장음표시 사용
261쪽
in cognitionem alicuius occulti: de quia stequentius emus sunt nobis maniaestiores caussis,ideo signum quandoque contra causam diuiditur,sicut demo ratio quiadi,qu*ici'tret esse per signum a communi, demonstiatio autem propter xies est mr causam: re mugest, quod signum est res praeter speciem quam ingerie si bus, aliquid aliud ex se, haciemqn e nitionem venire. bignorum vero, Alia sunt naturalis; ut fiamus signiscans Ignem , alia data: Be eorum qox data sunt,qua: dam sunt lacramenta,quaedam non. Sanam intenta
Sil odi sinus incontinentis habet quatuor propositiones, duas uniuersales; quarum Rest rationis, puta nullam .rnicationem 4sse committendam; talia est passionis. puta dele ctationem esse sectandam: passio igitur Iigat rationem ne assumat ει concludat surrima. unde ea durante assumit & concludit sub secunda. S.Thom. I.Σ. q. 7.M.1.ad. Vbi masquod hoc non e it contrarium ei quod dicitur, syllo sinum cDstare ex tribus promi nibus,quoniam hoc intelligendum venit de syllogismo priori meo, posteri istico. opico,& mphystico, qui sint syllogismi rationis, non autem desyllogismo incontinentis, Simi lum,ut ait S.Th. 3.sentidist.23.q. g.art. I. Dimportat similitudmem uecti nemi unde i quatuor collectionibus nomen symboli imponitur. Primo a colle one mulsiorum hominum in unam ridem;Seeundo collectione praedicantium Fidemcluta omnes Apostoli collecti , hancredulam Fidei ediderunt. Musquisque quod suum est apponens ς Tertio,quia ex diuersis locis sacrae Seripturae colliguntur ea,quae e enda Liamt,ut ur promptu habeantur; marinomnia beneficia diuini lux collata ibi miliguntur. Et est symbolium Apostolorum, Niceni, & Athanasi. . Similitudo attenditur secundoni conuenientiam, vel communicationem in torma; de ideo est multiplex similitudo,secundum multos modos communicandi in inmm quaedam enim dicuntur similia, quae communicam in eadem forma secundum eandem rationem . di secundum eundem modum, ut duo aequaliter alba; quaedam secundum eandem rati nem, de non secundilm eundem mo8um imagis album, S: mimis album; terito aliqua diqcuntur similia, quae commimicant in eadem λrma, sed non secundum eandem rationem .
Simonia est studiosa volunta vemendi vel .endendi aliquid spirituale,vel spiritualitauannexum, & lieet sit infidelitas inmutive, tamen se adtim experiorem protest tionem
Simplicitas dicitur per oppositum duplicitati,quia stiliceoli quis aliud habet in coro, aliud ostentit exterius. ει simplicitas, pertinet ut viriutem. veritatis, & fuit intemtionem rectam, a quidem directi ,.quia boc pertinet ad omnem virtutem, sed excitae do duplicitatem, qua homosnum praetendititialiud. mundit, F,Th. . . I .RM. ,3d vht nota,quod simplex etiam dicitet, qmsi sine plica eqquod carer partibus, ut Dieus, Angeli,& anima nostra. Datur etiam simpix in respectu. t elementum respectu mixti. Dici auretiam simp ex ille, qui caret lituisme. : ti . Simpliciter potest accipi duplicite . ho inodoste dum quod simpliciter idem est,et absolutE. sicut simpliciter dicitur, quod nullo addito duarior,&hoc modo corpus ciuista mortuu Mutuum sipliciter filii idem numero, quia non habuit aliam hypostasim vivum mortuum; Alio modo fimpliciter idem xst,quod omniso vel totaliter,et sicc*rpys cinni mortuum d vivum,non fuit simplicite, idem numero quia non sese totali ter idem,cum vita sit aliquid essentia corporis viventis, est enim Micatum essenti te, di non acci
i Strustre sisah uti vel nominae halatum naturale similem i, bitui principimam,vel nominat ipsam potentiam ra tinnistaeum tali habitu; ει quodcuom hoc fuerit non milium dissere,qilia hocinoniaci edubitationem, nisi eirexti omino significati opem. autem' ipsa potentia rationis prout aratra uterim scit,s de situ dicatur, absq; omni habita esse non potest. quia naturaliscognitio rationi conuenre semiudum aliquem habitum naturalem.ut dei mellectu princ regum tex. Sah.de MLq.1εart. I. . Synefisamportat italuium rectum, non quidem circa sp 'l bilia, sed cirς particularia oper abilia, circa quae etiam est prodentis r unde Mn tam synesim dicuntur liqui iacraeo synectistensati, sicut Eeon ratio qui carent hac vir te, dicuntur asynmi.Linseu- oti fac ideo oportet praeter euhurim,quae est virtus bene consiliatiua, eliciti si eo aliam uirturem, quae est heraeiudicativa, vitaec dicitur Θςsis. S,Th. 1.2.q.II n. a. iu
262쪽
indimidulim,puta eratis,&milia . t. - cognostuntur sensu,tuxta illud, Sensus est singularium; Alterum est sin Iare in respectὸ.o species, puta homo, & leo; 3e hoc singulare est notum securi . dum intellectum, quia est minus uniuersale. S. Th. r. Phystex. a. exponMs illa verba, Vnde: ex uniuersalibus ad singularia oportet procedere, &e.
J . . mensuram seruans, & ideo illam materian, i etaliter tibi ' -:n qua maximie laudabile est mensuram seruare, huiusmodi autem in
v 'ens us incessus - . multum laedit,quia impedit usum rationis, magis quam excessuScibi. I. Thri 2.Q. IAo .ar. .
