Io. Georgii Walchii ... Parerga academica ex historiarum atque antiquitatum monimentis collecta

661쪽

uiore industria mripateticae philosophiae in- vigilabant. id certum est, quod eo tempore i sinistre iudicauerint de philosbphia Platonica. ixo. VEL CURIO, postquam commemor lverit placita Platonicorum de virtutibus, ad- idit: Platonicorum vana semnia recensui ob is ltantum, ut haberemus fere summam Platon cae theologia, quam vocant,oe senderem, quam l

sis dignis scilicet re iustis de caussis quidam ivaniloqui persuasi, Platonicam philosephiam ι

ausent comparare christianismo, quum reuera r*niarum animi ac mores corporaque Anthomia o rnibus iliores, quam hae quadruplices Plato- Inicorum virtutes commentitiae, aliquantidiam t ebrisiani i veri exprimant umbram. quid I' igitur mirum, quod posthac MELANCH- ij M o N magnifecerit Aristotelem, ipsius philosophiam prosessus eamque propagauerit atque effecerit, Vt accessione non leuis incrementi reddita fuerit splendidior, Cuius rei testimonia ex ipso MELANCHTHONE coli

' qui eundem ducem, Aristotelem quippe secutus est in arte logica, cuius dialecticam laudat & commendat mirifice, siquidem dicit : 3 philosophia Ari otelica retae describis genera doctrinarum, dialecticen, phusicen, ethiacen,'dialecticen habet veram, incorruptam, integram: qua laude haud dubio, omnibus aliis sectis antecedit. alio autem loco perstringit Petrum Ramum: ' quod autem galgus quidam, inquit, contendis,ne tabulias quidem ex iri Aria

, Atriis

662쪽

sotelis naufragio usias receptas esse, ac prorsus amissos esse dialecticos libros: deinde hos, qui hoc titulo circumferuntur, rudera continere, non artis integrae ex ructionem,seu ut ita dicam aedificium, ilium hoc suo somnio delectari Hamus. nos haec monimenta, cuiuscuuque sint, se Arsotelis esse multae sunt s graues coni Gurae, amemus ta eis fruamur. i es hinc veram methodi formam in omni disputatione sumen-Zam esse sciamus. primus sub reformationem doctrinae cluistianae libros quatuor erote- 'matum dialecticorum scripsit, quae ispius Μ D XXVIII. & inprimis recognita ac dedicata Io. CAMERARio, Ioachimi filio MXLVILLipsiae prodierunt: conser BARTHOLOMAE'

magister erat multorum discipulorum, qui magna copia adipsum, Ut institutione eius uterentur, confluebant, ac posthac s)holis praesecti philosophiam hanc longe lateque per Germaniam, Daniam, Sueciam, Hungariam disse- 'minabant. hac ratione Aristoteles magni capiebat incrementa, praecipue quum multi 1nstituta academiae Witebergensis obseruarent& ad exemplum illius conderentur aliae academiae. in academia Lipsiensi constitutus est professor, qui adhuc organon Aristotelis publice debet interpretari, quo munere iam

ius logicae Peripateticae vestigia ab orthodoxis theologis innocue utiliterque pressa S in publi- eis dissertationibus lustrata, prodierunt Lipsiae

Rr 3 MDCCXIII.

663쪽

MDCCXIII. qua occasione Io. NELDENVS

librum conscripsit de usu organi Aristotetici; sc&exstat constitutio academiarum Lipsien-ss&witebergensis ab Aug. an. MDLXXVLedita, qua iubentur secundus professsor philosophiae, nec non septimus, octauus & nonusώ-

liusAr; soletis libros in dialecticis, ploficis,ethi cis, re positiois prae egere, innutationes item er

examina promouendorum ex Alristotelis libris insituerer vide AvLsEMANNvM. y sic dein aliis academiis ac scholis haec dialectices ratio erat solemnis, qua sequebantur Philippum. ac re ipsa, quum passim conficerent compe dia, Aristotelis monimenta negligebantur, quod & in academia Witeberiensi accidit, bimaior ratio habita est librorum Μelanchthonis, quam Aristotelis. id quod confirmat Po-

