장음표시 사용
91쪽
hitiones, nam homo est animal rationala &risibilitas est aptiuido ad ridendum: sic
vult non distinqui passionem a subiecto distinctione reali,sed tantum ex natura rei, cuius oppositum supra ostendimus, presertim quia Dens sepematuraliter potest accidens, ruod est risibilitas, separare a subiecto, &alterum sine alteroeonseruare, qnta sincistinctς res, es neutra est de intrinseca quidditate alterius . absque dubio potast iis unam sine alia conseruare,& sic realiter distinguuntur: & quamuis intelledius,& risibilitas separaretur ab homine, nihilominu, ipse homo adhuc esset intellectilius, & risibilis, quia essentialiter, & radicaliter inesset ei intellectu . 8c risbilitas, licet Cate us
non possit separari ab homine, quod etiam S.Thomas innuere videtur de spiritualibus creaturis artic. vltimo,ad septimum argumentum, si Porphyrius cap. .libri praedicabil lium,dicit,nieredinem non esse propriam passionem cohui, quia potest intelligi coro messe,&non esse nigriim bi insinuat per eontrarium, quod non potest intelligi homi messe,& non esse risibilem,tamen haec intelligenda sunt natur1liter 8e in cognitiono discursiua, non autem in conceptiua, &de instiua cognitione rei. Veritas ergo est, passi mirati subiectum distisinione reali distingui. .
& essentia, cap. 3. quod distinguuntur distinctione essentiae, non autem distinctione exi Mntiae: quia licet pessint existere atriis Armae sine materia, vehiticillae tarmae quου sunt propinquissim primo prineipiti,quae non indigent materia ad hoc, ut sint &existant; aliquae vero rmae sunt, quae non possitne esse, nisi in materia , quod quidem accidit eis propter distantiam, quam habent a primo principio, quod est actus primus & purus,materra vero no potest existere sine inrnia,quia tune simul esset,& non esset, quod implicat contradictionem, Consequentia patetRuia impossibile est effectum sermalem separari a Brma,sed existere Est esse s malis sermae haec enim est definis .tio ipsius Mrme. Mima est quae dat esse rei, ergo impossibile est ponere existentiam absque Hrma.Sicut est impossibile esse album absque albedine,ita esse in actu absq; in actus autem primis Olus est dare esse adem est.quod serma. patet ergo quod si materiavxisteret absque omni serma, tune sequerentvr duo contradictoria smul vera ; ex hoc
-enim quod materia existit,sequitur,quod sit in asti. ex hoe autem quod sit absque omni 'serma,sequitur quod non sit in actu: & hoe est quod voluit Averr. a. Physic. inmen. 1 via dicens, materia differt a tarma, sed nunquam denudatur a forma, immo cum separatur, ab una larma,induit aliam,quoniam si denudaretur ab omnibus formis, scilicet prima materia, tunc quod non est in actu, esset in actu . Ex hac veritate excluditur opinio Moti volentis 1 .sent.dist. I x.q. a. materiam & --mam distingui distinctione realia ealitate existentis, quia materia potest esse sine λrma. Et inter alias rationes,quae adduci solent a scoto,haec est v pricipua,Cuicunque o mente actu causaremo. aliquo sisno, conuenit & existere pro eodem signo, sed materiae primae,in primo signo,quo recipit sormam,conuenit causare,erso pro tunc sibi conuenit existere; sed pro illo non habet existentiam krmae, ergo propriam. Addunt,quia mate ria aut causat comUsitum de recipit formam, quando existit, aut quando non exi stit; non quando non existit,ergo quando existit, Arrgo tunc conuenit sibi propria existentia. Addant etiam, quia causa non mendicat a suo esse , sed materia causae existinciam eompositi & formae, ergo non mendicat existentiam ab eis.
- Sed i ee saei Iὲ mluuntur, presertim prima,quia sussicit causet pro quolibetinstanti tem
poris, quo actu causat, habere existentiam, nec apparet cessarium, quod pro quolibet signo nature ii sit existentia sibi, quo inest causalitast ordo enim naturae talis est, in eo dem initanti temporis, quo scilicet materia recipit formam, ex quibus resultat compo- stum, cui iam esse actualis existentiς aduenit, quo ipsum composiluin primo, Hrma secundo,materia tertio existunt: unde paret,qubd maior huius rationis est falsa,&c. Ad iaqiuod primo addunt, dicitur, in materia causat quisndo Existit, quia pro omni instanti, quo eausa xistit,sed dictum est,quod non existit,nisi post ipsum compositu di formam. Ad id quod secundoeti atra addunt, dicitur,quod licet causa ut causi,non mendiceda filo essectu, tamen cansa imaterialis mendicat a filo eflectu, qui estemscause,in altero genere causae, eo quod cauq sunt sibi unucem uis, ex MPhysicite a7.& I.Metapli tex. a.
92쪽
Ex hac etiam veritate exeluditur opinio Greg.Armilu.2seM.qitrare. Iriissimant rimateriam distingui forma distinctione etiam reali, cealitate existentis, quia materia habet propriam realitatem existentiae,per quam distin itur ab ipsa forma: & ratio sua
est ista ,stud propriε existit, de quo verifieatur pmpositio de secundo adiacente, ses Ee
materia veriticatur propositio de secundo adiacente, quia de materia dicitur, materia est, ergo materia habet propriam existentiam. Sed falisest maior hiuius rationis,quia multa sunt,de quibus verificatur propositio de secundo: acente,& tamen non existunt Propria existentia, dicimus enim, oculus est, auris est,qualitas est, & tamen hec, & alia similia non existunt propria existentia: sic etiam dicitur,quia materia existit, vel per se, vel per formam in quod materia non existit propria existentia ,sed existentia compositidi inram,ut dictum est. Pater ergo materiam distingui realiter a forma,non distinctione reali realitate existentiae,sed essentiae, nam essentia materiae, quae est potentia distinguitur ab essentia formae, quae est actus ipsius materiae. 'i
DVbium est de Angelis qua distinctione distinguuntur.Ad quod resipodet S.Tho.
creat. ar. s. quod distinguuntur distitustione formali specifica, sieuti homo leleo. Et est doctrina ipsius Dionysij Areopagitae io.cap. Angeli hierarchiae, Ponentis in Angelis etiam unius ordinis, primos, medios, & vltimos: Unde non possunt conuenire sub eadem specie, quia in illis,quae conueniunt sub eadem specie, est inuenire PriuS N posterilis, ut ait Arist. 3. Met.tex. I s. propterea Angeli non possunt distingui ab anuice,nisi distinctione formali specifica. Ex hac veritate excludimr opinio Seoti et .sent.
