장음표시 사용
211쪽
nibus in alia vita,vel partem pre nae, secundiim quantitatem culpae patientiae, Accontritio
nis, qudit ilom tacimors naturalis. Et Est maxima poenarum, inquantum priuae primum bonum hominis .c esse, ted inquantum priuat vitam malam, est reinvitum poenam νιEt licet fit odibilis nxtura iter, ei tamen appetibilis propter beatitudinem. Ervariodi1Bikiar: dicitur enim quos est priuatio vitae.vel recessiis animae a corpore; vel separatim animal a corporei vel ultim im terribit ivm; vel finis malorum seu dolorum. Et est duplex. stilicet corporalis di spirituati su secanda est peior, quam prima, ratione loci, dc mi spei, &c. . . Mortuus patimir detrimentum, si tardetur exequutio eleemosinarum quaspritis mamdauit fieri,non qui seir, quoad meritum,sed quoad essectum remedii r meritum enim prin cipaliter ex volun eate de ea intentione dependet, sed quantum ad effectum eleemosinae patitur detrimentum, non quidem ut pro huiusinodi tarditate puniatur, sed quia rem ulum ei n/n adhibet ut , dum suffragia differuntur, ex quibus plurimum iuuaretur, ut noeat S.Th quolib s. ari. I 3. . f. - Mos, duo significat; Aliquando consuetudinem, iuxta illud Actorum I s. Nisi circum damini,secundumnio rema Moysi,non poteritis salui fieri; Aliquando vero signifieat incli 'ς- nationem quandam naturalem, vel quasi naturalem ad aliquid agendum e unde etiam' brutotum animalium dicuntur aliqui mores, iuxta illud, Qui habitare facit unius moris in domor Et haednae significationes in nullo distinguuntur apud Latinos quantomis v cem, in Graeco autem distinguunturi nam aethos,quod apud nos morem fignificae,quati, doque habet primam longam, di scribitur peri, Craecam literam,quandoq; aurem habet primam coereptam, & scribitur per e . Dieitur autem virtus moralis, a more, secundum quod mos sigmficat quandam inelinationem naturalem, uel quasi naturalem ad aliquid
agendum; ει huic significationi moris propinqua est alia fignifieatio, quae significat eo
suetudinem. nam consuetudo quodammodo vertitur in naturam , di facit inclinationem
Moyses vidit Deum per essentiam in quodam raptu, quia late legifer Iudaeorum, fienti& Paulus indiabetur a. C6r. cap. i a. qui fuit Doctor gentium, ut in hoc essent aequales. S. Th. de ber.q. I ci ar. t l .ad primum. Et fuit Sacerdos, qvas sacra dans, quia accepit sacra a Deo immediatd,& ea primo dedit populo:non autem fuid Sacerdos ex ossicio rendι Et non habuit faciem cornutam. ut aliqui Rabini existimant, sed radiantem, εc propter multam mansaetudinem suam iuit dignus apparitione diuina, quia mansuetudo de ei
mentia reddunt hominem Deo di hominibus acceptum , secundum quod concurrunt ia, ei indemi, Detuas cuna charitare 'Th a. a. q 'ar. q. ad primum arg.& ad secundum. λ . Motiis indu e Communiter, εἰ sic quaelibet operatio ut antelligere,&velle, Ee ama- dicitur moturi R, pacto in Deo potest esse motus, de in Angelis; Alio modo proprie,' '' , disie est actus exilientis in potentia, & hie dicitur motus physicus, eccompetit tantum
COrporibus. S. Th. p. p. q. aret. Iad priorum.
Mulier facta ei hin adiutorium visi nim quidem in adiutorium alicuius alterius operis, ut quidam dixerunt, cum ad quodlibet aliud opus iuuari possit vir per alium virum con uenientiusquam per mulierem,sed facta est in adnitorium generationis. S. Th. p.p.q. sa. Mulieri diei ait. r. Et dicitur mulier, quast mollis aer, quia est fragilior et mollior ad resistendam in t f simat firmitatibus,3c alijs mali sui iam unc Dicitur etiam mulier mollis, auia mollificat cor viri suis blanditiis ad peccandum δε .vade Adam. Samsonem Salomonem mulier decepit, quis ergo tutus orit λ hine Origenes loquens de muliere, ait, quod est caput peceati, marest delicti antiqtri, membrum Diaboli, corruptio legis antiquae,expulsio Paradisi. Et denique mulier dicitur propter sexum distinctum contra virum, dee. Π Π
. . Multiforme dici potest aliquod principium dupliciteri uno modo quantum alipsam
.:., essentiam principij, inquantum.fest compositum, & sic multiforme principium oportet esse posterius uniformis filio modo per respectum ad effectus, ut dicatur illud prancipium
militi sarme, quod ad multa se extendit,&sic multilarme est prius, quam unis Frine, quia quanto aliquod principium est simplicius, tanto ad plura se extendit; & secundum honemodum voluntas dicitur multiforane principium.natura auremxniforme, ut scribit S. I hola disputatis de ve q. s. artax.ad secundum, loquens de prouidentia Dei,&c. ἰNutrit in sifilinguis.quae habet quinque filias. s. ineptam laetaeiam, scurri ira em
212쪽
ris utrunq; ad verba refertur, in quibus contingi e peecare.vel ratione superfuitatis, Dodpertinetad multiloquium, vel ratione inhones fatis , quod pertinet ad scurrilitatem . Quarta filia dicitur immundisia; quinta hebitudo mentis propter firmositates ciborum,
Perturbantes caput. S.Th. a. et q. I 8.ar. 6. Et nota, quod dicitur multiloquium, quasi multitudo locutionum, cum sit perfluitate, praeter utilitatem, ae necessitatem,propterea in multiloquio non deest peccatum. Multiplicitas non est in Deo, ut notat S. Th. I .sentalis . a .q. a. art. I. dicens, quod circa
Fig m Trinitatis fuerunt duae Beresesa Arrij qui induxit pluralitatem essentiae: Sabellii, qui abstulit pluralitatem personarum, quorum utrunq; concedit Fides Catholica, & ideo oportet ea coneedere,quae viriq; hqresi aduersantur,& ea negare quae viriq; iunt consona; unde contra Arrium quatuor ponit Ecclesiaecvnitatem essentiae, de simplicitatem, ob hoc gat multiplicitatem.vel diuisionem, quae ponit rationem totius & partis, quae simplicia ti aduersantum tertio ponit similitudinem in natura Deitatis: quarto indivisam virtutε
trium personarum. Contra Sabellium ponit etiam quatuor .s naturae Communicationem
pluribus suppositisi secundo, quod haec communicatio cum pluralitate suppofitorum est rei,&non rationis: tertio,quod in hac pluralitate est ordo originis, ideo praedicat diser tiones λ, quae ordinem quendam importae, di excludit confusionem: quarto ponit tres person svnitas societate quadam amoris, qui est Spiritus sanctus, & ideo praedicat conso. nantiam. Non igitur reperitur in Deo multiplicitas aliqua, &c- Mundit duplex est; Vna quidem praeambula de disputiua ad visionem, quae est depuratio affectus ab inordinatis assectionibus, & haee munditia fit per virtutes,4dona, quae Perian ead vim appetit tuam; Alia vero est mundi eia,quae est quasi completiva, respectu vi nis diuinae. & liae e quidem est munditia mentis depuratet a phantasmatibus, & erroribus, M.t.ea quae de Deo proponuntur, non accipiant per modum corporalium phaneasnatum, nec secundum haereticas prauitates; α hanc munditiam facit donum intelle.
