장음표시 사용
71쪽
cest brum legibus , etiam synodalibus voto synodi solum
consultivo latis, non vero a Concilio nationali latis ι nec
1uperiores in legibus a Capitulo voto definitivo latis, sine expresso, vel tacito Conditii, vel Capituli consensu. Episcopus etiam dispensare poteit in quibusdam legibus Pontificiis juxta consuetudincm suae sedis, urgente necessitate , vel periculo in mora, ob dissicilem recursum ad Papam, in casibus dubiis, & parvi momenti saepe occurrentibus, sic etiam Parochi ex consiletudine in lege jejunii, ct Festorum dispensare solent etiam praesente Episcopo. 3. Peccant petentes dispensationem impedimenti dirimentis sine ulla causa, non vero occulte utentes dispensati ire illius a Papa sine causa concessa ; quia fit sne scanda-Io; peccant vero petentes, & utentes dispensatione jejunii sine caiisa concocta, saltem contra legem naturalem dictantem consormitatem partis cum toto , & scandalum prohibentem. Dispensatus tamen sincere causas dispensa tionis exponens, regulariter potest acquiescere judicio dita pensantis . quia ipsius est se uicientiam causae discutere. cessat dispensatio , cessante causa Dico. Cessante causa finali dispensationis tempore, quo literan dispensatoriae expediuntur, vel etiam post earum expeditionem, sed ante earum executionem a Mandatario satiam, cessat dispensatio; quia non nisi ex motivo causa finalis allegatae illam dare potest. Cessante vero causa finali post earum executionem a Mandatario factam, non cessat dispensatio, licet suum effectum nondum esset sortita, in iis videlicet, qui non habent tractum successivum, ut impedimenta matrimonii, irregularitates dcc. quia impedimentum per dispensati nem est absolute ablatum. Ces 1at vero si habeat tractum successivum, ut jeiunium quadragesima te; quia ejus dispensatio est virtualiter multiplex non absolute tollens obligationem legis , sed succestive,
prout necessitas exigit. Vne x. Cessat dii natio impedimenti matrimonii concessa ad legitimandam prolem extra matrimonium conc Ptam, si proles ante ejus executionem moriatur; non Ve-xo cessat, si moriatur post dispensationem a Mandatario . V. g. Parocho, petentibus datam, licet matrimonium acta nondum si contractum. a. Nec cessat dispensatio irregu- ob paupertatem matris concessa, s susceptis ordinibus ad meliorem redeat ita tum, di potςst altiores Or
72쪽
ὁInes reeipere. 3. Cessat vero dispensatio quadragessimae ob infirmitatem concessis, recuperata integra sanitate, litacet iam per mediam quadragesimam executioni fuissee
s. Quomodo eesset ρεν obitum eaneedentis oleo. Dispensatio, scut & alia rescripta, quibus er tia actu, vel lus certum ad illam conceditur, non ex piarat per obitum concedentis, quamvis rescripta iustitiae,&gratiae odiosae, re adhuc integra , concaedentis morte fi
Hine l. Facultates illimitatε concessae extra iuriaedicti nem contentiosam, uti sunt litterae dimissoriae, facultas a diendi eonfessiones, absolvendi a censuris, & reservatis, eligendi Consessarium, commutandi, & spensandi vota, juramenta, impedimenta matrimonii, licentia non residendi studiorum causa, celebrandi in domo privata, vel loco non benedicto &c. non exspirant.morte conredentis. Vid.
in a. Part. de Iurisdict. Facultas vero nominandi ce
tam personam ad Beneficium, re adhue integra, finitue obitu concedentis, quia est gratia odiosa, dc simul in auterius nominandi, ac successoris praejudicium. R LER. 6. ΩFando ἐ; pensatis sit insalua Dieo. Di natio subreptilia, quae obtinetur per subi centiam veri, vel obreptilia, quae obtinetur per narrationem salsi, est invalida, si cognita veritate, superior noudispensasset; quia non intendit dispensare: valet tamen, si difficilius tantum dispenaeasset, modo reticentia veri, renarratio falsi ex ignorantia, de non malitiose sit facta; quia talis ab Innoc. III. declaratur nulla. Potest dispensatio obtineri etiam pro ignorante, vel invito, etiam a S. Poenitentiaria saltem a Consessario, vel Consanguineo' in quarto gradu. Μodum ad eam recurrendi, vide in fino
Et AER. et . Quomo cesset Lex : irritatione , ab oratione ἐθ -rogatione RES P. Pran. . Irritatio est Ieris nondum perfecte obligantis abolitio, lacta ab eo, cujus est illam habere ratam. a. Abrmatio est totius legis persecte obligantis abolitio. Derogatio vero, est legis adhuc vigentis secundum aliquam sui partem immutatio. His notatis.
