Io. Georgii Walchii ... Parerga academica ex historiarum atque antiquitatum monimentis collecta

641쪽

D de veris principiissu vera ratione philoν - phanaei contra pseudo-philosophos Iistri Πα

in quibus tuuntur ferme omnia vera vera

rum artium V frientiarum principia , refutatis es reiectis prope ρmnibus dialecticorum re metaphimicorum mihcipiis falsis , s prae

terea refutantur fere omnes M Antonii - Dragii obiectiones contra eundem Nizotium

usque in hunc diem editae, Parm xlDLIII. quo opere nihil aliud continetuti uam logica quaedam reformata & ad puram pro- priamque loquendi rationem reuocata, si quidem Nigolius deditissimus erat Ciceroni, ex cuius librorum assidua lectione comparauerat sibi magnam elegantis stili vina ac dignitatem, ita ut ex hoc opere inprimis modum cognoscere possimus, quo & phi- losophorum doctrinae eleganter Proponendae sunt. nam si rem ipsam inspiciamus p nitus , ibi tantum acerbiores adcusationes ac censiaras deprehendimus, quibus Aristote- lem, eius sectatores ac scholasticos perstri n- git vehementissime. . anno ΜDCLXX. il- rustris LEIBNIΥgius noua facie indutam librum hunc exhibuit, cui dissertationem praemisit de alienorum operum editione de

scopo operis, dephilosophica dictione, M Dp

hωNHOIii; item epistolam admae doctrinae virum de Aristotele recentioria

. . s. III. Sed

642쪽

ρ. III. Sed hi grauissimi viri L AvREN

Liv s erant grammatici, qui magnam elegantioris doctrinae tenebant existimationem, id quod pro hominum opinione essecit, ut ipsorum animaduersones ac censiarae in philoso iam, etiam dialecticam Aristotelis ac scholaicorum tam prosperiori successu haud fruerentur, quasi ingenium quoddam tam felix esse haud possit, ut & humanitatis &philosophiae studia capiat. ceterum colimus horum merita, quod in tanta superstitione philosophica, in tanta litterarum barbarie, in tantis

sapientiae tenebris reformationi maxime ne cessariae admouerint animos, ac suis exemplis libertatem cogitandi ab impetu vindicanis dam esse, demonstrauerint, quamuis interdum per motus prauorum adfectuum aliquid humani fuerint passi. sed tamen maiores conia 'citauit controuersias, ac maiori successu sese opposuit Aristoteli PETRvs RAMUS, quum de re ipsa praecipue esset sollicitus. mirifice consecrauerat sese studio logico, quumve organon Aristotelis cupiditati ipsius haud satisfaceret, nec usum quemdam in aliis litterarum

disciplinis id praestare putaret Ramus, aliam viam ad dialecticae cognitionem demonstrare, adeoque Aristotelis auctoritatem labefactare instituerat. quem infinem edidit quoque an no ΜDXLIII. libros institutionum dialecticarum, item schol, dialectura, quae libris XX. absoluuntur, hisque dialecticam non solum alia ratione, quam adhuc fecerant philosophi,

643쪽

εio DE PROGREssu AC FATIS LOGICAE.

placita impugnanda est adgressus. etenim dixit, dialecticam esse artem bene disserendi' que duas partes constituit, inuentionem quiP- pe & Hspositionem argumentorum. Priore igitur parte tractauit de argumentorum inuentione, ac censuit,quod argumentum ad aliquid' arguendum assectu is idque debeat diuidi in artificiale, quod in locis dialecticis sit quaerendum, & inartificiale, id est testimonium. posterior autem pars de dispositione argumentorum, siue ut ipse dicit, de iudicio tradit, quod diuiditur in axiomaticum siue axioma, & Hanoeticum siue dianoeam. axioma idem est ac enunciatio, quod R A M v s desinit dispositionem argumenti cum argumento, qua esse aliquiae. aut non esse iudicatur; dianoea vero idem, ac syllogisinus ac methodus. BPogymum dicit esse, quo quaestio cum argumento, ut posito antecedente, necessario concludatur', methoduae vero sit dianoea variorum axiomatum homogeneorum,stro natur ua claritate praepositorum, unde omnium inter se convenientia iudicatur memoriaque comprehenditur, quae Omnia Poetarum , oratorum & historicorum exemplis illustrat R A M v s, Vnde veluti profutura eorum scriptis recte intelligendis atque explicandis ista commendat CHYTRAEus: Conser CHRISTlANvΜ TH O M A s IV M , & p ETRUM GAssENDv M. 3 atqui hac ratione multa, quae Aristoteles tradiderat, 'reiecit, Vt

