장음표시 사용
71쪽
LIB. I. TIT. XIII. XIV. DE OFFICIO dies finem accepit, quasi NESCIUS E X E R-CENDI. Quid 3 illviniae Corvinum ad sumnia, mei itis belli ac pacis artibus provectum, ut idem Tacitus refert XI. Anii. g. se . suissene ictum exercendi priae se miratia urbicam. Longe aliam causa in reddit Eusebius in Chi on. Messalla Corvinus, inquit, primus Praefectus urbis facturoexto die magistratus ab leavit, incidium es epotestatem contemni. Fuit enim Regii
instar ministerii, civus manu praesentibusque coercere suppliciis, adeoque in civitate libertatis memore intoleiis Ostidium.Idemque Tacitus in- Γ i I
aestura, quas primordium csc ingressus honorum fuit gerendorum, erantque vel urbani Quaestores, qui curam sanetioris aerarii in urbe habebant. vel provinciales, qui prae idibus aderant, ut reditus Rei p. colligerent. Sub Principibias etiam quaestores erant,qui Candidati Principum vocabantur. Hi in senatu Caesarum literis, Orationibus, & rescriptis legendis vacabant; T 1 T.
ΡRaetoris definitio est apudCiceronem r. de LLEst juris, ait, disceptator, qui privata judicari
jubet & juris civilis custos est. Milici iura Praetoris suit, jus dicere de rebus civilibus, nam de criminalibus nusquam judicasse legitur. imo non potuisse, probatur ex L un. g. vlt. h. t. s s. a. Inst. deIusp. tui. qnod est intelligendum de Praetore urbano S perearino, de quibus proprie hic agi.tur, probante Cujacioparat. h. eosque etiam significat l. II. C. de appellat. Fuere alioqui Praetores, quibus causarum criminalium quaestiones
commissae fuere, de quibus in I. a. g.3a. de Orig. Jur. Dic igitur, Praetores non habuisse merum imperium, nisi qui ad certarum legum quaestio
Porro ad Priaetores fiebat in ius vocatio, apud illos actiones edebantur, LI. Aiujus voci L r. de edent omniaque agebantur, quae injure sacienda erant, de quibus in tit. de Dcc. sed eum ad ipsura caiisae cognitionem erat ventum, delegabant judices pedaneos, qui cognitione exacte habita, serrent tententiam, quam Praetor exequebatur, L F de rejur Excipiebantur certae causae de quibus ipli Praetores cognoscere debebant, ut erant liberales, live status causae, LIa. 4L 7. de re
dicare videtur, quasi vescit; exercendi; quod lio' ino senerosus nondum adeo ab antiqua civilita te degeneraverat, ut regiae praefecturae se accom modare posset: eoque, nili salior, spectat, quod mox si ibjicit Tacitus, de Statilio, quod is, quamquam provectus aetate munus idem egregie tol ravit : id est obduravit animum prudentia,quod Messalla securior offensae minus curae habuit. Dio Praefecturae hujus initia recensens hsq. CV vini non meminit; quod sex dierum scilicet, ODficium vix merebatur. . XIII.
I. uv. s. a. eqq. h. t. origo quaestoribus errandis antiquissima fuit & pene ante omnes magi stratus,ut loquiturUlp. l. r. pr.b quoniam Romulus & Numa binos quaestores, non suo tantu in Iubitu sed re populi suifragio eleficis, habuerunt ; ead. l. I. Tac. XL anu. ra. in med. Adde Cu-jac. in Paratu. h. XIV.
eept. arb. ut S a 'io popularis, ibitim. Sed iure G.L Diocletianus & Maxi ininianus per L a. C. de ped.juae ipsi,s magistratus causam cognoscere&j udicare voluerunt, nis propter OccuPationes publicas et Apropter eaussarum multitudinem,omnia negotia non potuerint coguycere, d. l. a. Deni.
rue& in causis vilioribus re facilis expeditionis,acit potestatem judices pedaneos dandi,Julianus in I. i. eod. tit. Coae a. Fainosa Lex Barbarius Philippus, non videtur habere tantum dissicultatis, quantum quidem a Dd. motum alias fuit. Servus erat fugitivus ille Barbarius, notus Antonio Triumet iro, cujus suisse compotorem memorat Suidas, ct in illa confusione Triumvirali Praetor iactim est. Ei vero servituteiri nihil obstitisse, quas Praetor non fuerit, putabat Pomponius, hoc cit, servitus
non obstabat, quo minus esset PCaetor. Atqui verum est,aitUlpianus, Praetura eumfuu niueritne vere Praetor, suo loco relinqM: , uec t.riurefutat quam non probat; ait tamen . evirajnstinetione Praeturae fuisse; at hoc pii iti , s Lustum esse praetura, nec vere suisse Prato: em, i i aerit, acta ejus an valeant. Et respondet iis, valere,
propter utilitatem ἐς praesumptiali populi Ro-GI . mani
72쪽
mani voluntatem. Non est igitur, quod error hac l .ege colligi solent, alio pertinent: vid. Jac. heie jus faciat; ut vulgo hinc colligunt. Sed re- Gothosted. digere.ad hane L.ochsalinium ad n putatio utilitatis piae sumptio voluntatis hac sens. h. t. Willelib. ad h. t. parte juris estectum habent. Quae praeterea ex T i T. XV.
Fficium Praef. Vin erati curare, ne incendia supra urbanos praecellerent,&plures cohortes ab I in Urbe orirentur, l. s. h. t. e.ique de causa Augusto inlli tutae essent, inter legitimos milites si istibus aut flagris lares nocturnos caedi jubere ejus aevi non censerentur. Itaque in omnibus poterat, ἱή. h. t. ac etiam servos ultimo afficere bellis civilibus Galbae, Othonis. vitellii, rara eOstipplicio, L pen. de comi. causa dat. Ossicium ruin mentio, nullus usus. E libertinis erant le- Praef. Vin prius suit vilissimuin & nullius loci, cti, vile genus, ct Vulcani potius ministri quam adeoque nec magistratus erant, L 2. g. nam Praef. Martis. Pollea tamen Praefecti auctoritas. ut is de O. ynunquam mentio ejus Tacito vel Sueto- ipsorum militum, crevit, ut ex h. t.& aliis scrinio inter illustres dignitates, ut hic in Digesis, ptoribus clarum est. vid. Lips ad Tac. A. ann. imo adeo viles erant, ut cum munere & robore verb.I. urbanast. Pratoria cohortes. T 1 T. XVI.
