장음표시 사용
241쪽
naturae compegerat, Ee iterum eludelissimε serent unum , promiseri alimenti alitaeque seni tricis substantiain, quos ars generationis discre- Derat. Doluit natura prodigium famis, quod lactis pretium ab infantulo exucti insantulus ipse istit,quein filium natura fames escam effecit.
contingit is frameH..tino boleo baec cogItauertine penurie. Quod reuerentia dignum est, insanae negligit ut , nee securae essent arae, si manducati
potu utent. Solerti sagacitate iudith a speciem quandam sacrilegu proponit in eo , quod Leuitis oblata, a fameseentibus ei uibus,ti ulla saero. Tum reuerentia, in usus escarum parantur adduci ; non tamen id saetiam esse commemorat, ne transiliret vetitatem ; nec cliain vacuum a cui pa ex iure necessitatis demonstrat, ut habeant
Assyrii, quo Bethuliensum a Numine sperent supplicium Iludaei se seueri tale superstitiosa leges suas obseruare , i gentibias censebaiulit , ut pro modica caeremonia. absque vita dispensati O-nis lenitate , de vitam , de ciuitatetra amit ictetit.
Hi ne Sabbathariorum leges probro barbaricis pentibus erant , quas serie ae , sectίque nesciae fuissent. Ergo nemina prudens nudam legem proponit Assii iis , exponere veto non satagit, Nec aequitatis,& pro te nata,dispensationis subdit se holium. Quin adiicit , haec ipsa manibus
non debere eontingi,vt Hebraeo tum leges acet
iimae obseruantiae sub indicet, quae dum usum inhibent . ut dissicilior transetessio sit . tactum etiam inhibuiss creduntur.
tia,quae Og tcbantiat Levitis , in gagophylatio obse ivabatur,quas incone. piaculo facto .quod Levitica euii odia obsignabat, ac proinde stu-inenta inibi, doliaque vinati a. utpote laicis impetula, tangi non potui Te, quis cogitare prohibeat dii Esdrae 1 .cap. t O.vers. 39. Adgadphilatium
frtimenti di i or Aries ibi erunt vas ans ea a. Queis ultimis verbis soliasse moli Petrus Comestor de alij eensuerunt, quod sancta hie,quae impendete cogitabant Hebraei , vasa saera sui Lsus,in quibus cultus dominicus agebatur. Velum nee hae supellectiles aureae famam depellunt,nec pretium de seiebat,sed victus , nee textus Graecus censionem hane patitur, qui clare nos iu uiuit, quibus saetis manum iniicere iam tentabant: Et primitia frumenti ct decimas viai , Oolet , quas moerant sane illa antes , Meredot ima an isti, in He salem ante Deiem Dei κ.IIri,
decretierunt consumere, qua nee manibus eonuenie-
sar conringere. Quibus affatim proditur sensus. Nec lex aliqua profertur, qu attactum vetaret, sed decentiae honestalisque quaeda centura, quae religionis ergo manus contrectantium arcebat. Haec ii impetistis eons de res potias validissimaesiis,quam extremae famis quaestum remedium
a Bethuliensibus iudicabis . squidem vinum &potus sunt, nee flumentum nisi per dispendi j
concomitantium , plenim que relerati thesauri iniuriam etiam in direptionem veniebat. Ni
m iam prodiga est sitis licentia, quae,dum aualis 1 me lambendis inuigilat guttis, quidquid ob
uium est quasi impetu torrentis euerrit,tumul
tuariaque praeda , quae solida lunt, liquida iudi
cum pallia deseruisset de Deum a Irad Hebraeorum religioni consuluit. qui adhuc Deum suum
colebant,etiam cum eius diripiebant annonam:
Dee ideo Diis alienis submittebant assensum,qui ad sedandam sitim se in veli Numinis ingurgitare conabantur cellariis. Anceps sititio & callidus est 1 partim Hebraeos adhuc religiosos iit nuntiat , partim de sacrilegii meditatione castigat, ut de Peria habeat, quid cogitet de diuina via dicta, de Hebraeus de idololatria neutiquam insanietur, stolide Idolose ines deciperis: nonnis ob derelictum Deum idololamiaeque scelus
Iudaeus vendit ut inimicis ; alia crimina miseram captiuitatis cladem a elementia Domini avertunt: adhue peceantibus Deus suus pei seuerat Hebraei A. de fidelibus triumphum non ages. Ergo quoniam hae Deiani, cerium .s . , a Dpera ii em dabuntur. Vindex proludit hae calamus aegie videt ut eam a mendacii suspicione
defendete, quandoquidem absque i pe effutii,
conceptis vel bis elate decernit,certiuim E Holo inlatiis copiis devastandos iti, quot piacula tanta condemnant. mod magis ex Graeco i boratur apud Valabium e M serunt otiis Hierosubmam . Utii sibi ite tiam a Senatu referant. s. ciuit igi in , τι eum accepιο reipanso fecerim, illo ipso die ad interitum ινώamin: quali tacuit
tem . Solymitanis petierint, Levitis segregata
consumete. Ast potius enodatio Deilὸ iubest. quippe conditionalis tacite inscitur ; dc eum conditio impleta non sit, sallitur aescultator; saluat ut Hebraeus. Vel si nauis. Dpora rionem diabuntur, non propriam utique, ted alienam
perditi perdent Auyrio .rtioniam hae faciunt: siquidem sie legitimus sanctionibus student , ut in extremo periculo quod licebat,sne implorata licentia non ausi sunt, sitim de saetatis liquoribus pellete. Dictionibus amphibolo eis staret periodus , de quoquo versum flectas , quia Persam decipiat, inuenies;quid Hebraeos leueta delicto , cognosces.
Vers i 3. Quod ergo incilla tua cognos scens, fligi ab illis: de misit me Dominus haec ipsa annuntiare tibi. Vsiue ad
Diino ri,ves ut ii iam destinata centui Aslγitorii, Quod ego ancilla tua cognoscens. Nunquam stylipei sici immemor, singulis verbis se ancillam Holofernis depraedicat: nee ancillam se nominatinis qua usus gentis fert, nempe urbanitatis ergo communIsque subiectionis , non alleuius sngularitatis obsequio, nec in libitum, luddmodestiam excedat, commaeuletque puritatem: ea enim erat Persa in subditos arrogantia, ut vi
tae,neeIsque Dominos se subditatum gentium praeberent,nec solum animos sed de corpora placitis sui, stipe iba ditione vincerent.Vnde Pellitiab et Stobaeus serm. ii. quod qui ad Regis obedientiam uhibetibus caedebatur, grato beneuo- loque pectore ei gratias pro fiagris referebat inustis,quasi nimium benesciis, qui tam dira do Da praestaret. Sed nunquam se retulit ancillam Iuditha , quin illi eis Domini Dei nomen ad sermonis latus adiiceret, ne deueneri seruitute sorderet, sed eo tanti, in se praeberet ancillam, quo Dominica et sa Holofernem peregia et omela. Id quod observes opto ; nam x vestigio addit:
Et misi me Dominesu. Et deinde: Ego en isne garuis Detim colo. Denique Exiit a sita mis , orabo
242쪽
Cap. XI. Vers 13. Vsque adi 8. 187
bh. 3o apo D M. Religiosa nimis sedulitate solicitat. perseae seruitutis veneno antidotum statim adiungere , circumscriptionόmque docta supei boilludere, qui tam pule lito mancipio blanditus, non ab ancillae manu eauit quae Dei sui, Domi-nsque iussis obtemperans , se praestitit in iugulatione ministram. Foui ab illi . Foeli et transfugium , in quo quae vestistio ieeessit, animum praesentem reliquit,
nee te ab amica patria depraedari voluit, sed patriam ipti patriae restituit, quae se per obsidionem ab ingenita libertate alie uetat. Se sugisse, non semel ait, quae ut in sugam hostes cieret,eitissime in hostilia castra perrexit, fugiens vel Eab obseelsa Bethulia, ne niti ab eius mutis excederet , communi clade eum ciuitate petiisset. , . Loth ciutatem fugiebat, quam igneus de coelestibus imber inuaserat, sed fuga popularem non mitigal sit ardorem , nec unius abscessio pluti motum prosuit incendio , quippe a Deo concitatus ad sugam, nee insons cum sontibus paritereremaret ut , innocuusque iusti cinis pollutos
prae luxuria cineres augmentaret. scilicior Iudithae eastitas & iustitia fuit, quae fugiendo & si iis ardorem, & gentis suae supplicium auertit,& quae terga quas transsu a dedit, suo trium pho rediit onusta. Ergone fugit delicta populi, quae adhue sagax sedimina exaggerauit 3 Quid vetat, iustissimam puellam parumper suori, in abstinuisse commeteio, quos dissidentiae iniquitas temerabat, ne si diuti4s in improbitatis io cietate maneret, aliquid de contagio traxisset, nee sonitida . de soleris integra , vindicis prorat ita nobilissimum munus obireta An quae chaiar, bdim vitauit , in ditiorem ineidit styllam, dum s iniquioribus , balba isque inseruit phalangibus , vi modica peccati fuligine tinctos geret suos a Quae innocentiae fugit studio, etsi
in seopulos immanes incurrat , nunquam fugientem pedem offendet;imo de naufragio portum effetet, nec cadet a eausa,quae sic erecta in sanctitate tetendit. De hae fuga pluta diximus iupra cap. place lenti. O MI O me Dominus hae Us nuntiare tibi. So-
