In Hugonis Grotii jus belli et pacis, ad illustrissimum baronem Boineburgium commentatio Jo. Henrici Boecleri. Cum praefatione Jo. Schilteri

231쪽

3ος - IN LIB. I. CAP. Lani in commixtione, civili philosophiae, quae via dc ratione composita excoli desiderat, parum consuli videmus : in primis autem partitam probe de juribus majestatis disciplinam denuo intricandam , & praetextu dominii eminentis involvendam neutiquam ju-

Personis proxima sunt jura personarum A' actiones inde enatae. Ita liberum est cuique civi promittere, contrahere, jurare, quatenus nulla lex civilis posita, modum aut Impedimentum constituit. VidemuS tamen ,

exigente publica utilitate s absque ea enim necessitate, servari talia in commune proden)his , quae ita acta sunt, effectum adimi ex vii- 3. δ 3si supereminentis dominii , sicut Grotius mo- a. o. s. nutr- Idom qui alibi quaerit ; an stis privata in bello propter vim eminentis dominiι possit cou- valescere ' In responsione locum non semper habet, quod ait: pacta, quae majuS malum evitant, publice utilia haberi oportere. Esto

autem , ut hoc, aequitatis amore concedamus

semper observandum quanquam aliqua, quibus privati majus malum evitant, publice admodum noxia esse possunt ipsa comparatio utilitatis non minimum in alteram partem momenti habebit. Fatebitur aliquis,prinmissa servari, publicae utilitatis interesse, o dinario loquendi sentiendique more. At Vero φxtraordinaria utilitas publica, eaque necessitatis telis armata suadebit, ne summa potestas, Permittat fieri, quod privatim dictum, absque publi

232쪽

DE DOMINIO EMINENTE. Io publico intertrimento essici nequit. Quod delegislatoria potestate & obligaxione legum

additur. commode, cauteque accipiendum est, sicut alibi ostenditur. Et jura quidem , quae in poenam auferuntur personis, non attingimus: sunt enim alterius generis , cum hic tantum sermo sit de jure quaesito auferendo , publica necessitate Gror. a. expostulante , vi dominii eminentis. Atque 3 , . huc referri solet, revocatio beneficiorum On- a,M, Fc alium, etiam qua vim perfecta donationis habent di si publica salus exigat. Quanquam non parum plerumque dubitationis subest. Considerari enim ante omnia debet: an Princeps beneficiorum largitor , jura habeat vere Regia is ve an vere praeditus si sun a potestate , cujus selius actio hic Pectatur. Deinde, is Vco ne siso largitus sit , an de regni bonis. Ubi Sc illud satis

apparet: s sum Principis per calumniarum omne genus se rapinarum ditatin fuerit, amitti favorem donationis tanquam de Proprio facta. Amplius attenditur , vitio ne animi prodigι, an sufetationibus subdolis hominum , quibus facilita 'Principum in quastu es , tales donatιones octa .

ni rationem habeant, an ratione careant. ΡομLo : fame revocatio, per eundem, qui dedit quod rarius est, & cum aliqua labe conjunctum, si suam ipse manum , suum sigillum refutario an per successerem , qui adrersus Rempublicam tali decessorum facto obligari non Udetur ρο- ruisse. Solet 8c temperamentum quaeri non simplex. Nam in quibusdam plane circumm

233쪽

xM IN LIB. I. CAp. I.

ventus Princeps tanquam meritis δc merenti bus donavit, quorum nulla prorsus sunt merita. His ergo quo minus eripiantur, reique publicae reddantur, quae per obreptionem adepti sunt , non longa videtur disputatio . nisi quod vel numero, vel propinquitatibus talium hominum, effectu arduum fieri potest. negotium. Tum vero usitatius ut pars aliqua liberalitatis penes possessores relinquatur.

Exempla sunt nobilia in Principatu Galbae &Basilii Macedonis. Quorum ille, cum Nero bis de vicies millies sestertium c sive LV mil-πις. . R liones , ut hodie loquuntur donationibuε ρ digis etfudisset, appellari sin ulos jussit , decuma

parte liberiaitatis apud que aque eorum relicta, atque hoc : cuncta strutantibu, justissimum ν flumesse , Historicus ait, inde repeti pecuniam, ubi inopia caussa erat : hic, vacuatum profusio- nibus Μichaelis decessoris aerarium ita supplendum statuit ; ut ab iis , qui nulla probabili de caussa accepissent , reposceretur ρecunia , relsumma dimidium Ditem. Ita quidem Tonaras. Sed Constantinus Imperator in vita Basilii refert; p 33 - Consiliarios una omnes voce fluasisse, ἀυτους ἐκ -

Ut isti Vst , qui male ista ceperant, arario redderent , Basilium autem ultra dimidium nihil exigere τοluisse. In Gallia sub initia Caroli IX, cum deliberaretur de aere alieno sub prioribus Regibus contracto. dissoluendo, non recusabat Rex, ct circa eum proceres, quin , s comperiatur mini. donati ibas ct immenses largi.

234쪽

rionibus exhaustum aerarium ue ad earum restitutionem , quι acceperunt , compellerentur. Sicut OX lib. as. p. Tisano petas licet. Iaa

Sed &in beneficiis ac privilegiis probabili

ratione impetratis concessisque jus singulis quaesitum, saepe interrumpi , nec nunquam tolli dominio eminente potest, non tantum . ab auctore privilegiorum, sed & a succetaribus. In qua re explicanda, non sine temeritate. versatus est Bodmus : illuc tantum respiciens, tiquousque Princeps majorum aut suis legi-pub. g.

bus, si ve etiam jurejurando suo obligari pos., sit, Ac de jurejurando quidem summarum potestatum , cujus sanctissima est obligatio,

dolendum, quod neque nostra aetate desint homines, qui dilutius, quam uiros graves , Mimprobius, quam Christianos decet, scriptitare non dubitarunt. Verum ista non sunt hujus loci. Privilegia cujuscunque generis concedere, operis nomothetici esse sciunt, qui veterum philosophiam sequuntur. Temporaria illa sint, an perpetua ; praejudicent succes soribus, nec ne 3 partim eX materia, partim ex conceptis verbis sive formula aestimandum. Sic nobilitatem familiae, vel unius hominis insigni merito concessam , perennem esse , magna & publica ratio postulat. Neque unquam potest incidere tempus, quo nobilitate abrogata Reipublicae opus sit. Nisi quod in . poenam summorum criminum quibusdam adimi potest. Sed, quae nobilitatis honorem comitari solet, immunitas vectigalium, one

235쪽

rro IN LIB. I. CAP. I. rumve aliorum , auctoritatem Dominii Eminentis agnoscat oportet: quae legis opera vel interquiescere jubeat, vel mutationem subire aliquam, cum temperamento scilicet, quod naturae Dominii Eminentis inesse , amplius postea apparebit. Liceat hic attingere illam quaestionem. Si Rex aliquis creet, Comitem, Baronem, eique vi Comitatus aut Baronatus , tribuat

jurisdictionem in subditos, aliaque jura cum hae clausula , salvo jure superinitatώ , quom do id accipiendum interpretandumque sit

Non dubitaverim, ut nova voce superioritatu hodie utuntur, Comitem illum , sive Bar nem , Landossum, sicut itidem nova appellatio obtinet, Regis designari, quem auctorem

sui honoris & juris agnoscit. Eoque ipso

simul stabilitur Regi, qui non tantum nomi- ne, sed jure Regio est, etiam Dominium Eminens , non minus in Comitatu, aut Baronatu tali , si Reipublicae necessiitates huc vocent, quam alios apud cives exercendum. Cum

enim eximii ejusmodi honores videantur Iu beraliter interpretandi constat quippe V luisse, nec immerito, adversus dantem jura ista magnifica, si non aliud dictum erat) opus

esse coepit clausula salutari, quae ostenderet: honorari merita eximiorum virorum, sed i tra modum civilem, & sine detrimento summae potestatis : quae se ipsa nunquam crede

da est imminuere voluisse. Igitur, si dicendum , quod tes est, non Dominii modo Em

236쪽

DE DOMINIO EMINENTE. 111nentis exceptionem habere videtur illa for mula, sed cavere in universum summae potestati, ut talis, id est, summa sit,& maneat, neque suis ipsa beneficiis infirmari putetur. Ponit Grotius in exemplis Dominii Emi I. B. 3,3,rs. nentis , veritatem ad subditos occultatam rauctoritate Platonis usus , qui hac mente concesserat imperantibus falsum dicere ; tum Josephi commento erga fratres ubi & Theodoretur Pers --

προσωπ έον ἀρχθκον in eo agnoscit, ae Salomonis i perar

judicio inter mulieres. Et fatendum est sane, Grotium in disquirenda doli ac mendacii natura incomparabilem quandam industriam adhibuisse : atque hoc ipsum apposite ad suam disputationem animadvertisse, non esse pro dolo ae mendacio habendam tam utilem publice ac privatim aut certe innoxiam veritatis dissimulationem. Sed qui illam philosophiam de dolo bono, ut nunc ita loquamur, tractant, ad ea & eos porrigunt sententiae suae explicationem , ubi ab ultima Dominii Emi nentiS ratione nullum quaeritur auxilium. NeqNe ego profecto unquam suasor cuiquam e Xtiterim, ut, non strenuum magis, quam subsidiarium,& sancta religione septum conclusumque hoc remedium ad alia producat,quamne telia est. Videndum ergo, an satis Vererecteque ita dicam: summa potestate civitatem regentes , omnibus & singulis civibus ita obligati sunr, ad veritatem suorum consiliorum, propositorum, actionum, in Republica administranda, nude ac simpliciter, ubique re sem-

237쪽

semper enuntiandam, ut de his aliquid Oeeu1tare aut tegere , nisi necessitas publica imperet, neutiquam illis liceat. Quicquid dubitabitur in hac oratione, id sententiam Grotii non patietur in vado esse. Nisi quod in populari r gimine, res expedita est. Cum enim ibi summa potestas penes ipsum totum populum sit, ratio separandi juris , quod actiones publicas spectat, quaecunque ponetur, commentitia erit. Etiam si populus, administrationem, non jus summae potestatis cuidam parti civi. tatis committeret, nisi disertis verbis conces.sum esset, celare quaedam populum , nullus jam locus esset dominio eminenti, quod i lius civitatis est in partes , non partis in civis

tatem.

Agunt quidem, ut hoc semel hac occasione

annotemus , etiam minores potestates & magistratus interdum quaedam , quae Dominio Eminenti tribuimus & tribuemus. Verum enim vero nisi mandatis eorum contineatur, merito audient 1 neque imperatum tibi hoc est,

ct rationem facti apud summam potestatem redindes. Finge, dc absolvi tale factum. Nullo me rito causam defenderis, sed judicis aequitatem commemoraveris. Raro tamen ejusmodi dubitationibus locus relinquitur in ac curata Reipublicae tractandae consuetudine. Gm disertis enim verbis, tanto futuri pro visti , tam excogitatis formulis ista praescribi solent praepostis rebus gerendis, ut, nec haerendum habeant, ubi usus venerit, neque tia

238쪽

DE DOMINIO EMINENTE. 2 3mere possint, qui praeter imperata & praescripta nihil fecerunt. Progrediendum est ad ea, quae in hoc argumento , ut sola, pluribus innotuerunt: Bona scilicet civium. Quanquam & misceri sive concurrere bona & jura saepe videmus. Imo

nullus de bonis civium sermo incipi potest, quin de jure circa bona illa aliquo singulorum civium, in quod summa potestas, eX usus publici necessitate succedit. agendum sit. Distinctioni tamen locus est, quia non in vi cem commeant ista ἱ juraque etiam alia, ouam bonis accommodata, noscuntur. , Non abs re fuerit, si ordiamur ab historia vineae Nabothi; r. Reg. m. ubi Philippus Melanchthon hanc sormat quae- stionem : Recte ne fecit Naboth, quod non cessi Epit. Phil. vineam Regi petentι. cum Reges etiam dicamur morat. domini prιvatarum facultatum t Respondet: φε Distinctio dominiorum seu proprietaι est juris gemisum, vel, ut Philosophi loquuntur, juris naturatis. Banc ergo conturbare , ct aliena sine justa causa rapere , non ticuit Achabo. Addit : Nabothum nullo suo facto ineruisse amittere suam ubertatem . o cum ea , dominium rerum suarum. Quod eniM I. Sain. g. alibi in jure Regio ponatur; Agros vestros iri vineas tollet , id accipiendum de stipendiis Osumtibus in administratione Reipublicae, ad commmanem necessitatem faciendis et nou quod prauxta imperii Reges snt domini omni m priνatarum facultatum , quanquam alibi laxior , alibi adstri- mor , pro diversi regnorum formis , comperiatur

tibertas. Transferre porro licebit hanc hist H riam

239쪽

'H4 IN LIB. I. CAP. I. xiam ad rem nostram. Si . fuisset in vinea Nabothi adversus imminentem hostem pro PU- gnaculum excitandum, si castra locandat, jure, de quo nunc agimus , ad hos usus vineam p tutilet postulare Rex, inita ratione repens aridi damni, de qua mox amplius. Nunc voluptatitantum & commoditati privatae servientem ,

nullum jus tuetur. Et in Nabotho, nihil aliud lib. 2. An quam rusticitatem accusare , apud Josephum liq ς-p. . audet Achabus. Uxoris quoque Iezabelis fa- tale scelus , ipso molimine exitii in innocentem structi, ostendit, non potuisse vivo hon Corn. ste eripi optimo jure possessa. Ponemus

anugniora. Sit urbs aliqua muniem

' temporis spatium. Desiit autem materia lapides. Sumi poterunt ex hortis aut praetoriis '' ' singulorum, sub conditione compcnsationis.

Idem fieri poterit, ut horti, agri, aedificia singulorum , munimentis occupentur. Aut durante obsidione, ardes privatorum deiician-' tur, ut ratio belli dictat. Sit in obsessa urbe fames : recludi poterit singulorum annona &.2 '' Z i describi; & vel invitis dominis distributio aequalis fieri in omnes e venditio item imp rari nolentibus. Saeviat bellum , desit Principi aut Reipublicae pecunia belli nervus. mutuari poterit etiam ab invitis civibus Quod nec rassurus negat. Sit urbs aliqua confidis δ' , nulla platearum amplitudine, aut distinctione '. sicut requirebat commoditas importandarum & eXportandarum IeIum,

240쪽

DE Do Mi NIO EMINENTE. ras aut desensionis ratio adversum incendia dc vim hostilem. Dirui videmus quasdam domos, ne ordini & dispositioni obstent : non sine compensatione tamen. Quam neque Nero, utut prodigus jam famae ac pudoris, plane ne

glexit : quando post incendium s valde id qui

dem suspectum melius & ordinatius extructae domus sunt , dimensis vi qmm Osdinibim,

latis viarum stariis , cohibita ad c torum altιtudine , patefactιs arcis, additis porticibus, qua frontem insularum protegerent. Eas enim 'orrιcus Nero sua pecunia extructurum , area domιnis traditurum pollicitus est. Addidit praemia pro cujus que ordine , se rei familiaris copiis nivitque tempus , intra quod essectis domibus aut insidit adipiscerentur. Vias publicas sternentibus, auxmunientibus, sicut usus civitatis postulat, occurrunt agri, prata , praedia privatorum. Haec quoque vigor eminentis dominii perv dit. Redditis alibi, aut pensatis, quae in publi cum versa sunt. Augusto Romae fori ex ruendi caussa fuit , hominum ct judiciorum multitudo , qua videbatur , non sumιentibus duobM , etiam tertio indigere : sed fecit hoc forum angustias , non aulus extorquere possessoribus proximaι domos. Id quod civilitatis nomine Historicis

commendat. Quidni laudabim s. hanc A gusti sententiam , cum ultra id . quod necesse erat , progredi noluit Habent quidem ist- haec talia suam latitudinem , neque in punct8 semper finiri queunt. optime autem utetultam sortibus praesidiis , qui minimum sibi in H a igno

'. i.