Januarii Parrini j.c. Neapolitani Colloquia nunc primum in unum collecta. Quibus accessere Belvederius sive Theatrum et Dialogi varii argumenti

111쪽

colluviem, sine virtute , sine fide . sine ulla bona sipe,

magnos primariosque viros plerumque circumsidere, iisque esse acceptissimos. Quod equidem , si temeritatem tuam to Ilas , quomodo evenire Possit non video . FORT. Omnes homine quicquid agunt , vel quod honestum est agunt, vel ob utilitatem aliquam, vel propter uoluptatem . Honestas a plerisque negligitur et nisi quod meta

egum, aut praemii spe nonnunquam a tenuioribus , a summis vero tantisPer colitur, dum popularem auram vulgique opinionem captent . utilitatis varia apud variae soriis homines ratio est e maxima Uem pars non ad animi hona eam reserunt, std utique ad eorporis . Voluptas vitam hominum regit, ct non modo pluris apud ha manum animum est, quam honestum , ia utile , verum

ideo honestati aliquandρ , utilitati saepius homines inserviunt, quod utrumque desinit in voluptatem . His animadversis, iam perspiciS, Simo, quae sit animi vestri

indoles, quibusque rebus maxime capiatur . SI M. Satis quidem, ut arbitror. F T. Felices autem , lautique homines id ex sortuna sua plerumque habent Praec . Duum, quod mollesimus iis , ac clelicatissimus est antis mus , qui facillime ad quascumque voluptatis illecebras excitatur, atque ad quantulamcumque dolorin Particu-

Iam oflandit . ideo hujusinodi homines nil amare solent , nisi quod blandiatur, leniterque moveat ammum voluina te di nihilque contra Πragis avertarὲ , quam quod vel minime eos insuavi , acrique stina perstringat, SIM. I de igitur esse putas, at mali saepius in isticium hominum oculis sint , quippe qui semper aliquam voluptatem a concὶliant, studusque stdulo velificantur suis . FORT.

Rem ipsam tenes. Honesti autem viri, qui nec assentarisaeec mentiri, nec, ut uno Verho dicam, supparasitam 1cιunt,stcl, velati aeerbi quidam paedagogi, nil probare, nil lauda. se consueverunt, nisi quod virtutem, atque honestatem 1 piat, merito ab aulis, Potentiumque aedibus exulant:quu Diqitig Cooste

112쪽

. 93 eorum libertas alienae sirperbiae, honestas turpitudini, do

dirina ignorantiae vehementer displiceat. Quae res apud meliores,probioresque viros,qui mecastor nonnulli sunt, magnae commendationiS loco esse solent . SI M. ut verum eloquar , Fortuna , nunquam magis probabilia dixisse mihi otia es. Esto itaque ut ais . Quid vero in causa est , cur Potentiores , qui malos diligunt , non omnes utique

malos aeque ament, sed certos tantummodo Z Et contra,

qui doctos , & frugi, quosdam quidem ex iis suspiciunt, caeteros Vero meliores tortam , doctioresque despiciunt Tanta in pari causa disparitas tuam patefacit hi e in rein hus potentiam. FORT. Suum cuique, Simo; quod meum

non est , id nunquam mihi patiar addici. Sane si quis a

te quaerat, cur Nicetam , Lysiamque praecipuos in sari miliaritatem adsciveris, quum ejus ordinis, census, moris, ingenii, quamplurimi in Civitate sint: nonne ei tu responderes , vicinitatem, saepius eum his colloquendi occasionem , di similia his , causam fuisse , ut neglectis aliis, qui aeque tibi congruissent, in horum necessitudine com

quiesceres 8 SIM. Optime haec quidem. FORT. Eodem pacto, mi stnen , viri principes, seu bonis, sta malis

faveant, eos tantum ex his amare solent, quos cominus nosse , quibuscum loqui, ac frequentlux esse potueruntis Caeteros autem negligere Pro cessarium est ; nam ita humani animi natura seri , ut omnis caritas aut inter duos. aut inter Paveos iungatur. SIM. Iu Britae verum est. Tamen haud raro accidit, ut di alicuius noscat virtutem,vel improbitatem malus, aut honos Princeps,ct tamen Odio haheat . vis sine ratione affectus Graeeis vocibres symyathia et antipathiam nos inam, hercle vocabulis a nyeuamus, quum revera Brtunam apstellare deberemus. FORT.

