장음표시 사용
61쪽
in Vocibus discrepant periti in aliqua scientia cx pluribus loquendum.
Praeserenda tamen temper sceptio Vocum imposita a Principe talis Scholae,seetae&c. p. Ne in imo nis voeibus, siue synonimis
quibusdam vocibus excogitandis tantum,tempus impendat, quibus imperitis velit suadere se aliqua de nouo inliterariet Reipublie commodum asserre,cum tamen huiusmodi circa voces lusibus potis incommoda illi importet,eo quod nonnulli se mulitim profecisse ii sciens ijs existimare possint, cum multas ex huiusmodi recentioribus
acceptionibus, sue synonimis vocibus meinoriae commendarint c.
o. Cum nonsibisin , sed a*, quoque iratum se eximmare debeat vir sapiens, si quando illius opera Reipublice dininistrationi,puliticisq;
negotijs, ac nominatiin Patriae, vel Ciuitati,in qua degit, de in qua multa habetur pretio, necessaria sit priuatae voluptatu quam in mi dendo, ac in scientiis semper pmficiendo percipit, blicum praeponat commodum. Interdum quidem Ciuitatum H civi P e Famae quae inter precipua Ciuitatum bona sunt numeranda conducit magis, si homo re ipsa sciens ad Reipublics gubernacula non admoueatur, ljcet illorum tractandorum ceteroqui penitus foret, dum alii ad id apti supersunt,4 volens in suo . euo , ut dicitur, cum Libella re. lina atur; etenim dum Famam inscientijs immortalem , maxime in librurum emtione,aequirere potesti lic Patria,vel Ciuitas,in qua uitam 'dueit, longe illusiris, sue illustriori, quina antea euadere potest,quam si ipsius Rcpublicae clauum moderaretur. Aecedit adhac; non raro feri, ut Um cientiis, inaxime speculatiuis dediti , parum
ad aliorum regimen apti sint,& in praxi ipsa frequenter deficiant; erreniq; in factis qui caeteroqui sapientissima pmbent conflia , variaq; media excogitare norunt prupter ingeniis olertiam ad aliqua
executioni mandanda, o quod quorumdam contemplatione pri pediti manus ad quaedam ad in cre omlitantelae Elinc Sapientes etia in Politicos quoidam ad Consilia, non vero ad populorum regi men euehendos et se nonnulli sentiunt. I. Siti debitos, siue congruos bonores, ac gradus quaerere,a sapientia non semper alienum pulce,
moi me, cum illi conserendi Brent in homines, qui illis indigni M. rent, aut minus digni qua in ipse foret, teste experientia, vel communi Ciuium peritorum tuffragio paut ex illorum adeptione magis honorifch uam ipse sustinere dignitatem posset&c sapiendae quidem tem ita deflacteret, si honores , etiam literarios, quibus norit sere pia indiginum, aut suae impares conditioni, siue ingenio, non a se repellerci; vel ad consequendos sibi debitos quoque encom a ab alius valde exaggerata, vel falsa quaereret, similiaq; media non sincera, nec suae congrua dignitati ..dmberet. 2. cumis, culus ipse amplam, heruinque obtinet posscssionem, alios haeredes constituat
62쪽
peculiariter nonnulla tradendo quae assio furindi labore , limgo η-norum vis, ex runuaq; carieris haud nota didicit Idenimuero exigit ma m Gems, cuius ipse est Paras Patria, cuius ipse est cinis Ecclesiae, cuius ipse est Filius. Si Moralis Philosophia naturali lumine dictante suadet homini pecunioso, ut sit in alios liberalis;an non multue magis docet, ut homo, qui cientiae, vel scientiarum amplo potitur patrimoni , in illius partem alios euocet,ac nominatim illos, qui eosdem fines eo defuncto sint seruaturi,& multo magis, si illos propagaturi sint Dum quis bonuoquo large potitur, alijs sine suo dispendio haud communicat auarum te, aut inuidum exhibet. Hinc fit, ut viri vere sapientis, publicumq; amantis Maum sit alios instruere. Et in hoc quidem metrina praestantissimos homines vltimos etiam Uitae suae dies impendiste ex historijs habemus