Leipziger Studien zur classischen Philologie

451쪽

Arminus Ditiar CAPUT PRIMUM. I e eoronis eum proxenia et euergesta eoni unetis.

Primum decretum cuius tempus accurate novimus publici iuris lactum est in annalibus Graecis, qui inscribuntur Acts ναιον; exstat enim in vol. VI p. l3l populi scitum XIX. die mensis Elaphebolionis a. Ol. 112, l - 332li ratum laetum, quo Amphis quidam laude, corona aurea sive oleaginea, proxenia, evergesia, fortasse aliis quoque honoribus ornaturi). Inveniuntur sane in Corpore Inscriptionum Atticarum duo tituli quos Κοehlerus Rangaben ) secutus ante annum Ol. 1l2, l- 332ll exaratos esse coniecit. Agitur enim de Tyriis quibusdam, patre et filio I et Sidonio ), qui cum Athenienses et aliis rebus et commeatu adiuverint a populo honoribus adficiuntur. Iam cum Tyrum urbem Hecatombaeone mense anni Ol. ll2,1 mense Iulio a. 332 ab Alexandro Magno dirutam esse tradatur δ), ante hunc annum decreta illa consecta esse conelugerunt viri illi doetissimi. Sed vereor ne dubitationi conclusio illa sit obnoxia. Etenim quoniam constat eos quoque peregrin0s, qui metoecorum condicione usi Athenis sive Piraei negotiandi causa vitam degebant, proxeniae et evergesiae honore eme ornatos ), nihil impediet, si rem ipsam spectabimus, quominus Tyrios illos et Sidonium ipsos quoque Athenis mercaturae causa habitasso arbitremur.

bin Arrian. Anab. II 24 extr. 63 Qua de re exposuit Sehubertus in dissertatione quae inscribitur De Proxenia Attica, Lipsiae 1881 p. 10 seqq. et nos ipsi infra complura

452쪽

De Atheniensium more exteros coronis publice ornandi.

67 Et si quis obiecerit, mercatores illos cum frumento apportando Athenienses adiuvissent ), necessario Tyri et Sidone sedem habuisse, ei decretum porrigam quo Heraclidi, Chari- elidis filio, Salamine ex Cypri oppido oriundo, qui et ipse de

re frumentaria optime meritus erat, anno Ol. 113, 4 - 325 4 proxenia evergesia alii honores conseruntur'. Heraclidem enim Athenis gedem collocasse ex ea re colligitur, quod ei conceditur ut stipendia saeiat tributaque pendataeque atque ipsi cives Athenienses δ), quae privilegia Heraclidinisi Athenis metoecus versatus esset nulli suissent emolumento atque hoc loco omni Sensu carerent ). Quae cum ita sint certo fieri potuit, ut mercatores de quibus CIA II l70 et i Tl agitur Athenis habitantes proxeniae evergestaeque honore adsisterentur, etsi Tyrus urbs iam diu diruta erat et solo aequata. Itaque, si argumenta adserentur - et adseremus ) iusta quibus decreta illa post annum Ol. li 2, 1 rata es8e saeta comprobetur, ne illud quidem obstabit quominus Bangaben salsam posuisse sententiam putemus, quod Koehlero etiam litterarum species ae sorma indieare visa est aetatem clade illa Tyriorum paullo antiquiorem. Etenim argumenta ex litteratura deprompta admodum esse debilia, et ipse Κοehlerus optime cognitum habet'), et saepius

4 CL quae Κoehlerus exposuit t. l. p. 212: 'Der Getaris gehorte ruden gahlrelehen Demden Grosshfindlern und Rhedera, Welche ala altische Schulavervandis in Piraeus oder Athon thro Geschule ineben.' bl p. 80 et alio loco posteriore. 6 Cf. praef. ad CIA II 1: 'Titulos in sua quosque classe litteraturae maxime specie fretus ex temporis ordine digessi. Haec operis mei para ardua Illa quidem et erroribus obnoxia, quomodo cesserit, alii