doctrinam de praedicamentis, de propositionibus modalibus, syllogismis mixtis, demonstratione, elenchis sophisticis, item depraedi-

644쪽

cabilibus,& adhuc multa alia Aristoteli exprobrauit, qu*d nullum ordinem seruauerit, diaxerit multa inutilia ac salia, easdem res saepius repetere instituerit: quin etiam ipsi erat proposi turn, Aristotelem penitus e sinolis eiicere.

copiose refert momenta logicae Ramete & inter alia eum plagii adcusat, quod a libris Io.LvDovi CI v I vis de disciplinis sua sit mutuatus,ac ne nomen quidem ipsius commemorauerit, quum tamen cuique auctori suum sit tribuendum. at Vero quamuis alter idem sentiat cum altero, id tamen talem accusationem

non efficere potest iustam atque aequam; sed adhuc alia sunt necessaria, quae de Ramo haud affirmari possunt. IIII. Prauae opiniones, quae ab auctoritate aliorum)efident, saepe firmissimis radicibus in aninus hominum iunt defixae, ut istas

euellere ac veritatum promouendarum ratio

nem habere, arduum sit negotium. ' Aristoteles ad summum existimationis fastigium

euectus, adeo mortalium mentes Occupauerat,

ut quisque ex ipsius disciplina sapere, sibi gra

tularetur, eumque summo Pietatis cultu, veluti oraculum philoibphicum ac sapientiae humanae deum ac praesidem coleret. quae lues quum esset illius seculi ac inprimis quoqueririsiis sedem suam haberet, quid mirum, quod haec resormatio Ramo, auctori suo tam grauissima adtulerit incommoda ac tandem ipsiam in ultimum coniecerit discrimen p id

quod etiam aliis posthac, qui philosophiam

purgandam curauerunt, euenit. namque atro-

645쪽

sia DE PROGREssu AC FATIS LOGICAE.cissimae ortae sunt controuersiae ac insignes excitati tumultus. sectatores Aristotelis religiosi non solum contra Ramum clisputarunt, eXclamantes : sesus hoc igne expiandum esse; sed &ad tribunal praetorium academiae nomine tra-Xemni Ramum, accusantes ipsum, quod disputationibus aduersus Aristotelem in sacras disciplinas atque alias artes earumque dignitatem esset iniurius. atqui hic modus, aliis odia atque inuidiam conflandi multis est solemnis, ut illos, contra quos controuersiam caussam

suam haud possisnt tueri, sub specie quadam

sacra de corrupta theologia fiaspectos reddere, multis fraudibus, fallaciis, etiam magna men daciorum copia instituant. quapropter res. Rami delata est ad senatum curiae Parisiensis, &hinc ad Franciscum Ι. regem, quumve G Ο-v E A N v s adcusatoris partes susciperet, ambo& Ramus & Goueanus a rege iusiriunt, eligere Viros graecae latinaeque linguae, etiam philosophiae laude claros, ut iudices praeessent certamini. Petruι igitur Danesiu & Franciscus Via comercatus a Goueano; D. Uuistinus vero &Io. de Braumont a Ramo lecti 1unt, quibus rex quintum D. de Salignae adiunxit. multis die