..h pertinet ut homo bene se habeat in acquirendo rectam aestimatiohem. per Leipsum, ita tamen ut solertia accipiatur pro eustochia .cuius est pars r nam eustochia - - de quibuscunque, solertia autem est facilis, & prompta coniecti inuentionem misit propterea dicitur habitus, qui pseuenit ex repentino, in- . ueniens qur congruir,nedum demonstrativis.sed etiam in operativis,&c. 2.1 .ao. aria. ain ta studium quoddam adhibitum ad aliquid consequendum: manima sum est autem quod maius studium adhabetur, ubi est timor deficiendii de ideo ubi est si ergo lallicitudo rerum tempora. Sozritudo νε- superflui studin Tertio ex parte superflui timoris, Aec. S. Th. a. a. q. 1s .art. s. . Solus test accipi dupliciter; Vno modo, ut dictio eathegorematica quae absolute misaliquod suppositum vvi albus circa hominem, eum dicitur homo albus, de hie uon adiungitur alicui termino in diuinis, quia poneret .litudinem circa term imitu cin adiungitur,di sequeretur Deum effosolitaritim; Alio modo accipitur, ut di cito lan cathe rematica; quae importat ordinem praedicati ad subiectum. Mur haec dictio LMmuis, vel nullus, Ec sinii liter haec dictio solus, quia excludit omne aliud suppositum a comias. potest addite iis essentiali, incendo, Solu&Deus Tternus,idest
nihil praeter Deum est aeternum,&c. S.I h. p. p.q. I. art.3.
. S.Than op. 'ad Romae . 3 lact. 3. supra i uixverbis, Hora est degeret aliquando significat num natura liquando autem mortem liquando. 2uiςtςm animalium virtuturm aliquando quietem contemplationis, aliquando stratiam . negligentiam, Usquequo pi dormis aliquan emi viri, Malluminabit te Christus, de sic intelliguntur illa verba . lamnu a ligamentum omnium sens in, secundum philose . sentiendi,pmptet excessim vigilandi,& est passio naturalis hausa euamathone vapo ILanui timento, ingrcssata frigiditate cerebri propter situ.
. ti dichur,c- diluiiud fit te ius mi tu considerato aliquid occultum inno. ς 'ta redem siquaerator iuditiciscit quid cui sit adhibendum siue illud fit res pora Issa luesit nor,isi dignitas. sis p n aut actib aliquakvocatur sera diuisoria is autem μῆ-raturquid agere omnendi it'eserve sit leoriar sivero quaeratur quid se laturum, quamistiter interuenit peceatum s Primose Iam seriis a Rum, necem tei Secundo si ab reuerentia. Tertio, si diuina oracuta ad terrena fie- quaa v c uertantiis; marem sita electiomisis Reelafiasticis. In diuisione ero thmpora, anil L etu uri nectinanti minineat. licitiametriae audebitareuerentinstitibus uti. S. Thout '
M pua sum' commumtestinuitis seeruuium toti derationem ecvi do potest esset 'Communis multis secundum rationmutantamaroiia litam rem, Maudiosius, quae in- . 'uxpluribus stre sinitans,de Meud quia intellectus littelligit na uram 'D mum emi per strinspuem a sere iurat inde esseia uno supposito singulari, vel in Pluridubcit ririer intellis una rat speeiei; undoseruato intellectu naturi speciei,p temtan uigium pluribus existens. ne eeMThomas Rp.q.:r3.ars. ubi di utat fi hoc
redditist vitiosa, inquantum lasciuiae. vel credilitatis, per ea quae ibi representania tur: νnde Chi ysostomus dicit,quodadultetrosimieratiuidos costituture tales inisectiones. multi re v
263쪽
Vbi nota , quod spectaculum aliquando dieitur ipsemet spectati ri dies soles , o De.ctaculum miserum, atm acerbum;aliquando dicitur res quae spectanda exhibeturialiqua doloeus unde ιpectatur . hinc spe rures, Miad ludos spectatuli causa mauenhiat, stator pugnae dicitor, qui pugnae nonse admiscet, sed se rus eius exitum expectae. Tractum autem a ludorum spectatoribus, qui histrionibus in scema fabulam agentibus otiosi desident, &α speculatio dicitur a spe lo. non a specular videre autem aliquid per speculum, est ri dere causam per effectum , in quo eius similitudo relucet i sede eculatio ad meditatio- -ἡ es via nem reducitur, ut ait S. . s. a q. amari. 3.ad a. Vbi animaduerte. quod aliud est videre speeulum. 8e aliud est rideret Deum in speculo e primo modo est videre Deum .per Fidem iuxta dictum Apost. Videmus nune per inculum 4n aenigmate,&e. iecundo ve-φ ro modo est, is ipsa creatura clare intueri Deum. de spectat ad cognitionem vesperri
Spes est certa expectatio suturae beatitudini si quod potest aeeipi ex hocquod dicit
a. d Tim. cap. i. Scio cui eredidi,&eertus sum, quia potens est depositum meum seruare, e notat S.Ihom. a. a. q. IS. e. . Et animaduerte,quod nedum in quaest. t 8. disputat de s Per quatuor arti num-sst in uesuntate, an fit in ipsis Beatis. quia quod quis videt nous rat,sed Beati vident Deum,igitur non sperant,& an sit is damnatis,&an spes viatorum babeat certitudinem, sed etiam in quaest. I .per octo aliis articulos S.Th. disputa de spe. . num sit virtus. & an beatitudo aeterea fis proprium obiectum spei, & num aliquis potat sperare alteri beatitudinem, de an aliquis possit licit4 sperare in homine, & verum sit virintus The Mogi ea,&s est distincta ab alijs virtutibus, S si se prior Fide,& Charitate, Et Spiratio non separatur persona Patris, de Filii, sed conuenit utrique,te M lieet fit relatio, non tamen dicitur proprietasiquia non conuenit uni tantum Artam neque est re latio personalis. .constituens personamrpaternitas enim, di filiati di processio passiva dicuntur proprietates per nates. quasi pellanas eoastidientes, nam paternitas est persona
Patris,filiatio pensocia Filιi, processiopessima Spiritus sancti procedentis, ut scribie h.
