장음표시 사용
201쪽
Robertus g) Valturius, Marinus Baristius, Petrus Apostonius hJ Collatinus, D. niis Campanus, Matthaeus ci) Palmerius, Ambro ius Camali lenisis, Maphaeus h) δε-gius, Robertus Gaguinus, Anton. Bon ius, Ioannes Iocundus, Ambrosus Calepinus, tonius Panormitanus, Phil. Bergomensis, Baptista Fulginus, Ioannes Annius interbiensis, Franciscus Philelphus, M Occius, Sabellicus, Alexander ab Alexandro, Ioannes Picus, Marsilius Ficinus, Franciscus et Hermolaus Barbari, Angelus Politianus, Angelus et Petrus Candidus, Decembri, Donatus
e) De hoe viae Iovis Elogia doctorum virorum. C. G. Schmanetius Misceli. polit. hum. cap. II. β. 2I. p. 49. R. commemorat egregios eius Ia. libros ab re militari veterum, figuris exornatos. Eius epistolam ad Sullanum ' Turcorum, cui suos hos libros mittit, exhibet Balatius in Misceli. T. IV. p. 624. sqq.
h) Vulgo Collatium vocant, saeculoque septimo vixisse eredunt. Ita Misaeus Auctar. script. eccl. cap. 2OO; De si erus annot. ad Accotti Bellum sacrum p. 324 pDupinius in Bibl. eccl. Boeelerus Bibliogr. crit. p. 837 ; et obseurius Halesius ad Eusebii Idist.'eccl. lib. I. cap. I . Elegans ipsius carmen de duello Dauidis et Goliae emendaui et illustraui in Poeciles T. II. p. 33. sqq. i) An hie suerit combustus, vid. Ouinus T. III.
. k Hic Aeneidi Virgilianae adiecit librum decimum
202쪽
Acciaiolus, Coluccius α) Salutatus, Paulus β Venetus, Domitius Calderinus, Benedictus l)
Accoltus, Nicolaus Leonicenus, Ioannes cui Rauennas, Petrus Crinitus, Guarinus Veronensis, et filius Baptista Guarinus, Pompo- Κ et nius
α Hunc communem omnium doctorum parentem appellat Potaius in Orat. de Aretino. Eius Epistolae nuper demum editae sunt in Italia. β) Hssitis in Encomtasti eo Augustiniano p. s, . in eum vocat philosophorum ac theologorum monarcham. l) Hie sui saeculi historiam literariam illustrat in libro de praestantia virorum fui aeui, qui recensetur in Actis eruae l69O. p. sIO. I .em edidit quatuor libros nitidissime seriptos de bello a Christianis geso ad Iudaeam
Fecuperandam, Groningae 173I. recusos. Pervulgato errore hoc opus tribuitur eius nepoti cognomini, quem in Cardinalium collegium cooptauit Clemens VII. Nomtamen hunc errorem errauit Oudinus in Comm. de scrip t. eecl. T. III. p. 2381.
m Memoria patrum et aliorum, inquit Lud. Viues lib. IV. de causis corrupi. art. p. IS9. coeptum est in Italia νeuocari studium linguarum per discipulos Petri Ra-liennatis, Latini, et Emanuelis Chrysolorae, Graeci. Rara est de illo Petro Rauennate mentio. Vid. Gesnerus in Bibl. Olearius Bibl. eeel. T. II. p. III. Seelenius in Selectis literarii. p. 678. sqq. et Schelhornius Amoen. T. XI. p. I 6. sqq. Recte vero obseruauit Gnius in I. VI. suae Dissert. de Polentono, Lud. Titiem eo, quem laudaui, loco non Petrum, sed Ioannem Rauennatensem, seriberct debuisse. Ae, suisse hune in primis literarum instauratoribus Italis, luculentis grauibusque docet testimoniis. De eo vid. et Fabricii Bibl. Lat. medii aeui lib. VI. p. 492. et Acta eruditorum 1739. p. 379.1 De nomine Guarinus vid. D. Iovianui Polimm lib. I. de adspiratiane P. IOQέ,
203쪽
nius Laetus, Philippus Beroaldus, Paulus
Cortesius, Ianus Parrhasius, Aeneas S uius, Lippus Brandolinus: quibus adiungo mcco
nem Polentonum, cuius memoriam nuper
renouauit Rappius, atque institutum in Italia Ianum vi Pannonium. XLVIII. Ita sere Italiae finibus continebam tur tum literae, nisi quod Germania nostra lu
cis huius particeps facta est per Rudolphum so Agricolam, Ioannem J9 Trithemium, Bogis-laum UD Bassenserinium, Har annum Sch
Hie primus e scholasticis theologiam deseripsit stylo pure Latino. Vid. Caueus Hist. lit. script. eccl. P. II. p. 3I9; Hottingerus Hist. ecel. saee. XV. p. go. sqq. et Lotterus in Historia Peutingeri p. s4. Liber eius de
doctis sui aeui hominibus recensetur in Actis eruae. II I. p. 41. sqq. α) D. Em. Rappii Dissertatio luculenta de meeone Polent ono , historiae literariae saeculo XV. in Italia instauratπe, prodiit Lipsiae I733. n) De hoc uberrimam pete notitiam e nitringeri iungaria literata p. 287. sqq. Ibi p. 289. se primum ait Musas induxisse in Hungariam. ο) Hie primus in Germania emendauit genus sermonis et Dialecticam, inquit Melanchthon Declam. T. II.
