장음표시 사용
51쪽
3c a gravitate praeceptorum moralium ob uberiores gratias illa facilitantes. StryPER. II. lex antiqua fuerit bona , is quando fuerit abrogata
Dieo. Lex antiqua suit bona quia a Deo data est ; a tamen impersecta fuit negative; quia min is est persecta, quam Evangelica, & secundum se fuit abrogata in ipsit Christi morte: quoad vim vero obligandi, in die Pentecostes, facta solemnieesus abrogationis, ac legis Evangelieae
promulgatione, quae Vera est lex; quia verae legis conditiones habet. Ω IAER. ret. Ω uanam sint pracepta legis antiqua , is quando fuerint mortua , o mortifera pDito. Praecepta moralia legis antiquae nunquam fuerunt mortua, id est omnia extincta; judicialia vero fuerunt mortua; non vero fuerunt mortifera, id est mortem animae asserentia; caeremonialia fuerunt mortua, & mortis ra; non tamen statim, s aliqui ritus Christum venturum praefigurantes, potvi ἡ, economiae causa , ne viderentur mali, ab Aposton dine crimine observari. Mortifera autem saeta sunt, quadragesimo circiter anno post Christi mortem everse a Tito, & Uespasiano Imperatoribus Romanis Templo Ierosolymitano, & Synagoga cum eo extincta; attamen aliqui ritus leviores, non quidem vi Iegis Mosaicae, sed Apostolicae institutionis, ut abstinentia a suffocato, & sanguine &c. adhuc per aliquod tempus ob graves rationes potuerunt observari. LVAER. 1 3. Quid , ct quotvlex sit lex humana, sequo-suplex sit ruimen RES P. I. Lex humana est illa, quae ab homine est ps sita, potestate tamen a Deo accepta immediate, ut Papa,& Eisscopi, vel mediante communitate, ut quidam Reges, & Principes. Lex humana dividitur in Ecclesiasticam, & Civilem; in scriptam, & non, scriptam, uti est jus gentium, &consuetudo vim legis habens; & in communem, ut IusCanonicum, & Caesareum; & in municipalem, cujuscunque. dioecess, pro Vinciae , aut civitatis. 3. Regimen est triplex. I. Monarchicum, in quo unus solus super omnes gubernat. a. Aristocraticum, in quo Opumates gubernant. 3. Democraticum, quo subditi mutuo consilio seipsos regunt. Sirm R.
52쪽
sti. DE LEG. IN COM ET IN PAR T. 3
arrAER. i4. Leuisnam post eoudere leges humanas , is an ab acceptatiene dependeant λD eo. Legislator habens regimen Monarchicum, vel et iam Aristocraticum majore parte optimatum consentieniate , potest condere leges obligantes independenter ab acceptatione , ita, ut eas sine legitima causa non acceptantes, peccent quia qui potestati resistit , Dei ordinationi resistit , Rom. 13. & pol Iunt subditi ad ejus observantiani compelli. Uerumtamen legislator habens potestatem ad aedificationem, &. non ad destriustionem, praecavere debet, ne observantiam legis urgendo, plus noceat, quam prosit ideoque legislatore ad majus malum evitandum tacente , lex etiam Pontificia a majori communitatis parte non acceptata, tacite, vel expresse, de facto non obligat; qui Atacens consentire videtur. et s. fruanam H legis Lumana materia Dι eo. Materia legis humanae, sunt actus humani exteriani; potest tamen utraque lex Ecclesiastica, dc Civilis etiam actus internos in directe saltem praecipere , & prohiberes quia potest praecipere externos, qui sine actu interno recte fieri nequeunt, ut oratio , & juramentum ima lex Ecclesiastica etiam directe internor praecipere, & prohibere posse, videtur; quia internum assensum fidei, quam
proponit, Praecipit. 16. talis ad satisfaciendum legi requiratur 23
Dico. Ad satisfaciendum praecepso legis negativo , nulla requiritur intentio, sed 1usficit, iit quis ab opere prohibito abstineat; ad implendam vero legem agirmativam , requiritur, ut actus praeceptus fiat. I. Uoluntarie , quia actus esse ὸebee humanus . a. Cum intentione ponendi opus Praeceptum, & interpretativa satisfaciendi praecepto, non habendi contrariam ; quia actus hominis ultra intentionem non operantur, juxta commune axioma. 3. Ex sinne honesto , vel a lege praecepto ; quia inter honum mo , rate , dc malum non datur medium inditurens in individuo.
