장음표시 사용
151쪽
eetneontradmonis,ciun Armidine determiuandi alteram partem esus; & Brmias affectus ad aliquod derribile sustinendum, prima mon site in Christo,sed secunda; de hoc non
secundum rationem,sed secundum sensualitatem: in Deo tamen, & in Angelis nulladii. bitatio esse potest, &α Duli,,ut scribit s.Thom. a. a.que Eros. aer. 3. in empore, GraecE seruitus dicitur, unde exhibet debitam serruitutem homini domnantii propterea est alia virtus a latria, quae exhibet dini tam seruitutem diuino dominio - Eeidem Aug. de ciuitate Dei, aiebat, Alia est seruitus quae debetur hominibus, secundum quam praecipie Apostolus seruis, dominis suis subditos esse , quae.c graece dulia dieitur; alia vero latria, quae dicitur seruitus pertis hens ad colendunt Deum Creatorem omnium, Ste.
X e litera est quinta inordine nostri Alsabeti, Si aliquando ponitu pro propositione ab; ut E Roma venimus Neapolim: aliquando significat priuationem e qua dicitur elinguis, exanguis,quae dictiones signifieant sine lingua,& sine sanguine. Ebrietas, De hac stribit S.Thom. a. a. q. rso.art. I. quod dupliciter sumi potest; Vno modo ut significat ipsum desectum hominis, quia
-c ivit ex multo vino potato,ex quo fit ut non fit compos rationis;& secundum hoc ebrietas non nomimae culpam, sed desectum poenalem, consequentem exculpa ; Alio modo ebrietas potest nominare actum, quo quis in hune defectum incidit: qui potest causare ebrietatε dupliciter, Uno modo ex nimia vini λrtitudine,pr er of nisnem bibentis;& sic etiam ebrietaspotest accidere sine peccato,praecipuε fi non exu glimntia bibentis eontingat; & sic ereditur Noe in briatus fuisse sui legitur Genesis ν.ὶ
Alio modo ex inordinata concupiscitia,di usu vini;& fie ebrietas ponitur esse peccatum, di continetur sib gula, si eut species sub genere: diuiditur enim gula in commessationem. R ebrietatem, quae prohibet Apostolus ad Romanos 33. Non in comessationibus & ebrietatibus: unde per se loquendo de ebrietate, hoc modo est peccatum mortale, praelartim quando aliquis vult magis incurrere in ebrietatem, quam abstinere a potu. Ebriuriviai S. Thomas I .a. q. 66.art. q. ad quartum, meretur duplices maledictiones, propter duo peccata quq committit,scilicet ebrietatem,de aliud peccatum quod ex ebrie late sequitur, tamen ebrietas ratione ignoratulae adiunctae diminuit sequens peccatuπ, et Drt E plus quim fit grauitas ipsius ebrietatis: unde Aristoteles in x. Ethicorum ex lege euiusdam Pythaci legislatoris,dicit istam sententiam,quod ebrius meretur duplices maledictiones,vi statuit ille Pythacus,ebrios si percusserint amplius puniendos, non ad veniam respiciens, quam ebri; debent magis habere, sed ad utilitatem, quia pluries iniuriantur. Et nota, quod differt ebrius, Zi ebriosus; nam ebrius dicitur ille qui vino plenus est actu; ebriolas veto,qui consuetudine est assuetus ut incurrat ebrietatem, sed non acta est impeditas,& alienatus mente,si ut ebrius.propterea docet S.Ihom.q.sent.dist. αPIωart.2.q. I . ad 3. quod ebriolas potest baptizari, sed non ebrius. Ecclesia,ut ait S.T m. 3. p.q. R. art. I. est corpus mysticum, secuddm similitudinem ad naturale corpus hominis, quod secundum diuersa membra habet diuersos actust undo Christus est caput eius secundum similitudinem humani capitis, quod in corpore est superius omnibus alijs membris,& persectius,quia in eo vigent omnes sensus. Habet etiam
virtutem motiua m, et gubernatiuam caeterorum membrorum. Ee quia hoc nomen Ecclesia, significat congregationem, congregatio vero est duplex, militans, de triumphans propterea Ecclesia dupliciter dicitur. s.corpus Christi mysticum tantum, & corpus eum Capite .c Christot Primo modo dicitur Sponsa, & ideo C hristus non dicitur membrum Sponsit, sed eaput, licet dicatur membrum Eeclesiae secundo modo, sed impropriE. Et est eadem numero nunc,& tempore A postolorum,sicut eandem potestatem habet statuendi, Ee condendi legem, in pertinentibus ad cultum Dei, & ad subiectionem infidelium. Et est aedifieata per totum mundum , cuius ministerium commissum est Petro, & successoribus eius,in edificationem,& non in destructionem. Et dicitur magna tripliciter, dilatatione, potestate, & dignitate. Et illuminatur sex luminibus, scilicet sacrae doctrinae, spiritualis intelligentist, gratiarum, aeterna gloriae nostrae, laetitiae, & diuinae gloriae. 8e est una om nium melium noui, ει veteris Tinamenti, consistena ex hominibus,de Angelis,ex viato tibus,
152쪽
ribus, & Beatis. synagoga non fuit vera sponsa & uxor Christi, sed concubina, propterea dicitur Eeelelia malignantium, iuxta illud. Odiui Ecclesiam malignantium, S: cum impijs non sedebo,&c. Ecclypsis, De qua S. Thomas 3.par. q. 4.art.1. in responsione ad secundum. dicit, este Ere ipsis qua interpontionem Lunae inter nos & Solem;&quaudo apparuie in Passione Christo, si 1it mi - 'raculosa multis modis. Primo, quia secundum Astrologos naturalis Ecclyosis holis per interpositionem Lunae nunquam accidit, nisi tempore coniunctionis solis, & Lunae, quae Noe af ρνα- tunc non fuit. Secundo, quia cum ei rea horam sextam Luna suisset, simul cum Sole in me- ρων musta.dio Coeli in vesperis apparuit in suo loco. s in Oriente. oppostea Soli. Tertio, quia tunc Luna iam pertransiuerat solem, & distabat quasi per medietatem circuli in oppositione existens. Qn arto, quia tunc Luna miraculosE ab oriente versus Occidentem rediens non pertranii uit Solem,ut esset eo occidentalior, sed postquam peruenit ad terminum Solis,reuersa est versus Orientem. Q linto,quia tribus horis tunc tenebrae remanserunt, eum Ecelypsis solis in momento pertranseat. Electio, ut scribie S. Thomas l. I 8a .art. r. in responsione ad tertium, non est de fine, sed de his, quae sunt at finem. & pertinet ad unam potentiam. ad voluntatem, in ordine ad intellectum. Et est triplex , quaedam spectans ad diuinam voluntatem, quae eli eius praeoptio, qua praeoptat vitam aeternam aliquibus creaturis rationabilibus, & non alijs, dando eis finalem gratifieationem, iuxta illud Apostoli ad Eph. i. Elegit nos Deus ante mundi constitutionem; & i ita electio est tantum hominum, & differt i praedestinatione in hoc, quod praedestinatio est hominum, & eorum quae eis conseruntur; & ut est in pro posito Dei, dicitur aeterna, vi vero in executione, est temporalis. Alia est electio nostra, quae est de actibus humanis. vel de alia re, cum actu humano, εκ est de possibilibus, requirens primo intentionem debiti finis, per virtutes morales, S rectam prae acceptionem
