Leipziger Studien zur classischen Philologie

471쪽

Arminus Diti mar

Felieiter restituit hos titulos Wilhelmus in H XXIV p. 336.

Nec tamen rem absolvit. Iam cum saepius inveniatur in titulis Drmula κατα τον νο/ιον coniuncta cum iis verbis quibus thes-mothetae docimasiam instituere iubentur - qua de re instapaullo accuratius disputabimus - tituli ΟΙΑ II 360 versui qinferre verba κα etὰ τον νομον non dubito, quibus et spatium optime explebitur et sententiarum conexus lacile restituetur.

αναπληρωσι . Nec vero ea res offendit, quod statim post

insequenti quam cum anteeedenti τοῖς δε ' τους - τῆς δωρεῶς

472쪽

De Atheniensium more exteros coronis publice ornandi.

87 coniungenda esse infra demonstrabitur. Ac ne illud quidem iure obici poterit, quod in hoc uno proxeniae titulo formula quam restituimus respicit ad encteseos docimasiam. Perpauci enim tituli exstant quibus tempus suisse Athenis evincitur, cum eis qui encteseos privilegio donati essent examen esset subeundum.

Porro in v. 3 necessario requiritur Verbum εἰσαγαγεiν; ergo legendum est: l δἐ F τους δ ικαστας εἰσογαγεἰν αυτ Sive τὴν δοκιJlμασίαν τῆς δωρ εας. Versus 1 autem reliquias ita intellegendas esse censeo, ut de posteris alicuius hominis ETTON Ol) sermonem fuisse in illo versu dicamus. Ergo proponam: ἐγγ Oνους αυτου εἶναι δ' αὐτεῆ καὶ γῆς και οἰκέας res κτησι ν οἰκέας ιιέν κτλ. Unde de proxeno et euergeta agi in decreto elucet. Haec igitur in titulo olim legebantur post laudem publieam et coronam auream sive oleagi

Sed anno Ol. 1l2, 1 - 332li is quoque terminus definitur, ante quem proxenos coronis ornare nondum in usu fuit. Fieri igitur poterit, ut eorum titulorum aetas, qui quando consecti sint ab editoribus aut in universum tantum aut omnino non dictum est, paullo certius definiatur. Quorum in numero est titulus a Cumanude editus ΕΑ i) 1886 col. 111, 22. Hoc decretum, cum proxenus aliquis nominetur nec tamen ornetur corona, ante annum Ol. ll2, 1 - 332 lfactum e8se probabile est. Nec obstant quae praeterea inveniuntur in decreto. Nam primum illud notatu egi dignum, quod post δεδοχθαι τ si

473쪽

minus Ditimar

non statim sequuntur verba ἐπαινεσαι τὰν δεῖν a. Haee enim est titulorum post annum 332lI eSaratorum ratio, ut honorum quasi prooemium sit collaudatio. Nec tamen prorsus deesse censeo hanc laudem. Nam conferas hos logos:

474쪽

De Atheniensium more exteros eoronis publice ornandi. 89

Ηis ergo collatis locis etiam ei de quo agimus titulo verba illa legitima inserenda esse censeam, ita ut legamus inde a versu ib: αναλισκηιέ νυ lν τεὴν dii μεθ' ἐμαινεσαι δὲ α ΟὐJlς καὶ κα λήσω ἐμὶ ζενια εἰς το uel υτο ν Jε ἐον εἰς αυριονJ. Aliud deinde indicium temporis anno 332 1 antecedentis illud est, quod imperativus doτω i) hoc quidem verborum conexu ultimum invenitur in titulo quodam a. Ol. li 0, 4 - 33Tfexarato: CIA II 124. v. 24. Illud ad postremum memorabile videtur e88e, quod Vv. 5-T ea leguntur - meam scilicet si sequeris supplendi rationem - quae et ipsa eum aetatis post a. 332il consuetudine non congruunt. Ita enim suppleverim illos versus: l εἶναι δ' αυτοῖς καθ'ail αε ρJ τοις προξένοις καὶ εJlυε ρJγε raις reρὸς τον πολ ιαρχονJ. Quae verba duobus tantum in titulis occurrunt ante Ol. llet exaratis: UIA II 42: ante Ol. 101

ante a. 332li ratum lactum esse concedes.

Haec igitur sunt decreta, quibus viri peregrini de Atheniensium republiea bene meriti et proxenia evergestaque eteorona Ornati sunt.