Spirisum, ut habet Sah p. p. ν3απι r. in rebus e porcis,impulsionem & moelonem gnificare:videturenam flatum.& ventum spiritum nominamur;&subdit, quod hoc nomen νpiritus sanctus proue sumitur in uirtute duarum dictionum, est commune toti Trinitari, quia non, ne spiriciis signifieatur immaeertalitas ditaina substantiae, spiritus enim eo .rpus inuisibilis est,& pariun hinee dei materia unde oninibus3substantiis immaterialibus, di inuisibilibus hue nomen attribuimus et huc vero quod dicitur sanctus,significatur ratas diuinae nimii : Si autem aecipis, hoe.quin dico Spiritus sanctus a vi inins M. Goais e Mux vis Ecelesiae est areon inlatiito, ad significandum unam trium por-rum,scilicet quae procedit per modum amoris,&c.
staris, propria imaendo significaequa mo digia nentiam positionis, secundum ausaliquid disymirutis Mumninduantuin natarae semitidiscin umbilitate stenim
264쪽
Studium praeeipue importat vehementem applicationem montis ad aliquid, mensau cognoscendo illila: ψnia per prius mens applicatur ad 'applicatur ad ea, in quibus homo per cogastionem diripitur. & ideo Hudium per prius respicit cognitionem,&per posterius duae tu ciue alia ad
talem ritualis selisus priuationem ; re ideo conuenienter stultitia sapient in opponitur, sepiens enim dacius est a sapore, quia sicut stultus est aptus ad diseret onera sapori cibo dignoscendam differentiam rerum,di causarum: unde oportet quod stultitia opponatur sapientie,sicut contrarium, fatuitas autem sicut pura negati ornam fatuus caret seris nidicandi, stultus autem habet sensum, sed hebptatum. sapiens autem subtilem, discernit quid sit iniuria. s. Th. 2.2. q. as. ar. .
Substantia dicitur quatuor modis; Vno modo substantia idem est quod essentia. & sie
tur, id est albedot colori Alio modo significat indiuiduum in tenere substanti uod dicitur substantia prima,vel hypostasis: Tertio modo dicitur substant ia secunda,ut genus, E in clion 'o ς Quarto modo dicitur substantia communiter, prout abis strahit a substantia prima, & secunda, & sic sumitur substantia quando dissinitur persona ,
qtiae est Rationalis naturae indiuidua subsantia:& per individuum, quasi per d fferentiam, trahitur ad standum prosii bitantia prima, sicut cum dicitur animal rationale, mortale. significat animal naturam animalis, prout at strahitur ab omnibus spectu bus. N per dise. rentiam ddit m trahatur ad determinatam speciem. S. Th. I. sent.dist. 1 F.q. .ar. .ad I. Successio propria est motui ; creatio autem neq; motus est, neq; terminus motus, sicut generat: 3, 1gitur creatio est absq; omni Decessione. item in omni motu successuo est ali. quod mi ilium , inter eius extremar & in factione in qua est successio, fieri est ante factum esset & pinnem factionem successiuam in tempore oportet esse, prins en im & posterius in motu numerantur tempore, sitniliter autem diuiditur motus, di tempus,& id super quod transit illotus: quod quidem in motu locali manitestum est, nam in medietate temporis
. regulari ter motum pertransiit medium magnitudinas, diuisio autem insormis respondens diuisioni temporis, attenditur secundum intensionem & remimoitem e unde successio rerum in factionibus,ex defeetu materiae prouenit,&c. S.Th. 2. coni. gent.cap. s. St e lata ut docet S Th. 2.1.q. 6Mar. I. nominatur ex hoc,quod aliquis per voluntatem
tendit supra id quod est: vnce superbus dictus est,quia superuult videri, quam est, qui enim vult sonrgredi quod est, superbus est:habet autem hoc ratio recta,ut voluntas uniuscuiusque teratur in id quod est proportionatum sibi, & ideo mani sestum est, quod superbia imi ortat aliqu quod aduersatur rationi rectae hoc autem facit rationem peccati, quia ma- pistri' rati nem eta. Et art.a. ait, quod peccatum superbiae potest duplici- Pὸe---.xer c0nsiderari ; Uno modo fecundum propriam speciem quam habet ex ratione proprij Σώ-
Ooiecti, di hoc modo superbia est speciale peccatum, quia habet speciale obiectu, est enim nordinatus appetitus propriae excellentiae: filio modo potest considerari secundum re,dundantiam quandam in alia peccata, & secundum hoc habet generalitatem quandam, Prout ex ea omnia peccata oriuntur,vel directe,vel indirectE. Suspicio importat opinionem mali,quando ex leuibus indicijs procedit: & eontinetit ex tribus. Uno modo ex hoc, quod aliqvis ex seipso malus est,& ex hoe ipso quasi conscius sueri litiae, faciliter de aliIs malum opinatur; Alio modo prouenit ex hoc, quod aliquis male allicitur ad alterum, quia quis contendit. vel odit, vel inuidet,vel irascitur alicui, ex leui laus lignis opinatur mala de illo; Tertio prouenit ex Ionga experientia: & propterea est triplex gradus suspicionis; Primus, quando ex leuibus indiciis incipit dubitare de boni. Iate alicuius, & tale est veniale,& leue peccatum; Seeundus, cum aliquis pro certo mali tiam alterius existimat pro leuibus signis, & hoc si sit de aliquo graui, est peccatum mor in te; Tertius , cum aliquis iudex ex suspicione procedit ad aliquem condemnandum,&hoc directe ad iniustitiam pertinet, di est mortale. S. TLa. a. q.6 ar. 3.
