장음표시 사용
581쪽
quarum indoles si nobis perspecta est, Γcile
cognoscere possumus, num ideae inter se cognatione quadam sint coniunctae, an diuerta, adeoque etiam pro ratione illarum aut adfirmare; aut negare. Ceterum tantum abest,
ut Epicurus omnia effecerit perse , ut multa momenta maxime necessaria atque utilia
reliquerit intacta, etiam tradiderit quaedam emendanda. sic non tum speciales regulaseognitioni veri & falsi inseruientes minus a tigit ; sed & veritatis metaphysicae & logicae 1pecies inter se perturbauit, quum existimet; veritatem aliam esse exi entiae, quae spectat ad metaphysicam; aliam enunciationis, quae t gicae propria est. nec plane probare possumus ipsius criteria veritatis tria, sensionem, anticipationem & affectionem , siquidem partim criterium primum cum secundo coniundit; partim vero aliquid habet veluti criterium veritatis, quod re ipsa non est. nam id satis eXploratum esse putamus, quod sensio sit primum principium & vltimum criterium Omnis veritatis, quidquid alii dicant; praenotio autem, anticipatio, idea est veritatis in genere principium secundum & criterium Proximum, & quod ad assectionem siue appetitum adtinet, illam inter criteria reserre naud possumus. Voluntatis epim, ad quam periinet haec assectio, indoles tantum fert, ut cupiditate bonum adpetat; malum vero fugiat , siue sit vere bonum ac malum, siue speciem tantum quamdam prae se habeat; iundamentum autem cognitionis, num amplexi simus bonum verum, nec ne; aut nos a malo
Vero, nec ne abstineamus, haud in voluntate;
582쪽
sed in intellectu quaerere debemus , quip qui sentit, qua tranquillitate fruatur mens, hacque sentione cognoscit, num bene sese habeat in desiderio rerum appetendarum; &odio fugiendarum. res moralis duplici r tione potest considerari: primum num sit bona. an mala; deinde num sit vere bona ac vere mala, nec ne Θ priori ratione spectat ad voluntatem ; posteriore vero ad intellectum ac quidem iudicium. quod si igitur Epicurus adfirmat, adsectionem sue appetitum esse
criterium veritatis, aberrata vero, hocque modo praeter caussam voluntati adtribuit sensionem. equidem A NDRE As Ru DIGER Roblemar, quod haec doctrina Epicuri non solum sit vera: sed & adaequata satis, si per sensi
nem intelligamus sensionem eXternam, Per passionem internam; per anticipatisnem definitionem realem ac per επις ως της διανοι- siue arbitrarias mentis isnpositio. nes, quas posteri addiderunt, definitiones no-iminales. sed quamuis haec doctrina tali interia pretatione inter se cohaereat; probari tamen non potest, quod ista cum mente conueniat Epicuri. t
g. XVIIII. Hactenus de studiis veterum
graecorum, qui ante reparatam salutem coluerunt artem logicae. romant succedunt, de quorum cultura disciplinae huius iam di 1-ciamus. veteres ri mani minus sine philo1 phia fuerunt, neque tamen primis tempori-hus ita culta est, ut ab aetate Ciceronis, qui ipse
, dicit: sapienti fudium vetus id quidem in
583쪽
nostris: sed tamen ante Laelii aetatem es Sciapionis non reperio , quos appellarspossim nomia natim: & alio loco A philosophia iacuit usque
a hanc aetatem, nec ullum habuit tamen tium rarum latInarum. quumque primas Curas
Conferrent in eloquentiam, qua vi & poesi politiores litterae maxime concludebantur, philosophiam praecipue ad artem oratoriam adhibuerunt, ad quam ipsius studia magnam h here vim merito eXistimabant. quapropter etiam faciebant prosectiones litterarias in Graeciam, ut non solum rhetorum; sed & philosophorum scholas frequentarent ac sapie tiae colligerent opes, cui multi magnum habebant pretium. C I C E RO quides enim per
Deos optabilius sapientia φ quiae praestantius pquid homini melius y quid homine dignius phanc igitur, qui expetunt ,philosophi nominan-sur . nec quicquam alta es pbilosophia ,s interpretara velis, quam studium sapientiae. - δε- Fientia autem es, ut a veteribus philosophie de itum, rerum diuinarum es humanarum caussarumque, quibus hae res continentur ,se entia. cuius studium qui vituperat, haud neάntelligo quid nam si, quod laudandum putet. sic philosophiam graecorum intulerunt ve teri Latio atque inprimis Romae, Porum alii maxime sectati sunt Stoicos; alii Epicureos; alii academicos; alii Aristotelem. praecipue il- Iam philosophiae partem colebant, quae agit de moribus atque Officiis, Cuius usum cum in eloquentia ; tum vita honeste instituenda habebant perspectum, quod argumentum
584쪽
