장음표시 사용
201쪽
DE RECEPTIS. QVI ΛRBITRIUM RECEPERUNT. 69
ter, quam ut alterum alteri pecuniam dare iubeant. Costal. in L ID. Scip. Gunt l. t. dejurisae e. 7. Wissentach. ad h. t. th. 22.3. Sic igitur arbitri coristituuntur& in ejusmodi causis. Quod sit perest, duplex hujus tituli scopus est, primo, ut sciat aus, quomodo arbitrieogantur ; secundo, quis sit essectus arbitrii. α ad primum attinet.in arbitris locum etiam, quod de contradiibus vulgo sertur, ct eleganter explizatur in L ι'. g. I. Τ. Commodati. Quod primo est voluntatis, postea fit necessitatis. Λrbiter non nisi volens ossicium illud suscipit, II. I. ult. s l. s. g. a. h. t. at Postquam sulcepit, cogi ur illud exequi. Qui,inquain, recepit causam arbiter, absolvere eam cogitur, remediis
compellendi praetoriae iurisdictioni consuetis, II. s.f. I. , a. g. a. h. t. Scilicet Magistratus non tantum est cognoscere. sed maxime jubere judicare, I. V. pr. de jurisae imperare tam pedaneis suis quam Arbitris. Unde regnum iudiciale Ciceronis, Aquilio Praetori adscriptum. l. ad A. F P. r. cui nec male convenit illud Senecae; Si judicas. cognosce: fl regnas, jube. nisi major sit magistratus, i. q. vel compromissiura sit nullum aut incertum, L sa. g. 3. h. item ob sordes & turpitudinem arbitri, l. o. I.I. aut si justam arbiter excusationis causam habeat; velut, si litigantes arbitrum infamaverint i spreta aiustoritate ejus ad alium arbitrum, vel ad judicem ierint, ct dein ad eundem redire velint, L st. g. 4. s. l. s. s t. it. in pr. h. Adde, si capitales tui micitiae inter ipsum
S litigantes, vel eorum alterum, intervenerint;si aetas aut valetudo impediat. aut occupatio negotiorum propriorum. vel prosectio urgens, aut munus aliquod Reipubl. , vel sacerdotiuin, L 2. s.f. denique si unus ex litigatoribus bonis suis cedat, &quae id genus alia sistat. l. F. t7. h. t. Si plures quoque ii ni arbitri, non nisi pariter omnes coguntur, quia in omnes coinpromissum est, L r7. g. 2. h. t. 6. Quod ad esse flum arbitriorum attinet. primum oportet ejusmodi esse arbitri sententiam ut sit conformis compromisse, a quo omnis eorum potestis pendet, La . h. t. LII. g. F. s l. ψε. eod. 1deoque ii de causa reconventionis extra com-romisim judicaverit, id essestu caret, arg. M. . Sicharae in I. 1 . C. defent. inter n. S. Peredi ad tit. C. de sent. n. S. in caeteris ad instar judicii componuntur arbitria. Ideoque nec fieri potest,quin apud arbitrum necessaria sit lilis e n. testatio, arg. I un. C. de sit. cont..L r. h. t. Quare L in eausi cognoscenda serendaque sententia, partes sere sunt eaedem judicis & arbitri: Proinde si plures sint arbitri, maioris partis sententia praevalet, cum alius non possit exitus dari, t. a . f.I. b. Si in pari numero dissensus sit, nihil agitur; sed tertium adjungere debent, L 17.
. . b. nam si pronuntiarent, nullius momenti soret sententia; quia neutra parte superante, ni hil novi evenire posset, ac ita res maneret in eodem statu. d. La . quod est evitandum, quam
tenus fieri potest, ideoque si conjungi possint disesonae sententiae in consensu in majoris partis, id enixe danda est opera, ut exemplo declaratur l. 27. g.I. h. t. Haec res in judiciis aliter se paulo habet; Nam paribus sentent illa reiis absolvitur , t. Ig. in pr. β. de rejudie. vel f iudices sint dati. tantisper in pendenti habetur sententia,donec ab eo, qui dedit, una confirmetur, I rL eod. scilicet Reipublicae magis interest. res judicatas non ce de re in irritum, quam arbitria fluctuare, qxlae
privatorum lubitu constituuntur. Hactenus tamen arbitri judiciaque convenire credo, ut si in diversas seminas, pares numero iudices arbitrive, reum condemnaverint, in minorem luin-mam condemnatus intelligatur. per d. IIS. g. l.
δε re judici Est & luaec iudiciorum atque arbitriorum diiserentia. quod nihil agitur, ii coin- promissuri sit, ut certam arbiter sententiain dicat, L U. h. t. in pri quanquam in judicio talis conventio valet. l. 21. de re judic. quoniam ibi non agitur nihil, siquidem actio rei iudieatae ubctoriaequiritur; in arbitrio nihil ageretur.
Suppeditat etiam hane rationem Wissen bacitith. 2I. sed non video, quomodo dit ossi tu arbitrio hoc modo nihil agi, cum obstet integra positio I 6. Ergo vel alia ratio disparitatis inquirenda, vel dicendum priorem textum Pauli estiposteriorem inpiani, quod ad inutiendum discnsum feresuscit; cum vel ex rentum horum duorum amulorum textibus, de eadem re dispo reu-tibus,rix decem reperiantur n quibus amice con irent.
RESPONSIO. Absit Antinomiae Confessio in rebus adeo dispa-
Nιis. Veri me dicitur, in arbitrio nihil agi: nam si partes jam convenerint . quiI opus est compromisso, quod nihil est quam constiti ει ' At Uomutarias condemnationes in judicisfieri. satis frequens, is utile habere, quoniam fortius es, a Suevarium habere constrictum auctoritatepubli-
202쪽
ea, s executione parata, quam conventione fi plici auae est in compromibo.
Utinam vero non reperirent8raegnantes rationes ingenui Antinomiarum conjessores intextibus Pauli Ulpiaui, quas huic responsioni Autoris gnouerent. Primo enim illa explicatio Auioris, quod in arbitrio nihiI agaturi dubium non tollit.
Γυicuim ascrat, nihil opus esse compromisso, si
partes jam convenerint. urgebunt tamen di=-tientes, s iuri jurisdictionis contenti Vae nomen fortitur. Nec olsat, quod Autor pergit, utilitatem habere tamen eum consensum in iudiciis,
eum fortius sit. adversarium habere confrictum
auctoritate publica cxecutione pariata. Nam urgebunt hic iterum dissentienter , utilitatem etιam habere compromis una tale in sententia arbitri, intuitu porrue, quamIolvere debem, qui arbitris flare nolunt. Secundo tota hac ratio, quam
ad ostendendam di paritatem Uert Autor, non convenire ad mentem Pauli Eue Julian ut qui non ab inutili deci sionem suam deducunt, sed ab eo, quod arbiter debeat diceresententiam suam, ut ipsi videatur, d. l. i9. in pr. h. t. Eadem Pero ratio est judicit, qui similiter sententiam ex proprio iudicio dicere debet. Ergo ex identitate
rationis militer respondissent Paulai s Julia. nur de sententia Ddicis.