mne. Satisfacit praecepto t. Abstinens a secunda resectione in die jejunii sola sanitatis causa , vel ex desectu ciborum, quia juxta commune axioma, finis praecepti non cadit sub praecepto. a. Devote audiens Missam, ignorans esse diem Festi, vel communicans , nesciens tempus Pas
53쪽
ehale iam incepisse . 3. Recitans oscium cum tegmto cum intentione satisfaciendi in choro , vel audiens Micsam privatam curta intentione assistendi Missae solemni pro impletione praecepti, licet nostea impeditus idem Cisseium
non repetat, nec aliam Histam udiat, dummodo non expresse contrariam habuerit intentionem , non satisfaciendi in quocunque evςntu , quia omnes isti censentiir habere intentionem interpretarivam , satisfaciendi praecepto , si esus obligationem scivissent, vel impedimentum praevidi Lient ; dc in multorum sententia sola lassicit intentio poanendi opus a legia Praeceptuna . h. Non tamen satisfacit praecepto assiliens Missae absolute invitus , licet infans extimore parentum audiens Missam satisfaciat, quia violentia, non vero metus tollit voluntarium: nec dans eleemosinam solius commiserationis causis satisfacit poenitentiae a Consessario injundae; nec orans ex mera devotione Rosarium, fatisfacit volo; nec satisfacit attente quidem legens ossietum , sed solius occupationis , vel 'lucri causa quia Ecclesia illuth praecipit , nota solum, ut attente , sed et
iam id est cum intentione, Deum honorandi, di
17. teneantur ad legis humana obfer.
Dico . Ad legis humanae observantiam coactive omnes ,& soli tenentur subditi usum rationis habentes; supremus vero abso littus legislator independontem a communitate habens j alii dictionem legislativam , non tenetur coactive suis legibus; quia non ea subditus , sed solam quoad vim directivam provenientom a dictamine rectae rationis , ac legis naturalis, ut suis exemplo praesit subditis; quia Regis ad exemplum totus componitur orbis; nia essent leges statui suo indecedentes, 'ne a. Episcopi, Archiepiscopi die. dependenter a Concilio nationali serentes leges, vel censuras ; item Generales, Provinci Les &c. dependenter a Comitiis generalibus, vel provincialibus , Praesdes Reipublicae, Praetores, Conitu eg dcc. cum communitate ferentes leges, coactive ad il. las tenentur. 2. Papa, Reges dic. ablol ut m habentes potestatem sitas leges transgredientes graviter peccant con-xra legem naturalem, si grave inde scandalum , ac deser, aliudve magni momenti Reipublicae damnum ses μὴ tur. 3. Insantps ante sopiennium , perpetuo amentes i
54쪽
manducantes carnes in diebus prohibitis , non peccant , nee ipsis apponentes peccant ' Vero apponentes carnes ea briis , & ad tempus delirantibus, vel ignorantibus ; quia peccato, etiam solum materiali, cooperari non licet . ob eandem rationem peccant eos provocantes ad iram , libidinem, blasphemiam , licet ob desectum libertatis nonnisi materialiter peccent, Vel eos ad laborem servilem iti Dominica applicantes. R I R. Ig. Ad quas leges Infideles , ac Ha retici obli
DIeo. Infideles , licet ad Baptismum , dc leges Evange- Iieas , ac Civiles teneantur ; quia Deo , & Reipublicae subditi sunt; non tamen tenentur ad leges mere Ecclesiasticas , quia non nisi per Baptismum Ecclesiae subjiciuntur ihaeretici vero peccant leges Ecclesiasticas t ansgred ntes , nisi ignorantia, vel impotentia eos excii set quia r B ptismum Ecclesiae subditi sunt. Hinc g. Non peccant Infideles , ac Iudaei carnes in diebus prohibitis manducantes , vel ipsis apponentes , yeceant vero haeretici, dc carnes ipsis apponentes. Excusan tur tamen carnes , vel secundam resectionem ipsis , vel etiam Catholicis, eam petentibus, apponentes. I. ob grave damnum , quia se, & suos aliter sustentare nequeunt. a. Si eos ob aliquam necessitatem, vel justam causam V. g. itinerutionem , infirmitatem , &c. dispensatos credant , nec in dubio eos interrogare tenentur quia quilibet censetur bonus, donec probetur malus , contra haereticos tamen , de Catholicos laxioris vitae notos, stat praesumptio , quia sne julla cauta' ordinarie carnes manducare solent . 3. Excusantur ancillae haereticorum , dc uxores coquentes carnes, si aliter in pace vivere nequeant ; quia leges humanae Cum tanto incorrynodo non obligant. .