Sed prosecto minime sufficiunt quae adhuc disputavimus ad morem illum illustrandum. Demonstretur enim necesse est, quo statu fuerit et quoreum luerit progressus proxeniae evergestaeque honor eo tempore, cum viri illi coronarentur. Nec enim mos proxenos coronis exornandi, ut Pallas quondam ex Iovis capite, subito et praeter omnium opinionem natus est et ortus in Atheniensium republiea, sed labentibu8 annis proxeniae honor atque evergesiae adeo cum aliis honoribus

475쪽

Arminus Ditimarae privilegiis coniunctus est, ut minime sit mirandum quod eorona denique quasi honoris fastigium accessit. Immo necessitato quadam in ipsis rebus posita laetum videtur e8se, ut

summus civium Atheniensium honos - corona - etiam ad proxenos deserretur.

Deinde ne illud quidem adhuc demonstratum est, qui lactum sit, ut tota illa proxeniae institutio paullatim obsole. sceret evanesceretque. Neque enim hercle satis est dicere, ut sit in commentationibus de proxenia Attica vel Graeca conscriptis, quo anno Vel quo tempore non iam inveniatur proxenia apud Athenienses, neque illud videtur sussicero, quod post saeculum quartum euergesiam ac proxeniam minus minusque oecurrere in titulis Atticis dicunt, sed alia praeterea argu menta et indicia repetenda sunt ex titulis et ex Atheniensium rei publicae historia, quibus eluceat, quomodo factum sit, ut proxeniae vis et evergesiae honor debilitaretur atque immi

nueretur.

Αecedit aliud. Namque etiam post Schuberti curas i complura restant, quae, cum et ipse Vir doctus saepius non satis recte iudicaverit et cum post annum I 880 titulorum numerus admodum Sit auctus, accuratius definiri meliusque perspici posse mihi quidem persuasum est. Qua in re imprimis pugnandum erit contra virum doctum P. M0nceaux, Francogallum, qui in libro qui inscribitur: 'Les proxenies gre ques' plane perversam sibi conformavit de his Graecorum institutis sententiam, quique melius fecisset si Schuberti libellum quam attentissime inspexisset eiusque argumenta diligentissime examinasget, quam se nihil novi ex illo libro didieisse incaute exclamasset ). Melius enim est, ea quae in universum quidem iam cognita sunt, accurate et ita ut singula quaeque respiciantur atque exhauriantur denuo pertractare, quam prorsus falsa proferre aut quae infirmo nitantur fundamento. Usque ad quintum ergo saeculum Meendamus oportet, ut

476쪽

De Atheniensium more exteros coronis publice ornandi. 91

quae fuerint prima moris initia adpareat. Quod ut fieri possit, proxenorum et evergetarum tituli, qui post annum 1880 inventi sunt, recensendi et per temporum rationem sunt enumerandi: l. Titulus haud multo post Euclidis annum exaratus et fortasse ad tempora quae sunt post Atheniensium in Siciliam

expeditionem reserendus: CB l888 p. 246, 24 - BdCH XII p. 133, 3. cf. CB I 887 p. l I92, 2l et Η XXIV p. 110, II. 2. Titulus anno Ol. 93, 1 - 40 7 conlaetus: BdCH XIIIp. 152 - DA l888 p. 206, 2.

Huius tituli rationem non satis recto perspexisse Videntur viri docti, qui eum tractavere, Mylonas et Lollingus. Quaeritur autem quomodo fieri potuerit, ut in titulo anno Euctemonis arehontis Ol. 93, 1 - 408 T) consecto adhiberetur litteratura ionica. Quod ut explicarent, paullo post Euclidis annum

veteris decreti apographum lactum e8se sibi persuaserunt. Ac Mylonas quidem ex Anticharis additamento Sententiae argumentum repetere voluit: h rceoς9qκη Vs. 25 αναφέρει να ιιε

θιος, h διορθωσις osιως αι η δἐν υπάρχει Lxι του ζαετερot λίθου. Quae quo iure Statuerit vir doctus non video. Censet enim vel potius censere cogitur, Anticharis additamentum compluribus annis post ipsum decretum esse adiectum. Verbis autem: υντιχάρης Παε' τα - ἄλ α καθάπερ τὴν βολῆhaud dubie e t ipsam Dii trephis rogationem e t Anticliaris additamentum eadem in populi contione ratum laetum esse indicatur.