modanς res ad tria reducuntur sad honores,diuitias,&delicias, seeundu illud I.D.2. Omne quod est in mundo, eoncupiscentia carnis est, quod pertinet ad delicias carnis; ερ concupiscentia oculorum, quod pertinet ad diuitias; &superbia vitae, quod pertinet ad
quod bona huius mundi quς pertinent ad usum humans viis in tribus consistunt. L in diuitius exteriorumbonorum. qus pertinent ad concupiscentiam oculorum; & in deliciis cadinisclup pertinent ad concupiscentiam carnis; & in honoribus,quq pertinet ad stiperbiam Uitq: haec autem tria totaliter relinquere secundum quod possibile est, pertinet ad consilia Euangelica, &c. lMundus aliquo modo propter hominem factus est, ideo oporter, quod quando homo secuoddm corpus glorificabitur, etiam alia corpora ad statum meliorem immutentur, vest dilocus couenientior,& status atq; aspectus delectabilior.S.Th. .sent.dis .q7.q. 2.2r. I. Et nota, quod mundus capitur aliquando pro mundo archetypo, qui est Filius Dei, vel nocitia diuina, ut dixit Boetius s.de Consolatione Philosophi , Tu cuncta supemo ducis ab exemplo, pulchrum pulcherrimus ipse mundum mente gerens, similiq; ab imagine se
mans. twcundo capitur mundus pro homine, vii dicitur microscosmus.i .minor mundus, quia continet omnes gradus rerum, qui sint in nrando. rcio dicitur mundus spiritualis, qui est v tersitas intelligentiarum separatarum, cum suis actibus & habitibus spiritualibus,ordinata ad Deum,& inter se, & inferiores creaturas. Quarto capitur mundus pro amatoribus huius mundi, unde disiciar, Et mundus eum non cognouit.i. msidani homines. Quinto capiti ir indus pro delectabilibus Be vitiis huius mundi, ut scribitur I . m. cap. s. Nolite diligere mundum, neque ea quq in mundo sunt. Sexto capitur pro mundana Conuersatione, ve habetur lo n. I 8. Regnum meum non est de hoc mundo.ide mundan a conis uersatione, humana, vitiosa. Septimo capitur pro tota congregatione omnium rerum creararum, si iis sint substantiae iue accidentiam talis non potest esse nisi unus,quod ordo in rebus ereatis a Deo existeus manifestat, ut docet S.Th. I.p.q.67.ar. in corp.&C.
Munus datum vel acceptum pro re spirituali quasi pretium eius,est simonia,non autem quali stipendium: uude si quis expectet vel exigat quasi per obligationem pacti taciti vel expressi recompensationem muneris ab obsequio, vel a lingua,perinde est ae si expectaret vel exigeret munus a manu,quia utrunque pecunia aestimari potest, ut patet in his qui Io-canc operas suas, quas manu vel lingua exercenti si vero munus ab obsequio, vel lis. gua
213쪽
non quasi eχ obligatione rei exhibetur, sed ex beneuolentia,quae sub aestimatione pecuniae
non cadit, licet hoc accipere,& exigere, id expetere. S. I homas a. χ.q. 78. ar. 2 adtertium.
Et nota, quod munus accipitur aliquando pro onere, aliquando pro ossicio, aliquando pro dono facto a i rincipe. r,'dγω -- Mutatio est triplex; Vna quidem naturalis,quae fit a proprio agente secundum ordinem
Fam,ν πιι a natiirae I filia vero est miraculosa, quae fit ab agente silpranaturali, supra consuerum ordi- . . mi μνα n cursum naturae,ut resuscitatio mortuorum; Tertia vero est, secundum quod omnisereatura vertibilis eli 3r, nihil. S. Th. 3. p.q I3 ar. a. Et q7 .ar. . ait, quod aliqua mutatio
' potest esse instantanea ex parte Qrmae, quae est terminus mutationis: si enim fuerit aliqua Dr na, quae suscipit magis te minus, successive aequiritur in subiecto,cuius oppositum est in forma subitanti alii secundo ex parte subiecti, quod successivε praeparatur ad susceptionem sormae, ut quando aqua calefit,cuius oppositum est in diaphano illuminator tertio ex parte agentis, quod est infinitae virtutis potentis in instanti disponere materiam ad sormam: & omnibus his modis conuersio pauis in corpus Christi est instantanea, Sc. Mutilatio seu abscissio alicuius membri, etsi vergat in detrimentum totius corporis, ordinatur tamen ad bonum communitaris,inquantum alicui infertur in poenam,ad cohibitionem peccatorum:& ideo sicut per publicam potestatem aliquis licite priuatur ne Iiter vita, propter aliquas maiores culpas, ita etiam priuatur membro propter aliquat culpas minores: lioc autem non est licitum alicui priuatae personae etiam volente illo cuius est membrum quia per hoc fit iniuria eommunitati, cuius est ipse homo,&om ies partes eius, si vero per putredinem membrum sit corruptiuum totius corporis, tuac lici-
tu est de voluntate eius praescindere propter sanitate locius corporis.S.Th. 2.1.q ε .ar. .