Labor ipse docendi Preter Iuc ditatem,quam adiunctam habet,dum ex iactis in aliorum intelligentia doctrina seminibus nobiles sapientiae laetus existere videt, quos tanquam ingenij sui filios non potest non summo prole qui amore; Utilis est ipsi met docenti, cum doctior hinc sepe euadat; suis enim auditoribus, qui altilis,quam alii, suam percepetua doctrinam, Camq; scrutati ruerunt, longe maiores fa pe audiet excitari dissicultates, quam ab alijs licet ingenio, ac doctrina illustrioribus, quae sibi interdum face sient negotium 4 qu rum olutionei soler ijus4ndagare cogetur Eulieatrones quaidam , siue confirmationes suae doctrine, quet in mentem haud sibi venerant, cum summa volup tate audiet; Sicuti quadam innui,que profundius ipse meditan a Ntiores Sapientiet ntes adibit: Intelliget, an consequenter iuxta Prin cipia, atq; in omnibus suis conclusionibus procedat: c. Hac doceu αd varietate studium priuatum intermittituν, quod alacrius deinde suscipitur; Aequiritu docendo facilitas queda internos an mi tui sensus explicadi; Solentis, quiuis prudens meditatur, que propositurus est alijs ea discussuris; preterquam illa oei simillia salutaris quoque et ad sanitatem e Seleeti tamen ingenii, ac propensi adicientiam,quam ipse profitetur, ideoq; paucos potius, quam multos numero,uabeat auditores. 3. Aliquem habeat si feri potest, domi qui sibi sit nudijs; cuius precipuum in us sit a te scripta diligenter recognita
rei cribere indagare auctoritates, tum quas aflerre cupit, siue intendit, aut voce, aut scriptis, aut libris. tum quas aha afferunt, ut cognoscatur,an talis re vera Auctoris, an talas omnino prout afferui. tur&c. Secus si vir vere lapiensiac scieas olus vacet studio,ingenti erit obnoxius dispendio temporis, quod in alijs momenti grauiori , cquorum consideratio, ac perscrutatio ad ipsum re vela pertinet, vel Pertinere potest,impendendura foret t. q. Nulli prorsus alubria prae bere consilia, Qua spectent ad illam lcientiam, quam profitetur, de- rectet e
63쪽
trectet ramo omnibus, qui ipsum alloqui velint dummodo - δει
bat; glonginquis enim Civitatibus, ac Region bus discedunt norirarb homines tum nobilitate, tum pietate rem doctrina praestantes
virum inscientia si inscientdsillustrem in irri&cum illo eos. locuturi, quibus suum negare aspectum, uulmulum emee Hr Eui humanisssimum : In hos enimuero magis, quam in alio Humani. tatis , ac Urbanitatis arguineuta a virosa piente exhibenda sunt, illiq; si commoda supersunt,ad seriale etiam conuiuium aliquod in vitandi. pluribus ex hisce hominibus externis plurima diicere poterit ad scietinim quoque spectantia, si maximε illos inro interro. get&e opponinum fari, vir sapiens certas in singulos Arme dies statueret horas, quibus cuiq ipsum ad remeeree Beserenim,udic multi liberius ad-accederent,rire ipse madium acidioris prς-
scriptum intermitteret Quod tamen intermittendum et illi , dum vel necessitas amicorum, Ciuiumque vel sola etiam Urbinisa erga acccdentes, ace seros praeeipue,id videretur exigere. s. In com ris habu haud singularitatem amet Sunt scies nonnulli, qui prinmissa barba, insolitin vestitu si,au storiratem aucupari maioremimuntur. Venisas sit tuae Digimati, ac aetati congruus, exerri pilam aliorum s niliseonditionis hon,intilis seqdens. Virus sit quidem frugalis, scd homi ni ingehuo non indecorusci muηdinem in vestibus, 4jsinus ad mentam apponuntur omniibus peculiariter amet. Eroteorum qisramdam,ut vulgo fertur, veIcendi, vemendiq; gemere valde fordido abhorreat quam maxime. 6. Prodivi potius sit, quam auarus in illis,oue ad Alsinenta proprii spectant,vir sapiens;
esse debere, qui norit perfectius praecis,quam fluxa finx, de caduca