453쪽

Arminus Diumarnostris diebus eo demonstratum est, quod viri docti gravioribus argumentis nisi titulorum tempus aliter definiebant atque antea solam spectantibus litteraturam visum erat i). Quarto loco posui titulum CΙΑ ΙΙ 176. Laudatur autem hoc decreto anno Ol. 112, 3 - 330 29 facto, corona oleaginea, evergesia, aliis praemiis ornatur Eudemus Philuro filius Pla

Sequitur titulus iam supra ) laudatus, quo Heraelidi Salaminio a. Ol. 1l 3, 4 - 325 4 Athenis honores conseruntur δ). Procul autem habendum esse censeo decretum vel potius deereta tituli CΙΑ II 186. Quod ut demonstrem paullo altius repetam. Notum enim est, hoe maxime titulo usum esse Gulielmum Hartet ad comprobandam illam sententiam quam sibi consormavit de duplici quae fuisset in ecclesia Atheniensi

lectione sive rogationes). Persuasit enim sibi vir doctissimus, priore tituli parte contineri decretum probuleumati eum, quod, cum primum derogatione illa ageretur, populo comprobatum posteaque in pila solito more esset incisum. Ut Vero probuleumaticum illud decretum ratum fieret, opus suisse altera contione, cuius commentarii scripti exstarent in posteriore tituli parte. Fieri enim non potuisse ut, Si priore contione decretum ratum factum emet, posteriore ei additamentum ad .

ieeretur. ludicabunt et tempus monstrabit.' - Cf. otiam Larietes praef. ad Syllopen Inscriptionum Boeoticarum conseriptam p. IV et quos ibi laudat editor

auctores.

13 Cf. UIA II 02, qui hodie ab ipso Κoehlero quinto attribuitur saeculo: in Busolii Historiae Graecae vol. II p. bi 4 . CIA II 120. Is titulus quem Κoelii erus a. Ol. 110, 1 - 340 9 exaratum esse voluit, a Reuschio in dissertatione quae inscribitur De diebus contionum ordinariarum apud Athenienses, Diss. Argent. III p. 6 adscriptus est anno Ol. 116, 4 - 31 2. Bene etiam adsertur tit. CIA II 167 add. nov. p. 4ll et Hermae vol. XXIV p. 109 seq.2ὶ p. 67.

454쪽

De Atheniensium more exteros coronis publice ornandi. 69

Neque obstare huic sententiae verba additamenti ): lli , Eor νευρ ει στέου θι' ευεργεσέαν πρός ε 3 foJς ἐγένετο του

ὁ γιου του 'Ἀθηναίευν, quibus Euenorem iam antequam additamentum ratum esset factum, proxenum re vera suisse

cognoscatur. Quam obiectionem ut removeat, δέ particula v. 6a Koehlero uncis conclusa eo nos perduci contendit, ut post ὁέ verba quaedam veluti ὁ δῆγιος ἐς/Glσατο lapicidae errore omissa esse putemus. Euenorem igitur cum priore quodam tempore tanto a. 32li proxenus sit factus, tum ut nova sibi privilegia et honores deserantur postulare. Hanc tamen sententiam concidere intellexit Otto Milter ), qui καέ particulam procul dubio ante αυτεμ ponendam fuisse, si recte se haberet Hartelii sententia, rectissime contendit. Nam quis tandem intellegeret verbis sic seriptis δ): εlicia de αυτον O dij εος tisti: Ilσαro λ πρόμενο νJ l καὶ ευεργέτην του

ei pero apodosin quam dicunt grammatici, quae ipsa penderet

ab antecedentibus verbis o τι δοκεῖ τῆ βoil λῆJl ιJ3 γSed idem Millerus qui modo redarguit Hartelium, ipse paullo

post exstitit eius defensor - nempe ad suam ipsius opinionem stabiliendam. Non offendere enim adfirmat quod in addita mento legatur: ἐπειδx: Mi v 0ρ προξενος ἐγένετο - etsi haec verba IIartelio tanti momenti fuisse vidimus, ut prius decretum

lapicidae culpa satis mutilatum esse contendereti Namque verba illa eadem ratione minus accurate esse dicta atque legitima illa verba: αναγραφαι τοδε τὰ φι τισ/ια - quibus neminem adhuc esse perductum, ut crederet, primum priorem rogationis partem a populo ratam e88e tactam, deinde rogatorem sumisse, ut quod modo decretum esset lapide publicaretur. Sed ut hoc quod ultimum posuit Millerus concedamus,

lin v. 23 Seqq. 2 In dissertatione qua proponuntur de decretis Atticis quaestiones epigraphicae, Uratistaviae 1885 p. 45. 3ὶ v. 6 seqq. 43 v. 3.

