장음표시 사용
781쪽
et a d E PROGREs SV AC FATIs LOGIC Agelium. quid autem sint ideae limatae, id CAR-T E s Iv s numquam declarauit diserte, quin et
iam sibi ipse repugnat, dum, illam dicit esse
modo facultatem cogitandi; modo formam quamdam cogitationum. quibus de caussis multi haec ficta, a Cartesio confutarunt, quo, pertinent A V C T O R obiectionum quintarum; 3
de deo prouocauerit, ipsum exsistere demonstraturus, hanc fecit ratiocinationem:
me idea entis si me perfecti s infiniti, idea huius eatis nonpotes use aliunde, quam is ente summe persebos infinito: ergo datur ensiiun-
me persectum; cuiusmodi ratiocinandi ratio plane ieiuna est. primum enim prior Propum sitio maxime falsa; dei st non necessario sequitur, ideam entis persectissimi, quam mente mea concepi, esse ab ipsb deo eiusque probare. existentiam, quoniam talem ideam in idea emtis finitiquis sibi potest singere. quamobrem fuerunt quoque, qui mauiter contra hanc, pro anili rationem diXerunt, Μ A s T R I C H T
782쪽
Matas Cartesii quamuis plerique proscripse rint, qui in schola ipsius haud educati sunt;
nonnulli tamen istas admiserunt; alia vero ratione, ac Cartesius istas formauerat animo suo. sic EpHRAIM GERMARDvs putat, dari unicam tantum ideam connatam, ideam quippe contradititionis siue contrarietatis, ex qua
gignatur axioma illud: nihil po Festinui esse
non esse, cui sententiae haud fauere possumus. nam ista idea, uti dicitur contrarietatis menti haud inesse potest, nisi quis antea res a se diue fas per sensius cognouerit atque inde hanc ideam collegerit. alii contendunt, inditam esse menti humanae propensionem quamdam, quibusdam principiis Natim praebendi assen- sum, quo sensu posse admitti ideas & principia innata, quod pluribus demonstrant 1 o. Mu
prima classe idearum, quam sequitur secunda, qua considerantur ratione ac diuiduntur I in ideas puras'impurad , quarum illae ad res materiae eXpertes; hae vero ad corpora spectent & coniunctam habeant quamdam imaginem, cuiusmodi diuisionem c A R T E s iaspectatores diligenter tradunt atque existia mant, quod ideae purae sint clariores impuris,
quorum sententiae accedere Videtur G Ο Υ Τ- , LIEB GERΗ. TITIUS; repugnat autem Io. FRANCISCVS B VD DEUS, si adfirmans,
783쪽
ideas impuras maiorem prae se ferre lucem,
quam puras; quin etiam CHRISTIANus THOMASIVS plane negat, esse vere ideas
puras. porro a) diuiduntur in ideas substantiarum & modorum, ubi obseruandum, quod recentiores philosophi adhibuerint vocem modus pro accidens, quoniam sit dubiae significationis: quibus generibus nonnulli addunt tertium, idearum 9uippe relationum; cui autem alii nullum relinquunt locum. namque monent, quod fundamentum relationum postum sit in modis, quibus istae non possint o poni; sed rectius debeant diuidi in modos ab-iolutos & relativos. 3) in ideas adaequar ad trina quatas , cum qua diuitione quidam &hanc coniungunt, quod sint vel verae, velfas quas species alii iis de caussis haud admittunt, quoniam in prima mentis operatione neque
veritas, neque error detur. quam Conu / versiam EPHR AIM GER HARD vs credit,
posse remoueri per distinctionem inter verit tem mentis, quae cadat in ideas, & propositionis, quod bene se haberet, nisi hac ratione veritas metaphysica cum logica confundi vi deretur. 4ὶ in ideas singulares, particulares dil uniueryales, ubi tantum obseruare decet, quod nonnulli logici recentiores occasione idearum uniuersalium Peripateticorum Praedicabilia explicent, deque illis disserant. tandem tertia classis complectitur ideas consid Taras ratione modi, quae diuiduntur I) in idens
claras obscuras. CARTEs Ius 3 adfirmat,
784쪽
ideam esse claram, qua menti attendenti,pr sens aperta est,sicut ea clare a nobis videri
imiu, qua oculo intuenti praesentia satis fompiter'aperte itum mouent. ANDREAS RVPIGER autem monet, Cartesium claritatem idearum mathematicam perturbare cum philosophica: quum igitur philosephus hic po- neret criterium veri & falsi in clara & distincta idea, quid mirum, quod etiam ideas fictas veluti veras admiserit in philosophia Z praecipue
quum claram & distinctam ideas es unam eandemque, eXistimaverit. P. BV PFIER putat, nullam ideam sua natura esse obscuram α confusam, qux affectio ab aliis caussis exterianis proficiscatur. a in Meadsimplices'e vnpositas : cuius diuisionis fundamentum plerique deducunt ex diuersitate obiectorum. quod aliud sit simplex, materiae expers; aliud vero compositum ac constans ex variis partibus ; nonnulli autem discrimen positum esse in diuersa forma, qua tales ideae concipiantur,
XX. Sic historiam doctrinae de natura ac variis generibus idearum illustrauimus: quapropter conuertainus nos ad aliud momentum, ac quid philosophi de origine notionum mentis senserint, videamus breuiter. prima sententia est Peripateticis & scholasticis, quod ex obiectis ipsis manent 'uaedam simulacra iis similia, quae ab illis adpellantur serari impres- , quia ab obiectis imprimantur sensibus externis,unde deserantur ad sensum communem,& hinc ad intellectum agentem & patientem.
