장음표시 사용
301쪽
τι ν δ' ἐτερην 'U.ίκην i). Ab Arato autem nunquam discedit nobilis Callimachi adversarius, Apollonius Rhodius, qui sideris mentionem ter iniecit in Argonautici8:II 360 ἔστι δέ τις ακρη Ἐλ έ κη ς κατεναντέον ἄρκτου 1'. III T45 sq. ναυτώλοι εἰς ' κην τε καὶ α στέρaς 'Πρι υνος ἔδρακον ἐκ νη ῶν. ll 95 sq. - εαεέ ρ ' 'Miκης εχ φεγγέος α στέρες ἄρκτου
Sed Theocritus, postquam in epicis XXII 2I ἐκ δ' αρκτοι τ' ἐφανζσαν et XXIV II sq. αμος δε στρέφεται ι ιεσονυκτιον ἐς δυσιν ἄρκτος Πρίωνα κατ' aiso ν )more priorum signum usurpavit - nam VII I 12 ἐγγυθεν αρκτω de plaga septentrionali dictum praetereo -, iam Callistus signil Haec nomina per totum carmen tenet nec videtur aliam nisi quam protulit interpretationem cognitam habuisse. Quae in schol. Theocr. cOdieis Ambros. I 123 de Callisto addita sunt ἔν καί φησιν Ἀρατος ἐν id 'Iovoανω ἐστορυθαι, eis fides non est habenda. Neque enim credibile scholiastam aliud carmen in animo habuisse nisi Phaenomena; in his autem Callistus nec vola nec vestigium. Ortum verborum hunc esse existimo, ut nescio quis, cum lecto Callistus nomine meminisset, quae vulgo de eius exitu ferrentur, mentionem catasterismi adieeerit, Aratum autem laudaverit eius testem, quia hic Ursae signum descripserat, Ursam autem Callisto esse posterioribus constabat; qua de causa pronum erat utramque confundere, ut confusae sunt etiam a recentioribus, velut a Schneidem in Callimach. IIp. 574, de quo vide infra ip. 362 adn. 3 . 2 Cf. Arat. Phaen. bl ουρη παρ κεφαλὴν Ἐλlκος ἀποπαυετωά oκto 3, Ante oculos poeta habuit Homericum illud ἡ τ' αὐτου στρέφεται καl τ' 'Alρlωνα δοκεύει. 20.
302쪽
seavit catasterismum, eum Daphnim pastorem secit Panem his invocantem Ι 123 sqq. :
ταν Σικελαν, Ἐλέκας δὲ λιαε ρέον αἰπυ τε σῶμα
Sic enim codices. At inter editores non constat de interpretandis scribendisque eis ipsis verbis, quae huc pertinent: 'Eλίχας δὲ λειε οιον. Fritgsche enim ad V. 125 Helicen quo nomine Ursam maiorem modo audivimus ab Arato nuncupari) intellegit Callisto eiusque significari censet tumulum a Pausania commemoratum; qua de causa ex Bosii coniectura recipit λέ- ηρίον;
ac nunc omnes ad eius sententiam accessere praeter Mei nekium,
qui p. 196 'Obstat' inquit 'opinioni illi, quod Helicae nomine non
utuntur veteres poetae de Callistone nisi ubi astrum, in quod illa mutata serebatur, designaro volunt; neque obscura erit eius rei causa, quid Ἐλέκη significet, reputantibus.' Itaque hic mavult retineri eloν et scribi 'Eλέκα; Ἐλέκας enim apud Stephanum Byg. in v. Ἐλέκη 'χλικα quem vocat Apollod. III 8, l, 2 facillime corrigas in 'Eλέκαν) unus est e Lycaonis filiis. At huic coniecturae duo obstant: primum quod ab Helica, cum et ipso sit Lycaonides, alter nuda Λυκαονldao appellatione distingui non potest, deinde quod Helicas iste plane ignobilis et obseurua est ac ne in Arcadia quidem, unde Pan venire iubetur, Sedem habet, quoniam ab eo Achaiae oppidum nomen traxisse fertur. Iste igitur mittendus. At tertiam interpretationem nemo DrO- tulit nec proserre possit. Nam cum intra Arcadum fines Ἐλμκας ἐέον quaerendum sit, aliud nomen non offertur nisi Lycaonis filii aut filiae. Illum autem cum sententia repudiet, sola restat haec. Itaque aut verba graviter corrupta iudicanda sunt aut aliquo modo tollenda est iusta Meinekii offensio. Illud ut laciamus, non est idonea causa: immo sententiae Satisfit,