letiissima tamina nihil loquitiat nisi ad lineam;
amussim . concinneque librat momenta verbo
rum. Alienatum gentium legatos Persae Reges accipiebant beneuolὰ , & liberali magnificentia donis Regalibus munerabant, ut perhibet Xenophon : lib. 8 --δ. Ausculta ali utra lib. i. cap. 1a. Istinera , qua Rex dono dabat, venientistis ad se legiti, hac erant. Vnicti'ue talentum labia
acinacem datat, ct torqtiem suersa hae milia D iei, alii Maia , MIee stolam medicam , quam Dor solἱeam appellant. Perpende illud : Et ast na m uabat. Iudith se transfugam dixerat, nune perhibet se legationis munere fungi non ab aliouo nisi a summo Deo, cuius verba nuntianda rebat , ne nude transfuga, sed nuntia nobilissi maeenseretur : ut solitam a Periis humanitatem resoret, nec contra ius Persicum. laedetetur sed benefici in cumulata rediret. An P isa aetnaeem
dedit a O lex etiam ab inuito Pelia seruata i Dedii quidem . sed in proptii capitis abscisionem,
ut Regis supiemi nuntia, supremo munere donaretur, non , tum acinace Regis, sed de ea pi- t. te. Consule euentum infra cap. i 3. vers. 8. Actes si ad columnam . qua erat ad captit letirili Θius. Opulonem eiu , qui in ea ligariti pendebat . Itiis. O tester legatos omnes nobil tori bene tibi exol
uisti pugionem,ut iure , tuo nuntio soluere acinacem, nec aere alieno persa teneretur , sed cum
proprio sanguine debitum lueret. Prende manibus benefieium , quod adhuc Holofernes sopitus tibi liberali ut pendit, ne ab aula Persea in-
donata redites. Caput tibi pio munere est,quod in legatorem tuum pro stemmate duraturo reduces. Acinax iste in generosae tuae domus tholo pendebit, ut anathema si obliuioni, , hoe te donum de eae testi legatione traxisse. Et m sit me Domini hae Ipsa nantia e tibi.Ne- 4s. scio quo merito his vel bis implicemur Neoterici .Quae sermonis elegentiam, audisque sortunam , Deo ante poposcetat, cur non hae verba,
a Numine amata protulisse eredetur, ii quidem in illi, ,ets eallidus dolu; latuit, menJacia su spiei non est: cum longissimἡ distent ei retim-
selibi auditorem,de mentiri loquentem. Qui inspirauerat facinus, modulcis etiam loquelae suν agessit, sermonisque se praestitit architectum , qui voluit , quod iustum erat, veritate salii inimi cum mee potuit retibus illaqueari seimonis, nisse imo captiosus suisset. Legatus , si integrὸ munus suum obeat,nec hilum debet a verbis se satoris de se iseerea id ipsum,quo imbutus. enarrat cum licet os alterum sit, ipsa mittentis ver ba pronuntiet. Haec ipsa nuntiauit iudith, quae in oratione eonciperet; nec illegitimum partum effudit , quae de eae testibus impraegnata veniebat. Misit me ab istis. Non alio nomine Deum suum appellat, ut nouerit Persi , quda licet Deum tum , Hebraeorum numen esse reeuset. Dominum sateri, tenetur, qui ubique gentium inconeulsum obtinet Dominatum. Caput sub Ditiat, Dominus iubet, & audiendae legationi,& iugulationi patiendae. Ego enim ancilia itia D tim colo. Quid est Q. Genim Praeeedentium optima ratio. Ac si diceret: Quia uniuersorum Dominus est, eis me nuncii iem ancillam tuam, illius prius iussa exequi de eo. Praetere t Neutiquam iure transfugii de A suetiorum ditione venio apud te nume tati, si
quidem S legati, adhue suorum Regum subditi
manent, quantumuis in exterorum regno nun
tium relaturi cui uentur. Ex iuris gentium fauore
adhue eius sum qui in legationem me misit illius erit notissima iniuria, s quam in alienis ca- ὸstiis subibo. Dcim esto etiam nunc apsa remanis inna s- dei virtus est, quae imperdita in perieulis persetierat, secantemque liberam coram mortis lictoribus gestat. Perdidissἱ ne eati sun scemina sancta3 Persa hie quidquid Numinis est, abolere festi
nat, omnόmque poplitem in Nabuchodonosoris reuerentiam extorquet: haec totius belli,quo domitus oriens gemiscit causa est i id in sermonis vestibulo Holofernes admonuit.Vt quid imbellis puella se eotam triumphali cohorte,tam cistaeni voce diuulgas, te adhuc Deum colere Nabuchodonosore contempto 3 Quae s duciae desit tores eiu es suos obiurgauerat in Bethulia,
fidem sua licentet in inimieotum aula producit; quippe fiduciae vigor fides est, nee potuit esse fissa de triumpho . nisi sdem libete de elamaret.
Ideo Clemens Alexandrinus lib. sttomat .c. . clem Alca. dixit. Ingressitur quἱ lem in casti a alienuenarum, omne periculum contemnens pro patria seipsam tris
An, h/Ilibis. in fae Dei. In ii dei seretilo se iradi. dit , quae illico iid in ossiciosa publieatione de-
243쪽
texit Deum curo etiam ntiue apti a te Inter discolos esse cultore, inter baibatos teligiosum,extremae si dei censetur. Tam inuisus religioni sitit Holosones, tam perosus caelites, tam infestus diuis,
ut quasi pio prodigio possit haberi , apud eum
in diuini Numini, cultu potu ille foemmam per
mansisse. Consortia praua coitum punt mores
ab aspectu infidelis, et, stallus fidei perstringitur , idololatrae halitus enecat teligionem,& reguli more cum oculis iacit venenum.
8. ln quacumque syllaba, s dei exaggitatui elo
Quamuis pediisse qua nuncupet de ancilla ; quae videor tibi adhaerere vestigiis, religione disce- do: colam inculto, balbatoque Dei hoste caele- sis cultus medullitus in sidet cordi, nunc,etiam
cum in tuam promerendam humanitatem mollia blandimenta perquiro : salua enim mollities est, in te fidei non seopillum esse , lili rigeat, di exaspetetur, inflexibilis ad vota negantis. Nune aptia te diuinae maiestatis inuidum teligionis mastigera , itis delitatis ideam. Hee ita praestruxit luditha , ut semitam ad commodum facinotis sterneret, de Dei nuntia, vatἡsque haberetur , cuius as haurienda seeleta , copiam exeundi extra principis tentorium haberet, de
exciso capite regrederet ut impunis. ν. Et exisι anci ra tua .cr orabo Deum.Graece est: Te ntine manebo apud te Domine mἱ , ct existi anesila tua is nocte in lassem, or orabo ad Deum. ln- extricabile rete hoe sermone tetendit, nihil de
ealliditate dimisi, implicuit licia , tela inquestruxit totius victoriae, Quid est, o scemina casta 3 se tentorium Principis ambis nee iudicas
iniuriam pudoris , in tabernaculo victitate cum
Persa si castitas semel septa n Yi soliditatem obriguit, s litari es a eautes est licet aliquando cauta non sit, tentari quae potest, perfringi nequit : qui in eam ploeacitet irrupit, impercusso axo percutitur; scit laedere illaesa .nee sub sceno te ille eebrae , sed sub iupplieii vindicta contre. ctatores admittit. Opoituit sub principalis tenti xii tutela, Regiique tabernaculi tegmine pulcstitudinem Hebraeae oceludi, ne milliaris licentia, vagique venustatis cupido pro hospitii ercede portionem voluptatis ambiret, de devia ius neminae sorte in imputas illecebras Assy-
iij iuuenes spolia diuiderunt. Ne quisque huius candidi lii soli, pio gestu legeret licentiori; po tentioribus spinis sepiti opus suit, & intra Dii
cis aulam abscondi. ut velut eius pignus ac exercitu censetetur, nec fas esset in imperatoris sae Ambret minam desideria committere. id percalluit Ambiosus in lib. de viduis. Utita eius sapientiam praedia emm , quoa huta ovi est commenta eon
tiam . it uiam potentem elic t intemperantia , a se inferiores arceret, occasionem pararet victoria. Ergo lii dithae eastitas,quae togari non sustinet,nec votis adridere procorum , rogat in Holofernis tabernaculo commorari, ne procos haberet vllos, quam Dynastae a6lum fouebat. Formina artifex, quae in frequentia Bethuliae , sibi reelu Damian. sorium struxerat,& in populosa urbe,ut Damiat, solitudii nus epist. 8. inquit, Glitudinem repetit, etiam in publicis ea sitis secretum ex ambiit,& intra tentorium Ducis solitii dinem meditata est , ne eius cuiquam pateret alloqium. forsan ex praecedit n. dictis textus Graeci verbis accepit Georgius Ced tenuς , quod scribit in Dario Cambyse. Ε,
cum eis visci , Vsa tria o cum eo tulerato , nos tu, capta occasione, dormientis caput amputavi; t. Exposuimus loeum hunc si pii tom. i. ti catena panegyr. Ars pudicitiae fuit, ipsummet Plinei pis
delegisse cubiculum, ut milites aicerentur, laec quis audet et vel primam cupiditatem iaculari in ea in,quae de Dueis contubernio potuit censeri. Et ex /t Meilia tua e in vallem utique, ut so. C aecus obseritat lam inde cogitatu de vel bis it rum vallis per quam venerat.terebat planitiem.