R AER. 19. Ad quas leges Clericἱ teneantur .
Dieo . Clerici legibus Civilibus obligantur , praecipue gubernationem Reipublicae , cujus membra sunt , concernentibus , salva tamen forum immunitate , qua gaudentClerici Majorum ordinum , Beneficiarii , Religiosi , ac Religi'sae, quae diversis in regnis diversia est, dc praesem tim ex jure commnni consistit x. In immunitate a vectigalibus , dc tributis . h. In exemptione a judice laico in causis spiritualibus . a. In subernatione suarum personarum . a. quoad causis contentiosas , ac criminales. s.
55쪽
Quoad bona titulo clericali possessia; urgente tamen nereia
sitate Clericos aeque , ac laicos concernente , tributa solvere , dc si sint actores adversiis laicum', coram judice Iaico comparere tenentur ..6. Iure vero Gallico exempti
sunt a tributis gallice la ta Vfe in a coactione corporalis eoneraἰnte pars corps in ac suppellectilium obsignatione γsa e des meu bles. imne Clerici tenentur 1. taxato pretio vendere, χ. conia
tractuum formalitates servare: 3. ad publicas necessitates contrit re , quae Clericos aeque primario ac laicos conia cernunt , ut pro impedienda inundatione agrorum tam clericorum, quam laicorum , pro repellendis praedonibustam Clericis quam laicis nocentibus, pro reparatione Pontium , 'ae viarum , & si eorum res antea onus iiivariabile , ae perpetuum contribuendi habuerint, ac tenentur reficere viam ante suas domos. 4. De bonis patrimoniali- bus tributa, ac vectigalia solvere , ubi ita usi est rereditum ; vel si negotiationem exerceant ; vel si facultate laicorum non sussiciant; in hoc tamen casu praerequiri urripae consensius. aρ. adversus , vel in necessitate , Epi- scopi, quo irrationabiliter negato, possunt tamen imponi. Bill. s. Laicum ante tribunal domicilii citare . Nec gaudent Clerici Minorum ordinum privilegiis Clericorum ouia consuetudine ipsis derogatum est ; excepto privilegiosari , ct Canonis . Si quis fuadente Cap. unico , de cler. conjug. Modo non duxerint uxorem, esu virginem, deserant tonsuram, & habitum clericalem , & iure novo Concilii Trid. ab Episcopo alicujus Ecclesae ministerio deputati sint . Bill. 6. In Gallia non nisi per appellationem , vel in rebus suas functiones , vel jura suorum beneficio rum ςoncernentibus , causam ad supremum Senatum posisunt deserre , de ante quemlibet judicem laicum citati , comparere tenentur pro testimo illo ferendo in re criminali , quin opus sit habere pareatis a judice Ecclesiastico.