. Mutuum accipere sub usuris, propter aliquod bonum, quod est subuentio suae aecessita, tis, vel alterius ob eo tamen qui hoe paratus est facere de usuras exercet licitum est, &fieri potest sine peccato, sicut etiam licet ei qui incidit in latrones manifestare hona quae habet, quae latrones peccant diripiendo, ad hoc quod non occidatur: exemplo decem vi rorum,qui dixerunt ad Ismael, Noli occidere nos, quia thesauros habemus in agro,ut di-mmi η3 citur Hierem. . Nullo tamen modo licet inducere aliquem ad mutuandum sub usuris, paratus ad illas exercendas, quia non licet inducere hominem ad peccam duis sub Vis. tamςn peccato λlterius ad bonum, licitum est: quia & Deus utitur omnibus pec-νδε ,seuivi . caris ad bonum aliquod, ex quolibet enim malo elicit aliquod bonum: 8: inde est, quod ad alia pee. etiam uti possumus non ad malum,sed ad bonum fide illius qui iurat per saltas Deos, non tamen licet induceio aliquem ad iurandum persalis Deos, dic. b.Th. . . q.78.M.
e litera apud Latinos est una ex semivocalibus ab antiquis ve to auctoribus connumerabatur inter liquidas; ει quando ponitur per se punctuata ex utraque parte, verbi gratia . N. significat nostrum, vel nostram, dec.
Nasi abstissio facit hominem ineptum ad susceptionem ordinis,
vel propter impedimentum actus, vel liropter impedimentum claritatis personae ; nam talis abscissio inducit notabilem macu lam, per quam obscuratur elaritas personae, ut dicit Sanctus Thmn as .sentent. diii. 23. quaeli. . artic. a.
N ων eae Natiuitas est duplex, A ltera quae dicitur ex utero, se qua intelligitur dictum illud Io. 3. renatus fuerit ex aqua de Spiritu sancto, dic. Altera est generatio in utero, perinfunditur anima ipsi corpori, de qua scribitur Matthaei t. Quod enim in ea natum LM; esl,de Spiritu sancto est. i.c ceptum,ut docet S.Th. 3.sent.dist. 3. I. ar. I. ubi notat, quod natiuitas ex utero est exitus a generante, seu egressus prolis de ventre,qua paruulus egreditur de matre primo apparens visibilis. Golet etiam dici, quod generatio seu natiuitas aliqua est dolorosa, ut quando puer nascitur plorando in hoc mania mortali. Aliqua est gratiosa.ut quando puer natus suscipit sacramentum Baptismi. Et aliqua natiuitas dicitur nobilis, ut quando aliqua persona assumitur ad aliquam dignitatem, puta Cardinatatus,aut papatus. Et aliqua dicitur nativitas gloriosa,vi quado visumuntur Sancti in gloria. Natura dicitur a nascendo, quia hoc nomen impositum fuit primo ad significandam 'seneratiouc viventium,quae diciturnatiuitas, de quia huiusmodi generatio est apriocipioi intrinseco ν
214쪽
intrinseco, extensum est hoc nomen ad signifieandum principium intrinsecum euiuscunq; motuS. Et sic solet definiri,quod natura, quae est materia vel sorma,eli principium mouen di Ocquiescendi eius, in quo est primo & per se,&non secundum accidens. Et quia per ser-mam cumpletur es lentia uniuscuiuique rei, communiter essentia significata per definitionem,dicitur etiam natura. S. Th. p. p.q. 29.art. I .in resp. ad quartum. Vbi nota,quod natu ra dicitur etiam ratio artis diuinae indita rebus,qua mouentur ad suos fines Dicitur etiam
Proprietas rei, ut natura Reubarbari eli purgare coleram. Dicitur quoq; qu libet entitas qua intelligi potest ab intellectu nostro positive. Dicitur adhuc ipse Deus , qui vocatur Dem est η
natura naturans. i. producens omnia. Dicitur quoque connexio causarum lecunda um,
quae vocatur natura naturata;& quia a natura venit naturale, hinc eli, q, aliud ei inaturavi materia de forma; aliud naturale ut ferri sursum igni;aliud habens natura ut Sortes,&c. Natura etiam est triplex, scilicet intellectualis diuina,quae est pelagus infinitae substantiae;& natura media Angelica distincta in nouem ordines Angelorum; & natura humana,quae est compositum quoddam ex materia de forma rationali,&c. Nazurale potest dupliciter sumi; Uno modo prout diuiditur eontra ens in anima, & sic dicitiar naturale omne illud, quod habet esse fixum in natura, sicut coelum Em Pyreum, ScAngeli dicuntur naturalia: Alio modo dicitur naturale, secundum quod diuiditur contra ens diuinum, quod abstrahitur a materia & motu, & sic naturale dicitur illud sol tim quod 'movetur,& est ordiuatum ad generationem di corruptionem in rebus;x hoc modo coelum Empyreum non est naturale, sed diuinum, quod est ordinatum ad gloriam bonorum, nzc materiam habet ad motum sed ad finem suum: unde non oportet quod ubicunque est ma
teria,quod sit motus. S. Th. a sent.dist. 1.q. 2.art. a. ad quartum. Naturale etiam aliquando opponitur supra naturali, ut in incarnatione.
Necessitas dicitur multipliciter necesse est enim,quod non potest non esse) quod qui
dem conuenit alicut uno modo ex principio intrinseco siue materiali, sicut cuni dicimus . omne compositum ex contrarijs necesse est corrumpi; siue formali , ut quando dicimus. necesse est triangulum habere tres angulos, aequales duobus rectis, S lire dicitur necessi tas absoluta 6c naturalis e filio modo conuenit alicui, quod non possit non esse ex aliquo extrinseco,vel fine vel agente; fine quidem,sicut cum aliquis non potest sine hoc consequi, aut bene consequi finem aliq.iem, ut cibus dicitur necessarius ad vitam, te equus ad iter; di haec vocatur necessitas finis, quae interdum dicitur utilitas; ex agente autem conuenit alicui, sicut cum aliquis cogitur ab a liquo agente, ira quod non possit contrarium agere; ec haec vocatur necessitas coactionis. X Th.p.λq. 81.art. t. Vbi nota, in necessitas dicitur Nee Paridisu non cesso, quasi non cessam ess e, cesso autem est vacare ab opere: hinc aliquando dicitur necessi asa priori, ut in mathematicis; Ze aposteriori, ut in naturalibus. Et potest esse necessitas consequentis, ut est rationale,ergo risibile; de consequetiae,ut currit, ergo in uetur. Et est necessitas coactionis abistula, te exilippositione, de obedientiae: primae tollunt rationem laudis δἰ meriti, non autem necessitas obedientiae. Poterit etiam eis e necessitas Praecepti,dc ministri, ut celebret indutus Westibus,de ieiuno stomacho; est nece si itas Sacra menti,ut quod minister fierit ἡ ordinatus,doc.