eorum quae sunt ad finem. per prudentiam. Tertia est electio praelationis, de est collario alicuius dignitatis vel eminentiae alicui creaturae rationali ; & in foro contentioso sussi. cit, electio fiat alicuius boni, sed in foro conscientiae requiritur, quod electus sit optimus, vel simpliciter, vel ad regimen. Et melius est hominibus recusare praelationem ad orbi isti squam aliquis eligitur. quam ei consentire, vel eam acceptare dummodo non impona- prae i-ε retur ei necessitas a superiori) consentiens vero in electione intentione honoris, vel lucri, vel cuiuscunque rei temporalis, peccat, non autem fi propter aliquid spirituale ; ut scribit ipsemet S. Thom.quolib. y.q. II. Elementum, De hoc dicit s. Tho m. s. Metaph. in expositione quarti textus, quod quatuor requirit; Primo,ut fit illud ex quo aliquid fiat in genere causae materialis. Secundo..t primo fiat aliquid ex illo: propter quod cuprum ex quo fit statua non est eius elemen. eum.Tertio,ut sit taexisten siue intrinsecum,per quod differt a priuatione. rario, quod habeat aliquam speciem,quae non diuidatur in diuersas species, per quod differt elementum a materia prima. Dicitur etiam elementum Grammatice;ve sunt liters ex quibus coponuntur dictiones; dicitur etiam Loetice,& sic termini sunt elementa propositionum,&propositiones sy llogismorum ; dicitur PhysicE, ut prima corpora ex quibus componuntur mixta,ut videre poteris apud expositores supradicti contextus.. Eleinosinaest opus in quo datur aliquid indigenti, ex compassione, propter Deum, ut scribit S.Ihomas a. a. q. 31. a I.&es quas oblatio iacta Deo. Et omne obsequium impensum proximo propter Deum potest dici elemosina. de est actus misericordiae principaliter secundari, est actus charitatis, Iatria vero imperati M. est actus liberalitatis, inquantum aufert imycdimentum eius. s. superfluum amorem divitiarum, est actus iustitiae ratione tantum suae partis. s. liberalitatis: sed dare elemosinam de superfluo,vel in extrema necessitate, est de praecepto, in aliis vero et itantum de consilio. Noti est iacienda de necessariis sibi,& familiae, & statui, nisi velit mutare statum. & quilibet potest facere cle- ει- aismosinam corporalem, vel spiritualem, vel saltem cum voluntate. Filii familias,& serui non po sunt dare Elemosinas fine consensu dominorum, nisi de paruis, vel suis; sic etiam de uxor sine consensu viri, nisi habeat aliqua praeter dotem,vel nisi lucretur: sic religiosus sine licentia sui praelati,nisi de modicis, iub ratiliabitione. & debent dari elemosinae magis indigentibus, melioribus, propinquioribus, benefactoribus, & dantibus spiritualia, visi aliquando dantur clericis non indigentibus, dantur tamen ipsis viministris pauperum, di ci spera latoribuS earum. Et valent ad omnia peccata delenda, & ad omnia bona promerenda,& ad specialeat Dei misericordiam promeredam. Et spirituales elemosinae
153쪽
sunt simpliciter meliores, quam corporales. s. in ratione dati finis, & achus; licet respecta alicuius alterius sit econuerso. & debent fieri abundanter secundum i acultatem dantis. Sunt etiam meliores quam oratio,& ieiunium,& magis satisfactoriet,ut ipsemet S.Tho. 'sent. dist. I 3. ait, di in pluribus aliis locis. Embrio,ut scri ut S.I honi et potentia Dei,q. 3.art. 9. in responsione addecimum . dicitur, antequam habeat animam rationalem, non est ens periectum, sed in via ad perfectionem: unde non est in senere, vel in specie, nisi per reductionem,sicut incompletum reducitur ad genus, vel ad speciem sui completi; quia in semine a principio quamuis nosit anima ,est tamen ibi virtus animae,quae quide virtus fundatur in spiritu, qui in spe
mate continetur, Ac dicitur virtus animae,quia est ab anima generantis. Ens multipliciter dicitur, ut docet S. Thom. in disputatis de veritate,q. 2I .ar. . in re
sponsione ad varium . Dicitur enim ens primo, quia in se subsistit, vi rees, di Plato. Secundo dicitur ens, quia est principium subsiistendi, vi krma. Tertio dicitur ens, quia est dispositio subsistentis,ut qualitas.Quarto dieitur ens,quia est priuatio dispositionis subsistentis, utcscitas, & surditas. Dicitur etiam eris,quod significat essentiam rerum.& diuiditur in decem praedicamenta secundum diuersos modos praedicandi. & dicitur analogice de ipsis , puta de substantia, quantitate, & qualitate, &c. necnon de Deo Nereaturis, & de actu & potentia . N praedicatur per se de substantia cuiuslibet rei, nihil
addens ei,sed idem significans cum nomine,quod imponitur ab essentia . Enunciatio,ut ait S.Iliomas in expositione libri Perihermenias,lectione I 3.diuiditur tripliciter. Primo secundum unitatem, ut aliqua dicatiu enunciatio una simpliciter,uel eoniunctione una. Secundo diuiditur secundum qualitatem, ut aliqua dicatur assisma liua,& aliqua negativa. Tertio diuiditur secundum quantitatem,ut aliqua dicatur uniuersalis, aliqua particularis, aliqua indefinita, Se aliqua singularis. Garto diuiditur secundum rumpus, ut aliqua sit de praesenti, aliqua de praeterito, & aliqua demturo. Et est instrumentum rationis, propterea dicitur, quod enunciatio est illa,in qua verum vel falsum rei eritur. Ex quo dicuntur excludi enunciationes illae, in quibus non reperi
tur verum vel falsum. vi ὸeprecativa, imperativa, interrogati ira, & vocatiua . Episcopuη. Vt scribit S. Tliom. i. a.q. It .art. I. ad primum, est nomen operis, & non
