장음표시 사용
81쪽
di secundo Intentionaliter sint entia rationis, sed ipsi non habent hunc intellectum,quia
dicunt praedicamenta non esse res ipsa sed potius signa rerum: hinc non dantur praedi camenta naturalia, neque Metaphysicalia, sed tantum Logicalia, ut ipsi astruunt. Et tamen loquuntur hic contra Arist. s. t. ubi inquitur praecipuὶ de praedicanaentis, &in antepraedicamentis expressit ipsa lingula per dictiones simplices,quae sunt entia realia, licet differenter Ze I.ogicus, & Physicus, & Metaphysicus, consideret ista talia praedicamenta, quia Logicus lub modo praedicandi,& subi jciendi, Physicus vero coiisderat sub modo sensibilitatis, liue mobilitatis, vel naturalitatis, secundum diuersam sententiam illoriim,qui diuersi modE loquuntur de subiecto Philosophi naturalis, Metaphysicus vero considerat prout sunt entia abstracta ab omni materia. Ex his apparet quid sit res , ut est transcendens, & quod est eius significatum,.
His declaratur qualitas propositionum Theologicarum.
VALIr As propositioniam in Theologia est circa approbationem ν ,& reprobationem ipsarum: nam propositio Theologica Catholica est illa,que habetur mediate,vel immediate ex diuina reuelatione. Imme diatE, sicuti scribitur Ioanni primo, Unigenitus, qui est in sinu Patris enarrauit nobis, &c. Mediate vero, ut est illa, quae habetur I cap. ad Hebraeos, olim Deus loque Patribus in Prophetis, nouissime vero loquutus est in Filio. Propositio Catholica quoque dicitur illa, quae non uni genti tantum, sed omnibus proponitur credenda, ut scribitur Matth. vltimo , Euntes, docute omnes gentes, baptiZantes eos,&c. & ista propositio Catholica ex natura sui est immutabilis, de vera . Et per oppositum propositio haeretica est illa, quae contrariatur propolitioni Castulieae desumptae ex veteri, aut nouo testamento, ut si quin negaret ista, In principio creauit Deus echium & terram. . Vel istam qnae habetur a .episti Petri, p. I. Non enim voluntate humana allata est Prophetia. Aliqua dicitur propositio quoque, non haeretica, sed haeresim sapiens, S ista dicitur dogma peruersum, ex quo sequitur haeretis proprie dicta. Exempli gratia, si quis diceret, Omnis homo Cracouiae existens,est in peccato mortali, ex hac sequitur,quod intam nouiter baptizatus Craco uiae sit in peccato mortali, quod est haereticum dicero . t Datur etiam aliqua propositio,quae dicitur impertinens, & est illa,quae licet non pertineat ad Fidem , tamen subiicitur authoritatibus Sanctorum ; ut si quis diceret, quod Ioseph sponsus B. Virginis fuit,vel non fuit mortuus tempore passionis Christi,hee enim non pertinet ad Fidem: tamen est discrepantia inter Doctores Sanctos, quia B. Ambrosius super Lucana cap. I .tenet quM non erat mortuus:sic etiam dc Chrisostomus. Albemtus tamen Magnus super Ioannem cap. I9.tenet ipsum fuisse mortuum,& ideo haec propositio dicitur impertinens. Aliqua est propositio temeraria ,&est illa, qua asseritur aliquid tanquam certum ἔquod nulla ratione, seu authoritate essicaciter probari possit, sicuti esset ista, Mundus finietur infra centum annos,quae quidem licet vera esse possit,tamen asserere ipsam tanquam certam, est temerarium, quia de ipsa nec ratio e ax,neque authoritas alicuius Saneti Doctoris haberiu'. Datur etiam & propositio eminea,seu falsa, afferens errorem,& salsitatem, discedensa recta via. ut effet ista, Prima causa non est vigoris infiniti, quam si quis pertinaciter assereret esset hereticus; si autem sine pertinacia,non incideret in heeesim,ut dixit B. Augustinus lib.de Academicis, Errare potero, sed haereticus non ero:quia licet omne hqr
ticum sit erroneum, & temerarium, non tamen e contrario, omnis propositio erronea ψει temeraria est haeretica, ut docet B.Αntoninus in a.parte summae, tit. II. cap. . . a
Datur & propositio iniuriosia,seu contumeliosa,& est illa,quae detrahit statui alicuius Fidelis aut alicui notabili personq,seu Sancto;ut est ista, Lex Moysi, suis umbris,& victimi , & terroribus secit hypocritas: haec enim aduersatur legi Mosaicae, & ipsi Deo, qui huiusinodi umbram, victa S, & ceremonias legis instituit, quae ex sua institutione ad
bonum inducebant,&vertistem syrabant .I. . I. i . l . .
82쪽
. Est propositio scandalosa, quae male nat,3test Mensivariarum authun .priae. Iranti a. beat occasionemri unae auditoribus,&militatem eadendi in haeresim; vidi quis dicerer abiblute, & simpliciter, Pater est maior Filio, non intelligendo secundum naturam humanam, ut docet Fides Catholica, scandaliχaret audientes, & ineideret in haereti Arrianam, quae hanc propositionem docebat. Datur & propositio scisinatica, siue seditiosa,quae in ecclesia, vel in populo induceret Seminas . diuisionem,& scisma:exempli gratia,si quis diceret,Malo Practato,seu Resi non estos, ect diendum; ista statiminduceret scisma lepraesertim cum contrarietur dictix Apostoli Pe tri I .epist .canonica, cap. a. Serui subditi estote in omni timore, dominis vestris, nona 'tantum bonis, & modestis, sed etiam discolis, M. IDatur & propositio impia, sicuti di propositio pia, pietas enim, ut stribit Apostι - Impia.