li φloν Callistus quid sit, haud facile dicas. doloν autem, quod ΜMnelie nixus Pausaniae descriptione sVIII 3b, es quam ηρων scribi maluit et Hariung arripuit, de tumulo dictum displicet. Diuili Gorale
303쪽
30 Imusque Callistus tumulum, in proximis ausem satiτυ τε σαμα τῆνο in καoνldao sepulcrum Arcadis i). Nam aut in Lycaeo aut in Maenalo Daphnis Panem scit versari; rogat eum, ut in Siciliam veniat relinquatque - num alias quam quas modo obtinere dictus est sede8 Lycaei Maenalive 2 Sub Maenalo autem Callistus tumulum, in Maenalo Arcadis sepulcrum fuisse Pausaniae testimonio constat. Deinde matris tumulo filii sepulcrum apto iungi quis non videt 2 Apte denique etiam Pan in eis locis commorari singitur, in quibus sepulti iacent quibuscum artissimo sanguinis vinculo cohaerere olim putabatur, quandoquidem Epimenidem tradidisse scimus esse Αιὰς καὶ Kaλ στους IIανα καὶ 'Αρκαδα διδDμους. At enim cum his interpretatio quam maxime commendetur, concedendum est Mei-nehium in eo merito offendisse, quod sideris nomine sepulta designaretur, quae ad sidera non pervenit. Cuius difficultatis solvendae imam video lacultatem: Ἐλέκκὶς nomine poeta sine eerto consilio ita uti non debuit, ut appellationis vim prorsus neglegeret confundens ur8am in caelo positam cum semina subterra iacente; qualis incuria in docto doctae aetatis poeta neque intellegi neque excusari potest; quod simile sit exemplum ne apud eos quidem novi, qui et aetate et sensu multo hoc sint inferiores i. Sed quodnam fuerit consilium, quaeris. Nequit
i, Quae scholia Ambr. M v. 126 exhibent . . o Ac πυτου τατον κα- λουσι. καὶ Ἱλιζέ ος Αἰπυτιον παρα τυμβον. εἰς ἄν φασι τα εἰσερχομεναζ ψα αγονα γίνεσθαι male turbata sunt. Verba extrema ad Aserooυ τατον
referri nequeunt, sed spectant ad templum aliquod. Templum autem esse Lycaeum discimus e Callim. hymn. I 11 sqq. ενθεν O χωρος l ιερός, ουδε τι μιν κεχρημένον Εἰλειθυίης l ιρπετον οὐδὲ γυνὴ ἐπιμίσγεται collatis cum scholiastae interpretatione toti παν ζ,ψον εἰσιον ἐκεῖ με ι I. σιιενον αγονον ἐγίγνετο καὶ σκιαν το σωμα αυτου Ουκετι ἐποίει . Verba igitur mutilata aliunde ia v. 123 A alci, ad hunc versum Λυκαονlμοὶ aberrarunt. Quae antecedunt interpretantur Theocriti αἰπυ σαφr Λυκαονιδαο, sed aperte falso; nam Aepyti sepulcrum et Homerus sB6 34 et Pausaniasi VIII l6, 2, testes sunt suisse in Cyllene, in qua Pan versari nec dicitur nec credebatur. 2ὶ Ovidius in Ib. 473 sideris nomino quod est Arctos ad designandam Puellam terrenam usurpato non peccat, quia Callisto ad sidera sublatam esse ei constat.
