Reuerend. et illustr. m.d.d. Ioseph de La Zerda Benedictini ... In sacram Iudith historiam, commentarius litteralis & moralis. Tomus primus secundus. ..

발행: 1663년

분량: 633페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

291쪽

Litteratis Commentarius

tationem superi .s initam , si occubuit Manasses in Martii fine. Non, inquam , te turbet hic lit- mulus; tum quoniam in Palaestina, etiam subintima bruma , hγemdque adulta benigna nimis temperies est coeli, nee penitus calor abscedit, sed ad aperienda genitalia terrae secreta , quaei sed floribus , praecocibusque herbis abundar, si illiciens est , ut liquet ex Athenaeo cap. s. lib. 6. Tum quoniam si aliqua frigoris portio in amica

aquarum residebat natura, Iudith a castitatis ergo serebat, ne ulla ex Gentili soco libidinis resilit ilist seim illa, quae inscio pectore intra cordis latebras subsideret. Simile quid extollit de Et lenorum religione Iosephus lib. 1.de bello Iudaico cap. 7. Linteis praecincti velaminibus ta cor-pm aquis frigidis abluunt, ipsique purifcari velut

in sanctum quoddam templum , in cinnaculum ve

niunt.

Et ut ascendebat orabat Dominum Deum Isiail. Non quidem ut ascendebat ad tentorium , a quo Potius ad oradum egressa erat; sed ut ascendebat, lauacro : stylus enim Sacrorum est, ascendere ab aqua , utpote elemento subtus iacente, Cantic. . Verc. 2. Sicut greges tonsorum, qua ascenderunt de M. ut h. s. vers. i 6.Confiniri ascendit de aqua. Id ipsum Marc. i. versio. Orabat ad Dominum. Ne sorderet a seinita pes,Preccs c vcstigio emittebat. Vt noueris, orationem finem

fuisse lauacri, Deum Isiael orauille profertur. Haec est vere Israelita, quae orationis oculis satagit conspicere Deum , de de generosa Iacobi stipite intra vallis secretum cum pugile Deo luctatur , donec Israelis nomen accipiat,id est, videntis Deum , & ab imminente clade Israeliticum populum reddat immunein. Vt dirigeret viam eius ad liberationem populi sui. Non dixit, vias elici sed viam, idque ex Bibliorum pluasi, apud quae via idem est,quod institutum aliquod . Actor. i. versa. Visi quos itineniret huius viae viros ac mulieres. Non exposcit scemina prudens , quod ei aliqua retegatur via, qua populi contingat columitas ; sed quam iam, Numine sug

geretue, praenouerat, nempe iugulationein Tyranni, directo tenore perducat ; ne creeta manus

prae pavore in obliquum declinet , sed recta in Holofernis iustilum cadat: ne via, quam ipse aperuerat, oti sis offendiculis conturbetur, sed caelesti nitore callem sterirat, quo de animosalios lem inuadat, dc euadat gloriosa. Ad liber. rionem populi fui. Nulla masculum pectus inanis gloriae cupiditas perculit , nulla de annalium

monumentis aeterrulas instigauit, nullus de mu

liebri cerebro impulsus ad grandia coegit: sola populi liberat io de e Bothulia pepulit, de castris

trian licuit, & exertam manum eduxit, de victriceiri reduxit in patriam. Et introiens, munda manebat in tabernaculo. Et introiense in thes a ror uni nempe conesaue , ubici hospitium signauerat l)er i. ideo introiens dicitur , ut noueris hoc introitu se in cubiculo celaui ite, nec per temori j cellulas,nec per spatiosi campi, qui castris abundabat Assiriis, diuagatam fuisse Planitiem. Non acri se permittebat, di irim , nec venustum vultum Soli praestabat, ne honestas Fascinum pateretur , dc de militari frequentia immodestus subreperet horno, qui

Holofernis hospitem inuidiosis oculis macularet. scinda manebat in tubernaculo. Vbi secretum pudoris est, nullum locum scri des inueniunt.

Non solum in da manebat, quia sontalibus aquis se lauerat; sed & mundiot , quia nullis 2 e

conspectibus polluebatur. supra vitreas aquas limpidior pulchritudo est, quam a multitudinis puluere studiosi reclusio defendit. Non satis crat, immotam in tabernaculo constitisse Iudi-iliam,nisi de immobilibus vectibus ostium et usitant,ne aulicorum pateret incursibus. Nec sco- minae diligentia id in castris poterat obtines nisi virtutis honestatisque fama illam venerabilem reddi bisset, de Angelus castitatis custos pro excubitore mansisset in ianua. Nescio quale F i reclusio scori in

ius miraculum sit, an illibata reclusio an inimicorum modestia , quae nullam litem castitati mouit, nullamque intemperatae flammiuo

scintillam excussit ; nisi quod temperantia li '

stium ex sceminae castitate veniebat, quae honesiae abstinentiae refrigerium in iuuenimi in 'cendiis sparserat. Inter hostium frequentiam eremitica suit, quae castitatis votum osciosa reclusione firmauit. Bene textus exaggerauit prodigium Munda manebat, cuni in tabernaculo sui illit, ubi Gentilium sordes vel iunocentem Solis radium inficere poterant dc sicare.

Quid agebat, dum diurna lampas orbis illustrabat spatium 3 Sat est mansisse mundam : totum exercitium foeminae, mundities est, Magnani mo pectore tempus expectabat victoriae, de pto lanificio acuique labore, liberandae patriae ins stebat ossiciis: aut lecta repetit, aut somno inte'

rupta continuat, aud disposita gerit, aut gerenda pronuntiat. Quantae in una vidua ipecies emicabant virtutum l Secretum vetec diae, V xillum fidei, deuotionis obsequium: quae Am- Ambrotabrosi j sunt lib. 1. de virginib.

que iam acciperet escam fiam in vel feres:

dulci escam suani dixit, ne putares alienam. C borum ariditate orationem peruigileti sagina- bat, Fumabant intra tentorium halantia fer cul a , eduliorum nidor in cubiculo sentiebatur, cpotorum ructus crepabant , prouocatione uagulae audiebantur,quando intra tabernaculi pe

netralia abscondita temperantia, quam nullus . svidebat utpote helluonibus inuisani, in una sce- mina persistebat. En aliud miraculum , in Holofernis domo iei uitium, inter coquinatios data pistores , ventrisque inferciendi mini stros , in- . tra ipsummet abacum, ubi instruinenta mensa rum, sobrietas habitabat ieiuna. Nonnis decia dente vespere suam sumebat escam , qua in condi bat oratio , quam ignis charitatis tόrr

bat, de in abstinentiae serculo propinabat. Mi- les , qui iamiam impetere aggreditur inimicum , nonnisi in procinctu cibatur , super equum comedit, triclinium illi est equite iu

gum , tapetes sunt arma , totumque conui

uium in hordeaceo pane finitur: pugnare de comedere simul sit. Sic bellatrix foemina inter siccas escas cogitat de triumpho, dc quae aduersus Holofernis ingluuiem pugnatura v niebat , addiscit debellare , cum comedit. Videres in sobria puella abstinentiam cibari: haec

illi alimonia est, polenta de palatha; haec illi

arma, quibus iugulat opulonem. Sanctus Ful- Q gentius epist. Σ.de statu viduali cap. i . Egred - s la tur canita. oppugnare luxuriam, O ad interitum

superbia humilitas faucta processit. I 2η ρου -

292쪽

Cap. XII. Ver . IO.

in f io Et factum est,in quarto die, HO- lofernes iacit coenam seruis suis & dixit ad Varao eunuchum suum. Vade de suade Hebraeam illam, ut sponte

conseruiat habitare mecum.