honoris; unde Episcopin,latinE est superintendere: hinc dicitur Episcopus ab epi, quod est super,& scopiti, quod est intendere, quia vigilare tenetur super gregem suum: S PTO-pterea Apostolus dixit,Qui Episcopatum desiderat, bonum opus desiderat,quia eo tempore quo haec verba dixit Apostolus ille, qui praeerat plebibus primo ducebatur ad tormenta martyrii: & sic appetere Episcopatum tunc temporis, erat appetere martyrium,
quod est bonum opus. Et repraesentat Christum, presertim in hoc, quod alios ministros instituit, & funda iit Ecclesiam . Sacerdos autem repraesentat etiam Christum in hoc, per seipsum ministerium impleuit. & accipit potestatem indelebilem in sua ordinati ne ipse Episcopus sed non characterem. & est proprie Praelatus Ecclesiς,& quasi sponsus ellis, propterea accipit nouem ornamenta supra Sacerdotes, scilicet Caligas,Sandalia, Succinctorium, Tunicam, Dalmaticam, Mitriam, Chirotecas, Baculum, & Annulum, propter nouem praerogatiuas, quia habet clericos ordinare, &eos deponere,Virgines benedicere, Basilicas dedicare, Synodos celebrare, Crisma conficere, vestes & vasa
AEqualitas,ut docet S.Thom.p. p.q. a.art. I .ad primum, est duplex,molis & virtutis: sicut quantitas est duplex , molis seu dimensiua, quae reperitur in rebus corporalibus, Ze virtutis quae attenditur secundum perfectionem naturi alicuius, vel sermae. Et importat duo ipsa squalitas, distinctionem personarum quia nihil sibi ipsi dicitur aequale;& unitatem essentiae,quia ex hoc personς sunt sibi inuicem aequales, quia sunt unius ma gnitudinis ,& essentiae: unde aequale dicitur quasi per negationem minoris & maioris. Datur etiam ςqualitas quantitatis,& proportionis,& qquiparatiae. N in creaturis qua Iitas, similitudo, & identitas differunt realiter; in diuinis secundum rationem tantum. Et quando Angelus & homo appetierunt εqualitatem Dei, non appetierunt aequalita tem secundum aequiparantiam naturae, sed secundum similitudinem imitationis,ut d
Eive,ut dicit S.Thomas I .sent.dist. , 3.q. i. art. I. ad primum, dicitur aliquando ipsa ie'idditas,vel natura rei; sicut dicitur, quod divinitio est oratio significans quid est esse, vimitio enim quidditatem rei significat. Alio modo dicitur esse, ipse actus cssentiae,
154쪽
sicut vivere quod est esse viventibus , est actus animae, non actus secundus, qui est ope ratio, sed actus primus. Aliquando esse dicitur, quod significat veritatem compositionis in propositionibus, secundum quod,est, dicitur copula ;& secundum hoc est in intellectu componente & diuidente, quantum ad sui complementum, sed fimdatur in esse rei, quod est actus ei senti aer & illud esse, quod unaquaeque res habet in sui natura, est esse subita tiale,& praedicatum substantiate; sed esse quod significat veritatem propositionis,praedi catur per accidens. Et res quaelibet habet triplex esse, in suppositis, in causis, & in intellectu. Et solus Deus dat esse independenter, aliae causae determinant illud,solus enim Deus causat esse per creationem, nullo agente mediante, qicet Brma sit medium in hoc quod est principium essendi, & complementum substantiae: tripliciter enim terminatur, secundum durationem totius,vel partium, vel quia recipitur in alio; primum conuenit corruptibilibus, secundum successivis,tertium omnibus creaturis, com se ultimus actus participabilis ab omnibus nihil participans', dic. Essentia, ut scribit S.Thomas in i .cap.de ente & essentia, idem est quod quidditas,&quod quid erat esse,hoc est,illud per quod aliquid habet esse quid. Dicitur etiam serma, secundum quod per sermam significatur perfectio, vel certitudo uniuscuiusque rei.
Significatur etiam nomine naturae, quae natura dicitur specifica disserentia, & in abstracto t.on est neque genus, neque species, sed significatur ut pars, in concreto vero signim Catur ut totum: quando vero additur, dii lina, tunc significat naturam simplicissimam , infinitam,summe perfectam,summe bonam, existentem in tribus personis, identificante
sibi omnia, ut quoddam pelagus infinitae substantiae, de qua dicitur,qubd neque generat, neque generatur, dic. & est causa eorum quae sunt extra in genere cause finalis, quandoquidem causalitas prima & persectissima, est attribuenda primae & persectissimae persectioni,sed causalitas finalis est persectissima:essentia autem diuina est perfectissima per' sectio,ergo &c. Adde etiam, uia nulla habet rationem summi boni,nisi essentia diuina, sed ratio finis est ratio summi boni, ergo ratio finis competit diuinae essentiae presertim eum sit simme appetibilis ab omnibus,& sit obiectum beatificum quietans Beatos,ut ait
Essentiale, ut ait S.Tho.in disputatis de veritate, q. xo.art. 1. in responsione ad 4.ar dicitur aliquando,quod nunquam essentiam relinquit sicuti & Auer.etiam dixit r.Post. cap.de per se,quod cli tiale & per se idem sunt. Per se autem dicitur duobus modis ad praesens, In primo modo dicendi per se, quod est pars essentiet, ut animal vel rationale, vel tota ipsa definitio; Alio modo dicitur per se in secundo modo dicendi, ut propria Passio, que nunquam relinquit essentiam; & tale dicitur etia essentiale, sed communiter, quia proprie eitcntiale est illud,quod distinguitur contra accidentale . Essentialia in diuinis sunt illa quae de qualibet persona dicuntur sigillatim, & de tribus coniunctim in singulari, non tamen in plurali; unde Pater est ens , Filius est ens , Spiritus sanctus est ens, non tamen tria entia, sed unum ens: ita Deus, sapiens, spiritus, iustus, bonus, di similia. Eisentialia absoluta dicentia perfectionem ad intra, stant priora ipfis notionalibus,seu proprietatibus relativis dicentibus respectum ad intra, ut generare & generari,spirare & spirari: sed hqc notionalia precedunt essentialia ad extra,cuiusmodi sunt
creare, Conseruare, gubernare, i. similia, ut ait S.Thom. .par.q. 33.art. 3. ubi disputat
si Pater personaliter sit prior essentialiter,m. fitas significat distinctiones temporum; hinc omnes res illae,quet tempore mensurantur,quibusdam etatibus distinguuntur,& variantur. atas ergo alicuius rei significat sua totalem durationem, vel certam aliquam distinctionem suae durationis: unde S.Thom.