Titum cap. 3.est utilis ad omnia ,habet promissionem vitae,quae nunc est,& suturit unde si quis negarct orandum esse pro animabus existentibus in Purgatorio, vel indulgentias Pape pro illis concessas non prodesse , diceretur propositio impia, &cuna pertinaci estet hTetica. Nam heresis est error in intellectu,cum pertinacia in voluntate,s e clo ma falsum contrarium Fidei orthodoxae, vel opinio, siue assertio contraria veritati meo qui Christianam Fidem proseisus cs . . . . :Datur di propositio blasphema 1 blasphemia, qtis est irrogatio iniuriς Deo factae, at μέρ-
. tribuendo et,quod non conuenit,vel remouendo abeo,quod ei conuenit, aut attribuenes
do creaturq, quod est proprium Dei; ut si quis dicerer, hominem propria authoritateis . remittere peccata,ves Deum non esse misericordem,aut iustum; hε enim propositiones
Datur propositio dubia,seu ambigua,ut si quis diceret Relaticio persona distinguum Nubia. tur: hec enim potest habere duplicem sensum: primumqta distinguantur distinctioneta A L , i Librinali, seu rationis ratiocinate,& sic est vera propositi ceAlio modo quod distinguaue turdistinctione reali, quemadmodum distinguitur paternitas a filiatione. re sic habet
sensum falsum: v ude interrogandus est ille,qui protuli e propositionem istam,quia se imper quando est aliqua ambiguitasin obscuritas in propositione seripta an aliquo libro, recurrendum est ad scribentem,& docentem illum librum, fio etiam quando est prola ab aliquo actu loquente inter aliquos,recurrendum est ad intentione ipfios loquentis nam etsi circa propositionem praepositam aliqui diuersimodε opinati sint, ut scribi:
LThomaS P.P.q. O .art. I. Quidam enim dixerunt,relationes neque esse pratonas,nequo
in personis,& ideo distinsuutur persona 3c relatio distinctione reali. Tamen rei veritasx quam tenent omnes Catholici est, quod relationes personales sunt idem cum ipsis per- R. i. sinsonis identitate reali,distinguuntur tantum distinctione, brmali, ut dictum est,ea rati mster, is Me,qua abstractum est idem cum concreto: sunt enim ψsae personae relationes subsisten tcs: unde dicitur,qii5d Pater est paternitas,di E contra, paternitas est ipse Pater,& FiIius ' , est filiatio, di e contra, &similiter de Spiritu sancto,&processione. Ex quibus omnibus deducit Melchior Gano Episcopus Canariensis lib. ix. de locis Theologicis, c. . septem Sept tintracile gradus propositionum Theologitarum, Catholicarum. Primus earum est, quae exmprelie habentur in sacris libris Canonicis.Secundus vero earum,que ex istis per certam di necellaria in consequentiam deducuntur,& fiunt. Tertias est earum, quae verborentia
Christus Dominus nos er Apostolis,& Apostoli Ecclesiae tradiderat. Qirartus earum est, quae in Cone iiijs uniuersalibus sunt definitae: Quintus earum,quae a sede Apostolica sunt proposio fidelibus ad credendum. Sextus illarum, quae de Fide,& refutatione haeresum
Sancti Doctores una mente,vnaq; vom docuerimi. Postremus vero,&septimus est illa , . ' . rum,quae ex 3. . .& ὐgeneribus, firma,& necessaria consequentia derivantur.Et sic per
oppositum septem sene genera propositionum hereticarum, quae septeni illis generibus Pripsimust propositionum Fidei repugnant. Et quia apud Philosophos,&authores Latinos commu- Η-ticarum niter in usu est, sua dogmaea appellare sectas,vel haereses, ut Stoico insectam, Peripa teticorum haeresim, tamen dogma Christianorim non debet dici secta, vel haeretis, quia 'dogma Christianum non est inuentum humanum,nee iudicio humano electum est, quid credere debeatur,& quid non,sed determinatur ab Ecclesia,quq authoritate Dei proponit omni creaturae quid sit credendum: & propterea ille, qui est baptiZatus, & professis. st Fidem Christianam i&ab hac uniuersali doctrina se separat, proprie H eticus dici ἀρ- debet, quia vult sequi cerebrum suunέα voluntatem, eligendo quid credendum sit sibi, N H-π-.& quid non,ut dixit Tertullianus in libro de pristriptione Hεrςticorum iam vero est in
83쪽
vsu Catholicoriam vocareti resim, sue Η reticos, propter diuisionem tactam a Flu
Catholiea Ecclesigriunde hs resis. vdclinim est supra, est vitium nota in intellectu abs Iule, sed ine ut moto a voluntate eligenter & ideo nulla propolitio, aut sententia pro prie loquendo potest dici secundumsetipetica, sed solum ut denominatura tali adhesioire ad ipsam quandoquidem una & eadem propolitio, Verbi gratia ortui nota resur gent, potest pertiner d. omnes species infidelitatis, oportet quod nullam illarum secundum se sibi vendicet; nam sententia dicta ab Haeretico heretica denominatur, a Lamdeo perfida, dia pagano, Gentilis: unde propositiones ips secundum se sunt coturariqF dei, sic vocande,sunt quando contrariantur articulis Fide vel sacri scriptu . terminationi Ecclesie de Fide. Et istae distinguendς sunt. quia quςdam sunt contraris Fis. dei secunduin se diuuoad nos, quarum scilicet contrarietas ad Ficlam est manifesta nobis;quqdam secundum se tantum,quς scilicet contrarie sunt prop sitionibus verisipertianentibus ad Fidem, sed earum contrarietas non est nobis mani aesta, quia Ecclesia non determinauit; iicut ista propositio,Spiritus sanctus non procedit i Filio,secundum se esteontra kidei, a contrariatur g contradictorie pertinenti ad Fidem, sed quando ver res,atur inter ipis ludeles in dubium, erat contraria secundum se tantum . postquam autem patefacta est per determinationem Ecclesiς, est contraria Fidei secundum se , εο quoad nos , si siluatiensum pertinacem prestantem, post ipsius Euangelicam proseilii nem in specie herelisimponit. Et ex his diiuoluitur illa disii cultas de haeretico mentali. n sit vere haereticus quia est haereticus occultus: nam occiuitii duplex eis e potest, quosdam per se,&ΠuoddMn per accides. Occultum per se est,quod ex sua ratione sibi vendi cat non subesse cognitioni sensitivae, a qua incipit humana cognitio, secundum quam Ecclesia iudicat: occultum vero per accidens est,quod licet sensui subiaceat, testem tamen,vel testes non habet. Actus quoque interior dupliciter exerceri potest. Primo stilus, ut cum quis vult facere malum aliquod, vel odio habet aliquem, vel discredit solum indorde suo: secundo potali exerceri.ut causa commissioni , vel oinii sicinis exterioris. Heu in quis ex odio faciit, vel omittit facere aliquid extra, strue illud extra sit i quutio, siue operario quaecunquet: nde licet Occultissima per accidens. ut actus interiores, prout simi ratiuaeη eucrinum coitinii illairimu vel omissioni , sebiaceant Ecclesiae iudicio. de censuris, o iis tamen per secutiunt actus interiores, solum ab Ecciesie iudicio, die suris aliena sunt. qnia .homo videt, qua patent, Deus autem intuetur cor. btinc est. quod Haeretitia pertiniuimus in sotoxotae,non est excommunicatus,nec citrinis alia xum mnarum Iulixi unani : si tamen peccatum haeresis non ratione censurae annexae ,