ΡRovinciae ex institutione Augusti sunt vel S.P. tores dandi sit oratio Marei. causa fine qua non. Q. R. vel Caeseris. Qui in illas mittuntur,rm- mandatum Procos siquide in tutoris datio ipsa constites vocantur, quorum ossicium est, Omnia mandari nequiti .de o f. V. cui manae junct. 1 f. loco Principum gubernare, i. g. h. t. etiam de cri- s. a. de ιυι. Specialis exceptio est, quod inanuminibus cognoscere re animadvertere jubere, L fi missio apud legatum Procos fieri nequeat, quia pr. h. t. Potestatem non exercebant, nisi cum in non habet jurisdietionem talem, L a. s. t. de ob. provinciam venissent, praeter voluntariam juris- - ν eum qua vix potest conciliari l. ι7. g. ι. de dictionem, quam statim ac urbe egressi sunt, ha- mau. vlud. nisi addamus non, cum Cujac. t. abs. r. bent l. r. h. munera illis accipere vetitum, munu- s G obf. s. quod tamen durum, nisi deleas instilla, quae hic Xenia dicuntur, non aeque. De super pari. ut ita in summa nihil addatur, sed quibus vide elegantem locum in L 1. I. ult. h. t. duae voculae permutentur duntaxat. Distinctio-2. Procossi adjunguntur Legati, quorum ossi- nem Provinciarium& quae populares sint habui-eium est, sungi vice Procossi ubi ipiis ademe non mus modo. Denique Caesareae provinciae dice-lieci. idque mandato Procossi quibus liberum est, bantur, quae erant magni momenti. & in quas etiam non mandare,& mandatam adimere juris- mittebantur Praesides,cuira ingenti militum prae dictionem Pri incipe tamep consulto, l. 1. g. .lpsi sidio ab ipso Caesere, vide Strab.pam a. lib. n. st tamen legati uti quid habent proprium, velut tu' 619. s 7o. Dion. Cas l. U. In l. q. g. a. verb. Cottatores dare, quod competit illis ex oratione D. V Megala Cossi emendat Cujac. 6. olf o. ubi le-Marei, l. t. s. t. de tui. t. hoc tamen ipsum non git, Cotta Messo lino coniti lente: quae correctio est iis proprium, nisi postquam Procos. juri di- non placet Liptio ad Ac. I M. AnnibM.fol. s. adctionem iis mandaverit; si ut causa essiciens tu- verb. Μessalinus Cotta cen uit ca . csc.quem vid. T i T. XVII.
ΡRxsectu; Λ ligustalis est, qui nomine Caesaris tur hi praesecti ex equitibus Romanis, non e Se-
praeest aegypto,quam ob momentum P OVin- natolibus, ne potentia oc nobilitas animos addeciae ingens. Augustus lepoluit peculiari im- ret ad res novas moliendas, qnibus illa Provincia perio complexus uti, ut Suet. χ l ac. tradunt. E- multis modis apta constituta erat, ut idem Ta-jus ossicium est liuule Procossi h. L un. Sumeban- citus. Τ i T.
73쪽
I. quid Praeses, eumque fuisse Magistratumr II. Partes. o tum ejus. III. Disinctis intor
Praesides universalium sparticularium Provinciarum improbata remissUaeses dicitur, qui totam resit Provinciam. I. r. h. tametsi, cum a Pmcois distinguitur, is intelligitur, qui Caesaris vice gubernat. l. pen. Generaliter igitur Praeies est, Omnis Praefectus supremus Provinciae ; specialiter qui Caesarcae provinciae praeeli. Dicuntur etiam Legati Caesaris Laa. pr. de AscusIori tibi Praeses Oppollitur Mais iratui populi Romani, quemadmodum S in I. I. I. quod met. caus quod respicit ad divisionem provinciarum in Caesi reas α quae populi sunt, cujus in tit. de oes Procon . meminimus, &meminit Strabo in lib. tili tib An. Alioqui Praesdes esse Masill ratus, non est dubitandum, per
I K. g. vlt. junct. l. a. de minor. cum majus habeat imperium omnibus post Principem,l. q. b. t. Imperandi autem jus maxime ad officium Magistratus pertinet, ut docet Aristol. 4. Polit. c. mubi Magiitratus, ait, ειν- , οσαις άπ οε δοτα. Gουλευσα σία orso τινῶν - κμου ' επι ταξαμ, ηψ μάλισα τοῦτο. το γαρ εοπιταέω ιἀτχικώτερον ἐςι. Ouibus datum es, de certis rebus deliberare atqueIudicare, G hoc quidem maxime ; Nam imperare vel maxime convenit magis ratui. Dissent. Hotoman. obfaa. Oificium ejus est cognoscere de omnibus, cum maximo post
Principem imperio, l. 4. l. o. h. r.e eq. habet ius gladii, dandique in metallum, quod est gravius deportatione. l. o. g. S. b. Attamen Praeimdem deportare non posse, nulla dubitatio est, i. a. g. r. deparn. quod mirum S contrarium videtv r. Sed tu dic, deportationem fuisse genus supplicii, quod personis notabilibus irrogabatur, &quod ideo Princepς reservaverit sibi, aut quibus in specialiter dentandasset, L ι. g. 4. de lag., adael. 1. I. I. TI g. r. de uir erae es releg. Merillius lib. l. variant. ex Cujacio cap. a. distin uit inter Priaides universarum & singularum sive particularium Provinciarum; illos habuiste jus deportandi, hos non aeque; quod ut indubitatum conciliandi medium tradit D. Wissen bachius a. Paniae diis.f. th. s. Sed nos hanc distinctionein nulla ratione fundatam esse, probavimus l. p. Dieres c. 7. Tu dices, quid sibi vult igitur, cum in aeι. LI. S. de Q. Praef. jus gladii ct in metallum dandi habere dicuntur, quι universasproviscias rem gunt. Nonne illis verbis oppositio particularium provinciarum indicatur 3 Minime, sed partivnι. Provinciae univer sum totae.Nain univer suin non semper notat complexionem pi urium rerum, sed integritatem unius rei. Scaevola in Lot. in pr. de LM.f. Peto a te, Domina uxor, ne ex
fundo Titiano partem tibi vindices, cum Dias,n universam emptionem ejus suu si fecise: itianifesta Oppolitio inter rem universam,clusdemque Partem; paulo post, universisssuu itis. Vult igitur Ulpianus, merum imperium esse penes eos, qui totas regunt provincias, sive parvas sive manus, a Principe sibi commisas, non eorum, qui us praefectura partis alicujus in eadem provincia demandata est, ut erant Legati, de quibus idemUlpiamis docet,eos non habere animadvertendi, coercendi vel atrociter verberandi jus: verum ii quid esset. quod majorem animadversionem exigeret, id eos ad Proconsulem, qui totam regit provinciam, rejicere debere L M. δε
se. Procons. Sed heic subsistamus: vide lacum
Ffieium Procuratoris Caesaris vel inpliciter est rationale, ut praest rei pecuniariae Principis, de quo in D. N a. h. aut vice Praesidis fun-riuri re tunc potest omnia,qitae Praeses, i. q. C. ad. Fab. de Plag. l. a. C. de parn. Talis fuit POntius Pilatus, Judaeae Procurator, quem Matthaeus Evangelista cap. 27. v. a. uec Josephu lib. ιδ. Autl-quit. c. s. votant ἡγεμωνα Praesidem Judaeae. Eumque Jurisdietionein ac Imperium, etiam merum exercuisse, tota passionis Dominicae . historia loquitur: atqui Tacitus lib. N. Annal. Procuratorem Pontium Pilatum appellat. Prior per servum suum potuit Caesaris hereditatem adire, quod privatis per procuratorem non licet l. I. g. ult. h. t. iuncta Loo. de aequin hered. l. 77. cum LIV. GR. J
74쪽
uero LIB. I. TIT. XX. XXII. DE OFFIC. IURID. EJUS CUI MAND. ixe.