super Psalm. 36. distinguit sex states Mufidi, ad similitudinem sex aetatum hominis. Prima, que fuit infantia Mundi, durauit ab Adam usque ad Noe; Secunda, quae est pu ritia a Noe usque ad Abraam, in qua fuit destructio humani generis per diluuium . Τcreta adolescentia, ab Abraam usque ad David, in qua fuit institutio legis,& Circuneisionis; Quaria iuuentus,a David usque ad transnigrationem Babilonis,in qua lex st ruit sub Regibus, de Prophetis; Qiginta senectus, a transimigratione Babilonis usque ad Christum,in qua fui populi captiuatio & liberatio; Sexta est senistis,1 Christo usque ad finem Mundi;&unitates assignantur Mundo quoad statum, quia sic transibit, antiquatur,di senescit; non autem secundum substantiam, quia sic durabit in perpetuum,m.
aeternitas, ut ait S. Tlaom.de mente B-tii p. p.q. io ar. r. est interminabilis vitae tota
simul & periem possessio: quae quivi aternitas conuenit ipsi Deo, quia ratio εternitatis
155쪽
Consequittar immutabilitatem,sicut ratio temporis consequitur motum: Unde cum Deus sit maxime immutabilis, sibi maxime competit esse aeternum; & non solum est aeternaS, sed est sua aeternitas, csim tamen nulla aliares sit sua duratio , quia non est simo eis :Deus autem est suum esse uniforme. Unde ficut est sua elsentia, ita est sua aeternitas: & huc est, quoddicit Athanasius. AE ternus Pater, aeternus Filius,aeternus Spiritus sanctas, uda tamen tres aeterni, sed unus aeternus, &c. 2Sternum dicitur quati extra terminum, vel terminrex: & capitur multis modis,ut do cet S.Thom P. y.q Ioar. 3. Primo capitur essentialiteri tale non habet nec principium, nec finem: Se sie sidus Deus est aeternus, iuxta illud, Qui vivit in aeternum. creauit omni simul. Secundo dicitur aeternum participative, e sic Beati, qui vident Deu licuntur ha here vitam aetemam,secundum illud Ioannis, Haec est vita aeterna. ut cognolcant te solum verum Deum, Icc. Tertio pro eo quod non habet finem in humana affectione, iuxta illul Reg. . Vivat Rex in aeternum. Quarto pro eo quod non habet finem in si initicato; ut Circuacisio data Abrahae dicitur in foedus sempiternum; Se Sacerdotium Αχron dicitur aeternum, quia fignificat Sacerdotium Christi aeternum. Quinto capitur aeternum pro in corruptibili, Luxta illud, Terra in aeternum stat. Sexto sienificat diuturnitatem,ut habe tur Delat. 33. De pomis collium aeternorum. Septimo significat interminabilitatem,&sic ignis inferni dicitur aeternus. Octauo significat quendam modum veritatis, de lio ver3sti necess)ria sunt qterna, quia sue in iii tellectu sterno,qui est intellectus diuitius soluS,Sc. Ethimilogia,ut ait S. Thom. a. a. q si .art. t. ad a. attenditur secundulii id a quo impo nitur nomen ad significandiim ; significatio vero nominis secundum id, ad quod significandum nomen imponitur: quae quandoque diuersa sunt, nomen enim lapidis imponituri laesitone pedis,non tamen hoc significat; alioquin serrucum pedem laedat, lapis est: t,r,
Eua non dicitur filia Adae. qu, a non processit ab eo,modo naturae,per natural zm gene rationem, sed sola virtute diuina. vis ribit S. Thomas p. p. q. p x. art. a. ad 3. N suit couue
niens eam formari ex viro, ut secudum similitudinem Dei, esset & ipse principium totius speciei humanae. si 'ut Deus est principiti totius Universi; & ut vir magis diligeret ipsam dum agnosceret ex ise productam; & cuia per hoc fieturabatur Ecclesia, quae a Christo sumpsi principium. vi ait Apostolus ad Ephes s. Sacramentum hoc tisaguum est, ego autem dico, in Christo,& in Ecclesia, Sc. Euangclium, ut scribit S Thom. in Epistolam ad Galaeap. r. dicitur bona annunciatio, inquantum an nunciat quaedam bona; & quia lex vetus annuntiabat bona temporalia Nearn alia, secundioni illud Esaiae i. Si volueritis,& audieritis me,&c. dicitur Euangelium, sed non perfectum simpliciter, quia non annunciat persecta di maxima bona, sed parua re minima; sed lex noua est perfecte & simpliciter Euangelium,ideli bona annunciati quia an nunciat maxima bona. scilicet coelestia,spiritualia, & aeterna; unde Euangelium nomi natur quicquid de Christo dicitur, siue in novo, fine in veteri Testamento, etiam in Con cilijs ,& traditionibus , quia Chrissum descendisse ad in seros non scribitur ab Euangeli stii , tamen tenendum est sicut articulus Fidei, quia ponitur in Κymbolo Apostolorum, dum uita alia de Sacramentis Ecclesiae non sunt scripta, tamen Ecclesia tenet illa esse tra dita certitudinaliter ab Apostolis. De his omnibus dicitur Euangelium quod praedicλ tum fuit in toto orbe, tempore Apostolorum. quantum ad diuulgationem notitiae Chri ni .licet non fuerit praedicatum cum pleno effectu, ita ut in qualibet gente fuerit fundata
Ecclesia, ut latius habet S. Th m. p. a. q. Is6.ar. .ad Euidentia est ct rtitudo rei, ut docet S. Thom. a. 1.q. r. ar. . Ioquens de assensu qui con
tindit tripliciter. s. propter euidentiam rei, sicut est habitus primorum principiorum,qψε statim cognoscuntur,cognitis terminis ipsorum.Est alius assensiis,qui dicitur scientificus, quod habetur in scientijs, & est assensus propter imperium volutatis,qui dicitur credereὲ sed primus assensus est euidentia absoluta,quae est assensiis verus sine formidine,causatus naturaliter, quo impossibile est intellectum non assentire, ut qurndo assentit huic princi' pio, omne totum est maius sua parte: Alia est euidentia circunstantionata, per imperium volpntatis,qua assentimus veritatibus reuelatis ex lumine diuino, quod decipi no potest, alit errare, uti lumen naturale quod errare potest: hinc solet distingui etiam de euidenti obiectati, qua obiectum pauciora includit, & sic Metaphysica est euidentior Mathema ti a ,& Mathematica Cit cui dentior naturali Philosophia. vi lcribitur in prologo primi Meta ph, s de de euidentia labetremia assensus,qua intellectus voluntate imperaat inca' tit alicui Pro sitim i, &c.. Aetaternum
156쪽