pluribus persequitur PAGANINvS GAV
g. XX. Quae cultura fuerit Veterum romanorum artis logicae , id accurate definire haud possumus, quamuis magna veri specie liceat adfirmari, quod artis huius a graecis acceptae non penitus rudes fuerint, eamque saltem in
disputationibus usurpaverint, etsi simile sit . quoque vero, quod tuam neq; in scholis, neq; scriptis tradiderint, adeoque nihil effecerint, quo illa magis potvillat ornari, ac post graecorum curas meliori studio perpoliri. colligimus id ex his TvLLIi verbis: didicisti enim non posse nos Amafanii aut Rabirii similes esse, qui nulla arte adhibita , de rebus ante oculus positis vulgari sermone disputant: nihil
definiunt, nihilpartiuntur , nihil apta interro- gatione concludunt, nuigam denique artem tibearee dicendi. nec dissisendi putant. nos autem praeceptis dialectico rura oratorum sic parentes , ut legibus, verbis , quamquam nouis cogiamur uti. ALEXANDER SARDVS 3 putat, quod dialectica primum a M. V a R R O N E latinitate donata fuerit; cuius rei fides sit penes ipsem. saltim ex recensione librorum Varronis huius deperditorum, quam diligenter fecit io. ALBERTUS FABRICIUS, '
haud videre possumus, quod iste scripserit logicam, nisi istam libro desubiti optira aut libris seiplinarum expositam suisse dicere veli
3 huc refert CICERONEM, quando dicit:
585쪽
primus inter lati s Cicero fuit , qui ιVicam ederet laticlam; & paullo post: is incidit in secula ista oratoria , idcirco rerum contemplator usquequaque subtilis non fuit, nec ρο- tuit esse ob praeficas sue politicas occupationes. nou ergo logicam ad Woprium suem direxit , primarium , se inus principalem,ssum viriliere forensem: proinde non mirum,st me obliquo consistito praeceptorum etiamnsema peccet: cui tamen plurimum debemus vel hac sola de caussa, quod nobis Arsotelas reales locos'inuentionem medii realis squam in hodiernis eius topicis ne quicquam habemus voluit exprimere; atqui ipsum sequitur IACO
negamus, quod Cicero peritus fuerit dialecticae, ac inprimis sit secutus praecepta Stoicorum, id quod obseruat GEB H. Io. VOS SIVS, quibus & meliora facile potuisset excogitare, si pro singulari per naturam sibi indita vi
hac de re cogitasset intentius. . sed tamen quod in gente romana primus logicae auctor extiterit eiusque praecepta consignauerit li teris, id est, quod firmioribus argumentis debet muniri. . nam Ciceronis elegatis liber to- praecipue usui eloquentiae est consecratus, quem si dialecticam velimus adpellare,&aliorum rhetorum opera, quae de inueniendis argumentis disserunt, huc referre debemus. aliud est, ex proposito conscribere Iogicam; aliud vero, partem quamdam illius aci eloquentiae institutiones adhibere, eiusque .utilitatem in hoc litterarum genere demon
586쪽
, strare. sic sata logicae apud romanos haud Prosperiora fuerunt, nec ipsius incrementorum facta est accessio. 'g. XXI. Variae fuerunt sectae apud Iudaeos, quas IOSEPH Vs y ut sectas philo1bphorum considerat, Ιουδαων, inquit Τρεις' ησαν, quod qua ratione posui admitti, ostendit I o.
i FRANCISCVS BVD DEUS. praecipue erant
Pharisaeorum, Essaeorum & Sadducaeorum, de quibus ex instituto SCALIGER, SERRA, RIVS, DRUSIVS egerunt. quod ad ipsorum philotiphiam adtinet, obseruant multi, quod tuerit similitudo morum & doctrinarum inter Pharisaeos & Stoicos, etiam Pythagoraeos in doctrina ad animarum se ctante, quamuis Verba Ios EPHI, 3 quibus nituntur, aliter possint intelligi, Ut qui μετεμ- inter . doctrinas referunt Pharisaeorum, haud firmo muniti sint argumento. Sadducaeos autem contendit cum Epicureteis GER H. I ' Vos SIVS: ex phis ophis, 1nquit, gentium banc Sadducaeorum opinionem de mortalitate animae) amplexi siunt Epicuraei, imo longe deteriorem; & tandem EEaeos com
nientiam inter sectas Iudaeorum ac gentium Ostendere quidem possumus, si modo iustum teneamus modum, nec maiora ac plurg phi- losophiae gentium vestigia in Iudaeorum stholis quaeramus. quapropter ad sententiam I M
587쪽
accedere possumus, qui etiam in studio logicae artis Pharisaeos cum Stoicis; Sadducaeos eum Epicureteis & Eisaeos Cum s ynicis conte dere instituit. nam neque de Sadducaeorum, neque Essaeorum logica quidquam legimux relatum; qua in re praecipue debet probari, suod ea tempestate in gente Iudaeorum hae litterae floruerint, nec sussicit, caussam suam sistis coniecturis munire. quid quod pe spicere haud possumus, cur clarissimus REI M-M A N N V s ex eo, quod Sadducaei djsputandi artem haud felici successis exercuerint, ef ciat conclusionem, illos in dialecticae studio