dist. 3.q. . arbitrantis Angelos distingui distinctione materiali,seu mimerali,siue nume- . rica, quae op:inio est expreisὰ contra Arist. I x Metaph.tex. 8. v probat, honeste plures prim9s motores, sed tantum unum,quia si darentur plures primi motores,timc haberet materiain,quando quidem omnis distinctio numeralis,ex materia sumitur, Angeli ergo
cum nullam habeant materiam ion postunt distingui distinctione numerali,sea tantum distinctione forinali specifiea. omni distinctio sumenda est vel a forma, vel a materia, sed in Angelis mon est prinei pium distinctionis indiuidualis,quia in eis non est materia, forma autem non potest esse principium distinctionis indiuidualis, sed λrmalis spee ficς,3cessentialis omnis enim distinctio quae radicaliter prouenit a forma, essentialis, formalis &rpecifiea est,uuia Mima inst principium constitutivam essentiae 'ergo omnis distinctio in Angelis est inmalis, & si ei fi ea. Nec valet responsio quam solent aflerre Scotistae,quod in Angelis est materia,quq dicitur heccheitas,quia tunc ratio Arist nulla
et stet, nam diceret aduersarius; quAd dantur plures motores primi; quia etsi in eis non sit materia, quae est altera pars composet,est tamen in eis materia indiuidualis quae est heccheitas, ultra quod haec re*onso est contra intentionem Arist. loquentis ibi de materi quae est altora pars composti, ut patet legenti tex. 9. licet de potenti a Dei abs Iuta possint esse plures Angeli sub eadσm specie. ve Ferrariensis a. ontra Genr.cap. 93. exponendo literam S.Tho.afirmat,ex verbis eiusdem S.Tho. in opust. 1 6.vbi dieit quόd licet seeundum naturae ordinem, intellectus agens non multiplicetur in pluribus hominibu ri putauit Auerr non inde colligitur,qu id per Dei potentiam non posset multiplicari secundum numerant, sed eadem est omnino ratio in fingetis . quia potest Deus per absolutam me8ntiam sacero, quod natura Gabrielis,quamuis de racto habeat om-mem persectionem sibi debitam, quod habeat ali- maisem persectionem etiamP Qbstantialem, sicut posset Deuη au his& perseere 'lumen Sostis, quamuis sabeae de facto Omnem perseehionem sibi debitam in ratione luminis, quoniam in hoc nulla apparet contradicti err,sosset similitis natur1miseeifieam Gabrielis constituere in aIio in diuiduo et patet c, quia sun sit hqUM eadem natura specifica potest esse magis, aut si inuς persecta etinstatialisei nihil vheat,quod sit iii pluridiis indiuiduis,ita 'liod in uno sit minus persecta, dc malio mays persteta. Et si IMelli e sunt Alex. Alensis 1 .p.q.2o.
silius in x.q.3lafisT&Thomas de Artenti ha,dist. 3.qPs. ita Mid sententia istori sit intelli ondae de potentia Dei abmitata, hGrte Scotus intellexit in illa sua ratione,onatus quidditas est mulat licabiliς, quia non repugnat ei neque diutione persectionis; neque ratione impersectioni ; se itent a xu em5.Thoms est intelligenda de facto,& secundum doctrinam Philo horunt, uteriam Illustrist. redinalis Sarnanus in io controuersia ,
93쪽
ra .sen. Dicit Scotus ponens pluralitatem Angelorum subeadem si te esia' possibilem, loquitur Theologice,&S.Thom.illam negando, loquitur philosophice, M.
DVbium est de animabus separatis qua distinctione distinguuntur. Ad 'uod re
spondentes aliqui, dicunt distinguidistinctione Ermali specifica, quia omnis distinctiose alis non per materiam,est specifica, sed animae separatae disti . is muntur distinctione sermali non per materiam, ergo distinguimtur specificE. R '', ' oppositum tamen est rei veritas,ut scribit S. Th.p.p.q. 36.M. I .ad sec-du argumentums '' asserens, eadem distinctione distingui animas separatas qua distinctione distinguunt
animae coniunctς corporibus, sed tales distinguuntur distinctione numerali, ergo & animae separatae,etiam distinctione numerali diuingui debent. Et sic etiam affirmat Scotus a. sent. dist. 3.q.vltima,&in quolib.q.a .sed discrepat in modo distinctionis quia sequens opinionem suam de heccheitatibus, vult animas indiuiduari sua propria heccheitate et quandoquidem eo primo, quo aliquid est in actu extra suam cautam, & intellectum, eo primo est hoc, sed anima,sicut & quaelibet entitas praecipuε absoluta,se ipsa, primo est in actu extra causam, intellectit, ergo anima seipsa primo, est hςc. Maior patet,quia uniuersalitas,sive esse non hocmon conuenit rei,nisi in intellectu, Minor etia patet,quia res seipsa. primo,recedit a non esse.Modus vero quo animς distinguuntur invia S.I ii Sm .est commensuratio substantialis ad hoc corpus, & non heccheitas, ut ait Scotus; animam ergo separatam ipsius Petri, & animam separatam ipsius Pauli distingui dicuntur com-
--μra mensurationibus suis ad propria corpora. Sed attende,s commensuratio dupliciiter sutio duisciter .n itur,vno modo pro relatione commensurationis alio modo pro ipsa substantiali coap- δε- - tatione rei: primo modo commensuratio est res respectiva, essentialiter in genere rei tionis, secundo modo est res avituta de dicamento rei commensurata ,& est ideessentialixer quod ipsa, sed disserens ab ipsa sola ratione: δc similiter dicendum est dαi
