장음표시 사용
161쪽
edm non sit substantia disponens si biectum ad peius: quod sit in carne,adhuc patet,quis
alioquin non contraheretur a parqntibus, quoruni actio praesertim patris, qui est principalior,cessat ante infusionem animς:&in disp. de malo q. .ar. 6.ait S.I hom.quod son ς est concupiscentia habitualis,quae prouenit ex hoe,quod ratio non habet virtutςm totaliter inseriores vires rerinandi. . I
Forma, ut scripsit S.Th. I .sen dist.8.q. y .art. a.ad s. est aliqua similitudo prissuptui eipij, qui est actus purus: unde quanto forma m s accedit ad similitudinem ipsius, plus participat de perfectionibus eius o Et potest este multiplex: nam potest Primo capi pro significato terminorum abstractorum, sic Ier terminos abstractos praedicatotain Rodici dentium, & sicut figura dicitur sorma rei nguratae,& paternitas forina patris. do sumitur,pro omni eo quod. non est subiectum vel compositum , di sic Deus , ,Αnpindicuntur formae. Tcrtio sumitur pro eo quod est causa, quae dat esse rei,& est pars musi& conseruat ipsam inesse,S est terminus se rationis, Spere in ipsa habet unitatem ut anima quae est prima persectio corporis, dicitur sorma informans. Est alia forma aquae dicitur resilitans, ut humanitas quae est forma totius. Alia est forma exemplaris. ut Deus dicitur exemplar omnium rerum. Datur sorma assistens, quae est Intelligentia mouens orbem,haec enim non est forma informans respectu orbis; nec substantialis, qui per ipsam Intelligentiam non constituitur orbis intrinsece in esse corporis ι nec est istma resultans, ut natura aliqua constituta ex materia & forma, realiter distincta ab eis ,
ut totum realiter distinsuitur a partibus suis; nec est forma qualificans, quia hxc est quarta speciesqualitatis, haec enim dicitur quidam decor rei animate: nam inma aliqui dicuntur larmosi peciosi,& pulchri: unde illud Porphyrij, Species Priami digna est
imperio; nec est serma modificans, quia haec est circunstantia alicuius actus moralis, ut deuotio acbpersoluendum officium; nec est λrma accidentalis absiauta,ut albedo respoctu parieti si nec inma accidentalis respectiva,ut paternitas respectu patris nec est solama communiter sumpta ad omnes sermas, ut loquutus est Auctor in libro sex principi quod is est compositioni contingens, simplici & invariabili essentia consistens; unde relinquitur quod sit .rma assistens, contra aliquos Averroistas,volentes Intelligentia omnes esse formas insormantes:& decepti sunt isti,non considerantes nomen ipsius lor ἡmae, quandoquidem sorma dicitur quas formatio, idest persectio, quae dat esse reia vel forma dicitur quasi foris manens, aut paradigma siue exemplar: quae quidem nomina
non possitnt adaptari ipsis Intelligentijs, nisi v t dictum est quod sint formae assistentes
orbibus, aut mouentes ipsos. Igitur perperam docuerunt illas esse formas informantes, &c. dc quia a forma venit & derivatur formalitas, ut supra docuimus, non est opuAaliud de hac re exprimere,nisi quod a mali late venit etiam sormaliter,quod aliquando distinsuitur contra per accidens; ut quando dicimus, homo formaliter est animal ra tionale, idest non per accidens; aliquando distinguitur contra materialiter, ut uniam sermaliter,dicit negationem seu priuationem diuisionis,sed non materialiter; aliqua do distinguitur contra virtualiter ut ignis est formaliter calidus, & Sol virtualiter,&c.
cellentius in eo,quia per Brmam materia completur; in qualibet actione illud quod est ex parte agentis,est quasi Brmale; illud autem quod est ex parte patientis,uel recipientis, est quasi materiale: dat exemplum de misericordia, quae in omni opere diuino restaqtat ex parte ipsius Dei, qui si perabundat in bono, sed iustitia ex parte recipientis,quod recipit secundum suam proportionem:&ideo in quolibet opere diuino supereminet mi sericordia iustitiς,sicut inmale supereminet materiali;& hoc est quod Psal. ε .dicitur, Miserationes eius super omnia opera eius. Vel dicitur se ale, ratio diffinitiva rei, ut animal rationale est rmale ipsius hominis. Vel Hrmale,est ratio quidditatiua Cuiu' quidditatem habentis, siue sit dimi bile, sue non, propter ipsa simplicia, quae non prospri E diffiniuntur. Et hinc oritur etiam, quod sormalitas est omnis ratio qua concipitur aliquid, ut sormalitas sebstantiae est non esse in iubiecto; sormalitas accidentis est esse in subiecto; sermalitas simi est curvitas nasi, & sic de singulis, &c. :Fornicatio, ait Thomas .sent. dist. 1 . q. I .are. . q. I. dicitur a fornice, quia iuxta soritices dest arcus triumphales,& in alijs locis ubi homines conueniebant,congrega tantur meretrices, di ibi miluebantur. Et importat deformitatem pertinentem ad gelnus luxuriae,est enim λluticum tuta.& specialiter prohibetur ab Apostolis,quia Genettilas non reputabant eam esse peccatum, quod tamen est falsissimum, quia fornicatio est
162쪽
naturale, diuinum, & humanum, peccatum enim mortale est contra vitam hominis, sed fornicatio simplex vergit in nocumentum vitae eius,qui est ex tali concubitu nasciturus, videmus enim in omnibus animalibus in quibus ad educationem prolis requiritur cura maris & foeminae, quod in eis non est vagus concubitus, sed maris. ad certam sceminam, unam vel plures, sicut patet in omnibus auibus; secus autem in animalibus, in quibus seemina sussicit ad educationem fortus, in quibus est vagus concubi- ...tus, Ut patet in canibus,&huiusmodi aliis animalibus: manifestum est autem quod ad educationem hominis non solum requiritur cura matris, a qua nutritur, sed multo magis sura patris,a quo est instruendus,& defendedus,& in bonis tam interioribus,quam exterioribus promouendus; dc ideo semicatio cum sit vagus concubitus utpote existes praeter matrimonium)est contra bonum prolis educaudae, uec ideo est peccatum mortale. F ornicatio quoque illa spiritualis,utpote idolatria, & quaelibet noxia superstitio, qua aliquis frangit fidem Deo, cui eam ut vero sponso obseruare deberet,est maximum pec- m Mais εμ qcatum mortale. Dicitur etiam frunicatio spiritualis,peccatum, quando anima adhaeret μ nu commutabili, postposito incommutabili: & quia hςc adhaesio potest diuersimode fieri,diuersimode etiam dicitur peccasum; aliqua loenim fit per potentiam rationalem, di sicest concilii sitio sapientiae terrenae, animalis, & diabolicae, spreta Dei sapientia; alia quando fit secundum potentiam concupisti bilem, S est conquisitio prohibitae delectationis increatura spreta Dei bonitate atque dulcedine; aliquando fit secundum irascibilem, sic est fiducia quaedam in alio, quam in Dei potentia, de sic omne peccatum dicitur communiter ωrnicatio spiritualis: propter quod Dominus loquens per Prophetas suos ad animam nostram, dicit, Tu fornicata es cum amatorijs multis, sed veni & r