ut in processu annaal, niam Curiae reseruatur, scd si absolute esses reseruatum I apae. vel Episcopo, non posset talis Haeriaticus ab inseriori absolui, quoniam reseruatio non , est poena, sed negatio, vel Mei tio iurisdictionis, qua stiperior tatest uti inquantumeliisque occultis. Hinc citatin est, quod si Haereticus in corde, exteriori aliquo opere,ves verbo peccatum suum exequaturi seu dicat, stat in est excommunicatus , etiam si nullus audiat, videat aut quomodolitat percipiatmiii ipsemet, quia tunc peccatum heresis non est occultrum Ecelestat, niti per accidens, per se cnim habet, unde possit ab Ecclesia stiri. quia est peccatum exterius, Sc Propterea. Ortet Consessores in prirem,cum poenitentes tepidi in Fide. qui victi tentationibus consentiunt contra Fidem occurrunt, an etiam secum solus ore pmtulerit propositiones t redicas, quando in illis erat, vel non . . Patet quoque ex his,quae fiat propositiones Catholicae. quaeue Hetreticae, & quis Hereti- eus mentalis. ω occultus, ac manisesbis, dec. de quibus omnibus lege Concilium Trid . sese. 1 .cap. 6 AEuod incipit, Liceat Epistopis,in irregularitatibus omnibus, de suspensi hibus ex delicto occulto peruenientibus,excepta ea quς Oritur ex homicidio voluntario,
re exceptis aliis duductis ad forum contentiosum dispensare,de in quibuscunque casibus occultis, etiam sedi Apostolice reseruatis, delinquentes quoscunque sibi subditos in Dioecesi sita per seipsos,aut Vicarium ad id specialiter deputandum, in foro conscienti ggratis absoluere,impolita poenitentia salutari.Idem de in haeresis crimine in eodem sortie scientiae eis tantum, min eorum Vicari js iit permitium, dcc. Et ex hoc habes, quod licit Papa coarctare possit aliorum iurisdictionem, reseruando sibi aliqua peccata absoluenda,nunquam tamen PUMVel Praelatus prudens debet sibi reseruare peccata interiora su itoruin, quia est inutilis talis reseruatio, cum non possit Pi latus inde fieri cautior in gubernatione gregis sibi commissi, de C Λ PD
84쪽
R M v s & proprius, ac necessarius modus, seu via, qua Theologus -- amautitur ad probandas suas propositiones,est authoritas sacrae Scriptu-- --rae, quae continetur in libris canonicis. Et haec methodus arguendi ex ι- authoritate est maxime propria Theologo, eo quoa principia The logiae per retae lationem habentur, & sic oportet, quod credatur au- . thoritati eorum quibus reuelatio facta est. Nec hoc derogat dignitatio Theologi: nam etsi Boetius voluerit lib. definitionum, quod locus ab autharitate est infirmissinius, hoc quod iste graui, limus vir dieit, intelligi debet do loco ab authoritate . quae fundatur super ratione humana, Uic enim est infirmissimus ;tamen locus ille , qui iupcr diuina reuelatione fundatur, est essicacissimus , ut scribit Lωπι δε Sanctus Thomas prima parto, quxst . artic. 8. ad secundum argumentum, asserens, -- Theologum uti authoritatibus Canonicae Scripturae, proprie ex necessitate argumentando, quia Fides nostra tinnititur reuelationi Apostolis, S Prophetis factae, qui can ni eos libros scripserunt: unde Augustinus in epistola ad Hieronymum, dicit, Solis a tem scripturarum libris, qui Canonici appellantur, didici hunc honorem deserre , ut nullum authorem eorum inscribendo errat se aliquid, firmi simε credam, alius autem ita lego, ut quantalibet sanctitate, doctrinaque praepolleant, non ideo verum putem , quod ipsi ita seia serunt,uel seripserunt. Et si quois, qui sunt libri Canonici Diςas eos esse quos Spiritu sancto distante sacri Authores exceperunt, & numer-tur sess. . Cone eiiij Tridentini; videlicet quinque libri Moysis Veteris testamenti, idest Genesis, Exo- μα---dus, Leviticus, Numeri, Deuteronomium, Iosue. iudicum, Ruth; quatuor Resuin duo G ut sunt. Paralipomenon, Esdrae pri mys dc secundus, qui dicitur Neemias, Thobias, Iudith, Hevier, Iob, Psalterium Dauidicum centum quinqiraginta Ps umoriam, Parabolae, Ecclesi stes Canticum canticoruin Sapientia, Ecclesiasticus, Isaias ι Hieremias cum Barach, - , Eaeehiel, Daniel; duodecim Prophetae minores, idest, Osea, Ioel, Amos, Abdias, Ionas, Micheas, Naum, Abacuch, Sc honias, AEgeus, Zacharias,Malachias; duo Maehabe rum, primus de secundus; Testamenti noui quatuor Euangelia, secundum Matthaeum, ,
Marcum, Lucam, & Ioannem; Actus Apostolorum a Luca Euangelista conscripti; quatuordecim Epistolae Pauli, ad Roman. duae ad Corinthios, ad Galatas, ad Ephesios, ad FPhilippen.ad Colossen. daae ad Thessalonicen. duae ad Timothaeum, ad Titum, ad Phil mon. ad Hebraeos, Petri Apostoli duae, Ioannis Apostoli tres, lacobi Apostoli una, Iudae
Apostoli una, & Apocalypsis Ioannis Apostoli. Argumentum ergo desumptum ab au- κτώ --εh ,ritate horum librorum, est necessarium in sacra Theologia, Arithor enim horum li- η mn obrorum non homo, sed Deus est, Dominus enim narrabit in icripturis populorum , ac Principum horum, qui fuerunt in ea, testatur Propheta, &c. Secundus modus, qui etiam dicitur locus. i. sedes argumenti, vel id,unde ad quaestionem propositam conueniens trahitur argumentum, est authoritas traditionum Christi. o Apostolorum, quς quoniam scriptae non sunt, sed de aure ad aurem ad nos peruenerunt, vive vocis oracula recti .sime nuncupantur. Et hic etiam modus est maxime necessarius in Theologia; multa enim pertinent ad Christianoriam doctrinam,& Fiden . quae nec aperte, nec obscure in sacris literis continentur. Inter alia adsunt verba quibus