consuit satis Augusto seposui massyptum,i c M tropolerus Tgvpti, cujus ossietum fuit, ius Di in ign.itibus Rotivirus pixclitiisse. nili i plum dicere in illa civitate, etiam tutores dare dc ado- quoque Praesectum, uas aemulo & custode ap- ptiones permittere. l. t. Ur a. h. t. Polito, coerceret, qui fuit Juridicus Alexandriae T 1 Υ. XXI.
De Ossic. cjus, cui mand . est Juris d.
ΗActenus de iurisdictione singulorum Magistratu uiri: sed quia saepe contingit, ut illi suas vices aliis mandare cogantur, ideo hoc tu. agitur de vicis ejus, cui maudata est iurisdictio. Mandatum scimus esse, cum qui, rogatus ab alio, cujus proprium est i Notium, id nomine ipsius, gratia adiministrati Ex quo intelligimus, quodnt ossicium ejus, cui mandata est jurisdictio, facere scit nomine & rogatu magistratus ea, qtiae ipse sacere debet; cujus ratio ex natura cujusque negotii pendet. Longe aliud indicat rubri C. deos e. eius, qui vici alic.jud. nam ibi de illis agitur,
qui non rogatu magistratuum,sedvoluntate principis, loco magistratuum provinciis praeponuntur. eodem senili,quo olim Proconsules. Propraetores&c. Dixi in mandato requiri, ut hoc, quod geritur,sit proprium mandantis negotium; cum ne tutor quidem, licet domini loco iit, L 27. de administrat. tui.mandatarium in rebus pupilli constituere possit, ut dis. ad g. ult. IV. de Curator.
Hine mandatarius mandatam sibi iurisdictionein rursiis alii mandare non Potest. l. ult. pr b. t. De inde, quod mandatur, magistratui qua tali competere debet, id est jure magistratus ordinario; nam quae ex speei. di lege vel cqulli tutione certis
magistratibus commissi liint, ea mandari non possunt. l. l. h. t. qualia sunt animadversio criminum, datio tutoris,consilii exercitio,permisso alienandi res minorum . L ι.s a. quibus de rebus mox opportunius, ubi de Iurisdictione sermo erit, agetur. Moribus. quia Jurisdictio non solet esse penes singulas persimas, ut Romae, sed penes Collegia judicum, mandata jurisdictio exiguum habet ii sum, nisi in Coti ni Tiriis Collegiorum juridicorum; qui notionem aliquando Collegis
suis raro aut nunquam aliis mandant.Quanquam
statuta Fritat Praetoribus in Agris permittant aliquem sibi ext Collegium substituere quod nunquam, opinor, usurpant; Adsessores quos habent. eum in finem adhibere solent. T. XXII.
AD sessores sunt Iurisperiti, modeste Studi
ii vocantur, ut sapientiae prosem,res philosophi. l. t. h. t. qui magistratibus consili causa in judicando adjuncti erant. Horum Obsequium est in cognitionibus, postulationibus, libellis, edictis, decretis, epistolis, quid jus & ordo judiciorum exigat, iuggerere magistratibus; ita tamen, ut si quid erratum esset,hoc Adlessoribus i ola magistratibus imputaretur, l. a. D. quod quisque jur. quia M igistratus saepe legum erant imperitiores, Nov. Ja. pr. Pro hoc ossicio salarium accipiebant, olim a nugistratibus, ι η. h. t. postea ex publico,
arsi. l.3 2.Uerb. ad ararium. D. ex quo. eausis maj. I. 4 . de excus tui. R. quidem totius anni; licet magistratiis intra annum mortuus esset. Advocati
olim in eodem soro ubi adsessores erant,esse non poterant, alibi licebat, LIO. h. t. Sed hodie penitus Advocati esse prohibentur, Lust. C. eod. In foro nostro jus vetus servatur.
Moribus tamen nostris, Myesseres, praeprimis inferiorum judicum, quandoque s in eo fuscio, tibi Adsessoressunt. Advocatipersonam flusinent, sed secedunt tamen, ubi sententia fertur.
RESPONSIO. Due s dignitati s sinceritati judiciorum
magis expedit mos Romanus noser. Apud nos ramen seeund. l. λω. b. haec prohibitio ad iudicium, in quo quis assessoris munere tangitur,eestricta videtur. Conf i ip3 Obes -os, Ire Oron. rubr. aer den 6ot Alciners und Deysissee. Ferb. Sann die vorse Pol Etricte lummea septi. add. Μench. p. ad Prac. IV. tu. 3, 3. l.