Dico. Irritatio, abrogatio, & derogatio riis fieri pos suae a Lesidatoa, dc ipsius Superion, legis a suo
73쪽
Iraedecessore latae , etiam absque iusta causa saltem valI-e, non vero licite: quia esset in destructionem; ab in
xiore vero nec valide, nec licite, Clem. V. quia non habet jurisdictionem in legem superioris. Potestque fieri. r. Per revocationem. 2. Per contrariae consuetudinis praescriptionem. 3. Per legem contrariam; ita tamen, ut per
universalem lex particularis loci non abrogetur, nisi s eialis de illa sat mentio. Hine: licet supremus Legislator peccet, sine iusta causa
legem abrorando, non tamen peccant subditi, abrogatam non servanao; quia omnino cessavit lex.
AERITUR. a. suomodo obliget Proeptum audiendi Mi i I.m in .iebus Dominitas, e, Festivis Ddio. Grave extat praeceptum Ecclesias, devote in die bus Dominicis, ac Festivis integram audiendi Μissam ab eodem Sacerdote , cui, ut satisfiat requiritur a. Ex pariste corporis , modesta consormatio in vultu , dc habitu; Cone. Trid. Sess. 2I. saltem de convenientia. h. Ex parte animae, moralis praesentia, ita ut celebrantem immedi te, vel mediantibus aliorum gestibiis percipiad. 3. Intentio,. saltem virtualis, . audiendi Mimam, Zc interpretativa satisfaciendi praecepto. 4. Pia in Deum, ac div1na myste-xia' attentio, di affectio; & legitime impediti ab auditione Missae, diem saltem Dominicam sanctificare tenentur alio bono opere, ut eliciendo actus fidei, spei, charitatis , oratione &c. quod etiam in Festis iu idendum est. Hine: graviter peccat a. omittens notabilem Missae partem v. g. ab initio usque post Oisertorium M vel a Communione usque ad finem. a. Audiens unam partem ab uno, & alteram ab alio Sacerdote: 3. Per notabilem Mis sae partem confabulantes, dormientes, examen conscientiae, vel consessionem facientes, vel alio opere se voluntarie distrahentes, ct aliam Missam non audientes. In
Dominica a Min legitime impediti, nullo alio bono op
74쪽
te eam supplentes, & Dominicam sanctificantes. Excusaniatur tamen per breve tempus absentes, praeparando, vel suaerendo ad Missam necessaria, & praecepto adhuc fati faciunt ad Evangelium venientes, vel post Cominutionem
2. an gravis sit abluatio audiendῖ V m in ρν pria Pis hia in diebus Dominieis, O Festiri, 'Diso. Missam in diebus Dominicis, ac Festivis in Ee-elesiis Regularium audientes satisfaciunt praecepto. Ita Leo
X. S. Pius V. Clam Um. Pium tamen, maximeque decens
est, ut quisque in diebus Dominicis, majoribusque Festis , si commode fieri possit. Missae Parochiali intersit, eamque saepe sne justa causa negligens, graviter peccat, a. Si fiat cum contemptu. a. Cum Periculo non addiscendi necessaria, vel non servandi jejunia, &Festa. 3. Si alicubi grave extaret Praeceptum, prout in Gallia in quibusdam locis sub poena excommunicationis, contra in tribus Domunicis continuis sine honesta causa absentes, statutum est.2 AER. 3. Quanam snt causa exeusantes ab auditiona Missa tu diebus Dominicis, is Festivis meo. Causae excusantes ab auditione Missae sunt impo-ttaria physica, qua quis absolute ab auditione Missae est im- reditus, ct impotentia moralis, quae est eorum, qui Misiam audire nequeunt, sne gravi incommodo sui, vel proximi, vitae, corporis, animae, famae, bonorum, lucri&α. Hiner excusantur ab auditione Missae . r. Impotentia ph scar incarcerati , aegroti, nimium distantes . a. Impote tia morali: convalescentes, longe distantes , v. g. trium , vel quatuor horarum, vel etiam minus distantes , ob pluvias, nives, difficultatem viae , vel ob infirmitatem , vel aetatem . 