장음표시 사용
221쪽
' obiectum tria complectitur, scilicet id quod est sermale in ipis, & id quod estinateria 'le,& id quod est accidentale, sicut patet in obiecto visus, quia sermale in ipso est lumen, quod facie colorem visibilem actu, & dicitur obiectum quo; materiale vero est ipse color. qui est potentia visibilis,accidentale autem est fieut quantitas, Si alia huiusmodi,uuae colorem comitantur. S. Tho. sent. q. I. art. I. q. I. Et quia obiectiim vocatur quicquid Cerni
potest,& quicquid oculis odiij citur;& venit ab obijcio, quod est Oppono, propterea Obio 'cium dicitur, quo 1 se obiicit, & praesentat potentiae operanti circa ipsum. vdens est obiectum nostri intellectus. l.adaequatum, di quidditas rei materialis est obiectum primo--ures με- tiuum nostri intellectus, de verum est obiectum quor Deus autem est obiectum primum' m pri primitate perfectionis, non autem primitate originis, aut adaequationis ut aliqui existi P Deus sit principium nostrae cognitionis tanquam causa inciόns, non autem ut obiectum cognitum,quia obiectum ut dictum est est illud, eirea quod fertur operatio' potentiae, sicut lignum est obiectum circa quod versatur artisex, Si seientia Metaphysicalis
versatur circa ens . . 'Oblatio est odor suauissimus victimae Dei, ut notat S Tho. x. x.q. 86. art. Ii diceas,quod nomen oblationis commune est ad omnes res, quae incultum Dei exhibendire, ita quod si aliquid exhibeatur iii cultum diuinum , quasi in aliquod sacrum, quod inde fieri debeat consumendum,& oblatio est, S: sacrificium. Verum tripliciter sumi potest ipsa oblatio; Vno modo pm omni illo,quod Deo ius E offertur, cu deuotione,fiue actione interrori,siue exteriori . secundo sumitur prout distinguitur contra decimam, & primitias, dc sic omne illud quod offerebatur Deo praeter decimas & primitias dicebatur oblatio. Tertio, vidi. stinguitur contra sacrificium & holocaustum, ut dicebat Propheta David, Tunc accepi bis sacrificium iustitiae. oblationes, &holocausta, &c. Obstaculum est illud, quod opponitur charitati, vel omittendo,vel committendo,sicue fuit ingressus illius, qui non habebat vellem nuptialem ad sacrum conuiuium, Quomodo huc intrasti non habens vestem nuptialem ut scribit S. T in disp. de malo q. a. ait . ad 8. Et quia idem est obstaculum, quod obex, sue repagulum, unde quando quis non suscipis gratiam, dicitur ponere obstaculum, seu obicem: quod obstaculum potest esse triplex,scilicet peccatum mortale, siue quoad actum interiorEm, sue exteriorem, siue quoad complacentiam eius: Secpodum obstaculiim potest esse omissio debitae praeparationis, quia quando quis accedit ad Sacramentum Eucharistiae non debit E se praeparat ut decet: Te tium poterit esse sollicitudo nimis ci rea exteriora,vel magna distractio animi ad diuersa; Haec obstacula, de impedimenta debet homo remouere, ut consequatur gratiam apud
Obligatio est quaedam actio, qua homo se homini constringit ad aliquid agendum, per
modum promissionis,vel dimittendum, ut notat S. Thom. 1.2.q 88 art. I. loquens de voto,
quod importat obligationem quandam. Et respectu Dei ista obligatio poterit esse peractum interiorem & exteriorem, respectu autem hominis est per verba exteriora. Et ρο- meriis dita test esse duplex; vel alissiluta, qua quis simplieiter obligatur ad aliquid intendum vel pis, abfila. omittendum, ita quod si illud non facit, incurrit reatum omissionis; poterit etiam essea obligatio conditionalis,& est, qua quis obligatur ad aliquid faciendum vel omittendum, sipposito aliquo alio, & haee obligatio non inducit reatum omissionis in eo qui omisiit, nisi adueniente re supposita conditionali facta, &c.
Obligari potest unus pro alio in his tantum, ad quae omnes tenentur,ut notat SisTh. I. R. q. 7 r. arc. l. ad 3.Vbi loquitur de cathechismo, quod ille qui pro puero baptizato respondet Credo, non praedicit puerum crediturum, cism ad legitimos annos peruenerit, alioquin diceret, Credet, sed profitetur Fidem Ecclesiae in persona pueri cui comm nnicatur, cuius Sacramentum ei attribuit, & ad quam obligatur per alium: non est enim inconueniens, quod aliquis obligetur per alium in his quae sunt de necessitate salutis, quia obligari est teneri ad aliqualiter esse vel non esse, siue ad aliquam dispositionem habendam, vel aliqua dispositione carendam, & hoc vel propter diuinum mandatum, vel propter officium sinsceptum, vel propter vitandum scandalum, siue propter iudicium conscientiae,& Obliqui sunt transitivi, secundum Grammaticos, constructio transitiva exigit diuersitatem constructi, siue eorum quae construuntur, saltem secundum rationem, ut notat 'S.Th I. ar. dist. 34 q I .art. t. in primo argumento, quod est tale; Secundiam Grammat cum obliqui transitivi sunt,sed constructio transitiva exigit diuersitatem eorum quae con
struuntur, cum igitur essentia non sit diuersa a persona , videtur inconueniens aici tres perso s
222쪽
personas esse unius essentiae r Et si dicas, quM genitivi illi construuntur Intransiliu E. sicut
tam dicitur donum Spiritus sancti. i.quod est Spiritus sanctus; Contra, Sicut tres person qsunt una essentia, etiam sunt unus Deus, ergo si illa ratio sufficit, adhuc videtur quod similiter possit dici esse tres perso aas unius Dei, quod est falsum. Et respondet, quod quamuis essentia de persona sunt idem re,tamen differunt ratione, quia unum ut forma alterius significatur;& talis diuersitas sufficit apud Gr maticum,qui modos significandi considerat; di quia Deus non significatur forma, propterea no dicitur tres personae sunt unius Dei,&c. Obliuio non potest esse ex quacunque diuturnitate: unde in anima separata, de in homine, post diem Iudici j, non est obliuio, ut scribit S.Th. .sent.diit. Fo.q. a. art. .respondendo ad primam quaest. ad tertium argumentum. ubi dicit,quod tempus est causa obliuionis peraceidens, inquantum motus cuius est mensura, est causa transinutationis, sed post diem, Post dotari. Iudicij non erit motus coeli, unde nec obliuio esse poterit, ex quacunque diuturnitate, sed ante diem Iudici j anima separata nou mutatura sua dispositione per motum. Et dupliciter poterit esse obliuio; Vno modo quod delentur species de memoria, de sic quis amittit ,--h. h. aliqua, quq ante in sua memoria retinebat habitualiter; filio modo fit obliuio quando ipsa intelligentia non conuertitur actione sua super ea,quae in memoria retinebantur,& ex hoc. dieitur