uertere, &c. Foni tuta est duplex, ait S.nom. a. a.q. I a 3.art. i. corporalis videlicet, & mentalis,
Prima pst pars virtutis; secunda vero est virtus, inquantum facit hominem secundum rationem esse: verum quia nomen sortitudinis dupliciter accipi potest, Uno modo secundum quod absolute importat quandam animi firmitatem, & secundum hoc est generalis virtus, vel potius conditio cuiuslibet virtutis , quandoquidem ad virtutem requiritur firmiter & immobiliter operari; Alio modo potest accipi fortitudo, secundum quod importat firmitatem animi,in sistinendis, S repellendis his,in quibus maxime difficile est firmitatem haberc. Lin aliquibus periculis grauibus; hinc aliqui dixerunt,quisd sortitu- Fontis udo est considerata periculorum susceptio, & laborum perpessio; & sic sortitudo ponitur
specialis virtus, utpote materiam determinatam habens, cum ad virtutem sortitudinis pertineat remouere impedimentum quo retrahitur voluntas a sequela rationis: quod autem aliquis retrahatur ab aliquo dissicili, pertinet ad rationem timoris,qui importat recessiim quendam a malo,dissicultatem habente; & ideo fortitudo principaliter est ci ea timores dissicilium rerum, quae retrahere Potant voluntatem a sequela rationis . Oportet autem huiusmodi rerum dissicilium impulsum, non solum firmiter tolerare , hibendo timorem, sed etiam moderate aggredi, quando scilicet oportet ea exterminare, ad securitatem in posterum habendam, quod videtur pertinere ad rationem audaciae; & ideo virtus sortitudinis est circa timores periculorum mortis. Fortitudo au- nitudo eoν tem corporalis consistit in quinqueLvigore complexionis, robore membrorum, abun--
dantia cibi, constantia mentis, & experientia bellice artis: unde seriitudo & magnani- 2mitas conueniunt in modo di serma,sed disserunt in materia,&c.
Fructus,ut scribit S.Th. I. a .q.7o.ari. I .est nomen trani latum a corporalibus ad spiri
ualia:dicitur autem in corporalibus stuctus, id quod ex planta producitur,cum ad pe sectionem peruenerit, quandam in se suauitatem habens. Et quia stuctus ad duci comparari potest.Lad arborem producentem ipsem, & adhominem qui fructum ex arbore adipiscitur, secundum hoc igitur nomen i uictus in rebus spiritualibus dupliciter accipere possumus; Vno modo,ut dicatur fructus hominis,quasi arboris,id quod ab eo producitur; Alio modo ut dicatur fiuctus hominis id quod homo adipistitur: non autem omne id quod adipistitur homo habet rationem fructus, sed id quod est ultimum, delectati inem habens: habet enim homo agrum, de arborem,qui tactus non dicuntur,sed selum id quod est ultimum, quod stilicet ex agro & arbore homo intendit habere; &secundum, Fini θλαι Me fructus hominis dicitur vltimusnnis hominis,quo debet friti; si autem dicatur sevctus hominis id quod ex homine producitur, sic ipsi actus humani Ductus dicuntur, operatio autem est actus Mundus operantis.& delectationem habens,si sit conueniens opsi
163쪽
ranti,si igitur operat io hominis procedat ab homine,secundum faenitatem suae rationi a se dicitur esse Ductus rationis; si autem procedat ab homine secundum altiorem viri te,quae est virtus Spiritus sancti, sic dicitur operatio hominis esse fructiis Spiritus sancti, quasi cuiusdam diuini seminis,ut scribitur i. Ioan. 3. Umnis qui natus est ex Deo, Peccatu non facit, quoniam temen ipsius in eo manet. Sed videtur esse quaedam contradictio Onumero istorum fi uctuum , quandoquidem Apostolus Paulus ad Galat. cap. s. numerat duodecim Puctus Spiritus sancti, videlicet, Charitas. Gaudium, Pax, Paesentia,Be gait1S,Bonitas, Longanimitas, Mansuetudo, Fides, Modestia,Continentia, Castitas:Scribens autem ad Rom. cap. 6. videtur ponere tantum unum fructum vitae praesentis, dkens, Ha hetis fructum velirum in sanctificatione ; quod Isa. a . cap. prius annuis quando dixit Hic est omnis fructus ut auferatur peccatum. Nisi dica mus,qliba scribens ad Romimu tus est singulariterile similiter Isai. de Spiritus sancti seuctibus,propter virtutem generis,
ruod in multas species diuiditur, si cundum quas dicuntur multi s uctus; Ac sanctificatiot per omne S virtutes, per quas etiam peccata tolluntur. Et Saluator noster apud Matth. ponit triplicem fructum bonΣ teris,scilicet centesimum, sexagesimum,& trigesimum,&c. Fortuna, ut scribit X. Th. 3 contra Gent.cap. 3 o. est illa, cui non subiacet summum bonum hominis; nam fortuita eveniunt hominil absque studio rationis: summum autetro bonum homo non potest acquirere,nisi per studium rationis, propterea communiter dici
tur, quod Fortuna est causa per accidens, in his quae fiunt a proposito, in minori parteia, idest rarenter propter finem. Dicitur causa per accidens, ad differentiam causae per se,in tendentis effectum, necesse est enim quod effectus qui est a Fortuna non sit intentus, quia si esset intentus,non diceretura Hrtuna,nam causa per accidens est illa quae non intendis effectum, licet effectus proueniat Dicitur etiam in his quae fiunt a proposito, quia effectus non intentus, qui est ab agente, instinctu naturali, non dicitur esse a fortuna, sed a casu ἐhine inuentici thesauri, quae est a Socrate sediente sepulchrum,dicitur esse a fortuna,quia Socrates a proposito sedit sepulchrum: eadem enim causa quae est causa per se effectus in tenti, est causa per accidens effectus non intenti ,&respectu effectus non intenti est sertuna, verbi gratia, Sortes est causa per se sessionis sepulchri, Et ipsemet Sortes est causa per