Aniternum est illud,quod in insurarer per aeuum, de quo ait S.'o quod est raedium inter aeternitatem & tempus, quia aeternitas est mensura esse , quod est omnino-immutabile, ut est esse diuinum, de quo dicitur, Immutabileque manens dans cuncta moueri. Euum est mensiara illius, quod non est subiectum transmutationi, tamen habet transmutationem adiunctam, vel in actu, vel in potentia;sicut patet in corpori xcoelestibus, quorum esse substantiale est ineransmutabile , cum hoc tamen habet adiunctam transer tabi Ilitatem,secundum locum; sic etiam de Angelis,quorum esse est intransmutabile cum transmutabilitate, secundum electionem intelligentiarum, S affectionum, & locorum, suo modo. Tempus est mensura eorum quae sunt subiectum transmutationis, vel in trans in . , , mutatione consistunt,ut motus,& Omnia generabilia,& corruptibilia, haec est vera dis. ferentia inter has tres mensuras, ut ait S. Th.p.pH. I art. s. & non illa,quae communiter' i -- dicitur, quod aeternitas caret principio& fine; Aeuum habet principium, sed non finem, tempus autem habet principium & finem; vel illa alia, quod aeternitas non habet prilisti posterius; tempus habet prius & posterius cum innovatione, de veteratione; aeuum habet prius & posterius fine innovatione & veteratione, &c. Eucharistia, ut docet S.Thom. 3. p.q.63 .art. .dicitur bona gratia, quia realiter eont,net Claristum, qui est plenus gratia: dicitur sacrificium inquantum est c5memoratiuum Dominicae Passionis; dicitur communio vel sy naxis, quia communicamus & vnimur per ipsam; dicitur Hostia & Viaticum, quia datur viatoribus,ut perueniant ad patriam; dicitur Panis vitae, Panis Angelorum; dicitur Sacramentum corporis & sanguinis Christi; dicitur coeleste edulium, antidotum vitae spiritualis, mirabilium memoriale, ara animς, dotalitium sponsae, consecratio, alijs etiam diuersis nominibus secundum diuersos respectus . Et septem solent considerari de hoc Sacramento. Primo de ipso secundum se . Secundo de unitate ,.& pluralitate, & de materia. Tertio de forma. Quarto de effectibus. Quinto de recipientibus. Sexto de ministro. Septimo de ritu: de quibus omnibus lege
Eeclesiae,quo ad fructum & sufi agia generalia: per fructum intelligitur consortium tem - eatis es ΛΡ-porale, de communio fidelium: per generalia suffragia perceptio Sacramentorum. Dicitur etiam quod est censura Ecclesiastica a canone,vel a iudice prolata, priuansa communione hominum, te Sacramentorum; & illa diffinitio competit excommunicationi malo. xi, quae priuat fideles a quocuq; legitimo actu etiam politico, qui insinuatur in hoc versu,
os, orare, viae, commumo, mensa gregatur.&haec excommunicatio dicitur anathema. Exeommunicatio minor excludit fideles prς-cisE participatione dc communione passiua Sacramentorum,& a participatione eorum quae sunt via ad Sacramenta percipienda, quia sic excommunicatus non est eligibilis, nee
habilis ad quodcunque Ecclesiasticum beneficium, sed non a Sacramentis conferendis
de c tu fidelium . Exorcismus,ut scribit S. Thomas 3 par.q.7I .art. a. est ordinatus contra potestates daemonum,&dicitur adiuratio contra diabolum: unde per ea quae aguntur in exorcismo duplex impedimentum percipiendς gratiae salutaris excluditur,alterum extrinsecum prouedaemones hominis salutem impedire conantur, & hoc inipedimentum excluditur per exsufflationes quibus potestas daemonis pellitur; aliud impedimentum est intrinsecu, prout scilicet homo ex insectione originalis peccati habet sensus praeclusos ad percipienda sa. tutis mysteria.Vnde solet distinguilde triplici exorcismo;Vnus Salomonis,qui fit Por ali' s .isi is,
qua verba sacra,& per certos characteres,quibus fugantur dimones alius eii exorcismus 1 -υα, sis henedictionis, &eii quando coniuratur aliqua creatura ut ordinetur ad aliquem actum monu, benedictum, & isto modo exorciEatur aqua benedicta; tertius est exorcismus solennita--, σtis, qui est coniuratio diaboli ne noceat baptizando a susceptione Sacramenti, ne etiam habeat tantam potestatem super exorciZatum, quantam haberet si non esset exorcietatus, hoc enim modo exorciZantur pueri,& adulti baptitandi, per coniurationes dεmonu,6ec. Experientia, ut scribit S. Th. p. p.q. y .art. 3. est in nobis, dum singularia per sensum cognoscimus: & quia Angeli etiam singularia agnoscunt, ideo tribuitur eis per similitudianem cognitorum, & non per similitudinem virtutis cognoscitius; hinc experimentum proprie est ipsius hominis, cum sit collectio plurium specierum singularium eiusdem rei, reseruatarum in memoria. 8c aliqualiter participatur a brutis, cum semper sit cognitio
lingularium, ars vero uniuersaliuali S. Thom.in prologo primi Metaph. Exemplar
157쪽
εxemplar p ri E si accipiatur, importat causalitatem respectu exemplatorum, quia exemplar est ad cuius imitationem fit aliud; si autem laro dieatur, omne illud quod aliquo modo ab alio repraesentatur. sic etiam essentiae Angelorum possitne diei exemplaria materialium rerum; sed essentia diuina sicut est propriu exemplar uniuscuiusque rei per rationem idealem eius quam apud se habet, ita essentia Angeli est propria similitudo rei materialis secundum sermam quam habet apud se,ue notat S.Thomas de ver.q. 8.art. . Ee est duplex,alterum interius,quod est ratio existens in mente artificis,fecundum quam artisex producit opera laa ad extra, ut domificator per exemplar domus ad intra, producit domum ad extra. Exterius vero est quaedam semia exterior, secundum quam artis fices mechanici regulant suas operationes, &απ Extasis, ut dicit S.Thom. a. iai. r 1. . a ad primum, importat simpliciter excessu a v a seipso, secundum quem scilicet aliquis extra suam ordinationem ponitur; sed raptus sa- per hoc addie violentiam quandam. potest igitur extasis ad vim appetitiuam pertinere, puta cum alicuius appetitus tendit ad ea quae extra ipsum sent; & sic diuinus amor facie extasim, inquantum. s. facit appetitum hominis tendere ad res amatas r& potest esse duplex secundum duplicem vim mentis, uuam cognitiuam,quae facit raptum in spiritu, vel excessum mentis, quia est triplex gradus, videlicet simplex excessus mentis, qui dicitur primum coelum, extasis secundum, raptus tertium, ad quod raptus fuit Paulus. quando vero fit extasis secundum vim aflectivam, dicitur raptus extra spiritum, &c.