75쪽
N. ADDIT. Hoefacile largior, nee erat in quaestione. Unde N apud nos raris Iliut exempla, ubi Adsis ori-λυ licet Addocatorum munere fungi, quam ubi id non licet. Scit. Adsessorum vicem apud nos gerunt qui a iudiei hus inserioribus adhibentur in sententus ferendis vulgo Pe=issonarii qiiilvis adeo commissi errores imputandi; verum ii judices tantum petant consilium ab hoc aut illo Jurisperito quid tu iudicando sequi debeant, suo periculo jus dicunt.. SCHOLIUM. Cum Ad foribu Romanis eomparari quassan- tenus pos ut rapesseres nostri, tam injudietissuperioribus quam inferioribus: Dico quadante nus. quia sunt disserentiae non unae. Vide Schilteri Ex. s. ad P.ind. th. ult. Imo es inter Adssi fores=periorum s Diferiorum judiciorum disserentiae sunt, quor interpraecipua, quod illisententias femre Iobanis decreta, hi decreta fallem, non su-reutias, utpote quae praescribuntur a Collegiis
Iciorum,quic ipsi adeo certo re pectu AIsessori-biis sunt similes. Sehilter. d. l.
sessores videtur appellare Scholia re, qui
sunt membra iborum Collegiorum habentiumjurisdietionem. υuod minime cum sensu h. tit. convenit ; etsi apud uos etiam taleriunt qui My ores ByZitters appelluntur. His agitur de hi , qui noujunt in collegis Magistratuum vel judicum sed qui in consilium adhibentur, quales Io i, quos
iudieat Scholium ; seu singuli habeantur. Avo
Adeoque nec hic dissensus internos est. Mallem tamen. ut Autor non dixtinet: Magistratuuin via judicum. Nam Judices apud Romanor illis temporibus Joi erant, qui non facile alios Ictos extraneos in consilium adhibebant.
I. continuatioudisserentia Iurisdictionis ae Imperii. Item de vaee Iuris d. LI. Desinitis Ρ-risdictionis EF degenere ejus. quod est Notio. III. D erentia Notionis nuda a Iurisdietis ne. IV. Au duret haec diff. s de his, qua Magistratibus, non qua Ialibus competunt. C. Hodiernae Prisdictionis Lereditariae istierentia ab Romana. VI. Divisis L Iurisdictionis. invslantariam s c intentissem,posita, non simpliciter approbata. VII. Divisio II. inpropriam cs alienam. VIII. Subdivisio aliena in mandatam re prorogatam. IX. Pro. rogata Iurisdictio quid. ejus requisita duo. Refellitur furisdictio prorogata. de loco ad locum V de tempore ad tempus. X. De prorogatione causa ad carsam, ejuscue usu eoarcta. to. XI Depersona adpersonam. XII. suadam alia div ones Iurisdictιonis. cum tran-fltu ad imperium.
Ρ0st ossicia singuloruin Magistratuum.
sequitur potestas omnium, quae duabus omnino partibus constat. Iurisdictisne ct Imperis: quae voces apud veteres ita differunt, ut Iurisdictio sit potestas M.tgistratuum ciet ilis in jure dicundo consistens; Imperium potestas armata: atque ita passim Jurisdictiones re Imperia distinguuntur. Iurisdictio competebat Magistratibus hoc ipsio, quod a populo centuriatis comitiis erant creati; sed Imperium, hoc est armorum praefectura, speciali lege curiata illis tribuebatur, nec ab aliis poterat exerceri,
urna quibus nominatim erat concessa. Sic enim ectus: cum Imperio es dicitur, cui nominatim
Pasta ILes a populo mandatum Imperium, ut pluribus
docet Sigonius lib. ι. de jure civ. Rom. c. al.
Istud quidem Imperium erat in exercitus. Sed translatum suit hoc ipsim ad quotidianum ossicii. quodMagistratus habeb.it,exercitium;ut in eo distinguatur iuris dicundi. id est cognoscendi judicandique facultas, quae Iurisdictio est,a potestate cogendi I exeqtiendi, quod fit manu re armis. in qua re consistit Imperium,quemadmodum hoci capite videbimus, exordium a definitione Iuri dictionis facturi.
Ouam intricatasit Jurisdictionis doctrinassure Romano. xi adStrauch. XX. I. p. 26T. Autor satir
76쪽
persipicue docet, et que conjungi meretur hac parte Strii uch. XX. I. sqq. qui cum eo in piarisque convenit; non ita misse ibachius, a quo noster, ut notabimur vis sine disseritii. ribus nostris,non minus Iurisdictionis materia in pelago versatur, ac poti muni ex cujusque loci consuetudine s ordia
nationibus dijudicari debet. Carpz. pr. Cria, M. IOP n.β4. Ech. ad h. i. g. 3.