455쪽

Arminus Ditimartamen nunquam concedam, licere comparare haec verba: αναγραφaι τοdε τὰ ψηφισμα cum illis quae sunt: ἐστε θὴ Eoa νωρ προξενος ἐγένετο. Namque φ φισμα voeabulum procul dubio ita intellegendum est, ut breviter dictum sit pro: τοδε τὼ φ - τιο ια, ἐαν ένηφισμα γέν ηται - Verba autem ἐπειδὴ Εἰν - νεορ προξενος εγένετο nihil significant nisi: quoniam saetus est Euenor proxenus. An aliter Millerus censebit verba esse

Gulielmus igitur Hartet recte videtur verba intellexisse, ita quidem ut respiciant ad decretum quoddam priore tem p0re laetum, quo proxenia delata erat Euenori. Nec tamen rationem eum perspexisse censeo inter duas tituli CIA II 186 partes intercedentem. Nam primum particulam δέ, quae nunc quidem perVerselegitur in priore decreti parte, neque dolendam esse cenSeo, neque eundem in modum explicandam quo voluit Hartelius. Hanc potius ingrediar viam. Videmns enim in omnibus decretis Atticis quibus honores alicui deseruntur, inde ab anno sere Ol. 110, 4 - 337 6 ) constanti usu ipsi honori praemissam esse laudem publicam, hila sero verbis conceptam: ἐπαινέσαι

13 Ex coniectura nostra. 23 Ultimum exemplum quo desideratur laus publica est UIA II 124;el. Infra.

456쪽

De Atheniensium more exteros coronis publice ornandi. 71

ὼ 'ναίων. Nullus igitur dubito, quin illo quoque titulo inseri

debeant ante εὶνω δε αυτον verba illa legitima: ἐπαινεσαι ιιεν Eυ νορα Eυηπίου υργεῖον αρετῆς ἔνεικα καὶ LGΩελεέας' τῆς εἰς τον dr Moν τον ἱέθηναιων. Namque verisimilius profecto statuitur lapicidae culpa factum esse ut aliquid omittere tur quam adderetur. Ex his quae adhuc disputavimus elucet necessario Se

parandas esse tituli partes. Namque verbis ἐπειδὴ δὲ προ- ξενος ἐγένετο et Hariolii redarguitur argumentatio et Milteri sententia satis implicata, quam exposuit t. l. p. 45 et quam hierepetere longum eSt.

Iam quaenam fuit ratio inter duo illa decreta 7 Rem sieexplicaverim: Ante annum 321 Euenor, quod bene meritus erat de Atheniensium re publica et Iaude et proxenia evergestaque hereditaria honoratus est; decretum in pila incidendum scriba senatus curavit ). Quo anno hoc factum sit, accurate diei non potest. Verisimilem tamen esse insta ' exponemus eam gententiam, qua priorem tituli partem ante annum 332 lapidi incisam esse arbitremur. Anni antem 32l mense Thargetione iterum res quaedam quae pertinebat aliquo modo ad Euenorem in contione Atheniensium agebatur. Quae suerit res, sane est incertum, sed fingere licet, petiisse Euenorem, quem publici mediet munere metum esse cognoscimus e decreto posteriore ), ut aedificium quoddam publicum sibi daretur, ubi aegroti curarentur vel ut pecuniae sibi adsignarentur vel tale quid. Quod petiit Euenor senatus populusque Atheniensis concessit. Diophantus autem, Phrasiolidis filius, senatus probuleumati additamentum adiecit β), quo ut Euenor novis honoribus de-l Is enim est terminus qui dicitur technicus de medicorum maxime cura adhibitus; cs. CIA II 186 v. 28; 2b6v v. 23. 23 CIA II 186 v. 1 - 15. 33 p. 80.4 v. 2 ὲ Seqq.: απαντα Oσllat προσλαον αυτ υ ὁ δῆ μος ὁ Ἀθη- να ἰων καὶ idis l καὶ κοινεῖ ἐπιμελεται.