265쪽
R C literae numeratur inter mutas,3c habet quandtin cognatis nem cum D,ri scribit Quintiliantis r.lib.c. . undis antiqui pronun cisiane haec nomina Alexander, di Cassandra cum hac utera thmoderni autem cum litera d, &e.
Tabula seeunda post nauseaoxm,metaphoricE dicitiis Sacra.
mentum Poenitentiae: nam primum remedium maretra seuntibua est,ut conseruentur in naui integra, secundum autem remedium est post nauem stactam, ut quis tabulis adustreati ita etiam primunia remedium in mari huius vitae est,quod homo integritatem semet,secundum autem remes.
me si per Garum inim itatem perdiderit,quoa per pedituentiam recisat, ut notat S TE. 3. pq. 1 . art.ε. VN nota , si tabula aliquando signifiear planitiem in qua pingimus liquid, aliquando libellum aliquem,quem fibi quium instrum priuatim faerae consueuit. quasi memoriae promptuarium, eorum qua agimus, unde dicuntur tabu Iae accepti, di ex. Pensi; aliquando tabulae dicuntur asseres .ex quibus nauis compingitur, εα Tabernaeulum, quia est quoddam muttaile, significat statum praesentis ita uintabit
starum etiam veteris legis, ut notae S.Thom. I. a.*r .ata ad a. Vbi animaduerte,quod
poterie signifieare etiam defensionem Dei, humanitatem Christi, 8t totam dispositionem -- is Ecclesiae; νnde erit quintuplea. tabernaculum earnalis conci scentiae, temporalis vitae. - contemplationis,Ecelesiae mit itantis, & Ecclesiae triumstantis. Et dicitur rabernacu l um, i raberna , quae est domus innaturalis, immo ad tempus durat. quousque res ibi vendum τur: & inde tabernaculum dicitari quaedam mansio, quae non propria ει naruralis est,ficut tentoria,& eastra militum in expeditio quia ea relinquuntur finito bellanuel quia Mun. ur m odo hie, modo illic, &c. Tactus est fit amentum omnium aliorum sensuum: unde ad organum eius requiritur quod sit medium inter emitraria, quae simi calidum, & frigidum, humidum, & siceum, leti milia,quorum tactus est apprehensuas,fie enim est hi potentia ad contraria,& potest ea sentirer vade quanto organum tactus fuerit magis reductum ad aequalitatem eomplexio-Bis, tanto perceptibilis,eerieractus ut docet S. iup.μq.7ε.art. I. Vbi nota, quod tactus est unos genere,& est plures fmieaeeuadita plures contrarietates; vel omnes huiusmodi εoueniunt in uno genere proximo innominam, di ipse tactus dicitur sensis eorum ex qui. bus componitur animal,& perqua eorrumpitum & maxime viget in pulpis digitorum, reve est in aliis membris quam in lingua, distinguitur a gasi di secundum diuersam ratio
Tantum, est adverbium exelafiuum: & potest poni ex parte subiecti, & ex parte predicati: possiimusenim dicere, tantum Sortes currit, id est nullus alius, & Soties currit tantum, idest nihil aliud faciei ἰvnde non proprae dici potest, Pater est solus Deus,vel Trinis est solus Deus nisi forte ex parte praedicati intelligatur aliqua implicatimve dieatur, Trinitas est Deus, qui est solus Deus; di secuit dum hoc etiam posset esse vera ista, Pater est Deus, qui est solus Deus, vestribu LTh. mp. q. 3 I .an 3 ad 1. remeritas, sub*t eipitatio tantinetur: unde illa dicuntur fieri temere, quae ratione non regumur, quo iuidem potest eo ingere dupliciter; Vno modo ex impetu voluntatis.vel passionis; Al io modo ea e sexta regulae dirigentis,& hoc propriε importat temeritas: unde videtur ex ea radice superbiae proueniret, quae refugit subesse regulat alienarrmscipitatio intem se habee ad verumque; unde temetitas ibb praecipitatione continetur. quamuis praeeipi intio magis r iciae primum. s.Th. a. a. q. 3 3.ar.3.ad . hinc temerarius dicitur, non qui plus audet, quam oportet, sed qui facilὶ nullo adhibito consilio credit tdicitur etiam temerarius, qui nihil omnino formidat, sed aduersus omnia vaditidie. Temperantia dupliciter Meipi potest; uno modo secundiam communitatem suae significati mis, di sic temperantia non est virius specialis,sed generalis, quia nomen temperan ineiae significat quandam temperiemin oderationem, quam ratio ponit in humanis opera tionibus , di passionibus, qood est uommune in omni virtute morali; si vero consideretur proprie teperanti se ad quod refi at appetisum ab his qua maxime alliciunt homimm, sic est specialis virtus,virete habens specialem materiam,sicut & fortitudor unde diiscitur, si temperaatia est, qua libido,concupiscentia. refrenatur,& S.Ih. a. .q. I.ar.LTcmplum
266쪽
Temphim institutum est propter homines, non propter Deum, quia tu tus Dei duo te spicit. Deum qui colitur, de homines colentes: ipie igitur Deus qui colitur, nullo corporali loco clauditur,unde propter ipsum no oportuit ficri speciale templumaut tabernaculum, sed homines ipsiani colentes corporales sunt, & propter eos oportuit speciale tabernaculum vel templum institui ad cultum Dei, propter duo: primo quidem, ut ad huiusnodi locum conuenientes cum maiori reuerentia accederent. Secundo,ut per dispositionem talis templi vel tabernaculi. fignificarentor aliqua pereinentia ad excellentiam diuinata. tis, vel humanitatis Christi,&e.S. Th. r. h. q. tox.M. Id I. ubi nota, quod templum diciturariaendo, seu a conspiciendo, quia omni ex parte, seu omnis eius pars aspici potest. Et est duplex, Corporale, ut Ecclesia; & Spirituale, ut iustus,iuxta dictum A post. l. Cor. Templum Dei sanctum,quod estis vos; & Christus quoque dixit, 3oluite templum hoc, dic. . c Tentare est proprie experimentum sumere de aliquo, experimentum autem sumitur de
aliquo,ut sciatur aliquid circa ipsum, di ideo proximus finis cuiuslibet tentantis est scientia ; sed quandoque vIterius ex scientia quaeritur aliquis alius finis, vel bonus, vel malus rhonus quidem, sicuCcum aliquis vult se ire qualis aliquis fit, vel quantum ad scientiam.