in Calicis consecratione utimur, quibusque Christum Dominum usum esse profitemur. scilicet mysterium Fidei, de aeterni testamenti, & eleuatis oculis ad Deum Patrem suum; τυ--sα illa sententia, beatius est dare, quam accipere; & quod Imagines sunt venerandae; & sit. quod sacerdotes debent simul cum corpore assumere sanguinein, & quod sacramentum Confirmationis, & Ordinis non sint iteranda, & nonnulli alia, quae non sunt scripta in ea nonicis libris,sed hςc omnia per traditionem habita sunt, quod patet ex verbis Apost. x.Corinxii. I i. Cetera cum venero disponam. De eis etiam intelligitur illud, Deus auri- - s nodiis audiuimus,& Patres nostri annunclauerunt nobis, de cettera quet sequuntur. Tertius
85쪽
Tertius Iriminctu locus ueto utitur Theologus, est auctoritas Ecclesiae,quq est sponsλChristi per sdin, iuxra inua, Despolitabo te mihi in fidendi, scilicet in sempiternum,
Cliristus Dominus verbis suis promisit Apostolis, eorumq; successoribus, ut scriptum est Matth ultimo: Ecce ego vobiscian sum omnibus diςbus usq; in sempites' . propto πλquicquid Ecclasia, tanquim Fidei dogma tenet, verum est. nec qui chuam talsum,quod illa, aut credit, aut docet esse exedeuutini: quia clim sit co*us.Christi,ut scribit Apost. ad Epties. s. ab ipso Cliristo, veluti a suo legitimo capite mouetur & regitur,& sic error Cius in iPluna, tanquam in authorem referretur, reeitur quoque a spiritu sancto iust Spiritus veritatis, iuxta illud Ioan. 16. Clim autem venerit ille spiritim veritati , debitvo, omnem veritatem, & ideo errare non potest: ob id B.August in epist.contra sindamentum, dicebat, Euangelio non crederem, nisi Ecclesia me admoneret.
artus locus quo Theolosus utitur est authbritas Conciliorum generalium, in qui bus residet alit horitas Catholicae Eeclesiae: haec enim Concilia confirmata authoritatΡRomani Pontificis, faciunt certam fidem dogmatum Catholicorum . propterea dixit Christus Luc. io. vos audit, me audit. Et Matth. 3. Super cathedram Moysi scde runt scribae, & Pharis i. quaecunque dixerint vobis seruate & faciter propterea Ecclesia Catholicdi decreta talium Conciliorum semper accipit, & haereticos habitos ab ipsiS , tales etiam sine dubio existimauit. Concilia vero prouincialia non confirmata a Romano pontitare, pissunt errare in Fide, idcirco ex eis non sumitiir argumentum neces
sarium, sed tantum ab illis Conei lijs etiam prouincialibus quae aut horitate Summi
Pontificis confirmata sunt. Probabile tamen argumentum simi potest , ad suadenda dogmata Fides,quod patet ex cap. ad abolendam de hereticis,ubi a Lucio tertio,VincUlo perpetui anathematis innodantur hi, quos vel Romana Ecclesia, vel singuli Episcopi perdi Messias eum c oncilio c lericorum,uel etiam si oportuerit vicinorum Episcoporum, haereti crisaudicauerint, &c. Quintus: nivitis probandi veritates Theologicas. est authoritas Ecclesis Romant 'lup diuino priuilagili, & est. N vocatur Apostolica , in ea enim soliditas & authoritas Petri
collocata est:de se enim Petro, eiusq; successoribus intelligenda sunt verba Salitatoris nostri, Luz. . Ego autem rogaui pro te, ut non deficiat fides tua, & tia aliquando con-irersus confirma reatres tuos : fide destincto Petro, diuitio iure omnes illi qui ei siuccedunt habent eandent authoritatem, & potestatem, cum fini Pastores uniuersalis Fcelesiae,&ad ipsos reserri debent omnes causae maiores, aedifficiliores quaestiones, vr Ana eletus epist. prima de oppressiobe Episcoporum, asserit: unde in Nicena Synodo dotini intum est, non debere praeter semetiriam Romani Pontificis vllo modo aut Concilia cclebrari,aut Episcopos damnari,cui maiora Ecclesiarum negotia ab ipso Domino si etiali priuilegio tradita sunt; & Cis i l. id. sese. 23. cap. de delectu ciborum, vocat manam Eeclesiam omnium Ecclesiarum Matrem & Magistram, &c. Sextus est, authoritas Sanctorum Patrum, hic enim modus est proprius Theologo adprobandas suas veritates,licet si probabilis, ut notat S.Thomas p. p. q. I art.8. in resp. ad secundum, dicens, quod uti authoritatibus Sanctorum Ecclesiae lieet nobis,&tunc ex proprijs proceditnus, sed probabiliter.Ιn expositione vero sacrarum literarum comm nis omnium Sanctorum veterum opinio, & Dionysii,& Origenis,& Athanasi , Clementis Alexandrini,Gregorii Nazianχeni,& te rum G corum,& Latinorum, puta A gustini, Ambrosii, Gregorij, &Hieronymi,&c. facit certissimum argumentum ad Theologicas assertiones corroborandas, quia consenses uni sormis istorum, existimandus est
sensus Spiritus sancti; in quaestionibus autem ad Fidem non pertinentibus, intellagen- duni est, quod probabile argumentum inducit, vc. Septimus est, authoritas Theologorum Scholasticora, quibus adiunguntur iuris Pontificii periti: nam doctrina istorum,quasi ex altera parte correspondet Theologiae Scholasticq. Munus proprium huius loci est, qu in sacris literis &Apostolorum traditionibus addita continentur ea in lucem ponere ; colligunt enim Theologi ex principijs Fidei a Deo reuelatis,conclusiones suas, atque in principijs ipsis implicitas per argumentati
nes, rationibus naturalibus consentaneas explicant: quemadmodum Musica facultas, ex
his qu siant in Arithmetica polita, ea ratiocinando connectit, quae sunt in numeris sonantibus,aut consona,aut dissona: ita Theologi ex his que Fides posuit, ea quς sunt con sonantia rationibus naturalibus conficiunt de Deo, rebusq; diuinis. Scholastici quoque
Christi .Ecclesietq; doctrinam,quantum fieri potest ex disciplinis humanis,aut illustrare,
86쪽
aut conformare nituntur, ut docuit Aug.lib. 2.de doct.Clirish.cap. . argentea I aurea ,
csteramque AEgyptiorum suppellectilem, etiam si accommodatam aece cymus, iuro quasi nostram iacere possumus, & Infidelium usus vendicare,&c.. Octauus modus est,ratio naturalis, quae per ostines scientia 2 qatura ipsitae ins tas manifestatur: hac enim naturali ratione utuntur Theologi 'a a desiluendas p6stiones oppositas conclusionibus , aut principijs Theologalibus , aue ad stluendas rationes eontra Theologalia factas, aut ad stabilienda ea de quibus Theologia secundario est, ut d.