Negatio est duplex; quaedam quae negat in genere determinato, de haee habet aliquid simile Privationi, inquantum ponitur aliquod determinatum genus: Alia est negatio extrasenus, dc baec est absoluta negatio, quia nullum genus determinati unde ingenitus si dicienegationem extra genus tune conuenit omni ei quod est.& qiiod non est ab alio per generationem , siue sit ab aliquo alio, siue non, de siue fit creatum, siue increatum, Sc sic pater, essentia diuina, Sc Spiritus sanctus de primae creaturae sunt ingenitae:si vero capiatur nega tio in genere principii in natura diuina, sic solus Pater est ingenitus. S. Th. I .sent.diit. I 3. q. r.M C. incorp. Vbi nota, ς, negatio dicitur a non 3e ago, quasi non agere seu dicere, deest emi iactatio alicuius ab a Iiquo. Et potest esse triplex; Negatio negans, ut homo non est lapis Anegatio priuans,quae est illa quae aliquid negat ab aliquo, ponit tamen a stlitudine, ut catulus ante nonum diem est non videns; de negatio infinitans, ut lapis est non de quia omnis negatio fundatur in aliqua assirmatione inteIlecta vel imaginata, non autem in assi. matione reali, hinc causa negationis potest esse negatio causae. 8c positio contrarii. α quia non proprie negatio est in specie, sed reducitur ad speciem, &α. Negligentia directe optionit ir sollicitudini, sollicitudo autem pertinet ad rationem, de rectitud nollicitudinis ad prudentiam, unde peroppositum negligentia ad impruden etiam pertinet, quodςx ipso nomine apparet, quia negligens dicitur quasi nec eligens, .
215쪽
electio autem recta eorum quae sunt ad finem, ad prudentiam pertinet, propterea negli ι gentia pertinet ad imprudentiam, de prouenit ex quadam remissione voluntatis,per ηι ut contingit quod ratio non solli citetur, vepraecipiat ea quae debet, vel eo modo quo debet unde differt a pigritia & torpore, quia pigritia est tarditas in exequendis praeceptis pruet dentiae; torpor est remissio in executione postquam quis coeperit; negligentia vem consi istit in praetermissione alicuius actus vel circunstanti quod si est de aecessitate salutis,tum.
est peccatum mortale; si vero nou, erit peccatum veniale. S. Th. a. a.'. 3 art. .dc 3
Negociatio secundum se considerata, quandam turpitudinem habet, inquantum a importat de sui ratione finem honestum, vel neeessarium: Lucrum tamen quod est clationis finis, etsi in sui ratione non importet aliquid honestum, vel necessarium, ni tamen importat de sui ratione vitiosum, vel virtuti contrarium: unde nihil prohibet lucr ordinari ad aliquem finem necessarium, vel etiam honestum; & sic negoeiatio licit re titur, iicut eum aliquis luerum moderatum quod negociando qum it, ordinat ad d'mua suae sustentationem, vel etiam ad subueniendum indigentibus, vel etiam cum vi vis D gociationi intendit propter publicam utilitatem, ne sci Iicet res necessariae ad vitam patriae desint: di lucrum expetie non quasi finem, sed quasi stipendium finis. ΚTh. FRart. . Vbi nota,quod maxime negoeiatici interdicitur Clericis, quia vita eorum debet es abstinens, nedum a malis, sed etiam ab his quae habent speciem mali, & quia dissicilinea
inter vendentes, & ementes non interuenire peccatum, dic.
Nescire dicitur dupliciter; Uno modo metaphorice, ad similitudinem nescientipse, bere;&sic ipsum reprobare, Dei nescire dicitur, quia malos a gloria sua excludit, Mutata, quis ignotos a secretis suis excludit, & per oppositum Deus dieitur scire, quae approbatoti sic verum est,quod Deus dicitur nescire mala; Alio modo dicitur nescite propriE,quod est carere notitia rei, & per oppositum scire est notitiam rei habere, & ita Deus noui e Ethona,& mala,cognoscendo e iuentiam suam, sicut tenebrae cognoscuntur per cognitionem lucis. N.Th. I. sent. dist. 36. q. I. artia. ει quia ex hoc nascitur nescientia, ae differt ab igno, rantia,& errore, quia nescientia negat simpliciter scientiam eorum,quae quis non ten Luzscire, unde reperitur etiam in Angelis,& Beatis, qui multa nescitiner sed ignorantia,dicit negationem priuationis addentis debitum finem sciendi. quia est nescire, quod tenetur scirer error vero diuit priuationem dispostionis, quia ultra praedicta addit eo rariam dispositionem: ille enim propriε dicitur errare, qui verum pro falso existimat. Neutrum genu ,est informe, masculinum autem est se alvi &distincturer,d: similiter sceminitium; & ideo conuenienter per neutrum. genus, significatur essentia comminis, pirmasculinum autem di scemininum aliquod sappositum titer natum in commiminatinrat unde etiam in rebus humanis si quaeratur, quis est iste Re udetur, Sortes, quod est nomen suppositit si autem quaeratur, quid est isteὸ Respoudetur,animal rationale, mortalesti ideo quia in diuinis diltinctio est secundum personas, non autem secundumes misit
dicimus quo Pater est alius a Filio, sed non alia, &econuerse diei mus, quod sunt unum
exus vel connexio amoris, proprium est Spiritus sancit; sed quia illa quae eonueniunt in at i quo uno, possunt dici connexa in illo,ideo connexio abso uia licta, no importat nisi conuenientiam quandam, & sic non est proprium Spiritus sancti, sed appropria tum t si ta. men sumeretur ut est proprium, non esset magnum inconuensens, quod assignatio non est uniform is simpliciter, quia huiusmodi attri untur permis,inquantum sunt appropriasta, & sic accedunt ad rationem propriorum i unde proprium Sc appropria tum inquantum appropriatum,non habent rationem deformitatis. I. sed dist. 3 i. q. 3. art. I. ad quintum Vbi nota,quod quando dicitur, Spiritus sanctus est nexus amborum, tantuin valet,ac si di catur. Spiritus sanctus est amor uniformiter productus a duobus conueoientibus in . uno principio spirativo. Nihil fit ex nihilo, secundum emanationem essectuum particularium, a causis particu, laribus,quas necesse est praesupponere aliquid in sua actione: ει has causas consideraveru Philosophi,& ideo apud ipsos erat communis opinio,ex nihilo nihil fieri: sed tamen in prima emanatioae rerum per quam producta est tota sibstantia rerum fine motu, & ab uni uersalissima causa qus est Deus, ex nihilo facta sunt omni iuxta illud, in principio creauit Deus coelii di terra; ubi dicit GIoia,Creare ost aliquid ex nihilo tacere.S.Th. p. p. q. 4 .ar. a. Sed aduerte, quod nihil aliquando significat peccatum , ut dicit Augustinus super Ioa
Siue .so iam est nihil ,idest peccatum:Aliquando significat non aliqaid,Sine ipso facium est nihil.