Et fact, Λ o. Cum hie verba apponuntur in iactis , ad aliquis lingulate, legentis animus inuitatur. vique adhue Holofernes in mente rei erat, concupitique piaeuli sanguine interius anima occisi Dalabat ; iam ad corporeae vitae dii ponitui necetu . nec alius idonior lictor.carni- sexque inuentus est, quana gulae apparatus. M. ne Loeia 1 po tiam is pim o moferris casm quantam au mentim hic consequentis desertat.

naiadus cxat ad mortem,triclinium suggestus iit iugulandi.Vt litibundis de sanieli eis Bethulien- ious obsidiis cessat et epotus de licitui, disponi- tur ad conuiuium , per gulae locum, nempe per guttu , o putatori gladio stum pros gnatis: ire madido i, ranno cadente ariduo prae siti populus surget. Et Aia, tu θυπιιο aie Holofere ess/ιIr ω nam sociis uti postquam triduum suxerat,quod

lud: thae e taberi aculo exeuntis coticessum erat orbi alio , iam quatia lux affulgebat, ii numetes a icca inae gressu enetiuilia. Cui Holofernes, qui ipatia taxauerat, tiίique praestiterat no les, quibus Deia, de vindicta in populum consule icturis mina sie quasi immemor , indiligens-ηuς oiatur ; nee acuit Hebraeam,ut excusatio iancio tarditati, producat, nee alicuius doli coni Aunum intctidit, sed pacatus de mollis stet, suin titiosus exercitus vati et iiij sceminei expectabat euentum. Sed si iam a me meide ciderat,& p:ae Bethulia Liminam a stimabat, quo lon- or praestolatio , s lauiorem sibi moram cense bat : nec cogitabat promissionis sordera fracta, ii quidem pule hii iudinis pigiuis adhuc inter ga-

eas manebat. Sed conuiuium instituere decreuit, vi occari lem habui Ilet, pulchram ad ses fiuinam allie iendi,& ini et epulas dum ebiberet venuitatem ebrium reddidistet amore , qui 'hii more ilium rhat, nempe impellens cadete, quem in pici iit. Craece est . , uri. - , , , quod solet reddis cli concilii um, seu vi vat ablus tir conati um cele- Me . & tamen istro , proprie potatio seu compotatio est. Sed ad eb eomestationes eum ebi tela te itinguntur . se ut itinxit Apostolus iucor est onspis est euerti aristis . vi c potatio tuearit in conuiuii υ Ocabulum. Quare πότιν apud pollueem Athenaeum lib. 4. idem est aes acete eriti uiuium . ima conuiuium a vitii propitiatio ibus nomen aecepisse dixit Plutare liti, tib . conuiua l. quaest Coni tui tim oblect. tionem se in tῖno . Utia desinit ingratiam, amisis; θυα N e disti ei. iii 5d in Latino dicatur coena. quae conuiuium in Graeco, cum Allic naeus praest 1iit, qui lib. i. eap. . inquit : Cana. enῖm Antilota

a retini a lendo non ea n ibim seram alis j. IM: , .ita ideo se Graecus auctor quia rii quod est eo nuiuium, , . ξω id est, diuido . eor- ouatur. Et beti E compotatio vocat ut cinna Holofernis, in qua nihil me molatur obsonii, nihiliae ministerio dentium te serior; metus appara ius metum est: discutiunt calices , propinatio ilietiola Iudith a perhibetur, de his , quae Abia gestaverat,mandii casse .de Hol istine nul- tuiti narratur edulium. sat alimoniae madidi, liquor erat, qui sobriam Mininam ad poculum irritabat insta vos i . Use ntine . ct aceti be in iactina tiare. En quam merito coena haec compotatio appelletur. Metilli seiseii ab iis, qua hora conuiuium hoc celebratum, an sub meridiano soletati poli quain occubuisse, nam qu5d dies esset,innuit ut Ly in qtia iis di i quod nox , in coenae nomine praes natur. Piose id de petiis dixit Ammia iiii, Marcelli nus lib. is. Me apud eos extra Re

vento et noctii ue set tit solariam .s r eorri e mon. Λ-te,3tio lineiuriit , eaetaν. sed aiebat Marcellinii, de Augalitate inaiorum , cum nondum vorax efferuerat libido ; cum iri parsimoniae rixo te, gulae auiditas mactabatur. unde praemist: Vtin alitas e utilisiartim ct luxum . maxime potan Aauici auom, tilian is D iti M. Non de hoc abstemio ruiti ei leuio, cd de Bacchi religione Holo serires,cuius tabernaculum Sympos cuin erat delicEt tu, epulatum de vini absque horologii signo dabatur ; tamen cremae & conuiuio tempus erat distestum. li tindigestus venter accederet.

Praecipia editi Regis mole se Holofernes stellis set, de Marcellinus sat et ut, tempus suisse Regalibus itietitis indicium. Dissidi uiri Don modicum est,an aiatiqui pranderent, id est,in metiate coin ederent, tantum,

otiosis usque ad noctem tricliniis , canas per gerent. Traitat optime Sh et log et m. a. in Caniati c. vestigat. 8. a num i 1. De Alexandro in eastis, agente dixit Lamptidius: Aporis papa s. nibio p aridit atque carnarii. Et Polyaenus lib. 8.

bum , ta eanam o proferre , O tauere earn/massam,iel eliciam Quod nostra interesi ; coenasseclini, toti fiandisse peisas, viri Abaetitae dicte riuitia tibi nati; quippe chm ad opiparara Xer xis est nam quadringenta argentei talenta nox una consumpsit , ille apud Herodotum lib. r. num. iro ditiit: Munamigratiam Didis habὸ re quod L ae Xe es noκ si, Potidie cistim eapse conscies se . Fore enim ιι Abderita, s itib rextis te

etiam ρ, an inita simae cana in uerent, aut non praestolarentuν Xerxem aduenientem,atit praesolari,

pessimo inter orene, homines a se emtiri Nihilhuse vestigationi conducit Ailueti Regis coit uiuium , quippe quod mensa Solis suit , totque Solares cuisus peregit. 5e sub viridarii uestibulo explicata tentotia diurnam lueem saginandae multitudini dedi eatam fuisse subiti dieant. V ium Reges pei satum non sol sim coenauiise . sed de prandisse, lueuienter praestat Athenaeus lib. . cap.6.cuius verba insta dabimus. Quidquid si, coenam non prandium instituisse Holose itiem, liquido constat : quoniam a puluino mensae in lectum traductus suit,quem temeto nutantes pedes non poterant iustinere. de postquam extremi ealices successerunt, seid facti in sui ire pios itur insta cap. i 3. ita ut quisque ad suam eellulam do imi tuin abiisset. Si mi te Balthasali, eonuiuium noctu suis le , Danie lis s. sunt qui confirment ex candelabro , ad cuius lychnoium lucem digiti in pariete conspecti. Sed mirati non destiam , quomodo in sera nocte praeco , magorum , de aruspicum greges conduxit in aulam, conquisitus Daniel, effrensaia

293쪽

et O.

Litteratis Commentarius.

sum aegra ima. Ze de iam purpurato Daniele conclamatum praeconium, quod erat tertius a Rege

Nee candelabium exactus teli is est , quippe etiam sub Sole algemate lampades pia hixerunt Holoferni. Ego quidem , quod Balthasaris conuiuium in nocte suit. dueor praecipue , quia in

sine capitis vers. 36. dicitur: Eadem notae in e f.

Quid alii hoe stetit sonis speratae selieitas,

quod coena suist i , quam non aeceistus sopor consequitur , 3e e triclinari lecto ad somni eul ei tram proeliuior vicinia est: ebrietas enim Nagis occupat caput des illim . quod ipsa noctis tempestas deprimit & obtundii. Ebrietas meridiana citi sis te soluitur, nee tam libenter somno aperitur. Et quidem Vitellius apud Plutarchum

in Galba, cum esset vino . ciboque meridiano grauatus, nonae Germanici recepit. De Holoset ne autem nullus post coenam sensus,nulla mentis reliquia sentitur,qui nee ictum vulneris sensit. Ambiosus de Elia & ieiunio cap. 9. ne οἰ- nos puritia iacebat, ut Iesum vulner ι semira non pos sit. Inde olim post ultimam escam libabattit Meteiario, qui Deus somni habitus. Homerus Odyss.ν. Ctii mi ἰM. libabum , tiando cogitata itri I fio. Nec interest , quod hie dies asseratur, nullique noctis mentio. Nam dies praecipue in comitulo, etiam noctem signiscat ; imo meridies media nox est apud vaticinem , ut ad illud

probat Cerdensis Quod in Latino dicitur: Fecit canamue is sis, additamenium habebat ex Graeco , id est, .seruis futi si is , o non toc It aa imitationem quemquam eorum qui au Uti . Quae versio ad literaiti est. Alia, vatillus: Nec is e nationem quemquam inusiasset eorum , qui nuorys praeram. Familiate conuiuium esse voluit , ut licen-

chritudini , nee ad coenam aliquem ex Primoribus nuncupare , ne concupitae venustatis portionem saltein i et oeulos adcintilent. seruos suos ad compotationem Noeatiit, ut licentius

progrederetur in poculis, ne illiisque suam so

spite ii ad mensarum contubet nium alliceret: non enim ostentationi,sed illeeebiae hoe conui-isum instituit. Alias ad Persarum sympos in solemne quid in & Dpipatum praetet seruos vocabantur re Principes, ut liquet ex Eulier i. v. is. E/ ioli r esuis tam praeparari perina in cum cnn-

Holoferne cum ludiis aconiugium iniisset mee enim a triclinio Aristat chos exercituum arceret, is tutenderet Glebrate hymenaeum. scio quod dixit Augustinus serna 6 r. Luxu RQ; eo nuptia-νam pompa nugo nubente con Arulas . id autem Dolitis r stagatur Lyrae censioni ; quippe nil bebat titillus apud Augustinum, id est, iace nubere parabat. Nupticilis vero pompa proscitur, quipve picter principes conuiuantes nihil ex nuptia li coena defecit. Quin non eolum Primoribus, sed di palciariae tum ae tabernaculiam aperiretur ad mensim; quippe Plin. lib. O. epist .aici si A tin lem rogaras ism,m.l nuptῖ, faciant , slexe totam puties iique e plebe non exitium numerum to-care. Accedit quod nuptiale erulum tutam noctem in hilaritate absumebat, ut dixit Eusebius lib. 1. hillo c., 3. Et Claudianus in epithalamio Palladii. Si se aeeidisset, stamina laeta impediretur a caede, sita petit eque per noctem tentorio,

Ee peruigili iucunditate seruorum , nullus ad facinus aditus patuisset.