457쪽

Arminus Ditimarcoraretur proposuit. Qui cum et ipsi concessi essent Euenori, in eodem lapide incisi sunt atque deeretum illud probuleumaticum compluribus annis ante ratum factum. Quod vero ipsum illud probuleuma posterioris decreti, quo Euenori aliquid datum vel traditum esse supra sumpsimus, in pila non incisum est, non est mirum. Nam primum pertinuit probuleuma non ad honores Euenori deserendos, deinde a probabilitate non abhorret ea opinio qua omissum esse id putaverim eam ob causam, quod spatium lapidis non sufficeret. Atque id inde concludo, quod decretum alterum litteris exaratum est paullo artius dispositis. Hoc nimirum non factum esset, si decreta ambo uno tempore concepta lapidique essent incisa ). Quae cum ita sint, non pertinet titulus CΙΑ II l86 ad ea- talogum de quo agimus, quo ea exempla conferre constituimus, quibus viri bene de Atheniensium re publiea meriti eodem

tempore et proxenia evergestaque et corona ornati sunt.

Proximus titulus est CIA II 208, qui Κοehlero iudice paullo

ante annum Ol. 115, 1 - 320. 19 in lapide incisus est. Laudatur autem, Ornatur eorona aurea mille drachmis constanti, proxenia evergestaque et enctest legitima donatur Thyionis cuiusdam filius, cuius nomen et patria non iam exstant in titulo. Sequitur decretum in Commentationibus Aeademias Bero-

linensis publici iuris lactum ), deinde ab Adolpho Wilhelmselieiter restitutum ). Eodem sere tempore hunc titulum exaratum esse atque CIA II 208 propter sormularum totiusque

tenoris similitudinem, praesertim propter verba ε): εἶναι dii ἐαυτιδ καὶ riJς καὶ Io κέ ας ἔγκτ ιν ωχlla νησιν κατα et Jὀννοιιον admodum probabile est. Diophanti enim vel Diophanis Histiaeensis filius laude publiea, corona aurea sive

458쪽

Do Atheniensium more exteros coronis publice ornandi. 73

Oleaginea, proxenia, evergesia decoratur, quibus honoribus accedit ius domus et agros possidendi et aequirendi. Sub finem quarti saeculi proxeni duo ornantur coronis aureis legitimis decreto quod exstat in CIA II sub numero 282 i). Virorum nomina mutilata Sunt. Ex tituli CIA II 286, qui et ipso sub finem quarti saeculi exaratus est, Verbis uJριοψ στεφανloit v. 8 et neos miciti J v. l0 coneludere licet, proxenia et corona aurea

viros quosdam honoratos esse. Atque eum ex versibus l1 - 16 nanciscamur versus quadragenarum litterarum, sic fortasse versus illi vacui f7-lli explendi sunt:

Quamquam ipse, quam dubia sint haec supplementa, praesertim versus noni haud nescio. Erit autem fortasse, qui inserenda esse eengeat pro verbis καὶ τοὶς δελοις εὐεργεσαις τνην, quae Satis videntur esse supervacanea, Verba καὶ γῆς καὶ οἰκίας εγκτησιν καὶ, ut spatium vacuum gravioribus verbis magisque necessariis expleatur. Sed cum ius domus agrosque possidendi in decretis Atticis semper locum habeat post verba

magis licebit post ζάθ cilων προβενίαν inserre formulam κaτατον νο ιον, eum nunquam haec verba occurrant cum proxenia ipsa coniuncta δ). Sequuntur duo tituli qnibus tempus suis8e cognoscimus, eum Athenis iis qui enetesi donarentur, examen - δοκltia la- esset gubeundum. Ac prior quidem sagaciter restitutus

li CL de hoc titulo quae infra dicemus. 23 Cf. Excursum I. 3 cf. quae infra uberius exponemus de hac formula.