Deum esse unum,& immortalem, primam causam, actum purum,&e. Propterea Sancti
Doctores, qui speculativo ingenio praediti fuerunt, utS.Thomas, & D.Bonaventura, dc cisimiles,cupientes subuenire desectui humani intellectus, conati sunt adinvenire plu- frimas rationes naturales, ut cognoscant homines, quod ea que sunt Fidei non contrariantur naturalibus rationibus, & ut Fideles quoque iudicent, Theologiam nostram Procedere ex his rationibus veluti ex proprijs, de quandoque necessarijs, ministerialiter amen,non ruione sui, sed propter intellectus nostri infirmitatem, ut docet S. Tio.p.P. q. r.art. I. quod Theologia accipit a Physicis disciplinis, non quod ex necessitate eis inrigeat, sed ad maiorem manifestationem eorum, quae in ea traduntur: unde Utitur eis,
eaquam inferioribus, S: ancillis, sicut Architectonicae utuntur subministrantibus,ut ciuitis militari, & hoc ipsum, quod sic utitur eis, non est propter desectum, vel insuffcientiam eius, sed propter desectum intellectus nostri, qui ex his, quet per naturalem rati nem ex qua procedunt aliae scientiae cognoscuntur, facilius manuducitur in ea, qui supra rationem sunt, & in Theologia traduntur. Nonus,est authoritas Philosophorum,qui naturam ducem sequuntur,in'quibus conumerantur Iurisconstilli,qui & ipii profitentur vera Philosophiam, istorum enim omnium Iu M. Munus idemq; consensus certa fidem facit,eorumquς naturali lumine cognoscuntur: unde Arist.lib. a.de coelo, licebat,ueteres,& maiorum maxime nostrorii sententias veras esse:
sergo in omni disciplina di arte, oportet addiscentem credere,necessarium est habere . t fidem proisitaribus concurrentibus in eandem sententiam. Utuntur ergo sacri Theologi auctoritatibus Philosophoriam, ubi per rationem naturalem veritatem cognoscere P et tuerunt,ut habemus exemplum de Paulo Apostolo,qui ut stribitur in Aetis Apost. c. II. qui contra Athenien.vsus est testimonio Arati Poetae , Cenus Dei sumus, ut quidam ve morum Poetarum dixerunt, si erso genus Dei sumus, non debemus aestimare auro, aut Gu gento, aut lapidi sculpturae artis, & cositationis hontinis, diuinum esse simile, &c. 'Decimus & vltimus modus, est authoritas humanae Historiae, siue per authores
dignos seripte, siue de gente in gentem traditae, non superstitiosε, atque in aliorum gra tiam,sed graui constantiq; ratione.Nam & si nullus Historicus praeter Auctores sacros, certus esse possit, idest idoneus ad faciendam certam fidem in Theologia, Historici ta- m Mia M. mea graues,ac fide digni, quales nonnulli fuerunt,& in Ecclesiasti eis, & in secularibus,
Probabile argumentum iaciunt in Theologia, tum ad ea quae sunt corroboranda, tum Misita aduersarioriim opiniones repellendas.Et quando omnes probati,& graues Hi- , sorici in eandem rem gestam concurrit ut, certum argumentum adducunt ad c TO - , erandas Theologicas veritates .
ratet ergo decem esse modos, seu locos, ac sedes quibus Theolosi utuntur ad probandas ins veritates: quorum septem propriε spectant ad Theologiam, tres vero po
,ere Patres usi sunt his modis, probandi veritates Theologicas, praesertim Ausust. de Mmina Christ.lib. x. p. 3. loquens nominatim de Philosophia dicit, Philos' 1 autem qui vos Utur, si qua fortet 'era Fidei nostrae accommota dixerunt, maxinae platonici ''non solani3 .rmidanda mn sunt, sed ab eis etiam, tanquam ab iniustis posses ribus in Uun nostrum veodicanda.Et Hieronymus in Epist. ad magnum oratorem scribens, ait, Si quis Wtem nouerit, Grammaticam, vel Dialecticam ut recte loquendi rationem han G--maestaseat, inter salsa & vera diluescet,non improbamus. Et Theodoretus libro 2 .de Fide, tr Rrebmea
cap 3. proclamat, Credite vestris Lltem Philo pbis, d amici, qui vos praeuia quadam traditione disponunt, atquς ad nostra percipienda erudiunt. Sic & Beda in expositiops primi Reg.Boetius lib.de Trin.Clemens Alex.lib.st om. Athanasius, Ambrouus, Pirrisuonam, Dionysus Areopagita, ut e terqs resinquam, prisertim Fcho ticos,quipedum his locis usi sun ad probandas veritates Theologicas,sed etiani adueri mos va-
87쪽
Hic emi tur modi, quibiu Theologis uti potest adfluenda
argumenta contra ipsium propos ta
V r A Theologus contra tria genera pers arum disputationem ha-ibere potest, quorum primum, est natio Iudaeorum,qui acceptant Vetus Testamentum,& aduersus istos necessarijs argumentis uti poterit Secundum genus personarum est Hereticorum,qui recipiunt Nouum,& Vetus Testamentum, & aduersus istos etiam potest uti necessariis argumentationibus,quia ex uno articulo ab eis cocesso poterit alium probare,ut secit Apostolas I. ad Cor.cap. I s. ex resurrectione Christi