Clinatione, aptitudine,coaptatione sigillatione,&c. Et sic soluitur ratio Scoti, quia ma-' ior propositio est falsissima: quia licet quaelibet res posita extra intellectum&causam sit haec, non tamen eodem primo eiu& est haec, est enim ipso esse primo,haec aurem, ipsa heccheitate ; quia multa inseparabiliter sese comitantur, quae non eodem principio haes utur primo, sicut quodlibet ens aliud a Deo extra intellectum & causam est, & est d Pendens non tamen eodem est,& dependet: minor quoque iisn valet,quia res non seipsa primo, sed per existentiam actualem distinctam realiter 1 se, ponitur extra nihil &C. Ex hoc etiam soluitur prima ratio adducta in principio,quia minor eius venit neganda, mi an is quandoqnidem duae animi separatς non distinsuuntur si aliter specifice, neq; per ma- separatae, teriam, licet sine pure rins abstracts a materia.Distinio enim Q alis specifica con--is μω- - ex principiis definitivis, quia illa quς habent diuersas definitiones distinguutur specie,ciun ialtem differentias ultimas habeant non easdem, quaru diuersitas sufficit ad diuersitatem specificam, sed talis non est inter animam Petri,& Pauli, quia habent ea dem definitioneaudistinctio autem Brinarum cum sit diuisio inter irmas, undecunque' proueniens in duabus animabus separatis: unde inuenitur in eis ex hoc,quod sunt coap- tatae,&sigillari diuersis corporibus propterea non est similis ratio de eis,&de alijs sub nantijs separatik, quae non sunt uni biles corporibus, veluti Angeli, qui sunt substantiae
compleis in speciς,& talςs distinguuntur distinctione sermali specifica, qua distinctione non distinguuntur animς ipsie separatae sed bene distinctione formarum, ut dictum est, . Are; ἰὰ is Et si dubitaret aliquis de duobus accidentibus eiusdem speciei in Ata lis, & de dua-
πει ι-hus Itaκis mathematice sumptis qua distinctione distinguantur. Respondetur, quod distinguu ntur distinctione reiai realitate essentiae, non autem realitate existentiae. , &hoc maxeriai iter, non se aliteri, dico etiam materiali r, non ut venit. a materia propriis dicta,qu cst altera pars xvi,std ut venit a materia sommuniter sumpxa,quae potest dici
subicquin quoddam, uina traicie, & sie etiam distinguuntur duae species intelligibiles. di haestui scienti fici, proset periuntur in intellectibus diueres, M
DYbium qst de potς ijs animae, qua distinctione distinguuntur. Respondetur.
quod distinguu cur distinctione reali, ualitate essentie, tam ab anima, ut supra dictum est, quam in et se'. Modui autem quo inter se distinguuntur, at iqui dixerunt, quod distinosintur per-'uo ad nos, ct cognitionem nostram.
quia valuiux uter illud est prinς diu notulam si aliquid, ex quon insuci sequitur
94쪽
illud alterum. & est notius quo ad nos, sed actus potentiarum animae sunt notiores nobis,quam ipsς potentiae,& distinctio actuum amit distinctione in potentia resina, ex diuersitate eorum necessarib concluditur distinctio potentiarum aliquo modo, aliter qui- Iibet actus concederetur procedere a qualibet potentia,quod Est h. lsum: no i enim videre est ab auditu, nec audire a viis, ergo sequitur necessario potentias distItas ui per ctus quo ad nos & cognitionem nostram. Propterea aliqui dicunt, declarando meliuς ist .impropositionem,l otentias distingui per actus,potest multiplkitur intelligi, Primo ut hec praepositio,per,denotet differentiam distinctivam absolute; & hoc non,quia disterentia absolute est intrinseca rςi, ut rationale est quid intrinsecum homini, non sic actus dicuntur esse respectu potentiarum; Secundo,haec propositio, peri denotat principium declarativum, ita ut potentiae distinguantur per actus, idest manifestantur distincto peractus,& per obiecta a posteriori; & haec videtur opinio superius recitata; Tertio doterit denotare principium omnino extrinsecum finale,vel efficiens; Qirario poterit den tare principium definitiuum extrinsecum quidem a re, sed intrinsecum definitioni rei, ita quod potentiae distinguuntur per actus a priori, non tanquam per differentias pro-.prias intrinsecas, nec tanquam per effectus quo ad nos,aut per causas omnino extrinsecas, sed tanquam per causas inclusas necessario in definitionibus primis earum,eo modo,quo unum relativoru cadit in definitione alterius, quia potentia secundum id quod est, ad actum dieitur, unde secundum suam entitatem non est res absoluta ab actu, & ab obiecto, quamuis sit res absoluta a termino, ob hoc non est in genere relationis, qliandoquidem potentiae, & habitus ,& alia huiusmodi sunt entitates quaedam mediae inter absoluta omnino,& respectiva totaliter, ita quod non per aliquid superadditum, sed persuas ςssentias essentialiter ordinem habent ad actus, ita quod ahique cis intelligi etia in in prima meratione intellectus non possint. non quod sint earum inerentia, sed quia . earum disterentiae sumuntur ab ordine ad illos, ordine scilicet non relationis praedicamentalis, sed transcendentalis. Et sic patet, quomodo,&qua distinctione potentiae animae inter se distinguuntur Lee c. '
DVbium est de passionibus, qua distinctione distinsuuntur. Respondetur, quOA
distinauuntur distinctione reali realitate essentiae: unde passiones, quae sunt in irasi ibili, & eoncupiscibili distinguuntur distinctione formali specifica . Cum enim diuerst potentie habeant diuersa obiecta, necesse est passiones diuersarum potentianum ad diuersa obiecta reserri, ob hoc multo magis pathones diucγs rum potentiaram distinctione formali specifica distingui oportet: maior enim disti ctio obiect Irum requiritur ad diuessificandam speciem potentiarum , quam ad diusrsificandam speciem passionum, vel actuum: sicut enim in naturalibus diuersitas generis Puphiwnsequitur diuersitate ni potentiae materiae; diuersitas autem sipeciei diuersitatem -- mae in eadem inateria, ita in actibus anime,actus ad diuersias potentias pertinentes sunt non solum specie . sied etiam genere diuers; actus autem, vel passiones respicientes diuersa obiecta specialia comprehensa sub uno communi obiecto unius potentiae, distinguuntur sieut species illius generis. Ad cognosceἀdam ergo,quae passiones sunt in ir stabasi & quae in concupiscibili,oportet assumere Obiectum utriusq; potentiae, obiectum Fasis misia p6tentiae concupiscibilis est bonum,uel malum sensibile, simpliciter acceptum,quod est Π- delectabile, vel dolorosum, & sic passiones illae, quae respiciunt ab lute bonum, vel ma- . . Ium,pertinetat ad concupiscibilem, ut gaudium,tristitia, ainor, od uim S similia: passio nes vero illae,quq respiciunt bonum, vel malum sub ratione ardui, prout est aliquid adipiseibile,vel si igibile cum aliqua dissicultate,pertinent ad irascibilcm, ut audacia, timor,