459쪽

Arminus Ditimar

est ab Adolpho Wilhelm Τ) ita ut hoc quidem loco nihil sit

addendum. Uberius autem disputandum est de titulo altero ). Ac primum quidem si inspexeris ) versum T id maxime

offendet, quod verba τον ται Hαν, quae necessario locum habuerunt inter μερισαι et των στρατιωτικεον, propter Spatii angustias in lapide qualis nunc quidem est exarata esse omnino non possunt. Multo etiam difficilius erit versu 4 - ut aliud exemplum adseram - post μθρι τρισχι λJ9υν verba sollemnia inserere: το ῖς δεl ηεσμοθέτας Hσαγαγεὶν αυJ. Quid igitur laetemus 3 Ac mea quidem sententia statuendum est dexteram lapidis partem, qualis antea erat, de industria decisam marginemque denuo politum esse atque levigatum. Titulus ergo iis adnumerandus est quos editor aedificando absumptos esse dicit ). Sed non solum dextera lapidis pars, sed etiam laeva hoc modo mutilata est, cum in altero decreto eidem lapidi inciso spatium ante vocem APXONTOΣ vacuum artius sit, quam ut capiat verba Dcὶ του δεiνος. Ergo spatium sex vel Septem fere litterarum laeva parte addatur oporteti Aliud deinde non minus memorabile videtur esse. Deprehenduntur enim tot lapicidae errores, ut titulum qui possit comparari unum ego quidem in promptu habeam: CIA II 108. Primum enim v. 2 ultimae litterae AY. O haud dubie corrigantur necesse est. Ex legitimorum enim substantivorum numero nullum aptum est sive scribes ευνοέας ενεκεν καὶ φιλοτιμέας siVe αρετῆς sive δικαιοσυνης sive ἐπιμελειας sive ανδραγαθίας sive φιλέας J.

Tum versus 3 ultima littera Δ quin salso posita sit non

dubito, cum titulorum sermo postulet Supplementum προξ νον 13 H XXIV p. 335.

2ὶ CB 1887 p. 1068. 6. 3 Us tituli imaginem in tabula adfixa. 4ὶ CB 18SI p. l066 II: 'Bei dem im Juni 1887 erio ten Abbruch der 'Tholos' inord6stlich vom Erechtheton in dies et bo verba ut oder

460쪽

De Atheniensium more exteros corouis publice ornandi. 75

Aθηναίων αι τον κJAIὶ is γονουςJ. Deinde eiusdem versus littera altera i male scripta est pro N; desideratur enim fτον dr μον τον Αθηνcilici ν. Praeterea versus 4 prima littera Ymutari debet in X: γῆς μD ταλαντο v. In quinto Versu iterum ultimae litterae offendunt, cum non conVeniant cum verbis solitis o ταν στρωτον ὁ l ἐκ τ-J νοΜ Ου χρονος ἐξῆκηJ Τ). Nee magis in fine versus sexti verba sollemnia lεἰς gra)J- .Hν λιθίJN VJ cum litteris in lapide conspicuis consentiunt. Aperto deinde erravit lapicida in fine versus septimi, cum pro H littera incideret O: και τῆν ανάθεσιν GrηλlHς ιιερέσα ι τονl. Quae cum ita sint quinti quoque versus initio sola lapicidae socordia laetum esse censeo, ut omitteretur post TΩlittera tota: Ιεἰςππεὶν aιJτω ιὶ τ ν δοκιsua laν. Ergo non necesse videtur esse ut cum Wilhelmo decretum illud arbi-

Etenim praeter tota illud causam non video, cur prius decretum alteri saeculo sit attribuendum. Atque hoc nunc quidem obiter moneam, cum infra uberius disserendum sit de tituli

aetate.

His fundamentis positis facile in restituendo titulo progrediemur, etsi non per ordines dispositae sunt litterae. Ita enim tituli lacunas explendas esse censeo ut factum est in tabula adfixa. Comprehendere deinde licet tria decreta quae, etsi ius domus agrosque acquirendi condicionibus quibusdam circum- seriptum e8t, tamen carent doci magia. Quorum primum exstat

in CB I 887 p. 1069. 8 et a Wilhelmo restitutum est in Hermae vol. XXIV p. 331 seqq. Respicit titulus ad Aristocreonta, Nausi eratis filium, quem Chrysippi cognatum fuisse oriundum-