304쪽
poeta electo sideris nomine aliud spectasse quam ut Callistus catasterismum significaret. Quod si Callimachus, ut supra probavimus, hunc sabulae exitum invenit, Theocritus illius inventum scientibus sat manifesto designasse putandus est. Ac fortasse hic sodalem ludit, cum in verbis Ἐλικας Oloν e veteresama retinet tumulum, Repultam autem sideris nomine nuncupat. Theocritum autem Callimachumque alterum alterius 8aepe Oeeupare dicta et respicere inventa ante biennium Alsredus Gerchein Mus. Rhen. XLII p. 592 sqq. multis exemplis demon8trare studuit; aliquot ex eis resutari posse concedo, at non omni ut eum Rannonio nuper contendit Eduardus Hilier, qui in Bur
inquit 'existien, Wo wir genotigi Wliren, eine bewu88te An-lehnung an Kallimachos angunehmen.' De hoc loco aut desperandum est aut tale quid concedendum. Quae tamen ad σημα Αυκαονldao pertinent verba τὰ καὶ μακαρεσσιν αγροον e planare nequeo - de Lycaonidae enim, Arcadem intellego, monumento praeter situm nihil accepimus -, sed his quoque significari suspicor aliquam narrationem eiu8dem
fortasse poetae tum notam, nunc ObSeuram.
Callimachvs ipse, qui Callistus tetigit sabulam i) hymni
adhibuit, si Catullus in hac re exemplum suum expre8sit nec credibile talia Romanum poetam ipsum addidi88e -, eius etiam catasterismum in ea elegia, qua Βερενίκης πλοκαμον
celebravit j. In Catulli enim carmine LXVI 66 coma Berenices dicitur in caelo esse 'Calisto iuncta Lycaoniae.' Ipsa tabulae narratio Sehneidem in Callimacheis II p. 574 videtur 'ex libro cui 'Ἀρκαδία ses Suid. in inscriptum erat petita δ)
13 Sine causa verba ad sidus rettulit Maasa in Anal. Erat. p. l01.2ὶ Temporis ratio non obstat; nam senior poeta hanc elegiam cou-didit, es. Gerche in Mus. Rhen. XLII p. 62b. Occasionem autem in describendo novo sidere Callistus quoque nominandae rerum praebebat similitudo.
33 Quae idem subinde de Callisto in eaelo cum Orione coniuncta Diuili eo by Gorale
305쪽
Inter Callimachi discipulos Istrum, quem supra bis e m- memoravi, cum ex di ona memoria, sortasse Argiva cs. infra p. 346 sq. , sumptum Themistus nomen logo Callistus poneret, a magistro sabulam recepisse ex Stephani Bygantii in v. 'Αρκαδέα verbis discimus his: 'Iστρος δε φθσιν, οτι Θειε στους και Λιος ὁ Ἀρκας ἐγένετο, δια δε τῆς μ*rρος arrOθηρl ὐσιν αρκτωγαρ Dφ' VHρας αὐτὴν otio ιασθῆναι) ταυτης τυχεῖν τι ς
Posterioribus Callimachus suam Ursae interpretationem adeo approbavit, ut priorum velut Arati de Ursis sententiae reprimerentur et qui post eum ad sidera explicanda accessere eum sequerentur velut Eratosthenes, ut de aliis taeeam, nisi a plaustri effigie proficisci maluerunt, ut Eratosthenes altero loco Hermippus alii ). Inter Romanorum enim et Graecorum vergentis aetatis Rcriptores constat vulgataque est opinio Ursamesso Callisto, et quia ab his potissimum nostra pendet sabularum notitia, ne recentiores quidem dubitarunt, quin ab Ursa Callistus persona discerni non po8Set. Ac prosecto hie catasterismus narrationem optime concludit
protulit, salsa sunt confudit enim Ursam cum Callisto -, qua de causa quas in his posuit fundamentis sua sponte corruunt. li Verba extrema, quae apud Stephanum Istri mentionem praecedunt. suo loco restituit Wilamovitκ in Herm. XIX p. 447 adn. 2. - Stephanum exscripsit Eustath. ad II 603 p. 300 et ad Dion. Perleg. 414, et alterutrum adhibuit qui Eudociae nomen ementitus est DXXXVI p. 260.2ὶ Aratus v. 30-35 Ursas Iovis nutrices fuisse dicit. Simillimam. sed auctiorem, prodiderat fabulam Aglaosthenes in Naxi eis, cf. Robert in Erat. Cati rel. p. 243. - Hermippus, ut Hyginus II 4 p. 38, 4 B. reseri. septentriones pro aratro a duobus bubus tracto venditavit. Alius poeta Alexandrinus cum Plaustro coniunxit Aurigam, quem Phaethontem esse voluit, cf. Knaack Quaest. Phaeth. p. 6 i. Bubus quae Custodem fugiant Ursas similes dicit schol. ad Od. ε 272, I p. 270, let Dind. At num recte aut necessario Maasa Anal. Erat. p. 86 ex Parthenii nare. XX concluserit Chios in sidere Helicen Meropae, quam Orion ebrius compressisset, matrem Unovisse, dubito.