7. Sententia, quae vulgo dicitur. pronunciata statum est arbitri ossicium; proinde nec mutari ab eodem arbitro potest, i. s. in . h. t. sed explicare eos ambigua posse atque debere, res, & usus, & ratio docent. Quod ad partes attinet, arbitri sententia tam valida est, ut nullo modo retrachari possit, et ii iniquissima reperiatur; & tamen rursus, ex laudo nulla datur actio. nulla competit exceptio. Haec in speciem pugnantia hoc modo explicantur; partes aut stare debent sententia, sive aequa, live iniqua sit. l. 27.
g. a. aut poenam solvere, de qua convenerunt; velli summa non sit expressa, in incertum agen dum est, ae LM. β. ult. l. a. h. t. nisi dolus partium aut arbitrorum arguatur. Tunc enim vel ei,
qui deceptus est, datur actio de dolo. live ex cautione adjecta compromisso, sive ex Edicto, sinultu doli in compromisso facta sit mentio: Sententia dolo vel per corruptionem lata, videtur ipso iure nulla esse, l. 7. C. Vuaui Provoc. non est neces . LII. h. t. Wissenb. tb. Io. h. 8. Alioquin actio ex sententia arbitrorum nulla datur. inquam, neque exceptio, a. b. I. I. C. h. t. nisi partes consenserint, liOmologaveri ut, ut vulgo. .i ut expresse subseribendo, aut tacite, Ia-pli, decem diu hus, LIen. C. b. Sed ante decem
dies recedere licet, s. oen.ι s 3lut a,quae etiam committitur, cum pendente arbitrio, pars una rem
desert ad judicem ordinarium; quo tamen facto. arbitrium finitur; neque euim alteri exceptio litis pendentis datur: unde liquet, perquam sta-gilem esse arbitrorum potestatem, quam rumpere licet partibus, ubi visuio fuerit; nisi magnitudine poenae compromissae deterreamur. Albter enim arbiter litigantes continere nequit: cum ipse nullam habeat, nili ex eo, quod partes compromiserint, auctoritatem, L So. h. t. 0. AppeIlatio hic non habet locum, L l.C. b. t.
quoniam appellatio supponit gradus superiorum α inseriorum. hoc est lubordinationem, qualis inter arbitros atque judices nulla datur. Aliter se res habet in arbitris, qui iudicum vim S locum tenent, quales si int, de quibus agitur in LyI eq. Oui satirac cog. l. 4. C. h. t. Lusit. C. de Iudici occommemorati sunt in pr. h. t. sed moribus obtinet Reductio ad judicem ordinarium, qui talis soret, si ad arbitrum partes se non contulissent. Gail. a. Obf. s. ω No. In Frisia reductiones fiunt ad supremam Curium, teste Sandio L . q. a.Stru vius negans reductioni esse loeum, etsi laeso sit
enormis ad h. t. n. pen. in . de juris civilis sententia intelligendus videtur. Nam de praxi so-renti res indubitata habetur. Sand. d. t. t .def. t. Doctores eam introduxerunt imitamento reductionis ab arbitrium boni viri, quod sine compromistb poenali ad definiendas contractuum Leges recipitur, de quo in L 27. de Oper. lib. I 7K.
pro focis. α de quo in pr. h. t. a nobis commemoratum est. Sandius eam probans ex LIL de V. O. nihilo magis persuadet, quam qui eam ex
s. versse autem. C. h. t. juri civili acceptum serunt. AEquitas tamen reyugnare non videtur,
quo minus eam de reductione praxin, in caluenorinis lassionis laudemus. Idcirco etiam Advocati ad eliciendam in casu Reductionis citationem , prae 1e serre solent admodum enormem laesionem, quanquam hoc praetextu indistincte
reductio frequentari solet. Sand. d. Deci K in . Petenda est reductio intra decem dies a laudo pronunciato; quod spatium sine dubio petitum est ab illo decendio. cujus lapsus parit actionein
ex Arbitri sententia . to. C. h. t. Sand. lib. . tit. q. dej.3. ubi tamen communemDd. sententiam esse
tradit, intra annos X XX. peti posse reductionem. Facta reductio limitem appellationi habet effectum, ita ut laudum quoque suspendat,sicut sententiae
203쪽
LIB. IV. TIT. IX. NAUTT, CAUPONES . STABULΛRII. 69
tentiae effectum per appellationem suspendi nO- arbitrorum, vel unius ipsoruin, per t. 37. g. a. h. t. tuin est; etsi non desiit qui tantum ei vim devo- c. ex parte to. X. de Arbitri IV. Si dies com lutivam cognitionis adscribunt. Sand. d. tit. δε- promita adjecita, sit elapsa. II a. g. s. h. add. l. at.
.ult. Quid si partes renunciaverint Reductio- g. s. eod. V. Etiam, si poena sit commissa hoc est. ni3 Adhuc propter enormem talionem, eam in si is casus extiterit, quo poena exigi possit S prae stitui posse, volunt Doctores, teste Sandio ae δε- standa sit, d. l. 32,1. est II . s. r. Denique VI. si
. l. l. rit. ψ. lic, ut poena tamen praestetur, st partes a compromisso recesserint, ut aliquoties convenerit, ut non obstante redinctione, ea nihil dictum, L LII. g.I. in . l. pr. h. non modo,
ominus solvatur, Adde D. Scholanum exam. hoc si uterque, sed etiam si alteriiter, invito altero, serit. ad judicem, relictis arbitris. conserat; nec ibi Io. Ad fragilitatem compromiis pertinet et ' conventus adversarius habet exceptionem litis iam, quod ad heredes compromittentium non pendentis, sed arbitrium, inquam, finitur. &pce transeat. nisi expresse eorum mentio fiat, t. n. na ex compromista peti potest. Io. h. t. Idque g. t. cs l. s. g. a. h. t. Praeterea finitur, si causa in foro servatur, dc judicatum ita refert in Curia principalis debiti accepti latione aliove modo Suprema Nauta diem Iul. ι66. vid. Struv. ad h. sublata & extincta sit Esa. s. t. h. t. III. Morte tit. in . T i T. IX.