3. Interdicti, & excommunicati non tolerati. 4.amrotis inservientes, matres nutrientes infantes , ac d mum custodientes , custodes gregum , Viatores , mercat
res, Cursores, nautae, muliones, famuli &c. si sne gravidamno , di magnis impenss Missam accedere , vel exspectare nequeant. s. Non decenter vestiti , ex sornic tio occulta gravidae , vel ex consuetudine egredi non audentes , ut tempcie partus , nec sibi in loco privato Missam
Procurare tenentur . 6. Non tamen excusantur famulae
75쪽
RES P. Praenot. 1. Praeceptum sancti hcandi dies Festogest duplex affirmativum nimirum , quatenus cultum Dei praecipit, & negativum , quatenus opera servilis prohiDet.. h. opera bona , quibus dies Festi sanctificari possunt , fiunt praeter Missam , Concio , Catechismus , vesperae , oratio , Lectio spiritualis , docere ignorantes , vis rure aegrotos , & alia opera misericordiae spiritualia , & eorporalia. a. O ra liberalia sunt, quae ad animum eoIendum spectant, nominemque liberum decent ι dc sunt a. docere , studere, lyere, scribere, dare consilium, concionari. Σ. Canere , instrumenta Μusica pulsare , ludere 3 Choreas duceres, licet alia ratione possint esse prohibitae. 3. Uenari, piscari parvo labore v. g. arundine, vel leporem, uno, aut alio cane insequi , aucupare retibus exiguis . 4. Pingere res valde parvas,' lineare domus, picturae , vel op xis textorii adumbrationem ducere . s. Praeparare victui necessaria, purgare cubile &c. . Opera per se servilia sunt, quae a servis , & infima plebe, vel artificibus fieri selent, ut x. arare, seminare , fructus, ligna, foenum colligere, vecturas laboriosas, navigia , currus , jumenta onusta ducere . 2. Nere , imprimere, caracteres ordinare, sculpere , pingere , nisi essentos valde parvae , parietes colorare , colores terere . 3. Piscari, venari magno labore , Mamvis fieret recreationis
s. Opera servilia ex constitutione Iuris sunt . I. Op xa serensa , uti in Iudicio Civili, citare testes , exigere juramentum , & in criminali saltem serre sententiam . quia quamvis liceat in judicio eriminali in die Festivo ci- , & audire testes, exigere juramentum ; prohibitum
tamen est ferre sententiam. l. Mercatus, nundinae, em Te, vendere res non necessarias , locare , conducere cum
Ustrumento publico. - 6. Materiae gravitas desumitur , t. Ex notabili fatiga- Ione, in diuturnitate laboris , sic v. g. in opere labori iον minus est hora , & in opere minus servili , vel ι borioso, quod minus est duabus horis, materia levis est
quod magis est', materia gravis est . I. Ex unione mat
riae , sic spectu Heli imperantia tribus famulis opus la
76쪽
z3. DE PRAECEPTIS ECCLESIAE. ε,
triosum per mediam horam durans , coalescit, vel aequiis vitet laiari duranti per horam, & 'edim, & facit materiam gravem respectu Heri, praecipue si dolo sat, licet respectu servorum sit levis. 3. Inserensibus, desumitur ex
gravitate negotii. His notatis.