P. 446. et '. ὶ Trithemium primis literarum instauratoribus adseribit foetum Rich. Simonius Biblioth. erit. T. IV. ep. 24. vel Epist. select. T. IV. epist. 2o. De eo copiose agit Fabricius in Biblioth. medii aeui lib. IX. p. 43I. - 469. Epistolas eius familiares rarissimum opus, recensui in Muis Misce neis Lipsiensibus T. II. p. IO9. - Ias. β) Hunc e diuturnis tenebris in lucem produxi iuprimo, quod Gottingae edidi, Programmate. Halae id 3. UIT.
204쪽
R. I7I7. Vna eum additamento quodam recusum ansam
praebuit D. Christoph. Colero, uberius exponendi vitam
illius Haees emit. Ac prodiit haec Viis Wittebergae
P. III9. Errauit tamen p. 'ΑΙ. vir doctissimus, Ge. Fabricium referens inter amicos et familiares Haeenseruit. Mortuus enim hie prius erat, quam ille natus.
q) Westphalus hie erat, Carthusianus Coloniensis. Edidit Compendium historiae uniuersalis, quod omnium . historiae studiosorum in manibus fuisse, e tot editionibus colligo, quarum plerasque habet Bibliotheca υniuersalis UseMachiana in Tomi secundi appendice. Prodiit videlicet primum sine loci et temporis nota, deinde 47s.1476. vid. Theoph. Sinceri Nachrichten Don raren BR-chern P. I. p. 49. I479. vid. Gudent Diplom. T. I. P. 426. R. I go. Un praegrandi solio, quam editionem ipse possideo, Ι 8I. quo anno etiam Germanica huius libri versio est emissa, Ι 82. x487. 3488. Insertus hieliber etiam est a Pisorio Tomo suo secundo Scriptorum Germaniae. Caetera de Roh his petas licet ex Hostii lib. III. de Hist. Lat. eap. 6; Trithemii de script. eccl. cap. 929; Sagittarii Introd. in Hist. eccl. cap. IO. β. IO. et Oudini Tom. III. p. 2738. sqq. μ) De huius vita et seriptis agit Gundlingius eo-piose et accurate Obf. select. T. I. Diff. I. Huius amplam notitiam pete e Buriabardi
T. II. de fatis Latinae linguae p. 3IT. - 368. τὸ Hunc una cum Purbachio Astrononilain in Germania restituisse, seribit Melanchthon loc. cit. p. IOA. Scias vero, lector, eum non Regiomonti Prussiae, sed in cognomini oppidulo Franeoniae editum in lucem fuisse,
Vita Georgii Pu actu exstat in Adami Vitis Philos
205쪽
tanum, Ioannem Nauclerum, Iacobum Nimphelingium, Albertum Kranzium: quorum vitis describendis uno alteroque eXcepto opus suum de Ditis philosophorum Gemmanorum iure meritoque orsus est Melchior Adamus. Vixit item hoc saeculo Martinus Bebaimius, Nobilis Noribergensis, qui viam praetuit celebri illi noui orbis repertori Christophoro Columbo. XLIX. Doctissimi hi viri humaniora, quae
vocant, studia impensiissime coluerunt, hoc est, studia linguarum, historiarum, antiquitatum, artem Critieam, et quicquid philologiae nomine continetur: at in realibus, quas Schol stici vocabant, disciplinis parum hac aetate Profectum est, in theologia puta ac philosophia, in quibus supremae dignitatis studiis so- Iam linguam emendabant, hoc est, quae maiores corruptissimo dicendi genere elocuti fuerant, tam comte tamque polite edisserebant, ut ViX Ciceronis aequales loqui potuissent Latinius. Qui igitur hoc saeculo vivebant inue
) Vitam eius deseribit Erasmus, ipsius amicus, in suis Epistolis p. 966. edit. Is29. s Vid. Dones hedierus Hist. Mathem. Norimberg. P. I. lib. I. et IVagensellii oratio parentalis Ge. Friae Be-
MMO A. 1682. habita. t) Inter hos commemorari meretur Ioannes Ueθ-tenbergerus, astrologus, cuius Prognosticatio, A. I 88. eonin