216쪽
est nihil, idest non aliquid. Potest etiam nihil eapi priuatiuE,ve si dicatur, ille loquitur det
nihilo: Aliquando politiuE,quemadmodum domus fit ex lapidibus: Aliquando ordinabili et seu ordinaliter, ut quando dicitur, creatura facti est ex nihilo. i. si nillil.&c. Nitor animae est duplex; Alter qui causatur ex refulgentia luminis naturaliv,rationis, per quam dirigitur in idis actibus; Alter qui causatur ex refulgentia disini luminis,scilicet lipientiae oc gratiae, per quam hom3 perneitiit ad bene & decenter agendum. S.Thom. I. 1. 3i .art. r. Nitor etiam animae potest esse duplex, habitualis, & actualis, sicut nitor corporis potest esse intrinsecus Se extrinsecus.
Nobili eas euiuscunq; rei est sibi secun adm suum esse . nulla enim nobilitas esset homini sita septemta,'nlisi peneam sapieris esset, & sie de alijs: ite ergo laeundum modum qu.
res habet esse, est suus mollis in nobilitate: nam tes secundum quod suum esse contrahitur as aliquem sphetatem iubaui isti, bilitatis maiorem uel minorem, dicitur esse secundam libenobilioe,vel minaς nobilist S. Thom. I .contra Genricap. 18. Et nobilitas dicitur multis nolinquanso laidem quEla inest nobilitas natur1lis, quae est eminentia notabilis, proueaiens hacniai ex pe spicadi iudieio rationis; quaedam est nobilitas virtualis,quae est eminentia proaealeas homini ex a nefactio te, vel habituatione virtutum moralium; quaedam est parentalis, pro aeniens homini ex laude propinquorum, parentum, qui fuerunt insignes in armis, vel ia si te aliis, propterea dieitur, quot i,obilitas est quaedam claritasmλiorum, vel lis iurabilitas perae altorum, vel ingenuitas, Se virtus,& diuitiae autiquae,&laus veniens ex meritis parentum; quaedam est nobilitas supernaturalis,quae eli eminentia quaedam notabilis,prouenie is homini ex charitate, se ex lonis supranaturalibus, quibus hom sie filius Dei ad 3petuas i hine es , qaod nobilitas reperitur in superiori mentis apice, que creata eth aa imaginem Se similitudinem beatissimae Trinitatis, secundum tres potentias, memoriam, intelligentiam, Sc voluntatem, conuenientes in una essentia: Se quia nobilitas est no neu abstractum, a quo derivatur eoncretum, quod est nobile protiens ex bono genere, hinc nobilis dicitur, quasi generosus, qui a natura suorum progenitorum
non degeaerauit. Aliqua ido etiam nobilis significat virum excellentem. Ac diguum,&c. , . iNomen carre oas et proprietatibus rerum, ve patet in nominibus generum. & specie- a. . rum,quia dicitur,quos ratio quam sirnifieat nomen, est defitiitio quae dingnat propriam rei naturam. N amina autem lingularium hominum, semper imponuntur ab aliqua prO- Nomma μprietate eius,cui nomen imponituri vel a tempore, sicut imponuntur nominλ aliquorum mini ui impobanctorum his qui in eorum festis naseuntuet vel4eognatio ae, sicue cum filio imponitur nomen patris, vel alicuius de coraxtione eius, sicut propinqui S. Ioannis Baptistae vole bant eum eorare noniae patris ni Tacliariam, non autem Ioannem , quia nullus erat in Comatione eius, qai vocatetur hoc nomine, ve dicitur Luc. i. vel etiam ab euentu, sicut Ioseph vocavit prim genitum suum Minassem, dicens. Ooliuisci feci eme Deus omnium Iaborum meorum, Gen. I. vel etiam ex aliqua qualitate eius, cui nomen imponitur: sicut dicitur Gen. 13. quia qui primus egressus est de utero matris, russas erat di totus in more pellis hispidus, vocatum est nomen eius Esau, quos interpretatur rubeus. Nomina autem quae imponuntur aliquibus diuinitus, semper significane aliquod gratuitum donum eis diuinitus datura, sicut Gen. I . dictum est Abrahae, Appellaberis Abrahaem, quia patrem multarum gentium constitui ter de Matth. i6.didium est Petro, Tu es Petrus,de super hanc Petram aedificabo Ezclesiam meam. Q aia igitur Christo hoc munus gratiς colyatum erat, Vt per ipsum omnes taluarentur, ideo conuenienter vocatum est nomen eius Iesus, idest Saluator, fingelo hoc nomen proaunctante, non solum Matri, sed etiam Ioseph, qui erat futurus eius nutritius. S. Th. 3. p.q. 37. art.a. Nomina apud Grammaticos, de Logicos sunt ad placitum, 1e quodlibet ipBrum tria amplectitur, vocem, signifieationem, & rationem innotescendi. Apud rheologos aliqua sunt n3mina purε abstracta, ut essentia, Deitas, di- Tb-tἰuinitas: aliqu1 purE concreta,ut Deus, de sapiens Sc iust uia aliqua vero medici modo se ha- - habent boasia,ut iustitia,sapientia,quae sunt communicabiles, nam iustitia eii reddere unicuique quod suum est',&c. Non ens dicitur tripliciter: Uno modo, quot nullo modo est,& ex tali non eate non ne in dia inriti generatio, quia ex nihilo, nihil fit, secundiIm naturam i Alio modo dicitur non ens ipsa δε,--
Privario,quae consideratur in aliquo subiecto, 8e ex tali noa ente fit quidem generatio, sed pcr accidens, inquantum scilicet generatio fit ex labiecto. cui accidit priuatio et Tettio . modo dicitur noaens ipta materia, quae qu1ntam est de se non est eas actu, scd eas ρο- .