tatis, vel Prouinciae ac etiam totius spe Christiam et bis commodo contulere. 7. Sisaram a Mosescentum, Ianenumque lamiliaritas Viro scienti, maxime aetatem iam asseeutomaturam, est vitandavi pote sulprofessioni, ac e tati minus congrua , multorumq; dic te-rijs, ac fame minus ne exposta ora ne instar aliquorum ab illorum consuetudine abhorreat; mn quia solet esse ad sanitaterr stuendam opportuna,vtpote hilaritatem quandam animi, iueundi. ratemq; afferens; - veillos voce instlauat; Tum ut luomet exemplo doceat, non esse adeo tristem, ac uiae rori expofitam , t musti arbitrantur, hominum inscientiastricumbentium Vitam , imb Mnestas quasdam animi relaxationes cum equOu s honesto hominum genere vltro admittere. Quae cognitio , ac praxis non potes non esse Dissilire by Ooste
64쪽
esse utilis Iuueninus , qui a lalsis quibusdam de hominum sapientum
vivendi moreoninionibus ducuntur saepissime, ne serio iterarur is studio se tradant. 8. Atundat pro viribus, ne sit Ex illa σδουπumGcnere, qui maliquem propensissimi Auctorem qu cumque ab illo scripta , tanquam Diuinitatis oracula habent, nec audent illumvrroris codemnare, licci inani festi;imh ad illum tuendum cauillinconis plures excogitant cum tamen si quem in aliis, licet quandoquese gitim excusabilem, leprehendant, statim eum promulgent, exaggerent et hitaque etiarn Auctores ollae valde illustres , aintrant
ignoranti , in nullo se habere Metit si fieani, ab eorum lectioneat: ocrcuocant otc. Nec tilio, Qui itιilatores a quibusdam appellat ,litigandi Virio, veluti morbo, aborant: Quorum scilicet opera ponitur tantum in aliis oppugnandis, in aliorum erratis animaduerintendis, in insultando aliis , si quid minus consequenter videatur ab aliis d. ctum S undiq; ad latrandi reprehendendi pungendi, prouo cand 4c occasione marii piunt. Nec ex ιtis, mi mutuis assentationibus aures sibi permulcent, ac suis contenti speculationibus,qua
non raro futiles sunt, aliorum doctrinas, quae tamen Solli Puue iaς Ludis ruerunt expositae, despiciunt, detrectantque scire, qui, celaqbres in scientiis Viri sentiant, scribantur. Nec ex tuo iuibantia.
pientiorum Famam, Doctrina inq; mordere, lacerare , acd: laniare videtur esse propositum , laudesque sibi comparare satagunt ex Do ct immorum hominum vituperatione. Vir equidem vere Sapiens, si cui nullius Euct errores , sic ab omnibus , maxime ab illis qui in
Sapientum numero recelisentur, c Dromin toto, ac omni tempore discere cupit, ino in longinquas grandoque regiones concedit, ut Sapientes viros videat, audiatqου H; omnes di bsto horore prosequitur,& se peccare etiam contra dignitatem tuam ne dum contra Christianam pietatem, ac Generis Nobilitatem iurat, si sua dicta, vel cripta agrestibus, improbis, petulantibus telleis,iniuriosis contra alios ver bis aspergat. Est ij li maxime in Votis, ut in Scientiarum possessionem multi deueniant, lagitimi possessores non ex illa deturbentur; earu in fines porrigantur&c. O. Vir sapiensne in quibusdam leuibus ac nullius seime ponderis operain collocet tuam. Iniuriam sua intellectui iaciunt nonnulli,de hoc etiam eoram Deo rationem reddituri, qui ingenium suum ad sublimia natum,4 quod detineri pollet in rebus
maximi poaderis, & uniuersae Reipublicie,literatorum maxime,vtissimus, ii ludicris impendunt, vel etiam in nonnullis dei arine quae itionibus,' quandoque Soloecismis, vel Eariarismis nonnullorumicientificolum animaduertendis attarunt eam etiam suae,quae cele bris est quandoque inserunt praeiudici uin nec leue, dum ex diutur
nis eorum in sudiis laboribus exiles angelii,iudicina tactus existere
65쪽
s Pro Laudem in Scio iste, incato.