LYCARPUS LYsERVS: ' porro, inquit, ut

quoque de Aristotelis philyisphorum principis

scriptis qui entiam ,scribam, tantum ubest, ut ilia Micholiς releganda esse tuam, ut nunquam dismulauerim, me mirari, qui fiat, glistaeru bae schola nostra, quae cum reliquarum in Germania academiarum quasi communis materesse utreatur, tantum compendia philosephiae fluidiae iuuentuti praelegantur, Aristotelis arsetem libri prorsus negligantur. ego omnino ii

dico D. m. initio compeninaphilosophiae saltem pro incipientibus scripsisse, laque non hoc consilio fecisse, ut Ari telis libros ex manibus ae

sentium prorsus excuteret; sed tantum ut eo dem ad legendum ipsum Aristotelem introduc ret quasi viam sterneret, iam vero dum Aria

664쪽

stoteles ab aliis negligitur, ego insimulor, quasi eius libros ceu inutiles reiiciam. cum statuam ex dignitate academiarum esse, ut in iliis iuniores a compendiis ad fontes sesios adducantur. sed tamen non defuerunt, qui in id coufere bant studia sua, ut genuinos Aristotelis fontes aperirent, quo inde vera philosophia adeoque dialectica unice posset nauriri. atqui hi sunt posterioris generis, de quibus disser

XI. Alterum igitur genus est illorum, qui eXcitati cupiditate genuinam Aristotelisl philosophiam cognoscendi, animos suos ad , ipsius monimenta conserebant,ckabiecta omni scholasticorum doctrina, unice admittebant Aristotelis placita. atqui talem purum atque incorruptum Aristotelem reducore multi elaborarunt, ex quibus Itali quidam maxime illuXerunt, ANDREAs CAESALPINUS, CAE- SAR CREMONINVS , PETRUS VICTO-l pius, CYRi ACVS STRO ZZA, ALEXAN-l DEa & FRANCIs CVs PI C C OLO M i N AEI; quorum eXemplis germani quoque ad huiusmodi studia commoti sunt, inter quos emi

iusmodi ingenia maxime erant splendida, non j solum splendore philosophiae; sed & elega tioris ac praecipue graecae doctrinae, quam pru- Identissimo consilio ac felicissimo instituto - - Coniungebant cum sapientiae studiis, sicque l. faciliori atque expedita via ad penetralia phi- 4

665쪽

losophiae Aristotesicae perueniebant. nec Ob-dcure subinde colligi potest, quantam vim ad ferat politior litteratura ad culturam philosophiae, quam coniunctionem quum viri illi gravissimi facerent, multa sane praeclara atque Vli- qia, quae bonas litteras iuuant atque Ornant, praestiterunt. in ipsis enim philo phiae doctrinis multo iucundiores atque utiliores sunt scholasticis, ita ut exiguus γνησιως Cuiusdam Aristotelici liber meliora contineat, quam decem volumina scholasticorum magnae molis. ac quamuis nostra tempestate nec pura Aristotelis doctrina quidquid ponderis habeat, quum feliciora pnilolophiae sidera exortarint; horum tamen monimenta nobis in historia philosophica clarissimum lumen Praeferre possunt, id quod vel unicum exem

firmat, cuius laus de hoc historiarum genere comes erit aeternitatis.

g. XII. Quod speciatim ad dialecticam adtinet, illam quoque puriorem ex Aristotele restituere conati sunt hi vereAristotelici. atqui huc pertinent B ARTHOLOMAE Vs VI OTTus, cuius libri 'quinque exstant de demonstratione, qui . prodierunt primum Ρarisiis; posthac a tem anno MDCLXI. istos recudendos

academia Iulia logices profestar, & hane

secundam tertia editio secuta est Brunsvi- gae M D C L X X X U. 4. Cura H E N R I C I wlDEBVRGII, qui in margine praecipua operis analytici loca obseruauit & extrema

