장음표시 사용
791쪽
qua decet, viam ad definiendi artem ostende runt, ac itis habuerunt, praecipere de indole ac quibusdam proprietatibus definitionis. quae omnia quam impersecta elle, quum obseruauerit ANDREAS RV DIGER, hane quoque doctrinam emendare, ornare, Perpo. lire, nouisque accessionibus non leuioris incrementi augere instituit ac genuina definitionis fundamenta, id est ideas claras, distinctas atque essentiales rite indicauit; desinitionem realem bene diuist in logicam & caussalem; &exussalem iterum in phyncam, & moralem, stadhuc quinque regulis actionem definiendi
- g. XXII. Ad historiam doctrinae de
re inprimis pertinet illa controuersia: num possit certuε partium numerus consitur, quem semper in diuisone sequi debeamiust cuius occasionem dedit illorum sententia, qui omnia in duo membra diuidenda esse censuerunt hacique ratione dishotomiam commendarunt, id quod prae aliis PETRVs RAMus eiusque se- clatores secetunt. quae opinio aliis inepta videbatur, qui iudicarunt, quod legitima divisio certo partium numero haud adstringipoisit, sed rei, quae in species & partes debeat diuidi, naturam sequatur , Ut pro ista tot Partes totque species sint constituendae, quot ipse rei
natura constituat, vide CHRISTIANUM WEIs iv My & CHRISTIANVM THOMA- si V M. ' at vero alii obse1uant, dichotomias
792쪽
non ideo laudari, ac si diuisio non possit secun dum naturam fieri per plura membra; sed quod in dichotomia secundum quoque ipsam naturam sit omnium herfectissima diuidenditatio, nec ulla detur uiuisio, quae distinctio nem & oppositionem membrorum clariorem& firmiorem possit praestare: in confer D A V I n
nulli delectati sunt trishotomia, qua diuisio in tria membra instituitur, quo pertinet praecipue Io. ΑΜΟS COMEN Ius; ' etiam chotomia, cuius specimen dedit E RHARD vs N EI G E LIV s. nec de variis ipsius diuisionis speciebus philosophis una eademque lait sententia, quae diuersitas Praecipue ex eo nata ess, quod diuersi totius diuidendi posuerunt ge, nera. PERIPATETICI' aliam diuisionem esse nominuis; aliam rerum tradunt, & post
riorem iterum in primariam & secundariam diuidunt& varia primariae genera constituunt pro diuersis totius speciebus, id quod si vel totum integrale, vel essentiale, vel uniuersat
sCHEI BL ERV M . de alios. cui doctrinae emendandae recentiores operam dederunti AvCTOR artis cogitandi ' dicit, duplex esse totium; siaud integrale , cuius diuisonem adpellat partitionem; aliud vero uniuersale, c 1us diuisionis quatuor genera ponit, quando
793쪽
genus diuiditur per species; per differentias.;xerminus communis per accidentia opposita. quorum sit capax; vel secundum subiectorum aut temporis diuersitatem; item quando accidens diuidatur in varia stibiecta, quae divi
sionis ratio a GoTTLIEB. GERΗ. TITIOR dicitur incongrua. is TEPHANUS CHAVVI-Nvs putat, diuisionem ipsam diuidi posse ex parte hominis diuidentis; ex parte thematis, quod diuidatur, & ex Parte modi, quo homo ille thema id ipsum diuidat; .sic quoque