suod de crebro a Sissen bachio meo dissenseu norat Scholirstes,videatI.e Hor quid inpraerat. priinae partis dixerim. Doctrinam, quae tu expositione Consuetudinum s ordinationibus licorum versa- rur. helenouprofitemur, nisiquod obiter quandoque degeneralibus Europae insilutis ad pei eitur. N. ADDIT. 0uod Auror in do. Irina de PrisIi ctionesaepius a li subactio dusentiat,uti nec approbo nec caryo , ita non opus erat excusu ii dissensius causa provocare ad Praefationem prima partis, quam-
Vis verear, ut, quae ibi de scilitate Cisseubachii inflatuendis tinomiii s in carpendistisinia ni Minis ris notat,aI dissensium praesentem in materiajurisdictionis applicari queant. Sed neque mea intentio est, pro teri expositionem consuetudinum particularium in Germania Interim optandum esset, ut magna s Autoris milia iv nia. Vir Das impenissent magis in explicanda doctrina Iurisdictionis Germanicae, quum iu explicandu 2 Trina Iuris Romaui, traprimis cum
ipsi etiam admiratores Bris Istiuiaueifateantur, aeque abundum csse,siquii in Germania contro resias de Iuris si fione ex Jure Romano com- Iouere velit. ac si quis lanam ab asino Pellet quaerere, cum utrobique oleum s operam quis sit perditurus. Viaequos citat .91 γυ in usii tu idern pati test ad hunc tit. th. r. Num generalia Gog eiu si tira ae morer circa d friuam juris civili velfrusera inquiruntur. κm pauci ima ea sint sfure lucoquita, singulti Europae regnis peculiari
jure fere utentibus, velfrugra docentur,sbur cu-ru, Ocrmanica ignoret institim a s mores parnior peculia= ex are tentavianuo hujus Seciιὴ hinerite ' v. in peculiari diFertatione de iurisdicii nis &Magistrati iam disserentia secundum mores Gerari norum. glaciem in hac materia dumisiiama fravcero, G ostendere, quibur erroribus e Gratis. aequibus fundamentisfactis, hae Adtrinatu ordinem redigi queat. Sed J de voce hoc scire 'Rit; aliquando iuris-d et ii , item si ii iective dici regionem certam, qua
ienus per eam ius dicitur, ut fit hodie frequentis sine; etiam Plinius it .i lib. s. nat. Hison cap. Eo. Ab eamri u ucipitine sprius Iergias meditem raneat jurisdictiones indicasse conveniare verum haec popularis potius quam Juridiea significatio est. et li Ulpianus ita sere; Si quis ex alie juri
dictione adstraetorem vocetur .s de udis. quem admodum oc altera, jurisdietio de siunina Principis potestate usurpatur, ut apud Senecam l. de clem. qua ruant urbe qua oriantur, mea IURISDICTIO EST. I Cti ex arte ita non loquuntur, etsi habent aliquos hujus vocis usus, modice a ge
nuino sensu, quod potestatem Magistratuum indiciat, de illectentes, sed quod facile discernas, ubi
occurrent, ut cum sententiae pronuntiatio vocaturjurisdictio . ιι. de injus voci Labeo ait, moderandum jurisdictionem : ut, nauit eat libertum, licet edicti verba non patiantur : quod est simul notabile spectinen aequitatis, a judice adhibendae praeter veta a legis, quod reser sis ad ea, quae diximus tit. dessus. s jur n. XI. Adde hs f. de Administri Tut. ubi: divisio Tureis, qua nonjuris sed jurisdietionis est. z. Cujacius b) definiendi suminus artifex, tu parat. h. t. Iurisdictio, inquit, est noris jure Magistraιus competens;quae utinamque brevis & primo auditu obscura definitio, inultis tamen prolixioribus a nobis praesertur. Citat aliam ex illo D. Wissent . ad hune tit. th st. quod sit de causis cognoscendi, judicandi, judicatique exequendi potesta epara C. si a nou comp. iudici sed ea illic non Deperitur.D. Aut M ut haeustriat. Ajud disp. a. th. 6. eandem probat & laudat ex Donello I .
commmi.LNos cur eam ita ας κειταιample fit nequeamus, mox rationem reddemus. Genus apud
Uujaciuili es Notiori e est de causis cognoscendi, iudicindique potestas; eaque rursus duplex; est
enim vel Notio in specie ita didia, vel jurisdictio; Quae in specie sic dicitur, est ea, quae competit Judicibus pedaneis & arbitris; Jurisdictio propria fuit M igis pr. ituum, I s. pr. L in s l. Π. de rejud.
l. v. de . S. etiam municipalium, ut videmus in Lase. ad municip tra h. Esus s. ga. de Tutor.s Curat. dat. I liter eas species haec differentia collO- Catii qliod Notio specialiter die a,sine executione sit, re quod Iurisdictio sit etiam exequendi testas, ut D. M. itth. d. disp. a. tb. 4. o si. Ego ita existi irio, cum iurisdictione iunctam quidem esse
potestatem exequendi, sed omnes exequendi in adeoque & ipsam executioueiu, esse imperii.
77쪽
quod dieitur,mixti,ut in serius patebit; quod cum iidem D. Wisseribach. d. di p. ad hunc tu. th. V.
Λ. Matili. d. dryput. ι b. 22. aeque statuant, contra
Cu jaciuna M. OlfIo. scit icet, d i versum ab I urisdictione inixtum imperium esse; quin imo religioni tibi esse dicant, illa duo confundcre, nullus animadverto, qui in mentem iisdem venerit. ut definitionem Iurisdictionis tradiderint, quam inodo audivimus, cam Cujacii sententi. iiii
clare exprimentem; Quanqu.im tamen illam modica mutatione in rectum sensum emendare
posses, si diceres; I uris dictio est, de causis cogno-Fendi judicandique potesas. cui adjunctu es exequens acultas: ct si nos Cujacii priorem definitionem, quae diliarentiam petit e verbis, jure Magis ius competens, pnaeserendam putamus. Recte equidem illi Imperium mixtum a Jurisdictione discernunt,cuin leges ea duo pal-siin distincte commemorent, L . in m. l. ult. . l. de Q. V. cui manu. LI. b.t. o. g. a. de Tutel. Quin
εχ res loquitur,esse res le Paratas: liquidem coe citione, in qua mixtum imperium maxime consistit, non seinper est opus, utique non in jurisdictione voluntaria, quae redditur in volentes; non
etiam in contentiola, si judicis sententiae sponte
pareatur; ideoque realiter oportet differre, quorum unum sine altero tam facili negotio exit erepotest.
3. 0 Differentiam igitur Notionis & jurisdictionis aliunde quaeramus oportet; suggerit quidem aliquod diserimen definitio nostra in verbiq,
fure Matis ratus competens, sed inde nihil, qui distere cupit, iris tructior discedet; nisi quid illud
sit, quod jure Magistratus competit,audiat. Hoc
non alite qu uti ex oppositione Magistr. tuum re
Iudicum intelligi potest. Sane aliquando Magistratus ipsi judices appellantur in L .dejud.Rubr. de rebus auct.jud. po d. sed ut plurimum Masistratus iudices Opponuntur, a.deR.ycs passim. Prima disterentia est a causa constituente quae est
in lagistratu publiea.dc quidem excellenter quia Magistratus a Summa potestate Rei p. quae olim Minae penes populum, dein penes Imperatoressuit. constituuntur; Judices autem pedanei, quOrum est notio, a Magistratibus, qui tribunali praesunt,sd sinetulas causas shecialiter dantur & stetegantur, l. i. h. t. l. 1. de judici cult. de Us. aerii. F. de rejud. dc Arbitri, quibus similiter notio adscribitur, litigantium coinpromisse constituuntur iit ad tit. de Recepi. qui arbitri videbimus. Quod si qui judices a Principe dentur ad certaa causas. hi ea PQ. y e .