studiosa celerrimi reditus in Bethuliam. Vix sustinet. modi eis interstitiis tarditatem temporis praestolam,quae redire cogitat . cum accedit ; de vi viam discat, nee per de eliuitatem trahatur erroris , singulis noctibus ire rediisque disponit,s capiti Holoferni, vehendo Vlia itineris dissi
cultas biiliat. ut planior semita redderetur, . .
qua capitali trophaeo Onusta pertranseat , eam pirus repetita oratione sternere parat ; se per viam salutis incedet quae mortem baiulans Holofernis vitam teportabit Hebraei,. Addit ut etiam in Graeeo i Et ex sti ancilla tua si. in n. 78, s orabo Deum. Vide de qualibus indu- ca 3.cias ingeniosa eastitas sibi cauit: noctes praeripit Orationi quas impuli, amplexibus libido dei li-Dat. Bene tecum aget, procacissime Persi,v
Husta Hebraea , quae noctibus a cubiculo se sibi ipiet , in quibus reliquias vini veneri impudicae parabas. Quid religiosus & cistius 3 ea tempora religioni decetrae te . qnae gulosus Plinceps sub nocturni, latibulis ad vitiosam disponebat illuuiem. Si pulcherrimi hospitis in noctis umbris a sorte illeeebrosa tepelleris , quomodo admitteris sub Sole , de euius coloribus albido& rubicundo venusta eastitas figuratur a laedluditha, etiam apud Graecum , antea praemiserat: Quoniam Mellia itia religi U , O eolen nocte O Ae D M. Opus fuit n Τὸ addidisse,in noctuini viti suspicionem abigeret, de porti nem thalami repudiaret, elim limpidissimi Na- minis agorandi limpidior ara vestiganda sit,ual lii se ilieet 5e Bethuliae sotis,euius lympha mund illima impuli toti cogitatum abstergit. Noctes diesque colit scemina Deum , quae pudoris lucem diurnam tenebris nocturnis inducit;&rie unquam castitatis casu decidat vesper, sole in producit in noctem longissimumque diem peto spatiosa victolia protelat ; nee sibi unquam obscuritas est, quae cum pudicitiae Sole dormit dedo surgit. Et Aeet mihi, quanao εώ ν Mut peceariam si sum. Graece est : Et annuntiabit mihi , quana
jecerunt peccata eorum , seu, ut vata bitas,quando
illi pereata sua eommiserim. Si se i facilior ex itiis huius versiculi est a quippe nulla opinio extari potest mendaeij .elim eonditionalis sermost: & acet ni t illis, quae Graecus textus praemius erat, de eqnsunienda Levitaruin annona, quod 'adhuc erat, tantum sub voto, nondum autem
aliquid de cellariis saetis libatum. Quod si ex cutioni mandetur , Iudith a , eam contigerit, se
renuntiatutam spondet. sed nee in Latino causa periclitatur veracis sceminae: Quanas eu readae peccarum stium. Commentantiit omnes , id est.
pinnam pro peccato , ex Bibliorum stylo. Nee una in enodando seinita est. Censent aliqui lyeti, etsi Hebraeis Holoferni lignificati videtetur .
244쪽
a Iuditha de Assyriis positurn. Sed claudicaret
omnino sensus, cum minime sequentia cohaereant: Et veniens nuntiabo tibi: quod enim illi scholiant, scilicet non sermone , sed abscissone
capitis scrinitiam nuntiaturam . ex cerebro quidem , non ex s. liditate videtui. Sanctius in his verbis non supplicium Hebraeorum, sed liberationis beneficium rimatur: sic enim pientissimus Dominus solet reddere pro iniquissimis piaculis munera gratiae, in celebris bonitatis do umentum , utpote qui donis malefacta rependit, libertatόquo iniurias avertit. Admittunt quidem hunc sensum verba, non absque ipsius phrasis ingenio. Peccatum enim hominis in Deum Redemptorem transfertur , quasi ipsi Domino assigitur, ut cum illud peccatori reddat, mutetur in veniam , de de pientissimo
unu secum trahat adhaerentem clementiae portionem. Inde misericordiam expetebat David
non alia suffultus ratione , nisi hae r Tibi soli precari: quasi ipse peccatum allisisset in Deum,
equo non nisi remissionis dono contracto restiali ru potuisset. Confitenti, poenitentique David sub illis verbis peccaui Domino. r. Reg. I 2. v. 1 3. Natha respondit : Dominici quoque transsipulit Peccatum tuum: quasi illi reddidistet peccatum, laira e pietatis diurna visceribus illitum . venisque persu sum. Haec pientissima Domini indoles est , cum atrocius exarsit iniquitas , liberaliore indulgentia peccatorem inspergere, velut si illex beneficae pietatis sit extrema miseri in sarcina peccatorum calamitas. Q bd haec expositio a littera non abhorreat, luculentus testissi- Isaias cap. o. Quoniam completa est malitiariis , dYmi ι est iniquitas istius suscepit de manu Domini duplicia pro omni ου peccatis sitis. Sed alia facilior enodatio subest, ii sensiis sit,
non qudd Deus Iudithae dicet, quo tempore de Bethuliensibus supplicium sumet,ita ut ipsa noscat, antequam ultionein infligat ; sed potiusquam inflixerit , tunc Reminae lanctae reuelabit, ct illa veniens Holoferni nuntiabit. Vbi nihil asteritur, sed alterum ex altero ingeniose pen, der,nec ulla falsitatis suspicio insidet: siquidem nouerat Iudith a populum liberandum iri, nec diuino lupplicio quatiendum. Quare inutili reddita conditione, non quam nuntiandi casus poterar euenire. Qui seu sus liquidus est in ipsis
Verbis : Et dicet mihi quando eis reddat peccatum filum, id est , non tempus, in quo, redditurus si, sed tunc dicet, quando iam inceperit reddere: Et veniens nuntiabo tibι, id est,postquam reddat. Sapienti astu tendiculas eiecit, hostemque sesellit doctis verborum atra bagibus,quas ille vecors luminisque impotens extricare non potuit. Ita ut adducam te per mediam Iret,salem. Grae-cE est. Et exibis eum omni exercitu tuo, ct non est qui resistat tibi ex eis , ct adducam te per medium
daa., quo que venias ante Ierusalem. ae verba ex Graeco non leui tactu disturbare videntur sunsum , quem apud Latinum scemina prudens intrinsecus componere videbatur , nempὶ quod non quadriga vectus spoliisque pretiosis ditatus coram notiis mancipiis Holofernes victor in Bcthuliam intraret, sed potilis in casto sim Fidoque ferculo , manu nempe vi chricis viduae pendulum caput adhuc calido cruore res Persum per ovantem populum vehendum iri. Quae quidem expositio non inepte latitat sub extus latini serie; quasi nuntiationis euentus sit, e capillis prensum in sortii natissimum tropharum , caput abscissum per mediam urbem circum serie : quem sensum subeunt illa verba.
Et veniens nuntiabo tibῖ,ita Ut ego adducam te, de C.