Edict. Reg. I 67o. tit. 6. art. 3. In re vero civili citati consulant Episcopum . Non tamen tenentur comparercante judicem laicum in causs personalibus , ct doctrinam Resigionis, Sacramenta , vota Religionis , divinum officium, disciplinam Ecclesiasticam, & alias res pure spirituales concernentibus. Edict. Rex. I 693. art. 3o. 934. nisi ,
ut perant remitti ad judicem Ecclesiasticum , dc per appellationem e m. 4'abu, 'circa quam judex laicus d
56쪽
. sibi. DE LEG. IN COM ET INPART. 4 r
esarat, vel esse abusum , appellantem ad poena in s. librarum c. emnat s vel esse abusum contra Canones , vel ordinationes Regias &c. ct remittit causam ad F piscopum , ut per allui. Ossicialem judicetur , vel ad superiorem Ecclesiasticum, si ab Episcopo, vel Archiepiscopo sententia fuerit lata , vel contra illos suerit suspicio , Edι A. est. art. 37. Nec tenentur colla parere ante iudicem laicum pro criminalibus communibus , sed vure Ecclesiasticis , ut simoniae , haeresis , & in adminiuratione Sacramentorum dcc. commissis; bene autem pro criminalibus privilegiatis , quae ordinem societatis civilis Perturbant , ac poenam te minalem , vel inflictivam merentur, circa quae uterque simul Ecclesiasticus, & laicus, criminaliter proceduut. Edict. I 673. aer t. 22. O' I634.
Pro actionibus, vero mixtis, ut pro divisione haeregitatis , hypotheca honorum Ecclesiasticorum , reditibus annuis ren- . . D fonciare comparere debent ante iudicem laicum ; quia
censentur actiones Herse. DI. I 26. 7. Nullas autem
recipere , legere , publicare, & exequi Bullas, vel alias expeditiones Curiae Romanae, nisi sint munitae litteris Regiis parentibus in acta Senatus supremi relatis , exceptis brevibus sacrae poenitentiariae , & provisionibus benefici rum dictis c fiat, ut petii vir , γ quae tamen in ista provincia non sunt in usu dc exceptis aliis expeditionibus ordinariis , res particularium concernentibus , secundum usum regni. Edia. 2723. Ο ipi . Quoad provisiones vero beneficiorum appellatas , dignum , vel in serma Ratiosa , non pollunt eas exequi , nisi praevio examine, & obtento viso ab Episcopo , & quoad curata praevia insuper Vitae , morum, ae Religionis informatione. Edici. I 693. - S ER. 2o. L iιuus legibus ranematiar peregrini o' advena.
x Dico. Peregrini, sive sint viatores : qui extra suum proprium domicilium itinerantur animo redeundi, sive aὸv nae, qui extra patriam sv m domicilium fixerunt pro semper, vel ad tempus; qui etiam ore es dicunor, non tenentur legibus particularibqs patriae, vel proprii domicilii . Mnis. VIII. quia lex afixa est loco, non personis, nisi absint in fraudem; quia fraus nemini patrocinatur vel nisi centantur in proprio territorio eo r. vel personis, aut earum rebus in proprio domicilio..essent ais xae. Legibus vero locorum , ubi exi- iunt, . vel tra. stunt adstringuntur, sicut & perpetuo v -
57쪽
gi domicilium nul ibi habentes, juxta axioma in opinione S. Ambrosii, & S. Augustini fundatum; eum fueris Roma,
Romano vivito more : eum fueris alibi , vivito sicut ibi, quia
ad pacificam populi gubernationem, ac scandalum vitandum, haec conformitas requiritur, modo ibi trahant nio-ram legis observationi proportionatam. Hine. r. Discedens in vigilia jejunii, vel Festi ex proprio in aliud territorium, in quo neutrum viget praeceptum, non tenetur ibi jejunare, nec audire Missam, licet esse 1ejunium universalis Ecclesiae, ibi consiletudine
abrogatum. P. Thom. eae. Charm. Ailluart. quia licet lex
jejunii, vel .audiendi Missam sire Ecclesiae universalis, ut sit uniformitas, potest uti privilegiis, sicut tenetur omerosis; secus, si existeret in partibus haereticorum , quia isti tenentur legibus universalibus Ecclesiae, vel in partibus infidelium, quia istae leges universales sunt peritanales, asscientes primario personas ubique existentes, exceptis locis, ubi dispensantur. Discedens vero in ipsa die jejunii non potest mane, ante discessum sumere jentacu-1um, & in die Festi tenetur prius audire Missam, si sit incola; 2 v. Billuart. quia incola ad plus tenetur, quam hospes ; praecipue , si praevideat , tempore, quo ultimλ Missa est dicenda, in proprio territorio.adhuc se ex titurum; quia tunc lex obligat; Non vero viator, nis horis