meς, & similia. Patet ergo passiones has ingui distinctione reali , realitate est entiae forinaliter, specifieE; DVbium est de virtutibus in sesis, qua distinctione distinguuntur. Respondetur,
distinctione reali realitate essentiae in ordine ad earum obiecta. Et si dicis. quod liuem est obiectum omnium virtutum Theologicarum, puta Fidei, Spei, μῶν . Des, de Charitatis,immo & ipsius Theologi , Dicitur,quod non eodem modo,quia. di unumquodque diuersificatur secundum id, quod est Armale in ipλ, male autem in unoquoque est id,quod est completivum definitionis eius ultima autem disserentia con ρ' -
uit speciem,unde per eam dicteri defit mi sed jecie ab alijs: licet ergo virtutes
95쪽
TheoIogice conueniant in obiecto materiali, non tamen conueniunt in obiecto sorinali ἡDeus enim, ut reuelans est obiectum rinale ipsitus Fidei,cuius assensus terminatur immediate ad Deum: Theologia, sapi tia habet Deum pro obiecto, sed mediatu,quia per . effecti is & creaturas loquitur de Deo. Spes hahet Deum pro obiecto,tanqua causam etficiei rem, inquantum eius auxilio innititur,& sicut ultimam caulam finalem, inquantum. in eitri truitione beatitudinem expectat. Charitas habet Deum pro Obiecto, ut est bonum amabile, S: mouet omnes alias virtutes ad sinim finem. Religio lial et Deum pro fine,noi aute Pro obieci ,sed ea que offert colendo ipsuin, propterea religio non est virtus Theologica. Timor etiam respicit pro obiecto aliquid aliud quam Deum, vel poenaS,Vel propriam Prauitatem,ex cuius copsideratione homo Deo reuerenter se subi jcit, ut ait S.Th. in dii Putati S,de virtutibus,q. unica,ar. 11. Ex his apparet quomodo distinguuntur,&G
DVbiu in est de peccatis,qua distinctione distinguuntur.Resipodetur,sν distinguun
tur eadem distinctione, qua supra sapud omnes, licet non idem modus distin guendi alfirmetur ab omnibus. Nam Scot. in a. sent. d. 3'.q. 2 existimat rationc formalem peccati cile auersionem, ideo enim est peccatriquia est contra legem Dei, species autem ex Mi mali ratione, eu non ex materiali de sumi delici: unde peccatumhXbet speciem naturalem ex parte conuertionis, erso moralem, & culpabilem ex parte attersionis habere debet. Aliqui dicunt peccata distingui penes iiiversa precepta quibus aduersantur,itaq; surtum,& l,omicidium distinguuntur q)ecie, ain diuersis preceptiS ad-.ucriantur. Rei tamen veritas est,peccata distingui penes obiecta nam licet auertio a regula , & conuersio ad bonum c9mmutabile sit de ratione peccati, conuersio tamen ad Obiectum contrariu bono rationis,est magis essentiale peccato,quam auersio & deuiatio ia regula. Peccatum ergo,cst actus malus contraerie ad virtutem,& priuatiue ad remia :Primo modo est qui 'positiuum, S: sic distinguitur, sicut & virtutes per obiecta: secundia modo est priu. uio, uest nihil, de non est a Deo, ut latius ostendit Caiet. in I. 2. S.I hQm. q. SI .ar. 6. Patet ergo quomodo distinguuntur peccata, ut entia positiva, S: negativa.
DVbium est apud S.Ilio, M't de intellige ς,2 dicere,quomodo distinguuntur Et dicimus, quod distinguuntur distinctione formali rationis: quia distinctio
formalis duplex est, quaedaeni Grinalis realis , sicut distinguuntur quantita S Niigura; quaedam v cro est formalis solum secundum rationem nostram, qua dis lingu 'tur diuina attributa a iustitia, remisericordia; & hac distinctione formali disti iaguuntur intolligere, Se dicere j patre. iiii a dicere addit supra intelligere production zm Verbi, mediante ipsa intellectibiae: unde cum in Patre nulla sit oppositio relationis, inrcripsuda intelligere essentiaIe, A inter dicere paternum, quod est intelligere exprimςΠdO,
git cnim naturam secundatani, di Verbum expressum, sed non producit. . , Scotu Veria i . sciat. l. a M. vjt. Se 1 ι7.&inqvoLq. 1 .cogitur lateri, dicere,& intelligere e se res distincta , de distino iope sermali reali distingui, qui adiit inguit in inteIlectu duplicem 'a suta securidum, Alterum, qui ςst operatio, alterum vero,qui est producti O, dc. vi it quod Ditelligere sit actus secundus, qdi est operatio, dicere autem est actus secun ' di s. iiii est prinluctjq,de orφωt ishos duo 'us inter se respectu eiusdem principii,scilicet i uellectus in actu primo iic , quod intellectus prius naturaliter est ope ιns , qua in ip odliceias,ieu discns, Si sic aqvd ijsum dicere. seu producere verbum non est actus si,
telligendi. quamuis sit actu 3 incialectus
Et probatur cx dictis ipsiusimet Scoti, qui habet 1 .sent.dist. i. q. i. aft. 3. lianc proposi tionem Cause habes dilos effectus inter se ordinatos ita quod a putar cst cavla altvria sic se habet, uocatia esiqnti Irterest cuparatio virilisq; adc'usani, quam inter se, it.. quod
si perimpos ibile adimeret priniu , iton propter hoc negand3 est liabitudo sectandi ad intclligere, non Propter hos seqvi 'UM , hiberabatur dicere, di sic ista conditionalis
96쪽
est misibilis, apud seorum, si intellectus non intelliyreti diceret: sed quid dicerct, si
nihil intelligeret Nee valet responsio Licheti,ut alias iusius ostendimus de menta Caietani, prima parie, quaest.27.art. I. &c.