I. Continuationis ratio. II. Actio de recepto rei perseeutoria. III. De actione in factum in duplum. JAeobus Gothostedus in serie Panae hoc tit. re- exercent, acceperunt, etsi res non sint adsignatae, prehendit eos, qui uultura in hoc titulo ratio- ιι. g. ult. h. nem methodi, quam homonymiain vocabuli de 3. Altera actio est in familia in duplum. qnae recepto comminisci possitnt, quod fateor, me Iocum habet, non si a quovis, sed ab aliquo uio- eum Cti jacio aliisque adhuc putasse. Tradit ille ruin hominum res sint ereptae, l. 7. pr. I g. r. suam quidem rationem viod Praetor inter alia in quae actio non sine culpa eorum datur, ae l. 7. g. Edicto suo duas recepti species complexus fit; δ. habent enim quod sibi imputent, quia suit in nihil tamen profert, quare non hoc receptum ipso in arbitrio, ne quem reciperenti . f. t. h. Nautarum atque Cauponum, a praeparatoriis δέ quae ratio utrique parti Ediisti potest applicari. amnibus judiciorum, quo sane Arbitrium rece- Atqui in L un. I. ult. D. Furti aries Naut. Caup.
ptum pertinet, sit alienum: adeoque hoc Nau- scriptum est, nautam, cauponem, non posse retarum Cauponumque receptum loco deserto sit pellere iter agentes, civiliter scit. & ordinario; collocatum. Nam si ex causa aliquem recipere nolit, quis a. Edictum hoc est, an L . h. t. ex quo duae na eum cogat, nisi forte naves cauponaeve sint pu- scutitur actiones. una rei persecutoria contra blicae, tu usum viatorum specialiter destinatae 3 nautas, caupones, stabularios, ut ea, quae recepe' Et haec aelio, quamvis praetoria poenalis, tamen rint, si surto quovis modo & a quolibet ablata est perpetua, I. I. I. ult. h. r. Concursus harum sint, restituant, t. r. f. s Ie . etiamsi gratis,qui actionum est electivus, I. I. g. ult. cum l. seqq. resainisere, navigaverint, ι.εpr. non lainen si quia non dantur adversus easdem personas.Cu- fatale damnum sit. l. I. g. r. aut si praedixerint, ut jac. g. obfa4. Vide quae ad hunc tit. dicta sunt quisque sibi vigilaret, L 7. pr. h. Recepisse au- in Part. r. Lib. q. Tu.F. n. dc quae habet D.Suutem videntur, quicquid Occasione negotii, quod vius.
De Iudiciis; & ubi quisque agere vel conveniri debeat. '
I. Continuatio, an licita Aut judicia ex disciplina Christ. II. Meusitat Iudicii, an ali-PARs II. A a quando
204쪽
LIB. V. TIT. Lquando e ei. III. Definitis judicii. sIrino genus exponitur. IV. Tum disserentia de-
CArdo Iurisprudentiae est caput de Iud
ciis. quod imperator ita tractat, ut totum Jus illuc reserat, adeoque tractatus ejus per omnes Pandectas diffusus legatur. Eius adhuc habuimus praeparatoria; nunc ipsum sequitur, initi iamque secundae Pandectarum partis exhibet ς ui tamen α prima pars ab ea pendeat,& reliquae sim ejus continuatio potius quam novi tra-
ct tus. Prima de iudiciis quaestio est haec: An Christianis hominibus licita sint 3 eaque omitti non potest, quia Iuris utique i ludiosis etiam liquere debet, opera danda ut, an abstinendum arte, cujus universum flindamentum animabus iu- tei neci muri foret. Enimvero id facile impetraverint Judiciorum insectatores, multo praeflabi. lius esse, litigiis abstinere, si fieri potest, viamque a1ynicae compi uitionis longe esse praeserendatri contentioni judiciali. Idque loca scripturae prO- ferri solita, quae pleraque vel in hune sensum,vel de privatis litigiis, aut de publicis immoderate a pud infideles exercitis loquuntur. haud difficulter peribaserint. Matth.F. v. o. cap. 1. P. I . U. c. p. V. t. D. ad Rom. Ia. U. s. cap. q. v. q. Γ P. . ad Corinth. K. v. 7. cap. 12. v. s.' ad Hebr. S. v. q.
Patribus frequenter placuit distinctio iriter judicia civilia & criminalia, sere ut Chrysostomus VIII. destruit. καλον Ηι τάς χρηαέιγαις δίκας Φθίων διαλυσεσι φ ικῶς. εγκλημα Mηὼ τών αρχην ζεγγυΘ.άων. Pulchrum es lites
Pecuniarias trirati actionibus amicis P venire, criminales autem nee as initio quIIem exercere,
quod in omnibus Christianis pulchrum & loudabile habetur, id in Clericis deinde versum est in
necessitatem Sed absolvit omnem de iudiciis, tam criminalibus quam civilibus disceptationem, ine- habilis eorum necessitas; quatenus indubitata res est, sine iudiciis nihil sore genus humauum, quam bellum omnium contra Omnes, &proinisciuim latrocinium. juxta vulgatum i
que firmatur ex epist. ad Rom. s. v. q. . ad Timmoth. c. a. v. t. a. I. tu plura vide apudGrotium lib. ι. cap. a. s. T. AJ B. I P. Λmel.I. A cons. .Fq. quas. a. bpanhem. a. dub. 26.
a. bὶ Postquam in RepubL introducta sunt
Iudicia, tequituri non amplius este licitum. sibimet ipli ius dicere,quod Leges severe prohibent; nee etsi vis abiit re manibus temperetur. hoc lingulis concedendum, ut suum lus ipsi exequendi uia putent, qua de re extat decretum L ivi Maris ei memorabile verbis & sentem ia, in I. U. Ouod mei. e. Summa ratio est in I. Ipsi. g. . de R. I. Non
est singulis concedendum, quod per Mag ratum pubtice possit fercur occaso sit majoris tumultus
faciendi. Quae sententia suggerit hanc exceptionem, posse aliquando permitti, ut quis line judice iim jus exequatur, quoties per magistratum id publice fieri non possit, ac quoties serum esset in
ejus expectatione praefidiunt; veluti cum res moram non seri,ut in moderamine inculpatae tutelae, LI. GJus. Ujur. in excussione debitoris fuisgitivi. l. o. I . 6. pcn. in . de his, quae in Irauae
ereae paucisque aliis casibus, quos habet I . Matthaeus diis. t. de Iudic. rh. II. Ieqq. adde l. affl. ad L. Aquin eodemque pertiti et, quod de Pacto execini vo habet SandiuS μ. I. 3. Grotius I. ae Jur.
