장음표시 사용
721쪽
ro adnotationum ita auctum atque illustratum, Ut prout titulus libri huius loquitur, sera hie V solida logicae Peripatetico-Scholasticae purioris fundamenta detegantur sratione mathematica ster varias schematicas spraefigurationes ad ocularem euidentiam δε- ducta proponantur, Gisiae Μ DCCXII. 11. Iraefatione logicam Peripatetico - Scholaicam puriorem contra ad sationes tueri instituit, & in additamentis omnino multam . ., Operam Collocauit in momentis doctrinae
huius explicandis atque illustrandis, praecipue quod ad syllogismum adtinet, ita ut iopus hoc non possit non cultoribus Aristotelicae ac scholasticae philosophiae magnam
adferre voluptatem. auctoreS actorum eruditorum id commemorarunt, nec satis honorifice de industria a L A N G I o adhibita senserunt,non obscure significantes, quod placitis Aristotelicorum & scholasticorum non magnum statuendum sit pretium, siue eorum necessitatem, sue utilitatem; sueveritatem respiciamus. qua censura Per-- motus LANGIus de deIensone cogitare' coepit, quumve anno MDCC XIII. ederetinuentum nouum quadrati logici uniuersalis: in trianguli quoque formam commode redacti, adiecit dissertationem apologeticam prologica Arisotelica genuina maxime logica. qua id omnibus viribus egit, ut dignitatem atque auctoritatem logicae huius a contem- tu variisque adcusationibus liberaret &r
722쪽
DE PROGRESSU AC FATIs LOGICAE. Go
terque tueretur. haud negamus,quod cla . . Tissimus L A N G I V s significauerit ingenium subtile,vsuque meditationum exercitatum;
sed num verum logicae finem sibi proposi- tum habuerit, hacque ratione viam rectam atque expeditam ad sensiim veri & fasside- monstrauerit, id aliorum iudiciis permitti-' mus. rectius opus hoc logicum inter Aristotelica scripta,' de quibus supra disseruimus, locum suum tenere potest, idque ideo ' heica nobis commemoratur, quod paullo, ante mentionem fecimus CHRIsTIANa
tio a. quoq; multo auctior prodiit. pars pria n a considerat varias mentis facultateso fla-- luxam ac diue statem idearum parita iatione obiectorum, partim ratione modo- rum,quibus istae a nobis concipiantur,trihus
sectionibus. pars agit de iudiciis &propositionibus, qua quum propositiones ' diuuae fuerint in Veras&falsas, certas, incer
tas & Probabiles, etiam disset itur de scepti-
cisino. Pars tertia complectitur doctrinam de tιοι ruiatione ac de methodo,quae bomnia distincte atque eleganter sunt PropO- sita, ut non mirum sit, quod logica haec non mediocrem tibi comparauerit existimati nem. nam quamuis, si rem ipsam respicia-miis, multa eri logica Vulgari retinuerit,quar emendari atque augeri potuissent; modus tamen tractandi, quem Obseruauit, maxime
Hegans est ac Vim habet ad animos lectorum
723쪽
si v s, qui edidit viam ad veritatem, cuius pars prima continet artem recte ratiocinan-
di, ides ogicam, Halae MDCCXIII. 8. dia ilia est in tres partes. partis prima caput 1) agit de intellectu & logica speciatim con - isderata; a) de cognitione & ideis, quae sunt fi illius L amenta ; 3) de ignorantia eiusque inaussis; de nominibus; s) historia logi- cae vulgaris ac speciatim partis primae. pa tis autem secundae caput i) de iudiciis; a) de propositionum veritate & falsitate ; 3ὶ de rincipiis, praesumtis opinionibu, de vero imili&falso simili; 4) de propontionibus . . uniuersalibus& particularibus; s) de propositionibus aperte & latenter compositis, ut& complexis seu incidentibus; 6) dedi- . visione; de definitione ; 8) de verbis ac particulis; s) historia libri secundi logicae vulgaris. partis tertiae caput a) de methodo eiusque diuisionibus ; a) de methodo analytica in specie; 3) de methodo synthetica in specie; 4) de pseudomethodis; s) de
syllogismis in genere eorumque usu; 6) de syllogismis eorumque speciebus. 7) de vexa methodo conuincendi ac confutandi iijs.sentientes, 83 de dialogo ; 9) de methodo Iegendi aliorum scripta eaque interpretan- di; Io) de methodo soluendi sophismata; 11) histψria logicae vulgaris in parte tertia.. de fatebris, quas quidam in hac celeberrimici GuND LINGII logica demonst1are voluit, non est, quod dicamus, praesertim quum a quodam auditorum ipsius responsio bene
724쪽
P. BVFFIER, cuius principes aeu raiyonne-ment expo et en Gux logiques proclierunt Parisiis MDCCXIIII. 8. quibus continentur multae obseruationes ac praecepta viilia. EXtremo quoque auctor iuuicium tulit de variis logicarum scriptoribus.1 O. IACOBvSSYRBI V s,qui an.MDCCXVII.