accidens inueneronis thesauri. At respectu huiusmodi inuentionis, qui est effectus non in tentus, Sortes dicitur fortuna ; unde fortuna est ipsemet causa per se, prout ei contingit aliquis effectus non intentus, de inopinatus, respectu cuius dicitur causa per accidens. Dicitur iii minori parte, id est raro,quia si effectus frequenter contingeret,non posset dicia fortuna, quia esset intentus, saltem secundario; verbi gratia, quoties Sortes vadit per viam lutosam, calcei eius deturpantur, licet Sortes non intendat deturpare calceos, ea men illa detur patio non potest dici esse a fortuna,quia hoc accidit frequenter,quando per lutosam viam incedit; ad hoc ergo ut effectus dicatur a fortuna, de t raro euenire, ut quod Sortes tendens ad Ecclesiam, inueniat ducatum in ea. Dicitur propter finem, quia ad hoc quod aliquod agens dicatur s,rtuna est necesse quod intendat aliquem effectum propter aliquem finem,cui effectui intento propter finem coniungattir alius effectus non intentias, respectu cuius ipsum agens dicetur esse fortuna; verbi gratia, *ortes tendit ialarum vi emat panes:ecce effectus intentus propter finem, quando est in foro reperit inimicum suum, a quo uulneratur, inuentio inimici est effectus non intentus, qui coniungitur effectui intento. . tendere ad serum, ut emae panes ,& respectu illius effectus non in tenti Sortes dicitur sertum. Ex hae declaratione patet falsam esse opinionem Paganorum,dicentium Fortunam esse quandam Deam, cui tamquam causae per se attribuunt ei sectus, quos videmus tartuito euenire. Falsa etiam est opinio illorum, qui attribuebant bonam sertunam ait eurijs, & superstitionibus, vel constellationibus, siue industriae propriae vel viribus. Faua adhuc est opinio quorundam aliorum, dicentium Fortunam esse caucam coeli.& llellarum, ut suit Democritus; & opinio Poetarum, volentium omnia esse reposita in imperio Foi'tunae, praesertim temporalia, ut scripsit Iuvenalis. Reprehenduntur etiam vulgares,asserentes Fortunam esse coecam, Fortunam bonam, vel malam,& esse incertam & mutabilem quia videmus aliquos homines abundare diuitijs, Et postmodum
eis indigeret hinc optimό dicitur,quod melior est homini aduersa sortuna,quam prospς ra, quia haec inflar, illa humiliat, &c. Fortuitum bonum vel malum potest contingere homini, per comparationem ad ipsum,
di per compariationem ad coelestia corpora, Ac per comparationem ad Angelos, non au tem per comparationem ad Ucum, ut ait S. Thomas s.contra Ceates cap.91. quia dicitur
164쪽
alicui homini bene eontingere secundum fortunam, quando aliquod bonum aceidit sibi
praeter intentionem, sicut cum aliquis fodiens in agro iuuen it thesaurum, quem non quς- rebat:i contingit autem aliquem operantem praeter intentionem operari propriam, lio
tamen νriter intentionem alicuius superioris, cui ipse subest; sicuti si Dominus aliquis praecipiat alicui seruo,quod vadat ad aliquem locum,quo ipse alium seruum iam miserat, illo ignorante,inuentio conserui est praeter intentionem serui missi, non autem pruter inteationem domini mittentis; Acideo licet per comparationem ad hunc seruum sit fortui eum & casuale, non autem per comparationem ad dominum, sed est aliquid ordinatum. Cum igitur homo sit ordinatus secundum corpus sub corporibus coelestibus, secundum Homose intellectum vero sub Angelis, secundum vol untatem sub Deo. potest contingere aliquid praeter intentionem hominis, quod tamen est secundum ordinem coelestium corporum, vel dispositionem Angelorum, vel etiam Dei. amuis autem Deus solus directe ad electionem homiqis operetur, tamen actio Angeli operatur aliquid ad electionem hominiS, dum isis Bee. per modum persuadentis, actio vero corporis coelestis per modum disponentis, inquantu non sub corporales coelestium chrporum impressiones, in corpora nostra disponunt, ad aliquaseliniones: quando igitur aliquis ex impressione coelestium corporum,& superiorum cau- suum, secundum praedictum modum inclinatur ad aliquas elehiones sibi utiles, quarumtamen utilitatem propria ratione non cognoscit, de cum hoc ex lumine intellectualium fissistantiatum illuminatur intellectus eius ad eadem intelligenda , & ex diuina operatio. mel inanem inclinatur eius voluntas ad aliquid eligendum sibi utile,cuius ratione ignorat dicitur esse bene istunatus: de ex contrario male fortunatus, quando ex superioribus causis ad contraria eius electio inclinatur; sicuti de quodam dicitur Ierem. xx. Scribe virum istum,sterilem virum,q ut in diebus suis non prosperabitur. Sed in hoe est attendenda disserentia, nam impressiones corporum coelestium in corpora nostra, causant in nobis naturatas eorporum dispositiones; & ideo ex dispositione relicta ex corpore coelesti in torpore nostro,dicitur aliquis non solum bene fortunatus, aut male,secundum quem m dum philosophus ait in magnis moralibus, quod bene fortunatum esse, est bene natum esse, n5 enim potest intelligi, quod hoc ex natura intellectus diuersa procedat, quod unus milia sibi eligat, At alius nociva, praeter rationem propriam, cum natura intellectus vel voluntatis in omnibus hominibus sit una, diuersitas enim formalis induceret diuersitatem secundum speciem, diuersitas autem materialis inducit diuersitatem secundum numerumr unde secundum quod istellectus hominis illultratur ad aliquid agendum, vel voluntas a Deo instigatur, non dicitur homo bene natus, sed magis custoditus, vel gubernatus, dic. Forum, ut scribit Saho. .sent.dist. I7.q. a.art. a. respondendo ad secundum arg. primae
quaestum is, est duplex. spoenieentiale.& iudiciale: & forum poenitentiale, est dignius foro iudiciali.tamen in foro iudiciali reqWiritur maior solennitas,quia in eo oportet,quod non solum Deo, sed homini satisfiae. Be dicitur sorum a ferendo quia illuc causae seruntur agitandae. Est proprie forum iudiciale,locus quidam, in quo agitantur & discutiuntur Iites 1 populo,coram judicibus deputatis,ut Uicaria dicitur sorum iudiciale in ciuitate Neapolitana . Dicitur de sorum Ecclesiasticum habens claues potestatis, de scientiae atque prudentiae,quod vocatur forum anim in mo idem est accusator 8c reus; de in hoc remittuntur deliAa ει pecc ea, de hoc serum est sinetissimum. Aliudlest sorum Ecclesiasticum publicum, in quo Ecclesia utitur auctoritare corrigendi delicta publiea, quia in foro animae seu conscientiae causa agitur inter Deum de hominem, sed in soro publico seu exterioris iudicij, musa agitur hominis ad hominem: de ideo absolutio vel ligatio quae unum hominem obligat quo ad Deum tantam, pertinet ad forum poenitentiae, sed illa quae hominem obIigae in comparatione ad alios homines, ad forum publicum exterioris iudicij pertianete de quia per excommunicationem homo a communione Fidelium separatur, ideo excommunicatio ad forum exterius pertinet, Si illi soli possunt excommunicare, qui habent iurisdictionem in foro iudiciali; de propter hoc soli Episcopi propria auctoritate, ερ m iores Praelati, excommunicare possunt, sed presbyteri parochiales, nonnisi ex commissi ne eis facta, vel in certis casibus, sicut in fureo,& rapina,& huiusmodi, in quibus est a iure concessum, quod excommunicare possunt. Et si quis diceret; Excommunicatio est actus clauium,de cum quilibet Sacerdos habeat claues, sequitur etiam quod quilibet Saceta
excommunicare possit. Dicas ad hoc, quod excommunicatio non est actus clauiunias istiseris viis
directe, sed magis respcctu terioris iussici j,verum sententia excommunicationis quavis res.