ab eis concessa, probauit communem resurrectionem, arguendo sic I Si Christus resur T- M ur rexit,ergo denos resu must nunquam tamen Theologus probat sua principia,quq sunt articuli Fidei, sed ipsa supponit, tanquam verissima accepta ab ipso Deo mediaia, vesimmediatE, quemadmodum etiam citerae scientiae iaciunt, praesertim subaltemarat,que non pr'ane sua principia esse sed supponunt ea esse vera, Iicet Theologia cum sit maxi-mὸ sapientia,inter omnes sapientias humanas, non quidem in aliquo Fenere tantum , sed simpliciter,ut scribitur Deuteronom. .Η est nostra sapientia,& intellectus coram populis,non arguat ad sua principia, sed ad conclusiones ex principijs, disputat tamen contra negantes ipsa , si aliquid ex eis illi concedunt. Contra vero totaliter negantes, soluit eorum rationes, quemadmodum Metaphysicus agere solet q. Metaphysic. co era Prothagoram, Eraclitum, & caeteros antiquos negantes principia Metaphysicae. Tertium genus persenarum sunt Gentiles, de pagani, qui non acceptant neque Vetus, Novum Testamentum, de aduersus istos non potest Theologus uti argumentis necessariis,sed tantum rationibus natur 'ibus,quibus 8e ipsi enuntur assentire: de hinc est τευ γε quod Theologus de necessitate debet habere cognitionem rerum naturalium, fi aduer istos disputare praesumat, de eb magis,quia ex meditatione creaturarum admiramur sapientiam , quia ea quae fiunt per artem, sunt mani sestativa ipsius artis, quia
iam saetii sunt ad similitudinesti artis: & quia Deus benedictus sua sapientia produxit
res naturales,3 creaturas omnes,ut dixit Propheta:omnia in sapientia secisti Domine: idcirco ex consideratione istarum collisere possumus diuinam sapientiam, ut ipsemet Propheta alibi dicebat, Mirabilia opera tua,& anima mea cognoscet nimis: nam; eo ' . sideratio creaturarum, dueit ipsos considerantes, in admirationem altissime Detvire eis,&propterea parit reuerentiam Dei in cordibus hominum: semper enim irtus f πη- reue. cientis eminentior intelligitur in rebus factis. Et ex hac reuerentia, dc admiratione Dei quidam timor reuerentialis, ut seripsit Hieremias Io: Magnum est nomen tusis 'rtitudine, &qut ς non tImebit te H Rex gentium p Consideratio etiam creaturarum ducit in amorem diuinae bonitatis,ut scripsit etiam Propheta. Delectasti me Domine thfacturae tuar & est necessaria ad excludendos errores,qui oeiunim circa creatistas ipsas,
, & ipsium Deum. sed diuersimodE Theologus, & Philotiphi considerant creatustas: nam Theolosus considerat ipsas, quatenus in eis resultat quaedam similitudo Dei, fle ducunt - δε viri, cognstsofiem eius,ut est quaedam causa inciens, finalis,de exemplaris: Philoseph ve----,. ro considerant ipsas secundium earum preprietates, Erpropterea secundum seuersa genera ipsarum constituuntur diuersae partes philosophiae ; unde m Iosophus considosae ignem,prout ei conuenit hiri serium, di se graue,ut conuenit ei serri deorsu sed et de logus conssilerat tam isnem, quam graue, emerasq; erraturas prout in eis Epparet vo. stigium, similitudo, de imagb Dei, & prout sunt ipsius mi , Ec creantur, 3e conseruantur a Decr. neenon &ad ipsum reseruntur. Et ex ipsis eosnstis minit aliquas raelones , L . quas reliq*phi adducunt cohtra Fidem.Nec est imputandum insumietie ipsius Theo . ..logi , si traetermittit aliquas proprietates creaturarum, e puta figuram oeli, qualita
tem riptiis pationes linearum,de magnitudinum, quas considerat Geometra, quia non
habet ipsi Theylogus considerare, niti ea quispeiant ad suum propositu, dc propterea diuerso orritie procedit Phihosophus, se Theologus in cemsidetatione sua. Philo phuqταφ p lo considerat de creaturis: secundo de Deo :- Thoesogiis semopposto modo,
88쪽
ita ει facilius potest dissoluere a menta, quae ipse Philo phus poterit udducere contra Fidem, quae innititur veritatii libili. Et licet et stiat haere omnes rationes, quas adducere solent Philosophi contra Fidem, scit tamen omnes esse solubiles: in rara visis actu enim exemito non quilibet Theologns hoc agere potest, sed aliqui tantum, ut fuit S.Tliomas, qui in libris contra Gentiles, in actu exercito dissoluit rationes Plutosophorum,que contra Fidem fieri solent,sic etiam D. Bonauctitura Magnus Alberi is, Alexan- der Alensis, caeteri Theolo*i, qui speculativo ingenio praediti fuerunt, secerunt in libris sententiarum, qui duplici via distiluerunt argumenta Phila sopia Orii O.