homines eordati videnti D. V siue erinis periculo pro human, conditione, ac fragilitate possit, sentire, consilia aliis praebere. scribere,atq; typis mandare,e aetam acquirat notitiam Locaram, e quibus eruuntur Argumenta, Tum om nocerti, quibus refragari nullus vere Catholicus potest Tum Euidentia , me Physic/, siue MetaphUicd, vel Matbematicὰ, siue morat te i Tam Probaωlia , vel irisabilιον tantummodo : Tum Apparenter certa Euidentia, Probatbilia, e PνGabi a. Huiusmodi cognitione si destitutus sit , nun4 quam euadet Sciens, multinc mini Fopum; ac iure merito poterit, imo Hebebit metuere, ne allis,quae sentit, docet, strahit, ac edere cupit erret, falsasque pro Veris opiniones ampl. ctatur, vel non sum pondus vicuique opinioni tribuat. Melugat autem , sin ε Supemataνalis ope Luminis in multos Circa Naturati etiam Lumini peruiat biecta errores se lapsu-- Digitigo by Ooste
66쪽
Illustrissimo, ae Excellentissimo
Equiti, ac D MARCI Procuratoris Quem ob eximiam Morum Probitatem,Scientiarumq; Peritiam, Ae senilem in Florenti Etate Prudentiam
Amore, Honore prosequitur summot
ini SERENISS. VENETAE REPUBLICAE Orator
Ad Serenissimum Poloniae ac Sueciae Regem
Regiae Maiestatis, a Magnificentiae Praeclara Superiori Anno dedit Argumentat Animaduersiones Quinquaginta
Ro vENDA IN SCIENTIAS INCUMBENTIVM SANITATE motum se exhibet studiosissimum.
C-- Placentinus Singularium illius' In Maiores, Consi inneost, suos
68쪽
1 Eo in singulos dies gratias agat quam maximas de sibi
inter caetera beneficia liberaliter concessa Sanitate, ac enixe ab eo petat, ut illam custodire dignetur corporis viribus nunquam contra Diuinum uturus plac tum.