obliuiosus, quando quis non conuertit seipium super ea quae scit, &α obseruantia continetur ita ietate, per quam cultus de honor exhibetur personis confli tutis sub dignitate,ut notat S.Thomas a. a. q. Ioa .art. I. & quia pietas est sub religione. Praeterea obseruantia directe respicit personam excellentem, coastitutam in dignitate. cui dupliciter aliquid potest exhiberi: Uno modo in ordine ad bonum comune, puta cum aliquis eis seruit in administratione Reipublicae,& hoc iam non pertinet ad obseruatiam. sed ad pietatem, quae cultum exhibet, non solum patri,scd etiam patriae: Alio modo exhi-hetur aliquid pertinens specialiter ad personalem utilitatem, Jc gloriam ipsius personae in dignitate constitutae, & hoc proprie pertinet ad obseruantiam, secundum quod distinguitur i pietxte:& omissio honoris debiti istis personis in dignitate constitutis,non solum est peccatum, sed est punibilis per humanam legem, quando illae personae sunt Praelati romissio vero honoris extraneorum praesidentium, non est punibilis, pro quanto ad negate debitum non spectat,tamen peccatum est quia declinat a morali, ut notat Caiet.ibide.&c. Obscuritas quae importatur in nomine gnigmatis, dupliciter potest accipit Uno modo secundum quod quaelibet creatura est quoddani obscurum, si comparetur ad immensitate diuinae elaritatis, &sse Adam videbat Deum in obscuritate, quia videbat Deum per effectum creatum: Alio modo potest accipi obscuritas,quae consequuta est ex peccato, eroue scilicet impeditur homo a consideratione indelligibilium, per occupationem sensibilium,ti secundum hoc Adam non videbat Deum in obscuritate de in aetii mite. S. Ita p. p. q 94.are. i. ad tertium. Et quia ab obscuritate venit obscurum.quod dicitur a cura quia ea quae G ωm H Iumine carent curam nobis obi jciunt. dc est proprie obscurum quod est sine lumine.& me. taphorice aliquando ponitur pro ignobili; aliquando vero pro latenti sermone: unde so lemus dicere, obscuram orationem, vel obscurum sermonem, quod est aenigma, ut Ibis, redibis non, morieris in bello, &c. Obstetrix, ut scribit S. Th. a. par.q. 3 y. art.6. ad tertium, in natiuitate Saluatoris nostri nulla fuit, sed beata Virgo ipsum puerum quem pepererat, pannis inuoluit, & posuit in praesepio, jropterea nulla ibi Obstetrix, nulla muliercularum sedulitas intercessit,& materti obstetrix fuit, pannis inuolii it infantem, & Posuit in praesepio . iniae sententia apocryphorum deliramenta conuincit, loquens de obstetricibus I. 2.qtiaest. I I . art. io. in a arg. exponendo verba Exodi I. cap. Et quia timuerunt obstetrices Deum, aedificauit illis do. mos, ait, quod illae retributiones dicuntur esse diuinitus factae , per comparatiotrem ad diis uinam motionem, noli autem secundum respectum ad malitiam voluntatis, praecipue qua . tum ad Regem Babylonis, qui non impugnauit Tyrum, quali volens Deo serit ire, sed potius ut sibi dominium usurparet:similiter etiam obstetrices licet habuerint bonam voluntatem, quantum ad liberationem puerorum, non tamen suis eorum recta voluntas, quantum ad hoc quod mendacium confinxerunt. Obstinatio, ut dicit S.Th.in quaest.de veritate,q. a 3. art. 7. ad sextum, est quaedam pertinacia ; quia aliquis dicitur pertinax dupliciter, seu obstinatus; V no modo sim eliciter, quando. s. habet voluntatem irreuersibilem malo adhaerentem,& sic sunt obstinati illi qui sunt in inferno,non autem aliquis in hac vita existens: filio modo dicitur aliquis obstinatus secividam quid, quando habet voluntatem adhaerentem malo, nOa quidem omnino P irreuersi-
223쪽
irreuersibilem,smi per dissicultatem,perque modum aliqui dieuntur obstinati In hae vitaco. - st Et quia obstinatio venit a verbo obstino,quod significat obfirmo,ex quo venit obstinatio, P hoc est animi firmitas: hine dupliciter potest accipi; Uno modo pro firma ad4sione in Ma Io, que eit perseuerantia continua. perfecta & firma in malo, quod obstinatus eligit; Alio modo pro impossibilitate reuertendi ad poenitentiam fructuosam, proueniens ex iustitia
Dei,qui decreuit omnes damnatos nunquam sibi reconciliari, deci occasio est duplex; Data, & accepta. Praeceptum est oecasio peccati,non quidem data a praecipiente,sed aecepta ab eo cui praeceptum datur: propterea Apostolus dicit, occa- fione accepta,peccatum permanatum,dec. dicitur enim occasio dari peccandi,quando fiea liquid minus rectum, ex quo per exemplum aliqui prouocantur ad peccandum. Si aut aliquis faciat rectum opus,& alius inde prouocetur ad peccandum,non erit occasio data, sed accepta, sicut cum Pharisaei scandalizabantur de doctrina Christi. Et fie quemadmo eum est duplex occasio,ita est duplex scandalum. datum,& acceptium: unde Deus praeci piendo,non dedit occasionem peccandi, sed homo accepit. Et qui no fugit occasiones pe candi, peccat. S. T in disput.de maloq.3.art. I. ad i3. Vbi nota, quod occasio est oppo -- tunitas temporis,casu proueniens. Et debemus ipsam vitare semper,quia ille qui non vult si υρος vitare oecasiones peccatorum, puta luxuriae, aut murmurationis, aut furti, di similium, non est in statu salutis. --. occidere malefactorem licitum est, inquantum ordinatur ad salutem totius eommmnitatis; & ideo ad illum solum pertinet, cui committitur cura communitatis conseruadς. S. Th. a. a. q. 64.art. 3. Vbi animaduerte, quod occidere animalia bruta, non est peccatum; occidens vero peccatorem auctoritate Principis,etiam non punitur; sic etiam minister I dicis, occidens latronem condemnatum ad mortem, non peccat: sed ille qui occidit se, sicit iniuriam Deo, inquacitum est aliquid Dei. Lereatura, & imago eius; facit etiam ini riam civitati, inquantum est eius pars, At ideo punitur secundum legem diuinam,Sc se uadum humanam sententiam,carentia sepulturae. Moyses occidendo AEgyptium non peccauit, quia fecit hoc ex diuina inspiratione, vel defendendo iniuriatum. Clericis non licet interssicere peccatores,licet hoc licebat Sacerdotibus veteris legis. Occidendo etiam iuis uadentem se, defendendo se, cum moderamine inculpatae tutelae, nec intendens mortem
Oecultatio aliquando est eausa peccati,puta tam quis utitur occultatione ad pecea dum,sicut aecidit in fraude,de dolo,& hoc modo non diminuit, sed constituit speciem p .cati,& ita est in furtor Alio modo occultatio est simpIex eircumstantia peccati, & sic diminuit peccatum, tum quia est signum verecundiae,tum etiam quia tollit scandalum.S.Tho.