Diso ., Licet omnes Christi Fideles in diebus Dominieis,ae Festivis non ibium Μissae solemni, Concioni, Catechismo , ac Vesperis interesse , sed in laude Dei , & bonorum operum exercitio ad Vesperam usquq perseverare Ecclesia, ac SS. Patres desiderent I solius tamen Missae audiatio per se, & sub peccato mortali praecepta est; quia per eam tanquam opus praestantissimum dies Festivi persectius sanctificantur. Vesperis tamen interesse, vel alio pio ope re eas supplere negligens, venialiter Peccat ita sentit S.
Antoninus, ac Fideles communiter. 3. opera prohibeantur in di. 3eis , o - . Dieo. Diebus Dominicis, ac Festivis Yra servilia vi prohibentur praecepto , quorum omissione integra sanctificari debet ; quia, quoad hane partem, est praecep
tum negativum, non autem eodem modo tota dies per b
na opera sanctificanda praecipitur; quia, quoad istam partem praeceptum eli assirmativum : ideoque peceam mere interna, vel iaculis, licet in diebus Dominicis, ac Festivis commissa, sint graviora , ut omnes fatentur non tamen ex sanctitate temporis novam speciem , vel circumstantiam notabiliter aggravantem in Consessione necessari' explicandam, contrahunt , Cajet. 6Hius , Pont. Θ alii
communiter contra P. Thoam. ex Charm. s nisi exteriori culia
tui Festorum notabiliter repugnent . r. sdia ira docet communis Praxis Consessariorum, ac sensus Fidelium , qui innumeris exponerentur scrupulis, fi se accusare, & Consessarii inquirere tenerentur de peccatis, an in diebus FGstis fuerint commissa . a. quia peccata nullibi in diebus Festis speciali praecepto prohibita sunt . a. quia peccata non sunt opus servile, nisi metaphorice , seu mystice , Thom. ac proinde non sunt contra substantiam praecepti opus servile duntaxat prohibentis, & sanctificationem certa opera, ut auditIonem Μissae, praecipientis.
. Caula excusentia ab opae scivili sunt
77쪽
delicet x. Consuetudo legitime introducta . 2. pietas erga
Deum non remota. 3. Charitas erga proximum: 4. Laetitia publica. s. Necessitas, vel notabilis utilitas propria , vel aliena corporalis , vel spiritualis, quae praeveniri, di serri, vel omitti non potuit. 6. Dispensatio legitima.
Hine: excusantur I. Consuetudine, nundinae, in quibusdam locis introductae; emptiones, venditiones rerum parvi momenti, usui quotidiano necessariarum; contractus privati, maxime inter plebejos; quia nonnili diebus Festis convenire possunt, & ex consuetudine videntur tolerati, se etiam permittuntur circa illos, acta Notarii, contractus matrimoniales, testamenta &c. quia Permittente necessitate, vel consuetudine contractus, etiam permittuntur acta Notarii tanquam acces brium. 2. Pietate gestantes Cruces in Processione, Imagines; Reliquias, insumantes organis, agitantes thuribulum , pulsantes campanas, ornantes Altaria sertis, candelabris, velli mentis, ut Pallio Tabernaculi, antipendio ; quia proxime ad cultum Dei
pertinent; non vero excusantur ornantes parietes tapeti
bus, componentes serta pro altaribus , Ecclesiam Iavantes, aras in viis publicis erigentes, si commode die praecedenti fieri potuissent, saltem venialiter peccant, L . quia xemo te tantum ad cultum Dei pertinent ; lapides vero advehentes ad aram construendam , ligna ad Ecclesiam aedificandam , linteamina Eccles ae lavantes, conscientes, vel reficientes, calices fabricantes, agros Ecclesiae colentes, & similia facientes, mortaliter peccant, quia rem tius ad cultum Dei peltinent; vel facientes scapularia . Tosaria, cordulas, flores, imagines cereas , sericas , vel chartareas, & similia pietilia Monialium', praecipue , . si
his, diu immorentur, Henno; nec excusantur motivo pietatis. 3. Charitate; medici iras pro aegrotis praeparantes , actus judiciales pro pauperibus exercentes Ecc. 4. Latitia, publica, ut construentes ignes artificiosios , theatra perficientes, aulas ornantes pro adventu magni Principis, veIobtenta de hoste victoria, nisi possent praevenire. Necessia. tate , vel utilitate notabiis , pauperes audita Missa clam
sine scandalo laborantes, si aliter se , & suos alereinequeant, servi, ancillae suas vestes rescientes, si aliis diebus eis non permittatur, nec per alios eas reficere valeant svel etiam ex metu gravi Dominorum, una aut altera vice laborantes; s enim samus fiat, suos Heros deierant et