217쪽
Non mo simul aeceptum,quasi in vi unius dictionisininomen infinitum,ex quo e seponitur propositio aliqua. Sah. I. sent. dist. I.q. a. ra. i. ri ex his verbis quoq; polpi, si idoctrini de tripli et illa negatione.cinfinitante, priuante.& negante, de qua supra dictum est, quod negatio infinitans est illa, quae cadit solum supra ter num quem infinitas , venon mo:unde ex tali negatione & dictione super quam cadi fit una dictio tantum, quet, potest sumi pro omni re alia ab homine: potest etiam dici de non ente, ut Chimetri eis: non mo, est enim Chimaera ens compositum ex imp uibus: negatiopriuan 'mam quae negat actum,& ponit aptitudinem in subiecto, ut cuic est ille qui non videti a in men aptus videre et negatio negans est illa, quae quicquid ipumst, destruita Mus --n inducit, &talis cadit supra copulam, v v mill hodiis cranie , haec dicu es misis
' pro potetia cognitium Tertio pro habitu cognoscit tuo; Qiμω pro ipso cognitionis msicut etiam hoc nomen sensus, quandoquς n minax palm3m sepsitivam, prone estp- pium huius naturae, quod est sensibile, quandoque veto nominat ipsam potentiai Udoque vero actit: loquendo ergo de notitia primo modo accepta, constat quod non 'in substantia mentis, sicut accidens in subiecto, sed substantialiter & realiter; sicut diei dix, quod rationale est in vim , & viuuna in mente t si autem lstquamur de notitia tribu alijs modis accepta, sic dupliciter potest considixari . Vel secundum quod comparatur ad c et gnoscentem, & sic inest cognos iti, sicut ccidensi in subiect' & non excedit stibiςctum, quia nunquam inuenitur inesse alleui,nisi menti; Vel secundum quod compa tetisdwgnoscibile,&ea hae parte no habet quod ipsit,sed quod vi aliud sit,S.Th. qmdliba. xl. 4. NMhis istis . Notitia quoq; estanultiplex. quia rix esse inmitiua, & est cognitio rei existentis sua attingi vir obiectum, in sua propria qxsecati inusi. Notitia abstractiva est ilia, mi est 'o V '-re in aliquo repti sentatiuo,scilicet et andores p sens haberi non potest; Nox, i Ra , mitiua est illa, quae fit quando aliquis pia magis notum discurrit ad aliquod milius notu, di iasiis ut est cogn itio quae fit per creaturas ad Deum di timet notitia vocatur aliquango discut-siua, aliquando ratiocinatiua, aliquido argWitiuas Notitia habitualis est illa, η- xxii 'bee obiectum praesens, potest & est nata causare notitia sui, iquaodo Philosophut 4 nitiens habet cognitionem de rebus philosephicis uel Notitia cM suu est illa, quando Aliquid cognoscitur praecise per quid nominis eius, uti in suo uni uixisti, ut qu3ndo cognoscitur ho- mo per hoc quod in corpus; Notitia distincta est illa, qqa cognoscitur aliquid r eius
desinitionem, ut homo est animal rationale,mortale,&c. . .ι
Notio dieitur id, quod est propria ratio cognoscendi diuinam persoria Diui mempersonae multiplicantur secundum originem; Ad originem autem pertineta q- alius αquod ab alio;& secundum hos duos modos potest innotescere persona. Igitur persona Patris non potest innotescere per hoc quod sit ab alio, sed per hoc quod a nullo in .Rsu ex
hae parte elius notio est innascibilitas et sed inquantum aliquis est ab eo, in testit dupliciter;Quia inquantum Filius est ab eo, innotescit notione patemitatis; Inquantum autem Spiritus sanctus estab eo, innotescit notione communis spirationisi Filius auteMp est innotescere per hoc,quod est ab alio nascendo, Sc sic innoteRit per filiationem, &. per hoc uod est alius ab eo. LSpiritus sanctus, & per hoc i' 'testit eodem modo, sicut di Pater., . scilicet communi spiratione: Spiritus sanctus autem si notescere potest per . ,quo stab alto, vel ab aliis, de sic innotescit processione, non autemper hoc quod alius sit ab eo. quia nulla diuina persona procedit ab eo. sunt igitur quinque notiones in divitiis. sinu scibilitas, paternitas. filiatio, communis spiratio, & processio; harum autem tantum quartuor sunt relationes. namiqnascibilitas non est relatio nisi per reductionem: quatuur autem tantum proprietates sunt, nam communis spiratio non est proprietas, q uia conuenit duabus personis;tris autem sunt notiones personales,idestconstituentes pers a ,solicet paternitas,filiatio. S processio, nian communis spiratio,& innascibilitas dicuntur noti
- . Notorium potest esse per sententiam quae fertur inc uictum, vel per consessionem ia. iarm I iure factam, vel quaudo non potςst peccatum aliqua tergiversatione celari. S.Thom .s. p.
In,--ώi Notum per se dupliciter esse potest; Uno modo secundum se,&nodquoa nos; Alio. - λ. modo secundu se,& quoad nos: Ex hoc enim aliqua propositio est per se no quod praedicatu includitur in ratione subiecti, ut homo est animal, animi ast de rations bo linis Si igitur
218쪽
Si igitur notum sit omnibus de praedicato,& de subiecto quid sit, propositio illa erit omni. mei
bus per se nota, sicut patet in prunis demonstrationum principijs, quorum termini sunt quaedam communi quae nullus ignorat, ut ens de non ens, totum & pars,& limilia: si auteapud aliquos notum non sit de praedicato de subiecto quid sit, propositio quidem quatum in id est, erit per se nota: non tamen apud illos qui praedicatum de subiectum propositionis ignorant: & ideo contingit, ut dicit Boee. in lib. de hebdo. quod quaedam sunt communes inii conceptiones & per se notae apud sapientes tantum, ut incorporalia in loco no esse. Dico ergo,quod haec propositio, Deus est, quantum in se est, per se nota est,quia praedica tua ςst idem subiecto, Deus enim est suum ella; sed quia nos non scimus de Deo quid est, pon ςst nobis per se nota, sed indiget demonstrari per ea quae sunt magis uota quoad nos,
di minus nota quoad naturam, scilicet per effectus. S. rh. p. P.q. .art. I. Nox poly resurrectionem nulli bi erit, nisi in centro terrae, ubi erit infernus, quia tunc Luna lucebit,quantum nunc lucet Sol,Sol autem in septuplum quam modo luceat; corpora auteιn Bratorum septies magis Sole. S. Thomas q. sent. dist. 8. q. 1.art. . ad quartum.