165쪽
in exteriori indicio promulgetur, quia tamen aliquo modo pertinet ad aditum Nni, se cundum quod Ecclesia militans est via ad triumphantem, ideo etiam talis iurisdictio perquam homo excommunicare potest . clauis dici potest; & secundum hoe distingui solet, quod ei clauis ordinis, quam omnes sacerdotes habent, fle elauis iurisdictionis in isto iudiciali, quam habent soli iudices exterioris seri, utramq, tamen Deus Petro contulit, Matth. i s.& ab ipso in alios descendit,qui utramq; habent Et si quis adhuc instaret,quia maius est absoluere & ligare in sero poenitentiae, quam in Ero iudiciali, sed quilibet Sacerdos potest sibi subditos in isto poenitentiali abseluere & ligare, ergo quilibet Sacerdos potest sibi subditos excommunicare. Sed dicendum ad hoc, quod sacerdotes paro chiales habent quidem iurisdictionem in subditos suos quantum ad serum conscientiae, sed non quantum ad forum iudiciale, quia non possunt coram eis conuenisi in causis c6tentiosis, & ideo excommunicare non possunt, sed abseluere possint in Bro poenitentiali να quia ea in quibus imminet periculum sunt maioribus reseruanda,sed p sa excommunicationis est valde periculosa nisi cum moderamine fiat ergo pon debet committi cublibet Sacerdoti, &c.
Frater,ut ait S.Th.3. p.q.28.ar.3. ad 3.arg. dicitur quatuor modis.snatura, quando duo homines nati sunt ex eodem patre, & eadem matre, ut Esau At Iacob dicebantur statres. Secundo fratres dicuntur nati ex eadem gente, ut omnes Iudaei dicuntur fratres: Tertio dicuntur statres, qui sunt ex eadem cognatione, ut qui nascebantur ex tribu Beniami .
Quarto ex affectu, & sic Paulus Apostolus vocat Romanos & eeteros ad quos scribit sta tres:hinc Sanctus Hieron .exponens illud Ioannis a.cap. Post haec ipse Christus descendit Capharnaum, & mater eius, & fratres eius, exponit per fratres non illos quos Ioseph habuisset de Beata Virgine, cum ipsa Herit semper viris,& ante partum,& in paertu, dc post partum , contra errorem Eluidi j, qui dicere praesumpsit Matrem Christi post partuΡι loseph esse earnaliter cognitam, & alios filios genuisse, quod derogat Christi persecti ni,qui sicut secundum diuinam naturam unigenitus est Patris, tanquam persectus per om nia Filius eius, ita decuit ut esset unigenitus Matris, tamquam serfectissimum germeae ius; unde fratres Domini d1cti sunt, non secundum naturam, quasi ab eadem Matre nati, sed secundum cognationem,quasi consanguinei eius existentes; & ipse Ioseph magis credendus est virgo permansisse, quia aliam uxorem habuisse non scribitur,& sornicatio in
Furiosus, docet S. Th. 3.p.q. 68.are. ra. incorp. quod multipliciter dicitur; nam aliquis dicitur suriosus a natiuitate, nulla habens lucida interualla, in quo nullus etiam usus ra tionis apparet, & de hoc quantum ad Baptismi susceptionem videtur esse idem iudicium,& de pueris qui baptizantur in fide Ecclesiae. Alius vero dicitur suriosus & amens,qui ex fana mente quam habuit prius, in amentiam incidit ,& hic iudicandus est secundum voluntatem quam habuit dum sanae mentis extitit, & ideo si tune apparuit in eo voluntas suscipiendi Baptismum, debet ei exhiberi in soria & amentia constituto, etiam si tunc actu contradicat i alioquin si nulla voluntas suseipiendi Baptismum in eo apparui edum sanae mentis esset, non est baptizandus. Quidam vero est, qui etsi a natiuitate fuerit furiosus vel amens, habet tamen aliqua lucida interualla, in quo recta ratione uti potest; unde si tunc baptizari voluerit, baptietari potest etiam in amentia constitutus, de debet ei tunc Sacramentum c5ferri,si periculum timeatur, alioquin melius est vi tempus expecte tur,in quo sit sanae mentis,ad hoc quod deuotius suscipiae Sacramentum: si autem tem p re lucidi interualli non appareat in eo voluntas suscipiendi Baptismum, baptizari non debet i n amentia constitutus. Quidam vero est, qui etsi non omnino sanae mentis existat, intantum tamen ratione utitur,quod possit de sua salute cogitare,& intelligere Sacramenti virtutem, & de hoc idem est iudicium, sicut de eo qui sanae mentis existit, qui baptiaatur volens, non autem inuitus, &e.