78쪽
Q. a. DE PRAECEPTIS ECCLESIAE.
auratores pontium, viarum, sontium , si differre ne queant laborem, piscatores certorum Piscium , qui certis tantum temporibus caepi solent, molitores , naucleri dependentes a ventis, laniones, pistores, si ob populi concursum praevenire nequeant; sartores ob selemnitatem nuptiarum, exequiarum laborantes , barbitonsores si rusticos, ct opifices aliis diebus laboribus depressos tondentes; meriscatores urbium iisdem rusticis calcitos, vestimenta &c. dentes, cum aliis diebus urbem iacedere nequeant I viia triarii, coctores laterum, Vectores, opere, vel itinere inchoato, quod absque gravi damno interrumpere nequeunteriistici ob aeris intemperiem, hostiles incursus dcc. mes.sem, vindemiam, foena colligentes; attamen petito priua consensu Paroehi, nisi periculum sit in mora, in diebus tamen Dominicis maior requiritur in omnibus praedictis necessitas, quin in diebus Festivis. 6. Partim nee tate, partim e--ovinne excusantur rustici in diebus Dominicis, de Festis gratis transvehentes sive equis, sive curru, sive navi, quaestus Religiosorum mendicantium; quia suta expensis in diebus serialibus aegre sufficerent, de sic setis ubique practicari solet absque contradictione, aut scanda io, & tacito Superiorum consensu , RiII. quod in Festis minoribus facilius, dc communiter admittitur, ait Sylv ster: Licentiamin ero, si nectitaria foret, non possunt Pra lati regulares concedere, etiamsi ageretur de labore intosepta Monasterii a saecularibus peragendo . quia in eos nullam habent jurisdictionem , sed ab Ebiscopo , vel e rum Parocho esset obtinenda Rodriguee. 7. Quomodo praxeptum jejunii , a mentia si,
Diea. Iejunium Ecclesiasticum est abstinentia a quibus. dam cibis , a carne nimirum, dc in quibusdam locis ab ovis simul, dc lacticiniis, cum unica in die refectione non notabiliter interrupta, hora competenti sumenda. Ideoquatria ad illud legitime observandum requiruntur , videlicet, I. Abstinentia a carne, consuetudo, bovis, de tacticiniis . reieci γ non notabiliter in terrupta, permissa pi x collatiuiaula vespertina . 3. Ce tum tempus resectionis, nempe cura meridiem. Hinc I. graviter peccant r. fine iusta causa mandiurantes carnes in quantitate exceden e mediam untiam: γaist. t. d. vel utentes lario, pinguedine porcorum i vel a
79쪽
rum, sanguinem, &c. in notabili quantitate. 2. Sumenistes secunciam, vel plures resectiones, vel collationem duplo majorem alias permissa, dc toties , quoties sumunt , etiam in cibis quadragesi inalibus, ultra unam resectionem,& cestationem , id , quod aequivalet levi jentaculo, vel collationi, vel tertiae parti resectionis, Billuari , vel plusquam duas uncias, P. Serv. ι quia talis quantitas censetur gravis, & praeceptum de unica refectione, , licet viis deatur ver tenus assumativum , in re tamen , est negativum, & permittendo unicam tantum refectionem cum par- .va collatione , plures prohibet , D . Medina, Θ-
pro collatione vero communiter quarta pars moderatae re
lectionis permittitur, P. Gerυ. vel quod aequivalet m . diocri jentaculo, Mil. quantitas tamen, ac qualitas Cib rum pro collatione, diversa esse potest pro diversitate consuetudinis Praelatis Ecelesiae notae, & tacitε approbatae, vel pro ratione regionum frigidarum, vel complexionis , laboris, aetatis, infirmitatis, itineris, &c. Cibi calidi ordinarie sine causa non sunt liciti, Multi putant, ut Bonacina Cajet, & alii, collationem non in qualitate, sed in quantitate consistere, Ac nullis cibis quadrage fimalibus violari , saltem puto , non violari mortaliter , nisi excessis notabili in quantitate. 3. Graviter peccat aliquid
leve, sed pluries in die jejunii ultra prandium, & colla-
tionem . manducans, cum ad notabilem quantitatem advertenter pervenerit, vel si intentionem ad illam perveniendi habuerit ; quia ita patet ex damnatione propos. 29. ab Alex. VII. & qui mane scienteris vel inadvertenter Nntaculum sumpserit. aequivalens prandio, tenetur esse Con--tentus vespertina collatione ; si vero fuerit aequivalens collationi, potest semere coenam, aut si subsit ratio , v. g. quia debet adesse communitati prandenti, sumere pra dium omissa collatione, Biu.; quia debet salvari unicar sectio, tu quantum potest.