Ienae edidit dino in philosophiae rationalis;
& eodem anno istitutiones phyosophia r. tionalis eriecticae, quarum pars prior agit de veritate cognoscenda ; posterior vero de iveritate adplicanda. praemisia est praefatio, qua historia logicae breuiter exponitur. praeter hos, quos iam commemorauimus, ad huc alios possemus recensere. quo spectant σο de logique, contenant les principes des sciences-la maniere de sy enseruir stoursa, re de bons rason mens, qui liber, cuius auctor est M KRI Ο ΤΥ ε ,prodiitParis .MDCLXXVIII. S inter opera scriptoris huius edita Lugdun, Batauor. MDCCXVII. 4. item ars cog/tan ierotematica cum praesidio philosephiae, Basilete MDCCXV. 8. quam Composuiste Z w I N G E-
scrutinuιm opinionis πscientiae, Rudolstadia
MDCCXV. qui ordinem vulgarem ac Verustum seruauit; in tractatione vero ipsa Vetera cum nouis coniunxit, Vt de aliis taceamus. at Vero praecipue nobis est propositum , varias periodos historiae logicae distincte indicare, ac principes tantum scriptorum huc spectantium commemorare, inprimis quum neque sit ruti te, neque per ingenii huitiani conditionem fie-
725쪽
ε92 DE PROGRESSU AC FATIS LOGICAE.
ri possitist talis historia ad summum persectio
-XXIII. Verum enim vero heic adhuc
commemorare debemus ANDREAΜ RVDI-G E R v M, cuius merita in logicae artem omnino sunt amplissima, siue aliorum errores, quos solide contutauit; sive accessiones, quibus dic sciplinam hanc auxit, respiciamus. anno
MDCCIV. edidit disputationem philosephi-
cam 'de eo, quod omnes idea oriantur a sensione, qua Cartesianorum nugas de ideis innatis erudite demonstrauit; eodem anno aliam dis.1ertatio m de nouis ratiocinandi adminiculis
protulit; anno ΜDCCVII.pibi phram n theticam in publicam emisit lucem, qua iam multorum logicorum vitia non solum obse vavit; sed etiam emendauit, cuiusmodi sunt, quod ipsorum praecepta sint nimis generalia ;quod examen veri aliquo modo tradiderint; inuentionem autem veritatis haud attigerint; quod genuinam probabilitatis indolem haud Proposuerint; quod de ratiocinio, quomodo deberet examinari, nihil dixerint, nec de multis ratiocinandi modis quidquam obseruauerint. anno MDCCIX. prodiit ipsius libee elegantissimus nec satis laudandusφyenyis v xita fals, quo haec omnia copiosius & clarius explanavit, etiam discrimen inter ratiocinationem mathematicam & philosophicam tradidit, nec non praecepta definiendi, ac de ratiocinio grammatico disseruit. de quo discrimine inter ratiocinationem philosophicam &mathematicam posthac in phst sica diuina, Maeprodiit MDCCXVI multo verbosus egit.