vel quantum ad virtutem, ut eum promoueat;malus autem,quando hoc scire vult, ut eum Excipiat,vel subuertat,propterea Deus dicitur tentare,ut alios scire faciat. Diabolus sem- .per tentat ut noceat, in peccatum prςcipitando: homo quandoq; tentat ut iuuet, quandoqstut noceat lcaro, se mundus tentant instrumentaliter seu materialiter, inquantum. s. potest cognosci qualis fit homo, an contemnat prospera mundi, an sequatur,&c. S.Thomas p.p.
Terr7motus causatur principaliter a Deo, secundario autem a vento impellente alium ventum intra terram : ideo non potest esse simul in tota terra, sed per ducenta miliaria ad Plus,& per quadraginta dies, At quandoq; per annum,& evaporat Sole subtiliante. Et terrς-- motus nil ille, qui diuisit Siciliam a Calabria,& Hispaniam ab Africa: unde loca cauernosa circa mare, faciunt frequenter terraemotum: & quia vapor eontinue egreditur de terra quantum ad aliquid, propterea tempore terrεmotuum,animalia quae portant caput iuxta terram, sue ex hoc inficiuntur, per vaporem illum venenosum egredientem de terra r& licet in terrae motu videatur tremere totam terram,non tamen mouetur tota terra, nec de loco ad locum .sed in se. S.Th. in expos. Psal. I a. Ibi commota est,& contremuit terraia.
Testamentum est dispositio haereditatis; haereditatem autem coelestem disposuit Deus hominibus, dandam per virtutem sanguinis Iesu Christi, quia ut dicitur H . s. Vbi est testamentum,mors necesse est intercedat testatoris: Ze quia sanguis Christi dupliciter filii hominibus exhibitus; primo in figura Et in promissione, quod pertinet ad vetus testamentum; secundo in rei veritate,quod pertinet ad nouum.S. Th. 3. p.q. 78. ar. 3.ad 3. Et Psal. 1 exponens illa verba, Requirentibus testamentum eius, & testimonia eius, ait,quod testamentum generaliter est omne pactum Dei, testimonia vero sunt omnis Dei promissior hinc mouum testamentum est, in quo omnes promissiones Dei adimpletae sunt. Testamentum
quoque dieitur testificatio 1egis mentis, secundum Iuristas: in sacra Scriptura potest dici Pactum, vel placitum. Dicitur aliquando testamentum falsum,quod non est scriptum secundum volantatem testatoris: aliquando irritum, quod de iure inualidum est, quia multa . sunt genera personarum, quae non possiant testari, ut furiosus, reus criminis laesae Maiesta. tis, Religiosi, serui, impubes, &c.
Testimonium non habet in filii bilem certitudinem, sed probabilem, de ideo quicquid
est quod probabilitatem afferat in contrarium, reddit testimonium inessicax; redditur autem probabile.quod aliquis in veritate testificanda non sit firmus, quandoq; quidem propter cuinam,sicut infideles,& infimes. item illi qui publico crimine rei sunt,qui nec accusare possum; quandoq; autem absq; culpa,& hoc est vel ex defectu rationis, sicut patet in Uaeris, de amentibus,& mulieribus; quandoq; ex affectu sicut patet de inimicis N personis coniunctis, de domesticis; vel etiam ex exteriori conditione, sicut sunt pauperes, serui, Stilli quibus imperari potest, de quibus probabile est, quod de facili possunt falsum testifi
cari. S.I h. a. a. q. O ar. 3.
Theologia, quasi sermo de Deo, ut scribit S. Th. r. p. q. r.ar. 7. Ac per totam quaestionem docet, quomodo est necessaria ad humanam salutem consequendam ;de est scientia subal. ternata Theologiae Dei, de Beatorum et Ac est una, propter unam rationem sermalem, quae est reuelabilitas: Ac non est praecis E practica,neq; spreulativa, sed altior utrisque,continεs
speculativam, depracticam e deest dignior omnibus alius scientsus humanitus inuentis r. R est
267쪽
N est maxime sapientia inter omnes sapietias humanasi di habet pro suo tibi o adaequato ipsum Deum, sub ratione Deitatis revelatae r est argumentativa ex suis prineipiis, quae . etiam defendit contra negantes ipsaa utitur & metaphoris, tradendo spiritualia sub simi. Me m litudine eorporalium: & sub una litera plures sensus habere potest , quia eius auctor est
II qui plura intelligere potest, &e.
risis. Timiditas est leuius peccatum,quam sit intemperantia, quia unum vitium potest eom. cmu GD parari alteri dupliciteri uno modo ex parte ipsius materiae . seu obiecti ἔ Alio modo ex - parte ipsius hominis peccantis: & utroque modo intemperantia est grauius vitium,quam timiditas; Primo nam; ex parte materiae, nam timiditas refugit pericula mortis, ad quae vitanda inducit maxima necessitas conseruandae uitae; intemperantia autem est circa dei ctationes: ex parte etiam hominis peccanti magis peccat intemperatus,qui est corypo mentis, quam ille qui patitur timores, & tristitias, quia stupefactiunt mentem hominis .