δ' qr etiam significat primo objcuritatem peccati originalis, vel actualis, vel infidelitatis, vel ignorantiae; Secundo horrorem desperationis, vel tribulationis,vel damnationis; Tertio qu edem contemplationis, vel amoris, vel confessionis,vel beatitudinis, ut idem S. Th. 10 E a m cap. i s .ait: hinc aliqui dicunt, ς, nox capitur Vno modo, pro ipsis Dqmonibus, Proptetr peccatum sub quo ipsi subij ciuntur; Secundo nox dicitur pro quolibet Peccato etia m actuali vel veniali, quia nox derivatur a noceo noces, quia omnibus nocet; Tertis capitur pro absentia illuminationis super hemispherium hoc nostrum: & hoc modo etiam dupliciter dici potest; Vno modo pro absentia Solis; Al io modo pro absentia luminis cau-- i a nube lucida, quae is oa prima die. Capitur etiam nox pro tribulatione, vel aduersitur, unde Propheta dicit, Et in lege eius meditabitur die ac nocte. Potest etiam capi nox pro qrrore coascientiae,ut scribitur apud Ioan.cap. s. Venit nox in qua nullus operari PQ est; illa enim nox est error conscientiae, non intendens debitum finem in suis operibus.
Vox quoque potest dici Lex vetus, iuxta illud Apostoli, Nox prWcessit, dies autem appropinqu&uit, loquendo de Lege noua, quae vocMur dies: Nam totum tempus illud ab Adamvsque Ad Christum dicitur nox, &c. Nugae in ore Sacerdotis sunt sacrilegium vel blasphemia, quae verba sunt Hieronymi, ec intelligenda sunt materialiter, quia omne peccatum quod sacra persona committit, D e M mani Herialiter quidem, de quali per accidens est sacrilegium, formaliter autem & proprie illud solum peccatum tactae personae est sacrilegium, quod agitur directe contra eius san- eis is
.ctitatem, puta si virgo Deo dicata fornicetur. ΚTh. a. 2. q.99.art.3. autor λ 1. Numerus,qui est ecies quantitatis causatur ex diuisione continui: unde sicut quanti- teri
as continua est quid mathematicum , quia est separata a materia sensibili secundum ra.
xionem, dc nou secundum esse,ita de numerus, qui est species quantitatis,qui est etiam subiectum Arithmeticae, cuius principium est unum, quod est prima mensura quantitatis:& hic Du. nerus no est in rebus immaterialibus, sed est in eis multitudo, quae opponitu uni,quod Ostu titur cum ente,quae quidem causatur ex diuisione formati,quq est per quasdam foramaa oppylitas, vel absolutas, vel relati uas; de talis numerus,qui dicitur transcendens, po- xc t u se in diuinis. S. Th.de potentia Dei, q. 9.art. 3.3c p.p.q. Imari. I. unde ponitur in diui-mSpumerus dualitatis processionum, quarum una est per modum intellectus, εc alia per modum voluntatis: ponitur etiam de numerus ternarius propter diuinas personas, quae sunt tres realiter disti rectae: ponitur ed numerus quaternarius propter quatuor relationeS, Didicet paternitatem, filiationem, spirationem activam, de passivam r ponitur de numerus quinquenarius propter quinque notiones. Et hinc etiam est, quod numerus est triplex, vi- celicet numerus numerans,qui est anima numerans ipsas res; de numerus numeratus, qui est res ipsa numerata,vt decem canes vel lapides;de numerus quo numeramuS,qui dicitur esse quantitas discreta: unde omnis numerus ut habet esse in anima, est accidens; ut vero habet esse extra animam, sic non semper est accidens, sed quandoq; est accidens, quandoq; substantia, pr sertim numerus ille transcendens repertus in Deo: unde non suscipit magis minus, sicuti neque substantia ipsa suscipit magis deminus. Poterie ergo numerus sic multiplicari, quia aut est mathematicus,aut sensibilis, aut transcendens, aut numerus numerans, aut numerus numeratuS, aut quo numeramus, dcc. is a
Neophytus, ut exponit S. Th.ia epist. ad Timotheum lin. a.dicitur ille,qui habet nouam
Fidem: unde iubet Apostolus Neophytumnoa debere assulari ad Episcopatum, quia est M. Misis.
219쪽
noua planta. Et dieitur a Mis,quod est nouum,&-quod est Fides,quasi nouus in pistri
vel interpretatur aliquando nouitius vel rudis, tam inreligione.quam indisciplina Nullus debet inducere aliquem ad religionem seu ad vitam conventualium,quia a usiste scilicet inducere homines veprofiteantur vitam reprehensibilis est,&ex genere suo malus: quia omnis vita reprehensibilis est mala,sed communis vita religiosorum e num eualium est reprehensibilis, di mala ex hoc ipso, quod exorbitat a tegulari vita , & ex hoc ipso,quod continuus bonorum prεlatorum eonatus est ad reformationem illorum, εc t mea ipsi recusant: propterea vituperabile est, non solum inducere, sed etiam ingredi Mrecipere ad vitam irregularem personas utriusque sexus, quamuis Ecclesia toleret hoc permissiue i inducere enim alios ad religionem,est utique actus laudabilis ex suo genere δεe sanctus, sed oportet ve adsint duae conditiones; Altera ex parte personae inducendae, venon coacta, nec illecta, sed spontane E ob imitationem Christi, do ob sugam seeuli ingrediatur; Altera est ex parte religionis,ut uiuatur in ea ita exemplariter,ut habeat occasio nem proficiendi; nam fi tepidό maiores vivunt, & inter minores est multa relaxatio, me,lius est non ingredi religionem illam tepidam, quim ingredi. Caietanus Cardinalis
Nunc, ut scribit S. Th.in . phys lect i 8. quodammodo semper est idem,& quodammodo
non idem; inquantum enim semper coli sideratur ut aliud & aliud, secundum successionem temporis & motus, sic est alterum de alterum; sed secundum quod consideratur in se, sic est idem, unde est continuatio temporis . continuat enim praeteritum & futurum, εc est terminus praeteriti temporis, δι principium suturii veluti puctum in linea quod fluxu suo continuat de terminae lineam,sie in tempore est nunc, continuans N terminans, in princi pio de in fine; quod paret ex hoc, quia motus terminatur a nunc, puta iam praeteritus, de aliquis .c motus incipit in nunc, puta futurus; nec aliter partes temporis eontinuae esse possunt, quia de ipso tempore non habemus nisi nune, tempus enim prςteritum non est, suturum etia non est,igitur solum tempus praesens esti ει sublata ista dispositione,& flue tia, ab isto nunc causante tempus, erit nunc aeternitatis, quas est tota simul perfecta possesesio vitae interminabilis, ut docet S. TEp. p.q. IO. art. I.