206쪽
logi, nec linguam nec mentem emendantes, quales erant plurimi, e quibus claritatis plurimum remansit obscurissimis α) illis capitibus, Ioanni Capistrano, Petro de Natalibus, Dominico de Flandria, Ioanni Capreolo, Petro Tartareto, Gabrieli Bieli et Antonino Florentino; ii contemtui erant maximo nouis illis Ciceronianis. Quid λ quod multi ad superstitionem usque Ciceroniani styli erant aemuli ut vere dici possit Roma vetus tum ab inferis esse reuocata, permultis tantum eloquentia Romana valentibus, ut priscis illis Romanis, quibus Visi fuerant magistris, palmam facere dishiam viderentur. Scilicet vitio naturae hi manae fieri solet, ut in deuia abrepti, cum v astam quaerimus viam, Contrariis impliceitur erroribus, nec medium teneamus. Fateri inimnecesse est, ante ortum hoc hominum senus, de quo loquor, pro Romano sermone passim regnasse meram stribliginem. Vid Hotting
de hoc libro quam eopiosissime Tenrelius n suis Mensi-hus A. I689. et I69I. Vid. et Fabrieli Ontisolium Lu-εheranum p. 343. et Mimmanni Bibliotheca propriR
α) Non immerito hue referas quatuor illos Orato res Concilii Basileensis, quoriim orationes nuper denuo edidit Basuetius, Ioannem de Ragusio, Aegidium Carle-Fium, Henricum Misesen, et Ioannem de Polemur siuς, ut a Trithemio vocatur, de Palomar. i
207쪽
L. Quae isto saeculo Italiae affulserat tu eius usura ad aliquam theologorum partem peruenit, qui meliora coeperunt videre probareque. Nominari hic merentur Ioannes Hus
sus, Io. o) Gerson, Petrus Adiacenses, Nicolaus Cinanus, Nicolaus de Clemangis, R mandus Sebundus, Ioannes ) Messeius, Tho
mas de Xempis, Hieroumus Sauanorola, AL imo us Tostatus. Novae etiam hac aetate natae sunt Academiae, γ) Conimbricensis, in Lovaniensis, Taurinensis, Herbipotensis, Lipsiensis, Friburgensis, Gryphis rualdensis, Basileensis, Moguntina, Ingolstadiensis, Tubinge ε , Rostochiensis, Dialiensis. . LI. Restituta sic eloquentia, in Italia ma-γine, saeculo sequenti decimo sexto etiam sa-Pietria redire ad mortales coepit, ac disciplinis realibus. pessime adhuc habitis, sua reddi sa- nitas. Sullizet et Medicina, et Iurisprudentia,
Qia mo monarchomacho habeatur, eius ope- ,rum nouameditionem in Gallia vetitam esse, docet Rich. Simon us Epst. seleel. 3o. Tomi seeundi. Hii a Thuano lib. XXII. p. 434. Vocatur Aca-Mmiae Parisinsis νεν Ludovico M. instaurator. A. LTi9. prodiit Vlysippone Historia Academiae Contabricen 6 euius recensio exhibetur in Actis eruae. 733, p. 48L - Edidit Ralerius Andrea. Fastos Academiras Studii geueralis Lotianiensis, Louanis i 6. iterumque I6so. Sed Perrarus est hic liber. De utraque editione vid. Coleri ΑΠ tholQgia p. 237. sqq. et oa. una cum . Poecile me T. II. p. 3βῖ. et T. III. p. AI. et 46.
208쪽
et, quae primo loco nominanda erat, Theolo gia, emendata puriorque facta est: sola Philosophia γ) Aristotelis adhuc compedibus Comstricta, cuius emendationem DEVS destinarat aetati secuturae. Caeterum pro philosophiae studio hoc quoque et) saeculo inter Italiam et
extra eam excultae sunt humanioreS artes, ae maxime poetarum Latinorum plena fuerunt omnia. Praecipua memoria dignus Ioannes
Reuchlinus est, dictus etiam α Caprio, lite
rarum Graecarum et Hebraicarum notitiam Germanis impertiens, caeterum Odio Schol sticorum exceptus quam immerito, tam acri.