: Timor est triplex, quia Mnectum timoris est malum i quod quidem duplex est malum
pinnae,& malum culpae; si ergo ais quis conuertatur ad Deum,de ei inhaereat propter tim irem pinnae, erit timor seruilis; si autem propter timorem culpae,erit timor filialis, nam filiorum est timere ostensam patris; si autem propter utrunque, in timor initialis, qui estimedius inter utrunque timorem. ut ait S. I h. a. a. q. s.art. a. S per totam q est. Ubi nota. quod art.3. tractat etiam de timore mundano, qui procedit ab amore mundano, tanquam . a mala radice; propterea timor mundanus semper est malus, quemadmodum amor mu danus e st malus, quia est desiderium quo aliquis mundo innititur tanquam finit ει quia timor nascitur ex amoreullud enim tiniet homo amittere quod amat,propterea tam amor mundanus, quam timor, est malus.
Tyrannus non potest eae diuturnus,quia est odiosus multitudini, ut scribit S.Thopula.
O. lib. .cap. Io. Vbi tu ta, o tyrannus est qui incommuni Republiea non vere principatur, & non ex iure conatur principari: nam sicut regnum dicitur rectus principatus, sic αν --a Uy tyrannia nuncupatur peruersum dominium, propterea tyrannus ille est, qui respicie ad 1 proprium commodum,ac crudeliter abutitur dominatur unde a. q.qa .ar.2. ad 3.ait Th. quod regi aien tyranni,cum non sit iustum,quia non ordinatur ad bonum commune, sed ad bonum priuatum regentis,ideo perturbatio huius regiminis non habet rationem sediti mis,nisi forte quando sic inordinate perturbatur tyrannicum regimen,q, multitudo sibiecta, maius detrimentum patitur ex perturbatione consequemi , quam ex ryranni regimine, &c.
Titulus tripliciter consuevit describit aliquando insepulchro allevius, hoc est sepulchrum talis: aliquando pro eraumpho,sicut Romae fiebat, hie titulus Christi est quierium-- phauit per Crucem, unde Pilatus imp ait titulum sit per caput eius. Hic est Iesus Naxare rus Rex ludaeorum t aliquando titulus ponitur in domo. haec est domus talis. ut docet S. Thom .in expositione psal. I 3. ubi nota,quod titulus propriε est inscriptio cuiuscunque operis, quae.c libro, operi, vel statuae superscribitur,ut statim primo aspectu argumentum noscamus, aut artificem. Et dicitur a tuendo titulus, quod tueatur factum auctoriar ει si quis alterius opus esse contendat, veri opificis indicet nomen; vel a Titan, qui ponitu
pro Sole, quia sicut et itan, idest Sol, illuminat, di facit videre quae sunt in mundo, ita de tittulus declarat opus, Acci
Tonitruum est extinctio ignis in nube, secundum aliquos; Psalmista tamen dicit, quoaeonitruum fit per concussionem ventorum, fic etiam di nubes t quia aliquando nubes sunt grossae, ex quibus grandines generantur, quandoq; cum smitur & aliquando ante grandinem est fragur nubium,aliquando non, ficut enim vapor ealidus ει siccus expulsus a stigido , scindetis nubem, facit sonum, ut patet in fulgure, sie vapor humidus congelatus iagrandiuem. 8c expulsus a calido. scindit aliqualiter. de facit sonum: de quia aliquando vapor humidus astendit ad locum superiorem: dc cum sit de natura aquae, fiunt ex eo imprestiones humi , quae sunt nebula, ros, caligo, pluuia, grando,& nix. dec. ut docet LThomas in exp. Psal. ι7. super illa verba, Iotonuit de cinio Dominus, &ατιναμ ali. 4 oreular significat Ecclesiam, quia sicut in torculari separatur vinum a vinatiis, sie in Ecclesia separantur boni a malis, opere ministrorum,& si non loco semper, affectu tament
ratione dicitur di area, quia separatio fit grani a paleis; item a verbis literaliter οὐ is. Pofitis separatu sensus spiritualis.Torcular quoq; dicitur martyrium, in quo fit separatio
268쪽
entione ealeantur , quassati in remanene in terra, animae ino ad Nouiem ecelestem emanant, ve ait s.Th. psal. 8. ad principium, &e. Tonsora conuenit eis , qui ad diuina ministeria applieantur; & haee tonsura. 8e rasura debet esse per modum coronae quia corona est signum Regni,& perfectionis cum sit circu- Iaris i illi autem qui diuinis ministeriis applicantur, adipiscuntur Regiam dignita terri. Aeret secti in virtute esse debent r competit etiam eis ratione subtractionis capillarum . de ex paree silperiori per rasuram, ne mens eorum temporalibus occupationibus a contemplatione divinorum retardeturiit ex parte inferiori per tonsuram,ne eorum sensus tempora libus obuoltiantiar. S.Ih. .sent. dist. 1 . q. I ar. r. q. I. Voi nora,quod tonsera non est ordo. ιed dispofitio ad ordinem: ordo enim est Saeramentum, tonsura autem non est sacramentum: unde licet sit signum alicuius rei sacrae,non tamen est signum rei sacrantis, quam -- ciat i de per tonseram homo solummodo deputatur ad chorum. in quo non habet speciale QSeium, sed commune; immo est d filio congruitatis, non necessitatis, &c. Torum est quot diuiditur inpari ,3c secundum eriplicem diuisionem est triplex totalitas; est enim quoddam totum, quod diuiditur in partes quantitatiuas, sicut tota linea, vel totum e piis; est etiam quoddam totam quod diuiditur in partes rationis, 3e essen. 'eiae,fieut diiunitum in partes dissinitionis de compositum resoluitve in materiam Se Brma, tertium est totum potentiale, quod diuidi eur in partes virtutis, ut anima. LTh. p. p.q. 76. ang. ubi attende,quod etiani persectum dicitur totum,quia ei nihil defiete adesse eius te. qui sinim*41ine Deus dicitur totus, de perseias; unde est totas in coelo, de in in serno. Ae in omnibus rebus. Dicitur etiam totum homogeneum, quod est eiusdem rationis in meo.'8e partibus suis, ut aqua: de totum haeterogeneum, quia non est eiusdem rationis,ut corpus animalis, Ecc. Traductio duo importat: s. originem, ει decisionem. non enim ignis generatus ab igne generante traduci propriἡ dicitur, simili rer nee Ii num diuisum in partes, dieitae, s eius una parvab alia traducaturi unde traductio propriε dicitur in generation nimatorum,