A N e litteram aliqui Auctores numerant inter mutas; aliqui inter semiiMycales, eo quod vocali incipit,& in seipsam terminatur thinc nonnulli loco huius litterae L .si sunt b, dicendo bruges, pro coquod alij dicere solent fruges, & Fabula ut scribit S. Thom.in prologo primi Metaphys constituitur ex qilibusdam mirabilibus;& cirea ipsam versantur Poetae; philosophi
quoque dicuntur aliqualiter amatores fabularum. Et dicuntur fabuleta fando, quia quando aliqua sabula continet verum sensum, Ze repraesentat aliquid utile di conueniens ei, operator ad utilitatem & ad delectationem hominum: aliqua vero non repraesentat veritatem aliquam, &ista est inanis e aliqua autem est inepta, ut fabulia Talmuth: hinc Apost. scribens ad Timoth. t. Epist.eap. .docet ipsium vitare ineptas, sta profanas fabulas, ει exercere seipsum ad pietatem. &c. Facere,de hoc s.Thom. p. p. q s. .a .ad a. scribit, quod facere ερ fieri important habitudinem causae ad effectum,&effectus ad causam: de x. a. q. t 3 .ar. x. ait, quod facere du
pliciter potest accipi, V no modo propriE. 6c sic dicitur operari aliquid in exteriori:materia, sicut facere domum. vel aliquid huiusmodi; Communiter autem dicitur iacere , pro quacunque actione, siue transeae in exteriorem materiam, sicut urere 6t secare; siue maneat in ipso agente, sicut intelligere Sc velle. Eacere etiam propriε spectat ad artim ces, dc est de materia exteriori: communiter vero dieitur quandoque in naturalibus,&c. I a ri, Fallacia, ut ait s.Thom.opust. 39.αx.est locus sophisticus i 8e est duplex, in dictione,&extra dictionem;quando est in dictione causa apparentiae,est ex parte vocist 8t fit sex m - , ex irin s seeundum aequivocationem, amphibologiam, accentum, compositionem, diuisio ' nem, de figuram dictionis. In fallacia extra dictionem,causa apparentiae est ex parte res S fit septem modis, prima secundum accidens; secunda secundum quid, de simpliciter; tertia secundum ignorantiam elenchi; quarta secundum petitionem principia; quinta secundum consequens; sexta secundum non causam ut causam; septima seeundum plures interrogationes ut unam: de quibus omnibus vide ubi supra. Fama dicit S.Thom. 1.1.q.73.M.t .ad 3. diminuitur dupliciter; Directὸ, vel indirectE: primo modo quadrupliciter, primo,quando falsum imponit alteri; Secundo quando peccatum adauget suis verbis;Tertio, quando occultum revelat;Quarto,quando id quooesthonum,dicit mala intentione factum. Indi recte autem, vel negando bonum alterius, usi
malitiose reticendo, aut minuendo, deci Familiaritas, ut ait S.Thom. . a. q. 13. . 6. ad 3.vitari debet ab imperfectis,ne habe 'tur ab eis eum peccatoribus;& hoc propter periculum quod eis imminet, ne ab illis subuertatitur; persectis autem da quorum corruptione non timetur , laudabile est ut cum
158쪽
peccatoribus conuersentur,vi eos conuertant,sic enim Dominus eum Meeatoribus manducabat, &bibebat, ut dicitur Matth. s. Familiaritas tamen , & conuictus peccatorum quantum ad consortium peccati . vitandus est omnibus . de sic dicitur a. ad Corinth. 6. Recedit de medio eorum, & immundum ne tetigeritis. s. secundum peccati consensum.
Absolutὸ etiam familiaritas hominum parte contemptum propter impersectionem e rum, sed familiaritas Dei parit reuerentiam, propter excellentiam eius, cum familiari eas excelat amicitiam in multis, dec. Falsitas, De hoc termino scribens S.Tho.de ver.q. I. ar. Io. ait, quod confistit in rerumiaaequalitate, sicut veritas ipsa consistit in adaequatione rei ad intellectum: illa enim dicuntur falsa, quae nata sunt videri aut qualia non sunt, aut quq non sunt, ut aurum salsum, in quo exterius apparet color auri,& alia huiusmodi accidentia, cum tamen interius natura auri non subsit. Et Beatus August. lib.soli loquiorum dicebat, Verum est id, quod est: falsum est id; quod non est. Et solet esse quatruplex , Prima in vocis aut sermonis signifi- Fae εὐ- eatione, puta quando non est alae quatio sermonis ad rem, ita qund res non habet ut ser--mi mo signifieati Secunia falsitas est sermonis ad mentem proferentis, quando mens proferentis dissetitit serinoni, hor est asserit voce pro vero, quod credit salsum: I ertia salsitas est in obligatione, vi cu nquis obligat se ad cuius oppo ilium obligatur, ut si quis promittit se facturum aliquid illieitum: Quarta falsitas est indiscretionis, seu periculi, dum scilicet loquitur seu promittit,in quo est periculum falsitatis, propterea communiter dicitur , quod falsitas est disconuenientia rei At sermonis, vel mutabilitas in cunctis rebus a primo ente,& improprietas rerum exi stentium vel non existentium,disconuenientium. et dissimilitudo significatorum, est de falsitas compIexa, quae est circa compositionem &diuisionem,&e. Quomodo autem sit in sensu vel in intellectu, lege D. Th P p. q. II., Faritasia, te S.Thom. p. p. q. 78. r.4. incorp. est thesaurus formarum per sensum acceptarum, componens Ze diuidens eari & est idem quod imaginatiua,8 haec est determinata, habens organum determinatum, ut in animalibus perfectis. Est & alia falitasia indeterminata, quae reperitur in animalibus brutis, etiam imperfectis, ut in parte decisa anima- iis annulosi. Et quantum ad nomen dicitur apparitio, quia phanos idem est quod apparitio; quantum ad rem docuideam Arist. a.de anima quod est motus factus a sensu secundum actum,de per motum intelligit potentiam in qua est motus: hinc se ut similitudo rei particularis existens in ipsa fantasia, vocetur tantasma, quod quidem fantasina illustra. rur ab intellectu agente, de intellectus possibilis abstrahit ab hoc santasmate speetem inistelligibilem,qua mediante intelligit naturam uniuersalem, ut ait idem Sanctus Thomas