Rogavit igitur Dii trephes apud senatum ut Oeniadi Selathio

proxenia et evergesia conferretur. Iam in illa ipsa contione qua haec rogatio rata saeta est Antichares exstitit, salso rogatum esse Sciathium pro Palaesciathio contendens. Scriba vero Senatus antequam decretum lapidi incidendum curaret, errorem illum Dii trephis, ut par erat, correxit, nee tamen

Anticharis additamentum neglegere voluit aut potuit. Oeniades igitur Palaeseiathi in oppido natus esse et civis fuisse,

477쪽

Arminus Diti mar

Selathi autem habitasse videtur, quo lacillime fieri potuit, ut Dii trephes in errorem illum incideret. Quae si recte εe habent, nulla iam est causa, qua de μετnaρακτζρισμ e0 tare iubeamur. Immo vero hoc ipso titulo luculentissime demonstrari videtur, iam ante Euclidis annum saepius adhibitam esse Athenis a scribis publicis litteraturam ionicam. 3. Dubitanter restitui proxeniam in titulo CIA Ι 82. At qae Κireb hosfius quidem de redintegrando titulo desperavit, eum vv. 8 et 0 haec sero censeret scripta suisse: περὶ τον duιον

poterit. Nunquam enim ante Euelidis aetatem, vel potius in titulis Ol. 9l antiquioribus t) invenitur formula: αναγραφαι divo δε το ς νηφισιέα, cum semper sormula illa incipiat a verbis: τὰ δὲ φ νισμα τοδε - . Ergo cum haec verba titulo inferri non possint ), adparet vocabulum αναγραφαι in ea lar mula locum habuisse, qua proxeni nominabantur ). Tum Vere uv. ll et l2 non tanta suisso longitudine necesse est, quadrustatuit Κirehhomus. Accedit aliud. In fine enim v. 7 eum litteras εστα - ita supplendas esse verisimile sit, ut seribatarima ινέσαιJ, magnam lacunam inter Deci ινέσαιJ et ως Diri statui non nece8se est. Nam cum totum decretum ita e02'formatum fuisse suspicari liceat, ut inciperet a particula ἐπει dil Unus qui huic usui videtur obstaro, perverse suppletus est a Ureb hosfio. Is enim vir doctissimus in tit. CIA I 20 haec scripta fuisse ced suit: lἀναγραφαι δε ro Q lφισμα τοδε καὶ τον I' ooκlo ν ἐlν Ιστ, ρ talltθι ἔκαὶ σrῆσαι ἐμπlotae toν γραμματεα τῆς myolMῆς. Sed cum et grῆος verbum prorsus abhorreat a pristinorum illorum temporum usu ac ser' mone - antiquissimum enim illius verbi exemplum exstat in titulo demum UIA II 38 - et tollocatio illa verborum: αναγρατο δὲ roto δε maxime offendat, sic decreti lacunas suppleo: Ito δὲ rore καὶ τιν l'ορκlo ν α Ivlαγέγας σαι l l ἐστηλοι λιθίνηι ἐμαὶ Ουι τψνγρυμματέα της βολῶδες.2i Propter litteras ON v. il).

478쪽

De Atheniensium more exteros coronis publice ornandi.

θ ε ν α ι ι 34 α δ λ ε ε 33. Quae omnia optime consentiunt cum Loeselikii coniectura, qua titulum reserendum esse censuit ad Archelaum, Macedo. num regem ). Eius enim nomine spatium v. 8 adhuc vacuum bene explebitur: Dρχελαυσι.

4. Titulus ante Euclidis annum consectus: CB l888 p. 242, 16 es. Η XXIV p. li4 ΙΙΙ. Hoc titulo proxeniam alicui conlatam esse suspicatur Adolphus Wilhelm. Miror, quod hoc

paene certum esse non vidit vir doctissimus. Κtenim quin versui alteri reeoDνον vocabulum inserendum sit ei non dubium erit, qui antiquissimam proxeniae sormulam in memoriam revocaverit quae est: τον θεὶνα αναγρα Οαι προννον ἐν στι ληλιθένη sive ἐιιπολει.

b. Titulus quinto saeculo exaratus: CB l887 p. ll8b, 2. 6. Titulus anno 403l2 antiquior: CΙΑ lv b 1l6x. 7. Dubitanter addo titulum CIA IV b 1l6LPauca deinde dicenda sunt de titulo CB 1888 p. 242 n. 15.