iurisdictionem potius, quam notionem habere videntur. oc ipsi a se dictas sententias exequi possunt, L uti. C. IejuI. l. pen.C. de frussit. O lit. ex quin etiam alios dare possunt judicesA un. C. Vul O sta juris tot Iar. s. C. deju lis. Dem, Ma
gistratus habebant tribunal l. 7. de Restitit. in iu- refri nec in urbe tantum, sed etiam in Provinetis P r.elides, Ly. D. de parn.oc Jurisdictioni praesse dicuntur, L ι o. de DrisI. l. X . dejuic. l. l. I. . δε Postvl Ju lices ped in ei sic appellantur in II. I. E. Nequis eum. qui in jus vocat. L Ie tutor. Iat. quod non in tribun di, edito loco sed infra tribu-n l. quasi ad pedes Pr.etoris jus licebant, χαμα- δια oemata a Theophilo dicti pr. Iust. de Iuterii. veluti humi Acanto infiinoque subsellio. Praeterin ea. M igi: iratus vim ac necessitatem parendi judiciis addebant, atque ad eos fiebat in jus vocatio, qua inviti ad praetorem ire cogebantur, l. I. de injus Poc. apud eos subat actionis editio, absenti uincitatio, .di que plura, quae cili in in iure sieri dice-
aneus,ubi ad causae disceptationem erat perventum, accipiebat formulam a Praetore, secundum quam et gnosceret dc judicaret, quam egredi nec poterat. vii Britan . iu voe. Formula. Apparetuitur, ossicium jus dicentis latissimum esse, initio impio a prima in jus vocatione; & complecti
omnia, quae vel per modulo lilis, vel absque lite, a civibus omni die apud tribunal petuntur atque tractantur, l. I. h. t. a quo & ipui in pedanei j
dicis ot kium pendet, qui Migistratus jussi.
sola in litis dileeptationem obterv ih. t. His dein accedebat, quod judex suam sententi.im non poterat exeqii L verum ab eo, qui dederat illum,executio proficisci debebat, L ιδ. de re Da atque haec facultas exequendi, pariter jure11 igiltratus competebat; nulla est enim sine cogenai dc coercenis
di potestate iurisdictio, I. ult. g. t. de, oss. ejus, cui maia. est furisi neque tamen Juri 9dictionis aut notionis in genere ii impiae, suit, executio, sed imperii, quod mixtum dici iam monuimus, &proh ibimus infra. Porro ad Notionem quoque pertinet Episcopalis audientia; quae partina initar Arbitrii in consentientes exercetur, partia executionem a M gistratibus obtinere debet, l. 7. Es Ly. C. de Episcop. aud. ejusdemque generis est Consiliorialis in nostris Eeeleliis potest .is Presbyteriorum, Classum & Synodorum, Notio potiusquam Jurisdictio. Collegia quoque Artificum jus aliquod de suis rebus judicandi oc mulct.is di-
78쪽
cendi habent, executionem vero a Magistratibus petere debent ac solent. d) lia jam liquet disserentia, quam verba, jure Magistratur competens, Jurisdictioni prie notione nuda tribuunt. Sed an haec differentia durat hodieque, pol quam mos judices pedaneos dandi abolitus eii, ipsique magistratus iudicare sunt justi, La. uel. 1. C dejudici pedan. unde jurisdi 'io nunc omnium judicum esse dicitur, io-ouente Rubrica Cod. de jurisae omni DL y Respondeo, Non esse hanc amplius disserentiam. inter ossicium Magistratuum & J udicum, res loquitur. Sed tamen haec verba vim suam non perdunt in definitione Iurisdictionis. Quicquid enim ea verba,jure M Ssratur competens, in- serre diximus in jurisdictionem ossicio Judicis politam. id hodie cunctis judicibus eortunque potestati congruere intelligendum est, servata duntax.it supremi & subordinati judicii diiserentia. Porro i piis Ma istratibus nonnulla tribuuntur,quae non jure Magistratus. sed ex speciali lcge vel constitutione Principum illis competunt. αquae perindejurisdicti is esse negantur. Hujus generis cit Tutoris datio, ι.ε. y a. de Iut. Rati habitio transactionis super alimenti v testamento relictis l. 3. in pri de transact. consilii exercitio, oc permissi a alienandi bona pupillorum atoque minorum,l. a. pr.I A. . de Osf. Vtu cui manae esurisita merum imperium, L 1. Pr. eod. rit. Legis actiones in specie ita dictae, videlicet adoptio, in anuiniis per vindictalia. liberorum emancipatio, l. a. s I. de Osf. Proconflia . de A Lost. l. r. eod. denique cognito super manumissione a minore viginti annis facienda, I. 4. Insi. Oui s a quo. manum. Judicis dandi potes ius magis est, ut sit iurisdictionis, I. 3. h. t. siquidem moreis propter vim imperii conceditur, quae est genuina deseriptio jurisdictionis simpliciter dictae,
L in s. l. de Di tametsi quihusdam Migistratibus, maxime provinciali pris, quibus olim sorte non erat licitum clare judicem. id lege vel constinitione, vel Scto concessiim filisse videatur, ex d. Lia. g. 3. Vinia. de jurisdictisu. c. 6. n. 4. Sitth. tr. de iurisdiction. D. ro. shqq. StruV. excrc. q. in D.
Moribus sermaniae, secun Ium quos Iurisdiction s laxior 1iatura est, omnia fere illa, quae olimberiali lege concedebantur Misistratui jure magistrvius competunt, tanquam necessarium c d Pos ari s sere. si 's aι. TIT. I.
connexum. Hinc hodie tutoris datis, es decreti interposisto, omni illi competit, qui ordinariam Iuris i csionem habet, quod in Decie quoad tutoris dationem, approbatum per ordi. Polit. de Anno 1 48. tit. 31. I. I.