Hine 2. Non peccant, 3. mandus Antes carnes a Carne
piscium parum distinctas, ut ranarum, intrarum , gallinarum aquaticarum , dcc. a. nec' anticipantes prandium
otiista causa, v. g. iter faciendi, ho ites dimittendi , de-ilitati stomachi succurrendi, &c. 3. nee ob easdem --.tiones illud usque ad vesperam differentes, sumpta mane collatione : Nec sumentes liquidum extra resectionem,
nisi simul mittat , ut justulum, lac, uvae, etiamsi succus
80쪽
sumn exugatur; vel etiam vinum, cassetum, si in notabili quantitate, & in fraudem jejunii sumantur, vel ali- luem specialiter nutriant quoad chocolatum adhuc dis-
cilius permittitur', cujus tameia una parva patera in qui busdam locis, honesta causati impla , consuetudine toleratur; saltem non est materia notabilis. 4. Nec saltem yraviter peccat lautius prandens, ut laborem jejunii sicilius sustineat, quamvis levis quaedam intemperantia sti brepsiret; quia juxta S. Thomam quantitas cibi in una reseia ctione non laxatur praecepto jejunii, nec si ob eandem ra- tumem pridie lautius cinnaret; aut postridie citius jentaxet; si tamen gravi cum excess i ita impleret ventrem prae esse eo animo, ut nullatenus sentiret dissicultatem jejunii, vix praeter peccatum intemperantiae, ab alio contra jeiunium excusari potest quia S. Thomas ait: legam , qui in fraudem legis a loquid facit. I. Nec videntur Pec care contra jejunium , dispensata Quadragesima , manducantes carnes in Dominicis, plusquam bina vice ; quia pro illis diebus, lex cenietudintegre dispensata, non vero pro adiis diebus; nisi de alia constet dispensantis intentione.& ita in Dioecesi Argentinensi declaratum est . . Hine 3. Non Peccant interrumpentes prandium ex justa causa, ut plerumque pauperes non habentes , ut integram reiectioi- simul, dc semel sumere possint , vel
infirmus', non valens eodem tempore, integram lumere resectionem, ob stomachi infirmitatem; Parochus, inchoat resectione, vocatus ad audiendam aegroti periclitantis confestionem mercator, occurrente occasione transeunte Vendendi, aut solutionem percipiendi, quae sne damno, vel periculo lucri notabilis, negligi nequit: vel assistens aegro. to sub prandio auxilio indigenti ; quia in praedictis est
impotentia, vel physica, ut in pauperibus, vel moralis , ut in aliis: abrumpens vero mensam sine causa legitimλPer notabile tempus, puta unius horae, sine animo Continuandi, sive finiendi, dc eidem , vel alteri accumbens, mortaliter peccat, contra substantiam jejunii, si suerit a tea lassicienter resectus , vel contra modum unicae resectionis, & venialiter, si interruptio fuerit semi-horae animo continuandi , vel semiquadrantis, animo. finiendi , &nullum . si fuerit brevissima interruptio; quia in moralibus, parum pro nihilo reputatur . . Sic non peccant .sub ensa ministrantes, modo resectio non ultra duas pryto-