a. a. q. 66.art. 3. ad primum .
otiosum verbum,est immediatus effectus rationis, & ideo minus potest verbum priter deliberationem esse, quam factum; S propter hoc verbum otiolam magis est peccatum
veniale, quam factum otiosum,otiosum enim est quod earet intentione prae voluntatis,aut ratione iustae necessitatis: unde non omne verbum iocosunt est otiosum, si ad recreationareseratur quia etiam in iocis contingit esse virtutem tutrupeliam.S. Thom. a.sent.dist. o.
r. 3.ad octauum.Vbi nota, quod datur otium sanctum,& otium vitiosem; otium sanctum illud est,quo quis vacat vitae activae,&intenὸie ad vitam contemplativam, & studiosam rhinc dicitur, otium literarium, quod est bonum; Otium vero vitiosum, est, quando quis vacat ab aliquo opere spirituali vel corporali,cum aliquo torpore mentis,& hoc facit hominem pigrum; & est filia Accidiae. oracus ora. Oculus est duplex; Alter corporalis, quae est potentia partis sensiti ,viens organo eor--πριμ. com porali in sua operatione; Alter est oculus mentis,seu spiritualis,de quo Apost ad Ephes. r. dicie, Det vobis spiritum sapientiae in agnitione eius, illuminatos oculos cordis vestri. S. I h.p. p.q. I et art. 3. ad primum. Vbi etiam notat, quod oculus potest esse dexter,vel sini-' ' ster; &per oculum dextrum intelligitur consideratio principalis, S per oculum sinistrum inte iligitur eoosideratio minus principalis, ut Praedicator circa temporalia,&c. odium consistit in quadam repugnantia vel dissonantia, sicut amor consistit in quadam conuenientia amantis as amatum: unde sicut bonum est obiectum amoris, ita malum est obiectum odii, oportet enim in quolibet prius considerare quid ei conueniat, quam quid ei repugnet, per hoc enim aliquid est repugnans alteri, quia est corruptiuum, vel impedi. tiuum eius quod est conueniens: hinc necesse est, quod amor sit prior odio, & quod nihil
odio habeatur,nisi per hoc quod contrariatur couenienti,quod amatur.Et impossidite est,
224쪽
M aliquis per se loquendo, odiat seipsum, per accidens autem hoc poterit esse. S. Th. 1.2.q.ap. per totam. Vbi attende quod Deus etiam in se de abs.lute non potest odiri, quia est lans bonitatis; ratione vero effectuum, prout est puniens aliquod sic odiri potest,&e. odor, quidam dixerunt,quod nihil aliud est, nisi quaedam fumalis evaporatio. Sed haec positio non potest esse vera; quod patet ex hoc, quod vultuius currunt ex odore percepto ad eadauer ex locis remotissimis; nec esset pombile. quod evaporatio aliqua pertingereta cadauere ad tam remota loca, etiam si totum resolueretur in vaporem, & praecipue cum sen fibilia in aequali distantia ad quamlibet partem immutet; unde odor immutat medium quandoq; instrumentum sentiendi, spirituali immutatione, sine aliqua evaporatione perintingendo ad organum: sed quod aliqua evaporatio requiratur, hoc est, quia odor in eo potibus humidis est humiditate aspersiis, inde oportet resolutionem fieri ad hoc quod percipiatur, sed in corporibus gloriosis erit odor in ultima sui persectione, nullo modo rex humidum suppressus: unde immutabit spirituali immutatione,fient odor fumalis eu rorationis facit, & sensus odoratus in Sanctis,quia nulla humiditate impedietur; cogno Letenim non solom excellentias odorum, sicut nunc in nobis contingit, propter nimiam cerebri humiditatem, sed etiam minimas odorum diGrentias. S. Thomas A. seacidis . A .
ostensa est duplex; Finita,& infinita, quia in peccato duo sunt, quorum unum est auedi m ρα- so ab incommutabili bono, quod est infinitum, Ae ideo ex hae parte peccatum quoque est μνε est β' infinitum; Aliud, quod est in peccato, est inordinata conuerso ad commutabisse bonum, de ex hac parte peccatum est finitum, tum quia ipsum bonum commutabile est finitum, tum etiam quia ipsa conuersio est finita, non enim possunt esse actus creaturae infiniti: ex parte sis Misa, igitur auersionis respondet peccato poena damni, quae etiam est infinita, est enim amissio infiniti boni s. Dei; ex parte autem inordinatae conuersionis, respondet ei poena sensus,quae etiam est finita; unde semper Mena proportionatur peccato secundum acerbitatem, tam in iudidio diuino,quam in humano. In nullo iudicio requiritur, ut poena adaequetur culpae - secundum durationem,non enim quia adulterium vel homicidium in momento commit titur, propter hoc momentanea poena punitur, sed quandoque quidem perpetuo carcere,
vel exilio,quandoque etiam mort in qua non confideratur occisionis mora, sed potius in perpetuum auferatur a societate viventium, & sic repraesentat suo modo aeternitatem poenae inflictae diuinitus: iustum enim est, quod qui in suo aeternoipeccauit contra Deunt, in aeterno Dei puniatur. Dicitur autem aliquis in suo aeterno peccasse, non solum iecun dom continuationem actus in tota hominis vita durantis,sed quiaex hoc ipso quod finem in peccato contulit, voluntatem habet in aeternum peccandi: unde iniqui voluissesit tme fine vivere, ut sine fine potuissent in iniquitatibus permanere. Sa m. I. a.'. 87.art.3. N M&ex hae offensa duplici infinite defini te, sequitur, quod iniquus voluisset offendrae seu
rudere, &molestare semper infinitum bonum, Ece. iossicium sapientis eii duplex. veritatem meditari, Se errorem contra veritatem impu- gnare, iuxta dictum Salomonis lib. Prouer&8. Veritatem meditabitur guetur meum;& lais 'hia mea detestabuntur impium,&c. ut notat s.Th. I.contra gentes,cap. I. Et ossicium a- Oscianti