Theologiae autem emendationem sa) debemus Erasimo sb ac Luthero, quorum hic, quod . Κ .s ille
θ Vid. mea et Io. Christ. Coleri Dissertationes de philosophia Melanchthonis in Actis PhilU T. II. p. 394. seqq set) Vid. Burearia liber de satis linguae Latinae in
Q Nunquam se magis praestitit suo nomine dignum, quam tum, cum libros emittens de Derbo mirifico et de arte rabbalistica pro sapientia fumum vendidit. aὶ Vid. Historia literaria Resormationis Lutheri ab Haiatio edita. bὶ Erasmo nemo multis iam aetatibus υtilior Christiano contigit orbi, inquit Auentinus Annal. lib. IV. cap. 8. β. 36. Simile est Conringit iudieium, lib. de scriptoribus p. IsI. censentis, Erasmo praeter reparatam rem lite ariam theologica studia, saltim propter omnium fere antiquorum Putrum scripta emendata atque in Leem ρνο- ducta incredibili plane diligentia et felicitate, nunquam mos nam
209쪽
ille variis in scriptis mussitabat, aperte propugnare, et inueteratiS erroribus bellum indicere sustinuit, diuinaque , adiutus ope aliquot Centena millia hominum Romani pontificis iugo liberauit. Fuerant quidem iam ante haec tempora, qui turpissimas theologiae mendas acutis G obseruarent oculis et indicarent. Maκime Galli saepe ita cantabant, Vt Romanus ille Petrus exhorresceret. Sed non valuerunteiicere superstitionem, quam et credulitas laicorum et crudelitas clericorum tuebatur im
pensissime. Ipse ad ultimum DEUS din imstrumento utens contemtissimo monacho pri-
. . stinum magnam satis gratiam referre posse. Audiamus et Mart. Bucerum, ita loquentem in Comment. in Ioannis caput Primum fol. 8: Per Erasmum Roterodamum eam nobis tacernam is videndum, quae Scripturae docent, DEUS occendit, or is sanctis es, quanta veritatis lux illius Deu-frationibus illata orbi sit, intelligentibus summo sane in pretio iure habeatur. De νeligione Erasmi exstat iri T. edita dissertatio luculentissima D. Alberti Fabricii. in qua historiam Erasmi literariam pulchre persequitur, p. 22. ure indignatus, ab auctore Iconis Erasmi, quae exhibetur in Halensibus Obseruationibus selectis, virum hunc eraduci tanquam φιληδονον. Ego addo, nee maiori iure in eadem Pone timiditatem pro primario Erasmi vitio haberi Certe quis hodie pari insectatur vitia omnis ordinis hominum ' Sed, ut dicam, quod res est, Iconographus ille humanam Erasmi prudentiam vocavit
e Hos in theatro quasi quodam sistit Hacius in Catalogo testium Deritatis.. da Via. mea Differtatio de Prouidentia reforma-
210쪽
stinum nitorem traditae ab ipso suo filio religioni reddidit. LII. Si causas eruditionis hoc saeculo
amplioribus eb progressae passibus requiris,
hic quoque primum laudis locum merentur Principes, qui opera et auctoritate sua non defuerunt literis atque literatis. Tres α) tamen eminent prae caeteris, CD Maximilianus I. in
e) Melanchthon quidem de saeculo hoe XVI. ita
scribit Declam. T. II. p. I23: Nulga aetas tam ferrea rectis studiis fuit, quam isa. Sed cum sesamus, praeter sumis 'mos Principes, in quibus etiam Papa Leo x erat, Vid. Ba e Diction. T. II. Addit. p. Io. miltos vixisse tum Maecenates, Dalburgios, Fuggeros, Nuenarios; non possumis assentiri Melanchthoni. Scilicet queruli esse solent homines scholastici, adeoque nec sine exceptione audiendi sunt. Nostris item temporibus non desunt, qui quiri tantur de misero statu rei literariae: quos meliora edocuit faddeus in Oratione de bonarum literarum
aeecremento nostra aetate non temere metuendo.
α Quartum adiungerem Henricum VIII. Angliae regem, quem Melanchthon ait in ornandis excitandisque literis longe υincere aliorum huius aetatis Principum stu-inum , quemque vocat praecipuum ac paene Unicum sit Tarum patronum, sub quo aureum literarum saeculum habeat Britannia; nisi ad ipsum illum regem id scripsisset. Exstat haec epistola inter selectiores eius a Peucero publicatas. De huius Imp. eruditione vid. Cuspinianus in Vita eius. Ipsum rerum a se gestarum annales eleganti filo contexuisse, testis est Pirueimemus apud M. Adamum an Vitis ICtorum p. 26., De eius libro, cui titulus Theurdana, vid. Placcitis, et singularis Disp. D. Dau. Meteri. Diploma eius de instaurandis literis humanioribus