Frui, ut scribit s. Th. r. a.q. I r.per totam quaestionem, & specialiter ar. importat operationem quandam voluntatis ad ultimum finem, secundum quod voluntas habet aliquid pro ultimo finer habetur autem ultimus fiuis dupliciteri Uno modo perfectE, de alio modo imperfecte: perfectEquidem, quando habetur non solum in intentione,sed etiam in re; impersecte autem, quando habetur in intentione tantum. Est igitur perfectum stuliam finis habiti realiter,imperfectum autem potest esse finis non habiti realiter,sed in intentione tantum,Sc non est actus potentiae peruenientis Κd finem,sicut exequentis, sed pintentiet sicut imperantis exequutionem lac autem est potentia appetiti rin rebus autem
166쪽
comitionerarentibus inuenitur quidem potentia pertingens ad finem, per modum exequest sicut graue tendit deorsum,& leue sursum. sed potentia ad quam pertinet finis per modum imperantisinon inuenitur in eis, sed in aliqua superiori natura, quae sic mouet ro- eam naturam per imperium , sicut in habentibus cognitionem, appetitus mouet alias potentias ad suos actus: unde manifestum est,quod in his qus cognitione caret,quamuis Per
tingant ad finem, non tamen inuenitur fruitio finis. sed solum in his quae cognitionem habene. Sed cognitio finis est duplex, persecta, de imperfecta; perfecta quidem,qua non λ- tum cognoscitur id quod est finis, de honum, sed ratio uniuersalis filiis,ex boni; de talis cognitio est solius rationalis naturae. Imperfecta autem cognitio est,qua cognoscitur Rarti culariter finis Et bonum, Si talis eognitio est in brutis animalibus,quorum de vi Itutes appetitiuae non sunt imperantes libere, sed secundum naturalem inllinctum ad ea quae a inprehendunt mouentur r unde rationali naturae conuenit frui secundum persectam rationem ἔ brutis autem animalibus secundum rationem imperfectam ; alijs autem creaturis nullo modo :ihine S. Aug. ro.de Trin. dicebat, Fruimur cognitis in quibus volunt dele
Bara conquiescit,3e hoe est propries ut, quod est finaliterquiescere in amato; quia potest etiam accipi ipsum frui communiter pro omni actu potentiae appetitiuae delectabili, siue qui est cum delectatione, de quo dicitur Prouerb. cap.ε. Fruamur cupitis amplexibus. dcxue frui est cum gaudio uti,quia dieit actum voluntatiscum gaudio, respectu illius rei de qua capunus voluptatem,& tale frui potest sumi in bono, se in malo, unde frui mur cibo de Potu: hinc August.dicebat lib. 83.q. Frui quidem cibo & potu, necnon qualibet eorporali obamate, non absurde existimantur ut bestiae i & Apost. ad Philemonem, Itaque frater ego te fruar in Domino, loquitur hic Apostolus de frui communiter, seu imperfecto modo sumpto,quia frui propria est tantum Deo ut fine, in re, &c.
Fruitio, ut scribit S.Th. r.sendidisti'. I .arm. est actus voluntatis, quia actus determi--.
natur ex obiecto, sed obiectum fruitionis est Duibile, quod est finis ultimus; finis autem -- ω habet rationem boni,& est obiectum voluntatis igitur ει sistitio erit actus ipsius volunta--am eis, quandoquidem visio diuinitatis cum sit tota substantia nostrae beatitudinis, ut lati.
hitur 4oannis I . Haec est vita aeternave cognoscant,&α ex visione autem ipsum visum cum non videatur per similitudinem, sed per essentiam effcitur quodam modo intra videntem,& ista est comprehensio quae succedit spei, consequens visionem, quae uecedit Fia dei; sieut spes quodammodo generatur ex Fide; ex hoe autem quod ipsum visum receptu est intra videntem, unit sibi ipsum videntem, ut fiat quasi quaedam mutira penetratio per
amorem, sic dicitur i.Ioan. .Qui manet in charitate, 6cc. ad unionem autem maxime co-
venientis sequitur delectatio summa, & in hoe perficitur nostra 'licitas, quam fruitio nominat ex parte sui complementi, magis quam ex parte principij, cum in se includat quandam delectationem; & ideo dicimus,quod est actus voluntatis, & secudum habitum charitatis, quamuis secundilm ordinem ad potentias di habitus praecedentes, ex quibus habetur,quod stultio sermaliter est ipsa delectatio, est etiam amor connotatiue,3t causa.
I iter, contra Scotum volentem I .sent dist. I.q. s. esse formaliter amorem amicitiae, quia astuor construitur cum ablativo significante obiectum ex vi transitionis: ergo significae actum, puta amorem,& non passionem, puta delectitionem: dicitur enim seuor Deo,sicut amo Deum,& non fiene deIeAor de Deo. Sed facile soluitur hoc motivum Scoti,quoniam constructio haec transitiva non est nisi possessiua, grammaticε loquendo, construitur enim cum ablativo vel genit tuo, ex eo quod est deponens possessivum, unde ex hoe non habetur,quod signifieat actum,sed stat quod signa ficet passionem per modum possessionis, quia stili importando deIectationem, denotat rem qua fruimur a nobis possideri,ionge autem perspicuum magis erat a Grammaticis & oratoribus persuaderi, quod nos dicimus, nominibus enim utendum est, constat autem frequentissimo Grammaticorum usu, nonnisi
ad delectationem spectare, unde ut dicunt,quod significat cum gaudio uti,non enim dicimus,mioreantu ,idest amo cantum,sed delectationem percipio de cantu; neque eum dieitur , Veni fruamur cupitis amplexibus, Prouer, cap. I. inuitamur ad amandum, sed ad delectationem percipiendam. & paulus cum Philemoni dicit, Ego te finiar in Domino , non ego te amabo,sed ego de te delectabor in Domino sonat, connotatiuE Dui signifieae amorem,non autem formaliter de propriE,quia sic delectationem sonat,& non amore,&c. Friti bile obiectiuE est solus Deus Pater, Filius, & Spiritus sanctus, quae nos beatos faciunt,ut ait S. Tho. .sent. dist. I. q. a. M. I dicens, Frui aliquo dicitur triplicitet; aut scue
obiecto,& hoe modo isto Deo taeadum est, quia ad bonitatem ipsius Dei ordinatur tota H bonitas
167쪽
bonitas uniuers, sicut bonum totius exercitus ad bonum ducis, ut dicitur I x.Metala tex. a. Alio modo sicut habitu eliciente actum fruitionisin hoe modo beatituctim ea ta,de charitate fruendum est. Tereio modo fruimur aliquo sieut instrumento fruit Mis,Nhoc modo fruimur potentia , cuius fruitio est actus ; de quia obiectum non est partibile Ndiuisibile, propterea non est verum, quod ait Scotus r. sene.dist. I. q. a. quod Beatus de po tentia Dei absbluta potest videre essentiam diuinam,non videndo personas, di unam am,noli videndo aliam, quia tune Beatus non videret Deum sicuti est, praesertim eum
beatitudo consistit in visione intuitiua,& non abstractiva, pace Illustrissimi Domini Coo- stantii Sarnani dixerim, qui in suo puleherrimo directorio Theologi eo assehit Woluntatem in beatitudine non necemiari,& esse abstractivam: nam si hoc esset verum, sequeretur,' voluntas amaret aliquod obieetiam nobilius Deo, quod est falsum; εt ideo voluntas necessario necessitate quo ad exercitium 3e specificationem actus fruitur Deo sicut intel iectus videt ipsum Deum. Argumenta Scoti contra hane veritatem eruditε fatis dissoluit
Caietanus in apostillis a. a. S.Th. a. ar.8. εζα
Furtum,ut amplES. Thdocet a. a.q.ε . per totam, est acceptio rei alienae inuito dormno: unde ad rationem surti tria concurrunt,quora Primum conuenit sibi,secundum q' contrariatur iustitiae, quae unicuique tribuit quod suum est, di ex hoe competit ei quod usurpat alienum. Secundum veto pertinet ad rationem furti, prout distinguitur a pec', iis, quae sunt contra personam; sicut ab homicidio & adulterio,& secundum hoc competiesurro, quod sit circa rem possessam I si quis enim accipiat id quod est alterius, non qu si possessio, sed quasi pars, sicut si amputet membrum, vel sicut λrsonam coniunctam, ut fiauserat filiam vel uxorem, non propriE habet rationem furta Tertium est, quod complet rationem furti,ut scilicet occultε usurpetur alienum,&secundum hoe propria ratio furti est, ut fit occulta acceptio rei alienae ; propterea omne furtum est peccatum mortale, tum quia opponitur iustitiae, quae debet reddere unicuique quod situm est, tum etiam ratione raudis de doli , quem fur committit, occultὶ & quasi ex insidijs rem alienam usurpando, Seu hoc intelligendum est regulariter, ut ait Caietanus in expositione s. art. huius quaest. di quia in casa in quo aliquis vel propter detinentis, vel iudicis iniustitiam, aut defectum probationum,aut propter maius damnum amicitiae, pacis,vel rerum, aut huiusiriodi, nost
. Mia... is iudicis suum, aut sibi debitum recuperare, absque seandalo, periculo,& offensa
ἡ δει--. cuiuscunq; , potest occulte accipere a debitore unde sibi satisfaciat, quia tunc non agitur contra iuris ordinem, quamuis fieri videatur praeter iustitiam: unde absque peccato mo tali potest quis accipere quod suum est,adhibendo tamen cautelam,ut scilicet ille qui oe cupabat, sciat se non teneri amplius ad restitutionem: nee in hoc casti accipiens facit sibi has,sed potius exequitur ius suum,utendo occulta acceptione,sed non quod aliqua aucto xitate publica, aut priuare natur ipse, &e. Fura furvo dictus est, idest a susto, nam utitur tempore noctis, ut ait S. Tho. 2.2.q. 66. art.3.demente Isidori lib. ethymologiarum . de quatuor modis solet committi furtum, ut scribit idem S.Thom .in opusculo 4. cap. Non fureum facies. Primo occultE accipiendo,& hoc habetur Matth. a . Si sciret paterfamilias qua hora sue venturus esset, vigilaret utique,&c. Secundo violenter auferendo,& haec est maior iniuria,ut habetur Iob ΣΦ Vim fecerunt depraedantes pupillos. Tertio mercedem non soluendo, & hoc habetur Leuit. I Non morabitur opus mercenari, apud te usque mane; quae verba intelliguntur, quod b 'mo cuilibet dare debet quod suum est,siue Principi, siue Pretiato,siue Clerico,ut iubet Apostolus ad Rom. II. Reddite omnibus debita, cui tributum tributum, cui vectigal. Sc. Quarto committendo fraudem in mercationibus, Be hoc est contra caupones, qui miscent aquam vinoin contra campsores, qui multas falsitates committunt, & contra vendi torcs
pannorum, de aliarum rerum, &c.
Futurum non est in Deo,sicut nec praeteritum, sed quicquid est in eo, est totum in prα senti aeternitatis, quia dicitur futurum, quod nondum venit, ut scribitur Actuum cap I. Non est vestrum nosse tempora vel momenta, quae Pater posuit in sua potestate; qui in rem ut idem s.Th. dicit p. Rq. 37.ar. 3. futurum dupliciter potest cognosci, Uno modo in cauis βω-- dupli sua,& sic futura quae ex necessitate ex causis suis proueniunt, per certam scientiam cogno'scuntur, ut Solem oriri cras; quae vero ex suis causis proueniunt,ut in pluribus, cognoscurba tui non per certitudinem, sed per coniecturam, sicut medicus potest cognoscere sanit xς fututam infirmi; & iste modus cognoscendi futura adest Angelis, 3e tanto magis, quam nobis, quanto magis rerum causas de uniuersalius ot persectius cognoscunt, sicut aec dici,
168쪽
qui acutius vident eausas,melius de futuro statu aegritudinis prognosticantur;quq Vero Pr'ueniunt ex causis suis,ut in paucioribus,penitus sunt i nota,sicut casualia & fortuita. Alio modo cognoscuntur futura in seipsis, & sic solius De1 est futura cognoscere, non si rum quae ex necessitate proueniunt , vel ut in pluribus , sed etiam casualia & fortuita , , Muia Deus videt omnia in sua aeternitate, quae cum sit simplex, toti tempori adest, & ipsum concludit; & ideo unus Dei intuitus krtur in omnia quae aguntur per totum tempus, sicut in praesentia, di videt omnia, ut in seipsis sunt, dic.
Α Μ c literam Grammatici mutam appellant, quae in verborum praeteritis mutatur in civilegor Ieduis,agor ass;aliquando in svi spargo sparsi, mergo mersi; aliquando in x, ut rem rexi,pingo pinxi, &C. Gabriel,ut ait Sanctus Thomas 3. parte,quaest. 3 o. art.a ad qua tum argumentum, vocatur Fortitudo Dei; & aliqui dicunt Gabrielem fuisse de supremo ordine Angelorum, propter quod G gorius dicit, Summum Angelum venire dignum fuerat, qui summum omnium nunciabat. Sed ex hoc non habetur, quod fuerit summus inter omnes o dines , sed respectu Angelorum, fuit enim de ordine Archangelorum, unde & Ecclesia Archangelum eum nominat. Et Gregorius dicit in homilia de centum Ouibus, quod Archangeli dicuntur, qui summa annunciant. Satis ergo credibile est, quod sit summus in ordine Archangelorum, & quia hoc conuenit officio suo, quia per sortitudinem Dei nunciandus erat qui virtutum Dominus & potens in praelio ad debellandas potestates aereas veniebat, ecc. Gaudium non est aliqua virtus distincta a charitate, sed est quidam charitatis actus, Gaudium ea sue effectus, ut scribit Sanctus Thomas 1.2. quaest. 18. art. . Et quia ex charitate causatur duplex gaudium de Deo, Vnum quidem principale, quod est proprium charita- μ' - 'tis, quo scilicet saudemus de bono diuino, secundisin se considerato, & tale gaudium charitatis permixtionem tristitiae non patitur, sicut nec illud bonum de quo gaudetur, potest aliquam mali admixtionem habere , & ideo Apostolus dicit ad Philippenses Gaudete in Domino semper. Aliud autem est gaudium charitatis, quo paudet aliquis de bono diuino, secundum quod participatur a nobis; haec autem participatio potest impediri per aliquod contrarium;& ideo ex hac parte gaudium charitatis potest hab re permixtionem tristitiae, prout scilicet aliquis tristatur de eo quod repugnat particia pationi diuini boni, vel in nobis, vel in proximis, quos tanquam nosipsos diligimus: &quia ex amore procedit gaudium &tristitia, sed cotrario modo;gaudium enim ex am re causatis, vel propter pr*sentiam boni amati, vel elirum propter hoc quod ipsi bono amato proprium bonum inest,& conseruaturi& secundum hoc maximὶ pertinet ad am rem beniuolentiς, per quem aliquis gaudet de amico prospere se habente,etiam si sit absens: econtrario aute ex amore sequitur tristitia, vel propter absentiam amati, vel propter hoc quod amatu cui volumus bene,suo bono priuatur,aut aliquo malo deprimitur. Charitas autem est amor Dei, cuius bonum immutabile est, quia ipse est sua bonitas, &ex hoc ipso quod amatur,est in amante per nobilissimum effectum,secundum illud Ioan. I .epist. cap. . Qui manet in charitate, in Deo manet, & Deus in eoi di ideo spirituale gaudium quod de Deo habetur, ex charitate causatur, &c. Generale,ut docet S.Th. I .a q.εε .ar. r .in corpAupliciter sumitur, o modo per prae- Gnis l. d dicationem, sicut animal est generale ad omnia animalia; Alio modo per causam, sicut να- sol est causa generalis omnium quae generantur in his inferioribus;sicut enim genus comtinet multas differentias potestate,secundum similitudine materiae,ita causa agens eon. t 'tinet multos edictus secundum virtutem activam: contingit autem aliquem enectum ex concursu diuersarum causarum produci. Et quia omnis causa aliquo modo inesse manet: potest etiam dici Tertio modo,quod essectus ex congregatione multarum causa mproductus, habet quandam generalitatem, inquantum continet multas causas in actu, sicut ira dicitur passio generalis, inquantum ex concursu multarum passionum causatur,
non enim insurgit motus irae, nisi propter aliquam tristitiam illatam, & nisi adsit desideretum ulciscendi ; iratus enim habet spem puniendi, appetit namque vindictam, ut sibi
169쪽
pc, bidem, unde si fuerit inultum excellens persona quae nocumentum intulit, nonsequi tur ira, sed soliun tristitia,&c. Generatio est duplex,Vt ait s. om.p. p.q. a .ar. 1. incorp. Altera communiterdicta ad omnia generabilia & cormptibilia, de sic Mneratio nihil aliud est, quam mutatio dφnon esse adeste; Altera est generatio proprie dicta in vi uelitibus, & sic generatio signiti cat Originem alicuius Viventis a principio vivente coniuncto; &haec proprie dicitur na tiuitas. Non tamen omne huiusmodi dicitur genitum, sed proprie quod procedit secust dum rationem similitudinis: unde pilus vel capillus non habet rationem geniti & siiij, sed solum quod procedit secundum rationem similitudinis, non cuiuscunque.nam Vermes qui generantur in animatibus non habent rationem generationis, & filiationis, licet sissimilitudo secundum genus; sed requiritur ad rationem talis generationis, quod proce dat secundum rationem similitudinis, tu natura eiusdem speciei, sicut homo procedit ab homine, or equus ab equo: in viventibus autem quae de potentia in actum Vitae pro cedunt, sicut sunt homines di animalia,generatio utramque generationem includit.Si au tem sit aliquod vivens cuius vita non exeat de potentia in actum, & si processio in tali vivente inuenitur, excludit omnino primam rationem generationis, sed potest habere rationem generationis, quae est proprie viventium. Sic igitur processio Verbi in diuinis habet rationem generationis, procedit enim per modum intelli tribilis actionis , quae est operatio vicae,&a principio coniuncto, & secimddm rationem smilitudinis, quia con ceptio intellectus est similitudo rei intellectae, & in eadem natura existens, quia in De idem est intelligere Sc esse : unde procesito Verbi in diuinis dicitur generatio, dc ipsum Verbum procedens dicitur Filius; processio autem Spirituς sancti ciὶm sit secundum ra tionem voluntatis,non est fecundum rationem similitudinis, sed magis secundum ratio nem impellentis, S mouentis in aliquid; S ideo ouod procedit in diuinis per nandum amoris, non procedit ut genittis,&fluis, sed magis procedit ut spiritus,qui licetiit sinu lis Patri.&Filio, quia est Deus, non tamen procedit per modum similitudinis, dic. Genitum sesundum quod est idem quod natum, non dicitur a generando, sed a gignen do: unde quamuis inanimata proprie dicantur generata , non tamen propriε dicuntur