Obserua illud: isa ut ego : ac si dixi siet: Hoc erit nuntiandi genus,Sed ea Graecae versionis verba: Et ex bis ram omni exercitu tuo: r hon est qui re- tat tibi ex eis , piae satum explicarum vident ut euertere. Qui enim mulctatus capite, colloque
amputatus exire valebit exercitum victorem agens, cuius truncum corpus cum institis cono
pei vinctum in strato iacebit, dc praeter compedes mortis si inestis ligaminibus praepedietur rAta praemisso sensu non dissidet. Par est eniim
credere, Holofernis corpus exangue, a suis militibus in meliorem sepulchii sortem deuectum;
acephalumque cadauer, qua tumultuarius fugae exitiis dedit in humerorum, equorumve pli cretro fugacem exercitum secum tuli sie,liis spoliis onustum , quae tamina casta dimisit, ne corpus adulteri , qui cogitatu procaci sanctam viduam
inficere aggressus suit, sub Bethuliensi puluere
conderetur. Cinis erat corpus exanime, quem
effecerat flamma lasciuiens ; ne stib adhuc tepentibus reliquiis ardor delituisset, qui scintillam ederet inhonestam,victrix Heroina luxuriae
Organa , corpusque reliquit,contenta capite,cuius oculi laqueum struxerant, quo irretitus interiit. Ergo Holofernes truncus exibit cum omni
exercitu suo, dum celeri fuga se subripiet. Nec dixit, intrabit, in aliquo verbo veritas laede
Et non est qui resinat tibi ex eis. O callide &de prudenterl Qui fugientem insequitur , non
resistit: sagittarii in pharetram in inimica terga denudat ; non illi ferreus thorax opus est, ut irruentem retundat exercitum. Fugient, fugient Holofernianae phalanges,non erit Hebraeus,qui imperentibus ullis resistat; quisque cursum celerem maturabit . ut prae pavore lagitantes equo velociore pertingat. Et tu Holofernes in alienos liberalis de tuos , parti in cum abeuntibus ibis, partim cum victoribus remanebis, utrinque diuisus, stolidis Assyriis truncum, sapientibus Hebraeis caput committes.Vt regiones dissitas pocsidendi laginetur libido post mortem, dissit, complebis spatia , corpore Niniuem , capite
Si iam Inditii ludentibus verbis gratulatur
de triumpho : ita ut ego adducam te per mediam
Ierusalem. E pulchris digitis pendebit trophaeum , nunquam e meliore tholo. Solymita na compita mirabuntur e tam leni prae niuis
candore manu tam crudelem Sc tomum vultum
suspensum : stantes post mortem crines mollem dexterae cutem asperabunt, quasi studiosi ab asperiore sexu , robiistioleque sortitudine occubuit se, non lenitate foeminea. Fermξ dum haec scribo, in Episcopale palatium miles ingreditur non dissimili pondere grauata manu: se iue aput e crinibus trahit, quod a Lusitani cuius dam corpore auulsit,qui post rebellionis incendium infensissi ino liuore contabuit in nostros, abigebat pecudes , grassabatur in vicos , nebulonumque insigniumque latronum dux miseros agricolas devastabat. Horrui ad saedissimi capitis monstriam , nec permis oculos visui, sed lachryinis. O l sic mortalia pectora cogis libido regnandi. Loquar ad te tam miserae cladis reum, fomitem tam ardentis incendi j,verbis, quae Bea-iissimus
245쪽
issimos Helis Benedictu: Regis Totilae spatatio dixit, qui Regalibus itabeis , Dominique sui
vestimentis indutus , Regis personam coram sancti Patris oculis exhibere curatuit. sequerindemna et aulicis cinxit, quibu, Totita lateronia . bus cingebatur. mi ni inq ut S. Hregotius Masilus lib. 1. Diat et cap. 14. conssi iam zis mi , enm iam ah eo avia ri potnisset, clamose, Leen pone is , pone hoe , quia portas: non esttatim. Pergit iudiis a.' τ. Et hapnii omn/m populam I vel , sietit oues,luibus non pa LV. lactabundus Holofernes si blandiebatur , quda habitutus erat omnem populum IsraEl.non quissem sicut oves errantes, quae nullum pastoris caulam agnos i sed a grege diuulsae et epitaeulum sundae , sibilique ceti. suram despieiunt , magis studiosae graminis,
tuam imper ij. illudit Iudith a. Has A. inquit
at est ambitioso Persae verbum habere.imo adii cit: Sistit oue , qu bis non est pauor. Stulte curse nolis limae staudi potuisti, si post quain habebis oues . oues non habebunt pastorem a quan-δί ne pastor ovium et is , quae utique nunquam tua sufferent in ovili teneti Ereto tune habeabis, quando nee ab ovibus pasei, nec poteris regcre oves , scilicet capite caesus , cium effusus
Bethuliae populus, alacisque impetu disperii eiu es in horii bilis eapitis conspectum nullo iam
ordine militari concutient.18. Et non latrabit vel uni canis contra f/ Eis D litui. assagialis formula haee sit,de qua Deli ius tom. i.
i ab homἱne usqu/ ad peetis, id est, me iudice, nullus iurgia mouebit oblatranti que contradictione resistet: canis enim stagoris sui inquietudine & hominem custodit Ee pecus ; in incubio ruidem noctis ad vestibulum domus,seu limen, uni transeuntis odoratur vestigia, seruido latratu respondet, se peruigilem excubitorem esse deel amans t id ipsum in custodia gregis ex eleel. Quare sensus est: Non matἰer eanis ab homiae osque ad petias, id est,a eane hominis eustoditi .s qtie ad eustodiendae pecudis ean m. Canis est, qui morositis, gutture ad latratum dentibus ad morsum insistit, ne quis paceat E praedam , eui inhiat, atri piat. Ergo Iudith suum auditorem venustissima si aude deludit. Nunquamque concinnius hoc ad aetium inductum est e dixerat enim. iuda sibi Holofernes conducet Hebraeos, qui illi erunt saeut palantes oves , quibus nullus pastor in eum bit. Consentanee qui se in adiicit, quaa nullus canis contra eum lattabit; squidem disperci oues, nee sub unius fregis censura compostae , pastorali que baculi moderamine tentae nullo poliunt cane custodiri qui oblatret, ne per ossutis noctium tenebras, bestiarum aut ii in patiantur incursus. Non latrabis υer onus canis contra te e potius absque latratu pellem eapitis deuotabunt; latratus semitam singissima portione carnis in sarcient,donee caluatiam linia quant, seu i in legabele eontingisse pronitur. 4 Reg. Io. R g. s. vers 36.19. 2tioniam sie mIb; a cta si per praviare lamDA. pio uidentia in sacris non utcumque prae motio est,seu rerum, quae prudenti praeparatione di potiuntur, ut nant, de ad sapientem exe-T.d, η i. curionem dirigantur. sic Tobiae s. v. i. Act.1 . e. vos a. & Latinis idem usus. Cieero ι. de natura Dei I. Materia rerum , ex qua ct in qua Misias nisi , o mo aratrix damas otiidentia. t i .de Divin. Mediem monam Ingrati seM- . tem ratἰοne potitaei, insulas Imperato .ie etiates gubernatis : ct tamen ipsi spe falluni ιν, quian hiis e .ertara lane via rur. Idipsum sap. s. sap. s. 4.veis i . incertae prauicientia noua . Vt verum auia spieiuna absque nutante fide acciperet Holofer-ncs . id euentile pronuntiat ex diuitia prouidentia', quae piaecognita sutura disponit, ne in certo tumultuatio ea se dispergantur euentus.
Vtrumque Dei prouidentia disposuit . & quda his itidi tha diceret Holoferni , de quda hau
prias suggererentur ludit hae.Ergine iam certus est Holofernes, qu1d Hebraeoru in Deus veth Deus est , id est, videns, cuius prouidentia itistii dispositione non fallitur, ut Iudith a putauerit , alie illi dictoriam fidem suisse ineu tiendam , ea totum causa , quia Israelitidum Deli, illa prouiderit 3 Vide quam polens fuit ad religionem Persae mutandam, nemineae pulchritudinis lenocinium. Iam Assyliorum Dux conseientia se prodit He raeum , qui vi neminam sibi deuineiat . t eligio sim esse de Hee de Hebraeo rrum censu iton dubitat , ut ipse stativi salsu, est: Si perici mni hae Detia tum , erit o Detii mem quod non Dei ea usi sed cupidinis dixit. Prae terea ob tuare non pigeat, quod ne ullum ve
bum absque sapienti calliditate suxismi, hiesbi dicta per prouidentiam Dei Iudith a pro nuntiat . de tamen in illis legitimus astua , ae iustus dolus est , ut hae cautione insessus Dei
hostis caperetur. Quippe prouidete etiam ea uere signifieat. Tetentius And. i. 2 agnoηanu Tet nil proulae rutir , me , aat hertim per sona um. Glaece leste diri 6,- μοῦ , id est, per proaἰdemiam mi a praenot Ionon meam. Quod sermό in identi reeidit.
siquide in statim adiicit mἰ a sum nunt; ubi bib quibus patenter exprimit hanc praenotionem non suopte ingenio acquisisse , scd a D omittente, qui illam tibi, utpote legationis niuia inere fungenti inspirauit. Et quoniam Iratu st iri, D m , hae ista m istim nantiare tibi. Quod Deus iratus suillet Hebraeis, ipsin et fassi sunt supra c. . v. ij conrou- . im ιν hodie calum o terram, oe Deam Parrum no-sro, tim quille; stor nos secundum peccaria nos . sed hae e iracundia non in perniciem erat,sed in medelam flagellat enim Deus , quos sub verbore cupit esse sanatos, At more chirurgi, ut stino centior eato , solensque redeat, putridam resecat, ignόque tribulationis comburit, re vi callum obducat vulnus, spongia dilectiotita luetusugit , quod antea Iudith a persuaserat cap. s. vers 16. 58a r putantes peccath non δε haec ἰ a
causali, ipsa aliquam mendacii videtur gignere suspicionem : ideo enim missam se perhibet ad eiusmodi nuntium , quoniam iratos ea Hebraeis Deus;& tame misso ex diuina misit leoraici suit, quae in patriae vindicem iudit hi elesti s a Dolindoles est iracundiae tenorem miserieordia te-spergete . de se ad amicam reducere pietatem inprimissumstionibus irae. vixque iustitiam pro-uoeat ad vindictam, elim illica allectatui aci .eniam: im 3 ea solet aptior illi ad pietatem oeca siti subesse editi se eon spieit in homines ita erandum , ut potissina ratio miserendi si prima sagellorum ineusio: in misericordi lenitate aeter uetita, cui proprium est misereti temper de
246쪽
Cap. XI. Vers 18. Vsque ad 2I I91
Vers. is. Placuerunt autem omnia verballaec coram Holoferne, & coram pile ris suis . de mirabantur sapientiam eius, re dicebant ad alterutrum, &c. mique cra merso .