quum anno MDCLXI. philosophia Anthetica
726쪽
iterum prodiret, adiecit ratiscinium a minori admaim es a maiori ad minus , & tertiae editioni anno M DCCXVII. philosophiae huius
accesserupi necessaria duo ratiocinandi genera , ratiocinatione caussalis & practica.l qui ingenio valet philosophico, Ru DIGERI .monimenta Nica diligenter legit, nec studio prauorum assectuum corrupti erga se ipsum amoris, inuidiae atque odii tenetur, ille noni potest non merita ipsius in logicam magnifacere ac laudare. sed quam multi sunt, qui de eo sentiunt sinistre, quamuis aut scripta eius haud legerint, aut lecta minus intellexerint; l aut cognita eorum Praestantia ac dignitate, prauis tamen affectibus abrepti, istam publice profiteri recusent. persuauent enim sibi, a esse statores ac praesidia artis logicae, cui crediatae existimationi magnum imminere peric tum putant, quando Ru DIGER v M laudare, commendare instituerent. sed tamen philosophum haud decet, corruptae mentis libidini prauisque propensionibus indulsere. melius est, ignorantiam sitam profiteri, & aliorum ope peruenire ad veritatum cognitionem, quam per inuidiam eorum praecepta necessaria atque utilia negligere, sicque inscitiam at-.que errores tueri.
XXIIII. Antequam parti huic ultimam
imponamus manum, breuiter mentionem su-ςere BENEDICTI SPINO ZAE, non ab re
erit. prodierunt enim ipsius opera posthuma Amstelaedam. MDCLXXVII. quibus extat quoque tractatus de emendatione intePectus, qui breuis nec per impedimenta auctoris ad perfectionem venit, siquidem haec admonitio
727쪽
ad lectorem praemissa est: tractatus, quem de intesie emendatione imperfemis hic tibi damus, bo reuole lemr, tam multos ante annos ab auctore fuit conferiptus: in animo semper habuit eum perficere: at aliis negotiis praepe intus s tandem morte abreptus, ad optatum μνem perducere non potuit. hactenus bene. at Vero ea, quae subsequuntur: quum vero muiata praeclara atque utilia contineat, qua veritatis sneero indagatori non parum e re futura esse, hau quaquam dubitamus, te iis priuare noluimus; cautionem quamdam postulant, s-ouidem multa huic libro insunt, quae a Vero sensu & afiectu pietatis sunt aliena. ipsius 1
α E R v s edidit Hecimen artis ratiopinandi naturalis artificialis ad pantosophiae praecepta manu cens, Hamburgi, ut titulus prae se fert,
MDCLXXXIV. 8. cuius libri caput i) agit denomine; a) de propositione , 33 de syllogis-mo; 4ὶ erroribus, qui circa praecedentia Committi possunt & s) de methodo recte ratiocinandi. aperte latis significauit, quod sp IN o et A E impias sententias sit amplexus, dum statuit, mundum in ipsa essentia diuina contineri. ac quamuis inter deum & mundum hoc discrimen constituat, quod ad essentiam mundi non pertineat existentia necessaria, quae tamen ad dei essentiam requiratur, reuera tamen hoc discrimen nullum est. adhaee vehemeuter laudat s PINOEAM, Veluti philosophum longe praestantissimum, ut pluribus demon
728쪽
i itur sussiciant pro' proposita dissertationis .mrma, qua nostrum tantum est institutum, a ctores recensere, quibus opera logica debemus, Sc magis res ipsas, quam librorum fata litteraria respicere, quae omnino uberius ac
copiosius potuissent illustrari, si id proposito
nostro fumet consentaneum. scriptores, qui argumenta logica specialia 1eorsim sunt perse- Cuti, Commemorabimus capite, quod iam subsequetur, qui sunt multi generis.