666쪽

mo quoque adnotationes quasdam adiecit. ' HERMANNUS CONRINGIV sy- de opere hoc ita iudicat: ea propter quum iuueni mihi in Batauorum academia d

genti anno abhinc tricesimo fecundo forte jortuna Barthoumaei Motti de demonseratione inscripti libri in manus inciderent, dici non potes. quantopere laetatus fuerim. sed nec fefellit me omnis exspectatio. reperi enim in hoc volumine iusta δε ris perspicue tradita, quae in Aristoteliaco sparsim perobscure docentur ; haud pauca etiam , quae in Arsotelico defuncutilia tamen , immo necesssaria scientiam

certam aspectantibus. quamuis cum Aristotelica non Ea tum alia ad apodicticam pertinentia heic etiam praetermissa

M A N N R censet, reperiri in bis libris qui- rim errores non paruos nec paucos; tamen . non deesse etiam utilia es proba. ceterum VI Ο Υ T V s scripsit qyoque de balneorum naturalium viribus. IACOBUS SCRE GK Ius, cuius iam sirpra se- Cimus mentionem, quum exposuerimus

historiam logicae Rameae, cui sele oppossiit. penitus animum tradiderat philosophiae Peripateticae, cuius singularem Consecutus est laudem: hinc P E C H T I v s 3 de eo scribit: philosophiam Peripateticam perpet uoramquam ἔργον persecutus, ut e tenebrisscho

667쪽

Iasieorum iterum erueretur, i que usu in omnibus disciplinis incomparabilis toti orbipateret, legendo inque publicum meditationes suas edendo unice opera uam impendit. scripsit libros XV. de demonstratione, item obseruationes in praedicabilia, praedicamenta, librum de interpretatione, priora analytica, topica, quae monimenta ab illis, qui doctrina Peripate ica delectantur, in

magno habentur pretio: conser M E L C H I OREM ADAMUM. IO. BAPTISTA MON LORI Us, qui in libros priorum analyticorum commentarios scripsit, quo opere omnes veterum s recentium

operas in isios Ariuotelis libros ita superauit, ut qui iam post Montorium in hac parte at quid aggrediuntur , post Homerum Iliada scribere videantur, iudice RECRERM ΑΝ-

SIMON sIMONI Us, Italus qui ob religionempatria exul Lipsiam se contulit & magno studio philosophiae Aristotelicae tradidit, hinc Mon Hopivs 3 dicit: Limiam concessit, ubi academiam idam docuit άριςωτε- . ac exemplo suo es praeceptis ad solidiorem philosephiam analyticam viam mov*Davit; quamuis iam alii ibi fuerint, qui sectati sunt Aristotelis doct inam. ipsi fuerunt

controuersiae cum Iacobo Scheglcio, aduersus quem scripsit quaestiones dialecticas, 11s- 'que probare contendit, eum in commentariis logicis no 2biectum , non ordinem, non

668쪽

finem, non naturam logicae artis, quae ab Ariasotele traditur, explictasse.

FORTUNATUS CRELLIVs, qui edidit goynlogicam, qua quum non omnibus satisfecerit, ac censiaram quoque eXpertus, quod tam multa deberet Labarellae, obscuram de demonstratione doctrinam exemplis non satis illustraret, etiam religioni suae nimis deditum se hiberet ;HENNINGVsARNIs AEus per obseruationes suas morbis his medelam adferre Voluit. IO. NEL DE LIVs, Glogouia urbe Silesiae oriundus, philosophiae Aristotelicae doctor &in academia Lipsiensi professor, quiue anno MDCXII. mortalitatem suam siniuit. opus ipsius de Uu organi Arisotelici magnam consecutum est existimationem, quod invito & inscio auctore anno RII CVII. sub

hac inscriptione prodierat: PR ATVM LO-

si I C v M organi Aripotetici septis inclusum iucundisque passim viridariis adeoque sicu- lis conspicuum: sue praxis σ Um organi Arsotelici genuinin in omnibus artium facultatum disciplinis Ge ore D. IO. NEL-