matutinis ibi commoretur; P. Thom. ex Charm. Sic in eadem civitate ex Parochia S. Petri, ubi non est Festum , transens summo mane in Parochiam S. Laurentii, ubi est Festum, ibique per totum mane persistens, videtur obligari ad auditionem Missae, & in die jejunii adhuc magis, ob periculum scandali, ad abitinentiam a carne , quam primum ingreditur, & ad jejunium, si ibi maneat, licet in propria non sit jejunium . r. Adveniens in alio loco statim tenetur prat'ceptis negativis , v. g. in die jejunii abstinere a carne, & a secunda resectione, dc in Festo a labore, nos vero a firmativis v. g. audire Missam, nisi per aliquod tempus, v. g. matutinis horis ibi maneret .; non tamen tenetur ibi manere pro auditione Missae; Tham ex
Charm. Billuart. quia praecepta affrmativa retardant iter, non Vero negativa , quorum transgressio, majorem etiam
Causat deformitatem, dc saepe scandalum a. Fraude, &expresse in die jejunii a proprio domicilio discedens , ut tibi, ubi non est jejunium , carnes manducet, eas in q
58쪽
precat vel ut alibi clanclasti ne matrimonium contrahat , invalide illud contrahit , vel ut a reservatis propri* dioecesis λlibi absolvatur , sacrilege absolvitur; X. BuΠη superna . Secus, si bona fide praedicta fiant ut si ab amico iovit tus ad prandium carnes manduee eperinde iturus, ue in proprio territorio non esset jejunium ; vel si extra suam dioecesim commiserit peccatum in propria xeservatum , ibi , ubi non est reservatum, potest absolvi a non habente a reservatis , licet in propria non possit absolvi a non habente a reservatis di vel si extra observatio legis non conducat ad finem a lege intentum , v ad vitand in seditionem , ne armis incedat , potest expresse abesse, ne huic legi sebjaceat, & alibi armis incedat; 4. Absens a suo beneficio etiam extra dioecesim incurrit censuras. ac poenas contra non residentes lat s quia fictione juris censetur statuta in pt ptio domicilio trinsgredi; suspensiis in sua dioecesi, non
potest celebrare in aliena; abiens a proprio territorio te netur tributa bonorum proprii domicilii solvere, de Religiosus ubique suam servare regulam ; non vero statuta particularia provinciae, Vel monasterii , ubi transit, quia hae sunt Ieges personas, vel earum res solum asscientes. s. Occidens ex Ecclesia existentem in platea, non incurrit censuras sacrilegii , bene autem occidens ex platea ,
exilientem in Ecclesa; qui ibi fit delictum , Ec oceldens , existentem in alia dioecefi, illius poenas incurrit . . uti
modo peregrini incurrant censuras , vide de cenotris. . Ω MER. χι. An leges humana, obluent in constentia
Reo . Lex humana tam Ecclesiallica , quam Civilis obligat in conscientia, & aliquando sub peccato etiam gravi videlicet in materia gravi graviter praecepta , quia Rom. ra. Qui resistit potestati, Dei ordinationi resistit qui autem res uni , ψῆ sibi damnationem aequivunt '. non vero in my teria gravi leviter solum praecepta, vel in materia levi, quae graviter praecipi nequit, quia esset injusta. Digni icitur autem legislator gr viter obligare. r. Ex gravitate Verborum, quibus utitur, v. g. virtute s. obedientiae, vel praecipimus, mandamus, prohibemus, teneantur, si cadant in gravem materiam, qui etiam saepe ista verba usurpantur in seriptura sacra, ubi non est obligatio gravis. Ex gra Vitate poenae, v. g. excommunicationis , sub indignatione Dei, he. depositionis, earceris perpetui, exilii, in-
59쪽