sanientis cuiusdam et Fatum ruit, Ad HMnim perfectionem Tria ex gi, ouae aliterat incipiebant, Sanctorem,sive Probitatem; 'πιι ν, siue cientiam : Sanitatem. At si nomine Sopienιι intelligantur Scientiae communiter acceptae praeponenda est Ssentia Samin. Non est shi, nec alijs homo morbo correptus utilis hic Patientia, sue Tolerantia, dil ad Diuina placita conformitatis specimen exhibeat, iam hoc addant:ctatem sue Prubitatem spectat. Quare si eam oris Doris constitutionem quis in scientias incumbens sor uis uelit,quae Morbis non si obnoxia, ac idonea ad studij labores tolerandos , -- lana seruare integram enitatur neque hoc singulare Dei donum e paruo habere in pretiore ipsa signincet 2 cauealpro inbus rum Anim molestiasu Nam hae rigetantis animae iunctione valetudini tuendae necelsarias impedire solent, haud sinunt cibum pium , qui sumitur, pei secte concoqui,ac distribul,lomnum adimunt C. Lum
In Obo, ac Potuum emperautiam; ex hac enim ut plurimum oriri orbos.quibus Humanum preuntur Genus,peritiores Med: ci tradunt; cum tamen per se nulli a mCderata abstinentia, ac Obmetate proue niant. Tum Luxuriam vel Unica semini emissio ultro prouocata haud inclinante prorsus natura plerumque Orporis vires magis dein bilitare toler, quam duarum , vel trium sanguinis librarum emtiuo, ut aliqui docent, quibus nec ratio ad id probandum deest. U. 1σ- pendat, Vitium esse Intemperantiam studendo Oc peccari posse etiam
grauiter in illa. Quis en in non reprehendat illum, eumque peccati nec leuis faciat , qui ita studiose tradit , ut Corporis vires valde atterat, longe breuiores sibi vitae dies reddat morbini graues con trahat, & licet ape ite videat v. g. oculorum aciem sim debilatari quam maxime, adhuc tamen priorem in studendo constantiam, siue potius pertinaciam prosequi velites de aliquos quidem compertum est ex hac in studendo intemperantia videndi facultate qua nuda inter lensitivas tacultates est scient ijs opportunior lenitus utile destitutosaeum ingenti amicorum luctu, ac reipubicae ctiam iteram riae incommodo: Qui si magis fuallent continentes, certitque horis a studio abit inutilent, plurimos in studijs annos impendi IIent cum a
maiori tua voluptate, a minorum lataitia, ac literatorum emolumento Verissimum est illud, mn --
Sim nuce edit, plus comedι Non est temporis dii penitum illud, quod recisiis rancis , vel custodiendae ianitati tribuitur . Hinc ubi
quis talore Capitis,Stomaclii,vel alio quocumque morbo,vel tympΜ
69쪽
tumate prete solitu,se aliqua lo laborare expetitur,madiu intermi
istote. . meu aι esse Umuum,tum a PM. busium a Theodetis commendatam. quae circa Mnestas, congruatque animi relaxatio. nes versatur e m nominatim in Viris contemplationi, ladioque deditis approbari. Certe cum nostrae mentis,quae corpori iunci: aest, vires finitae virtutis fiat, adeoque non possit, u au te anima empore, in obiecta maxime insensibilia obtutum semper habere de. suum; Umis, imma uemnis mentis speculationi omnino necessarios, qui in Corporeis resident facultatibus,reparare opus est, ac vegetiores reddere. Nec deneganda est ab anima ratiotiabiliter
operate orpori, in quod despoticum quidem haud obtinet dominatum, congrua relaxatio rationis limites non excedens; iniis potius illi ultro concedenda, ut aptius alacriusque menti in tuis interuire functioni bus possit. Non tamen quaevis licet per se honestae, cuique' inum generi,& aetati cuique,tunt concedenssie. Erit Rationis re,ae illas praescribere. s. Horas nisat studio magis opportunas corporiq;
minus incommodas, quales sunt in quavis anni aetate matutina, acvrieterea hyemalibus mensibus noctur ne ante caenam, aestiuis imme- νωιρηα, ima vespertiri preces Meantari Rperui; autumnalibus, a. Vernis aliqua noctum, ac etiam mma latur prandium,ac studium saltem duarum hora um interponatur 1 patium; praeterquam enis inmensio adeo exacte tunc in obiectorum contemplationem serrito test, recta cibi concoctio impeditur equa Capitis, ac stomachi nominatim grauedines. Sit prandium breuius, siue prandiolum potius, si nequeata cibo penitus abstinere, dum post horam prandio decretam alicu us scientiae studio vacandum sit Nisu νει iolet esse magispoxium,quampost caenam in studium incumbere; reterquain eminiam decretum somno tempus adimitur, somnus postea,qui subsequi tu solet esse grauis, ae interruptus spiritus, quorum partae si ut Ciborum concoctioni inseruire contumuntur, debilitatur caput,
oculique nominatim ueduntur εκα Si quis longiori indigeat studio
Propter Occurrentem maxime necessitatem aliquam matutino tem
pore potius surgat citius praeter morem, minori cibo in ena sumptos vel caenam differat, vel saltem leue quid comedat, studeatq, de inde Libri alicuius lectio,quae tamen mentis atxentionem non exsegat, permittenda tantummodo nonnullis propter inueteratam con suetudinem. Minus quidem sapiente iaciunt illi , qui horas corporis caulati, ac labori a natura praescriptas peruertunt, dum multas nocturnis horis in studio impendunt; somno autem detinentur, Vbiaolis radij horarum etiam spatio terras colluutiarint. binum maves exoriente Sole studium esset auspicandum iu ciores etiam pia ritus celestibu influxibus tunc derivare vidM M 3.