Docet Theologus Deum este trinum, S: unum. Arguunt contra hoc Plailosophi, Omnis una res numero,est una petibnaliter,& hypostatice. sed Deus per voς Theologos ei h una res numero,ergo Deus erit etiam una res personaliter,& hypostatice. Respondent Theo--i, negando maiorem, asserendo instantia, quia Deus est trinus,& unus. Et hec solutio eu ex creditis,non enim sciunt Deum esse trinum,& unum, nisi per reuelationem, de Per
Fidena,tamen istud argumentum est solubile a Theologo. Potest etiam S secunda via uti ipse Theologus,dissoluendo hoc argumentum ex propositionibus scitis,quo ad hoc,putae ψosando maiorem,dicendo, m omnis res una numero est una rsonali tela ta rebus fini- tas, di dependentibus a Deo, non autem in re infinita, quae est ipsemet Deus, non quod Theologus sinat demonstratiuε eius contradictoriam, scilicet quod res infinita sit plures
hypostaticἡ, sed bene scit negati u , quia ipsi Philosophi nullum medium demonstratiuu, --Ita. de euicax habent ad probandam illam: dc hoc scire dicitur negati , quia nullo medio
demonstratiuo cogitur intellectus. Et hie est unus modus ibi uendi argumenta Philoso- 'phorum ex icitis quo ad hoc, preter illum,qui erat ex creditis.& reuelatis in Theologia. Est& alius modus dissoluendi arguineum Philosophorum . scilicet ex sciris sim 'lici ter,ut si xliquis Philosophorum dubitet circa Sacramentum Altaris, arguendo sic, Acci dentis ei se,est in Ile subiecto suo, sed in Sare mento Altaris videmus accidentia inhςre-M,Puta albedinem, Sc saporem,&cetera acciduntia,quae dicuntur esse ipSus substa uiat panis, igitur in illo Sacramento adest substantia panis,de vini.qug sunt propria subiecta illorum accidentium, ex consequenti non est ibi corpus Christi. ut dicit Theoloψust hocienim dissoluere potest Theologus ex scitis simpliciter, distinguendo primam propolitionem de inhaerentia accidentis,quae est duplex, altera actualis, altera vero aptitudina-ΗMVe disputant etiam Metaphrsiici 7. Metaphys. e quod non est netessarium ut accidens sinualiter inhaereat subiecto, bussicit autem ut inhereat aptitudinaliter: le sic dissolute
S,Thomas hoc argumentum 3.P.q. 77.art. .&hoc est necessarium, quia effectus magis
dependet a causa prima,quam 1 causa secunda, Deus autem. lui est prima causa substan- tiae, ει accidentis, propter suam infinitatri virtutem, potest conseruare accidens in esse, scut per propriam causam, subtracta substantia, per quam conseruabatur in esse per Cau- am secundam, sicut etiam alios effectus naturalium causarum potest producere, tae na-tMalibus causis,sint hum,num corpus formauit in utero virginis, sine virili semine: S: peopterea definitio accidentis no corrumpitur, quia sussicit ut aptitudinaliter inhqreat. Et sic Theologus diisoluit etiam argumenta Philosophorum, non tanquam ex extraneisti sua scientia sed tanquam ex propriis ministerialiter tanten,quia utitur omnibus Phy- in ιν
seis disciplinis, tanquam suis seruis, & ancillis, 3c inferioribus. si quis etiam Philosephus argueret contra mysterium diuinae generationis, dicendo, ' 'vos Theologi ponitis Patrem tenerare sibi Filium aequalem, cur ergo Filius com sit persectus sicuti di Pater, non senerat cum persectio firmumquo iin, quando generat tale, quale ipsum est r& hoc argumemum quoque fieri poterit de Spirita sancti Sed respondent Theologi , in Da tuas Pi q. a.art 6..iniod Filius non geoerat, non quia non potest,sed quia non oportet,quia generatio sigassicat relationem indivinis; in quibus est eadem ementia, quae in Patre est paternitas,de in Filio est liliatio,& sie tetiam est eadem potentia, qua Pater genritat, aequa Filias fieneratur, qvia multiplic
tio genitora est ex materia, nigitur Filiussit immaterialis, sicuti ερ Spiritus sancti' ristion est neeeta vi multiplicentur Piiij, aue spiritus sancti in diuinis. Hoc etiammodo κωκ Diadiolum Mologi argumεm,quq fiunt circa mysterium Incarnationis D inim,quia ' 'ula.due distant in infinitum,dicii Philosophi iungi non possunt, sed 'uma a.
et humana distant in infinit quomodo ergo sunt coniuncta Mi hoe mysterio λ Eix Dila
eonditio m suae naturae,iaconuenit Deo, secund- excellentiam
89쪽
yim s ae msi sitae bonitatis: vilate licet finitiani, & infinitum coniungi non possint per potissmaram, coniunguntur tamen perpotantiam infinitam iptas Dei Opt.Max.
CAPI TvLUM TRIGESIMUM TERTI UM ἀ
Hic aperitur via dissoluendi omne dubitabole, per formalitates prat ZM .
Vsi T AiR E T aliquis, tua distinctione distinguitur essentia ab existeristia rerum Creatarum. Respodetur per doctrinam habitam cap-.quod distinguitne distinctione realit & fundatur haec veritas in 3 .de anima istex.9. ubi ait Arist. q, aliud est magnitudo, Ae aliud magnitudinis esse,& aliud aqua de aquς esse;vbi Themistius apertis verbis docetis, aliud
est existentia aquς, & aliud essentia, di aliud existentia m gnitudinis. 8t aliud entia quia zmagnitudinean. ει aqua intelligit supposita,quq existunt;per esse magnitudinis.& eslbaqnq, intelligit a ris .esI entiain.& natura M . Boetius quoq; in lib. de Hebdomadibus diciti bdomadas . p esse rei est diuersum ab eo ε' quod est,hoc est suppositrum, quod ex istieessi distinctuin realiter in ipsa essentia, dia illamin: ' a reali distinctione distinguimturi quorum unum intellis innas sub opposto alterius, sedo possumns de facto intelligere essentiam fiati opposito existentiat, intelligimus enim alis
quando essentiam non existere, puta essentiam rosae praeterit qu* neque est actu, nequa potentia,estin non possit iterum existeret en naturam, sed non existentia opponitur existentiae erg6 possiamus intelligere essentiam fissi opposido existetiae, & sic reali distinctio ne distinguuntur Quod etiam D. Albertus Magnus dixit in lib.predicamento iri, cap. 9.ubi ait, manifestE essentiam Haliter distingui ab existetitia. Q iam doctrinam posuit S.Thomas fidus discipulus Albeeti inli lio de ente & estentia , c. s. ut latius etiam noseomprobauimuς . Metapindisp. Etest doctrinae Catholica sumpta ex sacris Concilijs. praesertim ex Concilio Generali Constantinopolie. 6. actio ne a. ubi his vertas Iocimitur de existentia Christi, Si ut quippe caro,&aniana ratio lis.&diuinu Verbum existunt; m ubi apparet in Christo Domino esse xantum micam existentiam diuinam. cum sit tan- mim M'm 3 tum unica pers a diuina ac nulla est exulantiatiumana, is iturin eo existenti , esse tia reali distinctione distinguatur. Quod manifestius docuit Hilarius 6.lib.de Trinitate, '' inquiens in solo Deo existenti viri non esse accidens, in creaturis autem omnibια est accidens. QDd antiquissimi Philosophi inter Arabes docuerunt,ut Αuiccnnas I. Met c. s. ει Aleazes ; quandoquidem, illa dicuntur distinctione reali distingui, quorum unum remanet, alterum vero perit,urdita est de his rebus, ne cessentia,&existeistia, ut patet in mysterio Ihcarnationu,in quo pereunte essentia humanitatis Christi, que erat rettia entitas, remahut tamen existentia personae humanitasis. Et sic omnes latentur dicere. qui rectE philosopliantur ., essentiam &existentiam distinctione reali distingui. Et haee ne eonsiderare oporter, quia multos vidi cristato capite in Philosophia se iactantes