DVbium est apud Theologos de divesnis praeessionibus, puta processione Verbi,
quae est generatio, seu origo viventis a vivente coniuncto, secundum similitudinem eiusdem naturae,& de processione Spiri rus sancti, quς est spiratio passiua,qua distinctione distinguuntur. Et respondetur primo, quod distinguuntur distinctione is ali,quia generatio est per intelleMm,de per modum similis & naturq;- -- mcessio Spiritus sancti, est per modum voluntatis, & impulsus, assectionis, inclinatio. ms, propensionis, & tenaeneiq. Distinguuntur etiam distinctione reali, ratione ordinisi usi in eis, non quod processio Filij pro eat processionem Spiritus sancti, sed quod
Filius,ut sie procedens,producat Spiritum sanctum: unde processio non habet ordinem originis ut altera alteram producat,vel producatur, sed ut radix, unde persona taliter procedens aliam producat, sed non est proeessio amoris, nisi in ordine ad processionem verbi, nihil enim potest voluntate amari,nisi sit in intellectu conceptum: attenjitur ergo ordo inter eas absque prioritate, & posterioritate. Distinguuntur etiam seipsis, sed ἀμ- non primo:quia illa dicuntur seipsis per se primo distingui,quq in nullo univom conues rvi πων δε niunt, ut Deus, & materia prima, quq se totis sunt prima, diuersa secun)um quamlibet rationem formalem sibi conuenientem, sed diuinae istae proeessiones in multis conueniunt, siquidem ambae sunt substantiales, diuinae, 3c infiniis, perfectε, & immateriales, vocantur etiam origines,& processiones, igitur non seipsis per se primo distinguuntur, praesertim cum claudant rationem'ordinis transcendentis, quia una supponit aliam , e per prinei piaucilicet intellectum, & voluntatem, & terminos, scilicet personas pro- . t
his patet, omnes diminutἡ loquutos filisse, eam illos, qui voluerunt diuitias pro-eem Ines seipsis Ermaliter distingui, quia is aliter seipsia est xeneratio, δe spiratio seipsa formaliter est spiratior & ex rationibus sormalibus eorum impossibile est genera- tionem esse spirationem, circumscripto per impossibile quocunque alio, ita quod non
oportet querere, quibus distinwntur, quia tota ratio mrmalis unius non est Siden , .di. t
eoti rationi irmati alterius. Hi ergo patet, quod diminute loquuti sunt, cdm tali se mone non consuevimus uti,nisi in ultimis, & vltimatὸ distiniuis,& distinctis, qualia non sunt diuinae processiones. Di minute quinaue loquuti sunt, dicentes, has rocessiones distingui penes terminos, qui sunt personae produm,quia motus distinsuuntur per terminos, 1. ystex. . sed istε productiones,licet non sint motus, e mutationes,sunt tamen quasi viae quidam ad per- δεμ. nas, igitur per istas distinguuntur: quandoquidem emanationes istae non habent esse per terminos, igitur nec distinctionem. Αnt edens patet, quia habent ex se esse formaliter, Contatuentiam probo,quia ab eodem habetur esse, & distinctio. Et ratio adducta de motibus non eoncludi in quando me fluentes sunt eiusdem rationis cum sermis iaterminantibus, hic autem non est effluxus eiusdem rationis cum termino, nec etiam via, quasi fluxus eiusdem rationis cum terminis is alibus, quia terminus sermalis est eselantia, illa autem productio, quξ est quasi via, est relatio. . ..
Diminute etiam loquuti sunt illi,qui dixerut has productiones preeisε distingui, quia una est ab una perlana, alia vero a duabus personis: sie & illi qui voluerunt has emanationes distingui per relationes oppositas.sprioris,& posterioris,quia una est prior alia. Malε quoque scripsit Henricus in summa, q.7.M. 37. qui voluit has emanationes di- -λει. stingui penes principia Brinalia elicitiua, quq ponuntur esse relationes pe sonarum
agentium, puta vis generativa, de spiratiua . Deceptus quoque fuit in hoc Adam I .sent.dist. 6.q. I.ar. a. qui voluit, quoil essentia
fissi ratione una, omnino indistincta, sit principium istarum productionum: quia sicutdno limitata possunt esse principia duorum aerium, ita idem illimitatum continens in' I hisis asse virtualiter ipsa plura, potest esset principium proprium eorundem actuum, etiam sub es e a ratione una, nulla existente distinctione in eo, sed ex sela illimitatione sutipsius, ve i distinctum est; sicut patet de Sole respectu multorum generabilium in his inferiori s. 'Patet ergo responsio ad dubium propositum, has emanationes distingui, distinctio reali essentiali, propter ordinem inclusum in eis, dici a
97쪽
DVbium est qua distinctione distinguuntur diuinae hypostases , nempe pater, Fb,
lius, & Spiritus lanctus. Respondent aliqui, quod distinguuntur dis in Stioneis specifica; de probatur, quia cum disti iantur per relationes paternitatis, di filiationis,& processionis activae,& passiuae,liae autem relationes specie disti suuntur, sicutiam volunt eae distinctast pnis hypostases. H Sed circa hanc responsionem, oportet esse cautos,quia ex verbis inordinatE prolatis, incri ritur ira resis, propterea cum de his loquimur, cum cautela, di modestia inag dum, quia nec periculosius alicubi erratur, nec laboriosus aliquid quaeritur,nec seu δ-sius aliquid inuenituri quam mysterium Trinitatis . oportet ergo duos errores Oppo
sitos cauere, temperate inter utrosque procedentes, scilicet errorem Arrij,&errorem in
SabelliJ. Metius enim posuit diuinas hypostases distinctas distinctione formal secum' dum.rationem intelligentiae tantum; Fides autem Catholica dicit, Patrem, Filium, id spiritum sanctum dupliciter considerari posse, Uno modo, ut sunt diuinae hypostases de sic solo numero distinguuntur; alio modo eonsiderantur, ut sunt distinetq proprietatibua relative oppositis, de sic distinguuntur distinctione sormali specifica,quatenus tmauuantopPositas promisiones,& quatenus ipsi processiones realiter, & specifice distinguuntur. non quia processio immediate terminatur ad relationem,sed quia terminatur ad hypinstasim,quae constit itur, S distinguitur proprietate relativa, di opposita alteri proprio talii 'uae disti petio plusquam numeriea est, Verbi gratia, paternitas, & filiatio spectricam cistinctaonem,& disterentiam in genere relationis important. Patet ergo res talaad dubium,quod diuinae hypostases in ratione rei, distinctione numerali diuinguuncuriiuratione.relatiqnum distinctione specifica distingui oportet, &c.