Itaque I lolofernes, qui vi Regem se in lautitiis conuiualibus , superbaque pompa gerebat, ut pluries diximus, idioque luxum Regis eum Augustinus appellat; Pei satum Regum morem obtinuit . de quibus haee scribit Athenaeus Athra.

lib. . cap. 6. Quando Reae; pse concitatam exhibes , duod eim spitiis, vi Regi, eontii . Atque quando eanani o Rex ipse solis o conuiua , h, quispiam ex etinuehis a9 uocare siet. Eap R aestim O p, andri, o canae, θ muis aliquando Λ IIer crenet. Quae verba nobis ex bibent, quidquid hic υeis ius expetebat, nempe quod P cisae noti soliun eoenent, sed de prandeam, ita

tamen quAd ad cinnam mulierem accersant, idque ministerio eunuchi, quale nunc eunuchus Vagao eo inpleuit, qui foeminam nuncupauit ad epulum. Quin feritos tantum ad triclinium admist. ne suos eo ni liarios vocaret, ut irroris

erat ad conuiuium Dynastae,ut constat ex lib. Esdrae cap. s. Cauit enim, ne Senatores coiisset t alium freni inae inter epulas di lutassent , cui committerentur secreta quae facit E merum euul- gat; nec posset a se ueta grauitate decidere , lataque transgere noctem. Magis amauit leuitilibus seruorum , deposita maiestate , se stegibus inimiscere . qui& adulatotiis blandimentis luxuriam Domini prouocarent, nullamque impediissent lieentiam Praecipue quia timere potuit, ne si praetet familiam praesecti exteriores assiste rent, Hebraea mina dissentiret egredi a conclaui ad conuiuium ; cum apud Perias obseruaret ut , nonnisi pellices inter vulgiis conuiuantium se immittere, ut lain alibi dedimus ex Plu- rsitarcho lib. 1 .sympos cap. i. Ex quo Maerobius

lib. . Saturnali uincap. i. dixit: Doceat nos :Ap

ceat rei Lim pudorem.

o dixis au Ita tuo eunti hum fiam. Quas antonomastice diei tui idolos itii eunuchus, ct in

Persei Reges pluribus apud se spadonibus

abundarent , ex institutione Cyti qui sui corpo- iis secretorumque fiduciam hule hominum sorti detulit . eorumque in encomia pluribus laxatur apud Xenophontem lib. . misi. ubi rationem imientes , cui fidissimos custodes appellet, ili i-que cubile, soninum, auacra .conuiuiaque Regis eo iramittat. Quod autem euimelius Holoferius singulariter appelletur, clare subindicat.Vagacipi postum fuisse sati iliae,aulicolumque praesectum , quod textus Graecus expressiti Et aiHi circa, Bagae,θtii omno vi eim facultatibus poscEJm eras. ideo eunuchos aueliatus est Alexander Seueriis apud Lampridium t stio Mim homlatim tae eo Ia :ia f. era omnia in istiti nosse ei piant misit De ae quid i deunti . Hos Regum Petiarum lenones

isse , quis abneget i Leue Martialem lib. s. Mitti . e pagr. .& Quintilianum lib.s.ltis .cap. it. Hinc Herodotus in v tanta: Ap,2 prei; i, o H cli sunt, quam qui nun sani ea rari, ta omni lento , Iari gratia. Pluta de hi, sectis hominius classessit Hispanus amara lib. 3. obseruat. Ama . - Iuris

294쪽

lirris cap. s. pretium habebatur excisa virilitas, nec aliis gubernaeula domus cominilla. Suspi-c suδd vahao s, imposiarcha . seu Magiuet conuiuii sui fidi iii iii equio Holofernis, cuius

ad nutum eo nuiualis disciplina constabo, conuiu aeque nuncupabantur, qui inter obsonia i m pensus obsi ruabat , an conuiuae Regis in ali- litam ex pellieibus iacerent octilos, cuius causa demistis solam ad pateras conspectibus iacebant ut seribit Lucianus in lib. de mercede hau . iam aliis placuit, quod V aa , seu Graeeesagoas . nomen sui is et generale eunuchorum; nonnisi quos dignitas commendabat : liquet xtturaque e Y Plinio lib. i 6. eap. . Certius est, . suod eunuchi nomen , mitii stet ij sit, etiam ei, cui integra virilitas constat, ut pluribus iam Neotetici commonstrarunt. Adi Petrum Gregorium lib. 3. Syiitagna. e. 1.n. 31. Fauci Syriaca origo,in qua pro eunucho exponitur praepositu ,

seu e est. lnde quae ad lectulo sub specie comi vij finiuina inuitabatur, ab eunucho va- sao accers iubetur. Vadj ct suari H. lam itio . si eunuesi ad inuersas libidines nesariasque l. rutii delietas paedagogi 3e magistri adni-n bati ut i quidni ad instruendas saeuasnas, disciplinamque imputam suggerendam ξ Martiat. lib. .epter Et paedagogo non in ute, lasciui

Ait is illecebro De Magister deligitur Vagao,qui actiocinantibus verbis extorqueat iudit hae contentum . aleatque Persatuiti Regum gratissimum bene seium esse pudoris iniuriatia, libistinque eius contubernium nonniti iniuste respuendulo iri. qui elim vi cogere possit, voluit ro- gare. Noluit Persa potentia vii, , i delectabilius esset, amore ita et ille. Spontaneos procurat amplexus, & sub amabilis conuiuii vii coauem prendere,cui potius quam aliis serculi , inhia bat. Reuerentia iudit hae suit, per nuntium blandimenta misisse. ut pectus molliret,quod ex pudicitia vultus a nouerat, violentis ictibus sore rebelle. Eunueho, iuba Reminam persuaderet, indixit se uel enonem gereret, quasi votum eias et Diaeis non imperium.& petitia suadendi,non extorquendi potestas. Vari es fa mi jam illam. Otiosum esset nominare . quam excellentia venustati, absque voeabuli indigentia notissimam secit , & etiam. inter multitudinem fastigium pulehritudini, discernebat Appellatur Hebraea, sicut ipsa praedixerat: tilia Dia, is artim sum , ut genetosam uirpem . illi eo publicat et in nomine. Hebrae una penus ignor auctat Holofernes , donec gentis originem diale it ab Aelitote; sed quos inuisos habebat, vix poterat lingua producere ue inanae- morem nominis seeetat odium ; qui enim sto machatur ad hominem . hominis vocabulum ' obliuiscitur. Vude quasi iam Achioris ignari. postquam res iudai eas naitauerat,& aduersus se adium proiiocauetat Ast,rio ruiri, dicebant mi

deuoluitur e iam non grauat ut nominate . qui incepit amare. Non amareseunt labra ab Hebraeae voce ; hoe agnominis stemmate noscitui mulcet vocabulum , quem vocabulo nominata

eunuchum tanquam& sdissimum auli eum . de impotem inuidendi Domino suo lasciuam sortunam, nec alii committeret legationem ne pronuntii dono aliquid prius pulchritudinis praegustasset. Graece est: -- ν Ia m cIm o 3 ἐδεά-. 39. - ria. Id est , stiari iam laim retillarem Greca. ob .am qua est aphd te. Ex quibus constat traditam suisse Vagaopiae secturam supra Iudithae tabernaeulum, suilleque ad eius obsequia praepositum,ut simul obseruaret sceminam de cui ret. Hane stinctionem de eunuchis cecinit Clau- clauae dianus lib. . in gutrop.