Si inania haec voeabula penitus inspiceres , Pros cto ejus rei causam facile deprehenderes. SI M. Praefieri mihi facem, quaeso, in nimis obscurare. FORT. Indo lem, affectus, animique Prope omnem hisitum in homi-

113쪽

mim vuItu Natura excu psit: ct sua praeterea cuique comsuctudo incessum , seimonem , si percilium , intuitum ita

componere solet, ut nullo negocio , exteriore homine

probe ac scite perpen B , conjectura de ingenio, moribus. que ejus fieri possit. Id tu negare non potes. SI M. Immo mihi omnino ita videtur. FORT. Inde est, o vir optime, ut primo statim congressu alicui ultro faveatis, aut sitis adversi. Nam quum in aliquem incurritis, statim , licet id fieri non aci vertatis , a corporis , atque oris habitu , de morihus ingenioque ejus tacitum animo judicium sertis, ct prout illum convenire vobis , & quandam cum ingenio vestro cognationem habere sis spicamini, vel cli. screpare . ct inter vos morum repugnantiam esse ἱ ita aut sponte amatis , aut odio habetis. Quae iudicia , etsi nonnunquam falsa sunt, st longa deinceps experientia eorum

temetitas deprehenditur, magnum tamen momentum in conciliandis amicitiis habent, ut vix , magnoque tandem

intervallo a primis his placitis discedatur . Sl M. Nescio quo te pavi teneam, ita, quacumque ad 'rehendi , Deile elaberis . Sane haud aeque lubrica anguilla est, quam deismum ficulno Elio constringas: de te Vero desperati pro sius latioris est, id aliquando expectare. At, ii Lapiam ,

iam non desperem . Eo tandem te Perducam , unde evadere nulla ope postis. FORT. Perduc quo lubet et sequae utiens. SIM. Hoc post paullo Uidebimus . Interea causa a ex te audire studeo , queis gratia interire QIet, di potenotum istorum delicias: non raro prosternere . Id nos rtuna imperante fieri arbitramue ἰ quid tu censes t FORT. Alia omnia cen . SI M. Quid inde Z Tacest At ego ratio

ma expecto, cur non mecum sentias. FORT. Senem ego

ut doceam tam perspicuas res Θ Equidem pudet. SI M. Nunc primum me in ludum literarium ire puta , nihil stio . FORT. Hoc nimis exueritare a te dictum arbitror; nam profecto stultus es , ut qui maxime . SI M. Syncere quidem , nil circuitione usa es . At iam rem iusiam.

114쪽

9sFORT. Malorum gratia , siquidem malis artibus parata, eho deflas rat: honos constantior stistinet favor , quippe qui est a virtute. SI M. Nimis laconice, non placet, sustus

dicere te volo . FORT. Tundendo , atque odio me enicas . Obstcro , quae conjunctio inter malos diuturnior

esse potest y Modo qui favet, fastidiendo , modo is , cui favetur, peccando eam dissolvit. Nec ii ipsi qui mali sunt, malos diu serre possunt. Eadem etenim vitia , quae in se ipsis homines probant, in aliis persaepe reprehendunt. Nam sibi quisque maxime indulget, & quod peccavit eX-cusat, aliena autem vitia , vix tantisper dum juvant, conniventia prostqvitur; postea Vero, siubeunte animum tem Poraria quadam Pudoris cura , qui nunquam prorsius extinguitur , OPPido execratur . Praetereo , recentem novi alicujus hominis nequitiam opportuniorem , ac gra

tiorem esse ; & ad populare odium redimendum Principis

saepe interesse eos amigere , quorum opera ad crudelita tem , & avaritiam explendam abusus fuerit: ac sexcenta huiuscemodi, quae si quis mediocriter animum intenderit, celeriter mente comprehendet. SI M. At honi apud honos Principes cur cadum y FORT. Rarius hoc quidem accidit : verum duplici quoque malo ea gratia concutitur. Aut enim Principes imperitandi licentia, regnique illecebris corrupti raro enim humana natura aliquem profert, qui

valeat summam felicitatem perferre animum veterem, ve teresque una amicos exuunt , quos merito exprobatores .