70쪽
m sex horis breuιo , nec nouem circiter longiorci Commendabile est septem , aut octo semno dicare, potivique exuperet te napus Somno tribuendum riuam deficiat Nihil magis noxium sanitati quam Uigilie sue congrua detra filo somnia subtrahatur potius opportunus cibus, quam somnus: Nec turgendum, nisi spiritus, Corpori s viri res reparatas vegetioresque redditas, ac nominatim Caput fumidis vaporibus denudatu, cibumq; precipue concoctum quis praesentiat. Utile ad hecerit incumbenti in scientias Paginam penes se habere. in qua denotantur Hora cum minutis, quibus in singulos menses , mensiumq; singulos dies Sol exoratur, decantatur Terna , datur signum otum Me νιdies, tum Vespertis amm precum; Iuxta em illam horas st
dij ante cgnam,maxime ab Ucti Arimente v I q, ad Martium, statuere poterit octo circiter horis somno decretis. d. celsomnus post prandiu m, siue Meridianus, a nonnullis vituperetur ,i illi tamen indulgendum, cum non satis quis nocturnis horis dormierit, aut dormire potest, vel cum ex eo experientia patuerit vires Animae, Corporisque coadiuuari sit tamen plerumq; modicus,4 in Anaci interio, sue in sedibus ad hunc diurnum somnum consulto tactis Nam inlectum concedere In maximis solum caloribus permitti solet,6 praeci euheum nocturnis horis, quq sunt tunc breues, quis diu vigilauerit 1 in pauci quocumque anni tempore aliquantulum post prandium somno se urgeri permittunt; secus non liberam homnino habitura mentem, nec caput vaporibus denudatum: Quod si ipsis non per tiatur,periclitantur nonnulli,se nocturnis ante cenam horis studio dicatis sono se premi Addonsim es bie Quacumq; hora irrepat somnus, si illum natura petat, haud illi denegandum. Nequit ullus ea, quae paeest, diligentia, studio vaeare, cum somno urgetum; cui te quis horagv. g. quadrante dederit, statim alacrior ad prosequendum studium redditur. 3. Lectus sit omnino moUs, non ita tamen ut corpus quasi sepulcrali lapide undiq; tegat, ac valide corpus calefaciat ideoque laudabiliores sunt culcit ex lana Ouina , siue potius vervecina 4 quam ex pluma,& maxime quarumdam auium, in quibus calor valde pre dominatur Renibus nominatim exuperans calor noxius est maxime Haede causa etiam non laudantur ad calefacienduin lectum hyemali etiam tempore instruinent quidam in modum CapitaleD formata, quei immota longior aliquo tempore calorem impertiunt vehementem, atq; consistentem Culcitris nominati in satis est,ut humiditas, ac frigus repellatur e lecto, et linteaminibus communicetur calor, qui a consueto ad calefaciendum lectum instrumento mintaitur. O si quidem aeris frigiditas e cum latro viribus repel-tur. 9. cum in lictum concedit, omnem a se repellat pro viribus Eliationem, ac nominatim molestam,vel ad studium spectantem: