Io. Georgii Walchii ... Parerga academica ex historiarum atque antiquitatum monimentis collecta

601쪽

Aristotelis perfecit epitomen, cuius inter alia hoc laudari solet pronunciatum: ουδ εν συμ. - ουσίαν ἀπεργκεται , quod magnam utiliatatem adferre in dissputatione de operibus artia

sciatibus, an Ant referenda ad ordines sub an

g. III. Quum hac tempestate philosophiae

studia apud Arabes floruisse videantur, paucis quoque attingamus, quae ratio fuerit dialecticae in hac gente, quo in momento Io. PETERLvDovicus 3 nobis clarissimum lumen praefert. scilicet obseruat, quod Arabes coluerint graecam linguam, ac philosophia e Graecia migrauerit in Arabiam; quibus expositis, v rios commemorat dialecticae laude excelle tes. atqui huc refert principem dialecticorum IACOBUM ALCENDIUM, de quo ABVLFARAIIus: ' Iacobus vero medicina,

philosophiae , arithmeticae , dialecticae, musicae, geometriae-Apronomiae peritus fuit , ac inplerisque harum scientiarum libros celebres tractatus longos composuit: nee fuit inter m-hamedanos, qui philosophiae sudio adeo claruit, utphilosephus nominaretur, praeter istum Iaco-hum ; item eo parum inseriorem ROSTAM, THABET, scriptorem dialecticae ; MAT, TH AE vM, filium Yunesi, adpellatum ob e eellentem artis huius scientiam dialecticum; iA L P Η Α R A BIv M, & ut de multis aliis tace

602쪽

DE νηOGRESs V AC FATIs LOGICAE. Inus, quos recenset, etiam Avi CENNAM de AvERRHOEM, notissimos lcriptores. ille, cuius nomen rectius scribitur AB v ALI ALCHAS IN I BN ABO ALLA IBN SINA, Vule NICOLAVM ANTONIVM, credidit, diuinitus ipsi datam fuisse scientiam logicae, siquidem apud AavLPARAI iv M de foeipso dicit: deinde per sesquiannum Iibris I gendis siedulo incubui. O quoties aliqua in quaesione perplexus essem, aut medium Bl a mi terminum non ivuenirem ; ad templum me recepi re ad omnium creatorem preces Dpplex effudi, donec operiretur mihi in eo,

quod abstrusum conditum erat. noctu δε- mum meam reuersus, lucerna coram me posiata, legendo*scribendo operam dedi; quandocunque inuasit me somnus. aut debilitatem aliquam sensi, acceptum vivi poculum bibi, donec ad me redirent vires; deinde ad legendum reuersus sium. quo i me occuparet vet

istiismus somnus, δε ius istis quotionibus

somniabam adeo, ut multarum ex ipsis rationes mihi per in ramis nota factae fuerint. nee ita facere desiti, donee solidam dialectiaces ph Des cognitionem acquisuissem: de cuius scriptis, in quibus etiam logica est, vide

603쪽

Cordubensis , philosophus & medicus celebris fuit, qui ut Aristoteli maxime erat consecratus; ita quoque in ipsius scripta logica composuit commentarios, in categorias, de intem pretatione, in priora & posteriora analytica, topica, item isagogen Porphyrii; nec non introductionem in logicam Aristotelis, de quo pluribus legere possumus Ni COLAVM AN

GERUM. ' Praeter hos clarus est fama nominis AB V ACHMED ALG AZ ALI. qui scripsit etiam logicam, translatam in linguam ebraeorum, item defructionem philosophorum , cui AVERRHoes opposuit destructionem destru

g. IIII. Vt autem pateat, quae ratio logicae fuerit apud Arabes, non ab re erit, breuiter de ipsorum philosophia edis rere generatim. erant primum inter Arabes Μuham med a nos christiani, graecae philosophiae periti, ac quamvis plura essent impedimenta, quo minus &ArabesΜuhammedani scientiae huius & graecae linguae fierent participes; ista tamen sensim ac sensim fuerunt remota, ac litterae hae benignius sunt susceptae. id quod inprimis sub Al -- mone chalipha accidit, qui ipse litteris doctus