visiones & subdiuisiones diuisonis constituit. at vero plerique scriptorum logicorum Verum S genuinum diuisionis finem haud consideramni, qui respicere debet, ut inde deducamus conclusiones, hinc quoque haud firmum diuiden si fundamentum posuerunt. tiam aliud est et . quando diuim e consentanea rationi, dirisum veri falsi utius; aliud vero: sua o possumus diuidere ' quod discrimen uumj haud obseruauerint, mirum nou est, quod tam multas .apud philosophos deprehendamus diuiso' , . quae sunt nullius momenti nullius Vtilitaris. .: , si XXIII. C'nuertamus nos ad doctrinam .de variis rotiocinandi modis, cuius historiam ex damus breuitςr. non disserimus denat ala litamstate ratiocinationes essiciendi , quip-Paquae omnibpii 3qsti hominibus; sed de arte sonclusion e .anto positis propositjonibus
dedit fendi, illi qua praeceperunt philosophiae, quippe quam ab antiqua strate longe
794쪽
repetere possumus, quamuiε saepius per pra' vos hominum adfectus ad fallacias struendas; minus vero ad veritatis incrementa fuerit assi hibita. in schola Eleatica Z E N o tradidit ar- tem consequution m deducendata m ex quadam posita propositione, Ut ostendit P E T R v sGAs.sENDVs; & Megarica EUCLIDE smethodum, uti dicitur, typotheticam introitu . . acit. scilicet LAERTIVS λ commemorat, quod aliorum domonstrationes ου κατα. -τα,' κατ- id est per absurdas Conclusiones, quas ex aliorum sententiis col- degit, . confutauerit. quam rationem assi
D ER vs.' ita explicat: s nimisummethodus. B Ghetica modus quidam argumentandi quo osmetam aduersarii opothesin conclusionibtis continuis impugnare Istemus eo sque, dum absis a inde nascatur conclusis , a qua rem gredi δε ad: i qm Dpothesin dicimus atqui abHurda es vora quiclinio . ergo absurda es nultima, ergo antepenultima caesimorro, ergo tandem absurda est ipsa aduersarii opothesis.. adhaec EvCLIDES argumentum ductum a comparatiune cerisebat esse minus firmum, si- . ve id a similitudii e, sue dissimilitudine sume retur. iaccessor Euclidis EvBVLI DE s multa. fallaciarum genera, superioribus iam a nobis
exposita protulit,iisque Vt Vera argumentationum doctrina corrumperetur, effecit. nec . non de P L Α Υ o N E Obseruauimus, quod in- pximis commendauerit inductio U, argumentationis speciem, & existimauit, quoc st
795쪽
-οικείως ἐπιφέρων, orditio ex veris quisusdam mile sibi verum proprie eokigens atque inse rens, cuius duas species admisit. altera ruit di Hr liαντιωσιν, quae fit ex contrario, quum interroganti in omni responsione inferatur contrarium, exempli gratia: stater meus aut aliis es, quam pater tuus, aut idem. A igitur alius 'es pater metris, quam pater tuus, quum sit alius patris, non erit pater. si idem est, qui pater meus, idem existens qui pater meus, meus erit pater. quae inductionis species non ad veros Hargumentandi modos; sed ad χphismata per- etinet, quare ista usus in P L A T o, quum rixae uerit locus. altera species erat ἐκ- ακολου- έας, ex consequenti, quae iterum duplex fuit, altera quidem id, quod in parte quaeritur, per' id, quod est in parte, demonstrat: astera,quod uniuersaliter perid, quod in parte est, probat, ut habet DIOGENEs LAERTI us, 3 qui au- rem obseruat, prius genus rectius pertinere ad scholas rhetorum. ALCiNOVs autem tradit in diictionem vel a simili ad simile, si gulis transire ad uniuersa, qui etiam putat,matonem syllogistios fecisse iuxta tres limras ab
Aristotele eXpositas: 'confer PETR Μ GAi s ENDvM 3 & IO. FRIDEM ANNvMsCHNEIDERvM, ' qui etiam iti auctorem huius argumentationis inquirit. atqui hoc genus ratiocinationum etiam ARISTOTELEs
explanavit, &nouam adhuc speciem addidit, qua conclusio fit ab uno singulari ad uniue sum ; ut adeo tres species inductionis sine
796쪽
DE PROGRESSU AC FATIS Lb GICAE.