cuit foemina , placuit ceritio. Quid amasae non placebit amanti 3 Aisentie nai compendium amor est , qui facile poteli accusari de ambitu; sua sunt in tribunali iudicia , nee ullus illi ealculus de se ii de numero sustias totum. Nullusiatili tot pulchritudine orator. Dicite solemus, quoa Poeta nascit ut , Rhetor si . Natam pulchritudinem inter quos computabis 3 inter rhe- tot Esti an Poetas.Supra rhetorem Iudithae r mositas perolavit: vix dixerat, & causam obtinuit. Quamuis fausta& amoena pio mittenti, su- pei sua pulchritudo est : adulatorius solio scit de pulchritudine sucata placere. Habent & mel lita vel ba piae ter s.lporem aia i ibus , Oculis ina mittoe blandimenta, quae dum beneuolentiam
capiant audiendis , videntem obcaecant.
placuerunt smnia verba hae. Nullus iit in suel labis apex . qui auscultantibus displiceret. Vitia. tus est iudicantis auditus, qui nullum verbum
d iudieat, sed absque examine & libera in lance pallionis appendit , quidquid a grato reo prolatum ausculi .it. Commune votum in Holoseini,
senatu pio Hebraea dictante successit. Si oetili,
ii ibunal commi ilum erat, quam aliam expecta res sententiam 3Coram Holoferne, coram puerissa , . lino quia Holoferni placu crunt, placuerunt de ierui, . Studiosa nimis auli eorum assentatio est, qui utpote ambitios serui, in manibus De minorum suorum oculos habens, de hi non so li ni in manibus, sed in oculis. suis oeuli; instimonis vestibulo captus suit Holofernes; lusu ni caperent ut & pueri,qui in oculis erant 3 Coni
mutiis suit laqueus, qui ab oculis Domini protelatus in seiuos, aditantem Assyriorum turbam irretiit. O quot auiculas viati in tete complicuit, quae ad eant una dicentis sci minae aduolaticiunt lEt misaban tiν βρῖentiam /Ho.Mira sic licitas
pientiae est quo d de stolidi stimis sapiat, sulcedineque sua palatum inspi uni inungat,Talis est tot ma uirtutis , quae de vitios; videtur pulcherrima, & amarioti gustui duleissima.li genitum a natura est,generosae virtutis votum : illam eis diseoli colunt. & imitant ut in aliis .cuius in se exeteitium habere contemnunt. Sed sucatum
sermonem sapientiam dicunt, imbus nihil cordi est praeter sueum. Quod fraus est , sapientiam iudicant fraudulenti . & qui vel spellis est .pulchriorem iudicat pellcm , quae magis sal sit. Sapii , sapit sex mina , & bene sapit, quae si e capi ridisti vobis instillauit venenum. agrum estralatum cui non amatescit amatum , seut quod
ab synthium iudicat, quod mel est. Li d eebane ιὸν ad adfertim Nullum a communi sit astio e uestrauit aiffectus : non selum nutibus, sed
ocibus annuerunt ; nec tamen stimus Holos ines in verba prorupit, cuius organa strictioritio do libido devinxerat. lmo De Magistratus se- Ei ii rad.tet grauitatem, aulicorum expectauit ei comia , vi quod ipse prolaturus erat, non libidini tribueretur.
Non es rari, mulier sper terram. Quos vaga luxuries in cognitione mulierum instruxerat, bene potuerunt tale produxisse suifragium. sed vituperium est neminam a laseivis laudari 1 nisi quod iudithae lignati si nulla st encomtum , ab impudicis noti potuiste libari . laudati ootuisse. N est talia munim per terrans. Bene super terram; quippe de eaelestibus illa veniebat. Notium
faelat Dum uiti stip/ν se ream Remina circumacibistbum ad cuius umbram Se figuram. nouum in
Iuditha praemisit Domitius, qu4d virum tamina circum leti bat. In a fectu . in pulehri ad ue . cir ius sis , rebo m Recta selies est prius de pulebri tudine extollitur . deinde verbis, siquidemque,dverba plaeuissent . pulchritudo peregit. id ealluit Ambrosius lib. i. ostic. cap. ι κη primo forma ratia,O tibici Is decore pereulit deinde fὸν monti et eauria eircuisse Usit. G raece est: Nisu ortalis isti liὰγ a Dismo v que ae son num terrae . supulchri ci laesa δεῖ , 2 pra Iemla υerborum.Cut non ab imo .sque ad summum 3 Ne eum imae terrae numinis eaeelsam sormititiai compararent.
Nul la est illi eum De minis infimis societas,quae pulei litudine sua non ad eae lestia desideria , sed ad profunda praeeipitia prouoeant intuentem. Haec soli, proeesio est, qui in ea lis lampadibus obtinet prineipatum : A summo caelo egressio
eius. & occursus eius usque ad Limmutat eius.
In a s Llu , ct ρulchr tu ine. Quid asp ctus a pulchritudine disseri r Sunt quatum pulchritudo non in se est , sed in aspecta videntium , abalienis oeulis pendet: quibus nudus sucus , ap- patens solitios tas non veritas est. Cauent Astyris . ne de iniusta accusentur sententia , de qui capti fuerunt oculis . ab aspectu solum putentur
delusi iideli post aspectam,pulelltitudinem laudant, quae si solida est , non eget spectitorum arbitrio. Non solum Iudith a pulchra videtur, postquam visa est, sed & antequam videretur, pulentii suit. suiu quae pulchrae videntur, sed non stitit. imo quda sint videntur. quia videntur, Grande pulchritudinis elogium Iudithatulit, quae sufflagium promeruit , pers s venustatis palmam absque adulationis Deo itibuentibus ; eum Per scaene minae de praestantia pulchritudinis celebrentur apud Xenophontem Maca lib. 3. Ammian lib. 13. 5e Plutarchum in Alexandio. Eademinet sermE verba de pulchra foemina aulici dixerunt ad Cyrum apud Xenophontem lib. s. paed. scito, mi ore , tam mihi, quaru alii, eam intuentibiti τί m esse , ntinquam mulie em in Asia tier se naram,ιιι extitisse iat meae morta suem.