M. ilia Θuntichi nunquam progressa cus D. Qithd virginibus de macionis eunuchi custodes instituebantur, praeter Ammianum Marcel- Ammian.

linum lib. io videte est apud Heliodotum lib.,. Hςliodox. hist AEthiop. Clementem Alexandrinum lib.,. ςrum hi sa

operam iis , qui iolunt vacare voluptati, inseruientes Area distam si trionem. Quae verba nitate aecinunt instituto Holofernis , cur eun chum praeposuerit Iudithae; an ut eam cometet& ornaret, sicut verba Gementis subindicant, id eunuchorum suisse functionem 3 lino pudi- ea ne initia haee subsidiaria abigeret lenocinia, euius discriminati crines nondum fugerant a censura , nec vittarum carceres dissoluti lati suebant , nec redimicula a verti eis situ libera- uetant in thram. In d absque eunuchi custodia noetibus euibat ad sontem 4 non spado nis egens Obsequio : officiosa enim castitas sibi siliscit, nec alienum patitur simulatum , qui arcana corporis lauet de foueat, cui ministerio praeter crinium plexus delicatiotibus sceminis eunuchi aderant, ut modulai ut Claudianus Claus suprά:γembas Daudia erine,, ct spὰ Luanti in argento I mpsam gestasar alumne. Suade Heb alam istam vi stante consentiri habitare mecum. Graece est:Vt venἰat ad nos, ct manati-

e. , ct bitat η b; tim. Sed quod Latinus textus praetulit, animus suit de votum pro eacissimi Peisi ; quod Graecus, obducta de palliata species trahendi sceminam ad conuiuium, ut postitielitiium , eius pulchritudine abuteretur. virumque suggessit eunucho; sed quod conuiuandi teget et sinem , ne quam iam coniectabatur esse pudieam , si aliquid halavisset im- rurum,arceret ab epulis conuiualibus .Ergo primus iniquissimae eupiditatis seruor in foeminam libandam teiendit, quod sib dictione habuia

conelusti nisi enim amplexuum commercium cxpeteret, non eurauisset , quod assentitetve sponte i nee enim ad simplicem mensam , dc. post Baeelium Venere vacuam teluctaturam sole putaret. Quod Ee tatio adiecta demonstrat Turdum nim via Abs ius 3 e. Sed callidus de lenociniorum petitus eunuchus non prima D mini verba retulit,sed secunda,quae Graecus exhibuit iii a versi 1. Vi manduces c- ιο , O ι lat tantim in thesia tare. Quod autem habitate

295쪽

Sente.

1 1 Litteratis Commentarius.

idem quod pernoctare ligniscet, Cicero G.Tu

se ulmi. expressit , qui virumque quasi synoiit inuin iunxit. Adhuc commotabat ut ludi ilia intentorio Holofernis. habitauerat nondum: illud diuel iotii est. hoc eoniugalis species, & coniubet nium ali a tale praei gnat,airamumque immanendi. Cicero de Senect. Commoνania enim natura aeuoso, tam nolu, non habitan a uia r. Hi ne illud Cant s. v. 1 3. ctia habitas in hortis, imici aci .uitant te. De me AH diecim tuam: quod de sponsalilio habitaculo aece petim , quale nuptialis amoenitas bene deligit plo incolat uot inter solidae blandimenta gratiot coniugum emollescat voluptas. Nee dixit babitate nobiscui . sed me- eum, qui non ad purum epulum inuitabat, nee visam Dartem permittebat conuiuis , sed inte-gia in tibi ex ambiebat Hebraeam.

ve iba non dixerim fuisse Holofernis. sed historiographi saeti. cui impudieam indolem Assyriorum explesiit, subdiditque rationem , quare Holofernes non duxit iniustum hospitalis ob seruantiae tuta transgere , & sceminae abeunti Dei ieetationem .pud Oris dedecus meditati. Furiadum est enim apud A rio . Caeteris criminibus vel immanitas, vel iniustitia, vel irreligio, pro sua cuiusque qualitate in putatur,illegitimae libidini foedita, est ι de tamen i 3 nidum immunia dissimus putat Althrius quδd castitati, limpidita, tib sque libidinis sordibus niteat. Viria nobis,

dicebat Senera epistol. s. Stib vis tirum nomine obrepunir ι moseas sab iit,lo fo, si vadis latet i mo Hatis locatur ignauiae pro cauto tim diis acciphur. Verum quis usque adhue se nomini, ira oblitus est, ut castitatem dixerit se ditatem, te si uicissimam illuuiem de nitiis splen-

dote appellauetit 3 Habet ne saria cupiditas sua tum vii tutum elenchum , & ad vitiorum sil- labii in animi ornamenta traduxit , id impurum cogitans , quod magis de pulitate censetur. Haec suilla natiara est, in coenoso volu labio tanqtiam in nitidis aquis lauati, torpenti squ/ N inspida, sordes pio suaue halanti iabus floribus legere. & stolidum implere sapo

rem , cui non nausea , sed irritamentum turpi

iusso est. .

Obiectorum specie tuiquus deluditur;nullam

praeter voluptatem virtutem agnoscit , & cum

nimium discernantur in habitu virtus es voluptas , excis oculis dum offendit in istam, ast ea

uerat esse priorem. Cum tamen voluptas mero,

ungue tuoque madeat, pallida sit, cata, & me dicamentis polluta. humilis, imbecilla,seruilis. nee nisi in sortiicibus habitet & propitiis: vii tu in eniatur in templo , S colorata sit, ut dixit seneca in lib. se vita beata cap. . id est, colorem ii genitiam habeat. quod ad sol agnitionem obliget oeulos, qui non nisi a colorum inimia tantur speete. Quare considera, quantum erret Ais, ita libido, quae id oculis scedum reputat, diobse tibi curvili,quod de eandore suo visum dis negat. & consor mai. Graece enim dieitur: Ecte exim

i .m diis F, m non communieantes etim ea. Quae

verba Holoferni agi cribuntiit, nee sevi in Latino, possumus historiographo attribuere , ubi

Craece verbum est Ἀησει - quod quasi tectam

signifieationem habet: . Mia enim apud Isocia: im agat , id ea, se cum aliquo consu tudinem habere. ut voluptati eius inseruiat: ἔμι- ν posuit Luciari. pio consuescere erga concu- clara buuin ; quare pio.commercium habete eum

carne Cieg. lixit.& Homer. pro eongredi. Per-sarum A A sibi totum veneti, procacitas notissibina est de qua iam non alibi. Quin ad Pelias ab Assyrii, qui iste, set ibit Agathias lib. i. Certe Agath, surta venetis pro virili aestimabant, quibus de alia furta de viilli de bellicoso corde censebantur. Quale coruueri dicti, qui Iino apud Coelium Coeius.

litas aesset, noti illecebrosum ii sum ex consuetudine cum foemina eaptauisse. Bene,bene : Iudith a te irridebit. quae Deo tuum libabit sanguinem illibata. Arte pudicitiae te illi sit, aeterne tand cns , noti cum inhonesto iiii corpore rem habui sie, sed cum eei uice , quam ne imputus sanguis ad libidinem suppeteret,amputauit. Osti-

me Paulinus natal S.

Cavit Holofernes, ne viri mittitisset ludi illa cubileque sordibus praeparauit; & sapienties

castitatis ars vete irrisit,quae munda virum peta transit, & per virum feeit peltians re pugionem,ut risus extrema luctus occuparet,& sebi te A li1tiis sonus relinqueret. Agendis tr iremtinis ab eo trans Lo quam miserum tributum .e suorum ille lautinum incola,

libidinosus Dux ea petebat . inopem se dolens inter tot garas, nisi & gabellam castitas tulisset. Sed prineis alis virtus Don est sub tributo: pudicitia gaudet immunitate. a s ut dicebat

Aldelmus de laudibus virginitatis) int rca eras virtutum infula, summi 'incipatiis sceptra, cr regnandi monarchiam 1tis inare alienos itur. si ubi ii iiitus, ibi libella, 1. Cor. i. quid spilitate ma- i cudi gis, qu ni Sancto tum spirituum castitas contu- , bt alis

Tune introiuis Vcisa, in Dd h. Non restitit eunuchus voto Holoseinis i imo qui pati nouerat, agere incepti, do de sua libidinis obedientiaid id eii sperare . obedientem ibi ellidi thaui, nec Pelsae detractura in delicias. Custos corporis,& cubieulatius Vagao iste erat, se sui Domitii corporis studiosus . vi illud augere I ςx ico: totum additamenta cuiateti, de qui mu-iebri inore Venerem Domitii concitabat, nunc nacte viii ad neminam alliciendam festinat. sanctus Gregorius Nari renus de eunuchis

Valentis in Maenodia sancti Baslij: Dicu - N

ditha: hune sibi custodem habens pro eunucho, qui si inui disciplinam suggereret di constantiata .