bus disputationibus de definitione & diuisione

dialecticae consumtis, talidem contra omne ius atque aequum libros Rami damnarunt, & hanci sententiam anno ΜDXLIIII. d. I. mari. adue sus ipsiim tulerunt: Ramum temere , arro n-ter, impudenter fecisse, qui receptam apuae omnes nationes logicae artis rationem, quam Usepraesertim non teneret, damnare, es impro-Φare ausis fuerit. ea autem, quae in Aristotele

reprehendat, huismodi esse, ut hominis cum

646쪽

DE PROGRESSU AC FATIS LOGICAE. 633

ignorantiam e stuporem, tum vero improbis tem cae malitiam arguant, cum multa, quae

verissima sint, criminetur es pleraque tribuo Aristoteli, quae is nunquam senserit. denique

est libro totopraeter menaeacia mera. scurrilem quamdam maledicentiam nihil contineri ut

reipublicae litterariae plurimum sententia sua interesse videatur, librum omni ratione suppria

mi, unaque librum alterum dialecticarum instia tutionum, quo u quoque aliena multa contineat. quam sententiam deserunt ad re

gem , qui edicto regio sigillo munito ac per omnes amplissimi regni prouincias promulga

to istam adprobat ac Ramus ne posthac doceat tibrique eius ne imprimantur, vendantur, aut .sio modo publicentur, mandat seuerissime et

illos, qui vitam ac fata Rami ex instituto ex-

de quibus heic copiose, disserere ratio diiter setationis nostrae haud permittit. g. V. Sic R A Mus adfligebatur fortuna duriori , quem ipsi aduersarii exercebant vehe

runt, qui ipsius philosophiam ac speciatim

dialecticam destruendam penitusque proscribendam sibi proposuerunt,ita ut hac de re gravius bellum quoddam fuerit concitatum. in . academia Tubingensi Ramum confutare IA-

de varia fortun.. cap. XIII. 1 histor. academ. Pa

647쪽

CALIXΥvs , Alidorssina sc AEnicius sibi Isumserunt: ac quamuis in academia Lipsiensi M. IO. CRAMER Vs, physicae doctrinae profestar publicus anno MDLXXVIIII. Rami' opiniones recitationibus suis & publicis & privatis tradere institueret; illi tamen, qui in ordinem philosophorum adscripti erant, omnes vires suas in id contulerunt, ut hanc Ramaeam luem, quae tum putabatur, elicerent. quapropter inter alia philosophiae candidatos de Ramaris doctrinis suspectos compulerunt pro- mittere,ubi insgnia ac priuilegia doctoris philosophiae impetrauerint, se nolle quidquam tradere, quod a phil ophia Aristotelica sit alienum. cuius obligationis formula ea fuisse

videtur, quam orationibus duabus M A Υ- π HAEI DREssER I de dialectica P H IOPPI MELANCHTHONIs cum responsione sua edita Francolarii ad Moenum anno , MDLXXXVIII. adiecit Μ. THΟΜΑS HAN,

scholae Istebiensis rector. sed distinctius de illis, qui aduersus Ramum arma sua tulerunt, disserere, consultum esse censemus: quam ob rem congressus est cum Petro Ramo lIACOBUS SCHE GK Ius, cui Ramus quatuor iepistolis respondit, a Scheghio in hypera- spista anno MDLXX. edito Tubingae con- I

Fivs. - dicit: cum Iacobo Scheghio ips quο- ique res fuit, in primis in dialecticis visputa-- litonibus.