Direndorum summa f. I. traditur historia doctriame de natura diuisione logicae 6 Η. III. IULM inteissectu humano s. U - - XII. de irincipiis o criteriis veritatis coenoscendae XIII. XIII aliis s. X U- XL de definitione g. XXI. de diuistono 6.XXII. de uariu ratiocinandi S. XXIII --XXVIIII. de demonseratiohes. XXX . XXXI XXXII. de probabilitate LXXXIII --XXXVII. de praeiudicatis opini nibus f. XXXVIII. XXXIX. . de dubitatione g. XL. XLI. XLII. de arte disputandi
729쪽
Erlustrauimus igitur illorum studia, qui
operam suam in arte logica tradenda,emen, danda &in meliori statu coqocanda posuerunt, quorum notitia si & plenissime a nobis esset exposita, historiae tamen disciplinae li ius haud omnes expleret partes. etenim non sufficit, scire auctores, aut copiosam scripto maiecensionem instituere, ii quis historiam disciplinarum accuratius cognoscendi flagrarcupiditate; sed doctrinarum quoque fata eXPlanare, e re est, atque aperire modos, quibus quisque momenta artis eXpOsherita at- qui heic tria necessaria sunt, Vt eXpendamus. suis admouerit animum disciplinae cuidam litterariae promouendae; quid illo studio accura praestiterit ac quam tractandi rationem sit secutus, quae auctoribus huiusmodi historiarum ante oculos proposita esse debent. mapropter cultoribus harum litterayum non ingratum fore, putamus, si elaboramus, Ut hoc modo historiam hanc persequamur ac- Curatius, ac per meliorem ordinis rationem parte prima eXposita, ad secundam nos convertamus, atque doctrinarum fata ex historiarum monimentis illustremus. nobis autem est propositum atque animi sententia, nobiliora momenta attingere, ac tantum adumbrare, sicque aliis Viam parare, qua opus doc perfectius emcere ac quae desunt, redintegrare possunt, quoniam Per varias caussas studio tenemur breuitatis. g. II. Logica, cuius fata iam exponamus breuiter, duplici ratione potest considerarit
lartim sua indole, qua est disciplina artis
730쪽
tim ratione materiarum, de quibus tractata ratione indolis, qua est disciplina artis, duo momenta ex historiarum rebus possunt illustrari, Quorum est: quid sit logica ξ alterum Verore-micit ordinem tractandi ac complectitur diuia
sionem istius. dispiciamus igitur de priore
momento: qui sit logica Z quo cum nomen ει alias illius adpellatiqnes; tum ipsam rem debemus considerare. quod ad nomen logicae adtinet, id dicitur δεο τῆ λογου, quae vox significat & rationem & sermonem, hinc disputarunt, quaenam significatio heic sit admittenda, num ars haec dicatur logica a ratione; an a sermone Z plerique tuentur priorem significationem; qui autem posteriori fauent, iterum inter se discrepant, num intelligendus sit ser- .mo internus, an externus y quamuis illi, qui notari putant sermonem internum, a Prioribus non multum disserant, si quidem sermone interno significant cogitationes, siue operationes atque actiones intellectus. quis primus ustirpauerit vocem logicae ' id non apertum
est. ARISTOTELEs nomine hoc haud usiis; Voce Vero λογικως , quam Opposuit αναλυτικῶς, ideoque teste B p E T H I o veteres Peripatetici hanc adpellationem introduxerunt, ut obser-VnGER H. IO. vos sIVS. Praeter hoc nomen & alia sunt, quibus cum veteres, tum recentiores philosophi artem hanc adpellarunt. vetustiori aetate dicebatur canonica, critica. vox dialectica a veteribus praecipue
triplici significatione adhibiti est: primum
sententia ampliore pro ipsa sapientia ac cognitione rerum diuinarum a P L A T O N E . deinde