Et a iij Non mero Q lo mrrime MDominum me .Quid amplius petis ut introeat, quae iam in interiore statione est, nee intimius in tentorio Holofernis eubiculum inuenitur eo, in quo thesauri conduntur: Imo non vereatur ea ire, dicas, quae in extremis latibulis iacet.

sed la tua uoluptas xlteriora latibula quaerit, leui per

296쪽

Cap. XII. Vers IZ

. s. mper ingreditur, ne lucem via eat, de quae adeat eam insectat de lucit, nonnisi sub sortii eum obseuritate quiescit. In se ingredi in iactis rem. veneris signis eat. Cen.6. vel L . pontiam enim

Q. E t alibi saepe. litii at sceminam , ut ad Holdieitiem ii troeat,quae lichi intra eius cubiculum mutabatur, tam extra Holofernein erat,

uam juxta Deum. Nodi diere iur sona ρtiel . vereri de his dieitur, qui timetit honestatis. gratia, quare culpam mereri. dixit Cicero i .de Oratore. lam indieabat Vagao aliquid latere dclicti in his, quae de- seiebat ad secitiinam : ideo tegit & di famulat, dum se orditur : Non sereaim. Qui tenax est lecti, vetet ut Deum , quem ideo per flagitium deserete timet, cum suum delictum irreuerentiam Numinis censeat. Pellieit ad Pelia etibi le,quod verendum etat pudicae puellae : sed ni- tidis verbis abscondit turpitudinem des detii, quasi tantum ad cospectum Holofernis subetin seum inducat, conuiualeque beneficium ; reli- quias autem eptili sici, de libidinem asseelam tbrietatis. adeo non et Ohi ιν , ait: ac si diceret. Nihil cst quod sqssit te deteriere, De te inseras nietis s. iii Doli ini in ei imaiestas, glo: idque v Merabilis, quae metum suis specia tot ibus sparsit: verum ad c o tibi benevolus est de declinis , ut

debeas leuerentiam de vere eundiam in amoremitatis pete, vinculaque amputare timoris, quae

impediant gressis ne ad eius conspectum subin-cies. auidus es conscientia vecorde intrat nae tus, fixit Taeitu, lib. i Iudith si ad Holofernem

intret metum admonetur exuere : nee enim da.

tu in est i Quere,cui concessum eii imperate. Ni- .mias amor puri uiam non disecrnit a sapo: auos aequare solicitat pet amplexus, non de sortii scite . non de generis qtialitate, non de os ei ii indiscrimine iudicat inaequales Non est quod, creatis ante Holofernis adstate fastigium. Et si isuggestum, eis Dynastae in unus, etii proceritas corpori, illum te ieeit alii orem duiti te incepitaniare, tu erefeeie incepisti, uel ille deere steteriam virique compat quantitas cti, quam se amor ad tristinam inen iurauit. Non te a in sana pue D. An de boni tale Luadat , quia bonitas est dis sua sui, nee se ii seruiatralitiam coarctate. iii in communicet quidquid est 3 Ae ii dieeiet: Ne tuam bonitatem largiri det tectes i ii tota bona es , totam te da; ne ii vel portionem recuses, de malignitate aecusetur. Ati bonam diaeit,quia a s conuiuium in uitabat, & in epulis usus erat, his vocibus uti Aonias de ginei Virgilius i . Eneid. de conuiuio . Digonis: Ad si lisse a saethus dato , ct hona Ium. Vbi obseritati ii Cei densis, hoe esse vel bum conuiuale ex Athetiaeo lib. 1.qui ex Graeco Poeta refert : Aonio isa sonos tiros lai co et uaturus. Et ex Alexi lib.c. Boiso tim plenum calicem b. m. sed magis a sentior, quoa bonam dixerit, quia illi eo de pulehrit dine ces ebrauit: bonus enim pio pulchici pas*m aeeipitur. i.Reg s. v. i. se Saul edicitur lj tu, de bonu/; de tamen non virtus animae, sed forma laudatur. Quare in Ciaeco dieitut, id est, pulchra, vertit vat ablus foν Mos; ii . sicut alias, ubi vulgata Cant. i. verici . Ecce tu γ. polchis es Dil Τὸ mi, septuaginta vettunt λδ. Non aliud audii hae agnomen eunuchus,blanditiaium artifex commodius inuenit,quo tentaret

eminae pectus gratissamo elogio , denique labefactaret ad preces .ima vi nosset pules titudinem eius in causa esse , cur term Holoferne, & beneficii , maiestat i s non tem demi s siet,ut vel let cum alienigena conuiuati, illicd vetiti stati, assumpst exordium. Quin etialia ut metum de-Potieret , neque vereretur coram tet tibili Duo cibari. ab eius pulchritudine orditur Quid enim formosa itineat i pectes,quae subiugat, quos intuetur,emollit duros, toruos te tinat, furentibusque mente in restituit

Sed quid est , quod puellam nominauit 3 An in

puellares anni ei sunt fatendi , quae iam tribus annis de mentibus sex luce functum vitum dolebat quae in tei Bethuliae proceres.& Magistratus ob morum grauitatem & pretium, quod nonnisi labentes anni conciliant m igni habebat ut Quae potius eu puellis suis es ausa morabatur in vi be, uoti quidem ipsa puella,sed de iuuentutis pae a gogio conspicua 3 De aetate Iudithae iam plenediximus supra tom. i. cap. 2. v. q. lam etiam inibi obieruaui, puellae vocabulum non teneros annos taxare,pcitius generale est sci minatum,quae etiam non maritorum expertes sunt, nee te mellanium,ed di bis. Scaevola tu i .vxorem, *ae- semoti stamento, is de Legat. . p. rea n Milo D, puella dure recepta nupsi ali . Ouidius i. Fastor. Gad. m tam/n Lee sant, ita a cessare pue D. Non plene refragaret Cartiuisano,qui puellam cuilius hie nuneupalatii vult ludit ham, ut de virgineo

Litote laudetur ; quas pulchii tudo puellaris no dum libatam indiearet. Et quidem puellae

vox virginem solet praesignare,ut nos probaui

Verumtamen ii ex animo sententia proseren- 7o da est,potius putarem, puι iam nuncupati ille, id est, anear, is, quali se nomine vocabat Iuditha, quoties cum Holoset ne loquuta. Vnae illa itatim eunucho iei ditistia ego sum vi coni a cam Domita iis opsic Graece .u: iri. . id esto noli a potitiis Nec pti ga vox sptiis eatui huic ieii aetati tot clare t si et suprὰ cap. 8. Vbi cum pti Irti fui, .lausa res alari . Inde puer de ancilla apud Vai tonem : ditistim consuti,non mittat Iin aram , s il ptii brum atque am illarum. Quem IpQ a seni se aium iam si mauimus d. Acad. as. n. i i. Ad sonus quidem est iactantiae Perseae,quas aucti Reges de Pioceres , quos iubditos habe bant, sertios vocabam.Nee est cur ab hac nomenclatione erga pulchram Hebra am abhorreat animus. , cum nulla alia familiatior intra Holos in is tentorium,qui Dei sse ei etiam dicitur ser- , Dis suis: nee alia vox communior Regibus. sic. Datius .ut seribit cultius lib. 1 Naibarem nun- curi es cupauit possem Manti cim,ea Acilitate qua di-cci et p. sinitim hominem. Nec husot suit Arte- miliae Reginae Catum vocavisse Xerxein Διαός - , id et ah. illa D.mini m. sicut ludith nuncu- -

rat Holofernem. Ex quo pereat ebis, quid tibi voluerit Plutarchus lib., desiit. Alexan s.cum Plutates Vidi de Dario , quda ex sciuo ascendit in Regem, id est, ex elue, de subdito regalem surpu- iam induit. In hono, i fu, ani fu i/m eῖu. . Nihil persa Vi hora orabiliu ,.quam conspectum Resum subingredi quando Philist chiis de Admiuionalis aliqui in eligebat , ut Dynastae oculis impunis adstaret. De quo iustius diceret salvianus lib. . de Saluia a

prouidem. Non emne pastra intra prastimunt,

297쪽

144 Litteratis Commentarius

Horat.

id est , nullam verecundiae notam subibis; ho-uoi hic tibi ex regali largitate tribuitur: sat est . ingrestus , ut iii ter honorabiles computetis. Aded enim Regis oeuli aestimabantur,vi solem ne suisset eos,in quos Rcx iaciebat oculos .maianus intra stranios inscitiisse , abscondi teque, humilitatem supplicem indicantes, qua se conspectu Regis satebantur indignos, ut innuit Xenophon tib. 8. paed. Nec patum fuit Estheri ad