o. anda, is Ex quibus excludenda venit opinio Mareoli, & Durandi, apud Capreolum r. sen---.ist νε- tentiarum, distinction: p. existimantes existentiam. essentiam sola ratione disti o-I I , ει habere se vel currere. & cursus ,.quae significant unam & eandem numeriamrmali diuersa tamen nationeinam cursus significat absoluti sermam currenda,curretς autem absolute non sgnificatillam,sed ut abaliquo progreditur vel possidetur, sic cilci ita &e istentia lignificant eandem formam essendi diuersea tamen ratione,quia essentiam4 - νώ siqnificat illii absolutὸ, existentia vero.' ab aliquo possidetur; existere enim nihi: a laud . etsi, quam habe .essentiam. Excluditur.secundo opinio Henrici Gandauensis in quoἰi -- - - etis, quolib. 8.q. 3. docentis, essentiam &existentiana inter se distingui respectιbias. α- η habitudinibus ad Deum qiu quidem cum fit exempla'rerum omnium, S etina caui
et . essiciens per creationem, quando res ipse creatae reseriniciis ad Deum, tanqualm ad Caudam exemiplarem,dicuntur obtinoe essentiam;'uando vero reseruntur ad ilium,ia si ita inrid causani effetentem, obtinere dicuntur existentiam, quia quod repraesentan wr rrisu inis. α xen V m diuina, e ita 'quod veta consertur a Deo,est ipsa existentia L Eic I: . r. Ω---. ιExcluditur vi tertio conio Scoci 3. sentesit. disto. I. volentis existentiam dat talia ui a n a, e λιμ
90쪽
M inerma, ea ratione qua aliquid dissut Qq modo, quemadmodum xlbedo dissere istis gradibus, qui sunt modi illius, quia essentia est ipsa res, existentia veruςst modus illius quam distinctionem aliqui ex semitas. vocant ex natura rei, Iiqai vero .sormale,& alnui realem sormalem. Nos aute ex determinati dicimus essentiam Nnνistentia*reaudistinctione distingui, ut satius habes 4.dilucidatione nostra, in A. Me physi f.,
ΡOterit etiam & secundo aliquis dubitare de subiecto Spastione,qua distinctions
distinguuntur.Ad quam dubitationen d re poteris,quod distinguuntur distiorctione reati,iuxta doctrinam S.Tho.p p .77.art. i. & de spiritual .creat.ari Vbia quibus in locis assirmat potentias ipsuis opimae se habere ad Mimasti, sicuti accidentia propria subiecti,quae pertinent ad quartum Praedicabile:& hηc accidentia propria vocantur passiones,& ponuntur in secunda specie qualitatis. Et Arist.2Ae anima. appellauit potentias ipsas partes animae. Et Dionysius de coelesti hierarchia,c x.dixi e stes spiritus diuidi in essentiam,virtutem,& operationem.Et August. II .de Trinitarteiae.I. ubi tr ctat dei gine rum tintellectum,voliuntatetno moriam, quae sunt in homine, non esse idem quod homo,ut in Deo. Et aiast ratio cacissima,quam adduce
4piodactus de potentia sentaneoden genere unde ubi actus est accidens, ibi Potentia, is viruis vi talem actum est accidens;cuius r tio est,qina Mypae ita substanual ,&operari sunt duo distincti estinus, quorum primus est effraus substaculis,de is alis, netuem a forma in genere causae surimus, altar uro est a i semiis proumiens a B ma in senere causae eruientis, sed potentia debet serraportionari effectui,ergo substa*xialis per seipsam dates se substantiale, di per uinutes sibi additas operatur. Vnde m ait festi apparet, potentis .animae esse reaitendistinctas ab anima, ex consequenti paccones sunt distinctς a labiectis, licet apud S.Thomam nusquam inueniatur sub istis tex minisso aliter, pallio,vel propriu distinguitur a suo subiecto,sed quia ut Iatius supra ostendimus unitas, di distinctio,est passio entis, sed milum est ens, nisi ens rationis, deaens mese, iuxta decreta Arist. 3.Met.tex. II. ergo nulla est distinctio, nisi rationis, aut
alis. Hinc manifesta sequitur'assiones distingui a subiectis, vel secundum rationem:, vel secu uiu tam, sed onnposi*m ιν assirmam subicctum, S pa Madistingui distinctione rationis,quia nec*biectaest deessent,amssionis,nec passio taessentia subiecti. ovinimmo passio est quasi ςffectus ipsius essentiae, igitur non solum in sensu formali est
Litan, homo est risii Glitari aut homo est intellectus, vel voluntas , sed etiam in sensu identicol Ke est falsa homo cst res,qus est voluntas,vel homo est res,qus est inpellectui, ideo passiones non distinguuntur distinctiose formali, aut.rationi. , vel ex naxura rei , sed distinctione reali, ut docet Arist. rate anima,tqx. 364 via dicit, animam esse causam in poris animati iii triplici genere causae, sormalis, finalis, di emi ris. Quae verba . sano modosunt intelligenda, quia Idbiectum non est causa suarum passionum per actionem mediaol, sicut is nis produςit calorem,sed est causa pullulativa, di similitudinaria, deu per natiiralem rcsultantiam.Ez propterea optime sequitur passionem do iubiectum distingui distinctione reali. . Hine arguendi sunt Nominales,quorum princeps fuit inchanuquem egeri Nomina- aes venerantur: hi enim .assirmant subiectum & passionem. nullomodo distingui etiamaex natura rei,sed dicunt propriam passionem uno modo aecipi posse dialectice, pro iit. comita xuibile, hinnibile, quae conuerti iter pr dicantur de nominibus specificis ,& hoc modo manifestum est proprium distingui a subiecto; alio modo dicunt propriagi factionem posse accipi physice pro Rccidente uod consequitur essentia rei,& sic subie rium.&propτia passio nullo pacto distinguuntur, quia idem est homo quod risibilit r. nam sicut homo immeria tu vivit per animam, ita etiam immediate per eam ridet, in-4elligit, sentit,& vult. Et dςcipiuntur isti,quandoquidem licet verum sit,quod homo pexantinam fiat, intelligat, nuta latur. Sc. tanquam per principium primum cssiciens, xamen intelligit per intellcctam, tanquam petr potentiam propriam illius actus: itaque Ado is eis, ,quod homo per se intelligit,per se ridet, intelligitur,qu0dςx sua ementia suunt i Ilae virtutes, nec recipitalia aliunde, sicut aqua recipit calorem ex igne . Ex hoc etiam arguundi sunt quidam reales, qui a mant passiones distingui a suis subieetis
viatura rei, seudistincti e s mali, visistruere videtur Scotus a sent.dist. I 7.q. unica .,