Nam cum v. 4 legantur etiamnunc in titulo litterae DPOXΣ,1 v. l0 pro lἀντ' ιν ευ πεποlενεν scribere licet: forὶ δν ευ πε- ποεJκεν. De verbis autem ευεργετειν et ευ ποιεἰν cf. quae infra dicturi sumu8. - Porro ne cui scrupulus iniciatur Ba re quod προξενον nomen v. 12 earet genetivo 'A Himiων sive της πολεως τῆς χέ γναειν Sive τουδήμου του Ἀθηναίων hoc statim addam, saepius in titulis Ol. 100 antiquioribus tale additamentum omitti: BdCH XII p. 162 v. li: Ol. 95, 2 399l8; XII p. 165 v. 7: Ol. 98, 2 - 387l6; XII p. 170 v. 8: eodem seretempore. HXXIV p. 114 III v. 2 ex coniectura mea, cf. decretum proximum; MDAI VIII 223 ante Ol. l00, cf. infra p. 97 seqq. CIA II 29 ex

coniectura nostra, e . infra p. 98 seq., II 38.

479쪽

de proxenia conserenda in titulo actum fuisse aliquis conicere potuerit. Quod negandum est. Etenim ex verbis v. 6 ως όσι de compluribus hominibus, quorum nomina VV. 4-6 seripta exstabant, sermonem sui88e discimus. Ergo eum ex v. 1 nanciseamur versus litterarum 34, haec sere suisse in titulo censeo: ε ὁ ο χ G ε ν τ ε ι β o i. i ι κ α ι τ ῶ ι δ in ιι o ι N T l O X l Σ

lὶ Occasione data complures tit. CIΑ Ι 70 lacunas expleamus. Littera enim v. b ultima non gamma - plane inaudita enim esset haec Ionica forma issi in titulo Euclidis anno multo antiquiore - sed Π intellegenda est. Ergo scriptum fuisse conicere licet hoc: καὶ νῆν καὶl ἐν τῶ n lioόσθεν χρον s. Quae edinctura confirmatur eis quae antecedunt. Namque si legerimus v. 4: Iμαινέσαι --lος οτι Lilfrὶν αν ρ ἀγαθος πιρὶ χθηναως καὶ νυν καὶJ D etcst ni ρόσθεν χρονωl versum nanciscemur litterarum 40, qui numerus optime cum v. 2 reliquiis consentit. Sed ne nunc quidem lacuna recte suppleta eat. Nam cum pagina 95 demonstraturi simus, antiquissimis temporibus post ἐπαινέσαι nunquam locum habere p&tris nomen, de compluribus homiuibus hoc in titulo sermonem esse, litteris ΟΣ letoὶ ς .... οιςJ evincitur. Iam oritur difficultas nova. Namst statuerimus scripta suisse haec su. 4 : ὁ δεινα εἶπε ' ἐπαινέσαι τον δεῖνα καὶ τον δεῖνα τὼς . . . .JOς οτι ἐσltlνl sedecim fero litterae praesto erunt quattuor nominibus propriis inserendis, quod sumere omnino non licet. Haec tamen difficultas statim versu 9 facillime emedio tolletur, unde de theoria quadam in titulo agi comperimus. Ad-

480쪽

De Athenie tum more exteros coronis publice ornandi. 85

docuit. Idem aliud exemplum alterius quarti saeculi partis suppeditavit, ubi quaestor aerarii militaris sumptus in pilam incidendam erogare iubetur i).CIA II 198: Huius decreti proxenos etiam eoronis ornatoResse vel inde adparere videtur, quod 'anaglypho repraesentantur tres homines armati, quorum primus coronatur a Minerva a dextra adstante'. CIA II 199 et 200. ωθ. VI p. 137: In hoc titulo coronae vestigia cognovis8e sibi videtur editor, cum haec adnotaret: ιν τω Gostrossis 3 3ιερει

Similiter in CΙΑ II 327 coronae vestigia inveniuntur ). His quos adhue enumeravimus titulis addatur deeretum CIA II 362, quod quominus restituatur hunc in modum nihil obstare videtur:

ἐπαινεσαι - - τὰν δε ἐν α - - - κ

13 CIA II 83b circa Ol. 1lb - 320 16 exar. : εχ δὲ et iν ἀναγραφην - μερίσω τὸ α νάολω&Jα τον ratulaν των στρ αlειωτικίωνJ v. Ibi. 2ὶ Dubium non est quin versui 1 antecesserit haee so via vel similis: Iri olας δε εκα καὶ φιλοτιμίας ris εις τον δωον toν Ἀθjlνα κ33 Seiens neglexi titulum CB l888 p. 2b3 VI l, eum et qua Retate exstructus sit et quomodo sit restituendus. plane me adhue fugit. Unum tamen certum est: Abydenum quendam iv. 93 et publieo laudatum sv. 8 et eorona aurea ornatum sv. l03 et proxenum nominatum esse sv. 12 . Quominus autem laeunas probabiliter expleamus, illud maxime impedit Diqiligod by Corale