iis est pet deeisionem seminis; ει ideo non potest dici traduei ab aliquo,illud quod ab eo
originem non habet,nec diuisionem recipit; psopterea anima rationa is non traducitur K--ere e semineata ab extrinino est.S.Thom. 2.sent. dist. 8.q.1.arit.Ubi nota, qubd traducere,
duo dicit.s extra, de duco; unde capitur aliquando pro transserre 3t tradueeee librum ex μμ - . Itoma in aliam; aliquando est aliquem infinita amere, ut habetur Matth. i. Iosepheum ellet vir iustus, de nollet eam traducere; aliquando significat, aliquem de loco in Io -' cum dueere, επή it Trahere illud dieitur,qubd mouet alterum ad seipsem:mouere autem atἴquid seeundum 'roeum ad fetia sum, eonuenit triplieiter; uno modo fient fini unde finis dicitur trahere,&c diim illini Trahit sua quemque voluptas;& hoe modo potest dici, ba Iocus trahie id. . quod naturaliter mouetur ad locum; lio modo potest diei aliquid trahere, quia mouet id , ud seipsum alterando aliqualiter, ex qua alteratione eontingi uod alteratum moueatur neu diis locum, & hoe modo Magnes dieitur trahere serrum; Tertio modo dicitur ali. quid irrahere,quia hoeth et ad seipsum motu locali tantum, dc sic tractio est motus, quo
unum corpus trahit alterum, επ. x.Th. in .Pi Llin. s.
n um diem: unde idem e 'iudstium de omnibus, quoa n6, erant finaIiter damnati, prae si ebat enim Deus eos sanctorum precibus positis liberandos. 8e vitarentinia ads,st se liberalitate bonitatis suae eis veniam conrent,qnamuis aeternam poesam meruissent. tion enim efffimile demo ita quem solum meratur, di de alio iudice, unde Deus liberὲ - ριδε,-rimittere potest,sine ullius o sensa non alius iusex; qui punite habet eae pam in alium, vel β-im Iem in Retri publieani, vel in Deum commissam iride 3c poenam licite remittere non potest rob hoc non sequitur illud argumentum, Saluare illos qui sant in inserno, non est iust itis natalis e rea iustitiim,sed legitur,quoa o,us adpreces B.Gregorii Traianum Impe- ιω- is io orator tolutam, si ob hoe ninserno damnarum, ab initiis reis avit, se vitae restituit, radu. se ho6 ridetur quod de ii Gestate iustitiE , nabet QTh. sen dist. 3 q. v. ar. 1 .arg. I. Transteridentia sent enet, unuin, verum, bonum,aliquid,deres, quae lant idem realiter, deseritne talio , ut d res vllars endidist.8.q. tam 3.iσquo disputat, Vtram hoc nomet',ilii est, seminum internomina diuinae de Re mmdet,a, ita nomina ens.& bonum, num, di verum, impliciter secunduin rationem intellistendi praeeedile alia diuin, nomina,quod Patet exe- a communitate, si autem compareatur a viarucem, Oe potest esse dapliciter, Fel
269쪽
vel it cusdum suppositum, S sic conuertuntur ad inuicem, di fiant idem ia supposito,
unquam derelinquunt se;vel secundum intentionem eorum,& scens est prius ali=S, dcc Transfiguratio. dicitur asiumptio elaritatis, ut ait S. Thona. 3Φ.q.4 S. λ'I .in relin ad 3. Et in corp art. dicit. conueniens fuisse Christum Saluatorem noli rum,gloriam suae claritatis ollandere suis discipitiis, quod est ipsum transfigurarii cui tuos configurabat, secuq- dum illud ad Philipp. 3. Re forna abit corpus humilitatis nostrae,configuratum corpori claritatis suae: unde non suit mutata forma, neque natura christi, in hac transfiguratione, claritas fuit ostensa, quae quidem inter quatuor dotes, sola est qualitas ipsius p sqna in se ipsa; aliae vero tres dotes non percipiuntur, nisi in aliquo actq, vel motu, seu passi M. Et testes huius transfigurationis suerunt Moyses, Elias, Psti us, Ioannes, Iacobus, dc Deo Pater, quia in ore duorum vel trium te ilium liat omne verbum,Sc. ivrri Transubstantiatio, non eis cum motii aliquo, ait S. Th. . sentialist. 8.q.2.art. IK.3. ala L. propterea non denotat per Illa verba agere,ic pati, Si aliqua alia verba significantiam tum, quandoquidem iii transubstantiatione non ς si totus aliquis, edm non fit subiectum Commune,ne i mutatio, quia terminus transubstantiationis est praxxiliens actur ideo me nullum veIbum congrue potest tradi sorma Sacramenti Eucharistiae,nisi per verbum sub stanti upm. Et 3. par.q. 7 .art.4.m cor p. ait,quod omnis conuersio, quae fit secundum lem naturae, est formalis; conuersio vero illa, qua tota substantia p nis conuertitur in totam substantiam cortiporis Christi,& tota substantia vini, in totam substantiam sanguinis C isti, non ect sermalis, sed substantialis, nec continetur lyter species motus naturalis , proprio nomine potest dici transubstantiatio, &c. . Transumptio metaphorica, conuenientissime dicitur de Deo,propter quatuor rationes 'Prima di principalis, propter altitudinem materiae,quae nostri intellectus capacitatem