Attaxet, is maliti lumina admitti,qui legem tu. letat apud Ioseph. lib., i antiq. cap.s. νι nemos rim si is , in Moeatis eum accederet , tantis erdum sed , t Maela solo an bais hi hoe etiam iiii itas eum se ei. ibus , iis qnis contra faceret, eapite se fleretur. praeter conspectum in conuiuale agmittere contubernium . incomparabilis apud peis assuit honos: quate subdit vaga or Vt m Διιι cum .. , ct bour tinum in itie dirare. lnde pio elogio Democetis decantatur ab Herodoto lib. 3. quod eum Dario Rege accubuit in iti elinio. Quod erat aestimabile nragis , quam de regali prandio partes aceipete , cum id plurimi saei ant , quotquot lupremis hono tibiis inhiabant. Inde Daniel & socij a Nabuchodonosore nimio pretio habiti, utpote ivibus non solum ex instituto Regis annona, ed ees Regis e cena decreta portio. Iosephus lib. i o. antiquit. cap. ii. Habebatque eu ristiam Ua Giectum. Et statim : cumre iistim falsis

muni ludii hae arripiat, his ambitio iis praesti pii, , honorisque maximi titillamentis irritate eontendit, ste conuiuale beneficium detrectet,l se a se patetis . de serculis' gratiosa committat, e quibus plus dignitatis . quam saporis hau

si uia sit. Ad virumque autem inuitat, nempe: ad epulas , N ad vinum , vi manducet& bibat bibere enim praecipua erat imma-Wonis. illecebra iis , qui ideo coitiaiuium xo. cauerunt compotationem. Quin , me iudice , ad primas , de secundas mensas inuitat ut luditha, quippe post epulas primas succedebant cla-ieres , vinaque coronata . ut cecinit Poeta l. Ancia ubi de Romanorum more Seruius subii cit. Duae mensa erant, inae Jarum , a tera pa-

ealo tim. Vnde tunc Ioui libabant ut . Horatius Ode s. lib. . I; millia praee , te presequitur mero

Di s . par ris. Quin meditor , qutat Vagao non sol im sce mitiae pollicet ut equuluale vinum cum Persa. bibendum , sed de quod Holofernes bibebat

quippe Athenaeus ari lib. . cap. s. de Regum perlatum columus t cui ctim venerim , una cum ED Abiant; vi non tamen etiam luem τί m.

Id ob amoris exeritum erga Iuditham superbia Pelsae sibi permittere iam parabat , ut ad ean dem serrae phialam , Hebraeam peiegrinam admitteret , Philotes inique propinaret. iram Sitidas explicat quid si dicens : VH qui,

tarer eptili ex phiala partem litans , νe se m relas praebes. Hi ne numinam inuitat cunuchus , ut manducet cum Holos ine, de bibat vinum , id est, etiam eum eo ; Oud luminum beneuolentiae artumentum est e amica enim . compotatio ex Philotelio crate te omne amo- . iis exuperat instrumentum. Ne e vetetur Va vat Lgao puellam inuitate ad l1aeum: non enim inepoti Domitii triclinatibus lectis alius liquor propinabatur. nec Ais,liis & Per scis matroniuindecora Bacchi potatio, cum in Graeco textu adiiciatur, vertente Valablo : Nonar Hur an et L hus Mosa ad iis Dominum meam , ct coramea gloria decoris i , et intim Me ns; sitim habere ad hilaritat m , ct hae assis morestiarum A ria cartim, qua tu domo Nabael dono si is os uni, su

Vbi tria obseruare libet: primum est, nullam eduliorum memoriam induci ; ει quae ad symposion accitui, non ad epulum, obi Diotumque conuictum, sed ad pocula tan lim ita uitari, potitus ex Graeca . quam ex discipima Latina , quasi apud P isis nomen epulis vina dedissent. Cicero de serae L E , M.

res aecti lienem epularem amicorum , quia ι. te tonitin dionem haberet, comitilam nominarunt,

mel as quam Giaci, qui hoc idem compora Anem

eant.

lem compotationem sic quintaviil sciuntur quibus aquartim ad poculum nullus usus. Ausculta Platonis verba. De e ietate quaerendam, ιινtim laa biben tim si, qum modum Sorsa

lieres, atque lino item τι es perfring praecla ui ae ct be jum υhar nu, ex imam t. illud memopensetis itAntur exclusit , me iudice , polumaqueum ι quasi hoc elementum stomachi sunctionibus non agnoscant.

Tertium denique , quod obsitum , si, hac die forsan, qua conuiuium Holofernes iustituit, Nabuc nodo nos iis natalitium , vertentibus annis ineia iiD , in quo vulgaris spare iratui laetitia , etiamque dissitis populis auspi-eato celebrabant ut solemnia, ut Plato perhi- bet iii Alcibiade. Dieitur c ni iti in Ciaeco, . quod Atthitaex s. ominae hae die ad beneficia vacchi , poculorumque sit aliones apud Nobi hodonosorem assiiunt ό suas Lilatis esset in aula festiuitas , ubi pellicibus copia daba- extra synecaeum coram Rexe in iii clinii accumboe. Nisi mauis , sui se tellum . suod nuncupabatur saccolum , de quo Dion Chry- Diso sonuis orat. . ex Diogene e Non ad ani mari , ii 3i Geloti f Irtim , quem Persac tib an It ille pluribus , sed exponit ex Boioso Athenaeus lib. ii. nempe per quinque dies serui . dominorum stolam induti , domus praefecturam habebant, euius ludicri moris aliqualem umbiam praesert Holoscines conuiuium, quod seruis apponit, ut compar tam illi, fiat. tita La hJoud Arctia ego ,rt contra-

la dictio de Holofertiis proser: ut impello inuitantis vagat, blanditiae sierunt. nihil sui do- mini iussis adscripsit. Cur igitur ideo prudens emina subdit assensum, ne quid contra Domini dicta producti At quis inscias ibit, lenonem hune illi penitus His stile , ex lignotissimo volo Holofernis illuc accedere , ut pulchrae puellae Domini placitum pronuntiaret, cise luti cordi conuiuale senum cum hospite sita Ecce,

298쪽

Lynas transi et quae ob intimae beneuolentiae 'l' si diu, in iniimo Dacis penetrali, gagar una lituit eo habitabat. Quo 3 si non aleatium Domini dei delium aeterit , perestina commia sitit,b ne percit in ludith a. euentum illum E libitomisanisse Holofernis. nee eunucho itis esse, Diniti linatio conuiuas accellere , sed quos dOmitii ea iusta signa leni. Nec enim eunuchi pia citis lie se conii et et, quorum sub iure vivere, exti e uia in cliesias e st, vi eeeinit Claudianust b. i. ira Eutrop.

Et quidem Alexander eunuchorum deierauit os.

t o inorem scis stet . nisi desiderium Plinei hi, oraretur: cum apud Hebraeos eunuchi ha - ui ut i sanies. Vnde illae minae aduersiis Re- gem E/eebiam Isaiae 49. Vtii egreὰ entur ex te,

stios e tu ris , tollent, sir erum etinachi in palatio

K aei, Babianis. . Quod contradicere non possit, testatur sce mina prudens, bene conscia Periis e, bibendae obedientiae, quam Strabo lib. i s perhibet absque et I deri uione a sub diris obseruari, ne re gali, i uitia supplieiis di baccharetur , ut iam: tibi ait muc ex Aliano lib. i 1. vat histor. Ideo

I a dixit: hoe enim n mine vocabantur

Dynastae , ut constat ex Maidonio sie Xerxem appellitati te apud Maximum Tyrium scrina . . Omne qtiou οἰt ante oculos ei m bonώm ct op ἰ- m,faciam. Censuit limulinealis, his vel bi, illii, ab euolichum: quoniam ad vero Domino, nempe Deo Iuditha respondii quod ille de Ho.loferne intellexit: etii commentario adlidet Hii-xo. At haec expositio non est opus ; quippe etsi in Holofernent termonem diligeret , nullus in setosae dictionis nautis obrepit tantum enim

se pollicetuc facturam, quidquid in eius oeulis non solum bonum ea ta optimum iudicabitur;

ne enim tui, speciola boni ciuea: quid delueret malignum sol ira de optimo peragendo promittit quod intus 5: extra dotibus bonitatis abundet. ideo autem ante oculos eius adie eit,ut subci cri optimi sotiua in eo iacui loque virtutis te

rore oculis laseivientis a ranni tenderet laqueum, & eum nec hilum deelinat et a recto, licium & funem conte iii et incauto. Nee quid quia pollicetur praeier eonii tui uin t dicto enim sontim inter conuiuia & pocula percrebrescit, ut iam sopta adnotauimus Tibullus lib. i.el . i. Ad πιὸ se salam sua qti sitie ad poeula dirat. οἰ ati em i A plaeti ris,hoc an hi erδε σι -

mum absolute, sed opitiarii mihi vi pote populi Hii iei. libertatis fie& religionis ais eritici. iiiiti sarii Tyiani placitum in Hielitum supplicium

conuellam , optimii. oque erit parabilis. caedisi illumentum . me huie conui lotias assentiri fortuna . Bene scholiat Lyra : Hoc mihi erit et , mum bar Enim pri hoc appropinquu re te me ora intim ad ἰnterse; nurum, 'sum. Pios odor: ima mors dicitur, quae nimidita opportulaeten pestiveque venit. Propertius lib 3. et s. s. Optima mos, parca qua venit apta He.