DE LIL academiae Lipsienses professisris

Arsotelici celeberrimi exceptuswnon absque autoris comprobatione quod falsum est publici iuris factus. quae editio quum multis vitiis maxime esset corrupta, M. H E N-RICUS CRELLIVS meliorem anno

MDCLXVI. Heimstadii exhibuit, cui praemissae sunt epistola HER MANNI CON-RINGII ad IACOBUM THOMASIUM, qua iudicat de NEL DELIO, item SIMONE

669쪽

. ganum Aristotelicum intesiectu dissicile est.. Neldelim nucem frangit cortice nudata nuce lectori apponit melliti mos meduliae. globulos. organum Arsoteticum tenebris, es inuolutum, Oronibus remoram iniicientibus. has discutit Neidelius ordinis'methodi subsidiis es alis euectus in altum'radiis discidae explicationis dubia resoluit. IvLIvs PACIVS, qui non solum summe meritus est de organo Aristotelis, quod bene transtulit in latinum sermonem ac commentariis illustrauit; sed etiam logicas insitutiones edidit, quibus doctrinae Aristotelicae

momenta tradidit seliciter. PHILOSOPHI ALT DOR PINI, qui magnam

famam de philosophia Peripatetica, eui purgandae singulari studio sese tradiderant,

rum genere nunquam satis laudandi. primus scripsit disputationem pro philosophia Peripatetica aduersus Ramistas, cuius supra fecimus mentionem; Helmstadii autem MDCLIX. prodierunt ipsius theses philosophicae in uno corpus redactae , quibus inter alia agitur de libris Aristotelis acroamaticis exotericis , . de diserentiis anablices cs dialectices; logices'dialectices; rhetorices

re dialectices; de genere Pogismi; δε δε- mitione definitionis; de disserentiis definitionum; de categoriis. 'Mi CHAELIS PIC

670쪽

stiones s responsones redactum lucem vidit Lipsiae ΜDCXIII. breuiores illorum dispu- tationes in summam redactae 1 ub inscriptionet philos hia Audor a cura & studio

ID. PAVLLI FEL IN GERI prodierunt.

ac quem fugist, quid praestiterint Regio-

montani D REI ERVS, ZE ID LERVS, HE-D 1 o; Helmstadienses HERMANNvs CONRINGIVS, CORNELIVS MARTINI, IO. a FELDEN, aliique, quorum

omnium nomina ac scripta si distinctius recensere vellemus; ODus magnae molis quidem, sed haud singularis emolumenti con- .scribere necesse esset. quapropter sitfficiat, nos ipsa logicae fata attigisse ac principes vi- ros, qui hac tempestate clarum prae aliis no men a se dederunt, commemorasse. g. XIII. Disseruimus itaque de illis, qui resormandae artis logicae posuerunt fundamenta. restat, Vt Videamus, quomodo ipsa reformatio sit subsecuta, ex quo eclectica philosophia, uti adpellatur, introducta; auctoritas autem praecipue Aristotelis magnum sensit detrimentum. quae mutatio non uno temporis momento; feci sensim ac sensim euenit, itavi in dies facta sit ars haec ornatior ac pulcrior, Postquam extiterint grauissimi viri, qui ipsi magis adhuc expoliendae curas suas adhibuerunt. sic alii viam pararunt ad huiusmodi logicam, qui nulla auctoritate, sed libertate cogitandi nititur; alii vero posito semel fundamento opus ipsum struxerunt, quorum iterum varia sunt genera, siue Pssiopagationem, siue digni