rio modo dicitur; aliquando ossicium sapientis; aliquando magistratus,quia institutus est plex. ριHis gratia honoris, vel quia ius reddet unicuique; dicitur etiam ariquando ossicium ecclesia. ν.stieum, pro iure ossiciandi, seu pro obligatione & actu ossiciandi; dicitur etiam aliquando offetum medici, ossietum praedicatoris, & presbyteri, & sic de aliust tram ossicium proprie .M. Hia,
est actus congruus cuique personae. mkσα
omissio a qua venit peccatum omissionis, in quo quidem peccato si conderatur mlum
quod per se pertinet ad rationem peccati, sic quandoque peccatum omissionis est cu actu interiori, ut cum aliquis vult non ire ad Ecclesiam; quandoque vero absque omni actu interiori & exteridri, ficue eum aliquis hora qua tenetur ire ad Ecclesiam,nihil cogitat de eundo,uel non eundo ad Ecclesiam. Si vero in peccato omissionis intelli gratur etiam cau se vel occasiones omittendi, sic necesse est in peeeaeo omissionis aliquem actum elle r iton enim est peccatum omissionis, nisi cum aliquis praetermittit quod potest facere dc non arcere. Quod autem aliquis declinet ad non faciendum illud, quod potest iacere & non face. re, non est nisi ex aliqua causa,vel occasione eoniuncta,vel praecedente; & fi quidem causiilla non sit in potestate hominis, omissio non habet rationem peccati; flant cum aliquis propter infirmitatem praetermittit ire ad Ecclesiam; si vero ema, vel occasio omittendi . --iaceat voluntati,omissio habet ratio m peccati,dit semper oportet quod 3sis causa - , Pa inquantum
225쪽
inquantum est volintaria, habeat aliquem actum ad minus interiorem, volsitatis,quidem actos quandoq; direti fertur in ipsam omissionem, pura cum siquis imit non ireaa Ecclesiam,vitans laborem,& tunc talis actus per se pertinet ad omissionem, volutas enim cuiuscunq; peccati pertinet pedise ad peccatum illud. eo quod voluntarium est de rario me atir quandoque autem actus voluntatis directe sertur in aliud, per 'di domo im ditur ab actu debito, siue illud in quod sertur voluntas fit eoiunctum omissioni, puta cum adnuis vult ludere quando ad Ecclesiam debet ire;fiue etiam sit praecedens. puta cum Risenuis vult diu vigilare de sero, ex quo sequitur, quod non vadat hora matutinali ad n l nam, & tune actus iste interior, vel exterior, per accidens se habet ad omissionem, qiu omissio sequitur praeter intentionem. Hoc autem dicimus per accidens esse, quod est 'ster intentionem; unde manisestum est, quod eunc peccatum ornrssionis habet quidem Hisquem actum coniunctum, vel praecedentem, qui tamen per accidens se habet ad peccatum omissionis: iudicium autem de rebus dandum est secundam illud ,quod est per stin non eundum illud,quod est per accidens: Unde verius diei potest,quod aliquod peccatum Pose fit esse absque omni actu,alioquin etiam adessentiam aliorum peccatorum acti lium Perrtinerent actus.&occasiones circunstantes. S. Tho. I.a. q. 7I.art. r. Et quia omissio prora
importat praetermissionem boni debiti, in ordine ad legem diuinam vel humanam , Tot taordine ad proximum, primo modo opponitur iustitiae legali. secundo vero opponitrur iura omis , stitiae speciali. Et non quaelibet omissio inducit peccatum. sed tantum illaqueomittit py. ri ceptum: aliqua enim omissio est respectu circunstantiae,& tunc talis omissio,inducir potvis
quandam negligentiam, &c. . . . . fia
e ' omnipotens dieitur, qui potest omnia possibilia ab intε. liuet aliqui dixerunt, quω
ille dicitur omnipotens,qui habet potentiam infinitam; Aliqui vero voluerunt illum esse omnipotentem, qui non potest deficere, nec pati aliquid in ipsum; Nonnulli vero docue- eun illum esse omnipotentem, qui potest quicquid unle. Sed melius dicendum est,quod potentia Dei,quant um est de se,ad omnia illa obiecta se extendit, quae eontradictionem nouimplicant; &ideo oeus dicitur omnipoten quia potest omnia quae sint possibilia semis dum se, & quia potentia de scientia in Deo, quasi non determinata uniuersaliter pronunciantur,ut cum dieitur omni tens, vel omai potens, sed voluntas quae determinat, non p. test esse omnium, sed eorum tantsim ad quae potentiam & scientiam determinant. S ideo Deus non potest dici omniuolens. S. I iude potentia Dei, q. .art. a. Vbi nota, quod onmisso potentia potentia bifariam sumi potest; primo, ve idem est quod omnis potentia,&sic omni pren-- tia non est in Deo, quia in eo non est potentia mouendi aut peccandi, aut patiendi aliquid passivi; Alio modo potest capi omnipotentia, prout ly omnis se habet per modum termi
ni,& tune sensus est.omnipotentia, idest potentia omnia potensi de sic omnipotentia est ia1 eo,& potest etiam capi intensive &extensiuE.utrum autem omnipotentia possi communieari animae Christi,vel nisn, S. Th. 3 p q. I. per totam Iatius disputat de hac re,&c. - . . opinio se habet ad verum & falsum,ut docet S. Tho. r. a. q. 33 are. I Potest enim opini ν- M va aliquando sumi pro praesumptione,seu assensu temerario, quo quis existimat se scire quod rq Mio mod ., opinio capi potest pro acceptione animae, generata ex rationibus Pro et habilibus. ut dicunt Logici, quod syllogismus dialecticus generat opinionem, & demon-ώ- amini, strativus scientiam. Potest etiam capi opinio pro acceptione unius partis .eum formidinere-rat. ex alterius, & fic habet annexam formidinem & vacillationem, di ex hoc nascitur opinari. quod idem est quod putare, siue suspicari, & opinari r unde S. Th. p. p.q. a. art. quaerit.
operatio est persectio secunda & finis, sicut finis & persectio citharistae est citharigium vel est aliquid ad quod per operationem peruenitur,ficut finis aedificatoris, est domus quῶ aedifieando faciti quia cuse duplex sit rei persectio, prima,& secunda, prima quidem perfectio est,secundum quod res in sua substantia est persecta,& eit causa seclidae persectionis.