D Vbihi' ςst etiam de relationibus diuinis,qua distinctione distinauinitura diuis
na essentia. Ad quod dubium diceret Scotus, ut sumitur ex ipso l .sent.dist.a. u.6Hu'd distinguuntur distinctione formali ex natura rei,quqestmedia inter . , astὲ Dionein realem,&rationis,quia distinguuntur circum ripto omnia Op ιn ales temini maresit, relationes diuinas distingui a diuinaesentia fias .is. - modali, quia paternitas est modus habendi essentiam diuinam, ut a quo est ius perge'ςrationem: 3c hoc dicere videtur Damasicenus lib. I.Fidei orth.c.s.ubi ait, Om'lλ qetuoque habet Pater,Fiiij sunt,priter ingenerationem,quae non significat sub sta'tix Jud entiam, neque dignitatem, ed modum existentiae: distinguitur ergo relatio visis aeu. ementia, scut res & modus eius. Dur. i. sent.dist. 3 3.q.r assimat, quod distinguuntur. 2 Miriseidon ij inpliciter N absolute, sed seeundum quid, quia non sunt idem ada uate,d F c' ertibiliter, quoniam diuina essentia est in omnibus tribus personis, paternitas. Q. VzmpQu, lea taluum in Patr'S: non in Filio, aut Spiritu sancto. Αlij vero dicunt, relationes, δή o Rentiam distingui distinctione Grammaticali, sicut synonima di multi ea, quia penitus idem imp'Naiadsed ista positio incidit eum Sabellio, qui posuit Deum non est e re aliter Patrem,& Filium, &c. sed secundum rationem tantum. Alij voluerunt easo stingui re litur,quia in nobis distinguuntur realiter, sed no prout sunt in Deo,quem Neaereum er adii Odum dextrum de sinistrum distinguuntur in columna distinctione existente in ani- diuina auributa distingui in Deo, puta sapientia,& bonitas dia....is... stin ione reali existente in creaturis. Hanc opinionem amplectitur Suessanus Niphua lilqtaph.dilucidatione i 3. & videtur,quod incidat cum opinione Gilibert i ponentis rest 'ines exφrinsecus assixas; licet gravius errauerit Gilibertus,quia ponendo relati nes ςxxrinimus assi x s, sequebatur, in Deo esse compositionem . . , Pi 9pης a Qin'ib; postpositis, dicendum est, quod distinguuntur distinctione
fprinali, non se aliter, sed eminenter, &virtualiter, ut exponit Caiet. P.P.q. 3'. t. r.& deente&essentia,c. 6.q. a.& ita etiam distinguuntur in Deo intellectus, de voluntas, ec citera attributa: dc potest dari exemplum de anima rationali,quq propter suam emi- ntiam,cum sit unica,& indiuisa,comprehondit persectiones,&gradus aliarum forma- .... i. . solum rationale,sed sensitiuum, vegetatiuum, & corporeum, de citera. a. . . Dicimus etiam distingui rel/tionςm,& essentiam in Deo, disti actione rationis ratioci- .. /matae , quae habet rundamentum in eminentia rei significatae, quatenus diuina essentia cuph nt simplicissima,includit in se totum,quod est Proprium naturae,& cssentiae, & rela-G.aetratistus tionum & Peryn Ex gua re lutione reprehendendus venit D. Reuerendus ille,
errab--. Magister coleberrimus, Georgiu4yustii a Vercellensis, qui in quεstione sua de diuinis
98쪽
relationibus respondendo ad argumentum Aureoli , Riaecunque visi 8c eidem simi eadem, sunt etiam eadem inter se, sed omnes relationes reales in Deo existentes, sunt ea, Lindiuinae essentiat,utpote eidem realiter identificatae, igitur sunt eadem inter se, k sic non distinguuntur realiter, Concedit, quod diuina essentia,quasi per accidens extremis coniungatur, ac identificatur. QDd quidem dictum est falsillimum,quia Omae per acci- Oiηm ρe dens, est contingens, & potest non esse, sed in Deo nihil est contingens, sed omne quod est in ipso,est necessarium, quomodo ergo diuina eiscutia coniungi turper accidens diuinis relationibus,&personis Vnico autem verbo potuit di luere argumentum Aureoli,dicendo, quod eo modo quo sunt eadem divinς essentiar, sunt etiam eadem inter se, ratione diuinae essentiae; & non docere tam monstruosam sententiam, ac doctrinam de Deo glorioso,&c. maior quoque illa esset vera, quando essent eadem res iter,& forma- Iiter, vel quo ad identitatem in diuina essentia, ut dicit Caietanus P. p. q. 18.ar. 2.