celebratae: prilina concluso instituitura simili ad simile; secunda a partibus singillis ad toturi & a singularibus collectis ad uniuersale; &uertia ex una singulari specie ad uniuersiale. ex quibus diuersis 1beciebus p cipue usu lo-
sicorum celebris est secunda; ita vero a Ple risque tradita, ut omnino emendatione & maiori cura egeat. primum enim discrimen inter inductionem mathematicam, quae Proce-
dit a singulis partibus ad totum; & philos Phicam, qua ex speciebus colligitur conclusib.degenere, haud obseruant: deinde nonnulli diuidunt inductionem in pefectam & impe fectam, qua P eriore haut omnes partes mecies enum arentur, quod sine causa fieri soleta nam inductio imper*cta, si etiam for
mula: non discar exemplum coutrarium, adda
tur, non efficere potest conclusionem certa' ; sed tantum probabilem. tandem quidam inmductione ad certum syllogismorum ordinem
ureducere elaborarunt, Vide STEPHANUM .c H A v v IN V M; δ id quod partim per terminorum multitudinem; partim per vulgarestyllogism0rum regulas fieri non potest..i g. XX1HI. Quod ad Allis TOTELEM . adtinet, constat, quo in honore ipsi fuisse lablogismum & qua cura industriaque hanc dorctrinam eum exposuisse, siquidem princeps erat propositum, ut artem syllogismorum demonstraret, id quod pleniori opere p E T R v sGAssENDvs exposuit. quae hanc in rem dederit praeceptia, non est, quod heic recenseamus, quum ista longiori & trequentiori philo-
797쪽
phorum usia sint celebrata adeoque satis c 'gnita. quapropter id tantum obseruamus: num gloria artis huius inuentae Aristoteli vinia dicanda sit, nec ne 3 FRANCISCUS PATRICIus y loca Platonis collegit, eX quibus pateat, philosophum hunc eadem ratione; qua
Aristoteles vocem Digogismi usurpaverit, adhibuisse nomen hoc, & adhuc dixit: Bbogim
mos, inductiones, exemplum, a pud antiquiores habemus use s adpellatione; sic er- iam ALCINous syllogismorum formas & mbras ex Platone commemorat, ut paullo ante a nobis fuit adnotatum. Veriam de hoc mo mento nulla est controuersia: num Ρlato se .cerit syllogismog Θ siquidem & alii homines,
quamuis arte dialectica haud exculti sint. tales argumentationes struere possunt; sed ea est Princeps caussa, de qua disputare debemus: num quis ante Aristotelem manum indu- 'striamque negotio huic admouerit, ut artem ac praecepta de syllogismis eosque struendi r tione adferret, cuiusmodi nostro iudicio nu Ius produci potest. quamuis studia ipsius, quae in hanc logicae partem contulit, non sunt mediocria, praesertim si conditionem disciplinae huius illa tempestate reuocamus in me tem; non omnia tamen effecit persecta, ae prout inueniendi veritatem modos haud dia monstrauit; ita syllogismum quoque ad examen tantum veri & falsi adcommodauit, etiam multa ratiocinationum genera eaque maxime utilia transmisit silentio. post excessum Ari- 'stotelis TAEOPHRAsTVs & EUDEMUS ad-- did
798쪽
diderunt doctrinam de Pogismis θpotheticis,
ut ex BOETH IOProbat GER H. IO. VOS SIVS. sTOICi multum ingenia sua in variis argumentorum generibus eXercuerunt, quorum
λογος a syllogismo Aristotelis tribus modis differt: primum enim syllogiimus Aristotelis saltem duas praemissas propositiones postulat; ad λόγον vero unica susscere potest, v. g. vivis E. respiras: deinde in syllogismis aliud quid Conceditur in conclusione, quam in praemissis erat; sed in λογω conclusio eadem esse potest cum praemissarum Vel utraque Vel Vna. Priussi fiat, λογοι dicuntur V. g.
secundi generis syllogismi ἀλαφορως περανομ' τους dicuntur, V. g. vel dies es, vel nox es - ' sed ries non es. E. dies non es. tandem in syllogismis concluso necessario sequitur conditionem praemissarum ; Stoici vero tria genera λογων habebant, quibus consequentia ex indole praemissarum haud pendebat. duo autem erant genera argumentorum , concludentia & non concludentia. con- crudentia ratione habita materiae sunt vel vera, quae ex sumtionibus. Veris veram illationem .
instituunt; ves falsa, in quibus res sese habet
contraria ratione; Verorum autem argumentorum alia fiant demonstrativa ; alia minus; ratione autem habita concludunt vel
799쪽
BPogistice, vel minus: nomine syllogita rum comprehendunt tantum hi otheticos, qui vel connexi sunt, vel disiuncti, vel coniuncti. de disponuntur iuxta modos, quorum duo iunt genera. primum simplicium est & vocatur proprie τρωος; qui sit genus figurae argumenisi ' ti; alterum genus est compolitorum modorum, quales λογοτροποι Vocantur, quod ex a gumento pariter modoque comPonantur. ar- lgumenta, quae syllogistice non concludunt, liunt illa, quae via syllogismorum conclusi la' nem non eliciunt: v. g. l. V diem esse s noctem falsemes: ised Hes est . .
E. non nox est. . idenique argumenta non concludentia sunt,qui- atius oppositum conclusionis repugnat nexuit Isiamtionum, quorum quatuor sunt genera, iquum sint tali* vel per diremtionem; vel per credundantiam, vel eo quod sint in sigura in- 1 commoda, Vel per desectum, quod pluribus ti persecutus est THOMAS sTAN LEIvs. , E PI C v n V s doctrinam de syllogismo haud dignam cultura censebat, rem exigui momenti esse sbi persuadens, iue quis dicat, Omnis ho, amo est animal ratione praeditum, Plato est ho- 'imo, ergo animal ratione praeditum; sue: ito est homo, ergo animal ratione praeditum; sPlato est animal ratione praeditum, quo-
niam homo est; siue omnis homo, est animal ' iratione praeditum, igitur & Plato: sue quia
Plato est homo, igitur est animal ratione Praeditum , vide CHRIsTIANUM THOMM
800쪽
XXV. Tempore scholasicorum & P
salteticorum Omnis logica arte componendi syllogismum absoluebariar, de qua multum disputarunt; re autem ipsa nihil ad incrementa disciplinae huius contulerunt. etenim generatim obseruare postumus, quod hi doctores syllogismum non adhibuerint, veluti medium inueniendae veritatis; quod de isto more grammaticorum, non ea ratione, quae decet
philosophum, disseruerint; quod de aliis ratiocinandi modis excogitandis non fuerint stiliciti, quodue in nugis & inutilibus disputationibus diligenter se suaque ingenia eXercuerint adeoque doctrinam subtilem, spinosam ac utilitatis expertem tradiderint. quod ad syllogismum simplicem absolutum, uti dicitur, adtinet, acriter disputarunt; ded sinitione, quam dedit Aristoteles, ac primum quidem de genere ipsius, num λογος lignificet
rationem, an orationem, Proud quoque alii generis loco posuerunt ar umentutionem ', alii
habitum instrumentalem, instrumentum, dism-sitionem. disserentiam vero huius syllogismi plerumque in scholis significant per principia
materialia, formalia, canonica & perfectiva, ivli adpellantur. ad principia materialia re 1esuntur termini &propositiones, ubi ratione conclusionis varias quaestiones nullius. mo mentiProposuerunt: num conclusio possit dici
- νω essectus, aut forma δ ratione principiorum formalium instituerunt varia exercitia grammatica ope figurarum & modorum syllo-biimOmin, quum genuinum meditationis huius Aristoteleae linem haud assecuti sint, nec .