quia larma est principium operationis: secunda autem persectio quae est finis, siue operario, perficit primam. S.Th.μp.q 7 .are. i. omnis operatio quidam motus dicitur:& pendet exquatuor. s. ex genere, ex principio, & ex obiecto, di modo eius t & poterit esse vesmotus localis,vel operatio intellectualis,vel voluntatis, vel operario humana, quam ope ratur ipse homo. siue naturalis, siue virtuosa,fiue vitiosa, siue indisserens, quia multa sunt opus mali genera operationum. Et ab operatione oritur opus,quod potest esse multiplex; Aliquandotis, visum, vivum. timetitorium, ut quando procedit ex radice spuitualis vita, quae est charitas ιAliquando
226쪽
' at quando mor nivn,quod proeedit ab illo qui est in peecato mortali, puta usuraris dan
te eleemosyliam, illud enim opus cum non acceptetur ad beatificam praemiationem dieiatur mortuum. Aliquod etiam opus dieitur mortificat im, quod est illud, quod iactum Rie 1n gratia,& acceptatum ad praemium aeternum ab ipso Deo, sed per sequens mortale pe 'm filii impeditum a consequutione beatitudinis, tamen si auctor illius operis, per poenitentiam conseqvitur gratiam .potest reuiuist i quod no facit opus mortuum. Hinc etiamin: Quod opus poterit dici operatum, quod est signum exterius exhibitum, quod fit ad M incandum aliquod,vel ad exercendum illud; quemadmodum solemus dicere, quod δε- 'amenta Euangelica instrumentaliter conferunt gratiam ex opere operator opus vero operans,est motus ipsius agentis interior unde solet diei,quod Missa mali ει boni Sacerdotis, ex opere ciperato est aequalis virtutis, sed ex opere operante, est inaequalis, quoniam Missa ex operc opera ille,hoc est ex merito personae celebrantis, propter quod Deus ebsertWatiam alicui Sacerdoti, existenti ingratia, augmentando ipsam, non confert alteri sa--do texiit e uti in peccato mortali a immo hic talis peceat, indignὸ sumendo eorpus ti angit nem Domini, iuxta dictum Apost. Qui manducat & bibit indignE,reus erit corpoetis se sanguinis Domini: sed ex opere operato.i. ex ipsa consecratione,& oblatione Euch et strae, non respiciendo sanctitatem aut malitiam sacerdotis , Missi est meriti infiniti. de etiam hic opus creationis,quod est productio creaturae ex nihilo: di opus distinctio. .nis, quodnit quando Deus distinxit principales partes mundi ab inuicem. Et opus or. natus, quod fuit productio luminarium & mixtorum in coelo, ex materia elementoruma. Datur re opus permissionis. quo Deus permittie prosperari malos, Be auHigi bonos in hae Datur & opus punitionis,quo Deus punit malos in ordine ad suam iustitiam. Datve acopus iustificationis, quo Deus reducit poenitentes ad gratiam. Datur 3copus Incara tionis,quo Deus Filius,uniuit sibi nataram humanam. Datur & opus glorifieationis, quo Deus deducit iustos ad participationem vitae aeternae. De quibus omnibus S.Thom.in di- mersis locis suae doctrinae tractae, sed praesertim I .i q. II oratio dicitur, quasi Oris ratio: ratio autem speculatiua 8e practiea in hoe disseranti ratio speculativa est apprehensiva solum rerum; ratio vero practica, non solam est appremensiua,sed etiam causatiuat & quia causa aliquando inducie necessitatem, aliquacido dis positionem respectu potentiarum inferiorum,& membrorum eorporis, 'iso imperand rinducit necessitatem, respectu vero eorum quae ei non sublueiuntur, petie tantim se dem catur, & sic oratio spectat ad ipsam rationem practicam, di propterea dicitur, si Oratio est petitio quaedam, vel oratio est petitio decentium i Oeo. S. Th. a. a. q. 8 .art. I. Dicitur etiam quod oratio est ascensus mentis ad Deum,& quodammodo interpres nostri desi- derit aa Deum. Et tam publica, quam priuata, dcbet esse voca lis; Primo, ut homo exeiret stipsi in ad deuot E orandum;Secundo, ut intentionem custodiat ne mens evageeur;Tert μγ, ut ex quada redundantia ab anima in corpus ex vehemmei affectione inconsideratE mens
in sexus, suspiria, iubilos, voces prorumpat; Quarto,ut quasi ad redditionem debiti, ano Deo seruiat, secundum illud totum quod ex Deo habet.i .non solum mente, sed etiam corpore, quod praecipue competit orationi, laeundam quod est satisfactoria. Et debet eo. et iuuari,quandiu deuotio potest eo seruari,& durare semper secundam virtutem, non a tem secundum essentiam,quia semper habebit effeaeia impetrandi,si habet quatuor conditiones. s. quod fiat piE ex parte orantis, fle tunc est quando habet fidem, confidentiam, humilitarem, paupinatem, & ferubrem; secundo, ut fiat ad salutem; tertio, ut fiat pro se;
quarto, ut perseueranter. Et propterea in oratione debent esse tria neces rixsattentio, Ia . ρ rectitudo,de deuotio. quia oratio ipsa tunc habet ista tria,quando est perfecta, humilis,e6. νωμαι -- tinua, deuota,vigilans, instans, fle charitativa; propterea Ecclesia in orationibus quas is. Cit, ponit quatuor sinuocationem Dei, commemorationem beneficii ini, petitionem, &obsecrationem. Nec requieit locum de necessitate, sed tantum ad bime esse , quia potest fieri mentaliter in omni loco, non autem vocaliter, propter inanem floriam. Et soli Di, porrigitur, ut per eum impleatur; Sanctis vero, de Angelis,& hominibus, ve pet eos impetranda suis meritis, ει precibus, nΛn autem ut Deus cog'oscat ipsam orationem, quia Δquando oramus Deum, non intendimus necessitates nonras aut desidisia nostra ipsi masDifestare, quia est cognitor omnium, sed ut nosipsi consideremus,esse recurrendum ad Muvinum auxilium, S ut obtineamus nostris precibus, quae Deus ipse disposuie; εe ut reco gnoscamus quanta uobis est e cessa fi lieitas, quanta gloria fabulari eum Deo oratio
nibus, Ecdesiderare quod velimus, 3e pMinare quod desitaramus. Minire auia oration' est melin
227쪽
est meritum,seu mereri; secundus est impetratio illius quod petitur; tertIus est spiritualis
resectio mentis; quartus est solutio debiti ad quod orans tenetur. Et inter omnes oratio'nes oratio Dominica est essicacior. Haec omnias. Th.quaest.superius citata clarius Hediti
Ordinatio diuina de nulla creatura frustrari potest, quia etiam si deficiat ab vn' ordi
t pendet ab ordine, qui ordo est multiplex, ve puta generationis, secundum quem Fides est ' prior Charitate,& animal prius homine, &ordo perfectionis secundum quem Charie ' est prior Fide. Datur & ordo naturae, qui est inter causam,& essectum, ut Sol est prior radidine naturae,suo radio. Datur di ordo temporis, quo unum duratione praecedit aliud 'cut