sectatos esse Epicurum, quas philosophus
hic omnem abiecerit clisputationem, quum tantum ab ea, quae in scholis Stoicorum erat Tecepta, abhorruit; ipse autem verae ac ge-1iuinae logicae extitit aestimator. quod Plia-xiisi more Stoicorum struxerint sophismata, ac saepius disputando aduersus seruatorem nostrum secerint fallacias ac fraudes, id satis clarum ex scripturis diuinis adparet. HIER O N Y M v s ' Obseruat, quod ad speciem amgumentationum Eubuliliis dictam Pertineat argumentum, quod Pharisaei obiscerant Christo: de Galliaa, venerat adsiduam, idcirco Phari orumpribarum quo factio interrogat eum: virum licet homini climittere uxorem sitam qualibet caussa 3 ve uasi cornuto teneant eum Possimo quo eumque resonderit, captioni pateat. A dis rit : dimittendas esse uxores qualibet ex ea
588쪽
: BER Tvs FABRITIus ' aliique com-; memorauerint; non ab re tamen erit, princi
pes qu0que illorum heic recensere. sunt illi vel graeci, vel latini. ad graecos pertinent
' ab Aphrodisiade Cariae urbe, qui audiuie Herminum & Aristoclem Μe 'enium, peripateticos. scripsit commentarium in priai mum priorum angi icorum , qui prodite graece Venetiis MCCCCLXXXIX. apud Aldum sol. etiam posthac saepius; latine autem interprete IO. BERNARDO FELI- ci ANO. porro composuit commentarb
um in octo topicorum libros , quem diserte ipsi quoque tribuit sVID As, quod contra
FRANCISCUM PATRICIUM Obseruandum, cuius obiectiones remouet Io. A L-BERTUS FABRi Civs. si graece editus est ab Aldo Venet. MDxiiii. Iatinam autem elua 'interpretationem fecerunt GuILEL Mustio RoΥHEus, ac meliori cura Io. ΗΑ- , PT ISTA R As ARI Us; libri autem septimi M v R E Υ v s. tandem scripsit commentari
tim in elenctos sophisicos , qui Venetiis
MD XX.apud Aldum prodiit in lucem; la- tinis autem versionibus operam dede ne
589쪽
rios,adhuc alios elaborauit, qui partim Perierunt;' partim vero adhuc extare dicuntur , scilicet commentarium in Aristotelis ι, γοριας in librum-, in librumi secundum analyticorum priorum & in libros analyticorum posteriorum. magnum inomen fuit inter Peripateticos, 9uem Posteriores plerique libenter sunt secuti, nee
solum graeci, THEMISTIVS, AMMONIUS, PHILOPONUS, OL YMPIODORUS, SIMPLICI vs. MICHAEL Rhesin; sed & latini, ut BOETH1VS, quid quod Arabes. ut 3 AVERRHOE s. quapropter ab aliis peculiari ratione adpellatur , exponator.
dieit: inphilosophia peripatetica magnum atq; iEustre nomen habuit toto orbe terrarum avsque adeo nemo omn Ar,totelei nomes consequi potuit, qud Avexanc aeus non habe
II. AMMONIVS, praeceptor Simplicii, D. Philoponi, & aliorum. ex ipsius moni- lmentis quaedam sunt conseruata atque in ilucem edita, quae huc mectant: ἰπομνο uin squippe intrategorias Aristotelis. item in li- lbrum quorum commentari inrum editiones , ut& aliorum diligenter re- censet pABRI cIvs. interpres hie non tam sancte adhaesit Aristoteli, ut ab eo interdum dis dere, sibi duxiiset relistioni, si, quidem etiam probat Platoliis doctrinas,
quem cum Aristotele conciliare conatus est. qualem autem interpretem Aristotelis oporteat esse, his verbis, quae latine tantum
590쪽
tum adferamus, tradit: qui explicare Aristotelis libros velit, eum decet, neque beneuolentia adductum dare operam , ut falsas sententias defendari, neque eas perinde accipere, ac si ab Apollinis tripos manarent rneque ut qua vere ac recte dicta sunt properuersis per odium capiat, sed incorruptum vise eorum, quae dicuntur, iudicem, ac primum quidem auctoris debet explicare sententiam, quae ibi probantur interpretari, deinde de eisdem ferre iudicium; quod monitum haud contemnendum est.
I. T A E MIS TIV S, magnus quoque i ter Peripateticos philosophus, qui praecipue scriptis, quae obscuriora videbantur. Aristotelis operam dedit, Vt ista per paraphrasin redderet clariora. inter omnia 'apsus monumenta eminet paraphrasis in posteriora anablica, quam IACOB Vs ZAB A R E L L Α omnibus aliorum operibus praesert.
Damascii discipulus natione Cilix. extae ipsius commentarius in , qui inprimis elaborauit, sententias tam Aristot αι is, quam aliorum, qui ab eo discedunt, diligenter enarrare. IO A N N E S Philoponus, cuius eXtat commentarius in priora analytica & posteriora, de quo dicit RECRER MAN Ny Simplicius eum acerbe nimis insiectatur, cum tamen certum sit, Philoponum in logicis commentariis