Et in sensti υροθιγum. Qui sens bus tantum iu dicat , & non mente, profundum sermonis sensu in vestigare tion praeualet; haeret in superficie,& vere haeret, qui illico ligat ut in viseo. Ignat inpietitissimum edidere iudieium. Nihil in Iudit hae eloquentia sipientius fuit , quam sub uno verborum sensu, qui alliciebat, alterum in clii sile, ut intrinsecus trucidatet augientem. Quia
de verbis meridaeti possit sce minam aecusare, eo quod sensum sub accutatis verbis implicuit, ii quidem &ipsi Assyrii non verborum cutem. sed pio sanaum id usum collaudant 3 Nisi quod qui leti suum voluptati , extremaeque speciei se deuouit, nullum alium sensum piae ter apparen tem vestiget. De sapientia ludit hae,elegatuisque
247쪽
s. t monis instructu . plurimi sunt patres, quos in eius panegyrico dedimus furti tona. t in ea tena , num. 99. Has aulicorum lau3es tribuit 'taliti tametito conius ij scholians tri hoe οἱ de auris innuere , qti. i aptisma ea taui s. o. rei'; minctilo nia ν an . Non suspie e ite scrupitltiscis Assyrios , ut intinnis con gemeu perent Holofernis . quam absque nuptiarum oner ae lioribus amplexibis, destinabant i iiiii quod uirtutis reuerentia valuisset aulicos redidi- . diste modestos. 7. Ei gilii ad ictam Nistis ii j. Adhuc nutibus diccbat , nunc lingua : oculorum palpebiis loquebatur . alacritate benotiosetitiis , quae tot uum vultum explicausi. t in ridentem , iam plui in vim iacite . sermonem consecerat , qui tandem ore locutus est. Dixi ad leam. Non de
illρ ad pueros aliquid prosat ut en comii: ebul lienies laudes in pecto iis stagno eontinuit, ne maiestatem deflecteret in obsequium, degeneis que deiectione Persicum supprimeret iupercilii iam. Altum vulnus , quod per oculorum semia talii a venustate suscepetat, sub censoria grauitate recon/it; ne tetegeret aegritudinem , sEque victuiti L inina proclama. et . Maiestatis thto-
us. editusque iudicis litus suggerit seueritatem sedenti,& vi venti item reddat, passionum te petat abundantiam , nec suseit, quδd quialtus sedet, flexus a cupiditate subiaceat. Bisu fecis Dem. Et quid Deus bene non incii Dis gentium daemonia sunt , nesciunt sacete nisi uia lum . i e ge malignitate vocabulum trahunt. In bonitas , vitiorumque prurigo malignis spiritibus insidet: IDeus est , qui realiam non fecit,
sed nec esset malum . nisi omnipotens 1e bonum
de malo contendet et bonitatem eruere.ae,f eis Detis. Et D talii incipit nosse Deum,qui nuncupat a vicinus fidei est, qui in Pei nomine erit Mate ' 37. dili contendit. E nomine i crueniet ad Numen; si nunc vocat, post inuocabit. schola cogno-sendi. a nominandi iudi menti orditur. Et bene didicit nominare , qui a bonitate coepit cognoscere. Nemo bonus iiis solus Deus , qui benὸ omnia fecit, de surdos iecit audite, de mutos loqui. hutibus & lingua Holofernes tigebat , cuius auditus impetu ius fidei. ὀique eonsessoni,
impotens talionales semitas veritati occlude bant. Postquam Dei nomen insonuit,pollicetur re fidelem : Deus nos, &c. pergit e utit n. ιι re ante popultim,id est, antequam. Asy totum manibus subiugaret, te misit legatione cingemem , ut hoc munus eximium deuouis es , daresque populura in manibus nostii, de quem sumptu sanguinis, mortisque mercede exercitus eiat erepturus, tu absque argento
effusi cruoris vendidisti populum sne pretio: γ
υ i. um tu in manibus noctris. Emphans est non modica .nte vacua P scae altogantiae 1 ae si di-cςici: GladiusJiotat nisi venisses, fruento Mar-
te puluin domaret te bellem ; in nos veniret, et si reflagaretur, inuitus. Velum tu ideδ ante populum venisti, ut quod aliter violentia foret, nunc dotium sit, de derint manibus in libitum munus.qui diripienti militi praeda foret. Q. Et θ .niam hora est promissio sua. Id est , nonscia . sed de pecto iis si icera bonitate produlta. Quam amietina boni se iactat nequisii inus Pet si, qui de Demia laudat, quia bene secit,& De - Hiam , quia bene prouuttit. Sed hanc adamat bonitatem , quae guttulassetuat ut, dominandi. sue si, perbiam si ridit. sest in 1le ictor, quo irbonum est . de sis in ole in maliguitatem ita
dueere . seut salubre i solis sueeum est qui su
Aheeph Mab; hae D ui tam oti ct Deus memDi uiritui quo tu et haee dixerit Holofernes, ius cisseitiis erat. omneη Deos terrae' aboleta vi in s xa genua solis Nabuehodoncisori procumberent. Anne se sperat Hebraeorum re onepotiri,& ex Pelia Hebraeum, teli glorie ita ducta a Nabuchogonotote abseere 3 lti,d huic e scitii textu Graeeus obsistit .apud quem praecesserat: Misit te amo papti l M.tr esse man bus Osria fati ruri , ἰη eoni ηι libra autem Damo iis meum per διῖo. Quin clare resistat ut hie sensu ex his . quae illico adiiciuntur 1 o tu in ab . NAA Oin ον magnis reis. An gentis Deos se te obiuraturum promittit, ii in manu Mem P .e Bethuliam Oeeus ei 3 Sed qui abicitandi superct i, quos vialea imperatoris absorbuerat toligio 1 Si idololatrare facit in sinus taminatum , amor. anne faciet de idololatra, veri Numini, fieri culmi ἴ3 Agnoseo vim amotis,qui sedit una binos animos transsit, ut non patiatur religio
nem esse diuisum, alterutrius enitus iii alteri 'trum trahitur , ne ecit potum ossicia caertia ciniae. distingant, quos ardetis dilectionis sol nax coti-
sanit. Obseruo quod non dixit: E la O misnaure sed O Dem in is nee enim vult impeti leni e,et itum vitio tyrannidis usurpare, nee
quλd ab imperatore des ei stat, sed qui sibi soli ludi ibam deligebat in sociem, sibi soli Iudithae
Deum deerinere spopondit in De in .Quot ininiis inlutiosum Nabuchodonosori statuti cel seri, quoniam H blaeo tum Deus in profundo pectore colebatur , titillis dolabat ut in lignis. nullus aes in simulacra erogabat : quate piae spiritualitate, de inuis bilitate Numinis, non in Deorum numero gentibus eensebatur.Iuqe sis Isatyra i .de ludaeis. 2 a prat γ nubet , ct eau mmon Morant.
Qui ignotus Deus putabatur. Quare etiam in domo Nabuchodonosoris absque offensione Regis hune Deum eo idi medullii ita a ligendum, potuit spopondisse Holofernes. Praecipue nam plures extitere idololaitae Reges , qui sinus cum idolis suis Deum Israelis colebant, eius: in templa erexere , seu in solymitarium templum
insentia munera dedicauerunt, vi constat ex io sepho lib. i i. antiquit s. Id M. ab Ommsis Asia lxuuiu ma Iratem eius lae; honoratam donarys.
m qua scriptum erate Ignora Deo. Exemplum s-mile inuenies 1.Machab. cap. 3.vetc2.quod Pla- ribus tractat Mendo sta in Reg.lom. 2. veis. 9.c. . lin explicat. litterae. Shellosus tot n. a. in Cant .
Quae quidem promissio , me iudice, plus ut baliae gratitudinis, quam religionis habuit; s-ruidem solitum erat apud gentes, quemque be-cum , Dei vocabulo nuncupare : si, que prae seribere iii Numen: quasi beneficentia diuinitas crederetur. Cicei 9 1. de natur. Deoi MAltaeae a nasurae Deorum ex magias hen fors eorum.non
siis. causa a Graeia sapiamisis eon litata nominaraque sunt. Maternus lib. ad , Constantium de
Constantem cap. . Amas Graeco m leuiras eos,
248쪽
M 'sit Veiorum gratia repensarar.it Deos ἀ- ea .s moi .sse credans . aisni aliqaanda pro /rini inae Holofernes raditionem adiecit: si e serie in hi hoe Dem tuis. Id Perseo ingenio non solium 1 Reges enim I et satum Dis habebantur. Ergo Deum , i est, Regem se nisu ruin esse promittit eum , qui Regali potestate regionem di se item iubiugauit scut Appianus in yr.Sauctor est, ivdd Mille si Antioehu Dei nomine appellatiere, tiὁJ Timarchu tyrannum pepulisset. Nee H,braei Numini, testibus se obligandum iii promittit, cutemque resecate praeputii, qui ad Nabuchodonosolis aulam testesilitum este subindieat, Ei iti in domo Nabuchodonosor magna eris. Bono consuli nobilis smum praemium decernitur solitum apud Persa, . suit . aliano Auctore lib. ii. vat. l stor. quod qui ingrederetur regis aulam . vi de rebus dubiis illi largitetur eonii lium. super aureo latere sisteretur , quo dona usi ibat, si utile & honestum monui sint; sin, flagris tundebat ut in plenam. Inde promi sit Holofernes: quia bona est nomissa quasi si praue consului siet , ptomereretur vindictam. Quod legatis , qui viilia Lustaque serebant, in domo Regis parater ut annona, Regiaque mensae comi ictus , Herodotus peihibet lib. 3. Hi ne Nabuc odonosori, domus Iudithae promittitur, si dim fit male nitit euentu. simili honore The mistocles a persa donatus est, de quo Plutarchus in Themistoele. Quin subit animum , quod quae magnitudo sudii hae piore ittitur. aliqualis Plinis cipatus praeseret vi biam. liquidem Muni titulus Dei satum Reginii erat insigne, ut Dio t1sostomus Diat i de regno, inquit,solus E evocat ν Magni R . De quore Plutarchii lib. i. de fortuna Alexandri.