Moyses fuit prior ipso Iosue. Solet etiam diei, quod ordo est dispositio partium parium,
i dispariumque, sua cuique loca tribuenS, &c. ordinatus per saltum,ut dicit S. Th. .sent.dist. 1 f. in expositione Ilterae in fine, loquendo de male promotis, qui multim ieiter dicunturi quia vel sertiuε accipiunt ordinem, ut Cum quis una die accipit duos ordines saerose vel quando aliquis accipit ordinem sine licentia Episcopi: vel quia praetermittit aliquem ordinem, & tunc si ex malitia facit,d het deponi,quamuis characterem recipiae; si vero ignotasteer,debet sibi imponi poena U, Episcopo, de interim careat executione ordinis, quousque ordinem praeterivissum reci- piat,&c. Attende etiam,quod ordo est signaculum quoddam uerum, quo spiritualis po- ω Mi. d. testas traditur ordinato,&officium: quia dupliciter accipi potest ordo ipse sacer; primo, yiicit ' copia pro signo quo traditur potestas ordinato;vel pro ipsa potestate tradita: primo modo ordo est Sacramentum tantum, secundo est Sacramentum, & res.s respectu signi praedicti de s
cramentum rei. igratiae gratum facientis, seu augmenti eiusdem, cui digne ordo conser-' . tur. Sumitur etiam aliquando ordo, pro modo vivendi in religione, ut solemus dicere, quatuor esse ordines mendicantes; de quibus non loquimur ad praesens..i origo omni ut scribit S. Th.p. p.q. .art. I. ad primum, designatur per aliquem actumetdnplex autem ordo originis attribui Deo potest; unus quidem secundum quod creatura ab eo progreditur. S hoc est commune tribus personis, & ideo actiones quae attribuuntur Deo ad designandum processumcreaturarum ab ipso,ad essentiam pertinent; fi lius aute- ordo originis in diuinis attenditur, secundum processionem personae ad personam, unde . actus designantes huius originis ordinem, notionales dicuntur,quia notiones personaru, sunt personarum habitudines ad inuicem, &c. Vbi nota, quod de hoc ordine originis est aliqua controuersia inter Doctores Scolasticos, quia Scotus r. sint.dist. Io. cum isto ordis ne ponit plioritatem, asserendo, quod ordo originis est, secundum quem una persona est . ab alia, Ze prioritas originis est, qua quis intelligitur a se, & a quo alius: ita quod duo re quirit prioritas originis; Primum, quod persona sit a se; Secundum,quod aliud sit ab eardi propter hoc ponit multa signa origi is, in quorum primo lant operationis immanentes ad intra, puta intel ligere & velle,quae sunt perfectiones simpliciter, communes tribus personis; . In secundo signo originis sunt operationes transeuqtes ad intra, sicut dicere,&i spirare; In tertio signo originis sunt operationes immanentes ad extra. puta intelligere creaturas,3e eas diligere; In quarto signo Originis,sunt operationes transeuntes ad extra, Puta creare de conseruare. Ioannes Bacconitanus docuit etiam ide,de mente B. Augustin iio lib. de triplios tabernaculo cap.ε. ubi dicit, In beata visione videbimus duas processiones, quomodo .Pater praecedit Filium, origine non tempore; de sic ponit signa prioritatis,& posterioritatis, non in quibus, sed e quibus, distinguendo de priori a quo, & in quo.
. . . : Hoc etiam modo scripsit Gregorius Ariminensis dist. s. q. unica. I .sent. Sic etiam&G
Iielmus Ochan affirmat, Patrem esse priorem origine Filio, addens, disputationem istam esse verbalem. sed Alphonsus Toletanus, validissimis argumetis eadem dist. s. impugnat manes hos Doctores, ctrina S Th. p.p.q. .art. I. ubi ponit in diuinis personis prin-- cipium semiliis originem absq*e priori te; & hoc de mente Augustini,asserentis,ordinem originis, seu naturae in diuinis essς, non quo alter sie prius altero, sed quo alter est ex Altero. Ex Cale ibidem arguit argumento potissimo,quia in diuinis non est nisi essen- , dc relatio, sed in essentia nqlla est prioritas, nec etiam in relationibus, quia sunt simul natura & inxellectu. Propterea utE testenda est opinio Scoti, &cqterorum Doctorum,mnentium ist*R pri itatam Nisi dicamus,controuersiam istam non esse secundum rem,sid latum in vocoulis, & in verbis. ut quod 'si vocant prius origine a quo alius,& etiam a se procedet M posterius origine qui ab alio; nos vero dicimus, Pater est a se, & Filius
228쪽
ornatus, ut d et S.Th. a. acl. Is .quodetrea ornametuantulierum est eonsideratain, qvod .riulier licite potes dare operam adhoe, quod viro suo placeat, ne per eius contem-prii minadiit terium labatur ; & ideo fi mulier coniugata ad hoe se ornet, ut viro suo pla- ρ Ce:ιt,potest facere absque peccato. Illae autem mulieres,quae viros non habent,nec volunt
habere, M sun t in statu non habendi, non possunt absque peccato appetere placere viroruaspectibus, ad coiicupistendum, quia hoc est dare eis incentivum peccandi; & si quidem hae latentione se ornent vi alios prouocent ad eoneupiscentia, mortaliter peccant; si autem ex quadam leuitate, vel etiam ex quadam vanitate, propter iactantiam quanda a , non semper est peccatum mortale,sed quandoque veniale: & eadem ratio est quantum ad hoc de viris. Vnde semper ornatus iste, siue virorum, siue mulierum, est mentirandus admodum, & mensuram personae, & ad intentionem ; si enim mulieres portant ornamenta decentia, secundum statum & dignitatem suam, ut moderat. se habeant in factis suis, secundum consuetudinem patriae,erit actus virtutis modestis,quae ponit modum in incessit, statu, habitu, de in omnibus motibus exterioribus, di poterit esse meritorius, si sit cum gratia,&co osculum, amplexus,vel tactus, secundilm suam speciem non nominant peccatum mor m,rmeat 'quia possunt fieri absque libidine, vel propter consuetudinem patriae,vel propter ali ctuti erismi- quam necessitatem, aut rationabilem causam; Alio modo ostulum potest esse peccatum in fimortale,ex sua causa,si fiat cum delectatione libidinis, inducendo personam ad semicandum,de luxuriandum,&praesertim quando adsunt mollities,& emissio seminis. S.Thomas
Oseas Propheta non precauit peceato fornicationis, aeeipiendo sibi mulierem larnieariam, quia obedivit praecepto Dei, quippe qui potuit dispensare in praeceptis secundae tabuis, per quς homo immediat ε ordinatur ad proximum; bonum enim proxim i est quod eam bonum particulare. Non potest autem Deus dispentare in praeceptis primae tabulae, per quae homo ordinatur in Deum, qui a seipso alios non potest auertere; non enim potest Megare seipsum: quamuis quidam dicant, quod ea quae dicuntur de osea, sunt intelligenda contigisse in visione Prophetiae. s.Th.in Asput.de malo, 3. t. I. ad II.