novorum vitiorum fore formidant ,' aut ii, qui gratia pol lent , honas artes favore elati abjiciunt, di quum secundo cursu se ferri vident, personam deponunt, ct se non Pro hos suisse patefaciunt , sed composito palam pudore, simulasse probitatem . Numquid me a laconica brevitate ad Asiaticam redundantiam vis proris degenerare t Sl M. Neutiquam vero . Nam frigere jam mihi videtur haeeres: quare ad dignitates strinonem te velim transserre,

a quibus ne suspicari quidem possum quo te pacto expeditura Diuitiroo by Cooste

115쪽

ditura sis, ita constanter Omnes homines arbitramur , tuo numine , quicquid ad eas attinet, fieri. FORT. Quid tandem est, cur ita arbitremini t Nil mecastor . tam facile a me adiudicari potest, quam di3nitates. SI M. Quid ais talesta Z ut ego a te dubitem effici, quae casium , seris tunam , temeritatem clamitant Z Quum improbis, imperitis , indignis plerumque , & doctis quandoque , probis,

merentibus proritas temere collatas dignitates per omnem temporum memoriam historia doceat, credam ego, lege nescio qua id factum esse , non turbine , atque inconstantia tua FORT. Idipsum paullo post confiteberis. rige ergo, Simo, quot se modis habere potest respublicat SI M. Vel corrupta est , vel optima , vel utrinque aliquid trahit: non tu hoc interrogabas p FORΤ. Idipsum. Cor- ruptam Vero eam appellas , quae conturbata est , ct in qua arbitrium plurimum , leges minimum valent tSIN. Prorsus. FORT. In ejusmodi autem republica quid mirum est, si minus idonei, atque indigni plerumque ad honores eυehuntur i Tunc enim vel improbi alicuius arbitrio, vel factione omnia peraSuntur, malorumque conspira.tione: vel emptio venditio intercedit, quae non sertuna est , sed juris gentium contractus . SIM. Exequere Caetera, habeo hoc . FORΤ. Res ipsa loquitur, Simo , nil opus est reliqua exponere. SIM. Exequere caetera ; audistine ldixi. FORΤ. Nimis imperiosus es. In optima ac bene. ordinata RepubIica honos merentesque plerumque dignitatibus decorari videas; ubi enim ex legum praescripto res agitur, virtus primum obtinet locum . Atque hoc ut plurimum ita procedit: nam bonus, quandoque Princeps dormitat, & mali virtutem ipsam , quam odio habent, aliquando reverentur, & ornant. De media republiea, numquid jubesy SI M. Non necem est, teneo. FORT. Caeterum, Simo, nescio cur tam anxie dignitates expetant homines. Nam si mali sunt, atque improbi, prudentius omnino facerent , si eos imitarentur, qui aliquo corporis vitio la-

116쪽

horant, qui in occulto sic exuunt, ne quem habeant suae

denormitatis testem; ita, & ipsi quum illiberalem, & flagitiosiam habeant animum , sapientius agerent, si tenebriala , & vitae obsicuritate tegerent ; nam dum In occultossint, latere possunt: quum vero in altum evehuntur, tunc insignem , atque omnibus notam faciunt suam pravitaritem . Boni Uero, dignos se potius dignitatibus essicere debent , quam eas ambirC; nam claritas iis non Ob vestem , inanemque honoris titulum obvenit , std propter virtutem Quare At quid tecum ipsie , Simo 8 Itane me loquentein destituis Θ SI M. Admiror hercle audaciam

tuam , quae quum manifesto tecum mendaciorum tuorum perpetuum circumseras testem , tranquilla nihilominus

philosopharis, & quod caeci vident , diem iam totum

pernegas . FORT. Quem tu testem ais y undenam subia: o tam apertum in me testimonium dicit i SI M. Osten clam ego tibi, bellissima , quod frustra me celas. Cornu

illud copiae, quod cum clavo , quo cuncta regis, post rotam paullo ante clam mjecisti, coronis , Paludamentis, purpureis togis , aureis , argenteisque nummis redundans, Iocuplesne tibi Uidetur testis , qui istam repentinam pauyertatem tuam redarguat y Num me oculi talis

Iuni t Quid hic, quaesio , in apertissima re prostres ZFORT. Vere te oculi fallunt , mi aenex ; & ni lippitudo

non istos tantummodo , sed animi etiam oculos caecutire cogeret, rem sane dilucidam modo facile conspiceres.

SI M. Os durum i Etiamne loqui, etiamne conviciari audes 8 FORΤ. Tu ipse Iudex esto . Accedesis ad me , amplius, adhuc amplius. SI M. Quid amplius Z Quo me in. sinuem y Iam unum sumus . FORT. Satis iam est . Age excutiamus modo simul locupletis hujus cornu divitias . En primum coronas et hanc , quae fulgentissima est ι tibi largior : quid ea tibi videtur , Simo Θ SI M. Pulcher ma sane,cedo eam. Proh summe Iupiteri Ex bractea cor nam i At ex purissimo & solido auro videbatur. Tibi eam N habe,

117쪽

98 habe, nil moror. FORT. Excute modo imperatorias chlamydes, ac Principum virorum vestes . Cape ex his, quae Olendidior tibi ac nitidior videtur. SIM. Uah l quid erocus ad hanc, quid hyacintus , quid purpura Z ut pel.