B. cf. n. a. Cessat, inquit, judicium momentanea aut tontinuo ἰ momentance cesset, ubi expectari
judex non potes, sine certo periculo auI damno ;Continue Pero, aut jure, aut facto; Dre,s quis
versetur in locis non occupatis, ur nrari,DIDudi
ne . in iis vacuis, s si qua alia sunt loca, in quibus nulla es civitas juctos judicemsubdis Dion
audiant, aut judex Gerre cognitionem rejecerit. Λd momentaneam cessationem pertinet etiam
Lex XII. Tab. si nox furtum faxit, flim occessit. jure casus esto,cujus Gaius meminit S latius eatra explicet, in I. η. g. i. st . ad L. Aquit juncta l. s. ad L. Cornet. Quod attinet ad ultimani Grotii specieiiDion diuerim,eivibus lic ere,qu.ndo Magistratu
205쪽
DE JUDICIIS; ET UBI QUISQUE AGERE VEL CONVENIRI DEBEAT. res
gistratus cognitionem rejicit,aut subditi non parent, sibimet ipsi tunc jus dicere; verum ad superiorem recurrendum, aut serenda sunt nae potestatis injuria. De iure naturae loquatur Grotius: civilis obsequii Leges majorem exigunt patientiam; ne ad id, quod gentes supra omnia vitare volunt, in bellum scit. promiscuum, erum-Pere cogantur,quod nec alias a principiis Grotianis dissidere putem. Saepe etiam Praetor non dabat judicem, verum ipse rein expediebat, si vel
extraordinariae cognitionis erat,de quibus est tu.i f. de extraorae euvit. vel inanifestum erat, actoris jus aut certum, aut nullum eIse in causa;
denique iudicium non aliter quam in dubiis causis procedebat. Sed hac parte separanduin. in exercendis judiciis, Osticium litigantis, atque Judicis. Privatorum est, evitare lites, quantum quidem in illis eli; Iudex officium Quin petentibus impertiri debet; neque tamen collibere non debet impudentiam litigatorum; utique enim si inde ab initio videat, actorem nihil juris habere, denegabit actionem in continenti, nec aliter quam si ambigatur, partes ad disceptationem admittet, Ly. iupri dejurej. Ilaec quasi praecognita sunto. Caeterum, hujus tituli duas Paries Rubrica praeseri,de Judieiis, ct de foro Competente. quod dicitur. Prima pars de Judiciis habet iterum tres articulos, qui sunt, Definitio, Distri hutio & Divisio quarum exegesi omnis haec materia absolvi potest.
cujus definitiones libenter aut sequimur aut imitamur; Legitima cause diseceptaris. quaest apud
Judicem a parte actoris aerei, litis ienda graria. in paratit. C. h. Constat haec definitio , ut omnis alia, genere & differentia. Genus est Legitima Cause diis ratio. Vocatur disceptatio,pa debet esse negotium controversum , quod
ciem controversiae habeat, ut modo demontumestCausa vocatur aliter quaestio,eaque vel
facti vel juris est: Facti eum dubitatur. an dictum
sit;cu in circumstantiae rei gestae aliter atque alitera partibus ponuntur. Iuris, cum de facto inter partes constat, quaeritur autem de merito facti. iure an injuria sit commissuri: ut Cicero in oratione pro Milone concedit. Milonem occidisse Clodium, at defendit jure occidisse, per moderamen inculpatae tutelae. In illaproLigarisconcedit.
Ligarium in Λfrica fuisse, indeque Tuberonem repulisse; negat. hoc scelus & crimen suisse. Sae.
sceptationes mixtae sunt, 'c pari pastu ambulant, at
in illis ipsis Ciceronianis quaesionibus usu venit, ct quotiescunque aliqua in circumstantiis, quae merita juris mutare queant,discrepantia perspicitur. opus est interlocutione, qua ad probandum latigantes admittuntur. Si contingat, nullam esse facti differentiam, recta ac immediate ad definitivam, qliae dicitur, sententiam proceditur. ut olim ita hodieque in sori tritura. Porro Legitima vocatur disceptatio, id est, conformis legibus, S. solennis, sicut olim erant legit actione quibus in omnibus judiciis utebantur. l. a. I. s deo. y ubi diximus. In causis etiam illud servandum, ne praepostere moveantur,aut consuse; id que vox Legitima pariter exigit: atque uti procedant actiones, quas ordo rerum prius absolvi postulat, qua de re inferius suo loco.
4. d) Fuit senus; sequitur disserentia in se
perius potita definitione . quae primo conlinet PERSONAS judicium constituentes, quae sunt vel principales, ut sunt Iudex, Actor & Reus,vel minus principales, ut Advocati. scribae, apparitores&e aeteri. mDEX est vir bonus, jurispe ritus, ad causas decidendas publice constitutus cujus exegesin definitionis pete sis ex tit. Inst. de duae a pr. Sed ibi vocabulum Iurisperitur, omissum videbis: idque ideo, quod etiam judicibus liceat esse juri imperitis; lane ita majoribus, qui Λdsessbres habent, quibus & errores imputantur, I. a. 9uod quisque fur. in ali. juncta l. pen. de α. AH F. Nov. δa. in pr. At vero
inpolition. ad h. r. n. g. vocem Iurisperitus retinuimus, cum,quia praecipitur, ut flubtilitatem le- sum Judex habeat curae, I. u. C. dejudie. etsi lex illa non sit omnino authentica; tum quod officium fit Iudicis, secundum leges s morer judicare. quod earum imperitus facere non potest; In Objectis autem legibus exceptiones esse videri posisunt. Adeo ut vox Drisperitus abesse queat, ideo, quod sunt judices etiam imperiti juris; & retineri possit, quia regulariter periti Juris esse deis bent; nisi quid turbet It . C. de Judie ubi Iustinianus etiam militares homines patitur esse judices, quasi per usium quotidianum approbatos, ut
audiant liter easque dirimant pro Direlegis scientia. Sed haec indulgentia, magis est, ut ad res
militares restringenda sit, e verbis textus; quid enim periculi es, hominet, qui alicujus rei peritiam babent, de ea re iudicare t quo respectu no a r
206쪽
Ioa LIB. V. quidem pro imperitis habendi videantur. Notum est alioqui Phoeylidaeum illud: M δε που κei νειν άδαήμονας z δηας
Inuoctis nunquam Sacrum permitte Tribunal.