Ira R A ista connumeratur inter mutas apud Graeeos, & etiam apud Latinos, & propterea in dictionibus Graecis admittit post se aspirationem,ut Philosophus:ante vero non admittit n,sed tantum m,ut impiust quando vero geminatur addendo supra aliquam virgulam, significae Papam ΓλPabulare deriuatur a pabulo,& significat pastum iumentoru,ex agristunde dixit Beata Agnes ad Tyrannum, Discede a me pabulum mortis 3 est enim propriE pabulum, idem quod cibus pecudvmr unde dictum est Petro, Pasce oves meas,quae verba intelligenda veniunt metaphorie , & smilitudinarie; praelatus enim deahet pascere subditos suos verbo, exemplo sanctae conuersationis, & subsidio etiam rerum
Pactum est duplex, tacitum, & expressum: Be quia omnes superstitiones procedune ex aliquo pacto inito cum Daemonibus, propterea prohibentur in illo praecepto primo, Non habebis Deos alienos. S.Th. 2.2.q. Iaa. arcia.ad tertium. Et proprie pactum est consensus duorum vel plurium in re, quae utrique parti placet; pollicitatio vero cum consensu amorum non iungitur, quia est promissio solius offerentis. Et pactum venit a pactione,quae est consensus seu placitum plurium: unde appellatum est nomen paeis. Et variet suci species
Pallium datur Archiepiscopis,in signum priuilegiatae potestatis. Et significat torquem
auream,quam lebant legitimε certantes accipere.S. Th. .sent.dist.2 .q. 3. art. 3.Eic n- numeratur pallium inter communia vestimenta, quia est superius indumentum, quod cooperit caetera vestimenta. Et non portatur ratione necessitatis, sed potius ratione hon
natis; unde scribitur Gen. cap. 38. quod Thamar nolens cognosci, tollens cito paIlium, cooperuit se. Panis sacramentalis dae nobis quinque, scilicet veniam culpae, virum morti, confirmat ad pugnam,confortat ad viam, & fuit praegustare ipsam gloriam. S. . in Esaiam cap. . Et pro-
229쪽
Te propriὶ materia Sacramenti Eucharistiae, est panis triticeus , quia inter alios
panes, communius homines utuntur pane triticeor Caeteri vero panes introdini lunt in desectum huius panis,ut notat s.Th. g. p.q. arma. Et dicitur panis a pascendo,quia pR--liti scit, & reficit esurientes. Et capitur multis modis; Primo pro pane materiali, ut ditaura
est Meundo pro pane sacramentali; Tertio pro pane scientiali, qui est ipsa scientia; Quar to pro pane spirituali, qui sunt virtutes; Quinto pro pane poenitentiali, qui est ipsa pinnPeentia; de quibus panibus potest intelligi dictum Euangelicum,de quinque panibus hor
Papa habet curam uniuersalis Ecclesiae, Se ad ipsum pertinet in omnibus generaliterque ad dispensationem rerum Ecclesiasticarum pertinent,super quas habet plenitudinem potestatis. S.Th. 2.2.q. 89.art. s. ad tertium. Et est veluti Rex in regno;& vocat solos Episcopos fratres,alios autem vocat filios. Et potest abolere infamia iuris. de quando dicitur non posse aliquid,hoc est,quia aliquando no expedit. Et erroneum est dicere,Papam vicarium Christi, non habere primatum uniuersalis Ecclesiae. Et tenetur quilibet Christianus subijci Papae, sicut Christo: unde dicitur Papa, quasi Pater omnium ; vel ab admiratione a pape, quod est admirantis, &c. Parabola est sententia habens obscuram similitudinem, ut scribit S.Th.o.p.q. I. arti Io. ad tertium.est enim sermo parabollaus. i.quasi similitudinarius: & dicitur a para,quod ea iuxta, & le,quod est sententia, quasi iuxta sententiam alteriust unde sacra Scriptura est plena huiuscemodi parabolis, sicuti illud, Simile est regnum coelorum patrifamilias,& d cem virginibus,quarum quinque sunt fatuae, & quinque prudentes, & sie de alijs.
Paracii sus est locus constitutus in partibus orientis, cuius vocabulum,a Graeco in La tinum vertitur ortus: conuenienter autem in parte orientali dicitur situs, quia etMedum est,quod in nobilissimo loco totius terrae fit constitutus;oriens auia cum sit dextera coeli, di dextera est nobilior quam sinistra, ideo eonueniens fuit, ut in orientali parte Paradisus terrenus institueretur i Deo. S. rh.p. p. q. I oa. t. I. Et est vicinus terrae secundum situm. N pertingit ad globum Lunae secundum similitudinem, quia in eo est perpetua temperies aeris. de est conueniens locus habitationi humanae, quia habet aerem temperatum,& tenuissimum, & plantas semper floridas. Et nullus potest ad eum ire propter impedimenta montium vel marium,vel aestuantis regionis.nec potest cognosci naturaliter,nisi per reue-ν-Mue lationem Scripturae; & haec opinio est vera, non autem illa, quae dicit, quod totus mundus' erat terrestris Paradisus,& deinde propter peccatum essectus est terra,in poenite itiam da- - isviri homini; nec etiam est vera illa alia opinio, quod terra promissionis, Ae prouincia Pale. 4ωμών... stina.erat Paradisos terrestris,sed propter peccata postmodum effecta est ite talis, cum Paradisus non sit nisi triplex, terrestris, de quo prima opinio,& coelestis,& spiritualis,qui est visio Dei, &c. Pars est duplex.Lessentiae,& pars quantitatis: pars essentiae naturaliter, sunt materia&formar Logice vero genus ει disserentia; pars quantitatis, est pars integralis, quae intrat constitutionem totius, sicut manus ti pes: datur etiam de pars potentialis, sicut intellectus et voluntas:datur de pars subiectiva, sicut homo respectu animalis,ut notae LTh. 3. P.q. 9
Participare nihil aliud est, quim aliquid ab alio partialiter accipere, quia omne illud.
quod est per participationem, liubditur ei, quod est per essentiam, ut notat S. Th.p. P. q. 96. are. I. Et aliquid participatur tripliciter; Primo, ut accidens a subiecto,vel sorma a materia; Secundo, ut superius ab inferiori; Tertio,ut causa ab effectu: hinc creaturae participant
bonitatem Dei, non quidem secundum partem, sed secundilm fimilitudinem , 8e imitationem, Sc.