Nee abibit a iustae suspieioni 1 indicio,qui putauelit non eum Holoferne coniugium, ut censuit Lyra , sed eum Nabue hodonosore promis. sum esse Iudithae nec enim coniugatae Duci conuictus deeetneret ut in aula , sed Esque proxima Resi. Nec inuidiosum persico imperio , Reges plui ibus coniugibus copulari , ut Iosephus pet-llibet lib. ii. antiq. cap. io & Cicero s. in vectem. id de stile hii tudine Iudithae spei dum iri,quis abnepcti Nec enim alia magnitudo in domo Reri, sub polliei alione suisset simile Seuerus Sulpitius lib. i. sacrae Histor. de Eliher enarrat. I x-cta RQ;. breui υι si, H ρ, ehrhtidini ι sitim eiis
iratim facile e it adea vit eam aequatam imperio,
in signi Regio te Ire purpudiea donaret. Nee alia ratione Atiacam Reginam in L ms Regis magni caram dixit Heliodorus lib. .hist. AEthiop. Non enim inter pellicum greges,quibus Regia scateiabat, adnumerandam eae Gminam tantam,pio- missio patitur i de quibus non tam nobilis aesti-inario ptoleratur, com multitudo magnitudinis simulatis impatiens sit. Consule Cuitium lib. 3. Ediuilinum lib. io Nee dissidet Graecaveisio: Ettvi Ia domo gui h donosor sed bis is honos ex Persea largitate Pii moribus coticea is,ut se condus a Rege loearet ut: de quo Plutarchus in
lib. et M. τι it,& loseph.lib. a i. antiq. c.6. Et nomen tuum nominablatir in uniuersa terra. plures ei uitates spatiaque diffusa terratum coniuei Regiae a Pet sis in muliebrem mundum adscripta, pro stet ut Cieero s. in Verrem. Haec ci Hiri muli ri νeAmietitum p abeat ; hae in cortim hae in crinei. Ita putiloi ha ent serues iam Zerda in Iudith. Tom. ii. eo bia, i nta ηἰι fua , merum etiam a sn Irtio . Nominatam sole in omni terra pollicetur. qui- deni sub Reginae vocabulo ei uitate, illi destina tae censebantur, ut ex socrate Plato refert in puto Diologo,qui dieitur Alcibiades. Haee aute eele.
bitias . quae Iudithae spondetur, etiam vertentium Geu totum monimentis ad selibenda est quoniam in Regiis commentariis exarabamur,
iiii aliquod singulare beneficiu Regibus intulis
em, vi constat ex e. i. Esther quos Regi benes- Ea , eos,Herodot scribit lib. 8. nuncupari Oros eas. Herodoti
Moralis institutionis ad Cap. XI.
Vers. i. Tunc Holofernes dixit cir .Equo animo esto, de noli pauere in corde tuo: quoniam ego nunquam nocui viro , qui
voluit seruire Nabuchodonolbi Regi.
Curis amat qui mel breuem maeroris diuemetus Iunulam non praeuie gessit ab
iii amato , nec ante, beneficia amolis impendii, quam eius curas leuet lenitudinis me di cina. Parum diligit, qui non illico vel vulneris cicatricem, quam acus punctio reliquit,ab amatil, ain ille timoris auertit i ne pectore abradi, umbram tu
si uel leui inquietudine placida lanitia cordis
turbetur Omnem amoris voluptatem coriumpit.
Age cuni proximo, ii eu medullitus diligere itudes, quasi cu puerulo,cuius facetiis δί teneritudine delectatis: minuta sunt,quae eius Oculos ad laclirynias exprimul: exicca fietu,tremulosque inguitus compesce, istae Oblato trocho,seu a rudine, qua equitet, coinodata. Si his ille carui ite doleat. quid intererit ad doloris iustitia, parua sint sueniaxima, quae mobilem eius sensum ad gaudii demeerotis vici uitudinem γeitum. Cur te assieitur proximo tu obsequio, qui noni si in magna calamitate succutiata ac beseos ut oculi pupillas medullitus obseruate quas Paruula festuca contorquet. Non expectes , clauo transfigi, ut ferrum ex ossibus eritas: sat est spinula intercus,vt usque ad gemitum angat dolentem. Sunt plures , qui nondum debitores se putant opitulandi fratribus , quos una Christi copulavit religio, nisi necessitas impedat ex x renis,strasitque minetur periculum: lentaque laboris quotidiani tormenta, de nondum plene febrium pulsationes salientes lenire despiciunt, quas dile aio non febricitati bussea desperatis iubuenire didicetit suspicione aegritudinis patet solicitata pignore drinoue te Qui plenam expectat aegritudinis inuasionε, ut abigat nocitura, ipse prius valetudinem dilectioni, amisit. Genitalem vulvam fert amor, tot filio, suseipii quot amicos : Hiari sula parentalia procurat,st diem situm Obeant, sed parontis morice a lovete mortales suspiciones abstergit. D R Fceminam
249쪽
Freminam Holofernes, quam primis libaue, rat oeulis, alta cordi, profunditate dilexit: illi
coque amorem explicuit . tadere gestiens ab eius animo. luem tranquillum cupiebat. vix appetentia suspicios metu indicia. v. i. Tunc si 'n/s disci A E u. .mimo e Io, ct noli patiere
ira corde tuo. unde timatus est,aculeo timoris,quae
impavida venerat, pungi puellam ὶ Non pallor in genis, non tremulus sanguis nutabat invenis noti cor in suo latibulo palpitabat: i md interiit a constantia nihil de vultus rosa diminuit, iace subnigrans candor dedit speciem metieulosi co- lotis. Robust uni & integrum lilium venustatis rem aust, euius nulla spina vigebat ab intus,nec purpurae sanguinem praegustauit : omnis spino sus ter tot extra pro pudoris muro iacebat. sed nouus Amasius per oculorum speculas vestigauit, ii sorsan aliqua euia in puellae pectore subsid bat , quam Regis spectaculum potantissimi,
insolitaque inimici exercitus vi sio intra medullarum latebras coneitate t. lntegrum spatium amatoris cucullit, in ptimo aspectu pro integra Amasae tranquillitate eurauit, studiosamque diligentiam adhibuit, ne vel patui viceris coniecturam in malam relinqueret. Docet amor i
se iuus,quibus debeat studere Christianus,ne indiligentioi si Christi chalitas, quam pido. Malis in sentibus libetatur, qui expiatur a
metu omnia benescia antecellit munus abluendi timoris. Fac pilus quod amicus non timeat,&antequam munificus, dona dedisti. multum delibesalitate mereris. Ampla matelia benefaciendi est, vigorate metuentem , eumque, qui nondum cecidit,sed cadere timiit,ab imaginarii casus praeuia cogitatione leuate. Foderat puteum Isaac , cuius nomen lariiticio vocavit, licens Ge-nc cis. si 1,Ntine dilatauit nos Dominus O fe- eis crocere' er terram. vix perrexit a puteo,
cum apparetis Dominus sic ei loquitur ver c a . Ego sum Dem , Maham patri, tia; noli tim redauia ego tecum sum : seu uicam illi O mia Urieabo semen ι utim propter seruum metim Anaham. Si coidis lati iuginem in vocabulum pulei traduxe
rat , di de spatio pectoris loco suppetierat amplitu o , dilatatioque animi usque ad putei ea.
Ditatem excreuerat 3quae timoris angustiae poterant consti ingere Isaaeum ; siquidem timor vacuitatem obturat , spatiumque cordis , contracti
sanguinis dens tudine complet Sed ne praesens dilatatio is ci , alicuius sui uti mali suspieiosa
inquietudine promeret ut , nec ad beneficia diatiitia sussieiens in pectore cauitas panderetur,
etiam stiturum metum Dominus sanate contendit, qui adhuc prouidet distantia pericula, ut &
Diuitii muneris dispositio semper fuit praepropera curatio limotis, qui tecipiendi doni spatiosain cauitate primitus foditaeeeptaculumque,quod consti ingit timor, dilatat. Angelus ad
pastores ait Lue. r. v. o. Noliretis re e ecce enim
angelido vobis glautam magnum. quaa erit o ἰρoptiis. Quid inter mapalia assii et i tenebris ti
meant pastores,quos nee terii tam bestiatum impulsus doctos et funda lupos abigere,vel latiatu canum sutes detruderer Cauit Angelus,ne ab Angelo timeant,lucIsque caespitent in prodigio. Ne ipsa hix,quae nocturnos solet timores expellere , quia nimio splendore sulgebat, in alicuius radij reliquia metum ingereret, & de beneseij abutidantia periculi suspicione destiret. Amator
hominum Angelus vel breum umbram timoris pellete nititur i, nec satis bene seu L apparuisset,si minuti stimam cura in pastoribus derelinqueret. ingentis gaudii animus no est capax quem prae cui ant impe qimenta timoris : ei pandit laeti ii ae sitim qui pilii spectus ortitudine roborauit. rtatris obitum dolenti sorori illicd Doni nus
ait, Ioan i. v. ix. Re get frater itim. Cur statim Ioan i r. in primo exordio totum miraculu repromittit,reductique vitae securitatem esicii praeludium ser-iraoni, Non e plura suppetunt,donec sortens an iumet ut eadauer , instilisque solutis ad lucem tractabilem redigat ut O qualis tarditas i meicessit illo ad septile iitum, lapidis reuollitio, lachr1mae Redem pio iis, ad superum genitorem orati O,discinctio stitietis, moria foue a 3 vitae attisce obedientia. sed magni seus lucis redeuntis largito Evestigio studuit angorem leuale sororis , tie in spatio miraeuli lentitudo de appa latus testitu ctionis spina in Matthae pectore retineret, metitaculosaque peruenitet ad soriem , voluntas que Dominicae inscia petie litaretur vitae redonanda: sortunam. O eruditio sapiens amatilium t in ipso limine compendium imped. te beneficii.& ante verbis promit ictibus explicate munus,qua dare, ut illicd quia stat expectam is auiditas de ad possessione muneris tranquilla perueniat. Quaecumque mota saee ultim est dato ii. qui non ad superbia propria in ingenti, doni amplitudine respicit .sed 13 leuandam querelam ege statis alienae. Sie illius prodigi patet ante eue urti: ad situ, veniae promissione,quana veni a. stol que pigii re, qui in remissionis benefica largitate. Lue .is. Luc. v. 11. cita prof)rte solam rimam induit illam.
ct date annulum in manti elas , ct calceamensa in
pedibim eius. Cui antea ad seruos loqui tur qu,m ad Filium .nec pignori pionuntiat verba pictatis donee stolae pulchritudine amicitetur 2 Pilius squalida nuditate vestitus: opereuli sque laceratis veniebat. Agnouit pater, iure rore erubescentiae silium teneri, ne genitoris oculos, quos spredidevestitus aufugelat, sordide nudatus ineuiteret,Ergo eii istima diligentia studet sobolem operi- ,re,nec verba antequam stolam proferre. ut pillis naederetur pudori , tacitusque parcere inei peret, cui multum veniae praestabat in veste. Argumentosus nimis est amor 'i medullas usque iratiocinatione vestigat, nee admonitore eget, Π retegat& leuat egestatem amati.