Caeterunt, in Pandectis Iudices dati, sive pedanei potissinium huc voce intelliguntur: sed &Praetores dicuntur dc suerunt ludices, L . I LS .h.
t. judi dandique potestatem habuerunt, L Ia. g. 7. de recepi. arlti L ult. C. ubi cisus status. Sed judicare iii m erant soliti; verum praeerant tribunali usque ad litem contes latum,& tunc dabant judicem; exceptis causis liberalibus, d. l. Ia. g. 7. si dei commissariis, alii qde extraordinariis quae dicuntur. te quibus est tu. in Τ. de :Extraord. c guit. At per L a. C. Iepedan.DI. ipsi inagistratus iudieare lilint jussi, dc mos dandi judices abolitus est; cxtra quam, si magistratus essent impediti L ult. eod. Jure novo igitur de judice simpliciter loquimur, unaqtie definitione superius collocata omnes complectimur. Caetera de DI ce, Deo praeri Io in Parte I. reperientur.3. e) Possunt esse judices qui non prohibentur, ut hibet regula tralatilia: prohibentur autem, quidam lege, ne Iudices sint, quidam natura, quidam moribtis. Natura, uisurIω, mutus,prapetuo furiosius G impubes, quia judicio reui. Lege impeditur, quisenatu motus est. Moribur, feni tuae G Iervi, non, quia non habent judicium, notat Paulus.ici quia receptum est, ut civilibus osciis non fungantur l. ta. M. a. b. Dixit Paulus, perpetuo furiosis , ne pugnet cuin Papiniano, qui in LM. b. t. Cum furissus judex addicitur, ait, non itio minus judicium erit, quod hodie non potest judicare; ut Icilicet fanae mentis electus, quodsententiae dixerit, tumst. Dii, ut de his, qui temporaria vi morbi vel insanialas irant, accipiendum: ut tamen si diuturna sit
intemperies, mutandus sit judex. 41 eod. Ue. rum Cinciis non prohibetur, L ff. h. t. nisi in causis, ubi visu peculiariter opus est: et si forte redii-us ii in detur, his utique temporibus cum non adii neu las caulas indices dantur, ut olim sed est sereid i sficium tota vita perpetuum judicandi; idque
tui e Romano comprobatum quo coecus adspirat e non potest ad magistratus, i. r. I. KDb . de
pestit. qui tamen olim duntaxat erat annuus, qti navis coeptum magistratu in coecus retinere
possit, ut in L l. r. F. 6. distinguitur. Secundum quod, si quis verba d. l. K. Caecus iudicandi oficio I ns ruri accipere Wγlit, ut caecitas super- έM Pos M. σὶ Ps. U.
veniens judicem munere suo non privet, nihil est quod refragemur. 6. t in De judicum aetate legitima,non est ex plicita Quae uio; Impuberes uxcludi non dubit tur & expili sun est in I. Lia. to Non cogi misnores annis vigilii i, ex lege Julia tradit Qui inratus, Lin . de Recept. qui arbitri Verba non cogi primo auditu significare videntur, posse judicem esse minorem annis viginti, si modo non sit minor annis octodecilia, quae postul indo injure αde jure respondendo, praescripta fuit aetas. ...ide posui. quin &. in i pia judicandi functione meis moratur. LI7. de Re Iubile. Sed hunc lenium
verbis non cogi male convenire, patet a con tecutione textus in d. l. s. Cum lege Iulia cautum sit, ait, ne minor vigintianuιs juiciare cogatur, nemini licere minorem viginti anuis compromissumItidicem eligere. Ex non cog ι, educitur, non licere: Quin et inu constat in toro illo rutilo. quando Plaetor dicitur nou cogere, id intullio. praetorem se non interponere, i. I . s. l. 3. 4.I. Lubi nou cogere, P et areia e non ιnterponere, De rare, proratiscue timui ulli Ergo minor amus vi
ginti magis eiu ui judex esse prohibeatur. Sed hoe de judicibus pedaneis, qui is uatur. α cogun tu si accipiendum. Supremi judices, qui Mag, stratus sunt, nec habent a quo cogantur, natI esse debent annos, quot singulis olim magistratibus erant adaeripit; velit nulli specialiter essent definiti, saltem annos viginti quinque adsecuti esse debebant. Etenim ad Rei pubi adminis randam
ante vigesimum quiuIuni anuum, vel aci munera, vel honores, admiIti minores non Fortet ; denique nec decuriones creantur, vel creari jusfragium in Curi uerunt, L S. D. mun. s honor. Hinc quiIam consuebat, an valeret sententia a minore viginti quinque annisjudice datat apud Ulpianum in L s . de Re Jud. Cum enim juris esset tralatitit, minores annis viginti quinque nulli publico muneri adhiberi, non abs re dubitabat illeConsultor,an valeret a tali die a sententia;praesertim, quia credibile est, etsi majores annis XX. poterant dari judices, tamen id rarius evenisse vulgoque minus cognitum sitisse: quae res cum occasionem huic consultationi dare potuerit,non placet mutatio luetionis quam decernit P. Faber ad i. a. AR.J ut pro Ponti quinque in L cs . legatu retulinrις nec enim Iurisconsulti, sed con-1ulentis de quinque supra viginti anni', ea vox est, ut sussiciat, probari aliqua dubitationis
207쪽
DE IUDICIIs; ET UBI AEIsQUE AGERE VEL CONUENIRI DEBEAT. rca
causa, quisque ille suit, esse prodilfhim, ut judicem crederet est b d chcre vix inti quinque anno' milia. Fabri emendatio mimis eo placet, quod Ulpianus in L l. 7. simpliciter minorem pliquoties appellat; sit judex minor datus sit; si minor, Praetor; si magiit ratiun minor gerit: in i latiti una autem est . minorem simpliciter die lum de minore annisXXV. perpetuo esse intelligendum. Sed tamen oc Ulpianus ipse tauquain de re dubia inquitur; a qui linum est, ait, tueri sententiam ab eo iciminore utinisXXV.dictam. Puto,quatrivis lege Iulia minor annis XX. sidus abscisse prohiberetur, usu tamen invaluisse, respectu quorum vis judicum,ne minores annis XXI . darentur, &Legis Juliae usum hac parte non fuisse viridem, sed rediisse Forum ad jus, quod ante Augustum valuerat. ut judices a vicesimo quinto aetatis anno legerentur; quo respicit Suetonius in August. cap. N. Judices a vicesimo aetatis anno aligit, quinquennio maturius quamIolebant: Ita enim legendum esse, non tricesimo, facile persuadet Cujacius 2I. obg. 32. tam mihi quam Casmbono ad Z locum.Sed ita minoris XXV. imo & viginti annis, sententia sullitietur, si tamen non fuerit minor anni, decem octo; hic enim plane non potest serre sententiam,ne quidem consensu partium,vel si aPrincipe datus lit,quibus casibus actodecim annis majores dati judiceq re fle sententias ferunt; etiam, si Praetor vel confisi ejus aetatis jus dixerint, ait Ulpianus. Quae res cum moribus hodiernis egregie consentit, quibus ita receptum est, ut qui Magistratus aut judices a Principibus, vel ab ordinibus liberorum populorum constituti sunt, omnia facere possiat, quae ad illius officii ministerium pertinent. Paulo aliter de Iudicis aetat edure nos io D. Visian bach ad h. tit. qui. up ab eo citantur, ct D. A. Matthaeus de Ddie. kput. I. rh. s. 7. Porro . la) dubium non est, quin iudex in propria causa nemo esse queat, ' ut non modo naturalis rati , sed & titulus totus C. Nequis in