DVbium est qua distinctione distinguuntur relationes a fimdamento. Ad quod
quidem dubium,Scotus x. sent.dist. r.q.3.S 3.dissi8.& in quolibM. 3.dicit, Aliquas relationes realiter distingui, ut puta illas, quarum fundamentum, sine termino remanere potest, ut patet de relationibus aequiparantiae, sicut simile, di aequale, & huiusmodi: si enim hoc album sit,& aliud album non sit, hoc album est sine relatione similitii linis,& si aliud album fiat in hoc albo,est similitudo, potest igitur essesne ista, di cum ista. Aliquas relationes, no distingui realiter a fundamento,uet pitta illas
quarum fundamentum non potest esse sine termino, ut relatio creaturarum ad Deum est eadem realiter fundamento : eum hoc tamen stae , quod distinguantur formaliter. Herueus tamen quolib. 9.q. 3.&quolib. s.q.6ι R. quo lila. ι l. I. soluens hoc dubium, asterit,nullam relationem distingui a suo fundamento distinctione reali, sed tantum distinctione formalit quam opinionem sequuti sunt multi Thomistae . Upinio tamen S.Tho. 3e Arist.est,omnem relationemdistingui reali distinctione a suorundamento: & dico distinctione reali, realitate essentiae, non autem existentiae. Et hoc dixit S.Thom .p.p.q. 28 .artia .ad secundum arg.ubi ponit ditarentiam inter relationem in creaturis, & in diuinis,quo adhoc quod in creariaris,id quod inuenitur priter contencum sub significatione nomistis relativi, est alia res,lia diuinis autem est uade:ra; constat Rutem, quod fundamentum non continetur iub sigaificatione nominis relativi. Dixit etiam hoc de potentia Dei,q.8.ar. . ad primum. Afirmans,qubd nulla substantia in genere potest idem eise realiter,quod relatio. Et I .sen dist. 3 3 .q. I . . a Lin corp.dicit,quod in relationibus realibus existentibus in creaturis, est aliud esse relationis,& substantiae, quae resertur, & ideo diuuntur inesse, di secundum quod insint, coinpositionesti faciunt, accidens inest subiecto,quod nan conuenit diuinis relationibus Hoc etiam voluit Arist. 1.Metaph. tex. I s. ponens alia esse principia relationis, di alia qualitatis, & aliomin generum. Astipulatur etiam huic veritati,ratio ipsa naturalis, quia cum omnis relat; ore alis, fundata in substantia, habeat proprium esto in, & proprium esse ai, decisin con siet,quod esse in, est eius actualis existentia, sequitur, quod genus se ratissimnm relationis,est flarma habens propriam existentiam , &icum non per accidens siCres cui debeamur inesse, quoniam ly aceidens,essentialiter πα-atur cis eo, censequens est, quod cuilibet suo inseriori hoc conuenit. Patet ergo qua dictinctione reali disti'gui relatii nem a damento oportet, de qua re latius Asputaui 3-Metaphalii id ip:
DV im est etiam de divinis relaticinibus, qua distinctionedistinguuntur ab in
uiceni,puta patetratas a filiatione, R spiratio activa,&passina. Et dico, iuxta doctrinam S Thom. .p.q. 18.art. 3.& de potentia mim. 8aluod distinguuntur distinctione reali,non secundum rem absoluitam,quq est diuina essentia,in qua est sum ma unitas,de fimplicitas, sed secundum fem relativam, &natio est, quia quando aliquid attribuitur alicui oportet attribui etiam omnia quae sunt de ratione illius, sicut euicunque attribuitur homo,oportet,quod atteibuatur ei esse rationale,sed Deo glorisso attribuuntur relationes realas, de quarum ratione est, ut opponantur ad inuicem, ut paternitas sitationi , A viatunque est oppositio realix, ibi de neeessitate est realis distinctio, ωsid de primo ad ultimum, necesse est, ut diuinae relationes distinguantur di. stinctione reali,secundum rem resaliuam, non absolutam . Sed cocta istam Re*. arguit Petrus Aureolus ordinis Minois, Meeas probare,quod . nec
99쪽
nec diistinguantur ieeunddm rem relatiuam, hoe medio, Talis est identItas extremorum inter se alis est eorum in medio super istam propositionem maximam fundat Arist.
υν--reti omnem formam syllogistieam,& demonstratiuam, t. Priorum,e.1.vnde qui negat ipsem, Ultra quod negat Arist. tollit omnem viam demonstrandi, &stiendi in omni materia sed diuinae relationes, puta paternitas & filiatio, sunt idem secundum rem absolutam, scilicet diuinam essentiam, qui est medium inter has relationes, ergo sunt etiam eadem eam. inter se,quo ad rem relativam. Sed hic vir deceptus est,non habens verum sensum illius maioris propositionis, quq intelligitur ab Arist. quando extrema sunt eadem in medio identitate reali.& identitate formali: unde albedo,& humiditas sunt eadem in niue ,non tamen sunt eadem inter se: sic etiam disserentiς respectu unius reneris,puta corporeum. di incorporeum sunt eadem in substantia; δε rationale, Se irrationale sunt eadem in ani mali,non tamen sunt eadem inter sie multae instantiae adduci possent contra malo rem huius argumenti. Et ut clarius etiam appareat desectus eius, Miendum est,ssi qua docunq; aliqua extrema sie identificantur medio,aut alicui tertio,quod nullu extrem rum identificat illud sibi adaequaia, immo medium pluribus identificatur,quim aliquod extremum sic quod non solum medium est ide ipsi extremo,immo ab extremo quolibet, seorsum sumpto aliud vel aliud includit tune non oportet,il, extrema identificata in tali medio identificentur inter se; sicut Sortes, & Plato sunt idem in homine, non tamen sequitur,ergo sunt idem inter se, immo sunt valde distincti; sie in proposito relationes sunt RM-- - eadem in essentia diuina, non tamen ad quatE, & conuertibiliter: quia & si paternitas sit eadem cum diuina essentia non tamen ubicunque est diuina essentia,ibi .rmaliter est paternitas, quia essentia diuina est in Filio, non tamen in eo est paternitas. Et hoc secitiis ἀ- of errare Duran. r. sent.dist. 33. q. I. ponentem essentiam diuinam, di relationes distin uisa . realiter, quia illa quorum quodlibet est vera res, &vnum inuenitur in aliquo supposito sine alio, distinguuntur realiter,ut animal,& homo, quae non sunt idem conuertibiliter,& adaequate,& animal inuenitur in pluribus,in quibus non est homo;& per oppositu illa sunt eadem realiter,quae sunt eadem adaequate,& conuertibiliter,& ubi inuenitur unum. inuenitur reliquum, ut homo & rationale, sed essentia diuina, & relatio non sunt eadema uate,&conuertibiliter, & unum inuenitur,ubi non inuenitur alterum, ergo essentia Rela - in diuina, & relatio distinguuntur realiter. Minor patet, quia essentia diuina est in quolibet supposito,relatio puta paternitas non,quia tantum est in Patre, dec. am rationem superius soluimus tam de tali materia disputaremus,sudietat modo dicere,diuinas relationes esse distinctas distinctione reali,seeundum rem relativam,& non absolutam,&c.DVbium est de relationibus,quae reperiuntur in persona Patris, scilicet paternitate,& 'iratione activa, qua distinctione distinguantur,an distinctione reali, vel kstinctione ismali, & sie etiam est dubium de relationibus, quae sunt in