Fatum,ut scribit S. Thomas λDq. II 6.ar. r. in corp. est dispositio si derum,in qlia quisque natus,vel conceptus est, ει hoc proprie loquendo; quia improprie. dicitur diuina providentia,vel potius executio diuinae prouidentiae,corporibus coelestibus inserta, per qua inferiora mouentur in fines suos praeordinatos. Et dicitur satum a fando Ze aliquando significat oraculum quod Dia fantur; aliquando pro morte,quia nihil homini tam necessario impendit, qua in mors, hinc fatalis dies perniciosus dicitur: de fatiferum, e est moris ei feram. Ec secundum hoc Sancti Doctores recusauerunt uti nomine fati,de etiam propter nsem illos qui ad vim positionis syderum hoc nomen retorquebant; hinc Aug. lib. ν.de ciuitate PomDei,dicebat, Si propterea quisquam res humanas filo Dei tribuit,quia ipsam Dei voluntatem,vel potestatemi fati nomine appellat, sententiam teneat, At linguam corrigati de Greg.in Homelia Eoiphaniae dicebat, Absit a fidelium cordibus vi satum esse aliquid dicante quae verba Qui intelligenda secundum quod poditae, Astrologi te philosopli, loque. bantur de fato, non autem ut dicunt sacri I heologi, quod ratio gubernationis ut est in mente Dei, dieitur diuina prouidentia, ve veto est in causis secundis, dicitur tarum,dec. Foelicitas homiuis est i a continuatione intellectus possibilis, ad intelligentiam agentem, siue talis continuatio sit Invita secundum quosdam, siue post hane vitam secundum
alιos: ut scribit S.T m. 3.sentadist. r8.q. z.ar. a. in fine corporis ari Terrena vero 'licitas
conlistit in quinque. svolqptate, diuit ijs, potestate, dignitate, de fama. Secundum Arist. vltima hominis scelicitas non quidem simpliciter, sed ad quam per sua naturalia potest perii enire est cognitio substanti rum separatarum. non quidditativa, sed quid non sunt per sensibilia: secundum autem Ueritatem, non est,a cognitione alicuius creaturae, sed tanetiinmodo ipsius taei benedicti, dec. Foemin vi MI S. rhomas DP.q. sta. r. I. ad primum per comparationem ad naturam G uniueP
159쪽
uniuersalem non est aliquid occasionatum, sed est de latentione naturae ad opi n r tionis ordinata. intentio autem naturae iniuersalis dependet ex Deo, quieti uniuer ἰ.s auctor naturae; 3e ideo instituendo naturam .non solum marem, sed etiam scenaisiam pro duxiti per respectum autem ad naturam particularem, De inina est aliquid deficiens,&occasionatum, quia virtus activa quae est in semine maris intendit producere sibi si alite. perfectum, secundum masculinum sexum; sed quod foemina generetur, hoc est propiuvirtutis activae debilitatem, vel propter aliquam materiae indispositionem,uel etiam pro pter aliquam transmutationem ab extrinseco, puta a ventis Rustralibus,qui sunt humidi,ve dicitur in lib.de genera animalium: & quandoque vitae in gemellis, sed mas raris vivit, quia materia male terminatur. In veteri Testamento non offerebatur foemina in holocaustis,quia est animal imperiectum,& est principium generationis passivum, ut M'
Feruor charitatis est quaedam promptitudo seu conatus Woluntatis ad actum charita tis eliciendum,qui est praecisε per habitum charitatis aequisitum ex actibus frequetatis avt ait S. Thom. .sentriist. iε.q. a I. art. I.unde supponit pro actu charitatis, seu voluntatis
con notando voluntat is promptitudinem & facilitatem,ex inclinatione habitus charita tis acquisitae prouenientem: hinc charitatem remitti quo ad eius feruorem, nihil aliud est, quam minus fervidos & intensos actus charitatis, & minus feruenter, di minus de
lectabiliter elicere; & sic diminutio huius feruoris potest per venialia fieri, ita & totalis
corruptio, sic quod totus feruor per continuationem peccatorum veuialium, di Omus 'nem actuum secundum charitatem eliciendorum: non tamen charitas tollitur, quae in 'net integra, nisi adueniente mortali; sicut femor seu ealor qui est ex igne,percontraria sua, puta per frigora; aliquando diminuitur, aliquando corrumpitur, &c. Fictio, ait S. Thom. 3. par. q. 69. t. s. est ostendere dicto vel facto quod non est verum
ερ est speciale peccatum si hoe intendatur. & multis modis contingit; aliqualido dicitur fictus. qui non credit his quae sone Fidei; aliquando qui indevotus accedit ad sulcipienda Sacramenta; aliquando, qui aliter celebrae quam Sancta Romana Ecclesia ordinauit aliquando,qui suscipit Sacramenta contra prohibitionem Eeclesiae, vel contra eius ritu τhinc fictus ille dicitur, qui aliud praetendi oris, aliud intus habet, visi quis vellet susci pere Sacramentum eo modo quo Ecclesia intendit dare,& tamen oppositum habet in animo; vel ostendendose esse dispositum ad suscipiendum Baptismum,& tamen non est dispositus in anima sua, aut quia non habet rectam Fidem, aut quia habet peccatum mortalo in actu, vel in proposito, vel habet complaeentiam, vel nullam displicentiam habet Opecc ato, &c. Fides, ait S.Th. 2.2.q. . t. I. ut est virtus Theologiea. est substantia sperandarum rerum,argumentum non apparentium, ut ait Apost. ad Hebr. t t.ad quam diffinitionem re,
ducuatur omnes aliae explicationes quae dantur de Fide, ve est illa Aug. Fides est virtus qua creduntur quae non videntur: de illa Damascent, Fides est non inquisitus consensust de illa alia, Fides est certitudo animi quaedam de absentibus supra opinionem,&infra. scientiamide illa quoq; quam tradit Dion. .cap.de diu.nom.s Fides est manens Creden' dum fundamentum,collocans eos in veritate. & in ipsis veritatem ostendens; Fides enim quo ad nomenclaturam, dicitur quasi fidentissima de certissima. εe vocatur aliquando symbolum Fidei, quod creditur, vel pro obiecto Fidei, ve ait Athanas. Hge est Fides ca tholica,&c. quandoque dicitur Sacramentum Fidei,sicut Baptismus,ut scripsit August. dBonifatium,Quid est aliud paruulos habere Fidem, nisi Fidei Sacramentum quandoqu*sumitur pro habitu informi,ut habet lacob. in Epist. sua Canonica cap. x. Fides sine ope ribus mortua eit: quandoque pro habitu formato per eharitatem, ut scribitur I. Roma Iustus ex Fide vivit: quandoque pro actu credendi,ut habetur Rom. t o. Fides est ex audi 'tu: sumitur quoque aliquando pro intentione faciendi,vi quando dicunt Theologi,qnod in adulto Fides propria requiritur ad suscipiendum Sacramentum Baptismi; in paruuli vero Fides aliena, puta parentum. 3e multis alijs modis sumitur, ut videre poteris apud