sua causeabdicet, vel jus Mi dicat, docet: quod
etiam deTestibus enixe prohibitum est,t. ιο. C. de Testib. eis tam peremptorii non sit praejudicii.te stella, qualia judicem habere adversi rimo. Quid igitur Impenator quem ille judicem in 1uis causis habebit, quem Reges ec Principes reliqui 3 Res
est clara, non esse, cui subjiciantur; Ideoque eos judices in propria causa, ut Dodiores obtervant ad i. Et Tiberius. ψι. de IIem inst.oportet esse, ut in ista l. t. praeivit exemplo I iberius:quod ita boni Principes exercuerunt, ut se legibus subjicerent, iisque sese alligatos ultro faterentur, L . C. de I L. imo etiam minus libi quam privatis induugerent, ut in s. ult. Inst. Ouib. mod. testam. Min m. specimen dedere, quando Principem ne gant heredem litig causa institutum, hereditatem agnoscere debere, quod privatis liberum est admittere,i. S. M.f. de Aliendu i. mur. Quo autem species omnis praejudicii tollatur, hodierni Principeq ct Rinmae Potestates reste consul utit, quod suas causas opud supremas Curias in quibus cun-
'is jus dicitur, agi, & judicari permittunt. ea rimique se judicὸtis submittunt; scilicet, in negotiis. quae tanquam membra communis societatis, non ut Rcciores Civitatis, habent controversa, sed quatenus saepe dubium est, cujus generis sint quae vertuntur, hac parte rursus ip1os oportet este judices, quia res alium non capit exitum : sc tamen,ut in dubio rem potius ordinariis delegare judicibus, quam suo arbitrio vindicare debeant, qHo minus a contractibus cum Principe ineundis cives absterreantur. 8. Secundum proprias causas, nemo quoque
Pater in causa filii iudex admittendus est. 9ui
jurisdictioni praeest, ait Ulpianus, neque sibior
dicere deber, neque uxori, neque liberisDis, ncque libertis, vel ceteris, quos secum habet, Lio. GJurisi Contra sentire videtur Asricanus; In rivalis, inquit, negotiis Pater filium, usi filius atrem judicem habere potest, L 77. b. t. Cui ici- iis tract. ad A D. I. Haec nou se ut contraria, inquit; potestota non debet; rectius enim feceris,s in re Patris aut filii absinuerit munere ju-
Permittit tamen Ord. Proe. Sax. TD. a. f. iis, qui eum iuri dictione investiti & Amrario instructi sunt, qui in praesentia subditorum ad acta juravit, subditos coram suo convenire judicio. t vid. CarpZ. l. a. Re*.3 . Id. q. a. C. E s . d. 11. ubi suspieionis virandae caula, acta ad Collegium durisprudentum transmitti fas
t Coram tali judicio rite eonstituto, Dominus sua sub ista iurisdictione sita bona valide oppignorar eon trahit, renunciat,testatur, subditos suos in personalibus, real bus, & udalibuς causis convenit, ita ta men, ut Iustitiarius in causis alicujus momenti ex sententi,dctorum jus dicat. O. P. S. EI.U E. Tt.a. β. 3.
208쪽
dicandi: una verbo jur, altera honestas signi eatur. Quid ergo cives 3 Hi pati debent judicem adversarium 3 Quin potius,ut hi non debenti ita nee judices debere intelliguntur, dc debendi verbum. si aliquando quod decet, saepe quod
oportet lignificat; maxime cum lex aliouid debere fieri, aut non debere praescribit. Ulpianus idem, qui legis Io. auctor est. Oua quisque actione, ait, a re volet, eum edere debet, L . inpride Mend. ix quidem cogitur edere, i. q. pr. s. a.
per tot. d. tit. Quod si unquam debendi verbuitinecessitatem inserat, lieic res & publicae distiplinae vigor eam exigit interpretationem; ne Pater
in eausa filii judex, si inaxime non tam quod debet, quam quod potest, sequi velit, admittatur. Sed igitur quid de textibus fiet conciliandisy Verba l. 7. in privatis negotiis, suggerunt aliud respondendi medium, inter publicas ct privatas caulas. ut in his liceat Patri esse judici, secus ac in publicis. Quam differentiam, ait Cujacius L
Graeci Interpretes liac ratione confirmant; quod
si quid in privatis judiciis petendum sit. emendari id facile possit. remedio appellationis; in pu hii
eis multa interveniant, quae corrigi, postquam faeti 1lint, nullo modo possint, veluti carcere
tormenta, catenae. Uerbera vel ut ipsorum verbis utar, ὲ σειοι αποκλω tam, Φυλακuc aea, L ult.
C. de Abolit. quae indignum sit a filio pati Patrem. Sed haee ratio non eicit . ut justum aut tolerandum sit, quo Pater in causa filii, aut viceversa, invito adversiri in filius in caula Patris judex adhibeatur. Ergo ad alio. Verba I. ro. deIurisae suggerunt distinetionem inter jus dicere, d. l. io. A. iudicare. L 77. Esse distri meu inter haec duo, non est quod negemus, sed huic conciliationi. ut nobis videtur, ad verissem. Qui jus dicit non seri sententiam, qui judi-Cat,contra; ut ex iis constat,quae de jurisdictione officioque Praetoris, & judicum datione, pridem intelleximus. Atqui sententiam serre Patrem in
eausa filii, id est gravissimum ; Ius dicere, si judex datus vir bonus sit. tam gravis praejudicii non est. Quod fi igitur jus dicere Pater in causa filii
non debet. judicare multo minus debebit; neque ita de t. ut nec possit, ex sententia Papinia. ni ; quae contra bonos moresfiunt, ea nec facersnoi posse. ι V. de Conae ivt. Dissent. Goveanus ad d. l. ι o. Duareturi l. Digyst. Bam, Faberi Vulte. ius. Merillius, Cos alius, Bronchoritius. citati a Vissen bachio adiit. de Draiaeth. l. Superin
de qua loquatur Ito. atque voluntariam, de qua I. 77. cujus auctores sunt Hotomanii. Coralius ad d. L ro. dc Gothostediis ad i. 77. ita ut haec de voluntaria, Lex Io. de contentiosa accipiatur; Certe ratio, quae patrem vetat esse judicem, cessat in voluntariis; sed verba,in privaris ne titti ad rem familiarem & patrimonialem pertinent ἰcujus inodi res non sunt. emancipatio. adoptio.