648쪽

NICOD. FRIS CHLIΝus, Qui edidit um contra P. Ramisophisticam pro Ari tele, Francos. ΜDXC. 8. CORNELIVS MARTINI, qui Aristotelem eiusque philosophiam aduersiis Ramum acerrime tueri instituit, quippe quem dis

putatione de subiecto' e lagi' ; lxem

' antris logisa vehementer perstringi t. ninc' scribli M o R ia o F xv s: y Hesmstadio contr-nuis quas disputationibis eam haeresim Ramaeam) in exilium Imbit tapnelius Martini pene unicus tum temporis partium Aristotelicarum aduersius nouatores isios adsertor. . CONRADO HORNE Ius, qui disserte 1cris bita quapropter etiam nos tanquam Uno- Luram doctrinam Aristotelica equemur, ad eius principia ceterorum dogmata potissι-

tationem pro philosophia Peripatetica adversus Ramistas, quam adpellat ΜORΗ FIus: 3 adeo breuem, neruinam, elegantem, neque sine flore eloquentiae, ut vel vaso hors accuratius aliquid scribi non phset; ut de nonnullis aliis taceamuS. VI. Neque tamen defuerunt, qui caussas egerunt Petri Rami eiusdemque philo1Ophiam aduersus Aristotelem ac sectatores eius defendere ac propagare, summa adniti 1unt ope. inerat philosophiae Rami vis quaedam, uua in multorum animos se in 'uare poterat,

ita ut breui tempore multos ςψης β

gallia, scotia, germania, in istam aduerim

649쪽

aliorum impetus tuerentur. quod ad germaniam adtinet, dicit Io. HERΜANNUS ab ELS- v I C A: in illam, si non primus .fauim inter rimos philosphiam Ramaeam intutit Fabritius

' Marcoduran s. is namque motus celabritate

nominis Ramaei ad Ramum lagalliam abiit , ut ab eodem coram phiIosophiam addisceret. atque hane post aliPot annos in germaniam re--κ inschola dubet orpiana , cui regendae erat admotus, eum d cipulis communicauit, quorum vipera latius per tormaniam, sigillatim vero X haliam risseminata es. atqui in mes Phalia multi extiterunt, qui praecepta dialecti-Cae ex Ramo haurire, eumque magna pro qui existimatione contendebant, id quod si

-POHquam enim quaedam de studio philosephiae Rameae in scholis Westphalicis commemorauerat, addit: sed quorsm nunc res icho- Iasicae nouo prolapsae sunt' nescio, quo fato ram stritaem in antiquum tenebrarum chaos omnia ruere videantur. irrepunt enim in scholasse sim cum applausu logici libelgi s ne dicam Maliuo nugarum pleni , expelgentes e possessione ea contra ius fraque logicam Rameam optia-ma ρΗlcerrimam, es simul inum eius viam-sos imum , ita accuratisimum: quae Verba inclinante ad interitum Pnilolophia Ramea prodant, simul quoque signi leant, quae existimatio ipsi habitaliaerit.

650쪽

qui Martini dissertationem de siιbiecto ae elogicae confutarunt; eX superioribus vero constat, quod etiam Lipsiae nonnulli sint sectati Ramum. sed principes illorum secundum ordinem litterarum diligentius commemorare iustituamus, qui modo Ramum illustrarunt, modo defenderunt, modo ad ipsius mentem composueruiit compendia dialecticae. quo Pertinent RIDER Cus B EVRAvs IVs, scholae Tremonianae rector, qui paedagogiam Iogicam, in tres partes distributam, quibus praecepta Rami eXplicat,eorum usum ostendit, dignitatemque aduersus obiectiones vindicat; nec non defensionem dialecticae

Rameae.

NEI ZO BVSCHERus, qui praefuit scholae

Hannoueranae, a Ramum aduersus accusa-

tiones Cornelii Martini defendit; de fouvendi ratione sophisinata ex Rami logicai scripsit, etiam operam possiit inconcilian- ' dis Philippo Melanchthone ac Ramo, de

l . quo studiorum genere paullo post dicamus

copiosius. GEORGIVs DO UNA Mus, qui conscripsie commentarios in Rami dialecticam, persu dens sibi, ante Ramum neminem fuisse , qui praecepta exemplis in usu primum sensu pem' ceptis, tum obseruatione notatis , deinde aedictione cosiectis , po remo experientiae caiaculo approbatis, concinnata, ad exactissimas veritatis, iustitiae ac pientiae leges, exegerit