Iucet, ut straviter nitet ' Vereor manum admoUere, ne& haec in manibus nullius 'recii evadat, atque derepente ex auro carbones. FORT. Quid moraris s Fortunam aspernaris talia largientem p SIM. Capiam enimvero . At o Dii magnil Papyraceam repente vestem, quis Deus enectit Nonne ex auro, & strico vellere videbatur con intexta Z Pol merum portentum est. FORT. Nempe falsus es. SI M. Quod quidem mihi acerbissimum accidit. Sed diademata , regiasque vestes cui libuerit Iargire; per mosine licet. Aurum modo da mihi , caetera nec curo, ne vola. FORT. Cape ergo quantum libet, quis vetat SIM. Amolire isthinc primo inanes istas tragaedias, ne quid moremur. FORT. Factum . Cape jam . SI M. Salve aurum, quod noctu etiam videris resulgere, praesidium, ac Blatium vitae , humanorum negociorum Om nium interpres, mulierum , virorum, Regum , PauPe

Tum , harbararum , excultarumque nationum amor , at

que deIiciae . Quamdiu te, quam enixe frustra concupivi l Salve iterum , quum te tam prom tandem aliquando saIuto. FORT. Cape, quid magnifice declamitas . SI M. En capior heu me Iratum PIutonem , Deosque omnes

habeo. FORT. Quid ita 8 SIM. Quasi in comaediis olim

solet. ita mihi modo.accidit e Iupinos cepi, dum aurum capere mihi videor; heu me miserum i Et mehercule adverse Iove natum I FORT. o Simo, Simo, nescis, vere comoediam vos agere, & variis indutos persenis, tantisPerdum vivitis, Reges, Duces, divites, pauperes esset acta vero fabula cunctos homines morti, veIuit Chorago , per-ιonas reddere, & ad propriam nuditatem omnes redam . Ideo qui sese in scena ludere noverunt, nihili prorsus ia-liunt , AgamennDnem an servum agant. Qui vero rem strio

118쪽

9'strici agi opinantur, potentia, nobilitate, divitiis Ita deis certant', ut lepidum sane , & iucundum suis contentioni. hus Oectaculum praebeant iapientibus. SIM. Quici mihi isthaec putida ingeris i Jam plus millies legi. At modo,& haec, & quicquid praeterea stio libentissime vellem de. disicere , nam stiam , necne mea quid restre t Saliua

epol esset, Regem modo , aut beatum aliquem In hac Comoedia me agere; atque haec omnia , di si per sunt, missa omnia facere o quam Pau rem , di mite rum , tam praeclaras fabellas , stilendidaque callere nu-Eas . FORT. O aetatem male ariam, atque ineleganter. Quae post tot annorum labores, tantis adhuc Inscitiae te

ngi is involvitur. O si paupertas ista quanta sit facienda intelligeres; quae promtum, atque expedItum m dirus cillimo isthoc humanae vitae itinere te Praestat, quam liΑhenter preciosis hisce periculis , di fulgentibus impedi

mentis Careres, quae , ut uitam opemliorem di unditque implicatiorem inciunt; ita , quod malorum culmen est, anxiam , & omnibus sicillieitudinibus circumUentam

mortem cogunt oppetere. SIM. Vide, ut philosophatur veneficat ut alacriter in vetustissimis nugis exultati Atnae ego iungus sum , qui tecum , quasi cum aliquo Pa trefamilias, sella posita , tranquille decem iam horas perocium disputo ς nee mihi in mentem venit stulto homu

Cioni, cum Dea me omnium Uaserrima , ac Potentistimaloqui. FORT. Quid lite , obstero, ego ster, quae nullum verbum elocuta sim 8 SI M. Quasi non tu prae

stigiis , di carminibus, improba, oculos, atque inges nium obstupestceris meum, ut quae in manibus, ct stirihessunt, ea nec videre, nec tangere mihi vi rer . At quantumvis operam, studium, diligentiam intenderis . ad divitias crede mihi haerebis: nee Simoni, quantum aleas attinet, ulla ope poteris Imponere. FORT. Adhuc

igitur de divitiis disputaramus t Nec tibi satis est, quod veritatem ipsam non per ambages, sed caesiis istis oculi

119쪽

aspexeris , nianibusque istis curtis , atque rugosis pertractaveris p SI M. Minime gentium satis est ; integram hanc disputationem ab ovo ad mala te prosequi jubeo . FORT.