306쪽
Reinholdus Franget eum ea ita apte cohaeret, ut demi nequeat, quin integra pars detrahi videatur squam virtutem saepe desideres in eorum narrationibus, qui sabulari historia ad signa explicanda abusi sunt). Postulat enim ratio poetica, ut quae sine sua culpat non 80lum speciem, Verum etiam vitam perdiderit mortua saltem quandam iniuriae compensationem aceipiat. Est igitur fas et aequum eum, qui inVitae pudorem eripuerit et insonti Iunonis iram excitaverit, mala denique quodammodo sarcire donato honore immortali j. Nova igitur sabulae sententia: 'per aspera
ad astra' ses. Prop. II 28, i5 Sqq. Baehr.). Haec cum finxit, poeta minime illud αμαρτυρον ovdεν aridus neglexit. De suo enim nihil addidit nisi quod ea quae memoria sabularis et natura suppeditabant ratione quadam inter
se coniunxit: namque sabulae, cuius duas formas in unam composuit, et caeli ursam ostendit eandem esse. Neque igitur Bo-VaVit, Sed explicavit. Fabula naturam suam retinuit nec desiit genealogorum quoque desideriis satisfacere, quam virtutem tum demum amisit, cum filius matrem inter a8tra secutus Mi.
Nam in tanta quanta apud Alexandrinos sidera explicandi ars florebat gratia fieri non potuit, quin in nova regione, inquam a Callimacho traducta erat, Callistus sabula mox latius sese extenderet et alia quoque signa occuparet ). Itaque non multo post exstiterunt et qui patrem et qui filium Callistus non procul ab ea in caelo monstraret: illud ab Ariaetho )Tegeata, hoc ab Eratosthene in Catasterismis factum egi.
1ὶ Hesiodus tali compensatione non egebat, quia apud eum Callisto crimen in se admisit. Ceteras fabulae sormas quae sine catasterismo sunt duas praeterest conglituimus - non satis cognitas habemus, sed licet idem suspicari. 23 Primam Callisto inter sidera receptam esse ut diceret, id doctum poetam movisse videtur, quod gummam sibi Arcades antiquitatem asserebant sci. schol. ad Apoll. Rh. IV 264 . Primam inter feminas mortales a Iove eompre88am esse Nioben, Phoronei filiam, alii affirmabant icf. Apoll.
3 CL Rob. in Erat. Cat. rel. p. 233 'Si quis poetarum Alexandrinorum in sideribus interpretandis lusus penitus cognoverit, is non unum tantum, sed complura siderum simul ex tali fabula explicari non ignorat.'4i Roberto in Erat. C. r. p. 227 adn. 14 vera nominis forma videtur
307쪽
18 B: 'Ariaethus autem Tegeates, historiarum scriptor, non Callato, sed Megisto dicit appellatam et non Lycaonis, sed Celei filiam, Lycaonis neptem; praeterea Celea ipsum Engonasin nominari. Reliqua autem superioribus conveniunt' ) namque praecedunt duae narratiunculae ex Callimachea deflexavi. Plura habet idem II 6 p. 41, 18 B. in Engonasin signo: Ariaethuη autem, ut ante diximus, hune Cetea, Lycaonis filium, Megistus patrem, dicit - qui videtur ut lamentans filiam in ursae figuram
eonversam - genu nixum δ) palmas diversas tendere ad caelum, ut eam sibi dii restituant Ex verbis reliqua autem superioribus conveniunt' apparet Ariaethum narrationem ascivisse aut ipsam Callimacheam aut ex Callimachea deductam; nam quae apud Hyginum primo loco assertur Eratosthenica nimis abhorret. Mutasse igitur nihil videtur nisi nomina, cum ea substitueret, quae dome8tica quae dam, Tegeatarum q) 8u8picor, memoria praeberet. Sed filiae signo signum patris adiecit. Quem finxisse videtur tantum exsiliae casu dolorem accepisse, ut Iuppiter migericordia captus lamentantis figuram astris deformaret. Coniunxit igitur cum Ursa Genicularium; quod signum sortasse etiamtum interpretem desiderabat; nam Aratus de eo affirmat Phaen. 64:
Certe inter primos δ) Ariaethus id explicatione donavit. Scripsit
esse 'Aomθος. Sed 'Ariaethum ' uno excepto omnes vocant i Ariethum' Hyg. eodd. , cf. Burgian in Act. acad. Monae. 1876 p. 103.13 Cf. Rob. in Εrat. U. r. p. 227 sq. Hyginum antiquo Arati commentario usum esse Maasa in Anal. Erat. p. 43 contendit nec tamen mihi
23 Quae subsequuntur capitisque finem faciunt verba 'quae res in Nonacri monte Arcadiae gesta demonstratur' aliena esse infra exponam. 33 'Nixum' scripsi eum libris optimis et verba distinxi, quemadmodum praecepit Bursian in Act. acad. Monac. 1876 p. 14. 4 Utique reconditior erat ista memoria; publicam enim auctoritatem in Arcadia habuit genealogia Hesiodea, cf. infra P. 34b. 5 Primus certe est in longa interpretum serie, quam Hyg. II 6 p. 4l,
308쪽
enim post Callimachum, a quo Ursae interpretationem mutuatus est, sed ante Apollodorum Atheniensem, qui eum in conscribendis περὶ θεῶν libris adhibuit ses. M linget Quaest. myth0gr. p. 16).
At Ariaethi commenta, quorum praeter Hyginum nemo meminit, auctoritate longe superat GA STHENIH in Catasterismis trium gimul siderum ex una Callistus fabula explicatio. Tria autem illa sidera loco et nominibus arte coniuncta erant: nam υροπον την ιιεγάλην comitabatur sat κρὰ et Sequebatur 'Aoκτοφυλαξ: itaque vel nomina postulabant, ut ex una fabula explicatio repeteretur. Qui autem Callimaebeam Ursae maioris interpretationem ascivit, ei demonstrandum erat, cur Callisto duas figuras in caelo haberet ci quis eius esset custos. Hoepraestitit auctor narrationis ex eis refingendae, quae in Catasterismis in Ursae maioris sp. 50 sqq. Robertin et minoris sp. 56 R. et Arctophylacis p. 74sqq. R.) titulis separatim prolata sunt.
Nam ad unam haec omnia redire narrationem pluribus exponere non Opus eSt, quoniam res ipsa cogitantem docet nec
singulae partes per se Stare possunt aut satis intellegii . Rem auctor ita instituit, ut fabulam Hesiodeam praemitteret, hanc autem eis, quae de Iovis in puellam fraude Amphis addidisset, suppleret ac deinde ipse ita continuaret, ut in fine tres nascerentur eat terismi, e quibus unum a Callimacho
Ib B. servavit. Praeter Ariaethum novimus Hegesianactem Anacreontem Hermippum; reliquorum nomina nescimus. Ceterum es. Maasa Anal. Erat. p. 43 Sq.1 Res quanquam Robertum fugit, tamen est certissima: nam eis, quae de Ursis maiore et minore prolata sunt, unam effici narrationem non dubium relinquunt verba in Ursae minoris titulo de Callisto dicta Γστε δισσας ἔχειν τιμας et quae praecedunt ἔτερον adcυλον scf. supra p. 290 sqq. ; Arctophylaeis et Ursae maioris historias dirita non posse utriusque exitus clamat, ubi ob laesam templi religionem matri pariter ac filio ab Arcadibus mors instat, ambo Igitur ad caelum abripiendi sunt, sicut recte apud Hyg. et
309쪽
aecepit, duos ipse addidit. A Callimacho quominus cum eata. sterismo simul etiam sabulae lineamenta peteret, impediit narrationis illius condicio: praematura enim Callistus morte omnis praeclusa erat lacultas, quo tertium quoque Signum explicaretur, cum matre astris ingerendi filii. Εam sola praestabat Hesiodi narratio. Ad hanc igitur opus erat redire; nec tamen tota poterat retineri. Nam quae Hesiodus narraverat de Mercurionrsam quidem in Lycaeo pascente, sed insantem in Cyllenen