785쪽
fecunda opinio est, quod mens producat ideas, ex quo instrumenta sensionis per obiecta fuerint commota. tertia est A N T O N II A
N A L DI, qui putat, quod ideae & perceptiones idearum disserant tantum relationibus, & idea proprie ad obiectum reseratur, quod mens consideret . perceptio Vero ad mentem ipsam, quae percipiat, Vt adeo duplex illa relatio ad unam mentis modificationem pertineat.
quartam commemorat ΜALEBRANCHE,
quod ideae a deo nobistum productae, Vel demum producantur, qui de ipse singularem hac
de re fouet sententiam. etenim persuasit sibi, mentem nostram immediate cόniunctam esse cum deo, quumve in illo omnium rerum Proprietates contineantur, inde essecit conclusionem; nos omnium rerum ideas in deo eius-'que sebstantia contemplari. . quam sententiam suse exponit ac putat, quod talis idearum origo menti diuinae maxime si consentanea, quodue generalem rerum a deo Prod etarum teneamus cognitionem, antequam ista, quae aspectu sentiantur, . cognoscamus, qua
idea aburacta ex idea extensionis intellectu tantum percipiendae in deo oriri possit. quae opinio non solum omni destituta est fundamento, sed & facile viam ad errores non leuioris momenti parare potest, illique ingenio est propria, quod ad adflatus diuinos fingendos sibi procliue est quapropter non defuerunt, qui MALEBRAΝCHIvM sant adgressi ac vocarunt in dis
786쪽
que aduersiis ipsiam disputauit. princeps eniri
ipsi erat propositum, MALEBRANCHII dO-'ctrinam de natura es gratia euertere, quae quum & hac sententia de ideis niteretur, istam confutare necesse habebat. quam ob rem edidit opus des vra res s des avsses ideEs contrece, qtemfrigne cauteur δε la rechercte de laverite, a Col re Μ DCLXXXIII. quo accusauit MALEBRANCHIVΜ falsiarum opinio-tium & contradictionum atque obseruauit, ad
mittendas esse in deo ideas particulares, si quis
statuat, hos in deo res cum materia coniuncta, cognoscere.' contra quas adcusationes causassem suam defendit M ALEDR ANCHIVS, ae
scripsit librum hilius inscriptionis: response in
sententiam, quam de modo cognoscendi seMquitur, examinat; & perceptiones animis nostrae omnino ab ideis res materiae repraesentan
tibus distinctas esse ostendit, repetitis sere illis argumentis, quae libro de inquirenda veritato fuerant exponin. sed quamuis consultius fuiso set, si controuersiam hanc compositissent; iterum tmen in certamen descenderunt. nam-
uue anno ΜDCLXXXIIII. Coloniae prodiit c ense de uri Arnaulae contre la response oax iure des vra res os fauses MeEs, quo libro cohu
tinetur epistola quaedam ad amicos, qua Μa Iebranchio multa momenta Arnaldus obiicit, ac inprimis ipsius parte quinta responsionem eius examinat accuratius & XXIIIL exemplis probat, Μalebranchium difficultates haud re- . mouere posse. contra quas easque nouas ad Bbb . cus
787쪽
sationes in lucem prodierunt trois Dures de Pauleur de la recherche de Ia verite, tou-xhantia defens de j. Arnauld, Roterodami MDCLXXXV. quarum prima auctor adue ius Arnaldum probare contendit, in deo formalem quamdam extensionem haud quaquam ponere, nec deum adeo facere corporeum; secunda vero & tertia controversiam hanc de ideis haud attingit ac quaedam tantum Vltima de origine certaminis huius commemorat. δpraeter ARNALDVM, cogitationes hasce de origine idearum, quibus MALEBRANCHIVS
sententiarum discrepantia de idearum origine Io. CLERICVsε ignorantiam suam promeri ingenue, consultum esse cevit, quando dicit:
nos hoc in negotio Eπέχειν re naturam inter ea numerare , ad Morum cognitionem aut omnino teruenire non licet, aut adhuc saltem non licuis, tutius cens M. neque hoc mirum videatur, tuando ne mentis quidem 'sius natura nobis no- aes, qua ignorota , numquam omnes eius operationes satis plene noscemus. id quidem sati apertum est, quod omnes ideae oriantur a sensione, recteque doceant Peripat etici, nihil est in intellectu, quod non prius fuerit in sensu, id
demonstrauit; modum autem, quo ista origo
788쪽