ait, quod cum generatio sit communis Omnibus corporibus corruptibilibus, tamen ii corporibus animatis est specialis modus generationis, S: propter hoc etiam habent spe cialiter inter alias vires anui T vim generativam; in viventibus enim primo ex genera a te deciditur aliquid quod est sussiciens ad generationem, quantum ad principium ac si uum & passivum, quamuis in quibusdam idem generans sit quod utrumque ministrat νsicut in plantis,quae non halu ni sexum distinctum; in quibusiam autem .s.quae habent sexum drstinctum , a mare ministratur principium activum , a tam ita a principium male riale; di animalia in coitu, secundum Philosophi im, sunt quasi unu generans ut dicitur ii Genest Erunt duo in carne una: Et ideo sequitur secundunt;scilicet quod generatio est per dum exitus a generante, quod non est in generatione inanimatorum. Tertium autem est, quod generatum exiens a generonte in principio generationis , adhaeret ei, &est in eo vel per contactum, vel per oon lidationem,ut patet in fructibus qui colligantur pla' tis; & de embrione, qui adhaeret secundum contactum matrici. Et quantum ad tres has conditiones, res 'tua inquantum generatur, habet tria nomina sibi propriar secundum
enim quod 1 incipia sufficientia sus generationi ministratura generante, dicucur signis
vci genita esse : secundum autem quod generatur per modum exitus dicitur oriri; secundum autem quod generatum ut coniunctum generanti, dicitur nasci, sic enim generans& generatum est quas res una ; &ideo cium nomen natura, a nescendo sumatur, illa di
cuntur esse per naturam, quorum principium intus est in ipsis . & sic patet, quod nasci proprie dicitur illud quod egreditura generante, coniunctum eius,habens ab ipso Prin cipia sufficientia generationi, &e. sGenerationis terminus in creaturis potest accipi dupliciter ait S. Tho. I .sent dist. .:q. 3.ar. I. quod,&qu', sicut& principium. Dicitur enim principium generationis ipsum, generans I & huic principio correspondet sicut terminus, ipsum genitum. Dicitur etiam principuam gen rationis a quo incipit generatio, &hoc modo principium vel initium generationis est priuatio sormae inducendae;& huic principio terminus oppositus est Q ma per gencrationem inducta, sicut etiam in dealbatione terminus a quo, est nigredo, Seterminus ad quem, est albedo . Et similiter in diuinis, terminus generationis quamuis
170쪽
non sit ibi actio vel mutatio, potest tamen accipi dupliciter, scit icet ipsium generatum, &hoc est Filius, vel essentia accepta a Filio per generationem; quia non Potest dic., inlodessentia diuina sit genita in Filio, neque per se, neque per accidens, quia eadem elicitentia in enerante, & in genito, &c. Genitura,vt ait S.Th m. in opusculo 28.cap. . habet septem mutationes necessarias; ouariim Prima,est seminis conuersio,& praecipue ad formas cordis; secunda est materiae distinctio, ad formam membrorum principalium, quae&causativas habet virtutes, sicut hepar causat virtutes naturales, & vasa seminaria virtutes formativas conceptuum , 5. Ideo in secunda mutatione seminis adhaerent puncto cordis tres vesiculae , quas facie spiritiis ad locum cerebri ,hepatis, & vasorum seminalium; Tertia mutatio est distinctio materiae, quando vesicula cerebri ascendit sursum, & vesicula hepatis aliquando ad dextrum , & as ultimum descendit ad vesiculam vasorum seminalium , & hunc ascensum de descensium facit spiritus ex sufilatione quae est in corde; QAarta mutatio est totius materi et distiniatio, ut distribuatur locis membrorum secundariorum,qui causatrices virtutes non habent,& hanc distinctione in iterum facit spiritus ex sufflatione cordis, que exsufflatio perforat & distendit materiam, & perforando facit viam venarum puliatilium , &quietarum, & neruorum: extendedo autem distribuit materiam uniuscuiusque membrorum in locum proprium ; Quinta mutatio, est transinutatio materiae in figuram membrorum,quam figuram no reciperet, nisi humidum esset in ea; & hanc mutationem facit, dum vis ibrinatiua cordis in locum membrorum per spiritum exsufilatur: membra autem figurata non sunt apta recipere virtutem operativam &motivam , nisi percon 'deratione iri, & colligationem; Sexta mutatio est quae coinpletur per calorem cordis cum is spiritu diffuso in membris, qui exsiccans superfluum humidi via , consolidat & contortatiumsturas,& connexiones; Septima mutatio, est motus per virtutes motiua S,que omnibus membris a corde influit: &cum omnis motus leniturae iit a I una, oportet quod septem conuersionibus Lunae in homine quod est persectit limum seminis c ,pleatur; de licetists mutationes semini, non successive sint secundum numerum mensium,tamen persectio
earum non completur, nisi completo numero conuertionum . secundum septem menses.
Et tu aliis animalibus ab homine non ita haec regulariter obseruantur, propter ignobili tatem suarum complexionum, sed aliqua diutius, ut Elephas, alia breuiori tempore
Gentiles Philosophi naturaliter cognouerunt Deum esse unum,simplicem, perfectum, --μHInfinitum, intelli entem, S volentem, ait s.Tho.opusculo 3.cap. λ 6.&quamuis nonnulli eorum circa praedusta errauerint, & illi etiam qui circa praedicta verum dixerunt, post longam &la ἐκ riosam inquisitionem ad veritatem praedictam vix Peruenire Potuerunt. ρ - Sed sunt & alia nobis de Dro tradita indoctrina Christianu religionis, ad quam peruenire non potuerunt, circa quae secundum Christianam Fidem ultra humanum sensum instruimur.& sunt hec,ssi clim sit unus Deus sitnplex, cc. est tamen Deus Pater, & Deus Fi- Iius,& Deus Spiritus sanctus; & hi tres, non tres Dij,sed unus Deus est. de Filius est in senatus , non Pater, nec Spiritus sanctus. Genus, ut scribit 3.Tho. I. a.q. I 8.ar. a. incorp. capitur aliquando prospecie, eo modo loquendi, quo dicimus humanum genus totam humanam speciem; &hoc videtur es primum significat im teneris,quod posuit porphy.quando dixit,quod primo capitur e nus pro collectione multorum quodammodo se habentium ad unum aliquod, de ad sei nicem,licet non omnino conueniant, quia ait S.Thom. genus capitur pro specie, Porphy. vero pro collectione multorum habentium illas conditiones . s. quod sit ingens multitudo & quod respiciant se ad inuicem, & quod ii ibeat oririnem ab uno,ut omnes familiae prouenientes ab uno patre;puta multituὸo Romanorum, quq traxit originem a Romulo. Genus etiam dicitur principium uniuscuiusque penerationis , siue sit principium effecti- uuin principale,ut Romulus respectu Romanorum; siue instrumentale, ut eius semen , , sue conseruatiuuin, ut patriae. Dicitur etiam etenus pro eo cui stipponitur species in recta
linea praedicamentali, tamquam inferius suo superiori, ut animali stipponitur homo. Dicitur etiam et enus, quod praedicatur de pluribus ditarentibus specie in eo quod quid, ut animal praedicatur de homine,& leone; di de hoc loquens idem S.ThO. P.P.q.6 i. art. . ad 2. dicit, quod est duplex, genus logicum tenus pliysicum; Genus lodicum est unum omniuin corpurum,propter unam rationem corporeitatis; Genus vero physicum est viiii respectu omnium corruptibilium , non autem corruptibilium di incorruptibilium , quando-