manumissio, quae ad voluntariam jurisdictionem reseruntur; in patrimonialibus regnat imprimis contentio; atqui in his indicat L 77. Patrem posise judicem dari. Wissenbachius noster, hae coninediationes, inquit, infirmiores sunt, quam ut ariet Iustinere valeant. Mihi etiam in hac
quaestione Πti dissensisse videntur. Scilicet, an intinomiam statuere est regia conciliandi via.Sed hanc probat antinomiam esse, ex Les de Recepi.
arb. 'mi,nam T judicare eum Patrem posse plerisque placet. Ait, plerisque: fuerunt ergo. quibus hoe dupli it. Sed audiamus integrumloeum, qui mihi conciliationem suppeditare videtur. Gajus. Ouin etiam de re Patris dicitur. Alium m. arbitrum esse ; nam s juricem eum esse posse,plerisque placet. Λrbiter non nisi partium compromisso statuitur; adeoque si arbiter
in causa filii Pater accipiatur,eum adversario consentiente acceptum eme. manifesta res est. Hoc, volente adversario; si contingat aliquem eo usque suae fidere causae; fieri non est iniquum,quippe volenti non fit injuria. Probat autem I Ctus nanc positionem de arbitrio, ex simili de Iudice. quae nullam consequentiae habet speciem, si non idem hic fundanae utum judicis admittendi subsiti adeoque si non Pater etiam volente adversa
rio, judex in causa filii addictus fuerit. Hoc igitur Gaji responsum. inter Ulpianum & Africanum videtur esse medium conciliandi. Non de-
bere, nec posse Patrem in causa filii, nec filium in causa Patris esse judicem clo. nili ut arbiter esse potest. hoe est adversario consentiente. d. LII. Quod ut in ipso textu non habeatur, sussicit aliunde constare. Tu dices, si haec conciliatio est vera, non est verisimile, fuisse qui discreparent; quales tamenGajus exstitisse non dilsimilat cum ait serosque. Responsio est, imo suisse caesam dubitandi ex eo, quod Arbitria ex solo partium consensu proficiscuntur, ideoque nil erat in Q-lens ibi Patreiu admitti; sed cum in judiciis publica sit auctoritas, eaque magis ad exemplum pertineat. haud immerito duhitatum est, an ibi tale compromisiuin de Patre judice, recipi conduceret
209쪽
DE IUDICIIS. ET UBI QUISQUE AGERE UEL dce. 7
dueeret; quod tamen praevaluit. I . Thomasius suam lenient i .im his verbis cap polii it; ad quJm, priora qui legi, responsiorum non deli-denibiti
Non desunt tamen, qui Iudicem tu propria
causa non admittunt. etiams pars alteria eo=yentiativid. M ig. Di .Ziegi. d. l. concl. II. g. I a. quod forte de Iudicibus hodiernis non male asseritur. At quoua prisos Romanorum mores.podes etiam
per istiuditiovem interjudicem re Ius dicentem,
d. l. II cum d. l. Io. conciliare.
N. ΛDDIT. Purat Autor, responsonem hic non desiderari,s quis priora legerit, ubi sie argumentatus est. Si pater fui dicere in causa Alii non debet, udi
care mutis minus debebit, quia sicilicet tam gravis praejudicii res non enus dicere, gravissimum autem, ferre sententiam. Ego Pero argumen rum inverto. Jus dicens dirigiιprocessum, σβ-cuudum ea qu.e ex doctrina de osscisPraetorum Iudicum pedaneorum Iecundum jus Romam
nota sunt,judici formulam praesicribit, ad quam hic judicare obfrictus cs qua ormulae alligatus erat. Deo ex L Tis facile consar, Patrem, si Praetor est, directione hae sua magis praejudicium creareposse adversaris filii, quam Asir judex sedaneug. 9. Caeterum, praediis a Iax ro. non modo Patrem in causa liberoriam, sed α maritum in uxoris causa. & Patrem Dinitias in rebus eorum, qui
subjecti sunt illis, judicare prohibet, in verbis, neque libertis suis, vel eaeteris quos secum habet. Imo generaliter. in quibus casibus aliquis prohibetur esse testis. in iisdem, S quidem strictius, vetatur esse judex. ut videbimus ad tu. de Testis. J iiDriim assee ionem tam peremptoriam non ese qtiam judicum, res ipsa loquitur. Quou que
tamen ratione sanguinis aut assinitatis haec pro hibitio extendatur. Legibus expressum non memini. In nostraCuria sit prema Legibus AmphFAmi ordinis ad tertium usque gradum,tam ratione sanguini , quam adfinitatis, producitur, idque more veteris observantiae, secundum calculos juris Canonici, quo tertiuin juris civilis gradumeta conliat sextum; adeo ut Consbbrinoruin liberi a cati sis suoru ita παρα- λων arceantur. id que religiose custoditur, ut non modo judicandi Ossicio. ledctiam aconicientia excludantur. io. Finitur ossicium Judicis aut generaliter, vel respectu singularum causarum. Generali ter morie sine dii hio qliae est ultima linea rerum, maxime personalium stinctionum. Detu tempore praestituto, si judex ad tempus sit datus, Isa. h. t. Tertio. excustione a judicandi munere, causa cosnita, rogatu ipsius. l. m. in pr. h. t. tot. tD.st. de vacat. s excuc. Respeelu singularum caularum delinit esse judex: r. Reculatii me
suspecti, de qua inferius. a. Interdictia eius. qui causam delegaverat. l. ra. Opr. h. t. 3 EX culatione ejusdem Ob justas impedimenti causa l. ty. intri eod. 4. Sententia lata. l.11. de Re Ju- die. Si luctetarem acceperit is, qui judicem dederat. an datus desinit esse judex λ Negat Paulus in I. s. s. l. de Dic. ubi. judices a Praestidati solent etiam in tempuritice orum egus si rare, is cogi pronuntiare. Opponitur Ulpianus in l. s. s. t. de Pris dict. cujus auetoritate se non moveri, sed a Pauli partibus stare, prositetur Anton. Matthaeus disp.I. de Dic th. ι . Proinde agnoscit dissensum re antinomiam. quod, si necesse non sit, effugere malo. Magistratus, i quit Ulpianus in d. l. 13. g. r. vel qui in potestate aliqua sit , judii are jubere eo die, quo Irivati futuri essent, non psunt. Hoc agere, id ope ram dare non potest M sgistratus, ut expresse in
illud tempus det judicem quo ipse jus dandi non sit habiturus; ut tune initium habeat iudicis ab sedati ossicium, quo ipsius potestas auistoritatem ei nullam praeliare potest. Verum simpliciter datus iudex ab eo qui ius dandi habet, si nondum
absolverit disceptationem. cuin is, a quo datuSest, abit Magistratu, licet ejus quoque delegatio finita videatur,tamen non solet ab ossicio depelli, sed hoc jure utimur, ut nihilominus judicare cogatur. In his nulla contrarietas.