erat, teste EI MACINO; 7 ridicerat, inquit, egregie Uronomiam Almamon, ventorum

stationes. unde re inter peritos huiusscientiae

vi etiam th

604쪽

etiam nunc notus es ventus Aonamonis; atque homines Maecorum philosophiae addictos magnis adficiebat beneficiis, uti scribit Io. GRA-vi v s: δ Almamon septimus in Abbasidarum familia Catio inter maximos principes ob δε-ctrinam insignem in viros eruditos centiam, ι-e celebrandus. is fuit, qui accersitis undique hominibus eruditione idiu ibi rengtu e graecoram bibliothecis libris praesantio is, eisque in Arabicam linguam traductis, breui bonas artes apud Arabes brius armis via gis, quam litteris addictos ad oviumum fustigiumperduxit. cuius ausiciis debemus, quod adhuc multi e pr sicis Graeciae sapientibus, quibus iamdiu inter ipsos Graecos concumatumes, inter Arabes si ersint. nec non magnum librorum adparatum ex Graecia inprimis colligendum , & multos in arabicam linguam transferendos curauit. hinc LEO AFRICA Nus dieit: tunc Mamon desiderio immortali desiderabat intestistere antiquorum scientias , quoniam tunc nusta erat scientia arabice descripta; adeoque inctus Mamon congregauit ingentem numerum doctorum diuersarum linguaris sistierrogauit auctorνm nomina atque librorum, quae scripta fuerunt in artibus tingua Graeca, Persica, Chaldaea, atque Aeopria, adeoque muLta eorum nominata sunt volumina. misit tune mustos ex famisiaribus Fuis in Syriam, Armeniam , atque Aeoptum, ut idos emerent libros, de quibus sarcinas in sinitas es tulerant.conduxerunt. tunc segregati synt boni utiles,

sicut in medicina, in phdifica, in ostronomia, in

605쪽

musica, in cosmographia, chronica descriptis positi supra traductionem linguae graeae δε annem, filium Me ab praedictum, quoniam M. Ego tempore chrisicoiagraecus ebant litteris. pinuit etiam supra traductionem graecam alios quam plures sub eodem Ioanne, es supra δε-guam Persicam Mahan, dictumque Mesuab, qui traduxerunt librum Galeni in medicina; posiquae omnia opera Aristotelis arabice tradux runt, multis etiam atiis magistris auxiliantibus.

sic cognoscimus ex hisce verbis, quod in his libris fuerint quoque opera Aristotelis, quartum in arabicam linguam sint translata, quod quum acciderit tempore Almamonis, cuius aetas spectat ad annum Christi incccxx. Aui-Cenna vero & Auerrhoes post annum milesimum a nato seruatore nostro clari extiterint.

inde quoque colligere possumus; quod his viris gloria translatae graecae philosophiae ita arabicum sermonem haud vindicanda sita a qui hac ratione Arabes addicebant sese philosophiae Aristotelis, in qua cognoscenda, ese plicanda atque illustranda summam collocabant operam, id quod simul significat nobis. quam coluerint logicam. sequi scilicet praecepta Aristotelis elaborabant, praecipue Auin-cenna& Auerrhoes, qui magnis quidem studiis erga philosophum hunc trahebantur, si modo veras Aristotelis sententias adsequi potuissent. etenim neque rerum philosophiae neque graecorum linguae cognitionem tenebant , qua inscitia occupati in interpretationibus haud felices progressus facere poterant.

quid quod genuinam Aristotelis doctrinam

606쪽

mentator Auerrhoes) tam saepe ab Aristotelis si sententia videatur deuius, inde factum votant,quoae is in Hispania natus V Arabum idiomate imbutus, quum graecae litteraturae ne apiaces quidem imbibisset, Aristotelis libros in bis

harum sonum non translatos quidem, sed mutia Ialos , Eecurtatos peruerseosque suum lectitaret,

in iis, quae altioris sunt scientiae/interioris sensus', auctorem eminentissimum sudio breuitatis ita saepe concisum, ut sensuum acumina sudantes philosophos distineant diu multumque, minus minusque consequi valuit: in primis autem studia hae quibusArabesAristotelem sunt sectati, ac bonas philosophiae litteras in discrimen adduxerunt, magno dolore conqueritur LUDOVICvs VIVE s. quum igitur Aristo

telem ducem suum eligerent, illi praecipue philosophiae parti operam dederunt, quae di

citur λογική, ita Vt verborum studiosi essene maxime; de cognoscenda autem ipsarum rerum indole parum selliciti. quapropterperitὶ suae domini sapientiae verborum; Passim quoque Vocantur, qua de re conferre pos-

VIus autem quum praecipua philosophiae arabicae momenta exposuerit, haec addit: ex Mephussophandi ratione tria potissimum cou- secuta, ut scilicet omnia terminis es confinis notionibus seis inuoluerent, tum quoque certis

his consequentiis principiis qualibet inemou-

607쪽

srarent, deinde vero hac ratiociniorum trutina in utramquepartem res ipsas expenderent. de A v ERRHΟe & A VICENNA adhuc legi pot

g. V. Sic logicae fata init rabum gente duriora fuerunt, quum Aristotelem, cuius doctrinam sequi instituebant, haud intelligerent& adhuc multa erronea atque inutilia adderent. Ceterum hoc philosophiae genus c Arisotelicum multis Iudatis in Africa & Hispania degentibus sese probauit, qui excitati ad litteras philosophiae colendas mentes contulerunt. alii scribebant obseruationes in scri ζturas diui nas; alii studio talmudis sese tradeant; alii inquirebant in res absconditas artis Labbalisticae; alii autem in philosophia Arsestotelica locabant operam suam, Vide Io. FRANCISCVM BVDDE v M. quam dili, genter in philosophia Aristotelis sint versati, ex multis constat ducumentis, siquidem non solum libros philosophi huius, atque Arabum ad sapientiae liuius studia spectarites in linguam

tranuulerunt ebraeam; sed & commentariis atque adnotationibus illustrarunt,quorum a chorum notitiam Petere possumus ex I VLIo