Partiolare propriE loquendo,non est in diuinis,quia particulare dicitur,eo quod par ticulatur in ipso natura communis, cuius partem accipit, secundum virtutem, qua potest esse in pluribus, quamuis accipiat totam rationem eius, sed in patre est natura diuina secundiam totam suam virtutem, unde non potest dici particulare, nisi serie solum secundum rationem numeralis multitudinis: similiter etiam hoc nomen Deus, non potest esse particulare vel sing'lare, eum de pluribus suppositis praedicetur, & materia careat, quae singularitatis principium est: unde persona dicetur de Deo non secundum rationem particulationis vel singularitatis,sed secundum rationem complexionis, ut est quid complexum,in natura intellectuali subsistens,de existens, ut notat S.Thomas Identidissias .art. a.
230쪽
pna Fe,pampensi tuaine omnes causae irae,redue tur ad pamipensionem. Ee sunt tres se species parui pensionis. espectus, impedimentum voluntatis implendae,3e contumelia, Dipi si vistiκε δe ad haec tria omnia tnotiua irae reducuntur, ut notav LTh. r. a. q. 7.arria. &c. et γη
paruus dicitur aliquis triplieiter; scillaetaetate, humilitate,&sensu, ut scribie S. Thom. 'super Matthaeum, ea, II. Et propterea paruus dicitur abiectus, humilis,& fimplexi unde Christus dicitur paruulus quadrupliciterisnatiuitate propter statem,possessione propter crisin γρε- pauperiatem, corde propter humilitatem, & morte propter eius vilitatem: de hinc etiam μ' quatu- est,quod paruuli habent quatuor conditiones, qvie omnes in Christo paruulo exeellentis--sime inueniunturis puritas,humilitas, amabilitas, de placabilitas: paruus quoque relatia ad aliquid potest dici magnus, ut mons paruus, in ordine ad aliquem minorent,potest dici
Pascha dieitur quadruplieiter; Primo agnus pasehalis; Menndo panes aΣimi ι Tertio
ma dies azimorem; Quarto omnes dies mimorum. Christus quoque dichur Paschata nostrum, ut notat LTh. 3.p. 46. artis. in responsione ad primum. Et dieitur pascha quasi transitus. ει celebrabatur mense primo, ad eommemorandum benefletum liberationis ex AEgypto. Et significabat passionem, εc resurrectionem Christit vade festo paschae Hs eo rum,succedit festum passionis, de Resurrectionis Christi, dec. 1. Paschinus existens in Purgatorio, non orabat pro alijs, sed oratio aliorum ad eum fa,cta, exaudita est,propter fidem orantium, ut notat S.Th. .s t.disti .P ar. . in 1.quaeae
argumento a. ubi dicit, quod legitur de paschasio, qui etiam post mortem miraculum dit, reuelatus est Beato Germano Capuano Episcopo esse in Purgatorior dolet videtur, oratio postie dirigi ad illos, qui sunt in Purgatorio. Et respondens dicit,quod in miraculis praeeipuε attenditur fides,& deuotio orantis, de quia ille qui orabat putabae paschasium esse inpaeria, di ideo fisit exaudita eius oratis, o vita illius approbaretur, non quod exoseas in Purgatorio, oraret pro alus,&c. Passio duplex, Reatis,ut amor,de gaudium,quae ordinantur ad bonum,& timor de dolor, iquae ordinantur ad malum; Alia est passio intentionalis, quae spectat ad perfectionem p tientis, di tae poterat esse in Adam in statu innocentiae, ut notat LT m. p. p. q. p .art. a.
Passio quoque dicitur duplicitetis impropriti omnis receptio, quae est passio perlactiva ἐπι intelligere, de velle ι & dicitur passio propria cum abiectione Hicuius, sicut aqua amit. tens frigiditatem per ealeiactionem, vel eum homo aegrotat aut tristatur. Et disiiuretia passio omnis impeditio in suo conuenienti vadectumn iter soIec dici passo corruptiua, de persectiva, fle metaphorica, scilicet quando aliquis impeditura suo conuenienti. potest etiam diei passio motus appetitiuae virtutis sensibilis in imaginatione. boni vel mali; vel inclinatio quaedam. vel conuenientia derelicta ab agente in passum; vel essectus illatim actionis. Et potest esse species qualitatis, ει genus generalissimum; ει poena inflicta corpixi, ut passiones martyrum 3e spiritualis affectio ν de proprietas alicuius subiecti, puta riti. rilitas, est passio hominis, quae secundum LThomam realiter distinguitura subiecto,licet aliqui oppositum sentiant. νPati tripliciter dicitur; o modo proprussin .wndo remoueriirabeo quod conue- ἐnit tibi secandism naturam, e seeundum propriam inclinationem,sicuti cem homo segrotat aue eristatur. Secundo modo minus propriὸ dicitur aliquis paei,ex eo quod aliquid ab ipso abii citur,siue si ei conueniens.siue non conueniens; de secundum hoc dicitur pati non BIam qui aegrotat ed etiam qui sanatur. Tertio dicitur aliquis pati communiter, ex hoc selo quod id quod est is potentia ad aliquid, recipit illud,ad quod erat in potentia, absque hoc quod aliquid abijciaturisecundum quem m isa omne quod erit de potentia in actum, potest diei pati, etiam eum perficitur: de sic intelligere nostrum est pati . S.Thomas p. p.
Pater quod significat paterastatem,est proprium nomen primae perisnς in diuinis quia ' ' per hoc distinguitur ab aliis personis. Et multipliciter dicitun primo personaliter, & sio
prius conuenit priniae personae, Secundo essentialiter,di sic conuenit toti I rillitari; Tertio dicitur per similitudinem gratiae e sie dicitur Pater adoptans; Quarto per similitudinem glome et per communicationem doctri irae. S.Iho. p. p. F33.art. I. N a. Et dicitur patera patrando,qu ia patrat de producit Filium; seu a pater, quia patet de relucet per similitudinem naturalem in Filio. Et attende diligenter circa distinctioiam de Patre notiona 2-ter, δι essentialiter. Patie:icia