Superbus Ionasia pro apparatu . pompa
glorias argere procurat timorem;
perbiae est . spectatores suos, qua terrore peliandi d metu nititur concitare.Nihil solicitius gestii superbus,qu ira obiecta non te timeri. Hoc arrogas caeteris imponit vectigal, quotquot viderint,timeant. Vanos istos plotim lξtiones custiis terriculamentis contemne; super elatum limminem cresces, s longanima virtute humilitatis despicias, Ne te comprimas, θ' eon itingas coram his circulatoribus vanitatis Monstrum horrendum ingens superbia est , sed noti aliter quam mortitum hortibilis, timeri se saeit, non quoniam aliquod venerabilitatis, reuerentiaeque
250쪽
estigium, sed quoniam multum co- uim mali, pluraque sunt contemptissima . quae timemur. Q id quid nedum de turpe i quidquid
ei de seritatis atena, pariter eo temnitiat de ii fietiar ; nee colubrum aestima licet metuas ; nec morsus & venena digna reputantur honore . 'quoniam metum ingerimi mortis. Huius generis
superciliosus est superbus, qui qua iracundia fascibiis praeeuntibus elatet , qua despicabiles, quotquot sub se sunt in elationis solio decernit,ub omnibusque cogitat se timeri , suae met ait tantia: enormitate infamatur; quippe qui non honorabilem esse se iudicat,sed timendum, serat paruorum culleum timet ut incursus, scabies, de Podagra , reptile venenosum , de pestis.. Molofernis pompo si superbia in primo sit monis se vestibulo pio)idit. Quam alieni timoris inhiabat tilbuto qui illico cogitauit,se , uiariaina constante timeri , sormidineque concuti
iraecordia puellae , postquam Dynasta potentis
noctii viso , quῖ i luisse ire Nabuchisonosor Munde tibi eonstitu. 5 inutile gloria mancipium , 5 qui hydropi s vanitati labotas ct tu-
aes,quod haee scemina pauido pectore constet narret i stat tum impavida,qu ira accessit aecessit tam robusta, qui invenit: ignorat eius cor timo vis impulsum, de quae virtute solidatur constanti: oo de insanium tenero sanguine,his messstitis crepitaculis deletretur. Sed sestuosus de ei serus homo.principatus de potentiae sortem in i i adulatione metus ponebat, seque cunctis se midolos in putabat . quasi idem si veteri, quam rei e reti, aesti inari quam metui. Quod carinque electabile est,patiter hortore oculos, & pectus formidine tangit. Ergo argumentum seritatis foedita: Isque est timor, non pignus gloriae mul tum de diaconum immitiumque brutorum indole trahit, qui in selocitatis specie potentiae cullocat apparatum. r. Roboam nondum iuuenilis sanguinis tepen e seruore,olei lenitudinem . quo ungebatur, se- ueritatis medieamine miscuit. x consilio iuuio. ID. sum, dicens ad populum a R eg. .vcri PM ' mem aggravi it talum te Irum,ego atilem adia' go ves isse patὸν mem cecidis tos festa s.cae lora vos seorpionitas. O sempia cum degeneris in tyrannidem Regis ingenium t Si illied e, hibet seoipionem , non sbi reueren- iam vendi eat . sed eontemptum. Timetur qui- deiustorpionis lethi set morsus, sed scorpio des ei ut , nee in dignitati a venit indicium,quod pestiferum animal eulum timeatur, quod, qui in terra, nonni si caleaneo tendit insidias,
plantamque meditator, ut mordeat, nec in sa-stigio capiti iuuintis intrendit, se totius culmi- aut se stans indignum , ut pote calcabilis a o. Qua Roboam se poteutem , de glo-pt et si uit, ex crudeli satellitio ri potis Rab pedibus subditotum se eas de ieeit ansami , dedecorisque utilitatem ex timore su vitiit: sceui qui iustua est. Sr de ingenita vi tutis gloria sublimi, , eis solium teneat impeia xij, timeti noti solicitat, sed amari; de quo in tum in subiectis detenuit horioiem Principatus adauget. iaceo Mnjamin inuentus est scyphus, quem Ioseph industria in tet si umentaria granar aerat pauest si attes, Praesidis AEgypti j ston-Zoilla In Ad h. Tom. I L
tem Ineutrisse seueram.Tune ille Cen. s. veis . Ego sum , ait. Ioseph fratri vener quem vendita- iura , vivo. Nolite patiere. Qualis est ista subleitatio pauotis inad quoquot protulit verba, tot sunt formidinis inclementa. Nonne causam ex agetauit timoris , qui ha ternum piaculum publicauit homin; sque liberi , sangu -n; quo Ongeniti venditionem' ad impias sta tram retulit aures a Mazis -eoram eo ad vindictae trepidarent petieulum , quem , in propria causa de ui dicem prospiciebatit & laesum. Acutus Hauus fraterna pectora pellataret ; quippe qui claustin moderabati it in petii districtionis tribu nas agebat, lagitiosumque aecusationis libellum produxit. veram uniueisa inestamenta timoris unum hebetauit nOitiis Iosephi,voeabulumque iusti lenivit: quippe viri sancti magnitudo praeponderat, quamuis in altera lance omnia terro iuriiappendantur momenta. Vt se prodidisset potent i ,α in superna dignitate locatum quae cumque metuς argumenta collegit benignitati Lque mansuetudine diluit,in Obligationem veniae deducent, quae ultionis legitimi rati seruiebant. Ergo a fraternis pectoribus pepulit metum iis de inmet utibi Α, quibus poterat eonestate. pta trum uepidatio quietiit , sanguisque redivit advenas .cum in AEgypti Praesae proprium sanguinem agnouerunt ; quippe inuento, luem vendi deram singuine. auxerunt illi ad ,quem tenuave rat metus.Timebant ante,.ssum superbum AEgypti principem eo itabant, vidi de nomine iustum agnoscunt', eum placitum illi tributum amotis impendunt,ut se elus venditionis redimerent. Nis iustus aranetur de ei testi terrore, sancti- aritatis culmes, e potentiae fastigium neseit nisi de marisaeiuditiis gloria adornate. Filii Iacob si-meon de Levi stetit motum urbe in aladio deflagrati te contriueiant Dolet iustus patet oditissem proii mei alibi is eoasisse,in pItque propriam ela de timete, quas victoriae foenus trepidatio sui nset, Gen. 3 .v. so. I u Me,cto Lestiferi seis Me C e. s . a Cha Linai, O ph erati habItatorio ira terrae histi. nos pavie; fiamus Ilis eongregati pereuri me δε- ιι sorvo ct a Mi m a. Quia in gloria triumphi nune paues, siquidem duo timium gladii uniuetia .sam pepererunt stragem , geminusque filiorum lacertiasthominum trueidatum myliadas 3 sed pius pater, qu se potentio tem conspexit,ccepit Odium trepidare regionis, & quod timeri in aperit, ediectatur, eum semper in auctores timor redundet, nee quisqvana metuit ut ipse se eulus; . quippe, ut dicebat ille philosophiae eultus inter ptes Quod alieno metu magnu est,a suo non va- seMea lecit.Quid ergo3si lacob non timetur, ex odii aria ita cap. 1 i. mario incolae regionis ciuem vindictam iustiis que a lenitate peribit. Ideo Dominus caelitus ini mittit retro te. ut victor & impunis abiret raeob. qui rediis auerat terrere de suo,Gen. 3 s. v. s. cum Cen si profisi sent terior Deἰ in sit omne per Hreu iam Hairare , O nousan sipse GH recedentes.Expende illud imi Dri. Dei siti non Iaeobitet tot nenis per milaetitum iustus terrorem incutiat. qui pro potentiae apparatu malitiit osten- alere blandimenta pietatis. Qui neminem nisDeum timet neminem tetreii diligit nis 1 Deo, vi celeste sit totum,quo agit. Ierem. i.veis i . fomides a Dela eorum nee et trenim trimere t/ faciam vultum e tiH. Ego qu*pe Iet. . IAS i. GaD o riuisatem munItam , est sis colum nam ferream,o in minam x A super omnem ter R , rama