DEO, I IO. CΗR. WOLFIo. 8 Vt & haeo momenta attingamus, ac fata logicae interebraeos hac tempestate illustremus, libros ac

608쪽

, scriptores huc spectantes ea, qua decet breuialtate, receniere instituamus. primum igituniuerunt, qui scripta logica Aristotelis verte

re ΜSS. ni sun o librum categoriarum , interprete ignoto in B. Vatican. 4.nvbdin d de interpretatione, interprete ano nymo in B. Vrbinat. 4.-nn o Iibrum avabricorum Per anonymum in B. Vatican. q. naidi: o librum topicorum. ibid. E R P E NIV S, Vt patet ex catalogo ipsius librorum manu eXaratorum, habuit regi am Aristotelis cum Magoge Porphyrii s quibusdam commentatoribus arabicis lingua hebraica. V. LAMBECIVS δ autem receniet codicem Te I - gnagelium, quo continentur compendium lo-i gicae Maimonidae: Porporii iiagoge inquint que voces cum expositione Auerrhois: cate-l goriae Aristotelis cum commentariis Averrhois; Abu Nezar Alpharabi, philosophi arabis de syllogismo demonstrativo lib. I. & II. cum

commentariis , quae omnia a R. I A.

COR. fit. Si on ANΥOLI Hispano conuersa sunt, qui vixit seculo XIII. Dec non M AIMo- Ni D E s testatur epistola ad R. Iehu iam Aben Tibbon, quod R. I s A A C filius C Η O N A I Mstripta Ariuotelis verterit, quamuis nondum ex eo sit apertum, num in logica quoque monimenta eandem contulerit diligentiam. g. VI. Non solum autem ipta scripta Aristotelis; sed & Arabum commentarios, quibus philosophum hunc illustrare elaborauerant,

609쪽

ac libros logicos transtuleriant Iudaei in ii

mam suam. AvICENNAE Opera,quae etiam logicam comis plectiantur,aΜAIMONIDE, Vt titulus ser nebraice conuersa Bononiae ostendi, testis est BERNA ARD. de MONTF RVCON. AVERRHOIs scripta logica hebraico sermonei exposita, ouae ad illustrandum Aristotelem pertinent,diligenter commemorat IO. CHR. WOLFIV s. ' i ABV ACHMED A L G A Z A Li, philosophus arabs scripsit logicam, quae cum commentariis Mos Is Narbonenses hebraice extae manuscripta in bibliotheca Bodleiana. γwoLFIVs ' clarissimus putat, hanc logi cam eandem esse cum ivann de utilitate logices, in quem tractatum magister v I-

,TALIS TOLOS ANUS commentarios scripsit, hebraice a R. Mos E ben Huae Narbo nensis translatos , qui manu exarati cum . scholiis exstant in bibliotheca Vaticana.

AB UNA SAR ALPHARABI, magnus inter

Arabes philosophus habitus,atque inprimis a Maimo ni de probatus. hic scripsit librum . de elenchis sophis is constantem partibus tribus, quarum prima introductionem; se- . cunda fallacias in dictione & tertia fallacias, extra dictionem tradit: atqui hoc opus hebraice manu scriptum extat in bibliotheca Vaticana, ut de aliis taceamus. g. VII. Verum Hebraei in eo adhuc posuerunt operam suam, ut & ipsi conscriberent logicas, quas a Voce meritari, plerumque

610쪽

avari vocant, quia. Praecipue ad meditationem spectare debent. quo pertinent R. ABRAHAM f. MEIR AB LN ESRA, quI seculo XII. post natum Christum vixit, atque cum inter iudaeos, tum alios magnam consecutus est auctoritatem, siquidem illi νωιτ ipsum. ad Pellant; aBAR-TOLOCCI Ο autem Vocatur excedens phia Iosephus, asto mu ,-ψcus, poeta, gram

maticus, stabbati a re L Scripturae faminus interpres. ipsius p)an , liher logices manu conlcriptus, reperitur in bibliotheca Va

ELIAs B EsCHIT ZI, Graeus ius sis, qui CPoli vixit, 'nile & metantini adpellMψ-nem accepit , seculo XV. inclinante, cuius logicam illam, quae in catalogo bibliotb ae Leidensis recenietur, elle sulpicatur W OL

esse commentarium in X. praedicamenta Aristotelis. n. L E v I filius GERsCHO M sue Gerson, qui philosophiae Aristotelis consecratus erat, variis erroribus de aeternitate mundi deque naturali diuinationum dono occupatus. BuXTOR Fivs - commemorat ipsius logicam Veneriis editam, quem sequitur Io. IVLIvS S, T R V VI V s; 7 rectius autem WoLFIus 3 monet, illum scripsisse expo-