sat, haud facultas nobis est cogit cendi. tamidem recentiores philosophi doctrinam de assoriatione idearum siue imaginum accuratius exposuerunt, ex quibus I O. L U C Κ V s primus istam tradidit atque Obseruauit,hanc comin exionem fieri vel arbitrio studioque homiapum, vel casu; quem secutus & momentum hoc adhuc uberius illustrauit 1 O. FRANCI
g. XXI. Ueritas, cuius cognitionem propostam sibi habet logica, est vescerta vel probabilis, quae utraque duplici ratione cognoscitu imodo inueniendo, modo diiudicando verunt& falsum, ad quem duplicem modum necessaria iunt principia & criteria his veritatis spebciebus propria. veritatis igitur certae Drincipium etiam criterium proximum constituuntae nitio & diuiso, ex quibus formantur pro aepositiones siue axiomata & ex Nascon Uynes quod ad doctrinam de daefinitiona adtinet,pLATO dialectici munus esse censebat, Vt re cte res diuideret & definiret, vide PE TR. GAssENDUM; 3 ac sToica idem quoque argumentum de definitione ac diuisione adntingebant, quorum doruinas tradit THOMAa
definitione quidem disseruit, ' etiam speciest eius diuersas potuit; sed ita , ut neque illius
veram indolem, neque genuinum V1um, neque modum definitiones accurate struendi demonstraueriti nec poterat non grauissimum hoc logicae momentum lauiore adtingere in-
789쪽
rues DE PROGRESSU AC FATIS LOGICAE.
Ostria, quum eiusmodi tantum traderet praecepta , quae ad iudicium de vero & falso; minus vero ad inuentionem Veritatis pertinent: iconfer PETRUM GASSENDVΜ. atqui his ide caussis haud mirum,quod sectatores Aristotelis & scholastici non meliora effecerint, quin , etiam studia sua in disputationibus inutilibus, , ex quibus genuina ars cogitandi nulla, cepit fincrementa, consumserint, ac more suo tradi derint ieiuna. sic multum sese exercuerunt . in quaestionibus: num doctrina de definitione , pertineat ad metaphysicam, an logicam ξ quae- linam res definiantur 3 quaenam sint partes definitionis Θ num omnis definitio habeat genus pro modo possint definiri substantia & acetia entia Z quaenam sit via compositiva inueniendi definitionem Z aliisque, quae si perspicue & fi accurate expositae fuissent, omniaque ad veriatatis sensum accommodata, Vtilitatem quidem potuissent adferre; sed ab huiusmodi ingeniis quid boni poterat exspectari Z quapropter 3 E TR vs RAΜvs lanius & hanc dom inam Peripateticorum perstrinXit, nec non recen- liti es philosophi purgare istam ab omni labe,
quam ContraXerat, eaque, quae heic necessaria lant, meliori studio exponere adlaborarunt. se obseruarunt, duplicem esse definitionem, , alteram nominis; alteram Vero rei, in quarum priore explananda etiam Io. CHRISTIANV s A N G1v s diligens versatus est; ac tradide- , .
Tunt, quibus partibus absoluatur definitio, ac quaenam res possint desiniri 3 multi existima- 'runt, quod idea simplex carens partibus haud
790쪽
definitione explicari possit, uti praeter alios
opposuit: qua de caussa, inquit, neque cum recentioribus quibusdam facimus, qui ideas simplices mini P definiri obse autumant; Peripa teticu tamen in eo cautioressunt; quod hi ideas simplices cum rebus sueticibω confundere videntur ; rectissime autem ac solide A N D R E A sl nu Dic En somnia, quae heic obseruare decet, ,hreuiter comprehendit, quando dicit: omnia, quae nec infra eruditionem sunt, nec Fupra eandem , de siniri posent: βpra eruditionem fineres in itae, infra eanaeem res uenfisaleswvuia gares. adhaec varias definitionis conditiones Proponunt, Ut sit prima, Propria, adaequata, Clara, Vide ΑVCTOREM artis cogitandi, φ
hessaria atque inutilia non sistum reliquerunt i intacta; sed & ea, quae deberent proponi distincte, perturbarunt. sic germanum desini- tionum usum minus significarunt, & omninoi ID. LOCRIUS ' a Veritate aberrauit, quum definitionis munus in eo posuerit, Vt res ii cognitas ante sensui, iam per sensum cognoscamus, squidem ideo res debemus definire, ut inde capiamus principia, & ex his efficia- mus conclusiones. nec ea industria ac fide,