ii hὶ Secundum Iudicem Achor & Reus conis siderantur. Actor autem est, oui ad judicium
pro . ut, Reus, qui pro catur, τι M. in . h. t. Nomen actoris ab agendo eme constat; non ab ι Hune actorem nominando litem declinare posse.manifesti iuris est modo in nostraSaxoni ahoe fiat initio
statim,&ante primum termInum sub poena v.& ilia lororum, quo facto, si actio in foro rei sitae est instet uta, nominatus statim est citandus, lin in foro domicilii lis mora, actor ad nominati ordinarium forum est ablegandus. Nesante nominato, rem ad se pertineve, aominan1 rem extemplo actori relli- .
210쪽
qo6 LIB. 'arando, id est, cogendo in iuς, ut Theophilus,
ab agendis adversariis in jus, ad pr. Inst. de
ion. verum ut Actores Caularum dicuntur apud Ciceronem in Bruto. Horat. in Art. Poet. Valer. l. S. e. 7. nisi quod illi causarum alienarum actores ita vocant, cum in Jure notissima consuetudine is Actor vocetur, qui Iaam causam agit,ael. U. Reus a Re dictus est, ct Rei, quos interres sive negotium inte edit, quorum de Re vir uiri ut Cicero a. de Orat. tradit, sive is agat, live sum eo agatur. Hinc duo rei, tam stipulandi quam promittendi, o tit. Ins. t . de duob. reis. Sed ut is, unde peritur, Reus appelletur, usta receptum est frequenti, talia in civilibus quam Criminalibus causis: unis Reus fieri, inter Mos, id est accusatos, referri notissima locutio: quam heic sequimur; ut Actor sit, qui agit, ct Reus,qui convenitur, estque in omni judicio necessarium, ut alter Actoris, alter Rei locutri teneat: Unde quaesitum, in duplicibus judiciis,in quibus utrilr que partis eadem ratio est, uter Actor, uter Reus sit habendus 3 & placuit, eum esse ractorem, qui prior ad judicem provocasset; quod si continge .ret, ab utroque si iMul, ut in pari causa, factum esse, quia tamen forma judicii non constat fine distinctione Rei & Λctoris, necessario ad sortem
recurrendum est, ut docetur in I. U. l . h. t.
Sunt autem duplicia judicia haec; Finium regundorum, familiae erciscundae, dc Communi dividundo; quanquam in hypothesi. illa non semper duplicia instituuntur, ut in loco videis
II Commune requisitum Actoris & Rei est, ut habeant legitimam personam standi in judicio. Qua nonnulli plane carent, tam ne Rei, quam nemores fiant; aliqui licet agere nequeant, Rei tamen fieri possunt. Plane prohibentur sine dubio servi, tam respectu aliorum, qq. I. . h. t. quam respectu Dominorum, paucis exceptis casibus, qui sunt in D. h. t. Ratio est in LM. de R.
J. quod attinet ad ius civile, servi pro nullis habentur. Plane etiam persona standi in judicio carent pupilli & minores annis XXV. sine Tutoribus oc Curatoribus suis, tr. T a. C. qui legit. per u. panae in Dd. i adeo ut sententia coutra minores solos Iata. sit ipso jure nulla, nec restitutionis indigeatiis. C. Si advers remjuiquae
res cum in favorem minoris aetatis introducta sit. in eorum praejudicium verti non potest; Id que si minor annis XXV. sine curatore sententiam obtinuerit, eam valere non dubitatur, c ιδ. C. de Prociιr. ubi uxor minor sine Curatore marito suo mandatum dederat; scilicet pro juris Romani ratione, quo Vir non potest esse Curator uxoris suae. Pontifices in jure suo causas matrimo niales,tanquam spirituales, in quibus Curatore nihil opus sit, exceperunt. cap. an. num. is ibi scdejuae in L Gai L obfIOS. n.s. Quam exceptionem juris civilis rationi convenire,negat D Matthaeus de Iudic.I. 22. eamque rejecerunt Supremi Frisiae Δικασπολοι, apud Sandium I. ID.I. def. 2. Atqui minor sine Curatoris consensu potest nuptias contrahere, L S. C. de pt. quid ni igitur nuptiarum causa in judicio consistere 3 dicat aliquis. Imo Iudicii longe alia in ratio propter α μεΘροώας, circuitus fraudes, quibus aetas imprudens facile capitur. Etiam delicta contrahere possunt minores sine Curatoribus, ct tamen sine illis in criminalibus judiciis non consistunt, ne ex sua imperitia vel juvenili calore, aliquid vel dicant, vel taceant, quod si fuist prolatum, vel non expressum, prodesse eis poterat G a deteriore calculo eos eripere, L ψ. C. de Auctor. Praes. Hac de re Thomasius adjecit
Id est, nee actores esse possunt minores, nee rei, sine curatorum auctoritate, d. l. q. Moribus no . siris utiprocessus ordinarius in criminalibus rarius frequentatur, ita si minores tamen accusare velint, haud dubie idem obtinebit. Carp. Prax. Criua. quaest. 2 4. n. 23. AE A rei t, curator non admittetur. Brunnem. add. l. 4.
13. k Quod de pupillis & minoribus est di
ctum, sine dubio locum habet in omnibus, qui sub Curatoribus sunt constituti,quales prodigi αfuriosi , arg. LI. C. de Res. minori etiam in mulieribus nuptis, hodiernis moribus, ubicunque mulieres in Cura virorum habentur, quod pleraque Europa videmus esse receptum, etiam apud nos: ut in judicio, nec quando agere instituunt, nec ubi conveniuntur, sineViris consistere possint, exceptis tamen aliquot casibus; duorum rimus est, si Vir absit nec ejus copia haberi post; tunc etiam intervenire pro marito iis permittitur, ut docet Sandius lib. I. tu. s. def. ι.&tuit. & si dolose versatus fuerit, refusione expensarum dc Poena arbitraria coercendus est. O. P. S. E. I. ENE. Tu. δ . g.I.