procul auferente necesse erat abicerentur, siquidem ursam una eum filio ad astra pervenisse demonstrandum erat. Itaque partu commemorato auctor Hesiodum reliquit et sua iam annexuit commenta. Quae ut pernoscantur, opus est disiectas illas tres narratiunculas, quas singulas inspecta Roberti editione commode tibi possis restituere, in unam coniungere, quae haeclare sit:
A) Callisto, cum ut fera in monte Lycaeo)vagaretur, capta est a caprariis quibusdam et cum puero, cui postea Arcadi nomen erat, Lycaoni
patri tradita ). B) Qui cum aliquando Iovem hospitio accepisset, puerum enm alia carne concisum' ' γei pro epulis apposuit. At Iuppiter statim mensa proiecta domum fulmine incendit et Lycaonem ipsum in lupum convertit morum eius immanitatem abhorrens'), at puerum membris collectis compositisque ad vitam reduxit et caprario cuidam dedit educandum. 'Qui adolescens saetus in silvis cum venaretur, in Rcius vidit matrem in ursae speciem conversam. Quam interficere cogitans persecutus est in Iovis Lycaei templum, quo ei qui accessisset mors poena erat Arcadum lege; itaque cum utrumque necesse esset interfici 'q) et mors eis iam in-A Catast. I p. 52 Rob. at Sic omnes. Unum secutus testem nominabo. Bi Catast. VIII p. 74Rob. b Hyg. cin Epit. της ωμοτητος αντον μυσα λεις.
310쪽
staret ab Arcadibus insecutis '), Iuppiter 8uorum 'misertus ereptos inter sidera collocavit.' Qui, utre S gegia est, ita manent, illa ursae natura 'εὶ, ille ursam Sequens '), quapropter illa Vrsa, ille Ursao custos appellatur. C) Interim Diana, quae sodalem suam cum perfidam duceret) ab Iove vim passa messo ignorans i in bestiam con Verterat, rem cognoverat ). Itaque spraecipitem iram dolens pro illata iniuria) gloriam illi retribuit, cum alteram ursae effigiem, quae Ursa minor vocitatur, in caelo constituit, ut duplicem illa honorem haberet.
In hae narratione, quam ab Hesiodea, cui subiecta est, Vulgo non dirimunt, omnia seram produnt aetatem: Immixta Lycaonis historia, eminens doctrina, neglecta sabulae natura. Quae de Lycaonis facinore circumserebantur i) Callistus res nullo modo attingere per se intellegitur, nec quemquam fugiet ea ne ad hane quidem narrationem esse neceSSaria, Sed cum ea tam laxe copulata, ut salvo rerum ordine omitti pomsint, sicut omissa sunt a scholiasta Arateo et Ovidio. Inserta ergo ideo tantum videntur, ut longum temporis spatium, quod Callistus partum inter et catasterismum est, paulum explereturne e nuda aut ob8cura relinqueretur tota Arcadis pueritia. It
e Hyg. in Ursae mai. capite. 0 Ηyg. g Schol. Germ. ΒΡ.h Ηyg., cf. Ovid. Fast. II 190 et Avieni Phaen. 259sq. s Et licet instanti similis similisque minanti l terga Helices iuxta premat arduus .c3 Catast. II p. 56 Rob. - Hyginus hane narratiunculam omisit; quam Rob. huc revocavit, ad Ursam pertinet maiorem, cf. p. 289 sqq.iὶ In Epitome γνουσα codicum in ἀγνοουσα corrigendum esse supra ostendi p. 291. v Αuetor, cum haec fingeret, ea potissimum ante oculos habuisse videtur, quae Amphis Hesiodeis addiderat: nam cum Callisto Dianas de vitii auctoro sciscitanti culpam ipsi tribuit quia huius specie indutus Iuppiter eam sesellerat , tum probe intellegimus deae et iracundiam, ubi illud crimen audivit, et poenitentiam, ubi puel Iam verum dixisse resciit. Contra Hesiodi ex mento Callisto poenam tulit merito. 13 Inquisivit in hanc fabulam, quam alii de Lycaono, alii de Lycaonidis narrabant, H. D. Mulier, 'Myth. d. gr. Stamine' II p. 83 sqq.