e. Si erga egregium facinus, quod utilentibus, Xer a in Iesu h. Tom. I L

sareulis eelebri praed ieat ut elepio quid inter sec- ira inae dotes optimum fuit, studiosa vestigatione per limas apparebit suisse pulchritudinis lumἴ, L . niti umque splendorem, quem illi Deus ad vi eloriae sortem a Matii .utpote euius stinctione de Holoferne actuim fuit, & eui plaeuit impensius

elegans Hebraeae forma, nee ante oculos Holo inis quid unquam hae riuolitate placidius, qua sceminae nihil antiquius curant, quin pla' , Vcere. Ouidi ii, 3 .de Atie: Si id a mulier placen vi Caeterae enim mulieris dotes nimium pcrplacent, ii solina placuerit. Plautus Trinum i . -- si illa ι M placet, placipia. da L, quo ae est, quam dat i ἴλid igitor tibi omni vitae eviriculo cptimum forespondet ludith a. illod illi placuerit,nempe ante

oculos eius : quod deuectare iam poteris, ille venustate ideo enim iudices oculos adiit, quibus de optimo sententiam tulerat Holofernes. Eundem sensiim admittunt Graeca;quin & augent & eraeca. firmant: siti a gratum fise se in oculis ei m. summo sud o fae,am θυιὰ θη deis mihi et sitie ad tνemtimcisa m a ci em , fio lanai causam agoas. Nonne gratum saueio Duci oris decus,quo sol mina pudiea poli bai 3 ipse illico nil is est infra v. 1 .

-Μiam isti ut 3 ara iam coram me ; sicut iam

antea excubitores praedixerant c. io. v. s. ctim

s terti iis eis p ela eius eris gratisma in coiri eiuι. Haec gloria fuit quam sibi Grinina repromittit,

quotquot annos vixerit,ut probauit euentus in-

, c. is. V. 1 . Erat autem Hebus f Iri, pro /4m rualib. i cum male gloria. Mansi acilem in domo misi si 7 annos ceu tim qMIuque. Dixit Cicero pro Sextio: Cicero. Vua etiis, etim in gloriae sempite niti. sibi usque ad satale .estibulum gloriana Lcmina inaugura tur,di tamen in aeternum gloria cucurrit, laudissique segetem poti humis saeculis reproducit.

Vers i s. Et surrexit: de ornauit se vesti mento suo, de ingressa stetit ante faciem cius. Versi 6. Cor autem Holofernis concus. sum est : erat enim ardens in concupiscentia eius.

E seu rixis. Non surre, erat ad eunuchum,qui tirut si eminei hospitii piae eius , pluries solsiati

Iudithae subitillabat cubile , nec stratu numina dimittebat ne in otia se confabulatione dedisset. Sui rexit quali iam causam lucrata, nec cum sedentibus comparanda, qua solve litem , quam adhue iractauerat, linivit. Cicero pro Roscio: cie in

'o pitysim .m si rexi , qui non sum cum his, θαἰδε eant, comparandus Surgit matutius,quae ser me iam humo taeentem , victum meditatur ty- latinum. surgit in arma, studiosa,ne velox oeca

sto diis hiat , eam iam maturarct momentum, quo ageretur populi salus. N ii cutiora in the- . Luxorum tabernaculo pererrabat , ga Earum examinans ponderat, genunisque pendens oculis de manu , quas aureum piaetendebat cubile . sed a pietis lenociniis aliena , humo coria ipus iugitet aituebat, ut se uidior oratio, qua

humilior. in supera .ibratetur, nee ullum temporis lapsum absque solicita prece pateretur dines ere. Rediit iam idem status , qui in his loliae et ibi lo incepit, quando cap. o. post supplica

A23 validius

299쪽

146 . Litteratis Commentari US.

validius placui let, se meique prima gratis lima nullam in animo pei se diminutionem subiri t. Et ornauit se v v mmio. Stolam sortassis, se-ticumque pallium dimitarat , ne iii ier pleccs, quae sunt sol diuti, amantes, ornata chinpraque mansisset,explicuit iusas viti bilicumque thoracis composuit,& si quid puluetis a illaesisset. b. seisi, corrotique deecntcs applicuit, ne quid subsidii uetitist ii desceret. Quid de cute sacre: . Quia de disce iniculo capillorum 3 Quid de, 'imdantis comae gradibus 3 Quid de vittis pellucidis, odoratis ite unguentis adhibuit, quae reno, uare formam Eammasque se ais reaccendere impigra conabatui 3 Notii ii vesticiti: ornatos de-:c bitur quoniam ut iam in lupo tot ibus obsit..uauimu , nullii in sibi aeuexerat alabastrum.titit 'lum sua uetia te sciuauerat succia in , ut huic tuo mento pio suillet: lumen eium, quod Dominus stonii contulerat inextiligo ibile sibi uisum fuit, Dec recentibus adminiculis indiguisse ; quominus illam de iugi Dimo state bearet Graece tamen cli: nata es seu Mento omni mundo muli Ni quali muliebiis mundus praeter illuna, quem capite traxeiat e B thulia,in tentorio Holofernis accre uelit eunuchi latinisterio. Non enim in uacuum dieitur in Ciaecq vers. ι i. quod

comitii ita fuerat ludith a cistae praesecti Vaga a. Et certum est quod eunuccitis, qui apud persas pynccaei paedagogion& praefectui a merat, mundum nati lic biem rcgalibus pucllis praestabat, omnemque unguentat; hu appalatum cuti poliendas . si isti uinque odores pioclivi largitate

ii dicet e intulille . quippe his ii ct eis iuccis condi iisque liquoribus strata Pec tum made bant. Plin lib. i s. c. i Pe sertim a bet esse geniis

crediderim saeiam sic inani vel x num crinem pigmentum voluisse de balbam iniri remediis, inuit uti de Pet i cis conchis guttam suaveolen iem tibi permittite stillare , quae .inum & es.

casa verrata est, horreret ut madeices et pellis eae unguine olei C. titilis. virumque enim facile conivno tuc, meto , & unguento madela iuxta

illud Caudiuiti de bello Gildonico.

Hoe est , s mirer stetit, serit immobiliter. Quincenseo , huc dictione Pias gnata honoratiorem eum,qui ludit hae initielinio prauitus est: aesi dici: et stetit in ordinc,seu in gradu suo. Lo cum quidem eon tuis decernere, mutius symposaicliae fuit, qui &c nae patet , es patro hi, poculorum Magister,ct epularum Rex

iti lituit apud X cnophon l. lib. 8 Ad Holofernis latus sceminam non acetibi se Graeca versio insta exhibenda confirmat: ne pudica si minae modo stia coctumeliam latetis Paterctus, agi eque Holonine, se oculos in pulchii tudinemi Horquet et. Quam pol iis ex auuerso decie uis set locari .vi non obliquis pupillis inter Gate tes imam ebiberet Ideo dicituriante oculos eius steti ite. Nee qui se in naaiestatis pompa, napsc

Regis stetebat, passus est in ecuti a xultu in acori uritis abscondete , ut in conspicienda Hebraea auiditatem luminum sa inalet. Heraclides Cumanus apud Athenaeum testatur velo interiecto Reges P cisaltim in comitii ali ccc nautile triclinio , ne a conuiuis aspici potuissent. Sed regiae iactantiae Persa pereret,ne impedimento videndi sis initimia plecteretur.

cst e Ingressa aetti ut nouelis qu in tute dixerimus i stati bilem hane designare loeum in coe . State enim non conuiuae , sed statuae est , sicut de a. f.ni dixit ex Philippide

hae Aliisnὰ is stini. Sed sicut Theopompii; eodem loeo dixit: sis mim p.Ilea a ij si ii m. UI irinio, Sic state ad mensam scite dixeris pio , celio in loco dispotii; scut stare ci-dine , dixit Lucaniis lib. 1. de Quintilianus

lib. . cap. .

c.mmtiuir is hesmi sus . t. Rui in fisblim; ι ro Me imperiri. Cur non in ii casulis aulaeis, αlectisternit, Iudi ilia decumbit, cuin lectorum elegantia & pretium in Persarum sympos iis inualuit 3 lino illicd subit animum , Oniciose

Reminatri curauisse, ne in molli puluino .rosiaque culcitia, quam Peiscus luxus odoribus in salserat , pudicum currus demitteret. Studia i , s eum gi state mattulaui . qua de agDrationem , de ad accubitum utcbatiir. Neccam puto ab aliqua delitiosa Aspergine siccam, catu Dei ae iii sitiis tuo iis amieulis, stragulisque suaveolentibus volutatent ut , ut dixit Sina chatas lib. . di in mattulis oluille unguent

tum delitias . scribit Clemens libri. paedag. cap. 8. Pciles humi iecit, praeuia lolieitudine ancilla , pelles. inquam , te im videlicet sine

pluma, non de Odoratorum puluerum inuin- seco molimine blandum , sed de malis religiosae similitudine , quae humi sternitur, & in Novella sexta dicitur cubit hum postum. Sanctissimi a meos Benedictus cap. sue. Regulae: Stramenta a rem lectoram si ficiant Matta , δε--ltim , ea rati. Intra barbarorum frequentiam quasi de eremo vectitaret luditha , nihil de monasti ea districtione diminuit , de qua diceret Sidonius lib. . epistol. 24. Graias, pudor , color , sermo perit; iti . l. Elias nil his nuptama , mensis nil ptim ra , ltimantias ipsisse s nigna , quod Otii , nec ira carni vis asan us νι l atim n bo.

300쪽

. . Ergo quod Holoferni erat torus ad distum- bendum . Imstitiae fuit psyathium silenia dii, solet terris otia appellati . siue sterntim abiternendo. ut loannes Sabato prosequitur in Sidonio sopra Graecae vel iioni quadrat .ppii ine: E in i anti Hotis em tu terra. In Ioradi ait, id eii, quani nulla lit in a contegebant, quorum plurimus sub lectis eo nuiualibus apud Peisas, , , ut iam alibi dedimus ex Athenaeo lib. i i .e. se iis tim p/ῶι, per rapetibus co 'Pota

acini. lara audi iiii e Possia uio, quδd Rex coe natu tus in sublimi libro aceumbebat, laumi au- iem conuiuae. Quae si cum texta Graeeo connectas . Deile tua e bis , se legatam nimium ab Holo semis accubitu iacuisse ludith a. odisseque contubernium in epulo, ne propinqua epoto aecumbei et Ze lasciuo:licet & id Petit ei supercili, suit, arduum c aui se a conuiuis Dynastam Totus cnim conuiualis altus erat, licui obieri iunt. Petrus Ciaeconius in appeti dice ad i. trietinium Romani visui,& alas Pudicitiae sce-- licita, stili Principis satius S incomitata maie-- fas ne vel in uno lecto, vel adulteris lecto pio- pi aqua clinatet , quae nonnisi ad abluendum cui ine et batilis in uti tholo applopinquare studebat Abra dicitur strauisse pellcs,qua aeee- petat a isago i in quotidianum vium. Bene succcs ie Vota belligeratrix nostra vi pellibus agit, quod militum bin , ut Claudianus cecinit lib. i. N. e a Perii, alienum, terga a se iris euellere, ut

carum editi uias ad illata verentur,& ad tentoria. c.r aurem idolos im, coneci .m es. Sagittavit puleii ritudo , tiliumque telum tinniti tui eor. Eooeminae oculis amoris eoruscatio vibrata videntem eo neu siit. statim ac vidit,periit. Cui ab oculis in oeulos si eiacula mittat amor. So-

. phocles in HippoJam eccinit:

Holofernes concutitur, de quaisi hausta ei cuia r r oculos tabescit exanimis. Sopita aliquantu-- lum sub temporis cinere damma latebat: vix te stit ad oeulos solitia vcmula, cum pectoris so-cu arsit , ct vique ad verticem per eaminum agim sumum excussito qui mentem caligine op-ί siit,& prae amoris insania teligiosum Bacchi

ominem xeddidit debacchantem. Ervi enim ardens in eoenpistentia e us. Iaira noti s stititi eoercere sitim , qui ab intus ardebat . iam seueri Pliticipatus oblitiis purpurae sa impris,non meminit cum ardemior sanania re-ga ubique medullas ad uiserit, A: quidquid do

initiationis ciat, in amoris mancipium convcr-

tit Graece lieeutius describitur hoe laseivum in 'cenciri in cuius ne fuligine mode illis animus inistingatur,verbi ille re bouestuiti est. Quid in lecto riat ei prietas , iusti ante lyaeo, obiecti pul-ehiit ossitie solitio delitiarum coli pint, niti abuti simiti'. etitus casta si otitis selenitas, dii i que aduersus hostiles suggestiones inode illa magis potentis coet acuebant, eui proprium est in . ita niti, in lepta impe ei e . in adamantina serrum ii peti tret,probaui se tace omittendum ea quod Graecus adnotat: Et obsonabat tempub, is ueciperet eum, ex qua Le vitai eam. Ctaece est, Ἀαa; u, quod non limoli citct decipere est, sed proprie seducere, id est,s eorsum ducere, ut con-tcndeiit Henricus stephanu; . & quadrati opti Hem. itis. me Holofernis libidini qui elaneulum,& in dis. situm penetrale duce te concupiuit ludii ham ut lasciuam sitim e Ypletet. Alias, ut vat ablus Obseruauit, alii codices habent is nήνὰ , quod est reposcere , ct exigere , nempe ad thalamum: .agnouit enim non vi, sed piecibus intiliendum iri,ut debellat et castitatis constamiam,quae se iii eleganti verecundoque vultu prodebat. Mutata sors suit: foemina deceptolem decepit, qui in foveam incidit, quam excavare parabat. Vnde canit Augustitius setivi. 66 Dὸισit 1 coa eo νώ - August. pium,ffera eas Iaporatum tia a peremit uritie. ια, οἱ ia iittit is ebrios m.

Vers i . Et dixit ad eam Holofernesi Bibe nunc , id accumbe in iucunditate, quoniam inuenisti gratiam co

ram me.

A s. is. Et dixit Iudith i Bibam Domine, quoniam magnificata est anima mea hodie prae omnibus diebus meis. Legis. Et accepit. de manducauit, de bibit coram ipso ea, quae parauerat illi ancilla eius. H fio. Et iucundus factu, est Holofernes ad eam, hibitque vinum multum nimis , quantum nunquam biberat in , ita sua.

se iis au eam Dolose, nes e Bibe nunc O ac- so. mpe In AZi 2 viri Plima vox ptopinatio fuit. Nonne ordo praeposterus 3 sed ob c brietatis morem commutatus. Ante puluini taream, vita num pota igitur, c bioni orti in dii solitio pota tio est. Athenaeus lib. i. c. is . ex. Phylarco Atheia Athea, nietis o θ dum, τι lati conscietierat, te canam cisitim oritat . sanὸ lex conuiualis erat apud Ciceronem in s. Tisiculati. Aut bibat, aut Cicero ab Q. Qi in Cicero iti, vertem a f. s. inquit: Hie

de propinatotum sermonem Holofernes Oiditur , qui ad latum poculum suam hospitem la- '. . c. lens ait: B M ntine. Amoris insania titubaniem linguam iustititiit. vi pii ma libatio non sa nitatis . sed voluptati ellet ille brosae r cum alias triclinii norma esset, quam Eubulus apud Coelium Rhodigi n. lib. 1 f. antiq. cap. s. admo cal.R Antiat 1 5 ira M a clari cratera , secundiam orἰ ct selapia i , somno astem ιινι sem , quartus et ero tam non .st, sed intaria. Et Asesepiade, eodem ii hodietinio teste, culicem primκma ira perlinire L ii Λί- f ιtin tim ad volupta

Sed princeps, libidinis reus amoti Hebraeae primum cratcia dedi ea iit, illamque ad bibendum adipere incepit quas m a liter poculorum se- ret, Rexque conuiuia, cum eunuchorum id milianus cisti. Certe in Persatum s1mposio lex erat cogendi hospitcs ad bibendum. Ioseph. lib. 1 i. auri l. cap. c. Artaxerxis conuiuio : Mandutiis tis b. v. esiam in ni DL .ne qtiem,more Per sortim,da bis - tim cu/rent , seu allitratu sis quemque appositis

SEARCH

MENU NAVIGATION