Dominicum Banes et x. ad principium . Fiducia dicitur i fide, ut eius nomen ostendit, ut habet S.Th. a. a.q. r 29.art. Gn Coro ad fidem a ues m pertinet aliquid At alicui credere: pertinet autem fiducia ad spem, secun
dum illud Iob ii. Habebis fiduciam proposita tibi spe di ideo nomen fiduciae principali ter significare videtur, quod aliquis spem concipiat ex hoe, quod credit verbis alicuius auxilium proautielitis.& dicit motum irascibilis inaestimatum non excedere iacultatem ac circa
160쪽
Elelaea bina est spes, sed eire a mala est audaeia ,& non est propriE virtus , sed tonditio eius: ideo est pars integralis sortitudinis,&opponitur desperationi;timori autem secvn.ddm contrarietatem obiectorum, &e. DFieri, ait LTho. I. sent.dist. 3o.q.r .art. I. ad primum,dicitur dupliciter, secunddm rem Et secundum rationem tantum: Seeundum rem aliquid dieitur fieri, vel sicut ex contrario,prout dicimus, quod ex nigro fit album; vel ex negatione,vel priuatione,sicut ex non Dcente lueens, &ex nos figurato figuratum. & potest esse terminatio motus. & sic fictructum esse sunt simul, nee differunt nisi seeundum rationem: si autem erit ipse motus, tune fieri di factum ess ν, disserunt realiter, fieri est prius tempore,quam factum esse, in permnentibus, non autem in sisecessivisi Et sic nullo modo competit Deo. Si autem ca- matvrfieri seeundum rationem tantam, sic poterit Deo conuenire.iuxta illud Psalm. 8s. Domine tefugium factus es nobis; sed ex h non seqisitur, quod sit mutatus,quia mutatio imponitur pro remotione eius a quo est motus, sed fieri per adeptionem eius ad quod
terminatur motus: a Deo autem nullo modo aliquid remouetur, etsi adueuiat habitudo aliqua seeundum rationem,ut fieret nobis refugium Ece. Filiatio,ut memoriae pmaidit s.Th.3.par. 32art. 3. est nomen consequens generatio nem viventium,& prici puὸ animalium;non enim dicimus,quod ignis generatus fit filius ignis generantis nisi forte secundum metaphoram sed hoc dicimus in animalibus, quorum generatio est magis persecta. Nee tamen omne quod in animalibus generatur, filiationis'ieeipit nomen, sed solum illud quod generatur in similitudinem generantis i hinc non dicimus, quod eapillus qui nascitur ex homine sit filius hominis, nec etiam dicimus, quod homo qui nascitur ex semine, sit filius seminis, quia nee capillus habet similitudinem hominis, nec homo qui nascitur habet sitnilitinlinem seminis, sed hominis generantis . & si sit persecta sunt litudo, erit perfecta filiatio, tam in diuinis, quam in humanis; si autem si similitudo imperfecta, erit filiatio imperfecta, sicut in homine est quaedam
similitudo Dei imperfecta,&e. lFilius quinque modis dieitur,respectu Ipsius Dei,ve ostedit S. Th. mp q. 33.2r. 3. in eor nam aliquis dicitur filius Dei proptet fimi litudinem vestrgii tantum, & fie Deus dieitur Pater illius, quo modo creaturae irraei xles dieuntur filii Dei, secundum illud Iob 38. Quis est pluuiae pater, aut quis genuit stillas roris 3 Aliquis dicitor seeundo filius Dei propter similitudinem imaginis, & sic ereaturae rationales dicuntur filii Dei, iuxta illud Deuteron. II. Nonne ipse est Pater tuus, qui phssedit,& secit.& creauit re Tertio aliquis dieitur filius Dei secundum similitudinem gratiae. & hie dicitur filius adoptiuus , quia ordinatur ad haereditatem aeternae gloriae per munus gratiae acceptum, secundum illud Rom.8. Ipse Spiritus reddit testimonium spiritui nostro, quod sumus filii Dei, si autem filii, & haeredes. Quarto aliquis dicitur filius Dei secundum similitudinem gloriae, proveiam possidet gloriae haereditatem, secundum illud Rom. cap. s. Cloriamur in spe gloriae filiorum Dei. Quinto dieitur Filius Dei secundum perfectam rationem natiuitatis, de sic
secunda persona Trinitatis uocatur Filius Dei, ve ostendatur eius connaturalitas ad Patrem; ve autem ostendatur coaeternitas dicitur Splendor; ut ostendatur persecta similitudo, dicitur Imago; ut ostendatur generatio immaterialis, dicitur Verbum,&c. Finis, ait S.Tho. t. a. I.art. 8. duplieiter dicitur. s. cuius, Squo. i. ipsa res in qua ratio
ni inueniturin usus siue adeptio illius rei;sicut si dicamus,quod motus corporis grauis finis est. vel locus inferior ut res, vel hoc quod est esse in loco inferiori ;ve usus &finis auari est,uel pecunix ut res,vel possessio pecunis ut usus.In ultimo fine hominis quantum ad rem quae est finis, omnia conueniunt, quia Deus est ultimus finis hominis, & omnium aliarum rerum; in ultimo vero fine hominis quantum ad consequutionem finis, sic noria
omnia conueniunt, nam homo & aliae creaturae rationales, consequuntur vltimum finem cognoscendo,& amando Deum,quod non competit alijs creaturis, quae adipiscuntur vltimum finem, inquantum participant aliquam similitudinem Dei, sicundum quod sunt,
vel viuunt, vel etiam cognoscunt, &αFomes,ut docet S.Thot I .a.q.yr. . st inelinatio sensualitatis,& per se inelinae ad malum,per accidens ad bonum,cum sit qualitas quaedam ipsius earnis inordinata, inclinans appetitum sensithrum ad actum dissormem, de vitiosum, in habente iudieium rati nisiquod sit inordinata, patet, quia non inclinat nisi post Ireceatum,non enim erat in primis parentibus ante peccatum e nec substantia , quia nec in Christo, in quibus tamen est
qui equid est de substant humanae naturae: quod ut qualitas patet etia, quia est accidens, G a cum