Non aliter hac partese rem apud nos habere putem, eis Iurisdictionem ut reliqua Pris Cipilis capita, nusquam exactius quam in trisia servari constet. Cijus rei haec OIio es; seuod cum primum Saxoniae Duret, Albertus is dein Henricus. Frisia potiti Iunt, diururna per bellum omnium
contra omnes viguerat ἀνααία, per quam accidit, ut nihil expeditius Derit, quam una sancti ne forum Iuris Romani sabilire. quae tamen ad propriam Relinorique Romani formam spectabant, ea non potuisse locum beic invenire palam es. Sed quae Magis ratibus competebaut, seu moreseu jure speciali, haec ad Jurisdictionem Ampliciter relata sunt a Nostris; excepto mero Imperis paucisque rebus nominat im cuique Coia legio delegaris, quae etir hodieque Legitima dici nequeant, noli profertur. N. ADDIT. Neque ego proferre vel volebam vel debebam, talia haec hodie non diciposse legitima. Id enim non erat in quaesione sed ferundum ductump tionis II. s s. an talia apud uni t Jurisdictionis, quae apud Romanos talia non erant. Atque
haec non diffitetur ibe Auror. Caeterum ratio hujus diversinaris illa es. quod jam a temporibus Caroli MJurisdictioGermanica majorum magi stratuum pariter u minorum, confiterit in coercitione pariter criminum s ea ins civilibus d
judicandi, seisigra um diversitas fuerito quod
plane diversum es a morabus Romanis. vid. d. Differt. g. Sa. sLq. s. e Postremo. ex his verbis, jure Magistratus, i sitelligitur; aliam esse longe jurisdictionem. quam moribus hodiernis habent Comites, Barones. Nobile . quibus hereditaria juris dicundi potesti in suas ditiones competit: Etenim illi non habent eam jure 11 igistratus. quod non niti ab arbitrio. Principis, eiusve qui habet suin 1 rani potest item. pendet: sed jure quodam patrimonii, quod est in commercio, potest vendi &alienari,transitque ad lier es,recipit etiam divisionem una cum fundis & pagis; denique & acquiri ae amitti potest iisdem modis, quibus aliae res, quae sunt in patii momo,nominatim praescriptione
79쪽
Diione temporis; quae sunt omnia ab instituto Romanae jurisdietionis, quae nihil quam publica fune io personalis est . alienissima. Reperiuntur hereditariae jurisdictiones hodie per omnem Europam, qua Germani aliquando colonias deau ere ; ' cui nationi quemadmodum Fcuda, quibus jurisdictiones ill .e sere adhaerent, acceptaseruntur, ita hujus quoque hereditariae potestatis toriginem line dubio debemus. Duntaxat in Friti. , quae est inter Flevum o Lauicam, Patria nobis dulcillima, quemadmodum sere nulla seuda reperiuntur, quorum servitia Frisii, antiqui Ismaelibertatis memores, semper abhorruere, sic etiam nulla est hereditari a jurbsdictio, cui nescio, an usquam in Europa simile extet exemplum,
praeterquatri in Ansilia, quod novissime scripsit Vir Illustris Eques Tempelius in oborPation. ad Re=κp. Reder. Belgicae cap. de Fris qui hoc inter alia argumento probat, Anglos a Fri liis esse oriundos, quod 1 me ex silium a Frisci idiomatis antiqui, ut hodieque superest, eum Anglico se mone convenientia, nostrisque historiis, est indubitatum ; ut pluribus ille Vir Illustris probatum
6. 0ὶ Haec ad exegesin definitionis; sequuntur
divisiones, quarum primam ponere solent in volanta iam T contentissem. Illa inter partes consentientes, haec inter contradicentes & adversus invitos exercetur; ad illam pertinent manumisso, adoptio&errumcipatio, quae hodie legi actiones specialiter appellantur, La. deo . Pro- cons cum olim omnes, quae pro tribunali seeundum formulas solennes instituebantur, Legis a- Eliones fuerint appellatae. l. a. s. fi de O. 3. hodie Legis actiones sunt, inquam, voluntariae actus jurisdicti nis, qui sunt etiam actus legitimi; at non Omnes actus legitimi sunt etiam legis aeliones. Tutoris dationem esse actum legitimum, docet L 77. de R. I. quae tamen non est Legis ac tio; nam apud Legatum Procons nulla omniuno fit Legis actio. l. s. de G. Procons qui tamentus dandi tutores habet, Lpen. eo itit. Praeter ain d. l. 77. accepti latio, servi Optio, hereditatis aditio, actus legitimi esse dicuntur, quae tamen legis actiones nusquam, opinor, appellantur: sc. a mis Legitimi fiunt quidem omnes secundum formulam a Lege praescriptam, at non omnes injure, &aii 'oritate Magistratus, ut Legis actiones. Reserendum est etiam ad actus voluntariae Jurisdictionis, quando Reus contradictioni suae renunciat, ac consentit in sui condemnationem, hoc est quando partes adeunt judicem. ut certam serat sententiam. l. a1 de R. Jtidie. Porro Contentiosa Iurisdictio consistit in liti hus controve sisque de meo atque de tuo, quibus forum omni die servet. Dantur etiain actus, in quibus non semper fiunt contradictiones, fiunt tamen aliquando, ut est datio tutorum atque curatorum,' Inprimis apud nos Patrimonialis iurisdictio plerisque Vasallis iure seudi eone en est, quorum alii binam duntaxar altam alii,alii utramque jurisdictionem, beneficio Principis, exercent. Atque hane Iurisdictio
nem etiam Reminis competere, usus quotidianus docet, v. Mench. ad Tr. 3. D. q. S. H*. I. I. nec in
exercitio jurisdictionis se investiti Vasalli turbari debent unde subditi eorum ad Curias Provinciales,vel Judicium Auli cum regulariter. Omissa prima instantia . vocari nequeunt. Appellation8Drbnuia si tit