Nescio te stultiorem , an pejorem esse credam , ita hebes ingenium est tuum , ct pessimus , ac corruptissimus animus . SI M. Dii averruncatores , quaeΩ , auferte hinc in pessimum cruciatum oblatratricem hanc importunissimam. Porro num me adeo vereri censes faedifragi, ac perjuri nomen , ut ideo tam contumeliose tractari patiar Θ Desine jam contumeliarum; opum causam , quod bonum, faustum

mihi, selixque eveniat, ingredere . FORT unde me vis initium iacere, mone , ne errem . SI M. Unde Z Ab iis potissimum , qui in ipso matris utpro divites sunt, qui vix lucem aspexerunt, quum magna talenta possident: eos dico , quos tu in ampla & copiosa domo ex divitibus parentibus nasci imperasti, ultro iis favens antequam nascerentur. Hos tibi non solum caros , sed sane filios esse perspicuum est . Nam qui maior excogitari potest sertunae favor , quam nullo prorias merito in vitam simulti opes , ignorantem, & prope vagitibus 9 lacrymis repugnantem produci y His ego maxime omnium invidere soleo; & quum patero is eos opibus superbientes conspicio, rabie differor , mecum reputans , cam illos, ct tuo beneficio tumestere , quasi prostria virtute. FORT. Bucco nes sane isti, & fatui ssint, qui in eiu simodi rebus se tantopere emerunt. Tu vero haud valde sapientior es, qui istos invidia , atque admiratione prosequeris , quum miseratione , & contemtu omnino digniores sint. Verum , ut ad rem : non putas , Simo , ex maris seminaeque congresi

m natos gigni t SIM . Derides 8 Quid aliud putem y FOR.

Porro nece Tarium est , ex pyri semine , pyrum nasci, ex mali malum, cedri cedrum, ex simiae simiam, leonis leonem . SI M. Necessarium . FORT. Necessarium igitur quoque fuit, Simonem ex Calvisio nasti, Demen aetum illum divitem in tua vicinia, ex Dyonisio a atque eodem

120쪽

pacto prorsus necesse suit, quemque hominem eum habuisse patrem , quem re ipsi habuit. Nam quid hic Qrtuna faceret y Nisi me , perturbatis Naturae legibus , Prae

gnantes mulieres emcere censes , non mos viros . SI M.

Quae mihi opinionum monstra assingis P nunquam ego stanus id cogitavi . FORT. Quid ergo me posse hac in re dixeras ῖ SI M. Nempe ditari a te parentea , ut ii, quos

diligeres , e divitibus nascerentur . FORT. EnimVero mirabile suerit, me ei favere , quem nesciam masculum an steminam , album , atrumve , gibbosiam , an rectum , strabonem , an paetum fore:& , quod magis mirere , ignorem , in lucem venturus sit, necne . At quando me in istorum gratiam parentibus divitias dilargiri credis , inspiciamus o generose , quodnam ejus rei afferas argumentum .

SI M. Sexcentis modis eorum Patres ad divitias evehis ;visne lingula narrem Z FORT. Orbis itaque , ac caelibem vitam agentibus non faveo , aut alio quopiam pacto faveo. Si M. Nequaquam vero istuc , sed pro libidine omnibus .

FORT. Quid igitur praecipuum iis impertio , quibus lasegior, ut ex magnis , ac divitibus oriantur Z SI M. Idipsum, ut ex divitibus oriantur . FORT. Recoctam crambem amponis : duduin est , quum hoc explosimus . Iam intelligis, Simo, ad genus te esse delapsium: eoque tandem quaestionem recidisse , ut videamus , mea ne liberalitate , an sua industria , aliisque de causis , non patres selum , sed quicumque homines ditescant. Si M. Et intelligo , & expedio quid dicas . FORTO Dicam , o bone, ab eodem

hominis animo , a quo superiora omnia destendere cognovimus , divitias quoque proficisci, & nonnihil a necessario naturalium causarum ordinem juvari. Uerum quia improbus, ct inanis labor esset,singulorum hominum man tas istunarum species 'ercurrere: satius mihi videtur ea ad certa quaedam cavita redigere ; ut, explicatis bre viter generalibus. causis, saci Ilimum tibi sit, eas ad singula , ubi usus fuerit, accomodare . Tuum autem est , simos Di sitir oste