Nullus potest facere iniustum per se. Ac formaliter, nisi volens; nee pati,nisi nolens,quia actio de sui ratione procedit ab agente,de passio secundum propriam rationem est ab alio unde non potest esse idem secundum idem agens de patiens, principium enim proprium agendi in hominibus est voluntas. de ideo illud proprie,di per se homo facit, qiod volens facit, Et econtrario illud proprie homo patitur, quod prςter voluntatem suam patitur squia inquantum est volens, principium est ex seipso, di ideo inquantum huiusmodi magis est agens, quam patiens: per accidens auremde quasi materialiter loqueado potest aliquis id quod est de se iniustumvel facere nolens, sicut cum quis praeter intentionem operatuta vel pati volens, ficut cum aliquis plus alteri dat sua voluntate, quam debeat. S.Thomas
Nuptiae secundae non benedicuntur; quod intelligendum est quando seeundae nuptiae, sunt secunde ex parte viri de ex parie mulieris,uel ex parte mulieris tantum ;si enim virgo contrahat cum illo qui habuit aliam uxorem, nihilominus nuptiae benedicuntur, saluatur enim aliquo modo significatio etiam in ordine ad primas nuptias, quia Christus etsi unam Ecclesiam sinissam habeat, habet tamen plures personas desponsatas ta una Ecclesia, sed anima non retest esse alterius quam Christi,quia cum D mone larnicatur, ii est ibi ma trimonium spirituale, de propter hoc quando mulier secundo nubit, nuptiae non benedicuntur, propter defectum sacramenti.S.Th. .sent. dist. x. q. s. t. x.Uerum sciendum est,
quia nuptiae secundae, de etiam tertiae, de quatis, sunt licitae,clummodo fiant bono animo. scilicet propter prolem generandam, vel propter fornicationem vitandam, vel propter necessitatem suam sustentandam, dic. De hac materia latius stribit siluester in summa, vertio Nuptiae, quae dimatur quasi nube tectae, eo quod nubentium capita vel
Nutrire non est actus Hrms, sed magis materiae,quae accipit Hrmam nutriti, cedente serma nutritu bine nutrimentum in principio est dissimile, in fine autem simile, S.Th. 3. P. q. 77.art. 6. ves disputat, si speclas sacramentales possint nutrire;de assi at quod fici quia cibus nutrit, ex hoc quod conuertitur in substantiam nutriti, de quia species sacramentales possunt conuerti in substantiam aliquani,qui ex eis generatur,le per eandem rationem
possum auerti is corpus humanum, per quam polluat couerti incineres vel in vermes. Et ideo
220쪽
& ideo inam iustum est quod nutriunt. Hi ne reprehenduntur quidam dicentes, quod non verE nutriunt, quasi in corpus humanum conuertantur, ted reficiunt, & consertant qua . dam sensuum immutatione, sicut homo confortatur ex odore cibi, & inebi latur ex odore vini. Similiter reprehendendi suut quidam alij. dicentes, spccies sacramentalςS nutrire, propter formam substantialem panis,& vini, quae remmei: sc propterea S. Th.determina ex Apostolo primae ad Corinth. cap. i l. loquente de sacramento Eucharistiae, & dicente. Alius quidem esurit, alius autem ebrius est: ubi dicit Clota,quod notat illos qui post cele-hrationem Sacramenti mysteri j,d: consecrationem panis di vini suas oblationes vendica.dant , Sc alios non communicantes soli sumebant, ita ut inde etiam inebriarentur, quodq idem non posset contingere si sacramentales species non vere nutrirent. Verum nutritio est duplex; V na proprie dicta,quae est per conuersionem alimenti in rem alendam, ita quod ex illa fiat reli auratio rei deperditae; Alio modo vocatur nutritio, quaecunque dedu-oto naeinbporqm animalis ad statum priorem, secudum qualitates, unde quemadmodum quilibet alius cibus, puta hostia non consecrata nutrit, sic etiam species sacramentales trire possunt. Sunt multa alia quae diuersimode dicuntur nutrire, sed spiritualiter, nam No AH δἰ iDeus nutrit omnes nos .quemadmodum dicit Isaias; Filios enutrivi & exaltavi, ipsi autem rualiter. μμ
Deuerunt me. lyraedicatores etiam docentes de praedicanteS, dicuntur nutrire populum,
't scribitur Exodaeap. 1. Accipe puerum, & nutri eum mihi. & e o dabo tibi merc edem. c litera est quarta inter v ales, & apud Latinos habet sonum aliquando plac bile & desiderantent, ut scribit Ouidius, O utinam tuus cum Lacedaemona elasse petebat: aliquando crudelem & durum, ut scribit Terentius, O hominem perditum, miserum, atque sacrilegum,& QMuratio, 't dicit S.Tho. p. p. q. 13. art.). competit reprobatis, sicuti excetcatio; namr probare dicit deficientia aliquorum abeatitudine, quae est finis supranaturalis: unde obduratio potest dupliciter sumi; Uno modo pro ipsa reprobatione, ut dictum isti Alio modo pro obstinatione obdurari. κυmentis in peccato,& sic non est reprobatio sed potius sequela eius, quia ille cui Deus non 'Aciteν semiνnit misereri,de gratiam conferre, peccato non consurgit. Et est vocabulum translatiuu,
dictum ab obduratione in corporibus,in quibus duritiam sequitur triplex proprietas:quia durum est,quod est inhabile ad suscipiendum, & stabile ad permanendum, & forte ad resi- Σ ,-bis stendum, quia non cedit tactui: sic etiam cor est inhabile ad suscipiendam gratiam, & sta. mis ,αι,ο. bile in peccato, Ze forte ad resistendum diuinis inspirationibus, &e. obediςntia respicit praceptum personae excellentis, & ideo non est unius rationis. deest medium inter stiper suum, quod attenditur ex parte eius, qui subtrahit superiori debitum obedientis,quia stiperabundat in implendo propriam voluntatem,diminutum autem ex parte superioris,cui non obeditur: unde non e it vιrtus Theologica,quia per se obiectum eius non est Deus. sed praeceptum seperioris cuiuscunque, vel expressulii, vel interpretatu, puta simplex verbum praelati eius indicans voluntiatem, cui obedit promptus olladiens, sed est virtus moralit,cum sit pars iustitiae, ut docet S iactus rhomas 2.2.quaest. Io .art. 1. Unde est subiecti. propriae voluntatis hominis ad hominem, & debita reuerentia minoris ad maiorem. Est etiam affectio voluntatis coniunctae Deo, quia non debemus obedire susperioribus neque Principibus contra Deum; ipsi autem Deo tenemur obedire in omnibusti peromnia, non solum in indiff. rentibus, sed etiam in bis quae de ψ videntur mala, sicus