Filio. s.sIiatione. & spiratione activa. Ad quod dubium respondet Durandus I .sent.dist 3.q. . quod distinguuntur distinctione reali: de hane opinionem sequuti sunt multi Doctores,quia generare,& spirare in Patre habent inter se ordinem ori in is,erm distinguuntur realiter, & per eonsequens relationes, quae sequuntur istas actiones, distinguuntur realiter: patet hoc, quia distinctio realis in diuinis radicaliter sumitur ex ordine originis, & eo magis, quia generare est operatio intellectus, per quam producitur Verbum, spirare vero est opus voluntatis, per quod producitur Spiritus sanctus, sed actio voluntatis originem habet ab actione intellectus: ergo &c. Opinio hec non tenetur, quia paternitas, & spiratio activa, licet sint duae relationes . . reales, similiter filiatio,& iratio activa,quia sunt absque operatione intellectus,& una istarum est proprietas perssinalis, idest,constituens personam,alia vero,quae est spiratio: -- M. dicitur relatio personarum, quia non constituit personam, sed aduenit persionae constitutae: propterea dicimus,quod distinguuntur distinctione rationis ratiocina ,seu distinctione sormali eminenti, quemadmcinum diuina attributa r unde non maiori distinctione di stinguitur spiratio activa a Patre, & Filio, quam sapientia 6c bonitas inter se, dc quam essentia diuina distinguatur a relatione: unde & si communis spiratio non di-- stinguitur a paternitate, di a filiatione, nisi distinctione rationis, tamen, ut opponitur spirationi passiuae, distinguitur realiteri quia ea dicuntur distinctione reali distingui in divinis, qu oppositionem habent ad inuicem: ibi enim, ut docet S. O.p.p.q. 28 .art. . non est relatio realis, hisi secundum actiones, secundum quas est processio ad intra thuiusmodi
100쪽
huiusmocli autem processiones sunt duς,quarum una accipitur secundom rationi: isitel- Tvlem eis Icctus,quae est proce isto Verbi, alia est sin actionem voluntatis, quae est procellio amoris,& secundum quamlibet processione oportet duas accipere relationes oppositas. quaru:u una sit procedentis apriticipio,& alia ipsius printlpij proce Isio autem , erbi dicitur generatio secundum propriam rationem,quae competit rebus viventibus; relatio autem principii generationis in viventibus perluetis dicitur paternitas; relatio vero procedetis 1 principio dicitur filiatio: processio vero amoris non habet nomen proprium,unde . neque relationes, quae secundum ipsam accipiuntur, sed vocatur relatio principia huius V . processionis spiratio, relatio autem procedentis proce isto;quamuis hec duo nomina ad ipsas procelliones, vel origines pertineant, & non ad relationes . Et propterea soluitur ratio Durandi,quia ordo originis, proprie loquendo, soluinuenitur inter ipsas personas, Oνδε ine maque se habent,ut quod producitur, de quod producit, sed inter generantem, de spirant emnon est ordo originis,quamuis secundum nostrum modia intelligendi prius sit generans, quam spirans, tamen ad eandem personam intrinsece pertinct vi get eret, Sc spiret,dec.
DVbium est de actione, dc passionemum sint unus motus, 3e qua distinctione distinguan tur,quod dubiii Fouet S.Th. 3.PhyLIeci. s. Et respondetur, i distinguuntur distinctione reali realitate elsentis,qual.tu ad respurius, S rutationes, quas dicunt in obliquo,quandoquidem iste relationes sunt oppositae, quia actio est actis. θυμmottas. ut ab hoc agente, prilio vero est motus, ur in hoc mobili: quantum vero ad id, quod dicant in recto, non distinguuntur distinctione reali, quia sunt v nun , de idem rea liter, in recto enim dicunt motum: unde haec propositio es uisentialis, aerio est motu sudi similiter, passio est motus. Sed confiderandunt est,quod actio tribus modis sumi potest: Uno modo conliminissi- sumi me, pro omni actione, siue immanentu, siue transiimie,sive pusica,tuurn ;& siic nomen actionis assignatur naturae,animae menti,:ntullisentius S ipla Deo. Sesiundo Pitur non
ita ample, sed pro actione tantum, quae fit secundum qualitates, quae dicitur alteratior nam intςr accidentia sola qualitas proprie, ac p2r se est μαiua..& sic loquiaras est Arist.
I.de generat.tex. s. scribci S,motum latius Pateru, quam actionemquoniam actio tan-irum vicitur de alteratione, quae fit in qualitatibu , moxu autem, R. de hac. & de alijs motibus. Tertio sumitur actio ea ratione, ut reciprocatur cum motu phylico;& 1ic motum est dubium pr seras,qua distinctione actio,& pastio distinguatur, ac dictum est, quod. quantum ad relationes distἰnguuntur distinctione reati, sed quantum at motum di remissam distinguuntur distinctione formali quia dicunt unam & eandem rem in recto. Et si quis diceret,quod distinguantur distinctione re Hi etia a quatum ad rem,quam ' dicunt in rei to,d lioc de mente Averr.qui 3. Phyccomm. 2I. R it,acticaena,& passione . c. se uouni subiecto, di duo secundisiit quidditatem:Tunc sic,quq sunt unu subiecto,& duo secundum quidditatem, distinguutitur distinctione reali, sed a Aiq, & pastio perdictum Averr.sunt duo fria quidditatem, de unum subieci' ergo distinguuntur di δinctipae reali. Respon4entas ad hoc dicimus,quidditatem dupliciter sumi posse, Vn'. modo proelientia,sive entit te res alio modo pro definitione,& descrip ione. auo stante, dico,q, Auer. piseuersiari. per quidditatem.non inisti erit essentiam, & cntitatem rei, sed definitionem: unde suadebat in eodem loco, qu0d Qto passio significant idem., non sii: tquica, di vestis dicuntur signifieare idem secundam quidditatem,. sed assimus, quod lignificant idem,ste dum rubicctum,& duo secundum delinitionem; Et voluerat di rς, quod quantum adiui uectum,idest suum ii teriale, quod est 'otus, sum .idem, scilicet iii redo,quia sic nondi stinguuntur distinctio)e reali , tamen si des Mautur, aliquod forniale ponetur iu: definitione lictionis,quod do pollitur in definitione passionss,puta resi ectys ad agens, ideo distiliguuntur quidduatius. i.conceptu quid litat uo: propterea liaec est falca, actio est malo.& hqc est vera, actio est motus,& similiter de passione.Vnda manifestum est; . quod sunt distincta prεdicamenta, quia quodlibet ipsorum habet sub se diversas Oe- dcies,&praesecatur uni uoce ιις ipsis. ιx quibus patet, qua distinctione distinguudtur. -
D Vbium ςst de motu, R de termino eius qua distinctione distinguantur, & hoe
propter verba Arist. 3 .Phyctex. . motus non est prster res, ad PM cst Inotus. σου. ξt respodetur resolute di clare, motus d eius terminus no dii tinguuntur di- sp ιθω. . . simctione reali,neq; realitate existetit,nec esset iῖ,sed tin d invione sermali. Verum