liberis ipsorum rebvspublicis eloquentiam seqUeretur honor et potentia, ciuium filii rhetorum scholas frequentabant, UnaqUC Cum dicendi arte addiscebant omne literarUm genus. Eadem reipublicae libertas facilem ipsis faciebat philosophiae culturam, sub iugo gementis monarchico in Chaldaea, Perside, et Aegypto. Denique cum, qui reipublicae praeerant literas didicissent adolescentes, fieri non poterat, quin patronis abundarent et literae et literati.
vIII. Hinc tantus ibi prouentus suit philosopho-
TUm, oratorUm, poetarum, historicorum, geometrarum, astronomorum, medicorum, grammaticorum, mUsicorum: inter quos cla
rissima ante natum Christum sunt nomina Co
st Graeeos et ingeniis et moribus hodiernae Gai. Iteae genti suisse simillimos, iacilis edocebit comparatio. . Ac urbem Lutetiam iure nominaueris Athenas, priscis illis Athenis multo literatiores. Gallorum etiam linguae idem aecidit, quod Graecae, ut eius usus non eontinea. tur patriae finibus, sed omnium prope Europae incola-Tum communis sit.
0 Thales unus est de septem illis priscae Graeeiae sapientibus, hic quoque loci noscendis. Egi de iis in Actis Philos. T. II. p. 494. sqq. Aesopi quoque menti hie faetenda, de quo vid. eadem Acta T. I. p. 944. sqq. et T. II. p. 233. sqq. et p. 27s. sqq. De Thalete vexovid. eadem Acta T. HI. p. I6o. m. '
129쪽
Thaletis, ου thagorae, Socratis, Aeschinis, Antisthenis, Aristippi, Cebetis Thebani,
Euclidis Megarenses, Platonis, Aristotelis, Theophrasti, Democriti, Heracliti, Epicuri s Georgiae, Mocratis, Demosthenis, Lasae, Aeschinis; Homeri, Hesiodi, Anacreontis, Pindari, Aeschyli, Sophoclis, Euripidis, Aristophanis, Lycophronis, Trio' criti, Cadimachi. Apodonii Rhodiis Eucliadis, Archimedis, Eudoxis Hippocratis; Λrisophanis metantini, Aristarchis Aristoxeni; Herodoti, Thucydidis, Xenophontis, loti
lodori, Polybis, Diodori Siculi, Dionagii Ha
licarna Gemis r quorum uberior notitia petenda est e secundo tertioque libris Bibliothecae Graecae Fabricianae. Eiusdem liber quam tus de luminibus Graeciam Graecasque literas post natum Christum usque ad Constantini M. tempora illustrantibus, Strabone, Philone,
6 Dthagoras fuit primus ludi literarii moderatore Graecis, qui ad formam Aegyptiorum scholam condidit, non quidem in Graecia, sed in Italia. Primum philosophicae scholae in Graecia conditorem fuisse Anaxmanis aerum, in Phi . docui T. III. p. I8I. 26 Aristoteles maior factus est rex, quam discipuis Ius suus, Alexander Magnus. Hic enim sub imperium
sutam redegit nationes quidem plurimas, sed barbaras illas, easque unius aetatis. Illum coluerunt, et quidem imnienis 'so cultu, nec solum externe, sed etiam interne, maxima ingenia gentium culti stimarum, idque per plura saecula.
u) Hie fuit indiscipulus, et Enchiridion, quod
130쪽
Dione Cassio, Plutarcto, Appiano, Claudio Ptolemaeo, Pausania, Polyaeno, Luciano, Galeno, Sexto Empirico, Diogene Laertio, Herodiano, Oppiano, Athenaeo, Aeliano, M. Auri Antonino, Maximo Tyrio, Philostratis, Alexandro Aphrodisiensi, Plotino, Porphyris, Iamblicho, Aristide, Hermogene, Longino, Aphthonio, Iulio Pollace, Hebcbio, aliisque, copiose agit ac erudite, ideoque hanc
In Graecia Attica maxime regio cae) ingeniorum fertilis fuit, et Athenis tam strenuam cuiuis literarum generi nauarunt operam praestantissimi viri, ut Cicero sy) Athenas appel- lare non dubitet omnium doctrinarum inuentrices, alioque G loco iudicet, ex hac urbe doctri-
eius nomen praescriptum habet, edidit. Quare non Epicteti Erichiriton, sed Arriani Eruchiridion Epictet eum vocandum censet Menamus annot. ad Laertii lib. X. i3s. U Oeero lib. II. de nat. Hor. propterea iudicat Atticos fuisse aeutiores, quia Athenis tenue coelum et aer purior. In regione Attica purissimum et saluberrinuim se obseruasse aerem, scribit etiam in Itinera rio suo lib. V. p. 24. Iactatis Sponius, addens, hodiernos eius regio. nis incolas, etsi non excolant ingenia literarum studio, tamen ingenio et prudentia superiores esse nationibus circumiacentibus. Contra de ingeniis Boeotorum vid. Gatakeτi Aduers posthum. cap. 24. p. 332. R. et sἱ6. 39 Lib. I. de Oratore cap. q. V orat. pro Flacco cap. 36. Idem offfic. lib. III. eap. a. iiiissum ilhenas filium suum se illisisse ait ad mer-