cedit; S nd', quia in nobis est duplex pars cognostitiua Lintellectiva,de sensithia, pr uidit autem diuina sapienti ut utraq; pars secundum quod possibile esset ip dimi-xedi ' ceretqr;Tert, quia de Deo verius cosnoscimus quid non est quam quid est;hΝςa-mationes de ipso sunt incompacte negationes vere; Quarta, propter occultatione' divi veritatis, quia Nylanda Fidei et ulta aiunt in fide Iibus, re irrideant, di simius ibu . errandi occasione sumant, ut bet S. Th. ι .sent. ist. 34.Φ3.M. I. in quo quaeri es
su id translative dicatur de Deo. . . . . . di
tio seu pe se xk dc peruersitas, est utilia Christiano iratienti, quia sic vivaciter eradici ipsum ab astros: erum mup inum. causge etiam motaucationem carnalitatis,de exta,
270쪽
sabee S. . in expost 3.cap. Epis .ad Rom. super illa verba, Cui tributum, tributum, de cui vectigal, vectigal, est signum sebuentionis, Ac praemium laboris, quod d procurant utilitatem populorum, gubernando regnum in pace,& quiete. Vbi nota,quod dantur multae exactiones, quarum aliquae sunt licitae, aliquae non, puta tri tum, pensio , quae significat solutionem quam pondus ostendit; vectigal, quod soluitur Pro rebus vectis; sic tabella,duana, Ac guidagium, salinarium, quod datur pro sale, peda Uum quod soluitur a transeuntibus: angaria,&perangaria, quae sunt onera personalia,iniusta sunt, de quibus vide apud Iuristas, lec. Trinitas, ut habet S. Thom p. p. q. st .are. r. secundum et hymologiam vocabuli, videtur significare unam essentiam, trium sersonarum, secundum quod dicitur trinitas, quasi triuunitas, sed secundum proprietatem vocabuli significat magis numerum personaru unius essentiae; Ac propter hoc non possiimus dicere, quoa Pater sit trinitas,quia non est tres persona: non autem significat ipsas relationes personarum, sed magis numerum personarum ad inuicem relatarum, e inde est, quod secundum nomen ad aliud nsi refertur.Verum quia nomen collectivum duo importat. pluralitatem suppositorum,& unitatem quandam,st, Iicet ordinis alicuius, populus enim est multitudo hominum, sub aliquo uno ordine comprehensorum: quantum ergo ad primum, hoc nomen trinitas, conuenit cum nominibus collectitiis; sed quantum ad secundum, differt, quia in diuina Trinitate, non solum est vii, tas ordinis, sed cum hoc est etiam unitas essentiae, propterea differt a triplicitate, quae fi-gnificat proportionem inaequalitatis. Tristitia potest contingere quatuor modin uno quidem modo. cum aliquis dolet de bono alicuius, inquantum ex eo timetur nocumentum, vel sibi ipsi, vel alijs bonis;& talis triscitia potest esse sine peccatoi secundo modo, potest quis tristari de bono alterius, non ex
eo quia ipse habet bonum, sed ex eo quod nobis deest bonum illud, quod ipse habet, & hoe
proprie est zelus: Tertio modo aliquis tristatur de bono alterius, inquantum ille cui accidit bonum, est eo indignus, quae quidem tristitia non potest oriri ex bonis honestis, ex quibus aliquis iustus emitur ; ει haec tristitia vocatur nemesis, de pertinet ad bonos mores rQuarto modo aliquis tristatur de bonis alicuius, induantum aliquis excedit ipsum in bin is, se haec propriε est inuidia,quae diditur tristitia de bonis alienis. S. Th. a. 2.qa6.art. 1. Turbatio est quasi ex toto turbari; le dicitur, quando turbatio inferioris partis ad sup riorem peruenit,ut eius ordo turbetur de hoc non est in aliquo sapiente, nec in Christo sese, Propter tres rationes quas adducit Seneca; primo,quia laritusnon perturbatur a debilio. xi, sed virtus est sortior malitia, ergo non perturbatur ab ea; nec a virtute, quia virtus non est virtuti cotraria,ergo nullo modo; Secundo,Nullus perturbatur, nisi de eo quod bonum Dum perdit, vel diminuitur, sed sapiens non perdit bona sua, nec ei positat auferri, quae sunt bona animae, quia bona corporis non reputat sua, ergo non perturbatur ; Tertio sic ι quia fortuna nihil eripit, nisi quod dedit, sed non dedit virtutem, ergo ipsam auferre non
Turpitudo est duplex; Una inhonestitis; Alia exterioris defectus,sicut turpe est homini esse infirmum, vel pauperem, de talis turpitudo mendicitatis non pertinet ad culpam, sed ad humilitatem pertinere potest; 8t sic mendicitas est licita, sicut secularibus, ita de Reli. ciosis: unde aliquis mendieare potest, vel ex necessitate, sicut cum aliquis non habet unde vivat, nisi mendicet; vel ex utilitate, sicut cum aliquis intendit ad aliquid utile perficie dum. quod sine eleemosynis Fidelium sacere non mest, sicuti petuntur eleemosinae pro
AE e litera V, est ultima voealis, quae saepe in consonantem transit, ct modo vim simplicis habet, ut iuuenis; modo duplicis,ut cupiui, cupiueram, in quibus i ante u consonantem posita, producitur; de eadem subtracta corripitur: aliquando u, consonans per dieresim,
ratione carminis in vocalem correptam mutatur, 3 c.
Vacare Deo, contingit tripliciter, Lectione, oratione, Si meditatione, ut notat S. Th. sent.dist. s.q. .ar. i. q. 2. ad I. ubi dicit, ν contemplatio aliquando capitur strictE pro actu intellectus diuitia
meditanti de ite contemplatio est sapieatur actus, Alio modo communiter, pro omiti acidae quia