r Quam tamen nostri homines fere per Justitiarios suos & Actuarios exercent, qua in re utantur Uiris bonisti probis, qui legitime ad praxin admissi per aliquod t, napus in ea versati sunt, & negotia judicialia secundum legum ordinem expedire possunt. O. P S. E. I. re E. Tit. Π. I. r. Ejusmodi Iustitiarii, sive prurium eiusmodi muneri admoveantur, sive jam in simili officio sint constituti, presentibus subditis juramento promissorio obstringantur, quo facto omnia liint in ejusmodi Justitiarii manu, si ab iis discesseris, quae dominus Jurisdictionis, audientibus subditis sibi expressis verbis reservavit. Vide O. P. S. E. I. s E. it. II. I. 3. N . Ubi de diebus Judietatibus selennibus quovis anno indieendis, item quid in Ioeo Judieii peragi debeat, quid extra eum fieri possit, uberius deelaratur. Actus voluntariae Iurisdictionis etiam coram Iudice in eona perente expediri possunt, secundum IasCivile, a. l. a . C. δε don it. & Saxonicum. Imo in Saxonia Dominus Jurisdictionit in suo iudicio sibi hypothecam valide constituit, ae sua immobilia hereditaria firmiter reditori luo oppignorat absque consentu superioris Magistratus, ae Der. 3δ. g. S. den miris ibique Plailipp. O gr. CarpZov. l . Re*.I1. Berlich. Dec. III. in . Sed di Iudicem coram actis sui iudieii recte tellari, docet
80쪽
exeuntio a muneribus publicis, constitutio ali-
possessionein, & iii lilia, quae a forma strepit itque litium Ordinario evidenter dissurum, serratisque dic bus purogi pollunt. l. a. sci de Priis. Nili il
ti i .e jurisdictioni, , quo pertinent argum f. s. I. de Leg. Aquicubi Lesis Aquiliae actio traditur esse ex genere poen. lium, qui i potest fieri, ut lit poe- n. liri et ii frequenter, in livpothesi, non excedat verum rei corrupi e pretium. Sic etiam de illis rebu- poteti esse contentio, si Tutorex recusent
onus aut se excusent, caulaeque sint ex iminand e; inulto frequentius alimenta recusantibus injun-puntur,vemamque aetatis petentibus opponunt se
cognati vel Tutores, denique missiones in pos- sellionem crebris oppolitionibus non carent, ut de lingulis in loco apparebit. De legitimatione quod quaeritur, ad utram speciein pertineat. voluntariam an contentiosam jurisdictionem, supervacuum quaestu videtur, quia nulla specie- ruit . per quas si Legitimatio, apud tribunul peragi uir,ut recte disserunt Sutholt. de iurisdict. tb. au. NI T. Vin n. rract. de jurisi c. 6. n. K. Caeterum . hanc divisionem ita, ut vulgo traditur. heic exposuimus; sed ex eo tamen, quod supra demonstravimus, omnes actus voluntariae Jurisdictioni. ex lege speciali venire, quae autem talia sunt. ea negari esse jurisdictionis; intelligimus hanc divisionem non convenire definitioni, qua
Iurisdietio dicitur esse Notio jure Magistratus competens: sed potius ei Jurisdictionis sigilifieationi, quae tam late patet, quam jus dicentis officium , tr. h. quod est observanduin.
r. in Secundum huic jurisdictio dividitur in
roserram sis ulienam. Propriu3, quam quis suo jure non alterius personae, clij iis non est silmina potestas. beneficio habet. l. s. h. t. cujus Legis verbis hic qddidimus, cujus nanes summa potestas. Nullus enim dubitat, quin Magi liratus Jurisdictionem tuum Prineiri, uel qui alius sun mona Rei p. potestatem habet, acceptam strant; si quidem a sunma potestate omnis in Republ. potestas dependet, atque exinde tanquam e 1 3nle
derivatur. Proinde hoc si propria lurisdictio, quam quis immediate habet a RepubL & aliena, quae vel mandata est a Magistraui, vel prorogata a litigantibus. 8. h) Igitur aliena Iurisdictio rursus est du- Flux , mandata, tuquam, vel prorogata. Quid gὶ P.f. an hὶ ris as. n andata sit, intelleximus adiit. de Uf. ejus, cusmani est uris ci T. inter alia, quod i uiliam ad ea, quae ju 'M guitatu, qua l.ilis, Don ad ea, qtnu ex Lege vel constitutione speci .ili competunt, pertineat; qtralis receni utinus v. . DI. In. ubi secus de judicis dati citie. quam proluae qui ura data iurisdictione fuit situr, exercum Polle cou-1eqtiuur. l. ια I. t. dejudie. Merit enim vices Ma-gilir. iis, qu .item O Ortet este, qui det judicem:
ne hinc Oppono α fienon leo, sormemub, αυλοῖς λακ γῖς, quod tamen vide sis apud D. Wiliui bacii. aI hunc Tit. tb.I . Hinc etiam laiis liquet , quomodo mandatarius judex a dato, dul gato, sive pedan o discrepet, quod vide sis eundem explicantem ib. s. Ex liis intelligitur eum,
qui mandatam habet jurisdictionem, nihil habere proprium, sed ejus, qui mandavit, jurisdictione duntaxat uti, l. t. s. t. s LI. de Og . Vus.
cui manae l. s. h. t. excepto, ut videtur, Legato
Proconsulis, qrii nihil quidem habct proprium. antequam ei mandata sit iurisdictio, ιι3. de . Proconfs Leg. sed postquam jurisdictionis mandatum accepit, non sunt nulla, quae exercere PO
test a mandato aliena, ut est Tutoris dulio, ιι. δε itim dat. juncta l. 6. s. a. de Tutel. Cujac. T. obfa . et ii sorte non sit proprie mandata iurisdictio. quam habet Legatus, sed magis publicia. munus, quod per modum mandati desertur, in quam rem considera sis l. t. g. 4. T l. a. F. suis N a quo appelZ ubi a mandatario non appellatur inan. ans, sed mandante superior; at a Legato Proconsulis ipse Proconsul appellatur. Haec reser c cconser cum his, quae dicta sunt ad M. iit. de Osfμο- es Leg. Caeterum, transire mandata jurisdictione mixtum imperium, adc que cxequendi facultatem, diximus ad praedict. tu. V
mm caiisae cognitione mandata, magis est, non contineri executionem, sorte nec definitionem
causae, ut Accursio, Bariolo, Lasio, Menochio. Mylasingero . obf. m. placuisse, testatur Λ. Matinthaeus A p. a. deIud. tb.37. sibi cum Angelo, Jasbiae, Gentili, Fachinaeo iraeontrov. s. dii licere, per t. Α . de Iudici l. e. de R. J. Ly'. de V. S cI. C. Si contra jus vel uti pubi. Tu vero, secundum
hos textus & negotii naturam, dis linguas censeo. ut ruin in scriptis procedatur, an secus. Si prius: dic. Judicem, qui causae cognitionem aliis mandat, id agere, ut molestia cognitionis, audiendi partes,examinandi teiles,& set ibendi informati nes. alleVetur . non tu omnibus ossicii partibus