famiae, vitae, bonorum &c. 3. Ex gravitate materIae prae ceptae, quae ex prudentum judicio, vel consuetudine pro gravi habetur. ιPIPER. 22. Quomodo lex fundata in prafumptione pMicu Ii , vel facti oblig/t D eo. Lex fundata in praesumptione periculi obligat in conscientia, licet respectu unius , aut alterius nullum es . set periculum; quia saltem semper est obiecti ve periculam :non vero fundata in praesumptione factῖ , quia non est mens Legislatoris obligandi, si factum non subsistat. Hine. Lex prohibens lectionem librorum haereticorum ob periculum perversonis, vel matrimonia clandestina ob periculum fraudis , scelerum , aliorum incommodorum, obligat, etiam in casu, in quo nullum est periculum; c-
contra vero lex compellens ad contrahendum matrimonium promissum, landata in promissione legitime facta , non obligat , si reipsa promissio non sit legitime iacta, v. g. ob impedimentum, quod manifestari , vel probari
nequit . D R. 23. An lex humana , obliget eum gravi damno , vel vite periculo Dieo. Lex humana ordinarie in conscientia non obligat cum gravi damno, aut periculo vitae; quia esset moraliteo impossibilis; nisi i . Reipublicae conservatio exigat, ud tempore belli, vel pestis. 1. Nisi ejus violatio cedat in contemptum fidei , seu legitimae potestatis. 3. Nisi ejus
violatio grave causet scandalum . Graviter peccat. 1. Miles irruentibus hostilius stationem suam nactu etiam mortis relinquens . 2. Parochus tempore pestis suam parochiam deserens. 3. In contemptum sdei vellibus valde sordidis celebrans . 4.'Tentatus, ut Eleazarus 2. Mach. 6. cum scandalo carnes
manducans. HI ER. 24. An teneatur ad partem , qui non potem praessare totum opus praceptum, i, an aliquis, eodem actu, duobus praceptis satisfacere possit Dico. Qui non potest totum, tenetur partem praestare operis praecepti, si si de re divisibili , potestque eodem tempore duobus praeceptis satisfieri per eundem, vel per duos actus se non impedientes, nisi aliter de Legislatoris
Hinc r. Vuniens sero ad Missam, tenetur audire quod
60쪽
1ellat; qui non potest abstinere a carne, tenetur abstine te a secunda resectione; qui non totum potest dicere officium, renetur ad partem. z. obligatus ad Breviarium ratione ordinum, & simul ratione unius, vel duplicia beneficii, fatis facit unica illius recitatione, etiam illud dicens iii Missa in die obligationis, vel poenitentiam in ea orans, 3. non vero satisfacit faciens examen, vel consessionem tempore Misi di in die obligationis; quia attentionem impedit; nec audiens Missam pro poenitentia impositam in die obligationis, nisi sine exceptione pro δε-gulis diebus Vet imposita, vel duas in die obligationis audiret; quia talis videtur esse intentio Consessarii. 'et s. imstedimeis tum executionis pracepti ponens , vest illud non tollens , pereat
meo. Urgenti praecepto, vel ejus executioni impedimentum propinquum ponens, aut illud non tollens, peccat propter illud non servanὸo legem, nisi illud esset necessarium, vel aeque, aut magis utile, quam legis observatio; quia, qui praecipit finem, etiam praecipit media . Hine: peccat r. Clericus Breviarium in mare proiiciens,& illud propterea non recitans. x. Paulo ante Missam dormiens, cum praevisone Misibe omittendae. 3. Quaestionem Philosophiae cum attentione Μissae incompatibilem ruminans. Venatione, ludo pilae &c. ita se fatigans, ut jejunare nequeat. Non vero peccat, si labor esset necessarius, nec aegroto assistendo, Μissam .omittens; quia assistentia aegroto, est magis necessaria, magisque obligat. 26. Lex magis obliget oleo. Lex naturalis magis obligat, quam divina, &humana etiam in m teria levi; quia tunsgressio legis naturalis est intrinsece malum; dc lex divina magis obligat, quam humana; quia M. S. 29. obedire oportet Deo, magis quam Bominibus. Et major est obligatio legis negativae, quam assirmativae, quia obligat semper, & pro semper,
Hine: famulus non potest mentiri, ut possit audire Mi Liam, nec laborare in Dominica, ut possit servare jejunium; & Fr. Minor potius debet reeursum sumere ad pecunias pro sua necessitate, quam laborare, vel vecturas
onustas procurare in Dominica. Cap. gener. I 636.
Ω GER. 27. Ruid, is quotuplex se, leae scripta AESP. 1. Lex scripta est duplex, Ecclesiastica, & Cia vilis: