장음표시 사용
121쪽
eognotae imiterem, emitur affinis omnibus consanguineis mulieris, per illam e mixtionem,&ocotiuerso in mulierem Uerom quia earnalis eo nixtio non est tantum inconcubitu matrimoniali, sed etiam minicario, Meirco per omnem earnalem copis dat perquam vir& malier dicatinae vinei veta ear affinitas contrahitur. Et proptereruper omnem coitum affinita et consurgit in quo est commixtio semimam,&de inre post,
uo non licet contrahere cum a fine . &e.
arisum animalium genitorum ex putri inaretra. Malogum set Deus rei pectu creaturarum,quia nullum nomen dicitur de Deo & creaturis rei uoee nee pure aequi uoce, sed tantum analogi ,ut docet s.Thram. .p.q. 3.art. s. Dicitur etiam agens propinquum & remotum.& utranque duplex,per se , me acet lans. Dicitur etia Agens naturale,de voluntarium.., quod aliquando vocariir adiuuans, eonsulens, disponen , perfieiens principale,de per eiens instrumentale, docet S Tho. in 1.1.q. t .art. i. Et aicitur agens,quando aliquia' operatur, vel facit, ficut Deu di benedictus qui est primum agens euiuia ibet essectus sagens vero iecundum, dependet a primo, si est naturale necessario operatur, quia ' sitis omnibus re risitis ad agendum, & nullo ripelimento eκ istente non potest non agere,quia non est in potestate sua non agere: illud vero agens quod est liberum positis . omnibus necessario requisitis,& nullo impedimento existente, non necessario operatur, sed est in potestate sua vi agat, vel non agat; quemadmodum proposito cibo ipsi somi eiustanti, potest comeder de non comedere Et hinc est, lurid agere libere,est agere permis nee voluntatem ad opeosita,&c. Attende etiam, quia in qualibet actione tria requiruntur,m 4 m me scilicet existentia agentis, iuxta illud t. Metaph. Actiones sunt existentium , Secundo, ratio qua agens operatur,& est forma eius iue substantialis,sive accidentalis; ut calor est ratio qua ignis calefacit, Tertio requiritur eonditio sine qua non, sicut approxima tio est conditio sine qua ignis non caleficeret stuppam, quia semper agens debet est ρος sens patienti, vel pissentia situali sicuti est agens corporale,vel pr sentia virtuali,neptando Angelus mouet aliquod mobue. Et semper agens ut agens,est pr=stantius passin -- etiam quod sit Muns uni cum, loquendo fiminaliter in ratione agentis Si passi. Assirmari,inemininatio allevius de aliquo negatio vero est enunciatio licuius ab aliquo,ut domi S. om. .li,Periherui. eap.de emineiatione, Exemptam primi, bo
est animal, Exemplum forandi, homo non est lapis. Et affirmatio est prior negatione, prout affirmatio dicit habitam, rimatio dint in 1 uitionem, sed in his quae psiliante
di non esu,negatio est prior assi iuvie, ut etiam scripsit S. rhom. in expositione priniso Perihermen. ut ovo assi Mio ac negario sime duae species enunciationis, Vna non est prior aItera in ordine ad emo trionem ipsam,sed inter se considerata φrmati est Lotior negatione,& semper ipsa ammatio attribuitur eompositioni,negatio vero diuisesioni: & quanto assimatio pauocribri donuenit,tanto eius negatio pluribus competit. Exemplum, ut si dicatur, non sortim curritioni nibus aliis a sorte conuenit,& quanto ne gatio pancroribus conueme, tanto aetatis affirmatio pluribus conuenit, ut non finitum conuenit nitibus aliis, x affrinatio clamplexa visitan opponitur contradictorio. ut omnis homo currit, non habis nisi istam eontradictoriam, homo non currit. Viae Ast. Agere tripliciindicitur. Primo munduin se totum, ut medicus sanat, Secundo dici-xur agere secundum parie,ut homei vider per matur Tertio dicitiae agere per accidens, ut quando dicimu albuiti aedificatim in aecidit aedifieatori esse album.Haec docet S. . p.p.q. 76-art. I. m quo disputat,si priseipium intellectivum Uiatur corpori, ut forma.. Alienum dicitur esse illini, i est extraneum de dissimile luet hoc non importatur cum Atimo pinis dicitur alitas: te limo est, qu6d dicistius Filium esse alium a Patre, sed non ὸictimis alie
aio fit te is nom ut docet Fh m. . . quo rara. ff. de mente R. uarii, dicentis, in diuinis personis substantis. nulli diuersum nihil soparabit . Alimenti mi dicitur elle illud, luod conuertitur in veritatem humanae naturae,inquan tum accipit si eclcm carius deossi Se homi modi partium, ut icribit S. Th. P. P.R.vit1ma, art. I .de mente n Augustinet in lib.de veteri .& noui Testamenti quastionibus, dicentisώAlimenticam is corruptae idost amittentia formam sua tri, in iracmbrorum fabricam mi Maeni, sed ubrica membrorum: pertinet ad veritatem lium anae naturael, ergo alimenta
transeunt in voritatem humanπ naturae
ei uia.Hςc dictio dicitur propter gandium resurrectionis,& significat exultatione G --Nec replicatur propin duplicem stolandi, scilicet animae re corporis, ut do o
122쪽
s. om. 3.sent.dist. g. inexIubsitione textus. In diebus vero & ossiti s luctus intermitti atur,& loeo eius ponitur tractus, qui asperitate verborum, & prolixitate vocum insinua ineolarum praesentis miseris. Est autem Alleluia laus Antolica,sententis quidem breuist& est nomen Hebraicum,& secundim aliquos significat laudate Deum. Hieronymus vearo dicit, qu5d alle idem est quod cantate, tu, idem est quod laudem, ia, idem est quo ad Dominum. Vel ut dicit Gregorius aIle, idest Pateritu,idest Filius, i a. i. Spiritus sanctus. Vel, ut dicit Aldisodorensis, al, idest altissimus,le,idest leuatus in cruce, tu, idest luge bant Apostoli, ia,idest iam resurrexit, &e. Altare dicitur esse repraesentativum ipsius Crucis, in qua Christus in Mopria specie
immolatus est, ut docet S. Om. 3 parte, q.83.art. I. in responsione ad x. Et ar. i. dicit,
quod Altare debet esse lapideum, tum quia significat Christum in sepulchro Iapideo reis tonditum,& quoad usum Sacramenti lapis est sillidus,& de facili inueniri potest. Et xq.gs .art. a. ubi disputat S.Tho. si soli Deo offerendum sit sacrificium, dieit, qu6ά rempi & altaria instituuntur Angelis, di Sanctis, quia Deus eorum est nobis Deus, eui gratiast agimus de eorum victorijs. Alteratio primo & per se est in qualitatibus terti speciei; in qualitatibus vero priniespeciei, potest esse alteratio per posterius: tacta enim alteratione secundi Im calidum, δὲ frigidum, semiitur animal alterari secundum sanum &e graim: & similiter lacta alteratione secundum passiones appetitus sensitivi, vel secundilui vires sentiti uas apprehensi
uas, sequitur alteratio secundum scientias de virtute ς, ut scribit S.Thom. t. a. l. 82. art. I.
in resp.ad 3 Et alteratio est duplex. corruptiua.& peris tiua,& habet duplicem terminum. Celu Men generis cum ea, idest qualitatem; de alterius generis, scilicet substantialam Hrmam, & in eodem instanti terminatur ad formam substantia leni, & vltimam dital sitionem eius semper praecedit generlitionem, &requirit fiuccessionern rationeis intrariorum in subiecto,& non est in substantiis intellectualibus, neque in parte nostra huellectiva, praesertim alteratio corruptiua, quae est transmutatio de una qualitate in , aliam omsitam, vel mediam ut ab albedine in nigredinem, vel in pallidum;& aliquando fit 1 principio intrinseco, ut in timorosis & verecundis, ut com aliquis est passus timorem,sit pallidus, quia timor habet fieri circa cori& sanguis est amicus natiirae,& deia stelictis exterioribus, currit ad ipsum cor, ac sic remanet facies pallida ex respectu senae nig ι&econues est in patientibus verecundiam, quia verecundia habet fieri cires Lelem,& sanguis iuuando natura exit versus faciem,& hinc est,quod verecundus rubet. Amor dupliciter sumitur in diuinis. Essentialiterin notionaliter,sivo per italiter, ut ait S.Thom. p. p q. 37 art. I .3c quando sumitur Personaliter,ust proprium nomen Spiritus sancti, sicut Verbum ost propriam nomen Fili : unde amor significat quandana impresisonem rei amatae, in allectu amantis, secundum quam amatum dicitur eise in amante: v sie diligere di amare important habitudinem amantis ad rem amatam, & Iicet signia frentur per modum actionum transeuntium in obiecta, sunt tamen actiones manentes in 1gentibus: unde cum Pator amet unica dilectione se Filium,3c econuerso,ut amanatis adamatum est habitudo Patris αδ Filium, quae quidem habitudo dicitur amor, qui est nexlis Patris, 3e Piiij. Sedet uendo de amore. seu dii dictione Dei essentialiter, dieiumus,mbdest dupfex, Alter eommunis quodit it omnem creaturam; est alter sipeetalis: quo trahit ereaturam rationalem supra conditionem eiusdem naturae, seeundum partia eipationem sui. Et iron est in Deo amor ut passio secundum Quin materiale sed tahtustiaeuadiim sitam formale, & cautat bonitatem iii rebus, sicut amor noster eausatura rebus , de licet diligat omnes creaturas ipse Deus, non tamen aequaliter ex parte ipsarinis 'ra urarvin quia plus amad melioTI vhde plus amat Christum , quilin Omnes creatu re M plus Angelos, qvim homines;de plus innocentem,quam mentimatem qualis elisatitatis,quo ad pra militii aeuidentale di pins amat initum, quam mille peceatores.Creaiat as .etationales amuh quoque, sed non amore auricitiae sed quasi toneupiscentis: lices ex parte actus divin.:voluntatis aequaliter diligat omnia, iuxta illud, Pusillulii & ma- in ipse sinit, di aequaliter est ei euta de omnibus .ace. - . ι . Nocii Ara re, dicie labritidinem minatis ad rem amatamini est S.Thomas p. .ves si pra, εἱ It .L.M. 16.dint,art 3. quod amor, dilectio, charitas,di amicitia, differunt in hoc,quod
adiiciet 1 est quasi pitus , amor autem dc dilectio significantur per modum actus, veImssioni , de omnis ambrest dilectio vel charitas, sed non econuerso; aeditarim dilectici supra --οm,eiecti em Praecedentem x ipsi uolneri sonat;vnde dilactio non est in
123쪽
concupiscibili, sed in voluntate tantum, & est in sola rationali natura. Charitas vero addit supra amorem persectionem quandam amoris, linquantum id quod amatur marigni pretij Hii matur,ve ipsum nomen designat.Amare quoque, ut scribit S.ThOm.art. . Dulex is est velle alicui bonum:& quia motus amoris in duo tendit, stilicet in bonum quod quis mρ a - ' vult alicui, vel sibi, vel alij, & in illud cui vult bonum; ad illud ergo bonum quod quis alteri, dicitur amor concupiscentiae; ad illud autem cui aliquis vult bonum,dicitur' amor amicitis , id enim quod amatur hoc amore, simpliciter & per se amatur. Verbi gratia , Ego desidero scientiam,virtutes,& gratiam statri meo, hoc desiderium dicitur amor amiciti sequia amicitia perfecta est,quado volumus bona amicis, illorum gratia propter scipsos amicos. Vel, amor amicitiae est,quo diligitur obiecituna, non prς supponendo aliquem alium ac tu volendi vel nolendi in voluntate; ut si quis diligit potum dulcem, vel vitam suam abselute,nullo alio actu voluntatis necessario praevio, quo scilicet non ex iastente,est amor amicitis,qui semper est nobilior amore concupiscentiς, ceteris paribus. Amor vero concupiscentiae est, quo aliquiς amatur propter aliud dilectum. i.quo alicui optatur bonum propter alterum, cui proficere potest ad delectationem, utilitatem, vel . honestatem; ut cum quis diligit equunnvult sibi inesse robur,canitatem,industriam,&c. Vt possit eo uti ad proprium prosectum,aut ius voluntatis libitum, dicitur amor concum. plicentiae.Et hic amor pertinet ad potentiam appetitiuam,quq est vis passiua,& semper supponit cosnitionem , quia nullus potest amare aliquid incognitum ,& similitudo est Vis Os i causa amoris absolutE,iuxta illud,omne animal diligit simile.Et hic amor causat quandam unionem,quae duplex esse potest, Altera secnndum rem,puta cum amatum praesentialiter adest amanti, Altera unio est secundum affectum,qua consideranda est ex appreliensione precedente: S secundum has uniones copulantur amans & amatu,ita tB.Aug. 6.Confessionum,asserat, Bene quidam dixit de amico suo,dimidium animae se . Causat liquando etiam ipse amor quandam extasim; di tunc est, quando amans extra se ponia . . rur,quod quidem contingit, dc seciundum vim apprehensium, & secundum vim appeti
. . . . tiuam . Causat quoque do quendam zelum, quia quando aliqua virtus intensius tendit ig ... , L aliquid, rvius repellit omne contrarium,vel repugnans;cuni igitur amor erit intensus,
quaerit excludere omne id quod sibi repugnat: & per hunc modum aliquis dicitur Zelare' ' pro Deo, quando ea quae sunt contra honorem. vel voIuntatem Dei repellere secunddin posse conatur, ut scribitur apud Ioan.cap. a. Zelus domus tuae comedit me,dicit Glosa, quod bono zelo comeditur ille, qui quaelibet praua quae viderit, corrigere satagit, di sinequit, tollerat, & gemit. Et hinc Deus appellatur aelotes, propter multum amore squem habet ad cruaturas. De quibus omnibus, lege Diuum Thomam, ubi supra . io Amari, quod est passivum. De hoc agit S.Thomas a. a.q. t .art. I .in corpore, dicen
. . . . Suod amari non est actus charitatis ipsius qui amatur, sed actus charitatis eius est amar amari autem competit ei secundum inmunem rationem boni,prout scilicet ad eius bonum alius ad actum charitatis mouetur. Unde manifestum est, quod charitati magis conuenit amare, quam amari; magis enim conuenit unicuique, quod conuenit ei per i . - S substantialiter,quam quod conuenit ei per aliud.Et huius duplox est signum,Primum quidem,quod amici magis laudantur ex hoc quod amant, quam ex hoc quoa amantur, quinimmo si non amant, vituperantur, praesertim quando amantur. Secundo, quia mam tres, quae maxime amant, plus quaerunt amare, quam amarimurdam enim dant filiossuqs nutrici, di amant, reamari autem non quaerunt, si non contingat.. :ri. , Amans, hoet duplicem unionem ad amatum, ut ait S Thom. I .a.q. 23.art. I .in Corp. Vnam quidem secundum rem puta cum amatum praesentialiter adest amanti, Miam
vero secu0 um aflis tu quae quidem unio consideranda est ex apprehensione praecininti; I nam motus appetitiis inuitur apprehensionem. Cilni autem sit duplex amoricco uet. Mi pistentiae, &amiculaeis uterque procedi: ex quadam apprehensione unitatis amati Miamantem; cum enim aliquis amat aliquid, q- concupiscens illud, apprehendit i luo, quasi pertinens ad suum bene esse ; similiter cum aliquis amat aliquid amore amiuitiη , vult ei bonum,sicut & sibi vult bonum,unde apprehendit eum o alterum se, inquantiam stilicet vultqii um,sicuent sibi ipsi,& inde est,qubd amicus dieitiis esse alter ipse;hinci 4ngustinus, .lib.Ccinisse. est , .Bene dixit quidam de amico suo, dimidium animae strat, Primam orgo v ranum amor facie esseetiue,quia mouet ad deside dum&qu endum prasentiam mei, quasi sibi conuenientis, ite ad se pertinentis' secundam autem unio, num facis sarmaliter , quia ipse amor est lialia riuo , uri nexus, vitiivinumquaedam .' a duo
124쪽
OD aliqua copulans , vel copulare appet hym si et, quo LAd Mur quod enim dicit copulans resertur ad viii mini: is is, sitio se non est mi ictu ν Q imcircopulare intendesis, pertinet ad uni 00ς In ...1 . Amatum, in quo ait S.Tl m. r. a. l. a R. t. r. luod contineturan a iux.i quanti Misit in pretium in astectu eius per quandam coinplacenti4 ai; dolis. Θ-ui' ad vim δp. prelieti tuam, & quantum ad vim appetiti uam: n m miglgus M 'is' Apprei ςnsiR ii , a natun dieitur esse in aniante, ii ualuium a natum imm atur ita. δpp hensione a a n is, lacunduin illud Apost.ad Hilli p. i.cap. L. quod abeamyos qμοῦ - . Amans Vcto dicitur esse in amato secundum appreliensionem, inquasvum amans non est contentus Peri tali apprehensione amati ded nititur singula quη adamatum 'rtinent disquirere intri insecus, di sie ad interiora eius ingreditur ; sicut de Spiritu sancto qui est amor I vi, duritur a Coritim. x.cap. quod scrutatur etiam prosim lyςi. M qu/nix ad vim appetitium, amatum dicitur est e in amante, prout est per qua irini complacci lautiis secius assi: tu ut vel delectetur in eo, aut in bonis eius apia praesentiam, vel in absenti T petr 4ςsiderium tendat in i psunt amatum: per amorem concupiscentiae, vel ini bona, qu*vult an ars eius per uiuorent linicitiae, nunqu;dem ex aliqua extrinseca cans, sicut ciu9 avrib ημί, aliquis des durat aliquid propter alterum, vel cum aliquis vult bonum alteri proptes ta oratiu/M . aliquid alivit, vel propter coli placentiam amati interius radi catam, yqde &.am dbeitur Intimns,& dicuntur viscera charitatis. Econuerso autem amans est in rato, albror 'uiescin per an rem concumstantiae aliter per amorem amicitiae: amor 'λmq; concirpisce. nriae non re alitescit in quacumque extrinseca, aut sit perfici alii ruitionς amati Wdqurrit amatum perkcte habere, quasi ad intima illius perueniens et ili Mnore vς Pamicit cae amans est in amato, inquantum reputat bona vel mala amici si cyps M, tam-luntate ni amici sicut suam. t quasit ipse in suo amico videatur bona Hi malarati, . 1 ci: S propter hoc proprium esse amicorum eadem velle,& in eodem tristari,S gauderς, Vt sic inquantum imis sunt amici existi inat sita, anaans videatur esse in aua inq; si idcm factus amato. Inquantum autem econuersi, vult N agit propter amicum , sicut prapi scipium . quas reputens umicum idem sibi, sic amatum est in amante. Potast autenii tertio modo mutua inhaesio intellis, in amore anticitiae,secundum viam re mationi , inquantuni mutuo se amant antici, S sibi inuicem bona volunt & operantu , ς. Attributa essentialia,qitae sunt proprietates essentiae, sunt in Deo realiter non secintdum rationein bonitas enim Dei est resqusdam,& similiter est sapiςnxia, ita de astu, licet ab essentia non din erant nis ratione, ut ast S. Thom. in disput; tis de pstςntia De,,q-8.art. .in resp. ad 7.arg.Εt p. p. dicit Pellentialia attributa sit ut nobis magis mani*sta secudum rationein q1idni propria personarum, quia ex creaturis cac, qui iniri crantesq-nem accipi miis, possumus per certitudinem deuenire in cognitionem essentiyitu attributorum, non autem in cognitionem perihnalium proprietatum N h Qq 3' - d. 7-Vbi addit. in diuinae personae possintdupliciter manifestari per es lentialia alitibu a, Primo per via similiti idinis. si dea quς pertinent ad intellectum bappropriantur Filio,qui pro- icedit per modum intellectus, ut verbum. Secundo, per modum dii similitudinis, sicut po- , rentia appropriatur Patri, quia apud nos patres leuti ii infimii propter mς tutem, μ' ne tale aliquid suspicetur in Deo:&Spiritui sineto Apphopriariir bonitas, proptςr dissi- militudii em ad spiritum etcrrenum,quid Eie quandam lantialia & impulsione, ut stri- 'bitur apud F sa .cap. 26Δpiritus robustoruin quasi turbo impellens parietem; inlomodo mim preMicctur alio , luserius dicemus loco suo proprio: hic autem obiter loquuti sumus, Topicra liquos qui male sentiunt de diuinis attrahutis. Aiunt enim Myributa n Recitatis. s. proprie Deo conuenirc, cd transsatiue &nietaphoric4;pmprie aut eo luxuii intrebus prodite iri ex quarum cognitione peruenimus ad Dei malitia, & ob bmiet Glast tributa,quia sumuntur a creaturis,& accommodatur Deo, propterea distis utitur Ister,quia non sunt simpliciteri dena in Deo, cum in eo non sinat, sed in crca rhῆ,quemadmodum dextrum,& sinistrum distinguuntur incolumna non distinctio iὶς existςnte inua, sed. distinctione reali istente in ipso animali. Et ex hoc praetendunt ei deroomnia argumenta, quae aliquis posset adducere dedistinctione attributoriim, pr re tim illud, ae fiant apta naniae praedicata contradictoria circumlcripto actu intelle s disterimi ex natura rei, sed attributa sunt apta sundare contradictoria circumstripto primi actu intellectiis, puta iustitia. S misericordia, ergo distinguutitur saltein ex natura res. Concedunt hoc argumentiarn, quod fututant contradi uaria,&disti in adiure iter,sed
125쪽
non distinmone dis iis exissente In Deo,sed distinctione existente in ereaturis .sic etia euadunt illudat nil, Quae Ast inguuntur diuersis definitionibus, distinguuntrer realiter ut leo , & homo, sed Dei attributa habent diuersas definitiones, ut potentia & septem
tia, ergo nedum ex natura rei, sed realiterdistsnguuntur. Rei pondent affirmando diui na attributa habere diuersas definitiones, & distingui realiter non distinctione existente in Deo, sed in creaturis. Sic Se illnd aliud argumentum. Deus intelligit essentiam iuivi veram, de vult ut bona, rego veritas de bonitgs distinguuntur ante Aum intellectus, & se non distinctione rationis, sed distinctione reali distinguuntur. Concedunt et hoc, prout distinctio realis est in creaturis,non aut in Deo.Sed isti sic loquentes maxime at Iucinantur.Nam cui dubiu est,s iustitia & misericordia realiter distinguuntur in creaturis de hoc.n.non iacimus controuersiam,sed de attributis prout sent in Deo: nec etiaverum omnia diuina attributa dici de Deo transsatiue & metaphorice. Propterea . . . .. ... stias, Attributum quatuor modis dici posse, Primo pro praedicato aliquo, onme enim quod de aliquo praedieari potest appellatur attributum unde solet allegari illa maxima . . , QDndocunque aliqua duo sunt eiusdem rationis,quicquid attribuitur uni,& alteri attribui potest,idest,quicquid praedicatur de uno & de altero etiam praedicatur. Secundo - modo accipitur pro praedicato secundario,vt passione subiectorum. Tertio dicitur attributum quasi ab alio tributum; &isto modo est persectio , a qua remota omni Periectione, non eodem modo quo est in creaturis, Deo attribuitur, quoniam Deus dicitur sapiens formaliter. arto modo dicitur attributum pro appropriato,& est idem quod Pruribus conueniens, sed propter aliquam similitudine vel dissimilitudinem appropria- ear uni & non alteri. Hinc non est idem attributum, appropriatum, & proprium. Vnde attributum est superexcellentia persectionis direunstantis Qbstantiam creaturae, quam melius est habere per modu formae intrinsecε,qu1 non habere, & est in 1 leo formaliter non eausaliter,ut dixit Rabi Moyses aut transtatiuE,ut voluit opinio recitata,quia tuc Deus non aliter diceretur sapiens & bonus , quam lapis & leo. Et haec diuina attributa mon Rhi distincta realiter inter se dc ab essentia,ut quida dixerunt,volentes cum hac disseinctione non facere compositionem,quia non sunt componi lia, cu unum eorum non se habet ut potentia,& alterum ut actus: necet sent synonima,ut alii docuerunt,nec di stinguuntur tantu ratione,ita ut nihil eoru distinctioni correspondeat,ut nonnulli stri. erunt , neque distinguuntur distinctione reali existente in creaturis, aut distilactione formalirer ex natura rei seciuta opere intellectus.Rei tamen veritas est,quam d eclara' vi. t .sententiarum,distinct. 8.quae confistit in tribus propositionibus,quarum Prima est, diuina attributa in Deo nullo pacto distinguuntur actualiter. Secunda est,diuina attri buta in Deo di stinguuntur virtualiter,seu iundamentaliter.Tertia est,diuina attributa, ut terminant actum nostri intellectus, distinguntur distinctione rationis actualiter. Et
haec est mens S.Th. I .sen.dist.1.q. I .ar. 3.conformis Concilio Florentino, volenti diuina essentiam,&relationex,sola ratione distingui: sic etiam diuina attributa distinguuntur. Amicitia, est amor mutuae beneuolentiae, fundatus super aliquam communicatione.
operum amieabilium,& meditationem, & reeompensatione beneficioru , & praeponde Cia..d. rat consanguinitati,&fundatur supra virtutem r unde quicquid in amico contrariatur virtuti,est impeditiuum auri citiae,&quicquid est virtuos , est prouocatiuu amicitiae. Et est duplex, in conuersatione, & in essectu: immo poterit etiam esse quadruplex, licuequadruplex est communicatio naturalis,domestica,ciuilis,& diuina, & non est ad crea e ituras irrationales, nec ad virtutes,nec ad aliqua accidentia, nec ad vitiosos per se. sed propter aliud. Et quinque requirit, quae sunt propria amicitiae, quorum I rimum est,tunusquisqι amicus vult suum amim esse &viuere,Secundum est, vult ei bona. Tertiuest,ci, operetur bona ad ipsum,Quartum est,a, conuiuit ei delectabiliter.UItimum,quod Niμ-- eoneordat eum ipso,quasi cum eodem deleiatus, & contristatus, ut docet idem S-Tho. ubi supra. q. x .ar. 3. Possiimus etiam dicere quod amicitia est beneuolentia pacis non latens. Vet,est consensiis studioru omniumq; voluntatum: deqvii amicitia Cicero multa scripsit ad L lium,quae spectant ad amicitia humana. Sic et Beatus August. in epist. s. multa scribit pertinentia ad hanc rem: sic & Ari st. 8. Ethicorum, per multa capita Amicus ille dicitur, qui sabuenit alteri amico in damnis virtutum magis , qua reru: temporalium,ut scribit S.Ilio. a. a. quaestion. a 3. artic. d. in responsione ad secundum,
Et est Oezina Aristotcluodamicis peccantidiis noulanta trahenda amicitiae benae
126쪽
uia, quouique habeatur spes sanationis eorum , sed magis est etiam auxilium dandum
ad recuperationem virtutis , quam ad recuperationem pecuniae si eam amiserint,quan-ro Virtus est maris amicitia assinis quam pecuniae: sed quando in maxima malitia incidunt,& insanabiles fiunt tune non est eis amicitiae familiaritas exhibenda, ct ideo huius- . modi peccantes de quibus magis praesumitur nocumentum aliorum quam eorum emen- :datio, secundum lesem diuinam & humanam praeeipiuntur occidi. Sed amicus Dei du- , . aplicitur aliquis dici potest,Uno modo a charitatis,& gratia informante ipsius anima; ' .ve quando aliquis est in tanto feruore,quod diligit Deum a . Aliquis vero potest dici amicus Deitiabitu;vt iustus dormiens est amicus Deo rarus habitu charitatis & gratiγAliquis vero dicitur amicus seeundum finalem gratiam; it Petrus praedestinatus.Aliquis potest etiam diei amicus Dei secundum praesentem iustitiam; ut ludas N Esau quando
eram in gratia. De am leo humano dae pulchrum exemplum S.ThOm. opusculo ao.de regimine Dinc um cap. i o: narrans quomodo Dionysiiis Tyrannus Siracusanorum, eum duorum amicorum qui Damon N Phitias dicebantur alterum occidere vellet, is qui O cidendus erat inducias impetrauit, ut domum prosectus res suas ordinaret, alter vero amicorum sese Tyranno obaidem pro eius reditu dedier appropinquante autem pro- e M Misib die, nec illo redeunte, unusquisque fideiussorem stultitiae arguebat, at ille nihil se se meruere de amici constantia praedicabat, eadem autem hora qua fuerat occidendus re- 'dij t. Admirans autem amborum animum Tyrannus, supplicium propter fidem amici-
tiae remisit, insuper rogans, ut eum tertium in gradum amicitiae reciperent, & . Amidum, est ex tritico corrupto, ut docet L. Tho. I. p.q. 7 .ar. 3. in resp. ad ψ ubi ait, 'quod panis ex eo confectus non potest esse materia saeramenti Eucharisti aer ubi Caiet. multas inculcat quaestiones: & Primo de pane eonfecto ex peltae deinde de ipso amidor tertio de pane siligineo di quarto de pasta : & eontrarias ac diuersas narrat opiniones Theo I rumae hac materia, sie etiam de pane assator 8c dicit, quod sub iudice adhuc lis est . Tamen tenendum est, quod panis qui absolute panis dicitur triticeus consecran dus hst, caeteri vero panes non absolute, sed secundum quid dicuntur, quia non habent veram formam panis, iuxta ritum Ecclesiae, de sie non debet consecrari. - Analogia estiduplex, scilicet, secundum quod alii pia participant aliquid secundum prius S posterius; vel secundum quod unum imitatur alterum. Secunda est in diuinis
non aurem prima, ut docet S. I hom. prima para.quast. I 3. art. . potest etiam esse ana logia secundum determinatam habitudinem proportionis; sicut est illa quae est inter substantiam & accidens in ordine ad ens r& poterit esse analogia secundum proporti nalitatem, ut illa quae reperitur inter creaturam & Deum respectu entis. Et quia anal gia semper est mcdium inter purum aequivocum, di uni vocum, inde nihil pure qui uocet aut v ni uoce dicitur de Deo & creaturis, sed bene analogice, quia hoc vocabulum ana logia n1l aliud sonat quam p oportionem seu proportionalitatem. Et quia apud ,.Tho.
in divcrsis locis presertim. I .sen.d.is.qugst. s. art.1.multis modis dicitur, secundum in tentionem tantum, vel secundum esse tantum, vel secundum utrumque , vel duorum ad .
unum,uel duorum ad duo, vel unius ad alterum,uel secundum participationem, vel se- mundum assimilationcm , vel secundum impositionem nominis . & multis alijs modis, uippe qui omnes ut notat Cale. intract. suo de analogia nominum ad tres modos re-ucunt r.Ladanalogiam inaequalitatis, &attributionis, di proportionalitatis. Analo pia secundum inequalitatem est, quotiescunque aliquod nomen est commune pluribus, di ratio secundum illud nomen est omnino eadem: in aqualiter tamen participata ; Vt .a -- corpus, est nomen commune corporibus superioribus, de inserioribus, ratio tamen cor pomitatis perfectius reperitur in superioribus,quam in inferioribus. Analosia attributionis est. quando nomen est commune pluribus, ratio tamen illius nominis est eadem secundum terminum,& diuersa secundum habitudines ad illum; sicut sanum,est commune medicinς, urine,& animali,ratio in illorum inquantum sana sunt ad unum terminum,
scilicet sanitatem, dicit diuersas habitudines: si quis enim interroget quid est animal in quantum sanum debet dicere, quod est subiectum sanitatis; de urinae debet dicere quod est signum sanitatis; S: de medicina quod est causa sanitatis: ecce quo idem est terminus, seudiuersς sent habitudines. Et istς habitudines possunt esse secundum quatuor genera causarum. formatis,finalis, incientis,& materialis, secundum quod diuersim Epotest feri attributio. Tertius modus analogiq, scilicet proportionalitatis, est quando
nomen est commune pluribus, ratio in illius nominis est proponionaliter, vel similit C dinais
127쪽
est sit rIuna, de thesis, quod est positio, quasi sursum m in , quia rea q- ab
ho ii atrum separabantur suspendebantur in templis, veliolacis publicis. Eiquis ommmccarimn mortala siparae a tela, secundunt illud, Iniquitates vestrae diuiseriint inter OS de Dei vestriri quicunque ergo retalitati precat corde, vel ore, dicis anath ema Iesu, idest parationem ab ipse. St. opterea dicebat Apostolus, Nemo enim iaspiritu Dei loqueris dicit anatilem Ies4,i est blasphentiam contra Iesium. Et secuiniam hoc opostolus optabat anathema esse a Christoeproseatribus suis, quod intelligitvrad. . -ὸ- em punisIsubcondicione, videlicet si esset optabile. Sic etiam sacra eoncilia dicunti. i. adonii Si qui S dixςrit tale vel tale, puta non esse septem sacramenta Ecclesiae . anathema fidausia separatus ab Ecclesia,vel excommunieatus, vel maledictus, vel blasphenm dic. si 'ij -- Angelus est&bstantia incorporea,intellectualis, per mobilis,arbitria libera,ω λλὰ miniMans gratia non natura immortalitate suseipiem,ut resert S. Tho: de mente Damocasti mascenti .parte, q. O.ari. argumento I. Et ver in ortalitatem, intelligitomnimo'
dam immitabilitatem. quia omnis mutatio est quaedam mors. Sed preest etiam dic o Angelus est ima ui Dei, manifesta iooeculei luminis premum puru plendidi sinum, minaeulatum, incontaminaturn eo uinaruna,aecipiens totam si fis est di crest
ciositatem boni mistis, R DUBinuatis, & mre Marans in se ipso sicut possitata
dii bonis tat, quae est in abditia. Et innomen o ij. unde Angelus interpretatur nantius i & sic quicunque aut Episcopus, aut Presbyter, aut etia Laicus seequentet de Deo Ioquitur,&quomodo ad vitaingerueniatur aeterna annuntiat, merito Anteius diicitur. Hinc fit quod lomnesBaptista diotiis est Angelus, iusta illud, Ecce ego mitto Angelum meum, dic. se Christus vocatus in Angelii Mnagni consilijs, iuxta C anone Missae, iube hac perserri per manus Sancti Angelaim, idest Christi, quia per manus eius,idest merita sua rogamus ut Deus acceptet illiad sacrificium. Ea Angelus quoq; dicitur monactnatura Angelica spiritualis,& incorpore 1,nullam habens materiam, in magno numero existens specie citatens ae numero ab alia, incorruptibilis,leparata ab omni corpore, potens tamen assamere corpus tanquam repmsentarus per illud, nullii opus vitae pro-a e m an priε valens in eo exercereι fit praesens loco per operatuinem practica,non tamen simul
A m extitit inpluribus locis adaquatis,nee plures Angeli simul existere possunt in uno Leis ita locomateriali localiter potest ipse Angelus moueri, non tamen in instanti, sed
sempeτ in tempore, siue discreto, siue continuo: transit mediiim quando de extremo in extremum mouetur tempore. continuo, quando vero tempore discreto mouetur, sine . - ε, n:edio de extremo ad extremu pertransire potest. Eius intelligere non est eius substantia aut est e,nec etia potenti ximeflectiva siui, quae intellectus agens,& possibilis minime dici pon. fi aequivoce est eius substanti aut esse. Sesa intellectiva cognitione gaudet, quia potentia motiua eius eoincidit tu appetiti .Omnia cognostit non per eius substantia,aut pspes a rebus ac ut .sed P spes congenitas de quanto Angelus est superior,tantis uniuersaltiorest spia retinet, cognoscit se ipsem p sita iubstantia,& alia Ange Iu p spem alia vero a se per ronem inditam a Deo:ali quo pacto P sua naturalia ereno stit res materiales, s pes spretes intelligibiles existentes in eo io et & singularia: ssitura vero contingentia coniecturaliter agnostit: cogitationes cordiu, di mystcria gratiae non nisi per reuelationε,multa per motam multoru non intuetur,sed tantum per moduvnius, non discurriti neq; eomponit,aut diuidit intellisendo, neque per cognitione m eutinam, quae est cognitio rem in verbo,neq; per cognitionem vespertinam, quae est co
vitio rerum in propria naturar unde nullam aliam cognitionem habet Angelus nisi Mas. I uis creatus beatus M -dmenaturali , ae in gratia gratum iaciente , meruit
128쪽
suam beatitudinem, &,conse utus est gratiam,& gloriam,iuxta mensuram suorum n turalium,&ille qui Beatus est,prccare non potest, ille autem qui peccauit, superbia peccauit,& in secundo instantisti creationis, quia in primo peccare non potuit. Fuit aliqua mora inter creationem, & lapsum eius: plures Angeli permanserunt,quam pecc Merunt, illi tamen qui peccauerimi, obstin ti sunt in malo, de ratione suae citriae comperit eis locus inferni, ratione vero humanae exercitationis debetur eis aer iste caligin sus. Plura alia dicit S. Tho. de missione Angelorum, S de ordinatione eorum,secundun hieraxchias, de de ordine & praesidentia super creat ani corporalem de de custodia hominum de quibus omnibus videre potes in loco proprio primae partis. Anima dicitur esse primum principium vitae in his quae vivunt apud nos, ut docet S. . q. TF. art. I. Et dicitur ab animando vel adiuuando, quia animat corpus, vel iuuat iplam ad viuendum. Vel, ve ait Aristotel. x.Manivia, est Actus primus, corporis Physici, organici, vitam habentis in potentia, secundis quod in potentia. Actus enim primus est ipsa forma per quam quis operatur, actus secundus est ipsa operatio puta in ... itelligere. Vet,actus primus, est forma non operans; actus secundus, est forma operans. Vel, anima dicitur esse primum principium quo uiuinius, senti inus,movemur, di intel- I is Ptit,ligimus: quae dissinitio traditurab Arist. etiam in secundo de anima, & notisidatur ex animam γε- hac definitione, anima vetetatiua seu nutritiua quae est in plantis, ta sensitiva quae est in brutis, de intellectiua quae est in hominibus . Qitae quidem anima intellectiva cst incorpore di sublistens. de dicitur aliquaodo homo interior carens compositione formae fiade materie, di est incorruptibilis , N.vnitur corpori organico, tanquam so a r multi- Pistinureum plicatur ia multiplicationem corporium visica est in unico indiuiduo, quod quidem individuum per.eandem animam est ens, corpus , uiuum, animal, di homo: Non enim 'sunt multiplicandae formae substantiales, aut animς ipsς in eodem composito. Conu nientissimὰ unitur corpori organico, ut possit diuersas operationes exercere ,& est in triplici genere causae respectu corporis, qui elixius motor di sorma & snis, di est tota in toto corpore, & totadn qualibet partecorporis. Distinguitur realiter abeius potentiis tam senstiuis quam intellecti uisii non est de substantia Dei, aut alicuius corporis, ut aliqui arbitrati sunt,sed est per creationem producta immediate ab ipso Deo, nec prisuit corporis ut quidam arbitrantur, ut denumero quorum fuit Origenes, Ponens animas nostras omnes m Λngelis ante corpora sutile creatas, &c. ' 'Animes,definitur persensium,idest per animam sensitivam, sicut per formam essentialem;sed per sensum,idest per potentiam cognoscitur eius definitio, sicut per formam a
cidentalem, ut scribit S.Th. 4.sentent.dist. .q. I .art. I .q. a. ad tertium. Homo aliquan- ,
do dicitur animalis ab ipso animali,ut scribit Apostolus primae ad Corinth. c. a. Animalis homo non percipit quς Dei sunt, ille homo dicitire animalis qui habet animam depressam ad carnalia. c orpus etiam animale, dicitur ab animalitate,& a uiotu animali, qui reperitur in aliquoqui mouetur sortius, cundum impetum sensualitatis,quam secundum dictamen rationis;& corpus dicitur spirituale, quia est subiectum spiritui. Animal quoque est genus,quod dicitur de pluribus differentibus specie, in eo quod quid: &tandiu vivit animal,quandiu durat motus cordis, secundum pulsum,S tactum;& quando est animal persectum k mouetur motu progressivo, di haliat memoriam , & pugnat
propter cibum, &coitum. Reperiinmir tamen quaedam animalia, quae abhorrent coire cum matre; Vt equus,& camelus,& non prosequuntur conueniens, nec fugiunt nocivum
rationis deliberationem, sed per naturalem instinetiam sicuti & pueri lacere solerat, nec delectantur visibilibus vel odoribus, aut sonis, nisi in ordine ad substentationem, die. Anna, habuit tres maritos,ex quibus genuit tres Marias,ut docet S. Th. in expositio ne Epist. Gal.cap. 3.Primus vocabatur Ioachim,de quo habuit matrem Dei.Secundus voeabatur Cleophas, de quo habuit matrem Iacobi minoris. Tertins vocabatur Sal
me , de quo habuit matrem Ioannis Euanselistς, &c. Annexum spiritualibus potest esse aliquid dupliciter,uel ex spiritualibus dependens; misis istaseuthaline iisneficia Ecelesiastica dicitur spiritualibus esse annexum, quia non competit nisi habenti ossicium Clericala; unde huiusmodi nullo modo possunt esse sitne spiritualibus, & ob hoc talia vendere vel emere non licet, quia committeretur Symonia. Q Ham autem sunt annexa spiritualibus, inquantum ordinatur ad spiritualia; sicutius patronatus,qui ordinantur ad prisentandum Clericos ad Ecclesiastica beneficia; &scut vasa sacra, quae ordinantur ad lacramentoriam usum, & in ipsis sacra fiunt: unde
129쪽
huiusmodi non praesupponunt spiritualia, sed mitis ea Ane et poric praxeisumi di
ideo aliquo modo vendi possunt, non autem inquantivo sint annexa spiritualibus ; ite etiam & saceIla,& sartatecta Feclesiarum,ut icti bit S.Thri. 2Lq. goo;an. Consecrati in vasorum non venditur,sed ipsa vasa, Pacta, quae habemur pro porta metallo venduntur. AnnihiIatio, De hac stribit S. Thom. Ima parte,quaeaevo Pan iudi Urum I m pras si aliquid in nihilum redigere 3 & respo et affirmatiuε quiantem anicipiam res ellent, potuit eis non communicare esse sic eas non farere,i ita post ibam iam factae sunt potest eis nόti in iure esse.& hoe Estris ipsas adiit hilare, his D potentia absoluta potestres annihil a re sed de potentia ordinaria tellkn anni silans Eandem doctrinam docet idem S. omandi uixtis de potentia Deii l. s. art. 3 &lin mitis aliis locis, quod ipsa an nihlsatio non est motu nec mutatio, neo aliquod malum, ac secunduni riso Irri usu tiae debetur cuilibet peccato, etiam premici 'originali, γ eui dariar pro Poena: carcntia visionis diurnu, sed ex hoe bona naturalia conseruantur in pueris non baptiZaras, putniuntur citra condignum,& propterea de eis intelligi potest illud Hieremiae. Matericordia domini quod non sun us consi, ti. l . . Antichristus; De hoc scribie s. Dio 3.p.q8 .art.8. &dicitur Antichristiis quasi captit omnium malorum, propter malitiae perfectionem; quia si cin Christo Umnis planiturdo diuinitatis inhabitauit, ita in Antichristoomnis malitia pleritudo non qui iis ita,
quodliumanitas eius sit assumpta a diabolo in unitate perλην icut humam rus ostia filio Dei, sed quod diabo iusiuam malitiam eminentius ei insura semerendo, quam omnibus alijs, &ideo dicitur Antichristuς quasi eontra i tu mum o Dicunturmulta de ipso, sed ut plurimum me apoeriphal de quibus vi dampotest apud ri Thom tam stione ecundae epistole a1 3hessal. cap. gool dieit quo veni edinsignis, pri digiis
mendaei ς di in Omni seductione iniqui ratis. . et etsi, ill iAppetitus est multiplex, scilicet naturalis,animalis,leratio ma De quo Wpetitus irhie , Thom .prima parara questione ty. art. r. de Caietanus taexpositicia illius articilli, Appetitus enim naturali g,es 4nclinatio alleuius rei an suam: ectionemqnCumnat etia inclinatur ad formam sinecognitione; a graue appetit deorsum per Pauirammdcleue appetit Iursum per leuitatem: & hic appetitus grauis dileuis te itinimi nam, appetidus autem consequens materiam, est inclinatio eius ad si Appeti tu& as in malis est ille, qui pra supponit appreliensionem sensiti ni appetentis; natuς tendere an obiectum apprehensive, aut in eo quiescere itecessares , ει nota liberε. κppetitus rati natis est, praesupponensiuditium intellectus, natus libere actum situm eligere; h v ae
tur appetitus rationalis, vel intelleruialis, vel voluntas, aliquando habnuati R. Xes R. alis, quo homines appetunt beatitudinem. Multaς differentias ponto' aetan. 1inter hos appetitus, praesertim inter naturalem, & animalem o Animalis namq; est bipecialetgenus potentii animae. Natura is vero est communis omnibus. Necundo appet viam 'malis sintuitur naturam inquantum est apprehensiuat naturalis eonsequit motioueri formalem rei absolvis. Tertio animalis non potest exire in actum, nisi et appreheautomne e naria ratis autem estactu ex sola natura. Deinde , appetitus naturalis est ad unum: animalis vero ad multa, iuxta multitudinem apprehensorum bonor ut latius anno
tauimus in nostra dilucidatione super.i. Metap. dilucidando maximam 'illam Aristota omnes homines natura scire desiderant, quae non de appetitu naturali, sed de appetitu elieito intelligenda venit, de mente s. Th. &c. . . Apostoli facti sunt sacerdotes christo in Coena, im adactum principalem, qui est saeramenta conficere, sed post resurrectionem quo ad aetam secundarium qui est Sigaredi soluere,ut docet S. Thom. .sent. dist. 1 Al a. ar. 3. ad tertium. Et dichntur Du. prc. terpotestatem iudiciariam; & fortes, propter constantia eorum in passionibus; A: inares christi, propter naturam assumptam; N per gratiam adisdionis di vocationis ud Ap stolatum, dicuntur ossa Christi, quia sustentant alios; & rona Christi. &lapidas procios,& coeli, propter sublimitatem conuersationis,& virtutum abudaneram lucidi propter doctrinam mobiles propter obedientiam; nubes propter 'ffertilitatem terrae. 6Juminis dissusonem & motus velocitatem,& impletionem diuinae voluntatis. Loquebat omnibus linguis,& tanquam si lices,& idiotae,ac e literis, quasi dissicissent: humanitus destruxerunt omnes inimicos Christit bis vocati sunt, primo ad familiaritatem Christi, secundo ad sequcndu cum reliquerunt omnia propter Christum: poterant me care Venialiter, non autem mortaliteri postquam confirmati sunt, conuenerunt cum multis
130쪽
multii discipulis ad videndum corpus Beata: Virgitimui eius transiti uultum sacra inentum instituerunt: fuerunt bapti rati a Christo, & confirmati; dicuntur pueri ratio ne puritatis, simplicitatis, & humilitatis id astari sunt triplieiter . scilicet praedicatione miraculis, S gloria,&sueriint bases Eccles', sed non Iesillatores. Aqua de sen nutrit sed cum aliis humoribus admixta. Scribit hoc S Thon . . sti . tentiarum, distin. 8.quaest. I .art. .in responsione ad secundum argumentum,' ubi narratἰ quomodo aliqui dicebant aquam nullo modo mi trire, ant naturet, vel Fcclesiae ieiuni tmν soluere.Quam opinionem improbat asserens,quod quamuri aqua in se non nutriat, com mixta tamen nutrit: in stomacho autem oportet quodalus humoribus admisceatur, Mideo in nutrimentum cedere potest. Et propter hoe probabilius,& securius dicitur, Η etiam post aquq potum,coius Christi non est sumendum. Habet sex proprietates, quia' est diaphana, humida, frigida, generativa, abundans ubique, di sine pretio haberi p' test. Est quintuplex scilicet aqua lachrymarum, a 4, ctrinae,spiritualiςgrati ba; Nisi malis munditis, diuine sapienti iix potest et .vitia; quando est ntinuata sito princi
pio cium' fluxu; mortua, qtiando est stans . Non e--rit totam rerrami ebntra naturam, propter Wiuentia ruper eam i in proindo maris reperitur aqua duleis ; mutatur a
vino, pi diuinantiam aqueam, non ta inen eodem mimero, quia Iet1mo factae it vi
quod ab late loquendo est posteriuς ipsa persona, sed serendum modum Miselligendi est pinis; sicut color est postarior eorpore, inquantum corpus, est tamen prior natura Ilier corpore albo inquantum album . Et appropriatio est alicuius predicati conunties tribus per nis, uni soli attributi, propter conuenientiam illius p lieati cum proprinillius personae, vel propter erroris amotionem ab intellectu viatoris a Ut amor conne qnit cum proprioSpiritus silicti, ideo appropriatur ipsi, cipientia conuenit elim propriis Rij, ideo appropriaturer ; εἴ potentia appropriatur patri; quia potentia habet ratione principis: di quia pater est principium totis laeitatis',sdcirco secundum'rationem sumilitudinis optime ei appropriatur,ut est videre apud ipsum Diuum Thornamsartic.8 pertotum, ubi plura appropriata diuinarum permnarum declarat quia appropriatis, est inanisestatio ipsarum personarum per attributa essenti uia i& appropriari nil aliud est quam commune trahi ad proprium , nonquod maris conueniat uni personae quam alij. sed quia maiorem similitudinem habet cum proprio unius personae quani alteriugi Et dupliciter fieri potest haec appropriatio, stilicet ex parte creare risum , Ed ex parte
Dei essentialiter&eausaliter. . l. . . l: .: ...
Argumentum, De hoc S.Th.scribit t.par. t .ar 8 Abiquvrit si sacra doctrina sit argi mentativa: S dicit, quod spectat ad hanc doctrinam argumentari es alimoritatibus Q. craescripturae, anctorum patrium di Philosophorum;& uti etiam rationi is huianis:
sed argumentum sumptii ni ab authoritate Dei est firnsissimum, ab authoritates em hin mana est debilissimum sun titue ex solo sensu litterati . Et mi ilist licitet diei ur : miri aliquando argumentum estpbcessus rationis, aliquando medium Iliquando breuis pri logus, aliquando lumen natatis,aliquando signum euidens sensibile ,& aliquando ratio re dubiae, quae diuiditur in syllogismum inductionem en stymema 8cevemplum. Argis ....
mentum quoque aliqliando dicitur omne Iliid, quod arguit mente N-nluminat ad 91- '. dendum aliquid occultum viride est argumentum rerum non apparentillari,&c. Ars aliud non est, quam ratio recta aliquorum operum faciendorium, quorum tameis . ε
num non consistit in eo, qliod appetitus humanus aliquo niodo sol abes, sed in cyqs . ipsum opus quod fit,in se bonum es inon enim pertiiset ad laudem artificis, inquantuam ,- , ii sex est,qua voluntate opus iaciat ted quale sit omis quod ficit. Propterea, ars proprie est habitus operativus,ut seribit S.Tho.prima secundae,quaest. 3 .ar: 3. in corporei & ha ' . bet multas species,ut sunt artes Mechanicaer ars Ma ica,puta pyromatitia, que est di- i . uinatio lactaclaea igne:&Aeπmantia, ire est diuinatio facta perauem: N Hydroma tia, quae se per aquam:& Geomafitia quae fit per terram:& Aurispicium, quod fit in gut s.rri. ,., η. ture vel in visceribus pullorum:& Niomantia,que fit per cadanera mortitoria: & Am ys .anis. s. rhim,quod si mra imauium ac Sortilegium,quod fit per sortes:& praestigium,quod fit sexillustulem sensuum hum norum idi malaficium,quod fit per diuersas res.Ηae artes